!Ó≤’Ó#

Ü í ú y£zò¶yÓÏì Ó Ñ !õ vz!ò fi› ô y!›≈ Sõ yÑ ≈¢Óyî #ÈÙÈ ú !ò ò Óyî #V !ò vz vÏõ yÏe!¢Ó ô !ÿõ ÓD Óyã ƒ Ñ !õ !›Ó õ %Ö ô e

◊¤ õ yÑ ≈ ¢Óyî #Óy ~Ñ ›y ¢Dì !Ó≤’Ó# ò #!ì ÌÏÑ ¢yõ yò ƒì õ !Óâ % ƒ!ì ˛ÏÑ Á Ó£y£z î Î ò y–

ÈÙÙÙÈú !ò òS¢y¢ƒy!ú fi› Ñ Ç Ï@âñ 1907V

!¶ì ˛ÏÓÓ ô yì yÎ ≠«

Óyã ƒ ¢Ï¡øú ò vz ô ú Ï« Ñ , °ÏÑ ◊í #Ó ¢Ç @Ãyõ Á Óì ≈ õ yò Ñ , !°Ï

xÓfliyÓ !ÓÏŸ’°Ïí ydÑ !ÓÏ ô y›≈ Á ¢õ #«y

«¢yÇ £y£z ›:› Ó%Ñ ˛

~ xy£z Ñ ~õ ~¢ÈÙÈ~Ó ì , ì #Î

«

”,!ÜT¦þD# éôé öœ!˜˜•öì›Åîû ²Ì!“þ ×!›„þ ö×’#îû þ™y!ÝÅþîû

Ó°Ï≈ 21 ¢Ç Ö ƒy 1 1 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016 õ )ú ƒ 3 ›yÑ y

¢yîûy ¦þyîû“þ „,þ¡ì„þéô雋”%îû ¢¦þy (AIKMS)éôéîû“,þ“þ#ëû îûy‹Ä ¢öìÁ¿œ˜ ¢šþœ „þîû&˜

Sî¤y„%þvþüy Ÿ£îûV éôé ~ 9éôé10 ‹y˜%ëûyîû# 2016 “þy!îûöì…Ð ²Ì„þyŸÄ ¢›yöìîŸ 9£z ‹y˜%ëûyîû# öîœy 11Ýþyëû ›y‰þy˜“þœyëûÐ ²Ì!“þ!˜!• ¢öìÁ¿œ˜ 9éôé10 ‹y˜%ëûyîû# ¢%•y›ëû “%þ‚ £öìœ S˜“%þ˜†O •›ÅŸyœyöì“þVÐ öŸy¡ì’›%_« ¢›y‹ †öìvþü ö“þyœyîû vþzöìjöìŸÄ !î²Õî# „,þ¡ì„þ xyöì¨yœ˜ ö‹yîû”yîû „þîûyîû ‹˜Ä– “þíy „,þ¡ì„þ ¢‚†àþ˜öì„þ ö‹yîû”yîû „þîûyîû ‹˜Ä ~£z ¢öìÁ¿œ˜ ~„þ !îöìŸ¡ì ¦)þ!›„þy ö˜öìîÐ ~£z ¢öìÁ¿œ˜ ¢šþœ „þîûyîû ‹˜Ä öÇþ“þ›‹%îû ¢£ ¢›hßþ

ö”Ÿ ~„þ “þ#îÊ xíÅ÷ì˜!“þ„þ îûy‹÷ì˜!“þ„þ ¢‚„þöìÝþîû ›•Ä !”öìëû ëyöìFŠéÐ ¢y•yîû’ ‹˜†’ ~„þ x¢#› ”%ƒ…„þöìÜTîû ›%öì…y›%!…Ð x˜Äy˜Ä ö›£˜“þ# ‹˜†öì’îû þ™yŸyþ™y!Ÿ ö”öìŸîû ëyîûy ö›îû&”uþ ö¢£z „,þ¡ìöì„þîû xîßþiy x“þÄhsþ „þîû&’Ð ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ìöì„þîû ¢‚…Äy î,!kþ– „,þ¡ìöì„þîû e«›Ÿƒ ‹!› £yîûyöì˜y– „þ›Å£#˜“þy– ×öì›îû vþzþ™ë%_« ›)œÄ ˜y þ™yçëûy– ‰þyöì¡ìîû …îû‰þ î,!kþ– „,þ!¡ìšþ¢öìœîû yëÄ”y› y þ™yçëûy– ’@ùÌhßþ“þy– xßþºyßþiÄ– x!ŸÇþy– xyd£“þÄy– ‹îîû”hßþ# vþzöìFŠé” £z“þÄy!” “þyöì”îû ‹#î˜öì„þ ”%!îÅ¡ì£ „þöìîû “%þöìœöìŠéÐ ö„þöìw ö£y„þ !„þ îûyöì‹Ä ö£y„þ öë ¢îû„þyîû£z xy¢%„þ ˜y ö„þ˜ !îÙ»yëûöì˜îû ˜yöì› ö¢£z ~„þ£z ˜ëûy x!íÅ„þ #!“þ ‰þy!œöìëû ëyçëûy £öìFŠé– ëyöì“þ œy¦þîy˜ £öìFŠé ö”Ÿ#éôé!îö씟# îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy=!œ– îvþü þ™%¤!‹þ™!“þ ç îvþü ‹!› ›y!œöì„þîûy xyîû !˜öìÜ™!¡ì“þ £öìFŠé˜ ‹˜†’– !îö쟡ì“þ „,þ¡ìöì„þîûyÐ ~£z xîßþiyëû ›y˜%¡ì ë…˜ ²Ì!“þîy” „þîûöìŠé “þyöì”îû vþzþ™îû ö˜öì› xy¢öìŠé Ÿy¢„þ þ™y!ÝÅþîû– “þíy þ™%!œŸ ²ÌŸy¢öì˜îû !£‚ßþË xye«›’Ð þ™!Øþ›îöìD ››“þy ¢îû„þyöìîûîû xy›öìœ !¢.!þ™.xy£z S~›V ¢îû„þyöìîûîû ‹%œ%öì›îû •yîûyîy!£„þ“þy ‰þœöìŠéÐ xy‹ç ‹Dœ›£öìœ öëïíîy!£˜# î£yœ– Šée•îû ›y£yöì“þy ¢£ œyœ†vþü xyöì¨yœöì˜îû ö˜“þyöì”îû ö‹œ …yÝþöì“þ £öìFŠéÐ

~£z xîßþiyëû !î²Õî# „,þ¡ì„þ xyöì¨yœöì˜îû •yîûyîy!£„þ“þy îöìëû !˜öìëû ëyöìFŠé öë ¢‚†àþ˜– ò¢yîûy¦þyîû“þ „,þ¡ì„þéô雋”)îû ¢¦þyó “þyîû “,þ“þ#ëû îûy‹Ä ¢öìÁ¿œ˜ x˜%!Ûþ“þ £öìFŠé Ÿ£#” ›”˜ ›%…y‹#Å ˜†îû

„,þ¡ì„þ ç îõ%þ¦þyîyþ™§¬ ‹˜¢y•yîûöì’îû „þyöìŠé xyöì ‹y˜y£zÐ xy¢%˜ xyçëûy‹ “%þ!œéôôôé

l ‹!›îû !¢!œ‚ „þ›yç– †îû#î ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ì„þöì”îû ›öì•Ä „,þ!¡ì ‹!› ç îyhßþ‹!› îrÝþ˜ „þìîûÐ xy!”îy¢#öì”îû ‹Dœéôé‹!›îû vþzþ™îû x!•„þyîû ¢%!˜!Øþ“þ „þîûÐ

l öÇþ“þ›‹%îûöì”îû ¢îÅöìÇþöìe ¢îû„þyîû !˜•Åy!îû“þ ›‹%îû# „þyëÅ„þîû „þîûöì“þ £öìîÐ

l î#‹– ¢yîû– „þ#Ýþ˜yŸ„þ ¢£ „,þ!¡ì vþzþ™„þîûöì’îû ”y› „þ›yç ç †îû#î „,þ¡ì„þöì”îû ¢hßþyëû „,þ!¡ìësþfþ™y!“þ ¢îûîîûyöì£îû îÄîßþiy „þìîûÐ „,þ!¡ì „þyöì‹ !î˜y›)öìœÄ !î”%Äê ç ²Ì!“þ öÇþöìe ö¢öì‰þîû îÄîßþiy „þìîûÐ

l šþ¢öìœîû œy¦þ‹˜„þ ”îû !”öì“þ £öìî ç ¢›hßþ šþ¢öìœîû ‹˜Ä œy¦þ‹˜„þ ¢£yëû„þ ”îû ö‡y¡ì’y „þìîûÐ

l „,þ¡ìöì„þîû ¢›hßþ ’ ›„%þî „þìîû ç „,þ¡ì„þöì„þ ¢îû„þyîû# ’”y˜ !˜!Øþ“þ „þìîûÐ

l þ™Mþéyöìëû“þ# ”%˜#Å!“þ îõþ „þìîû– ¢›hßþ †îû#îöì„þ „þy‹ ”yç ~î‚ ¢›hßþ †îû#î– !î•îy– î,kþéôéî,kþy ç xíîÅöì”îû ›y!¢„þ 3000 Ýþy„þy !£öì¢öìî ¦þy“þy ”yçÐ

l £y!“þîû xye«›öì’ !˜£“þöì”îû þ™!îûîyîûî†Åöì„þ vþzþ™ë%_« Çþ!“þþ™)îû’– þ™D%öì”îû öþ™˜Ÿ˜– šþ¢œ ç ‡îûîy!vþü •¹‚öì¢îû ëíyëí Çþ!“þþ™)îû’ !”öì“þ £öìîÐ

l ‹îîû”hßþ# vþzöìFŠé” îõþ „þìîû– „,þ!¡ì ‹!›öì“þ !ŸÒ îy Ÿ£îû ëû– vþz§¬ëûöì˜îû yöì› vþzöìFŠé” îy ”)¡ì’ ëûÐ

l „,þ¡ì„þ xyöì¨yœöì˜îû vþzþ™îû ö‹yîûéôé‹%œ%› îõþ „þìîû ç ¢›hßþ îûy‹î¨#îû ›%!_« ”yçÐ

~ xy£z ö„þ ~› ~¢ ¢îŦþyîû“þ#ëû „,þ¡ì„þ ¢öìÁ¿œöì˜îû vþy„þ‹µœhsþ ¢›hßþ £z¢%Ä !˜öìëû ¦þyîû“þ#ëû „,þ¡ìöì„þîûy ¢‚@ùÌy›

‰þy!œöìëû ëyöìFŠé˜Ð ö„þy˜ ‹îyî …%¤öì‹ ˜y öþ™öìëû ¢îû„þyîû xyöì¨yœöì˜îû vþzþ™îû ”›˜þ™#vþü˜ “þ#îÊ“þîû „þîûyîû îûyhßþyöì“þ ö£¤öìÝþöìŠé– !îöìŸ¡ì „þöìîû ö¢£z xyöì¨yœ˜=!œîû vþzþ™îû– öë=öìœy „þ!›vþz!˜ÞÝþ !î²Õî#öì”îû myîûy þ™!îû‰þy!œ“þÐ xy›yöì”îû ~œy„þy=öìœy ¢£ ¢›hßþ ¢‚@ùÌyöì›îû ~œy„þy=öìœyîû öÇþöìe ¢îû„þyîû# ²Ì!“þ!e«ëûy £öìFŠé î¤y•y•îûyéôôôé xyöì¨yœ˜öì„þ ¢y›y!‹„þ Ÿy!hsþ ç ¢‚£!“þîû þ™öìÇþ vþzþ™oî îöìœ ö‡y¡ì’y „þîûy ç ²Ì‰þyîû „þîûy– ö…yœy ¢›yöìîŸöì„þ !˜!¡ìkþ „þîûy– !›íÄy ›y›œy ”yöìëûîû „þîûy– ëöìíFŠé ö@ùÌ®yîû ‰þyœy˜– ¦)þëûy ¢‚‡öì¡ìÅ £“þÄy„þyuþ ‰þyœy 옖 „þyœy„þy˜%˜ œy= „þîûy– îy„þßþºy•#˜“þyîû †’“þy!sþf„þ x!•„þyîû xyÝþ„þy옖 ¢‚îy” ›y•Äöì›îû vþzþ™îû ‰þyþ™ ¢,!ÜT „þîûy– ²Ì„,þ“þ £z¢%Äîû ²Ì„þyöìŸ îy•y”y˜ „þîûy– xy£zöì˜îû Ÿîû’ ö˜çëûy öàþ„þyöì˜y– PAC– þ™Äyîûy !›!œÝþyîû# öšþy¢Å y›y˜ £z“þÄy!”Ð

xyöì¨yœ˜ ‰þy!œöìëû !˜öì“þ ö†öìœ ¢‚†!àþ“þ £çëûy ç ”›öì˜îû ö›y„þy!îœy „þîûy ²Ìöìëûy‹˜ ~î‚ ~£z ¢›hßþ x†’“þy!sþf„þ þ™”öìÇþöìþ™îû !îîû&öìkþ ”yî# çàþy ²Ìöìëûy‹˜Ð ~£z þ™öìîÅ þ™!Øþ›îöìDîû þ™!Øþ› ö›!”˜#þ™%îû ö‹œyîû œyœ†vþü îÏöì„þ ~„þ ö²Ìîû’y”yëû„þ „,þ¡ì„þ ‹›yöìëû“þ £öìëû!Šéœ þ™%!œŸéôé=uþyéôéîûy‹˜#!“þ!î” ö‹yöìÝþîû !îîû&öìkþ– öë…yöì˜ „,þ¡ìöì„þîûy !¢!þ™~› =uþy ç þ™%!œöìŸîû !˜ëÅy“þö ì˜îû !îîû&ö ìkþ œöìvþ ü !ŠéœÐ ~£z û þ™ö ìî Å ˜yîûyëû˜þ™yÝþ˜yëû xy!”îy¢#öì”îû vþzþ™îû œy†y“þyîû ”›˜þ™#vþü˜ ‰þöìœöìŠé– öë…yöì˜ xy!”îy¢#îûy xyd¢›þ™Å’ „þîûöì“þ xßþº#„þyîû „þöìîûöìŠé ç ¢‚@ùÌy› ‰þy!œöìëû ö†öìŠéÐ

îõ%þ†’–

¢›hßþ Ÿy¢„þöì×’#îû þ™y!ÝÅþ– ~˜!vþ~ ö‹yÝþ– £zvþ z ! þ™~ ö‹yÝþ– ¢‚¢”#ëû îy› þ™y!Ý Å þ=öìœy– vþ z_îû²Ìö ì”öìŸîû îý‹˜ ¢›y‹þ™y!Ý Å þ (BSP)– ¢›y‹îy”# þ™y!ÝÅþ (SP)– !î£yöìîûîû ‹˜“þy ”œ S£zvþz˜y£zöìÝþvþV (JDU)– îûyÜTÉ#ëû ‹˜“þy ”œ (RJD)– ö“þöìœDy˜y ç xöìõÉþîû ö“þöìœ= ö”Ÿ› þ™y!ÝÅþ (TDP)– ç ö“þöìœDy˜y îûyÜTÉ ¢!›!“þ (TRS)– vþz!vþü¡ìÄyîû !î‹%

‹˜“þy ”œ (BJD)– þ™yOyöìîîû x„þyœ# ”œ– ~îûy ¢„þö윣z ö¢£z ˜#!“þ=öìœy „þyëÅ„þîû „þîûöì“þ ú„þÄîkþ ëy îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy (MNC)– ¦þyîû“þ#ëû „þöìþ™ÅyöìîûÝþ– îvþü ‹!›”yîû ›y!šþëûy ç îvþü !àþ„þy”yöìîûîû (Contractor) ßþºyíÅ îûÇþy „þöìîûÐ ö„þw#ëû ¢îû„þyîû ç ¢›hßþ îûy‹Ä ¢îû„þyîû ö¢£z ¢î ¢‚ßþñyîû=öìœyöì“þ ö‹yîû !”öìFŠé ëy ¢Á™öì”îû (Resource) vþzþ™îû ›y˜%öì¡ìîû x!•„þyîû ç “þyöì”îû ‹#!î„þyîû x!•„þyîû …îÅ „þöìîûÐ “þyîûy “þyöì”îû þ™)îÅ¢)îû#öì”îû “%þœ˜yëû xyöìîûy öîŸ# ›yeyîû ”%˜#Å!“þîû ö¦þ“þîû !”öìëû “þyöì”îû Ÿy¢˜ ‰þyœyöì“þ ‰þyëûÐ

