Bizitza iraganean.amaia irati
-
Upload
atxondoko-eskola -
Category
Education
-
view
732 -
download
9
Transcript of Bizitza iraganean.amaia irati
![Page 1: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/2.jpg)
6. MAILA
![Page 3: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/3.jpg)
K.A. 90.000 garren urtetik 9.ooo urtera.
Klima 10 gradu hotzagoa zen.
Talde txikietan bizi ziren kostatik gertu eta kobazuloetan bizi ziren hotzetik babesteko. Itsas kosta, 12 km barrurago zegoen
Bizimodua:animaliak ehizatu edo jan egiten zituzten: oreinak, zaldiak, hartzak, bisonteak ….. (gizonezkoak ehizatzera joaten ziren) basoko fruituak biltzen zituzten (emakumezkoak)
Arropa animalien larruekin egiten zituzten
Tresnak egiten zituzten ehizarako eta arrantzarako:aizkorak, lantzak,geziak,arpoiak ( egurrezkoak, hezurrekin , harriekin, ) josteko hezurrezko, orratzak
![Page 4: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/5.jpg)
Noiz: k.a. 3000 – 2000 urte ( orain dela 5000)
klima:gaur egungoaren antzerakoa.
Ehiza ez zen hain garrantzitsua; animaliak etxekotzen ikasi zuten .
Kobazuloetan eta etxoletan bizi dira ( lehenengo herrixka)
Laborantza ezagutzen zuten (ortu txikia)
Hildakoak kobazuloetan eta trikuharrietan hobiratzen dituzte. Trikuharriak eguzkira orientatuta: eguzkia jainkotzat , lehenengo herribilduak.
![Page 6: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/7.jpg)
•Lehenengo hiriburuak (harresituak)•Egurrez eta buztinez egindako etxeak zeuden adb:” ARABAN LA HOYA” •Burdina eta brontzea hasten dira lanabesak egiteko: goldea … eta apaingarriak ere egiten zituzten: eskumuturrekoak , lepokoak, …•Zeramika tornua lantzen zen . Beste herri batzuekin borrokak egiten zituzten hildakoak lurperatzeko.(harriekin ,apaingarriekin, …)
![Page 8: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/9.jpg)
K.A. II .mendean (200 urte k.a.) erromatarrek euskal herria konkistatu zuten .
Euskal herrian tribu asko bizi ziren : Baskoiek , autrigoiak, beroiak , … denak euskaraz hitz egiten zuten
Ur eta estolderia sistemak: Urbidea(Segoviako akueduktoa)
![Page 10: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/11.jpg)
v. Mendean erromatarren Imperioa erortzen da . Eta beste herri batzuk agertzen dira: Bisigodoak, Arabiarrak , Frankoak.
X . Mendean Nafarroako erresuma sortzen da. ( gaur egungo euskal herria).Biztanle gehienak herrietan bizi ziren jaunaren Dortzearen inguruan.
X I. XII. Mendean hiritxoak hasi ziren sortzen ( hiribilduak kaleak estolderiarik gabe ) izurrite asko , pestea. Lege batzuen arabera bizi ziren : foruak , hirietan feriak eta azokak egiten ziren . Jai ugari ospatzen ziren fraideak monasterioetan bizi ziren ,otoitz egiten eta liburuak kopiatzen.
XII – xv. Mendeen artean burdinola eta itsasogintza oso inportanteak ziren. Baleak harrapatzera joaten ziren.
![Page 12: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/13.jpg)
XVI. XVII . XVIII . Mendean artzen ditu . Aurrerapen handiak ematen dira zientzian eta teknikan , ordurako euskal herria gaur dagoen bezala erantzun da ; Lapurdi, Behe Nafarroa eta Zuberoan Frantziako estatuan: Bizkaia , Araba ,Gipuzkoa eta Nafarroa Espainiakoa
Baina bere lege propioekin : foruak
Jende gehienak baserrietan bizi da: artoa , garia, gaztainak, Sagarrak .
Lehenengo tabernan : iparraldean sagardoa , hegoaldean ardoa.
Burdinolak ugari , ontzigintza ere , arrantza ere , nekazaritza, merkataritza ere eta abeltzaintza.
![Page 14: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/15.jpg)
Biztanle gehienak, herrietan bizi dira. Nekazaritza, abeltzaintza, arrantza.
Jende asko , Ameriketara joaten ziren artzain lanetan.
Lantegi handiak, garai honetakoak dira: ontziolak, labe garaiak, ondorioz, jende askok jo zuen bertara lan egitera. INMIGRAZIOA.
Gero trenbideak eraikitzen dira: TRENA.
Lehen eskola publikoak egiten dira: maisuek gazteleraz egiten zuten, eta ikasleek euskaraz
![Page 16: Bizitza iraganean.amaia irati](https://reader030.fdocument.pub/reader030/viewer/2022013105/55966c2e1a28abea748b4580/html5/thumbnails/16.jpg)