BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM
-
Upload
isabella-whitfield -
Category
Documents
-
view
70 -
download
2
description
Transcript of BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM
![Page 1: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/1.jpg)
BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA
YAKLAŞIM
DR.LaleTuna1 No’ lu AÇS/AP
Üreme Sağlığı Bölgesel Eğitim Merkezi
İZMİR
BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK
UYGULAMALARINDA MENOPOZA
YAKLAŞIM
DR. LALE TUNA1 No’ lu AÇS/AP
Üreme Sağlığı Bölgesel Eğitim MerkeziİZMİR
![Page 2: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/2.jpg)
• Menopoz kadının kendiliğinden olan
son adet kanamasından sonraki
süreçtir.
• Doğurganlık yeteneğinin kaybolduğu
48-55 yaş arası dönemdir.
![Page 3: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/3.jpg)
• Menopoz son adet
kanamasından
12 ay amenore ile
geçtikten sonra
belirlenmektedir.
![Page 4: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/4.jpg)
Klimakterik dönem ise;
• Kadının üreme döneminden
üreme çağı sonrasına devam
eden tüm geçiş süreci olarak
adlandırılır.
![Page 5: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/5.jpg)
• Klimakterik süreçte görülen
olaylardan biride menopozdur.
• Doğal bir süreçtir, hastalık
değildir.
![Page 6: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/6.jpg)
ÖYKÜ
• Yaş önemli bir belirleyicidir.• İlk adet yaşı ile menopoz yaşı
bağlantılı değildir.• Annede erken menopoz varlığında
menopoz yaşı öne gelebilir.• Doğum sayısı, emzirme, kullanılan
aile planlaması yöntemlerinin menopoz yaşı ile ilgisi yoktur.
![Page 7: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/7.jpg)
ÖYKÜ
• SADECE SİGARA İÇİMİNİN
MENOPOZ YAŞINI
1 - 1,5 YIL ÖNE ALDIĞI
BİLDİRİLMEKTEDİR.
![Page 8: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/9.jpg)
Fizik Bakı• Sistemik bakı-Anemi
-Hipertansiyon -Diyabet-Osteoporoz-Obezite
• Meme bakısı• Pelvik değerlendirme-Vajinal, servikal akıntı incelemesi
-Tarama amaçlı servikal smear
![Page 10: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/10.jpg)
Otonom Belirtiler Duygusal BelirtilerAdet düzensizliği Kilo alımı Ateş basmaları Erken uyanmaAdet kanamalarının kesilmesiCiltte kuruluk Kalp çarpıntıları Duygulanım değişikliğiUykusuzluk Varikoz venler Aşırı terleme SinirlilikEklem ağrıları Bulantı ve baş dönmesi Sık idrar yapma iç sıkıntısı, huzursuzlukCinsel istekte azalma Bacak krampları Ciltte kaşınma ve yanma DepresyonAğrılı cinsel ilişki Kemik ağrıları UnutkanlıkVajende kuruluk YorgunlukBaşağrısı Memelerde duyarlılıkMigren Saçta incelme ve dökülme
Fizik Belirtiler
![Page 11: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/11.jpg)
Santral Sinir Sistemi
• Nöron sayısının, beyin kitlesinin ve nörotransmitterlerinin azalması sonucu;
• Reaksiyon zamanı ve hareket hızının yavaşlaması
• Dengesizlik, yavaş yürüme• Hafızada azalma• Öğrenme ve uygulamada yavaşlama
![Page 12: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/12.jpg)
Kardio-Vasküler Sistem Ateroskleroz , kollojen ve amiloid
birikimine bağlı esneklikte azalma, kalp debisinde düşme ve sol ventrikül hipertrofisi sonucu;
• Sistolik hipertansiyon• Kalp yükü artması• Egzersiz kapasitesinde azalma• Aritmi• Diyastolik disfonksiyon
![Page 13: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/13.jpg)
Endokrin Sistem
• Organların ağırlık ve kitlesinde azalması, vasküler değişiklikler ve azalmış hormon sekresyonları sonucu;
• Diabetes mellitus• Menopoz• Hipotiroidizm• Vitamin D eksikliği
![Page 14: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/14.jpg)
Adrenerjik Sistem
• Homeostatik kontrol, • Vücut sıcaklığı kontrolü, • Enerji metabolizması • Kan basıncının düzenlenmesi
-Adrenerjik cevap yaşla azalır. -Egzersiz ve fiziksel kondisyon azalır. Yağ dokusunda artma yaşlanmayla
görülen adrenerjik değişiklikleri açıklayabilir.