!þ îŠéîû=öìœyöì“þ èþ™!˜öìî!Ÿ„þ Ÿy¢öì˜îû !îîû&öìkþ ‹y“þ#ëû ‹y†îû’ öíöì„þ !ŸÇþy !˜öìëû ~î‚ ö“þöìœDy˜y ç „þŸyœîy!vþü ¢Ÿßþf „,þ¡ì„þ ¢‚@ùÌy› öíöì„þ ö²Ìîû’y !˜öìëû xy›yöì”îû ö˜“,þöìc !î!¦þ§¬ •îûöì˜îû ¢‚@ùÌy› £öìëûöìŠéÐ ~=öìœy !îöì”ìŸ# öŸy¡ì’ ç xy•y¢y›hsþ#ëû þ™Øþy”þ™”“þy öíöì„þ ö”Ÿöì„þ ›%_« „þîûöì“þ x˜Äy˜Ä †’“þy!sþf„þ Ÿ!_«îû ¢öìD „,þ¡ì„þ ç ×!›„þ ö×’#îû ö‹yÝþ ²Ì!“þÛþy „þîûyîû ‹˜Ä !¦þ!_²Ìhßþîû ßþiyþ™˜ „þöìîûöìŠéÐ xy›îûy !˜öì‹öì”îûöì„þ ~£z „þyöì‹ ¢›!þ™Å“þ „þîû!Šé ~î‚ xy›yöì”îû ¢öìD £y“þ ö›œyì˜îû ‹˜Ä ¢›hßþ ²Ì†!“þŸ#œ Ÿ!_«îû „þyöìŠé xyöì îûy…!ŠéÐ xy¢%˜ xy›îûy ~ ¢öìîîû ‹˜Ä ¢‚@ùÌy› ‰þyœy£z ƒ

1V ‹!›îû !¢!œ‚ „þ›yç ç !¢!œ‚ î!£¦%Åþ“þ ‹!›– ¢îû„þyîû# ‹!›– ¦)þ”y˜ ‹!›– ˜”#‰þöìîûîû ‹!›– îõþ ö¢y¢Äy£z!Ýþ ç ÝþÆyöìÞÝþîû ‹!› †îû#î ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ìöì„þîû ›öì•Ä îrÝþ˜ „þìîûÐ ‹!›öì“þ ö‘þy„þyîû îûyhßþy !˜!Øþ“þ „þîûyîû ‹˜Ä †îû#öìîîû ‹!›=öìœy ‰þ„þî¨# S~„þ!e“þV „þìîûÐ ˜”#öì“þ ›y!Gþöì”îû îy!œ …˜öì˜îû þ™yîû!›Ýþ ”yç ç þ™yíîû …y”y˜ ×!›„þöì”îû …y”yöì˜îû þ™yîû!›Ýþ ”yçÐ

2V ¢›hßþ @ùÌy›#’ †îû#îöì”îû îylßþ‹!› ç ‡îû !˜›Åyöì’îû x˜%”y˜ !”öì“þ £öìî– “þyöì”îûöì„þ !îÖkþ þ™y˜#ëû ‹œ ç †,£ßþiy!œîû ‹˜Ä !î˜y›)öìœÄ 250 £zvþz!˜Ýþ !î”%Äê !”öì“þ £öìîÐ

3V ¢„þœöì„þ ›)œÄî,!kþîû ¢öìD ¢y›O¢Äþ™)’Å ˜)Ę“þ› ›‹%îû#öì“þ „þy‹ !”öì“þ £öìî ç ›!£œyöì”îû

¢›öìî“þ˜ !”öì“þ £öìîÐ ›˜öìîû†y (MNREGA) ¢yîÅ‹˜#˜ „þìîû– ”%˜#Å!“þ ç ‰%þ!îû îõþ „þìîûÐ öëy‹˜yîû îû*þ™yëû˜ ¢Áºöìõþ !îKþ!® ‹˜¢y•yîûöì’îû ¢y›öì˜ ²Ì„þyŸÄ ²Ì”ŸÅ˜ „þìîûÐ ›˜öìîû†yîû „þyöì‹– îy!œ ç þ™yíîû …˜öì˜ ö›!Ÿöì˜îû îÄî£yîû „þöìàþyîû ¦þyöìî !˜!¡ìkþ „þìîûÐ

4V 2006 ~îû ‹Döìœîû x!•„þyîû xy£z˜ ç PESA S!¢!vþvþzœ ~œy„þyîû þ™Mþéyöìëûöì“þîû ¢Á±¢yîû’ xy£z˜V „þyëÅ„þîû „þìîûÐ xy!”îy¢#öì”îû ‹!›îû vþzþ™îû ç  oöìîÄîû çþ™îû “þyöì”îû !˜ëûsþf’ !˜!Øþ“þ „þìîûР oöìîÄîû œy¦þ‹˜„þ !îe«ëû”îû !˜!Øþ“þ „þîûyîû ‹˜Ä ¢›îyëû ¢‚†àþ˜ †öìvþü ö“þyìœÐ xy!”îy¢#öì”îû ²Ìy„,þ!“þ„þ îy¢ßþiy˜ ç ö†yÛþ#†“þ x!•„þyîû ßþº#„þyîû „þìîû– xy!”îy¢# xyMþé!œ„þ ßþºŸy!¢“þ „þyvþz!ªœ †öìvþü ö“þy윖 !ŸÇþy– ßþºyßþiÄ þ™!îûöì¡ìîy ç xy!”îy¢# ¢‚ßþ,ñ!“þîû !î„þyŸ ‡ÝþyçÐ

5V „,þ¡ìöì„þîû ¢›hßþ ’ ›„%þî „þìîû– †îû#î ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ì„þöì”îû ¢›hßþ öî¢îû„þyîû# ’ þ™!îûöìŸyöì•îû îÄîßþiy „þìîûÐ ¢›hßþ „,þ¡ì„þöì„þ ¢îû„þyîû# ’ !”öì“þ £öìî– ’ xy”yöìëûîû ‹˜Ä öŠéyÝþ „,þ¡ì„þöì”îû vþzþ™îû ‹%œ%› îõþ „þìîûÐ

6V ¢›hßþ „ , þ !¡ ì vþ z þ™„þî û’– î#‹– ¢yîû– „þ#Ýþ˜yŸöì„þîû ”y› „þ›yçÐ †îû#î „,þ¡ì„þöì”îû ¢hßþyì”öìîû „,þ!¡ìësþfþ™y!“þ ¢îûîîûyöì£îû îÄîßþiy „þìîûÐ ÷‹î ‰þy¡ì ç þ™îûÁ™îûy†“þ (Traditional) ‰þy¡ìöì„þ !î„þ!Ÿ“þ ç vþzê¢y!£“þ „þîûÐ

7V þ™yÝþ– “%þœy– xy…– =ëûyîû †y› Sîûy‹ßþiy˜# šþ¢œV– ¢!¶ ¢£ ¢›hßþ šþ¢öìœîû ‹˜Ä œy¦þ‹˜„þ ˜)Ę“þ› ¢£yëû„þ ›)œÄ ç ¢îû„þyîû# ¢%îûÇþyîû !˜!Øþ!“þ ”yçÐ ¢îû„þyîû# öÇþöìe ²Õy!ÞÝþ„þ þ™Äy!„þ‚ ~îû î”öìœ ‰þöìÝþîû îÄî£yîû !˜!Øþ“þ „þìîûÐ

8V šþ¢œ ˜ÜT £çëûyîû ›)œÄyëûöì’îû öÇþöìe ²Ì!“þ ~„þîû ‹!›öì„þ ~„þ„þ !£¢yöìî ˜yç ~î‚ ¢›hßþ •îûöì˜îû šþ¢ìœ ÜT £çëûyîû Çþ!“þþ™)îû’ ”yçÐ

9V ²Ìy„,þ!“þ„þ ‹öìœîû vþzê¢=!œöì„þ îÄî£yîûöìëy†Ä „þìîû ç îûÇþ˜yöìîÇþ’ „þìîûÐ öŠéyÝþ î¤y• ÷“þîû#– „þÄyö옜 ç þ™%„%þîû …˜˜– ö‰þ„þ vþÄy› Sî¤y•V ÷“þîû# ç vþzöì_yœ˜ ö¢‰þ (Lift irrigation) ²Ì„þöìÒîû îÄîßþiy „þîûöì“þ £öìîÐ öŠéyÝþ

‰þy îy†yöì˜ ›,“%þÄ !›!Šéœxyîyîû ‰þyéôéîy†yöì˜ ×!›„þ ›,“%þÄÐ 30 !vþöì¢Áºîû–

xy!œþ™ %î û ” %ë û yö ìî ûî û !vþ›!vþ›y ‰ þ y é ô éîy†yö ì˜ x˜y£yîû‹!˜“þ ›,“%þÄ ‡Ýþœ 45 îŠéöìîûîû î%!œ ¦þ†öì“þîûÐ vþz_îûîöìD vþy˜„þy˜éôéö†yöìëûBþyöì”îû îy†îûyöì„þyÝþ ¢£ 16!Ýþ ‰þyéôéîy†yö옣z x‰þœyîßþiy ‰þœöìŠéÐ vþz_îû !”˜y‹þ™%öìîûîû 3!Ýþ– ”y!‹Å!œöìˆîû 2!Ýþ– v%þëûyöì¢Åîû 11!Ýþ îy†yöì˜ ‰þîû› ”%”ÅŸyëû !”˜ „þyÝþöìŠé ×!›„þöì”îûÐ „þ“,Åþþ™Çþ œ„äþxyvþzÝþ ö‡y¡ì’y y „þöìîû£z îy†y˜ öŠéöìvþü ‰þöìœ ö†öìŠéÐ

›%…Ä›sþf# ~…˜ vþz_îûîìD ¢šþîûîû“þÐ “¤þyîû ~îû xyöì†îû ¢šþöìîûîû ¢›ëû !›!vþëûyëû ¢îöì‰þöìëû öî!Ÿ ££z‰þ£z £çëûy– îy†vþüyöì„þyöìÝ 24 ‡rÝþyîû ßþºyßþiÄ þ™îû#Çþy ö„þw …%öìœ!Šéœ ö‹œy ²ÌŸy¢˜– xyîû x!‰þöìîû£z “þy îõþ £öìëû ëyëûÐ ~îyöìîûç xyîyîû ö¢£z ~„þ£z ˜yÝþ„þ Öîû& £öìëûöìŠéÐ ~£z îy†îûyöì„þyöìÝ ~ þ™ëÅhsþ x˜y£yîû– xþ™%!ÜT– öîûyöì†öì¦þyöì† ›yîûy !†öìëûöìŠé˜ 32 ‹˜ ×!›„þÐ

vþy˜„þy˜ ¢£ ~„þy!•„þ ‰þyéôéîy†y˜ ›y!œ„þîûy „þyëÅ“þ– ö„þyöì˜y ö‡y¡ì’y Šéyvþüy£z îy†y˜ öŠéöìvþü ‰þöìœ ëyçëûyëû ¢îû„þy!îû !˜ëûöì›îû xyç“þyëû ×!›„þ þ™!îûîyîû=!œîû öë xy!íÅ„þ ¢y£yëÄ þ™yçëûyîû „þíy “þyç “þyîûy þ™yöìFŠé˜ ˜yÐ îûy‹Ä ¢îû„þyîû “,þ’›)öìœîû ×!›„þ £zvþz!˜ëû˜=!œîû ¢öìD ÷îàþ„þ „þöìîû !àþ„þ „þîûöìŠé– 100 !”öì˜îû „þyöì‹îû ¢öìD ú ×!›„þöì”îû ë%_« „þîûyîû „þíy– 2 Ýþy„þy ö„þ!‹ ”öìîû !„þŠ%é ‰þyœ !îœyì˜îû îöì¨yîhßþ „þîûyîû „þíy– !„þŠ%é ¢îû„þy!îû ¦þy“þy ²Ì”yöì˜îû „þíyÐ

×!›„þîûy îœöìŠé˜– òxy›îûy x˜%”y˜ ‰þy£z ˜yÐ îy†yöì˜ „þy‹ „þîûöì“þ ‰þy£zÐ xyîû ~£z îÄyþ™yöìîû£z ö„þwéôéîûy‹Ä ö„þvþz£z “þêþ™îû ëû ~“þÝ%þ„%þçÐ

fl∫yfliƒÈÙÙÙÈ xyõ yÏî Ó x!ï Ñ yÓÚ2000 ¢yÏú Ó õ Ïï ƒ ¢ÓyÓ ã ò ƒ fl∫yfliƒÛÈÙÙÙÈ

1978 ¢yÏú !ÓŸª fl∫yfliƒ ¢Ç fliyÓ ~£z á y°Ïí yô Ïe ¶yÓì Ó°Ï≈Á fl∫y«Ó Ñ ˛ÏÓ!ä Èú – !Ñ ls ô yÏü Ó ◊#ú ByÁ ì yÓ î Ï ü Ó ò yÜ !ÓÑ ˛Ï î Ó !Óò y ô ΢yÎ fl∫yfliƒÈÙÈô !ÓÏ°ÏÓy !î ÏFä È xyÓ xyõ Óy ô y!Fä È ú ÓvBy– ÷ï % !â !Ñ Í¢y Ö Óâ õ ›yÏì ≤Ã!ì Óä ÈÓ 6 Ñ y!› 30 ú « ú yÑ î y!Óoƒ¢#õ yÓ ò #Ïâ ò Ïõ ÎyÏFä Èò – £y¢ô yì yÏú Óv ô yÁÎyÓ ¢% ô y!ÓÏü Ó ã ò ƒ ò ì y õ sf#Ó ô yÏÎ õ yÌy Ö §%vÏì £Î xÌÓy î yú yú ÏÑ ›yÑ y !î Ïì £Î– ~£z ì y £yú Ê

xÌâ ¢ÓyÓ ã ò ƒ fl∫yfliƒ ô !ÓÏ°ÏÓy ÎyÏÑ ÓÏú Ú¢yÓ≈ã ò #ò fl∫yfliƒ ô !ÓÏ°ÏÓyÛ ì y ú y= Ñ Óy Ü Ïú ~£z xÓfliy Óî ú yÏò y ÎyΖ xhsì 41›y î Ïü ~£z ÓƒÓfliy

â yú % xyÏä ÈÊ ï ò # £zÇ ú ƒyu ÌÏÑ Ü !ÓÓ ˆô Ó&Á xyÏä È ~£z î Ïú – !Ñ ls xyõ yÏî Ó ¢ÓÑ yÓ 15 Óä ÈÓ ï ÏÓ ÷ï % Ñ ÌyÓ Ö ú yô £z Ñ ˛ÏÓ ÎyÏFä È–

2011 ¢yÏú ¶yÓì ¢ÓÑ yÏÓÓ£z !ò ÏÎyÜ Ñ Óy vy. ◊#ò yÌ Ó!UÓ ò ì , Ïc Ü vy !ÓÏü °ÏK î Ïú Ó ¢% ô y!ÓÏü Ó ¢ÏD Ñ t !õ !ú ÏÎ xyõ yÏî Ó î y!ÓÈÙÙÙÈ

l ¢ÓÑ yÓ ì yÓ£z !ò Î%_ ◊#ò yÌ Ó!U Ñ !õ ü Ïò Ó ¢% ô y!Óü õ Ïò ¢Ó ò yÜ !ÓÏÑ Ó ã ò ƒ !Óò yõ ) Ïú ƒ fl∫yfliƒÓ«yÓ î y!Îc !î Ñ –

l Óyã ƒ ¢ÓÑ yÓ Óy ì yÏî Ó !ò Î%_ ¢Ç fliyÓ ¢Ñ ú !â !Ñ Í¢yÈÙÈÑ w ÌÏÑ ≤Ã!ì ◊&ì ¢ÓÓÑ ˛Ïõ Ó !â !Ñ Í¢y

~Óô Ó 3ÈÙÈ~Ó ô yì yÎ~Óô Ó 4ÈÙÈ~Ó ô yì yÎ

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò Ó°Ï≈ 21¢Ç Ö ƒy 11 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016ô ,¤y 2CPI [M-L] CPI [M-L]

¢¡ô yî Ñ #Î

ö”ŸîÄyþ™# “þ#îÊ „,þ¡ì„þ¢‚@ùÌy› †öìvþü ö“þyœö”öìŸ öë xíÅ÷ì˜!“þ„þ ¢‚„þÝþ ‰þœöìŠé “þyîû ~„þ

x!îöìFŠé”Ä x‚Ÿ £öìœy „,þ¡ìöì„þîû ‰þîû› ”%”ÅŸyÐ ~Ýþy ²Ì„þy!Ÿ“þ £öìFŠé e«›î•Å›y˜ öî„þyîû#– x•Åöìî„þyîû#– „þ!àþ˜“þîû „þyöì‹ !˜Á¬“þîû ›‹%îû#– šþ¢œ vþzêþ™y”öì˜ îõþÄy ”Ÿy ç x!˜Øþëû“þy– ’@ùÌhßþ“þy– x¦þyî#éôé!î!e« ç ‹!› öíöì„þ vþ zö ìFŠé”– „þ›Å¢õþyöì˜ ë%î„þöì”îû !¦þ˜ö씟ëyey– !˜ƒßþº“þy– x˜y£yîû– xþ™%!ÜT– xßþºyßþiÄ ~î‚ „,þ¡ì„þ ç xy!”îy¢#öì”îû ‹îîû”hßþ# vþzöìFŠéöì”îû ›•Ä !”öìëûÐ

„,þ!¡ì vþzêþ™y”öì˜ xy•y¢y›hsþ“þy!sþf„þ ¢Á™„Åþ ç ¢y›hsþ#ëû xy!•þ™“þÄ ‰þœöìŠéÐ ‹!›– ¢Á™” ç „,þ!¡ì vþzþ™„þîû’– xíÅ– !îe«ëû ¢£ „,þ!¡ì ¢Áºõþ#ëû „þyëÅ„þœyöìþ™îû !˜ëûsþf’ @ùÌy›#’ •˜#– îvþü „þöìþ™ÅyöìîûÝþ– šþöìvþü ç ”%˜#!“Åþ@ùÌhßþ öœy¦þ# x!šþ¢yîûöì”îû ~„þ „%þ‰þöìe«îû „)þ!Çþ†“þ ëyîûy !˜öì‹öì”îû x!•„þyîû !£¢yöìî ‹îîû”hßþ# ‡%¡ì xy”yëû „þöìîû íyöì„þÐ @ùÌy›#’ ~œy„þyîû !î„þyŸ›y˜ òîy!’‹Äó !îö쟡ì“þ …!˜ vþzöì_yœ˜– ö“þ‹yîû“þ#– î#‹ !îe«ëû– öî¢îû„þyîû# !ŸÇþy– !‰þ!„þê¢y– þ™!îû ~„þöì‰þ!Ýþëûy•#öì˜ ~î‚ =uþy“þöìsþfîû ¢y£yöìëÄ þ™!îû‰þy!œ“þÐ öŠéyÝþ…yöìÝþy …!˜‹ þ™”yöìíÅîû vþzöì_yœ˜ ›y!šþëûy !˜ëû!sþf“þ ~î‚ ~„þy‹Ýþy ‰þöìœ þ™%!œöìŸîû ¢y£yöìëÄ– þ™!îûöì ²Ìy„,þ!“þ„þ ¦þyîû¢y›Ä ç ‹˜‹#îöì˜îû ²Ì!“þ ö„þyöì˜y =îû&c ˜y !”öìëûÐ e«›î•Å›y˜ ¢‚…Äyëû „,þ¡ì„þ xyd£“þÄy ‡ÝþöìŠé ëyîû ¢‚…Äy ~…öì˜y þ™ëÅhsþ ¢yöìvþü !“þ˜ œy… ~î‚ ~Ýþy o&“þ îyvþüöìŠé x“þÄy‰þyîû– ‹îîû”hßþ# ç œyNþ˜yîû „þyîûöì’Ð

~£z !î¡ìëû!Ýþ 1991 ¢yœ öíöì„þ ¦þyîû“þ#ëû „,þ!¡ìöì“þ vþz”yîû#„þîû’– öî¢îû„þyîû#„þîû’– !îÙ»yëûöì˜îû ˜ëûy xíŘ#!“þîû !îö쟡ì þ™!îû!‰þ!“þ !‰þ£«Ð ¦)þ!› ¢‚ßþñyîûöì„þ ¢›hßþ îû‚öìëûîû îûy‹Ä ¢îû„þyîû þ™!îû“þÄy† „þöìîûöìŠé ëy ¦)þ!›£#˜ †îû#î „,þ¡ì„þöì”îûöì„þ ‹#yîûöì’îû vþzþ™„þîû’ ¢îûîîûy£ „þîûyîû “þyöì”îû öë ²Ì!“þ×&!“þ “þyîû£z œ‚‡˜Ð x˜Ä!”öì„þ Ÿy¢öì„þîûy „,þ¡ì„þ ç xy!”îy¢#öì”îû ‹îîû”hßþ# vþzöìFŠé” „þöìîû îvþü „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ¢‚ßþiy=öìœyöì„þ ‹!› öëy†yì˜îû „þyöì‹ ö˜öì› þ™öìvþüöìŠéÐ

¦þyîû“þ#ëû ‹˜†’ ~£z¢î ”%ܱ¦þyöìîîû !îîû&öìkþ œvþüy£z ‰þy!œöìëûöìŠé– !„þlsþ ë…˜ ~„þ þ™y!ÝÅþ îy ö‹yÝþöì„þ ¢!îûöìëû x˜Ä!Ýþ Çþ›“þyëû ~öì¢öìŠé “þ…˜ Ÿy¢„þöì×’#îû þ™öìÇþ ˜“%þ˜ ‹˜yöì”öìŸîû ›öì•Ä !”öìëû ~„þ£z ˜#!“þ xîÄy£“þ öíöì„þöìŠéÐ †¦þ#îû“þîû ¢‚„þÝþ !î²Õî# „,þ¡ì„þ xyöì¨yœöì˜îû ²Ìöìëûy‹˜#ëû“þyöì„þ e«ö웣z öîŸ# „þöìîû ¢y›öì˜ !˜öìëû xy¢öìŠé ëy ö”öìŸ ö›ï!œ„þ þ™!îûî“Åþ˜ ~öì˜ ö”Ÿöì„þ ¢yÁËy‹Äîy”#– îvþü þ™%¤!‹þ™!“þ ç „þöìþ™ÅyöìîûÝþ œ%öìÝþîû …¤y‰þy öíöì„þ ›%_« „þîûöìîÐ ~£z „þyöì‹îû Ÿþ™í !˜öìëû xy›îûy ¢›hßþ „,þ¡ì„þöì„þ xy£´y˜ ‹y˜y!FŠé ¢!e«ëû¦þyöìî !˜¦þ#Å„þ ¢‚@ùÌy› †öìvþü ö“þyœyîû ‹˜Ä– œy†y“þyîû ¦þyöìî ¢‚†!àþ“þ £çëûy ç öŸy¡ìì„þöì”îû xye«›öì’îû œÇþÄ îlßþ „þîûyîû ‹˜ÄÐ

xã ≈% Ñ yÓÏî y£z ì yÏÓÑ Ó õ £yÓyÏ‹T…Ó ~Ñ Ü Ó#Ó â y°Ï#– 2015 ì !ÓÏŸªÓ Ó,£_õ Ü í ì sf ¶yÓÏì ì yÏÓÑ ˛ÏÓÓ ¢£ÏÎyky 17000 Ñ ,°ÏÑ xyd£ì ƒy Ñ ˛ÏÓÏä Èò – xyÓ ~Ïî Ïü Ó x!¶ã yì Ó%!kã #Ó#Óy Ü ú y ö y›yÏFä È î Ïü Ó xÌ≈ò #!ì ˛Ïì ò y!Ñ Ó,!k

ô !Óú !«ì £ÏFä È– õ ã yÓ !Ó°ÏÎ £ú ñ !ÓÏŸªÓ ¢¶ƒ î ü ÓÏú ÎyÓy !ò Ïã Ïî Ó î y!Ó Ñ ˛ÏÓ ì yÓy£z ~£z Ü í £ì ƒyÓ ã ò ƒ î yÎ#– ¢yÇ Óy!î Ñ ! ô ¢y£zò yÏÌÓ

ì yú y ~Ñ !› ä È!Ó î ÏÖ flÒâ !› Ñ ˛ÏÓÏä Èò vÉ !ÓÑ yü Óyã Ï ô Î#–

†¦þ#îû ¢‚„þöìÝþ „,þ!¡ì ƒ •¤%„þöìŠé˜ „,þ¡ì„þ„,þ!¡ì vþzþ™„þîûöì’îû vþzF‰þ”îû ç xœy¦þ‹˜„þ !î!e« ƒ éôé

1960 ~îû …y”Ä ¢‚„þöìÝþîû þ™îû ¦þyîûöì“þîû Ÿy¢„þöì×’# ò¢î%‹ !î²Õöìîóîû ¢›ëû îý‹y!“þ„þ î#‹ ç x˜Äy˜Ä vþzþ™„þîû’öì„þ ›öìvþœ !£öì¢öìî „,þ!¡ìöì“þ ö‘þy„þyëûÐ ~öì“þ …y”Ä vþzêþ™y”˜ îyöìvþü !„þlsþ xy›yöì”îû „,þ!¡ìöì„þ x“þÄhsþ ”y›# „,þ!¡ì vþzþ™„þîûöì’îû ¢yöìí ëíy î#‹– îûy¢yëû!˜„þ ¢yîû– „þ#Ýþ˜yŸ„þ– ësþfþ™y!“þ “þíy x“þÄy!•„þ ‹öìœîû îÄî£yöìîûîû ¢yöìí ë%_« „þöìîû öšþöìœ ë…˜ ¢y›hsþ#ëû !˜ëûsþf’ ç öîxy£z˜# xy”yëû xîÄ£“þ íyöì„þÐ †› ç •yì˜ ö‹yvþüy šþœöì˜îû ~£z öë ~„þ›%…#˜ „,þ!¡ìîû ›öìvþœ “þy ˜y£zöìÝþÆyö싘 xy„þ¡ìÅ’„þyîû# Ö¤!Ýþçëûyœy „þœy£z (Leguminous Pulse) ~îû x¦þyöìîîû „þyîûöì’ šþ¢öìœîû îý›%…#˜“þyöì„þ Çþ!“þ@ùÌhßþ „þöìîûöìŠé ç ›y!Ýþîû vþzîÅîû“þy „þ!›öìëûöìŠéÐ •y˜‰þyöì¡ìîû ‹!›îû vþzþ™!îûhßþîû xöì¦þ”Ä £çëûyîû „þyîûöì’ ›y!Ýþîû ö¦þ“þîû ‹œ ö‰¤þyëûyöì“þ þ™yîûöìŠé ˜y ç ‹öìœîû þ™!îûþ™)îû’ £öìFŠé ˜y šþöìœ ‹œhßþîû o&“þ ö˜öì› ëyöìFŠéÐ ~£z ~œy„þy=öìœyöì“þ „þÄy˜¢yîû ¢£ !˜îûy›öìëûîû xöìëy†Ä ˜y˜yéôé•îûöì˜îû öîûyöì†îû îÄyþ™„þ ²Ìy”)¦Åþyî ö”…y ëyöìFŠéÐ ö”Ÿ#ëû „þy!îû†îû# !î„þyöìŸîû öë îûyhßþy– ëy “%þœ˜y›)œ„þ !˜îûyþ™” £öì“þ þ™yîûì“þ– xyd!˜¦Åþîû !î„þyŸöì„þ vþzê¢y!£“þ „þîûì“þ– „,þ¡ìöì„þîû öîûy‹†yîû ¢%!˜!Øþ“þ „þîû“þ ç x¦þÄhsþîû#’ îy‹yîûöì„þ ‰þyDy „þîû“þ ö¢£z þ™í £zFŠéy„,þ“þ¦þyöìî þ™!îû£yîû „þîûy £öìëûöìŠéÐ ¢îöì‰þöìëû öîŸ# œy¦þîy˜ £öìëûöìŠé îvþü ‹!›”yîûîûy ë…˜ îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy (MNC) ç “þyöì”îû ›%ê¢%j#îûy !îþ™%œ ›%˜yšþy „þy!›öìëûöìŠéÐ ë!”ç vþzêþ™y”˜ öîöìvþüöìŠé !„þlsþ „,þ¡ì„þ îûöìëû ö†öìŠé ‡yÝþ!“þ ç öì’îû ›yöìGþÐ

1990 ~îû ”Ÿöì„þ xyîyîû ö”…y !”œ vþzêþ™y”˜ ¢‚„þÝþ ëy ›yíy ‰þyvþüy !”œ ›¨y ç î,!kþîû £yöìîû þ™“þ˜ !£¢yöìîÐ Öîû&öì“þ ¢îû„þyîû “%þ˜ ~œy„þyëû ò¢î%‹ !î²Õîó öàþöìœ !”öìëû ~œy„þy !îhßþyöìîûîû ö‰þÜTy „þîûœ– “þyîûþ™îû !m“þ#ëû ²Ì‹öì§Ãîû ¢î%‹ !î²Õöìîîû ˜yöì› ò›y£zöìe«y !˜vþz!ÝþÆöìëûrÝþ¢ó ~îû ›“þ ”y›# „,þ!¡ì ¢îûOy› ‰þyœy˜îû ö‰þÜTy „þîûœÐ !„þlsþ ~îû ëî!˜„þyþ™y“þ £œ Ö•%›ye ¢‚„þöìÝþîû þ™%˜‹Åöì§Ãîû ö¦þ“þîû !”öìëûÐ ~Ýþy @ùÌy›#’ ¦þyîûöì“þîû ö„þy˜ x@ù̆!“þ ‡Ýþyöì“þ îÄíÅ £œÐ ¢Á±!“þ ~˜ !vþ ~ ¢îû„þyîû xyöì›!îû„þyîû î#‹ ö„þyÁ™y˜#=öìœyöì„þ ¢£yëû“þyîû ‹˜Ä 15!Ýþ !‹~› (GM) î#öì‹îû ‹!›˜# þ™!îûÇþ’öì„þ x˜%›!“þ !”öìëûöìŠé ë!”ç ~£z î#‹=!œ x“þÄhsþ Çþ!“þ„þyîû„þ îöìœ ²Ì›y!’“þ £öì“þ þ™yöìîûÐ !îÙ»îÄy‚„þ– !îÙ»îy!’‹Ä ¢‚ßþiy (WTO)– xyhsþ‹Åy!“þ„þ ›%oy ö„þy¡ì (IMF) !˜öì”Å!Ÿ“þ ¢îû„þyîû# îÄëû ¢‚öì„þy‰þ˜ ç ¢y›y!‹„þ vþz§¬ëû˜ …yöì“þ …îû‰þ „þ›yöì˜yîû ›•Ä !”öìëû @ùÌy›#’ ¢‚„þÝþ îyvþüöìŠéÐ