![Page 15: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/15.jpg)
İmmün Sistem
Timik atrofiye bağlı azalmış antikor
yanıtı sonucu;
• Enfeksiyonlara yatkınlık
• Enfeksiyonlarda artış
![Page 16: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/16.jpg)
Kemik ve Kıkırdak Yapılar• Kemik kaybı kıkırdak dejenerasyonuna
bağlı boy kısalması, öne doğru duruş,
artrit sonucu;
• Düşmeler
• Kırıklar
• Ağrı
• Hareketsizlik
![Page 17: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/17.jpg)
Kas İskelet Sistemi
• Kas atrofisine bağlı kas zayıflığı, kas
kaybı sonucu;
• Güç kaybı
• Dayanıklılık da azalma
• Dengesizlik
![Page 18: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/18.jpg)
Renal Sistem
• Nefron kaybı ve arterioskleroza bağlı
glomerüler filtrasyon hızında azalma
sonucu;
• İlaç toksisitesi
• Dehidratasyon
• Volüm yüklenmesi
![Page 19: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/19.jpg)
Pulmoner Sistem
Alveollerin birleşmesi, esneklik kaybına
bağlı vital kapasitelerde, rezervde ve
öksürük refleksinde azalma sonucu;
• Hipoksi ve hiperkapniye cevapta
azalması
• Pnömoni
![Page 20: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/20.jpg)
Duyu
• Duyusal ve motor sinir ileti hızı yaşlanmayla
% 10 -15 azalır. • Distalde titreşim duyusu kaybı ve ayak ve
parmaklarda ağrı ve dokunma duyusunda bozukluk
• Tendon ve abdominal refleksler yavaşlama
• Kas gerginliğinde azalma
![Page 21: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/21.jpg)
Deri Kollojen yapısında bozulma ve
azalmış yağ dokusuna bağlı deride tonus kaybı ve kırışıklıklar sonucu;
• Basınç yaraları• Hipotermi • Güneşin de etkisiyle makül tarzında
sarı kahverengi lekeler ve kırışıklık
![Page 22: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/22.jpg)
Göz
• Lensin setleşmesi, matlaşması,
maküler değişikliklere bağlı
akomodasyonda bozulma sonucu;
• Görme azalması
• Gece görüşünde azalma
• Katarakt
![Page 23: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/23.jpg)
İşitme Ve Vestübüler Sistem
• Korti organı dejenerasyonu, iç kulak membran elastikiyetinin ilerleyen yaşla birlikte artmasına bağlı;
• İki taraflı yüksek tonda seslerin duyulmasını azaltır.
• Duyma merkezinde yavaşlama da sesli uyarana cevabı azaltır.
• Santral inhibitör cevap artışı vestibüler sisteme stimuluslara aşırı cevapla sonuçlanırsa sonuç vertigodur.
![Page 24: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/24.jpg)
Ürogenital Sistem• Menopozdan sonra östrojenden yoksun
dokuların atrofiye ve involüsyona uğraması sonucu;
• Uterus ağırlığı azalır, • Vajen duvarları incelir, • Glikojen azalması ile flora değişir PH alkali
hale gelir. • Gram negatif bakterilerin kolonizasyonunu
kolaylaştırır. • Endoservikal bezlerin sekresyonunun azalması • Puriritus, kuruluk, yanma, kanama, akıntı
disparoni ile hekime başvururlar.
![Page 25: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/25.jpg)
• Mesane trigon bölgesinde ve üretra da östrojen azalmasına bağlı;
ATROFİ ve ÜRİNER İNKONTİNANS
• Üriner enfeksiyon ve üretral karinküller
• Dizüri ve urge inkontinans toplumdan izolasyon nedeni
• Sistosel, rektosel, enterosel, prolapsus
![Page 26: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/28.jpg)
Laboratuar• Menopoz tanısı;
Sekonder amenoreye neden olan durumlar ekarte edilmelidir.
-Gebelik testi,
-prolaktin düzeyi,
-serum FSH düzeyleri bakılabilir.
FSH düzeyleri için normal bir menstrüel peryodun 2-4. günleri
![Page 29: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/29.jpg)
• Amenore durumunda FSH düzeyleri 15 gün arayla ölçülebilir.
• Siklus ortası pik burada ekarte edilmiş olur. • FSH nın 15 -20 mlU/ml lik düzeye ulaşması
erken ovarian yetmezlikle ilgilidir. • Oral kontraseptif kullanan peri menopozal
bir kadında ilaçsız geçen 7 günlük dönemden sonra FSH ölçümü yapılmalıdır.
• FSH 40 mlU/ml üzerinde ise tanı konulmaktadır..
![Page 30: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/30.jpg)
DANIŞMANLIK
• Ateş basmasını hafifletici öneriler• Osteoporoz belirtileri• Osteoporozdan korunmak için öneriler
ve önlemler• Beslenme ve kalsiyum atılımına neden
olan etkenler• Beden egzersizleri• Osteoporoz tedavisi • Menopoz sonrası jinekolojik kanamalar• Meme ve pelvik izlemleri planlama
![Page 31: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/31.jpg)
DANIŞMANLIK
• Adetten kesildikten sonra 1 yıl geçince menopoz dönemi başlar.