„,þ!¡ì ç þ™Öþ™yœöì˜ îÄî£*“þ ¢y›@ùÌ#îû vþzF‰þ›)öìœÄîû šþöìœ „,þ¡ìöì„þîû vþzþ™îû e«ö웣z öîyGþy îyvþüöìŠé ë…˜ vþzêþ™y!”“þ oîÄ/šþ¢öìœîû ”îû íy„þöìŠé xœy¦þ‹˜„þÐ ~Ýþy !˜öìëû ëyöìFŠé x!•„þ“þîû ’@ùÌhßþ“þy ç x!˜Øþëû“þyîû !”öì„þÐ þ™y!îûîy!îû„þ ×öì›îû ›)œÄöì„þ îy” !”öìœç „,þ¡ìöì„þîû £yöì“þ öë xíÅ î¤yöì‰þ “þy e«›Ÿ „þ›öìŠé ë…˜ ‹#yîûöì˜îû …îû‰þ– !ŸÇþy– þ™!îû– ßþºyßþiÄ– †Äyöì‹Ýþ £z“þÄy!” Sö›yîy£zœ £z“þÄy!” £zö위þÝþÆ!˜„þ ¢îûOy›V ~îû ”y› öîöìvþü ‰þöìœöìŠéÐ 200é9éôé10 öíöì„þ 2013éôé14 ~£z ‰þyîûîŠéöìîûîû ›yöìGþ !î!¦þ§¬ šþ¢öìœîû vþzêþ™y”˜ …îû‰þ î,!kþ öþ™öìëûöìŠé ²Ìyëû !m=’Ð •yöì˜îû öÇþöìe öîöìvþüöìŠé 91% éôé 645 Ýþy„þy ²Ì!“þ „%þ£zrÝþyœ öíöì„þ 1234 Ýþy„þy ²Ì!“þ „%þ£zrÝþyœ– xvþü£öìîûîû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 80 ¦þy† 2197 Ýþy„þy öíöì„þ 3958 Ýþy„þy– †öì›îû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 5 Ÿ“þy‚Ÿ– 701 Ýþy„þy öíöì„þ 1109 Ýþy„þy– xyöì…îû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 128 ¦þy† 81 Ýþy„þy öíöì„þ 185 Ýþy„þyÐ ~£z ¢›öìëû ~îû þ™yŸyþ™y!Ÿ ¢£yëû„þ ›)œÄ ëy öîöìvþüöìŠé “þy £œ •yöì˜îû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 38 ¦þy†– xvþü£öìîûîû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 87 ¦þy†– †öì›îû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 27 ¦þy† ~î‚ xyöì…îû öÇþöìe Ÿ“þ„þîûy 63 ¦þy†Ð

öë…yöì˜ ßþºy›#˜yí˜ „þ!›Ÿ˜ ¢%þ™y!îûŸ „þöìîû!Šéœ öë ö„þy˜ ˜%Ę“þ› ¢£yëû„þ ›)œÄ (MSP) £öìî vþzêþ™y”˜ …îûöì‰þîû ö”vþü=’ ö¢…yöì˜ vþzêþ™y”˜ …îû‰þ ç ”y› ¢Á™!„Åþ“þ „þ!›Ÿ˜ !˜”y˜ !”œ öë )Ę“þ› ¢£yëû„þ ›)œÄ (MSP) îõþ „þöìîû ö”çëûy vþz!‰þ“þ– „þyîû’ ~öì“þ ²Ì!“þîŠéöìîû ›ye Ÿ“þ„þîûy 8 ¦þy† „,þ¡ì„þ£z œy¦þîy˜ £ëû „þyöì‹£z ~›˜„þ# “þyöì”îûç î!Mþé“þ „þîûöì“þ £öìîÐ îy!„þ Ÿ“þ„þîûy 92 ¦þy† „,þ¡ì„þ þ²Ìy£zöì¦þÝþ îÄî¢yîû vþzþ™îû

!˜¦ÅþîûŸ#œ „þyöì‹£z ~›!˜öì“þ£z “þyîûy ›yîûd„þ¦þyöìî öŸy!¡ì“þÐ ˜)˜Ä“þ› ¢£yëû„þ ›)œÄ ç ¢îû„þyîû# šþ¢œ ¢Mþéëû “%þöìœ ö”çëûyÝþy ¢îû„þyîû# öîûŸ˜ îÄîßþiy ç …y”Ä ¢%îûÇþyîû !˜!Øþ!“þ ²Ì”y˜ ¢›y® „þîûyîû þ™!îû„þÒ˜yîû ¢öìD ‡!˜Ûþ¦þyöìî ë%_«Ð „,þ!¡ì xœy¦þ‹˜„þ £çëûyîû öþ™Šéöì˜ ›‹%îû ˜y þ™yçëûy ç òvþzF‰þó ›‹%îû#öì„þ ”yëû# „þîûyîû ~„þÝþy ö‰þÜTyç ö”…y ëyëûÐ ~Ýþy £öìFŠé ‹!› ›y!œ„þ ›•Ä „,þ¡ì„þöì”îûöì„þ ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ì„þöì”îû !îîû&öìkþ ”¤yvþü „þîûyöì˜yîû ~„þ ²Ìëûy¢Ð

vþzêþ™y”˜ vþzþ™„þîû’=öìœyöì„þ öþ™öìÝþrÝþ x!•„þyîû ²Ìy® ö„þyÁ™y˜#=öìœy ~„þöì‰þ!Ýþëûy ”yöì› !î!e« „þöìîûÐ ¦þyîûöì“þ öë…yöì˜ 200é0éôé01 öíöì„þ 2012éôé13 ö“þ ²Ì!“þ ö£Qöìîû S2.47 ~„þîûV ¢yöìîûîû îÄî£yîû öîöìvþüöìŠé 89.58 ö„þ!‹ öíöì„þ 128.34 ö„þ!‹ ö¢…yöì˜ ú ¢›öìëû „þ#Ýþ˜yŸöì„þîû ö›yÝþ îÄî£yîû öîöìvþüöìŠé 43– 580 Ýþ˜ öíöì„þ 56–091 Ýþì˜Ð ~îû “%þœ˜yëû ~›˜!„þ ‰þ#˜ ç xyöì›!îû„þyîû ›“þ vþzF‰þ“þîû šþœ˜ë%_« ç î,£_îû „,þ!¡ìéôéxíŘ#!“þîû öÇþöìe ö£Qîû !þ™Š%é ¢yöìîûîû îÄî£yîû ëíye«öì› 95 ö„þ!‹ ç 49.7 ö„þ!‹ ›yeÐ þ™yîûÁ™!îû„þ ÷‹î ‰þy¡ìöì„þ !î„þ!Ÿ“þ „þîûyîû î”öìœ “þyöì„þ ö£œyöìšþœy „þîûy £öìFŠéÐ

þ™!îû„þyàþyöì›y– î!•Å“þ „þîû ç ‰þvþüy ”yöì›îû þ™!îûöì¡ìîy ƒ éôé

ë…˜ „,þ!¡ì ¢Áºõþ#ëû þ™!îû„þyàþyöì›y– þ™!îûöì¡ìîy ç vþzêþ™y”˜ vþzþ™„þîû’ ²Ì”y˜ ¢Á™!„Åþ“þ ¢îû„þyîû# îîûyj „þöì› ‰þöìœöìŠé “þ…˜ ¢îû„þyîû „,þ¡ìöì„þîû vþzþ™îû öîyGþy îy!vþüöìëû£z ‰þöìœöìŠé !vþöì‹œ ç öþ™öìÝþÆyöìœîû e«›y†“þ îûy‹ßþº ç ”y› îy!vþüöìëû ~î‚ !î”%Äöì“þîû ›y¢%œ îy!vþüöìëûÐ !î”%Äöì“þîû öî¢îû„þyîû#„þîûöì’îû šþöìœ „,þ¡ìöì„þîû vþzþ™îû öîxy£z˜# x!“þ!îû_« !îœ ‰þyþ™yöì˜y ç xy”yëû ‰þœöìŠéÐ †,£ßþiy!œöì“þ !˜ƒÖÍñ (Free) !î”%Äê ²Ì”y˜ !î!•îû ‹˜Ä– x!îîûy› !î”%Äê ¢îûîîûyöì£ ‹˜Ä ~î‚ ¦)þœ !î”%Äê !îöìœîû !îîû&öìkþ xö옄þ xyöì¨yœ˜ £öìëûöìŠé !„þlsþ ¢îû„þyîû “þyöì”îû ²Ì!“þ×&!“þ îûyöì… !˜ ~î‚ “þyöì”îû xyÙ»y¢ þ™)’Å „þîûöì“þ îÄíÅ £öìëûöìŠéÐ ›•Ä ç †îû#î „,þ¡ìöì„þîûy ‰þvþüy ”yöì› ÝþÆyQîû ç £yîûöì¦þÞÝþyîû ¦þyvþüy „þîûöì“þ ç ‹œ !„þ˜öì“þ îy•Ä £ëû ëy ~£z !î¡ìëû=!œ !˜öìëû xö옄þ œvþüy£zöìëûîû ¢)‰þ˜y „þöìîûöìŠéÐ

ö¢‰þ ƒ éôé ”%îÅœ ö¢‰þ îÄîßþiyîû šþöìœ „,þ!¡ì Çþ!“þ@ùÌhßþÐ ~îû „þyîû’ £öìœy ‹œyŸëû=öìœyîû ¢‚îûÇþö’ îÄîßþiy ˜y ö˜çëûy– þ™%„%þîû ˜y ö…¤yvþüy– „þÄyö옜 ç ö‰þ„þ vþÄyöì›îû !î„þyŸ ˜y ‡Ýþyöì˜y ~î‚ x!“þ!îû_« ›yeyëû ‹œ Ýþy˜y ç x“þÄhsþ „þ› ›yeyëû “þyîû þ™!îûþ™)îû’ šþöìœ ‹œhßþîû ö˜öì› ëyçëûyÐ ~îû šþöìœ ö”öìŸîû ›•Ä¦þy† ç þ™!Øþöì›îû ~œy„þy …îûyþ™#!vþü“þ ~œy„þyëû þ™!îû’“þ £öìëûöìŠéÐ ~Ýþy „,þ¡ì„þöì”îû xyd£“þÄyîû öþ™Šéöì˜ ~î‚ ö“þöìœDy˜y– !Åþ ç Šé!eŸ†vþü öíöì„þ ›y˜%öì¡ìîû ~œy„þy “þÄyöì†îû öþ™Šéöì˜ ~„þ îvþü ¦)þ!›„þy þ™yœ˜ „þîûöìŠéÐ

î“Åþ›yöì˜ xy›yöì”îû ö”öìŸ ”# ç ‹œy•yîû=!œöì“þ 1869 !î!œëû˜ !„þvþz!î„þ !›Ýþyîû (BCM) îy!¡ìÅ„þ î,!ÜTîû ‹œ íyöì„þÐ !„þlsþ xy›îûy îÄî£yîû „þ!îû ö„þîœ 800 BCMÐ “þî%ç xy›îûy îyîûîyîû …îûy ç î˜Äyëû ¦%þ!† ë%!_«£#˜ þ™!îû„þÒ˜y ç ²Ìy„,þ!“þ„þ ‹œyŸëû=!œîû …yîûyþ™ îÄîßþiyþ™˜yîû ‹˜Ä– !îö쟡ì“þ ˜ëûy xíÅ÷ì˜!“þ„þ ˜#!“þîû ë%öì†Ð ”yî# „þîûy £öìFŠé öë ¢îÅöì›yÝþ ö¢‰þöì¢!î“þ ~œy„þy 1950éôé52 ¢yöìœîû Ÿ“þ„þîûy 18é öíöì„þ öîöìvþü 2010éôé11 ¢yöìœ £öìëûöìŠé Ÿ“þ„þîûy 47.8 ¦þy†Ð !„þlsþ ö¢£z ~œy„þy £öìFŠé ö›yÝþ 141.58 !›!œëû˜ ö£Qîû S34 ö„þy!Ýþ 98 œÇþ 48 £y‹yîû ~„þîûV ‹!›îû ›öì•Ä ›ye 63.5 !›!œëû˜ ö£Qîû S15 ö„þy!Ýþ 69 œÇþ 10 £y‹yîû ~„þîûVÐ ~£z öë î,!kþ “þyîû îvþü î,!kþ!Ýþ £öìFŠé !Ýþvþzîçöìëûöìœîû ›y•Äöì› ëyîû ²Ìyëû ¢î£z îÄ!_« ›y!œ„þy˜y•#˜ ~î‚ ~îû ›y•Äöì› ö¢‰þ £ëû Ÿ“þ„þîûy 51.4 ¦þy† ‹!›öì“þÐ !‰þîûyëû“þ ç ²Ìy„,þ!“þ„þ vþzê¢=!œ Çþ!“þ@ùÌhßþ £öìëûöìŠé– šþöìœ ö¢‰þ £öìëûöìŠé îÄëûîýœ ç x!˜¦Åþîûöìëy†ÄÐ ~…˜ ¢îû„þyîû ~›˜!„þ xyîûç îÄëûîýœ öšþyëûyîûy (Sprinkler) ~î‚ !îFŠ%éîû’ (Drip) ö¢‰þ þ™kþ!“þ @ùÌ£’ „þîûöìŠé ç vþzê¢y!£“þ „þîûöìŠé ëy îýœy‚ö쟣z x˜%þ™öìëy†#Ð

„þy!îû†îû# ¢£yëû“þy ƒ éôé „,þ¡ìöì„þîûy ˜“%þ˜ „þy!îû†îû# ~î‚ îûyÜTÉ#ëû †öìî¡ì’y ö„þöìwîû xyç“þy öíöì„þ îý ”)öìîû xîßþiy˜ „þîûöìŠéÐ x!•„þy‚Ÿ „,þ¡ì„þ£z !˜¦Åþîû „þöìîû x˜Ä „,þ¡ì„þ– ²Ì‰þyîû ›y•Ä› (Media)– öîû!vþç ç öî¢îû„þyîû# îy!’!‹Ä„þ ~öì‹rÝþöì”îû vþzþ™îûÐ ~›˜!„þ ›,!_„þy

¢‚îûÇþöì’îû ›“þ =îû&cþ™)’Å þ™”öìÇþþ™ ëy vþzþ™!îû¦þyöì†îû vþzîÅîû ›y!Ýþöì„þ îûÇþy „þîûyîû ‹˜Ä ‹îû&îû# ö¢ îÄyþ™yîû!Ýþöì“þç …%î£z „þ› ›öì˜yöìëy† ö”çëûy £ëûÐ ~£z …yöì“þ ¢îû„þyîû ²Ì!“þîŠéîû ›ye 15 öíöì„þ 16 ö„þy!Ýþ Ýþy„þy …îû‰þ „þöìîû Ö•%›ye 4 öíöì„þ 5 œÇþ ö£Qîû S9.88 œÇþ ~„þîû öíöì„þ 12.35 œÇþ ~„þîûV ‹!›îû ‹˜Ä– xíÅyê ö›yÝþ ‰þyöì¡ìîû ~œy„þyîû 1000 ¦þyöì†îû 3 ¦þyöì†îû S3 Ÿ“þy‚ŸV ‹˜ÄÐ

vþzêþ™y”˜Ÿ#œ“þy– šþœ˜ ƒé ë!”ç !þ îŠéîû=öìœyöì“þ ²Ì•y˜ šþ¢œ=öìœyîû ö£Qîû ²Ì!“þ v þ z ê þ ™ y ” ˜ ö î ö ì v þ ü ö ì Š é “ þ y £ ö ì œ ç î v þ ü „,þ!¡ìxíŘ#!“þ=öìœyîû “%þœ˜yëû “þy ²Ìyëû xöì•Å„þÐ ë!” ¢îû„þyöìîûîû „þyŠé öíöì„þ ëöìíÜT ¢£yëû“þy þ™yçëûy öë“þ ö뛘Ýþy ”%!˜ëûy ‹%öìvþü !î„þ!Ÿ“þ ç ßþºëû‚¢Á™)’Å xíŘ#!“þ=öìœy þ™yëû “þy£öìœ vþzêþ™y”˜ öë…yöì˜ öþ™ï¤Šéy“þ “þy öíöì„þ “þy xö옄þ !þ™!Šéöìëû xyöìŠéÐ !îÙ» îy!˜‹Ä ¢‚ßþiy WTO ~îû „þyŠé öíöì„þ #œ îy:– ¢î%‹ îyöì:îû xyç“þyëû ¢yî!¢!vþ ”yöì˜îû x˜%›!“þ œy¦þ „þöìîû OECD SxíÅ÷ì˜!“þ„þ ¢£öìëy!†“þy ç !î„þyöìŸîû ‹˜Ä ¢‚†àþ˜Véôé¦%þ_« ö”Ÿ=öìœy “þyöì”îû „,þ!¡ìöì“þ îÄyþ™„þ ¢yî!¢!vþ ¢£yëû“þy !”öìFŠéÐ ö¢…yöì˜ ¦þyîû“þ WTO ~îû šþîû›yöì˜îû ¢y›öì˜ xyd¢›þ™Å’ „þöìîûöìŠé ~î‚ „,þ¡ì„þöì„þ ö”çëûy ¢îû„þyîû# ¢£yëû“þy „þ!›öìëû !”öìëûöìŠé “þíy îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy (MNC) =öìœyöì„þ xyöìîûy ¦þyœ¦þyöìî x˜%²ÌöìîöìŸîû x˜%›!“þ !”öìëûöìŠéÐ

šþ¢öìœîû •îûöì˜ þ™!îûî“Åþ˜– òvþzF‰þó ö›yÝþ x¦þÄhsþîû#’ vþzêþ™y”˜ (GDP) …y”Ä ¢‚„þÝþ ƒé ö”öìŸ ~›˜ •îûöì˜îû ~„þ ¦þyîû¢y›Ä ë%_« ç öÝþ„þ¢£z šþ¢öìœîû •îû˜ (Pattern) !î„þ!Ÿ“þ „þîûy ”îû„þyîû ëy xíŘ#!“þîû ¢î ²Ìöìëûy‹˜ ö›Ýþyöì“þ þ™yöìîû ~î‚ ëy £öìî þ™!îûöìîŸ ç ²Ìy„,þ!“þ„þ ¦þyîû¢yì›Äîû x˜%„)þœÐ !„þlsþ „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ç WTO-~îû Ÿö ì“ Å þî û î!• Å“þ ‰ þ yö ì þ™ ¢îû„þyî û òšþœéôéš%þœéôéŸy„þ¢!¶ (Horticulture) ç ‹µyœy˜#îû ‹˜Ä îÄî£*“þ šþ¢œ ¢£ x˜Äy˜Ä ö¢£z¢î îy!’!‹Ä„þ šþ¢œ šþœyöì˜yîû !”öì„þ þ™!îûî“Åþ˜öì„þ vþzê¢y!£“þ „þîûöìŠé ëy „,þ!¡ì‹ ö›yÝþ x¦þÄhsþîû#’ vþzêþ™y”öì˜îû vþzF‰þ î,!kþîû £yîûöì„þ ²Ì!“þšþ!œ“þ „þöìîûÐ …y”ÄŸöì¢Äîû xyç“þy•#˜ ~œy„þy 1983éôé84 ¢yöìœ ¢öìî¹ÅyF‰þ 131.16 !›!œëû˜ ö£Qîû S32 ö„þy!Ýþ 41 œÇþ ~„þîû ²ÌyëûV öíöì„þ 2012éôé13 ¢yöìœ „þöì› ”¤y!vþüöìëûöìŠé 120.16 !›!œëû˜ ö£Qöìîû S29 ö„þy!Ýþ 69 œÇþ ~„þîû ²ÌyëûVÐ =‹îûyöìÝþ …y”ÄŸöì¢Äîû ~œy„þyîû öÇþešþœ ç vþzêþ™y”˜ „þöì› ëyçëûy ¢öì_´ç ”%•– šþœ– ¢!¶– “%þöìœy– îy!’!‹Ä„þ „þyàþ £z“þÄy!” vþzêþ™y!”“þ oöìîÄîû vþz¤‰%þ îy‹yîû ”öìîûîû „þyîûöì’ vþzF‰þ !î„þyŸ £yöìîûîû ”yî# „þîûy £öìëû!ŠéœÐ ~„þ£z¦þyöìî 2000 ~îû ö†yvþüyëû îûy‹ßþiy˜ Ÿ“þ„þîûy 9.6 ¦þy†– Šé!eŸ†vþü Ÿ“þ„þîûy 8.9 ¦þy†– ›•Ä²Ìö씟 Ÿ“þ„þîûy 7.4 ¦þy† ~î‚ Gþyvþü…uþ Ÿ“þ„þîûy 6.9 ¦þy† !£¢yöìî „,þ!¡ì‹ ö›yÝþ x¦þÄhsþîû#’ vþzêþ™y”öì˜îû î,!kþîû ”yî# „þöìîûöìŠéÐ šþ¢öìœîû ~£z ÷î!‰þeÄ xíÅ÷ì˜!“þ„þ !”„þ !”öìëû x!•„þ“þîû œy¦þ‹˜„þ !„þlsþ ~öì“þ xö옄þ öîŸ# !î!˜öìëûy† œyö솖 „þöìþ™ÅyöìîûÝþöì”îû vþzþ™îû ç ‰%þ!_«îkþ ‰þyöì¡ìîû (Contract

farming) vþzþ™îû xyöìîûy öîŸ# !˜¦Åþîû“þy ÷“þ!îû £ëû ~î‚ ²Ìy„,þ!“þ„þ !îþ™ëÅëû ç îy‹yîû ¢‚„þöìÝþîû „þyîûöì’ x¢£˜#ëû ç ²Ìîœ Çþ!“þ £ëûÐ ~£z þ™!îûî“Åþöì˜îû šþöìœ …y”Ä öëy†y˜ xyöìîûy „þöì› ëyöìFŠéÐ

î#›y ç Çþ!“þþ™)îû’ ƒ éé ¢îû„þyîû œy†y“þyîû ”yî# „þîûöìŠé öë “þyîûy šþ¢œ î#›yîû îÄîßþiy „þöìîûöìŠé !„þlsþ ~îû myîûy ö„þyíyç „,þ¡ìöì„þîû Çþ!“þîû þ™!îûþ™)îû’ £ëû !˜ îy ¢îû„þyîû !˜öì‹ç ö„þyíyç šþ¢œ £y!˜îû Çþ!“þþ™)îû’ ö”ëû !˜Ð ~îû„þ› x¢‚…Ä vþz”y£îû’ xyöìŠé öë ²Ì!“þ!Ýþ Çþ!“þîû þ™îû Çþ!“þþ™)îû’ !£¢yöìî ˜†’Ä þ™!îû›yöì’îû !„þŠ%é xíÅ !î!œ „þîûy £öìëûöìŠéÐ šþöìœ ö†yÝþy !î¡ìëûÝþy£z ~„þ “þy›y¢yëû þ™ëÅî!¢“þ £öìëûöìŠéÐ

’ ç „,þ¡ìöì„þîû xyd£“þÄy ƒ ¢îû„þyîû# þ™!îû¢‚…Äy˜ îœöìŠé öë– Ÿ“þ„þîûy 52 ¦þy† „,þ¡ì„þ þ™!îûîyîû £öìFŠé ’@ùÌhßþ ç îöì„þëûy öì’îû þ™!îû›y˜ þ™!îûîyîû !þ™Š%é †öìvþü 47 £y‹yîû Ýþy„þyÐ ~îû ›öì•Ä xöì•Åöì„þîû „þ› þ™!îû›y’ ~öì¢öìŠé îÄy‚„þ öíöì„þÐ ²Ìy!hsþ„þ ‹!› ›y!œ„þîûy– “þyöì”îû öì’îû Ÿ“þ„þîûy 15 ¦þy† þ™yëû ²Ìy!“þÛþy!˜„þ ¢‚ßþiy=!œ öíöì„þÐ !„þlsþ ¢îöì‰þöìëû vþz¤‰%þ ö×’#îû ‹!› ›y!œ„þîûy– ëyöì”îû ‹!›îû þ™!îû›y’ 10 ö£Qöìîûîû S²Ìyëû 25 ~„þîûV

~Óô Ó 3ÈÙÈ~Ó ô yì yÎ

ÎyÏÜ ü Óõ ≈í

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò ô ,¤y 3CPI [M-L] CPI [M-L]

Ó°Ï≈ 21 ¢Ç Ö ƒy 1 1 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016

öîŸ# “þyîûy “þyöì”îû öì’îû Ÿ“þ„þîûy 79 ¦þy†£z þ™yëû îÄy‚„þ öíöì„þÐ 4 ö£Qîû S²Ìyëû 10 ~„þîû îy “þyîû öíöì„þ öîŸ# ‹!› ëyöì”îû „þyöìŠé xyöìŠé “þyîûy £öìFŠé ö›yÝþ þ™!îûîyîû ¢‚…Äyîû Ÿ“þ„þîûy ›ye 5 ¦þy† ~î‚ “þyîûy£z ²Ìy!“þÛþy!˜„þ öì’îû ›öì•Ä „þ› ö›ëûy”# öì’îû Ÿ“þ„þîûy 19 ¦þy†– ›yGþyîû# ö›ëûy”# öì’îû Ÿ“þ„þîûy 24 ¦þy† ç ”#‡Åöì›ëûy”# öì’îû Ÿ“þ„þîûy 41 ¦þy† „%þ!Çþ†“þ „þöìîûÐ ~¦þyöìî£z „,þ¡ìöì„þîû îÄyþ™„þ x‚Ÿ öî¢îû„þyîû# ›£y‹˜ ç „þ!›Ÿ˜ ~öì‹rÝþöì”îû …¯öìîû þ™öìvþü íyöì„þÐ “þyöì”îûöì„þ ’ öŸy• „þîûyîû ‹˜Ä !î„þÒ xyöìëûîû ¢õþy˜ „þîûöì“þ £ëûÐ šþ¢œ !î!e«îû Ýþy„þy ëy xy¢yîû „þíy “þy ö„þyíyëû …îû‰þ £öìî ö¢Ýþy ö“þy xyöì† öíöì„þ£z !£öì¢î £öìëû íy„þöìŠé– „þyöì‹£z ¦þ!î¡ìÄöì“þîû ‹˜Ä îy!„þ íyöì„þ …%î ¢y›y˜Ä£zÐ

~„þ›ye •yîûyîy!£„þ“þy ëy ¢îû„þyîû ö”…yöìFŠé “þy £œ ö„þ !¢ !¢ öœyöì˜îû S‹!› îõþ„þ öîûöì… ’V öÇþöìeÐ ~öì“þ xyÖ !î!˜öìëûyöì†îû ¢‚„þÝþ ö“þy !„þŠ%éÝþy œ‡% £öìFŠé !„þlsþ †“þ „þöìëû„þîŠéöìîû ²Ìyëû ¢î öÇþ“þ îõþ„þ £öìëû ö†öìŠéÐ ~ îŠéîû ö›yÝþ öì’îû þ™!îû›y’ £œ ¢yöìvþü xyÝþ œÇþ ö„þy!Ýþ Ýþy„þyÐ

¦þyîû“þ#ëû „,þ¡ìöì„þîûy ~£z •îûöì˜îû ”%ƒ¢£ ~„þ þ™!îû!ßþi!“þîû ›yöìGþ ö›£˜“þ „þöìîû ‰þöìœöìŠéÐ „þyöì‹£z ~Ýþy …%î£z ßþºy¦þy!î„þ öë “þyöì”îû ›öì•Ä xöì˜öì„þ£z xyd£“þÄy „þöìîûöìŠéÐ xyöì† !„þŠ%é !„þŠ%é îûyöì‹Ä ~Ýþy ‡Ýþ!Šéœ ~î‚ “%þœy‰þy¡ì#öì”îû öîŸ#îû ¦þy† xyd£“þÄy „þîû!ŠéœÐ ~…˜ x˜Äy˜Ä ˜y˜y•îûöì˜îû šþ¢œ šþœyöìFŠé öë ‰þy¡ì#îûy “þyîûy– ~î‚ “%þ˜ “%þ˜ îûyöì‹Äîû ‰þy¡ì#îûy xyd£“þÄy „þîûöìŠéÐ ~ •îûöì˜îû !îûöìþ™yÝÅþç xyöìŠé öë þ™yOyöìîîû „,þ!¡ì ›‹%îûîûy !‰þ!„þê¢y– !îîy£ ç x˜Äy˜Ä ¢y›y!‹„þ ”yëû þ™)îû’ „þîûöì“þ !†öìëû ›£y‹öì˜îû „þyŠé öíöì„þ ’ !˜öìëû ö¢£z öì’îû ‰þyöìþ™ xyd£“þÄy „þîûöìŠéÐ ~£z xyd£“þÄy=öìœy ¢îöì‰þöìëû öîŸ# þ™!îû›yöì’ ‡ÝþöìŠé ö¢£z ¢î ~œy„þyëû ëy îy!’‹Ä ‰þyöì¡ìîû ~œy„þy– „þ› î,!ÜTþ™yöì“þîû ~œy„þy ~î‚ x²Ì“%þœ ¦)þ!› ¢‚ßþñyöìîûîû ~œy„þyÐ ö„þye ö¢£z ¢î ‹yëû†yëû öë…yöì˜ „,þ¡ìöì„þîûy ¢‚†!àþ“þ £öìëûöìŠé ~î‚ þ™yÎÝþy œvþüy£z ‰þy!œöìëûöìŠé ö¢…yöì˜ ~£z ¢î xyd£“þÄy „þöì›öìŠéÐ

…%‰þöìîûy îÄî¢yëû (Retail) ²Ì“þÄÇþ !îö씟# !î!˜öìëûy† (FDI) ƒ ¢îû„þyîû „,þé!¡ìšþ¢œ !îþ™’˜ „þ!›!Ýþîû (APMC) xy£zöì˜ þ™!îûî“Åþ˜ ‡!Ýþöìëû ç @ùÌy›#’ „,þ!¡ìîy‹yîû (Mandi) îÄîßþiyþ™˜yöì„þ öî¢îû„þyîû#„þîû’ „þöìîû ¢%îû!Çþ“þ îy‹yîû îÄîßþiyöì„þ ˜ÜT „þîûyîû ö‰þÜTy „þîûöìŠéÐ £zvþz !þ™ ~ ¢îû„þyîû …%‰þöìîûy îÄî¢yëû ²Ì“þÄÇþ !îö씟# !î!˜öìëûy† ö‘þy„þyöì˜yîû ö‰þÜTy „þöìîû!Šéœ ëy Ç%þo îÄî¢yîû ¢öìD ‹!vþü“þ ²Ìyëû 6 ö„þy!Ýþ öœyöì„þîû öîûy‹†yîûöì„þ ²Ì¦þy!î“þ „þîû“þ ç ö¢£z „,þ¡ì„þöì”îû vþzþ™îû ²Ì!“þ„)þœ ²Ì¦þyî þ™vþüì“þ ëyîûy ›y!uþöì“þ S„,þ!¡ìîy‹yîûV “þyöì”îû šþ¢œ !î!e« „þöìîûÐ ~…˜ ~˜ !vþ ~ ö‰þÜTy ‰þyœyöìFŠé ö¢Ýþyöì„þ xyîyîû !šþ!îûöìëû xy˜yîûÐ ë!”ç ~„þ¢›ëû ë…˜ ‹˜†’ ~Ýþyîû ²Ì!“þîy” „þöìîû!Šéœ “þ…˜ “þyîûyç ~îû !îöìîûy!•“þy „þöìîû!ŠéœÐ öë öÝþyþ™Ýþy öšþœy £öìFŠé “þy £œ ~£z öë– ~îû šþöìœ „,þ¡ìöì„þîûy xyöìîûy ¦þyìœ ”y› þ™yöìî– šþöìvþüöì”îû (Middlemen) xîœ%!® ‡Ýþöìî ~î‚ vþzþ™öì¦þy_«yöì”îû öÇþöìe “%þœ˜y›)œ„þ ¦þyìœ ç ¢hßþy öëy†y˜ ‡Ýþöìî xíÅyê ¢îyîû ‹˜Ä£z ‹ëû ‹ëû„þyîûÐ ~Ýþy £öìFŠé îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy (MNC)– îvþü „þöìþ™yÅöìîûÝþ þ™!îû‰þy!œ“þ ~„þ!Ýþ ‰þyœ ëyöì“þ šþ¢œ e«ëû– …y”Ä ²Ì!e«ëûy‹y“þ„þîû’ ç !î!e«öì„þ ~„þöì‰þ!Ýþëûy„þîû’ „þîûy ëyëû ~î‚ ¢hßþy e«ëû– …y”Ä ²Ì!e«ëûy‹y“þ„þîû’ ç þ™Äyöì„þ!‹‚ öíöì„þ “þíy vþzF‰þ”yöì› !î!e« öíöì„þ ›%˜yšþyöì„þ ¢öìîÅyF‰þ hßþöìîû ö˜çëûy ëyëûÐ ~öì“þ ‰%þ!_«‰þy¡ì ç „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ‰þy¡ì îyvþüöìî ëy „,þ¡ì„þöì”îû ö„þyÁ™y˜# ç ~öì‹rÝþöì”îû vþzþ™îû !˜¦Åþîû“þy îy!vþüöìëû “%þœöìîÐ

†¦þ#îû ¢‚„þöìÝþ „,þ!¡ì....2ÈÙÈÓ ô yì yÓ ô Ó

Ñ , !°Ï ô í ƒ !Óô í ò xy£zò ñ 2014 Óy!ì ú Ñ Ó~ ÓyÏã ƒ Ñ , !°Ï Ï«e ~Ñ x¶) ì ˛ô )Ó≈ ¢Ç Ñ ˛Ï›Ó õ % ÏÖ yõ %!Ö – ~ Ñ Ìy ¢ì ƒñ Ü y›y î ü ã % Ïv£z Ñ , !°Ï Ï«e ¢Ç Ñ ˛Ï›Ó õ % ÏÖ yõ %!Ö –