• Aile planlaması için adet görülmeyen bu 1 yıl geçince korunma bırakılmalıdır.
• Menopoz sonrası dönemde görülen her kanama, özellikle kanser yönünden kesin olarak araştırılması gereken bir belirtidir.
ENDOMETRİUM CA !!!
![Page 32: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/32.jpg)
Ateş Basmasını Hafifletici Öneriler
• Soğuk duş almak, soğuk içecekler, serin odada oturmak.
• Kolay çıkartılabilen, dar olmayan, hava geçirgen pamuklu ya da yünlü giysiler giymek.
• Gece olan ateş basmalarında yastık değiştirmek yararlı olabilir.
• Tütün, çay, alkol, baharatlı gıdalar, sıcak içeceklerden kaçınmak
• Düzenli beden egzersizleri
![Page 33: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/33.jpg)
Kemik Erimesi (Osteoporoz) Belirtileri
• Orta ve alt bel bölgelerinde ağrılar.
• Duruş değişikliği sonucu beden egzersizine dayanıklılıkta azalma.
• Kalça, bilek kemikleri ve omurga kırıkları.
• Giderek artma eğilimi gösteren kambur görünüm.
• Boy kısalması.
![Page 34: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/34.jpg)
Kemik Erimesinden Korunmak İçin Öneriler
• Yağ oranı düşük süt
ürünlerini tüketmek.
• Kalsiyumdan zengin
diyet.
• Yeşil yapraklı sebze
tüketimi
• Balık ve diğer deniz
ürünlerinin tüketimi
• Düzenli, egzersizler
yapmak.
• Tuz ve proteinden çok
zengin besin tüketimini
sınırlamak.
• Dengeli ve yeterli
beslenme
![Page 35: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/35.jpg)
Kalsiyum Atılımına Neden Olan Etkenler
• Sigara içimi• Kahve
tüketimi• Şeker• Tuz• Et
• Yüksek proteinli diyet
• Kolalı içecekler• Bazı ilaçlar (tansiyon,
mide ilaçları…)• Alkol
![Page 36: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/36.jpg)
Kemik Erimesi Tedavisi ve Önlemler
• Hekim önerisi ile ilaç kullanılmalıdır. Kalsiyumdan zengin besinler:
• Yağ oranı düşük peynir, yoğurt, süt gibi ürünler
• Sardalya ve hamsi gibi kılçığıyla birlikte yenebilen balıklar
• Marul, pazı, ıspanak ve kereviz gibi yeşil yapraklı bitkiler tüketilmelidir.
![Page 37: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/37.jpg)
Kemik Erimesinden Korunmak İçin Önlemler
• D vitamini kalsiyum emilimini arttırır.• Bedende D vitamini sentezi için güneş
ışığı gereklidir.
• Önerilen güneşlenme süreleri:
• 40 yaşındaki kadın için haftada 2 kez 15 dakika
• 65 yaşının üzerindekiler için haftada 2 kez 1 saat güneşlenme önerilir.
![Page 38: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/39.jpg)
Beden Egzersizleri :
Düzenli beden egzersizleri (yürüme, yüzme, koşma, bisiklete binme vb.) yapılmalıdır.
Haftada 3 kez olmak
üzere 30 dakika-1saat süreli egzersiz yapılması önerilir.
![Page 40: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/40.jpg)
TÜKETİNSüt ve TürevleriSüt yoğurt---2 Su bardağıPeynir -------1 dilim
Et, Kurubaklagil, YumurtaEt--2 porsiyon et veya 16 kaşık kurubaklagilYumurta ---- Haftada 3 gün bir adet
Ekmek--------3-6 dilimTahıllar-------1 porsiyonSebze Meyve----5-7 posiyon
25 kal/kg/gün
![Page 41: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/43.jpg)
Risk Faktörleri
• Kilo fazlalığı, şişmanlık
• Tansiyon yüksekliği
• Diabet
• Sigara
• Hiperkolesterolemi
• Hareketsiz yaşım
• Ailede kalp hastalığı
öyküsü
Alınacak önlemler
• Sigara kesinlikle terk edilmelidir.
• Düzenli beden egzersizleri
• Yağ ve kolesterolden fakir
dengeli beslenme
• Yüksek tansiyonun kontrol
edilmesi
• Sağlıklı beden ağırlığının
korunması
• Kan şekerinin kontrolü
![Page 44: BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİK UYGULAMALARINDA MENOPOZA YAKLAŞIM](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013105/568135e7550346895d9d5b60/html5/thumbnails/44.jpg)