¶yÓì ¢ÓÑ yÏÓÓ ¢Ç Ö ƒyì _¥ Á ô !ÓÑ “ò y Ó*ô yÎí õ sf ÏÑ Ó xï #ò ã yì #Î ò õ %ò y ¢õ #«y ¢Ç fliy 2003 ¢yÏú Ñ , !°ÏÑ yÏã Ó xÓfliy xò %¢ıyÏò Ó ã ò ƒ î ü Óƒyô # ~Ñ !› ¢y!Ó≈Ñ ¢õ #«yÓ xyÏÎyã ò Ñ ˛ÏÓÏä Èò ñ ~ ÎyÓÍ ~Óy Ñ , °ÏÑ ˛Ïî Ó ô !Ó!fli!ì !ò í ≈ ÏÎ 5!› !ÓÏ ô y›≈ ≤ÃÑ yü Ñ ˛ÏÓÏä Èò – ~=!ú £Ûú Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÏÓÓ ¶yÜ ÓƒyÎñ Ñ , !°ÏÑ ˛Ïõ ≈Ó Ñ ˛ÏÎÑ !› !î Ñ ñ Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÏÓÓ xyÎñ ӃΠÁ vzÍô yî ò ü #ú ¢¡ô î ñ Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÏÓÓ í @Ãfliì y Á xyï %!ò Ñ ≤ÃÎ%!_Ïì Ñ , !°ÏÓ ò yÜ yú – ≤ÃÏì ƒÑ !› !ÓÏ ô yÏ›≈ £z Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÓ Óú Ïì ¢£z ô !ÓÓyÓ=Ïú yÏÑ £z ÓyGyÏò y £ÏÎÏä È ÎyÓy Ñ , !°ÏÑ ˛Ïõ ≈Ó ¢yÏÌ ≤Ãì ƒ« ~ÓÇ ô ÏÓy«¶yÏÓ Î%_– ~£z ¢õ #«y xò %ÎyÎ# @Ãyõ #í ô !ÓÓyÏÓÓ 60ü ì yÇ ü £z Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÓ¶% _– ã ¡ø% Á Ñ yŸ¬#ÏÓ ¢Ó≈y!ï Ñ ÈÙÙÙÈ91 ü ì yÇ ü ñ ì y!õ ú ò yvY Ïì ¢Ó≈!ò ¡ 35 ü ì yÇ ü ñ ô !ÿõ ÓÏD ~£z xò % ô yì 57 ü ì yÇ ü – ~£z !ÓÏ ô yÏ›≈ Óü !Ñ ä %È !ò õ ≈õ ì ̃ ≤ÃÑ yü ˆô ÏÎÏä È– î Ö y !Ü ÏÎÏä È Ñ , °Ï ÏÑ Óy ì yÏî Ó ã #!ÓÑ y ¢¡ô ÏÑ ≈ x¢ls‹T– x¢Ç Ö ƒ ¢ÓÑ yÓ# ~Ïã !™ Ñ , !°Ï Ï«Ïe ì yÏî Ó î y!Îc ô yú Ïò ¢¡ô )í ≈ ÓƒÌ≈– ¢õ #«yÓ ö ú yö ˛Ïú xyÓÁ ≤ÃÑ yü ô yÎ Î x!ï Ñ yÇ ü Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÏÓÓ xyÎ xì ƒhs fl∫“ ~ÓÇ ì yÏî Ó ã #Óò ÎyeyÓ õ yò xì ƒhs !ò ¡ ~ÓÇ ô !ÓÓy=!ú Ó î %£z ô MÈõ yÇ ü í @Ãfli–

Ü y›y ¶yÓì ÓÏ°Ï≈Ó ~£z !â ˛Ïe ô !ÿõ ÓDÁ Óƒ!ì eõ ò Ζ â Ô!eü Óä ÈÏÓÓ Óyõ ö ˛Ïr›∆Ó ã õ yò yÁ Ñ , °ÏÑ ˛Ïî Ó xÓfliyÓ Ñ yò Á vzß!ì á ›yÏì ô yÏÓ !ò ÓÓÇ Á£z ã õ yò yÓ ü °Ï !î ÏÑ ¶) !õ ¢Ç flÒyÏÓÓ vz ÏŒ›yô ÏÌ Îyeyñ ã yÓ Ñ ˛ÏÓ ã !õ x!ï @ãí ñ !ü Ï“Ó ò yÏõ Ñ , °ÏÑ vz ÏFä Èî ¢Ç Ñ ›ÏÑ xyÓÁ ì #Ó Ñ ˛ÏÓ ì yÏú –

ô !ÓÓì ≈ Ïò Ó ô ÏÓÁ xÓfliy !Ó®%õ ye ô yŒ›yÎ!ò – Ñ , °Ï ÏÑ Óy ö ¢Ïú Ó ò ƒÎƒ î yõ ô yÏFä Èò ò y– â yÏ°ÏÓ Ö Óâ ~Ö ò Ó=í Ó,!k ˆô ÏÎÏä È ö ˛Ïú !ÓÏü °Ïì É «% o Á ≤Ãy!hsÑ Ñ , °Ï ÏÑ ÏÓy â yÏ°ÏÓ ã ò ƒ ≤ÃÏÎyã ò #Î ô §%!ã Á vz ô Ñ Óí ÎyÜ yv Ñ ˛ÏÓ vz‡Ïì ô yÓÏä Èò ò y–

¢Ç ¢î #Î Óyã ò #!ì ˛Ïì ¶yÏ›Ó ¢õ Î Ñ , °ÏÑ ˛Ïî Ó ≤Ã!ì ü y¢Ñ î ú =!ú Ó ¢£yò %¶) !ì vz̉ Ïú Áχ– Ñ w Á ÓyÏã ƒ ~ Óƒyô yÏÓ Ñ yò Á ì ö yÍ ò £z– !ÓÏã ! ô Ó £zü ‰ Ïì £yÏÓ ≤Ã!ì ◊&!ì î ÁÎy £ÏÎ!ä Èú Î !ÓÏã ! ô ¢ÓÑ yÓ Ñ , !°Ï Á @ÃyÏõ yßÎÏò ¢ÓÑ y!Ó ú !@¿ Ó,!k Ñ ÓÏÓñ Ñ , !°Ï ÏÑ xyÓÁ ú y¶ã ò Ñ Ñ ÓyÓ ã ò ƒ Ñ yÎ≈Ñ Ó# ô î Ï«ô ò ÁÎy £ÏÓñ Ñ , °Ï ÏÑ Óy ÎyÏì ¢hflyÎ Ñ , !°Ï vz ô Ñ Óí Á í ô yÎ ì yÓ ÓƒÓfliy ò ÁÎy £ÏÓ– ~ ÓyÏã ƒÁ «õ ì yÎ xy¢yÓ xyÏÜ ì , í õ )ú Ñ Ç Ï@ÃÏ¢Ó !ò Ó≈yâ ò # £zü ‰ Ïì £yÏÓ Óú y £ÏÎ!ä Èú Îñ î Ö Ïì £ÏÓ Ñ , °Ï ÏÑ Óy ÎyÏì ì yÏî Ó ò ƒÎƒ ô yÁò y ô yΖ

xÌâ «õ ì yÎ xy¢yÓ ô ÏÓ vz¶ÏΣz ì yÏî Ó !ò Ó≈yâ ò # ≤Ã!ì ◊&!ì ¶D Ñ ˛ÏÓÏä ÈÊ~ ÓyÏã ƒ Ñ , !°ÏÓ ≤Ã!ì !› «Ïe£z Ñ , °Ï ÏÑ Óy ì yÏî ÏÓ ò ƒÎƒ ô yÁò y ÌÏÑ Ó!MÈì – ï yò ñ ô y›ñ xyú %ñ xyõ ÈÙÈÏÑ yò Á !Ñ ä %È£z Óƒ!ì eõ ò Îñ ≤Ã!ì !› «Ïe£z !ò Óyü yÓ ò ÓyÏã ƒÓ

!â e›y fiô ‹T– Ñ , °ÏÑ ô !ÓÓyÓ=!ú õ £yã ò # Ïí Ó xyÁì yÎ ô Ïv â Óõ î %î ü ≈y xò y£yÏÓÓ õ % ÏÖ yõ %!Ö £ÏFä Èñ Îsfí y ~vyÏì xyd£ì ƒyÓ ô Ì ÓÏä È !ò ÏFä Èò xÏò ÏÑ £z–xÌâ ¢ÓÑ yÓ# ~Ïã !™=!ú Ó ÓƒÌ≈ì yÏÑ =Ó&c ò y !î ÏÎñ ≤Ãâ !ú ì ÓƒÓfliyÓ õ Ïï ƒÁ Λ% Ñ % ¢% ÏÎyÜ ÓÏÎÏä È ¢=!ú ÏÑ Ñ yÎ≈Ñ Ó# ò y Ñ ˛ÏÓ ~ ÓyÏã ƒ Ñ , !°Ï !Óô í ò xy£zò ñ

2014 ≤Ãò Îí Ñ Óy £Ûú ~ÓÇ ≤Ãò Îí Ñ Óy £ú ¢¡ô )í ≈ xÜ í ì y!sfÑ ¶yÏÓ– !Óï yò ¢¶yÏì ~£z !Óú ˆô ü £Î ~ÓÇ !ÓÏÓyï # î ú =!ú Ó ô « ÌÏÑ !Óú !›ÏÑ !¢Ïú Q Ñ !õ !›Ïì ô y‡yÏò yÓ î y!Ó ã yò yÏò y £Î ~ÓÇ xyÏú yâ ò yÓ î y!Ó ã yò yÏò y £Î– !Ñ ls ¢õ hfl !Ñ ä %È ÏÑ vz Ï ô «y Ñ ˛ÏÓ ã yÓ Ñ ˛ÏÓñ ~Ñ ì Óö y¶yÏÓ ~£z !Óú ÏÑ xy£z Ïò ô !Óí ì Ñ Óy £Î–

~£z xy£zò !›Ó ≤ëyô Ï› Îy Óú y £Ûú ì y £ÏFä È Ñ , °Ï ÏÑ Óy õ yÓ Ö yÏFä Èò õ ï ƒÓì #≈ ö ˛Ïv î yú yú Ïî Ó ã ò ƒ– ö ˛Ïú ¢õ hfl õ ï ƒÓì #≈ hflÓ vz!‡ÏÎ !î ÏÎ Óyã yÓ ≤Ã!ì ¤y Ñ ÓyÓ Ñ Ìy Óú y £Î ÎyÓ !ò Îsfí ÌyÑ ˛ÏÓ î ü # Óy !ÓÏî ü # Óy ÎÔÌ vz Ïî ƒyÏÜ Ó õ yï ƒÏõ Ü Ïv Á‡y ô %§!ã ô !ì ˛Ïî Ó £yÏì ñ xÌ≈yÍ Ñ , °Ï ÏÑ Óy ¢Óy¢!Ó ì yÏî Ó vzÍô ß ö ¢ú ~£z ¢õ hfl Óyã yÏÓ !Ó!e Ñ ˛ÏÓ õ )ú ƒ Ó% ÏG ò ÏÓò –

¢ÓÑ y!Ó î yÎî y!Îc=!ú ÏÑ ¢¡ô )í ≈ ~!vÏÎ !Ü ÏÎ @Ãyõ ¢õ yÏã Ó Î !¶!_›y ~Ö Ïò y ô Î≈hs !›• ÏÑ ÓÏÎÏä È ~£z xy£z Ïò Ó õ yï ƒÏõ ì y ~ÏÑ ÓyÏÓ£z ò ¢ƒyì Ñ ˛ÏÓ î ÁÎy £ÏÎÏä È– ö ˛Ïv î yú yú Ïî Ó !ò Îsfí Ñ ÓyÓ ¢£ã vz ô yÎ £ÏFä È ¢ÓÑ y!Ó î yÎî y!Îc ¢!‡Ñ ¶yÏÓ ô yú ò Ñ Óyñ ¢ÓÑ y!Ó ~Ïã !™=!ú ÏÑ ã ò Ñ ú ƒyí õ %Ö # Ñ ˛ÏÓ ì yú yñ xÌâ ì yÓ Ñ yò Á vz Ïî ƒyÜ ò £z– ~ ÓyÏã ƒ Ñ yÌyÁ ¢ÓÑ yÓ !ò ï y≈!Óì Ñ , !°Ï õ ã %!Ó Ó*ô y!Îì £Î ò y–

Óì ≈ õ yÏò @Ãyõ #í ¢õ yÏã £y› ~Ñ ›y =Ó&cô )í ≈ ¶) !õ Ñ y ò Ζ ~£z £yÏ› Ñ , °Ï ÏÑ Óy ì yÏî Ó vzÍô ß ö ¢ú ≤ÃÓí Ñ ˛ÏÓò – ~›y ¢ì ƒ Î ~Ó õ Ïï ƒ Ó õ ï ƒÓì #≈ hflÓ ã !vÏÎ ÌyÏÑ – xyÓyÓ ¢õ hfl ≤Ã!eÎyÓ ¢yÏÌñ ¢õ hfl ÓƒÓfliyÓ ¢yÏÌ ã !vÏÎ ÓÏÎÏä È ô ÏÓy«¶yÏÓ Ó ◊õ ã #Ó#ñ !ò ¡õ ï ƒ!Ó_ õ yò %°Ïã ò ÎyÏî Ó Ó&!ã ÏÓyã Ü yÓ ã #Óò Îyey Ü Ïv Áχ ~£z ÓƒÓfliyÓ õ ï ƒ !î ÏÎñ ì y ¢ ¶ƒyò ÁÎyú y£z £yÑ Óy ä Èy› â yÏÎÓ î yÑ yÏò Ó õ y!ú Ñ £yÑ –

Ñ , !°Ï !Óô í ò xy£zò ñ 2014 ~£z Ñ y‡yÏõ y›yÏÑ ò ¢ƒyì Ñ ˛ÏÓ ô % ÏÓy Ñ , !°Ï «eÏÑ £z ô %§!ã Ó £yÏì ä È Ïv î ÏÓñ Ñ , !°Ï Ï«eÏÑ ñ Ñ , °ÏÑ ˛ÏÑ ô % ÏÓyô %!Ó !ò Îsfí Ñ ÓÏì â y£z ÏÓ ô %§!ã ô !ì ÓyÈÙÙÙÈÓã y!ì Ñ ¢Ç fliy=Ïú yñ !Ñ xy¡∫yò #ñ xyî yò #ÓyÊ Ü y›y î %!ò ÎyÓ x!¶Kì y £Ûú ~ ã yì #Î ÓƒÓ¢yÎ#Óy Óyã yÏÓ Îì Óü # ô í ƒ !Ñ ò ÏÓñ ì ì vzÍô yî ÏÑ Óyñ Ñ , !°Ï ô í ƒ vzÍô yî ÏÑ Óy Ñ õ î yõ ô yÏÓ– ~õ ò ¶yÏÓ ~Óy î yõ !‡Ñ Ñ ˛ÏÓ ÎyÏì ä Èy› î yÑ yò î yÏÓÓy £Ï› ÎyÎ ~ÓÇ ô Ïí ƒÓ î yõ ~Óy !ò Îsfí Ñ ˛ÏÓñ !ò Îsfí Ñ ˛ÏÓ xÓü ƒ£z î yõ Óy!vÏΖ

ö ˛Ïú î y!Ó vz‡% Ñ ÈÙÙÙÈÑ , !°Ï ô í ƒ !Óô í ò xy£zò 2014 xy£zò Óy!ì ú Ñ ÓÏì £ÏÓñ î y!Ó vz‡% Ñ ¢ÓÑ y!Ó ~Ïã !™=!ú ÏÑ !‡Ñ õ ì Ñ , °Ï ÏÑ Ó fl∫yÏÌ≈ Ñ yã Ñ ÓÏì £ÏÓ– î y!Ó vz‡% Ñ Ñ , !°Ï Ï«Ïe ò )ò ƒì õ ¢£yÎÑ õ ) Ïú ƒÓ ô !Óõ yí Ó,!k Ñ ÓÏì £ÏÓ– î y!Ó vz‡% Ñ â yÏ°ÏÓ ã ò ƒ ≤ÃÏÎyã ò #Î ô §%!ã ~ÓÇ xò ƒyò ƒ vz ô Ñ Óí ¢hfly î yÏõ !î Ïì £ÏÓñ î y!Ó vz‡% Ñ ¢õ ÓyÎ õ yï ƒõ =!ú ÏÑ ¢%¢Ç £ì Ñ ÓÏì £ÏÓñ î y!Ó vz‡% Ñ Óyã yÓî Ó ¢Ç eyhs ì ̃ÏÑ w fliyô ò Ñ ÓÏì £ÏÓ ÎyÏì ì ̃ ò #Ïâ Ó ì ú y ô Î≈hs ä È!vÏÎ ÎÏì ô yÏÓ–

~ä ÈyvyÁ ã yÏì Ó ~Ñ e#Ñ Óí Á ¶) !õ ¢Ç flÒyÏÓÓ õ ì ≤Ã!ì ¤y!ò Ñ ¢Ç flÒyÓ Ñ õ ≈¢)â # @ãí Ñ ÓÏì £ÏÓ ÎyÏì ¢õ ÓyÎ ≤ÃÌyÏÑ vzÍ¢y!£ì Ñ Óy ÎyÎñ Ñ , !°Ï!¶!_Ñ !ü “!ÓÑ yÏü Ó ¢ΩyÓò y Ó,!k Ñ Óy ÎyΖ

xhsì É ~£z ô !ÓÑ y‡yÏõ yÏì Á Óyã ƒ ¢ÓÑ yÏÓÓ ¢!î Fä Èy ÌyÑ ˛Ïú ~›% Ñ % Ñ ÓyÓ ã ò ƒ ≤ÃÏâ ‹Ty !ò Ïì ô yÏÓ– !Ñ ls ì yÏî Ó Î Ñ yò ¢!î Fä Èy ò £zñ ì yÓy Î ô §%!ã ô !ì ˛Ïî Ó £yÏì Ñ , °ÏÑ ˛Ïî Ó fl∫yÌ≈ ¢§ Ï ô î ÓyÓ Ñ yÏã È !ò ÏÎy!ã ì ñ Ñ , !°Ï ô í ƒ !Óô í ò xy£zò ñ 2014 ì yÓ ã µú hs vzî y£Óí –

xyÏ®yú Ïò Ó ô ›¶) !õ ä Èyvy Ñ yò ¢ÓÑ yÏÓÓ£z Ú¢!î Fä ÈyÛ ã ß√yÎ ò y– Ñ yÏã £z Ó§yâ yÓ ì y!Ü Ïî Ñ , °ÏÑ ¢õ yã ÏÑ Ñ ƒÓk xyÏ®yú ò Ü Ïv ì % ú Ïì £ÏÓ–

xy!”îy¢#îûy ¦þyîû“þ#ëû ‹˜¢‚…Äyîû Ÿ“þ„þîûy 8 ¦þy† ~î‚ ~£z ~œy„þy=öìœy vþzöìFŠéöì”îû !îîû&öìkþ ¢îöì‰þöìëû ‹D# ¢‚@ùÌy›=öìœyîû ~öì„þîyöìîû ¢y›öì˜îû ¢y!îûöì“þ xîßþiy˜ „þîûöìŠé ëy ¢îû„þyîûöì„þ îy•Ä „þöìîûöìŠé vþzöìFŠéöì”îû îÄyþ™yöìîû ›sþiîû £öì“þÐ !îÊ!ÝþŸ Ÿy¢˜„þyœ öíöì„þ£z xy!”îy¢#öì”îû ²Ì•y˜ ¢›¢Äy öíöì„þöìŠé ‹Dœ ‹!› ç  oöìîÄîû x!•„þyîû ¢Á™!„Åþ“þ !î¡ìëûÐ “þyöì”îû ¢‚@ùÌy› £öìFŠé !àþ„þy”yîûöì”îû !îîû&öìkþ– ¼y›Ä›y’ ‰þyöì¡ìîû (Shifting Cultivation) ‹!› öíöì„þ vþzöìFŠéöì”îû !îîû&öìkþ ~î‚ ö„þyíyç ö„þyíyç î!£îûy†“þ ‹!›”yîûöì”îû myîûy xy!”îy¢#öì”îû ‹!› „þ¶y „þîûyîû !îîû&öìkþÐ öë xy£z˜ …%î£z „þ› ²Ìë%_« £öìëûöìŠé ö¢£z 2006 ~îû ‹Döìœîû x!•„þyîû xy£z˜ îœî“þ £çëûy ¢öìcç xy!”îy¢#öì”îû ¢‚„þÝþ ‰þœöìŠéÐ ‹Döìœ î¢îy¢„þyîû# xéôéxy!”îy¢#öì”îû öÇþöìe !“þ˜þ™%îû&¡ì •öìîû ‹Döìœ î¢îyöì¢îû ²Ì›y’þ™e £y!‹îû „þîûyîû öë •yîûy ‰þyþ™y˜ £öìëûöìŠé “þy x˜ÄyëÄÐ „þyîû’ ~£z ¢›hßþ ~œy„þyëû „þ…˜ç îûy‹ßþº ‹!îûþ™ (Revenue Settlement) £ëû !˜Ð ~›˜„þ# öë…yöì˜ ~£z xy£z˜ ²Ìë%_«ç £öìëûöìŠé ö¢…yöì˜ ~£z xy£z˜ ö›y“þyöìî„þ ‰þyöì¡ìîû ‹˜Ä 10 ~„þîû ‹!› ö”çëûyîû öë !î!• “þy y ö›öì˜ “þyöì”îûöì„þ ö„þîœ îylßþ‹!›îû ‹˜Ä „þöìëû„þ övþ!¢›Äyœ ‹!› ö”çëûy £öìëûöìŠéÐ ¢›@ùÌ ‹˜öì†yÛþ#îû !î!¦þ§¬ ¢%!î•yîû ‹˜Ä ‹Dœ îÄî£yîû „þîûyîû xy!”îy¢#öì”îû öë ö†yÛþ#†“þ x!•„þyîû ö뛘Ýþy övþyDyîû# ‹˜öì†yÛþ#îû öÇþöìe xyöìŠé– ö¢îû„þ›¦þyöìî ~„þ!Ýþ ¢›@ùÌ î˜¦)þ!›öì“þ ~„þ!Ýþ xy!”îy¢# ö†yÛþ#îû î¢îyöì¢îû x!•„þyîû xßþº#„þyîû „þîûy £öìFŠéÐ “þyöì”îû ¢‚ßþ,ñ!“þöì„þ îûÇþy „þîûy ç !î„þ!Ÿ“þ „þîûyîû öë ”yî# “þy ~î‚ “þyöì”îû ~œy„þyöì„þ ßþºŸy!¢“þ ~œy„þy !£¢yöìî Ÿy¢˜ ‰þyœyîyîû öë îûy‹÷ì˜!“þ„þ x!•„þyîû “þyç „þyëÅ„þîû# „þîûyîû ²Ìöìëûy‹˜#ëû“þy !î”Ä›y˜Ð

~£z¢î ”yî#=!œöì„þ ö„þw „þöìîû£z îûöìëûöìŠé ö¢£z ›)œ ”yî#=öìœy– ëy xy!”îy¢#öì”îûöì„þ ¢‚@ùÌyöì› ¢›öìî“þ „þîûöìîÐ !„þlsþ î˜!î¦þy† ¢£ îûyÜTÉësþf ˜y˜y˜ xy£z˜„þy˜%˜ ç xy”yœöì“þîû xyöì”öìŸîû ›y•Äöì› ç Ìöìëûy† „þöìîû– î“Åþ›yöì˜ xy•y¢y›!îû„þ îy!£˜#îû ¢y£yöìëÄ “þyöì”îûöì„þ ”›˜ „þöìîû îûyöì…Ð òxþ™yöìîûŸ˜ @ùÌ#˜ £yrÝþó ‰þyœyì˜îû þ™”öìÇþþ™ Öîû& „þîûyîû– xy!”îy¢#öì”îû ²Ì!“þöìîûy• ¦þyˆy ç …!˜‹ ¢Á™” !˜Üñy¡ìöì’îû ‹˜Ä xy!”îy¢#öì”îû ‹!› !Šé!˜öìëû ö˜çëûyîû öë ¢îû„þyîû# þ™”öìÇþþ™ “þy ö›yöìÝþîû vþzþ™îû ‹˜†öì’îû !îîû&öìkþ ë%kþ ö‡y¡ì’yÐ ¦þyîûöì“þ „,þ!¡ì !î²Õî ~!†öìëû !˜öìëû ëyîyîû ‹˜Ä ~£z ~œy„þy=öìœyöì„þ ¢‚†!àþ“þ „þîûyîû “þyêþ™ëÅ ö›ï!œ„þ •îûöì˜îû ~î‚ xy›yöì”îû ~£z „þy‹ ¢Á™§¬ „þîûy ²Ìöìëûy‹˜Ð

ë!”ç !àþ„þy”yîû ö„þyÁ™y˜# ç ¢îû„þyîû# xÖ¦þ‰þe« †“þ 68 îŠéîû •öìîû ¦þyîûöì“þ îÄyþ™„þ¦þyöìî î,ÇþöìFŠé”˜ ‡!ÝþöìëûöìŠé– “þy£öìœç ¢îû„þyîû# “þíÄ x˜%ëyëû# 1950éôé51 ¢yœ öíöì„þ 2010éôé11 ¢yöìœîû ›yöìGþ ‹Dìœ 40.48 !›!œëû˜ ö£Qîû S10 ö„þy!Ýþ 27 £y‹yîû ~„þîûV öíöì„þ öîöìvþü 70.01 !›!œëû˜ ö£Qöìîû S17 ö„þy!Ýþ 30 œÇþ ~„þîûV ”¤y!vþüöìëûöìŠéÐ ‹Dœ xyîîûöì’îû ~£z ¢îû„þyîû# “þöìíÄîû !£¢yìî !˜’Åëû „þîûy £öìëûöìŠé xy„þyŸ þ™öìí ‹!îûöìþ™îû þ™kþ!“þîû ›y•Äöì›Ð ~£z î,!kþîû ~„þ îvþü x‚Ÿ£z £öìFŠé îy!’!‹Ä„þ ,‹˜ ~œy„þyîû öÇþöìe ~î‚ @ùÌy›¢¦þyîû „þyŠé öíöì„þ ,‹öì˜îû ‹˜Ä !˜öìëû ö˜çëûy ‹!›îû öÇþöìeÐ ²Ì„,þ“þþ™öìÇþ x“þÄhsþ ‡˜ ‹Döìœîû xyîîû’ £öìFŠé ö„þye 8.3 !›!œëû˜ ö£Qîû S2 ö„þy!Ýþ 5 œÇþ 9 £y‹yîû 526 ~„þîûVÐ “þyŠéyvþüy þ™%˜ƒî˜¢,‹öì˜îû yöì› !„þŠ%é !„þŠ%é ~›˜ †yŠé œy†yì˜ £öìëûöìŠé ö뛘 £zvþz„þÄy!œþ™Ýþy¢– “þy „,þ!¡ì– ‹œhßþîû– ²Ìy„,þ!“þ„þ ¦þyîû¢y›Ä ç þ™!îûöìîöìŸîû vþzþ™îû ~„þ !‚¢# ²Ì¦þyî öšþöìœöìŠéÐ î,Çþöìîûyþ™’ þ™ÄyÝþyöì˜Åîûç î”öìœîû ²Ìöìëûy‹˜ xyöìŠéÐ

ì ˛ô ò ÓyÎ

²Ì¢D ƒ î˜ ¢‚îûÇþ’ ç xy!”îy¢# x!•„þyîû

fl∫yfliƒÈÙÙÙÈ xyõ yÏî Ó x!ï Ñ yÓ1ÈÙÈÓ ô yì yÓ ô Ó

ô !ÓÏ°ÏÓy ¢Ñ ú ò yÜ !ÓÑ ˛ÏÑ !Óò yõ ) Ïú ƒ î ÁÎy £yÑ –l !Óò yõ ) Ïú ƒ xì ƒyÓü ƒÑ Á°Ï%ï !î Ïì £ÏÓ–l fl∫yfliƒ ô !ÓÏ°ÏÓyÓ ã ò ƒ ~Ñ !› ô ΢yÁ (user’s

fee) ò ÁÎy â ú ÏÓ ò y–l fl∫yfliƒ !Óõ y Ñ yò ¢õ yï yò ò Ζ ~›y !â !Ñ Í¢yÏÑ

ÓƒÓ¢yÏÎ ô !Óí ì Ñ ˛ÏÓ ~ÓÇ î %ò #≈!ì @Ãhfl Ñ ˛ÏÓ–l ¢ÓÑ yÏÓÓ ò ì % ò ≤ÃhflyÓõ Ïì y ESI

SchemeÈÙÈ Ñ Ñ yÓÖ yò yÓ ◊!õ Ñ ˛Ï î Ó ã ò ƒ xô ü ò yú Ñ ˛ÏÓ î ÁÎy ÎyÏÓ ò yñ ÓÓÇ ¢ÓÑ yÓ Á õ y!ú Ñ ˛Ïî Ó ◊!õ Ñ ˛Ïî Ó fl∫yfliƒÓ«yÓ î y!Îc !ò Ïì £ÏÓ–

◊#ò yÌ Ó!U Ñ !õ ü ò xyÓÁ ÓÏú !ä Èú ÓÏvyÏú yÑ ÌÏÑ Ü !ÓÓ ¢Ñ ú ÏÑ !Óò yõ ) Ïú ƒ fl∫yfliƒ ô !ÓÏ°ÏÓy !î Ïì £Ïú 2017 ¢yÏú Ó õ Ïï ƒ fl∫yfliƒÖ yÏì Ö Óâ Óy!vÏÎ xy¶ƒhsÓ#í vzÍô yî Ïò Ó 2.5 ü ì yÇ ü Ñ ÓÏì £ÏÓ– ì Ö ò Ñ Ç Ï@â ¢ÓÑ yÓ ì y õ yÏò !ò xyÓ ÚÚxyÏFä È !î ò xyÏò ÁÎyú yÛÛ õ y!î ¢ÓÑ yÓ ~Ï¢£z fl∫yfliƒÖ yÏì ÓyÏã › 5000 Ñ y!› ›yÑ y Ñ !õ ÏÎÏä È–

xÌâ ÓÏvy ÓÏvy Ñ y¡ô yò #ÏÑ Óä ÈÏÓ 5 ú « Ñ y!› ›yÑ y Ñ Ó ä Èyv !î ÏFä È–

xõ ì ≈ ƒ ¢Ïò Ó õ Ïì y !ÓÏü °ÏK xÌ≈ò #!ì !Óî ¢£ xÏò ÏÑ £z xB Ñ ˛Ï°Ï î !Ö ÏÎ !î ÏÎÏä Èò !Óò yõ ) Ïú ƒ fl∫yfliƒ ô !ÓÏ°ÏÓy ¢ΩÓ– !Ñ hs Ü !î Ïì ÓÏ¢ Ñ yÏò y ¢ÓÑ yÓ£z ¢ Ñ Ìy ÷ò Ïä È ò y– ì y£z Ñ yú y ¢ÓÑ yÏÓÓ Ñ yÏò ˆô Ô§ä ÈyÏò yÓ ã ò ƒ xy¢%ò ¢Ñ ˛Ïú !õ Ïú ã yÓ xyÁÎyã ì % !ú ÈÙÙÙÈ ÚÚfl∫yfliƒ Ñ yÏò y !¶«y ò Ζ fl∫yfliƒ xyõ yÏî Ó x!ï Ñ yÓ–ÛÛ

ÈÙÙÙÈxyÏ®yú Ïò Ó ≤Ãâ yÓô e ÌÏÑ ˛

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò ô ,¤y 4CPI [M-L] CPI [M-L]

Ó°Ï≈ 21 ¢Ç Ö ƒy 1 1 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016

¦)þ!› ¢‚ßþñyîû ƒ ö„þyíyëû ”¤y!vþüöìëû‹!›îû ¢›¢Äy £œ „,þ¡ìöì„þîû ²Ì•y˜ ¢›¢ÄyÐ ¢îû„þyîû ö›ï!œ„þ ¦)þ!› ¢‚ßþñyîû „þyëÅ„þîû „þîûöì“þ xíÅyê ‹!›”yîûöì”îû £y“þ öíöì„þ ‹!› !˜öìëû “þy ¦)þ!›£#˜ †îû#î „,þ¡ìöì„þîû ›öì•Ä îrÝþ˜ „þîûöì“þ xy@ùÌ£# ëûÐ ~îû šþöìœ îvþü ‹!›”yîûöì”îû £yöì“þ ‹!›îû ö„þw#¦þî˜ ç ˜#öì‰þîû hßþöìîû ‹!›îû xyöìîûy …uþ#¦þî˜ œy†y“þyîû ‡öìÝþ ‰þöìœöìŠéÐ Ÿy¢„þöì×’#îûy ë“þ£z œÁºyéôé‰þçvþüy ”yî# ‹y˜y„þ ˜y ö„þ˜ ~“þ!”öì˜ ‹!›”yîûöì”îû „þ¶yëû íy„þy ‹!›îû Ö•%›ye 1.25 Ÿ“þy‚Ÿ ‹!›£z †îû#îöì”îû ›öì•Ä îrÝþ˜ „þîûy £öìëûöìŠéÐ ~›˜„þ# ë!”ç ~£z Ÿ“þ„þîûy £yîû ö„þy˜ ö„þy˜ îûyöì‹Ä “%þœ˜y›)œ„þ öîŸ#– “þy £öìœç ‹!›îû vþzþ™îû ¢y›hsþ#ëû !˜ëûsþf’ xy‹ç ‰þœöìŠéÐ þ™!Øþ›îy‚œyëû !¢ !þ™ xy£z S~›V þ™!îû‰þy!œ“þ òîy›šÊþrÝþó ¢îû„þyîûç ö„þyöì˜y „þyëÅ„þîû ¦)þ!› ¢‚ßþñyîû ‰þyœyëû !˜Ð

„,þ!¡ì ¢‚„þÝþ „þyÝþyì˜îû þ™”öìÇþþ™ !î¡ìöìëû þ™îûy›ŸÅ ”yöì˜îû vþzöìjöìŸÄ £zvþz !þ™ ~ (UPA) ¢îû„þyîû ~›– ~¢– ßþºy›#˜yíöì˜îû ö˜“,þöìc ~„þ ‹y“þ#ëû „,þ¡ì„þ „þ!›Ÿ˜ !˜öìëûy† „þöìîûÐ “þyîûy ~£z “þíÄ ˜‹öìîû xyö옘 öë 1990éôé91 ¢yöìœ „,þ¡ìöì„þîû !˜Á¬hßþöìîûîû Ÿ“þ„þîûy 50 ¦þyöì†îû ›y!œ„þy˜yëû îûöìëûöìŠé ö„þîœ Ÿ“þ„þîûy 3 ¦þy† ‹!› öë…yöì˜ vþzþ™öìîûîû Ÿ“þ„þîûy 10 ¦þyöì†îû ›y!œ„þy˜yëû îûöìëûöìŠé Ÿ“þ„þîûy 54 ¦þy† ‹!›Ð “þyîûþ™îû x˜Ä !î¡ìöìëûîû þ™yŸyþ™y!Ÿ “þyîûy ¢%þ™y!îûŸ „þöìîû˜ ò¦)þ!› ¢‚ßþñyöìîûîû x¢›y® „þy‹ó ¢Á™§¬ „þîûyîû ‹˜ÄÐ xyöì¨yœöì˜îû ‰þyöìþ™ !î£yîû ç xõÉþ²Ìö씟 ¢îû„þyîû ¦)þ!› „þ!›Ÿ˜ !˜öìëûy† „þöìîû– !„þlsþ ö„þw£z ö£y„þ îy îûy‹Ä– “þyîûy ö„þvþz£z ¢%þ™y!îûŸ=öìœy „þyëÅ„þîû „þîûöì“þ ö„þy˜ þ™”öìÇþþ™ @ùÌ£’ „þöìîû yÐ

2011 ¢yöìœîû ‹˜†’˜yëû ˜!í¦%þ_« £öìëûöìŠé öë „,þ¡ìöì„þîû ¢‚…Äy 2001 ¢yöìœîû 12 ö„þy!Ýþ 73 œÇþ

öíöì„þ „þöì› 11 ö„þy!Ýþ 86 œöìÇþ ”¤y!vþüöìëûöìŠé öë…yöì˜ „,þ!¡ì ›‹%öìîûîû ¢‚…Äy 10 ö„þy!Ýþ 70 œÇþ öíöì„þ öîöìvþü 14 ö„þy!Ýþ 43 œöìÇþ ”¤y!vþüöìëûöìŠéÐ ‹!› öíöì„þ „,þ¡ìöì„þîû !î!FŠé§¬“þy þ™!îûÜñyîû ¦þyöìî öîöìvþüöìŠé ~î‚ 2011 ¢yöìœ ~£z ²Ìí›îyîû „,þ!¡ì„þyöì‹îû ¢›@ùÌ „þ›#Åîy!£˜#îû ›öì•Ä „,þ!¡ì ×!›„þ / ¦)þ!›£#˜ „,þ¡ìöì„þîû ¢‚…Äy SŸ“þ„þîûy 54.9 ¦þy†V ‰þy¡ì#îû ¢‚…Äy SŸ“þ„þîûy 45.1 ¦þy†V ö„þ Šéy!vþüöìëû ö†öìŠéÐ ~Ýþy ~ç “%þöìœ •îûöìŠé öë– @ùÌy›#’ ¦þyîûöì“þ ‹#yîûöì˜îû vþzþ™yëû x²Ì“%þœ ëy e«›î•Å›y˜ öî„þyîû#îû x˜Ä“þ› ²Ì•y˜ „þyîû’Ð @ùÌy›#˜ þ™!îûîyîû=öìœyîû ›öì•Ä Ÿ“þ„þîûy 80 ¦þyöì†îû £yöì“þ £ëû ö„þy˜ ‹!› ö˜£z îy “þyîûy xyvþüy£z ~„þöìîûîû öíöì„þ „þ› ‹!› !î!ŸÜT ²Ìy!hsþ„þ ›y!œ„þÐ

‹!›”yîû# vþzöìFŠé”– !¢!œ‚ xy£z˜¢›)£ ~î‚ ¦)þ”y˜ ‹!› öíöì„þ †îû#öìîîû ‹˜Ä ²Ìyþ™Ä ¢#!›“þ ¢%!î•yöì„þ ¢%îû!Çþ“þ „þîûyîû þ™!îûîöì“Åþ ö”öìŸîû xy£z˜# ç ²ÌŸy¢!˜„þ ësþf ‹!›”yîûöì”îûöì„þ “þyöì”îû öîxy£z˜# ”…œ”yîû# îûÇþy „þîûöì“þ ¢y£yëÄ „þöìîûöìŠéÐ ë…˜ !¢!œ‚ vþzm,_ ‹!›îû ç x˜Äy˜Ä ›y›œyîû !îþ™%œ ¢‚…Äy£z xy”yœöì“þ G%þöìœ xyöìŠé “þ…˜ ‹!›îû îyhßþî ”…œ”yîû# ‹!›”yîûöì”îû £yöì“þ£z îûöìëûöìŠéÐ ›!¨îû ÝþÆyÞÝþ– x„þyëÅ„þîû ÝþÆyÞÝþ ç ö¢y¢y£z!Ýþîû ˜yöì› íyöì„þÐ îÄyþ™„þ þ™!îû›yöì’îû ‹!› ‹!›”yîûöì”îû !˜ëûsþf’y•#˜ îy ö¢ ‹!› x˜Ä öœyöì„þîû ‹!› !”öìëû ö‡îûy öë…yöì˜ þ™yRy ²Ìyþ™„þöì”îû ‘%þ„þöì“þ£z ö”çëûy £ëû ˜yÐ ”!œ“þ ç x˜Äy˜Ä ¦)þ!›£#˜öì”îû ¦)þ”y˜ ‹!›– @ùÌy›¢¦þy ‹!›– ˜%‹%œ ‹!› ç @ùÌy›#’ ¢îÅ¢y•yîûöì’îû ‹!›îû vþzþ™öìîû íy„þy xy£z˜# x!•„þyîû öíöì„þ e«›y†“þ î!Mþé“þ „þîûy £öìFŠé ~£z ‹!›=öìœyöì„þ ®öìîûîû „þyöìŠé £hßþyhsþöìîûîû ›y•Äöì›– öë…yöì˜ „þyëÅ„þîû !˜ëûsþf’ íy„þöìŠé

îvþü ‹!›”yîûöì”îû £yöì“þÐ ö¢£z ¢î ‹yëû†yëû– öë…yöì˜ †îû#î „,þ¡ì„þîûy î‚Ÿy˜%e«!›„þ ¦þyöìî ”#“þöìÝþîû ‹!› ‰þy¡ì xyîy” „þîûöìŠé ö¢…yöì˜ç ‹!›”yîûöì”îûöì„þ =uþy ÝþÄy: !”öì“þ „,þ¡ì„þöì”îû îy•Ä „þîûy £ëûÐ ¢îû„þyîû ~£z „,þ¡ì„þöì”îûöì„þ ~î‚ xyhsþ‹Åy!“þ„þ ¢#›yhsþ îîûyîîû „,þ¡ì„þöì”îû vþzöìFŠé” „þîûöìŠé ~£z îöìœ öë– ~£z ¢›hßþ ‹!› ¢îû„þyîû#û ‹!›Ð x˜Ä!”öì„þ !˜Á¬hßþöìîûîû ²ÌŸy¢˜ ¢!e«ëû¦þyöìî ‹!›”yîûöì”îû ¢yöìí !îö쟡“þì vþzF‰þî’Å ç Ÿy¢„þîöì’Åîû ‹!›”yîûöì”îû ¢yöìí †yÝþŠévþüy öî¤öì• ‰þöìœöìŠéÐ “þyîûy öîû„þöìvÅþ „þyîû‰%þþ™# „þöìîû ‹!›”yîûöì”îû x÷ìî• !˜ëûsþföì’ íy„þy !î!¦þ§¬ •îûöì˜îû ¢îû„þyîû# ‹!›– ‹Dœ ‹!›– þ™%„%þîû– ˜”# “þÝþî“þ#Å ‹!›îû vþzþ™îû ‹!›”yîûöì”îû xy£z˜# ›y!œ„þy˜y ²Ì”y˜ „þöìîûöìŠéÐ

xö옄þ=!œ îûyöì‹Ä ¢îû„þyîû# œÄyuþ îÄyBþ †àþ˜– ¢îû„þyîû# ‹!›îû ”…œ›%!_« ¢Á™!„Åþ“þ ~„þ!Ýþ vþzöì”Äy† ‰þœöìŠé– ëy £öìFŠé ~£z ‹!›=!œöì„þ ²Ìy£zöì¦þÝþ „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ¢‚ßþiy=öìœyîû £yöì“þ £hßþyhsþ!îû“þ „þîûyîû ~„þ!Ýþ ²Ìlßþ!“þÐ ¢îû„þyîû# ‹!›öì„þ öîxy£z˜# ”…œ”yîû# öíöì„þ ›%_« „þîûyîû ‹˜Ä ˜“%þ˜ þ™,í„þ xy£z˜ ²Ì’ëû˜ „þîûy £öìFŠéÐ ~=öìœy „þîûy £öìFŠé ~›˜ ~„þ ¢›ëû ë…˜ ~›˜„þ# xö옄þ @ùÌy›#’ †îû#öìîîû !˜öì‹öì”îû ˜yöì› ö„þyöì˜y îylßþ‹!› ö˜£zÐ

¢yÁ±!“þ„þ ‹y“þ#ëû ˜›%˜y ¢›#Çþy x˜%ëyëû# ¢›hßþ „þyëÅ„þîû# !˜ëûsþf’y•#˜ ‹!›îû ²Ìyëû Ÿ“þ„þîûy 10 ¦þy† ‹!› !î!¦þ§¬ •îûöì˜îû œ#öì‹ xyöìŠéÐ ¢îöì‰þöìëû öîŸ# xyöìŠé vþz!vþü¡ìÄyëû– Ÿ“þ„þîûy 19 ¦þy†Ð ¦þy†‰þy¡ì# ¢ö웓þ ¢›hßþ îûyëû“þ# „,þ¡ì„þöì”îû ’@ùÌ£’– ¢yîûéôéî#öì‹îû ¢îûîîûy£ ~î‚ Çþ!“þîû „þyîûöì’ Çþ!“þþ™)îûöì’îû ˜!í¦)þ!_« ç x!•„þyîû öíöì„þ î!Mþé“þ „þîûy £ëû ç ö¢=öìœy ëyëû

‹!› ›y!œöì„þîû „þ¶yëûÐ~£z ¢›hßþ ¢›¢Äy=!œ xy›yöì”îû „þyöì‹îû ~œy„þyëû

xö옄þ=!œ ¢‚@ùÌyöì›îû =îû&cþ™)’Å !¦þ!_ !£¢yöìî „þy‹ „þöìîûöìŠé ç ¢öìîÅyþ™!îû „,þ¡ì„þöì”îûþ !îÙ»y¢ öëy†yöì“þ ç xy›yöì”îû ¢‚@ùÌy› !î„þ!Ÿ“þ „þîûöì“þ ¢y£yëÄ „þöìîûöìŠéÐ ~£z ¢›hßþ öÇþöìe ”…œ „þîûyîû ‹˜Ä ç “þy •öìîû îûy…yîû ‹˜Ä „,þ¡ì„þöì”îû ¢‚†!àþ“þ „þîûy £öìëûöìŠé !˜öì‹öì”îû Ÿ!_«îû vþzþ™îû£z ²Ì•y˜“þ !˜¦Åþîû „þîûyîû ‹˜Ä– xy£z˜# ëöìsþfîû vþzþ™îû !˜¦Åþîû „þîûyîû ‹˜Ä ˜ëûÐ ~£z ¢‚@ùÌy›=öìœyîû ›öì•Ä îylßþ‹!›îû ‹˜Ä ¢‚@ùÌy›– ¢y›hsþ ç •˜# îÄ!_«öì”îû myîûy î!hßþ vþzöìFŠé” ç „,þ!¡ì‹!› „þ¶y „þîûyîû ²Ìëûyöì¢îû !îîû&öìkþ ¢‚@ùÌy› ~¢î=öìœyç xyöìŠéÐ ‹!› £öìFŠé ¢y›hsþîy” !îöìîûy•# „,þ!¡ì !î²Õöìîîû ö›ï!œ„þ ²ÌÙÀÐ xy›yöì”îû ~£z ¢‚@ùÌy›=öìœyöì„þ “þ#îÊ“þîû „þîûyîû ¢yöìí ¢yöìí ‹!›”yîûöì”îû „þ“,Åþcöì„þ xy‡yöì“þîû œÇþÄîlßþ „þîûy ç !˜ƒöìŸ¡ì „þîûy– “þyöì”îû =uþyöì”îû ç ¢îû„þyîû# ”›˜þ™#vþü˜öì„þ ²Ì!“þöìîûy• „þîûy ²Ìöìëûy‹˜Ð

~£z ¢‚@ùÌy›=öìœyîû ~„þ!Ýþ =îû&cþ™)’Å x!¦þKþ“þy £œ ~£z öë– öë…yö ì˜ ~›˜„þ# ‹!›”yîûî ûy ‰þÇ%þœIy£#˜¦þyöìî †îû#îöì”îû †’£“þÄy ‰þy!œöìëûöìŠé ö¢…yöì˜ xy”yœ“þ “þyîû ¢#›y x!“þe«› „þöìîûç £“þÄy„þyîû#öì”îû î¤y‰þyöì“þ ~!†öìëû ~öì¢öìŠéÐ ~îû„þ›£z ‡öìÝþöìŠé ¢Á±!“þ !î£yöìîû öë…yöì˜ Ÿ‚„þîû!î‡y œÇþ’þ™%îû îyöìíîû ¢›hßþ x!¦þë%_«öì„þ “þyöì”îû xþ™îûy• öíöì„þ öîû£y£z ö”çëûy £öìëûöìŠéÐ ~£z ¢›hßþ £y›œyîû öÇþöìe ‹!›îû vþzþ™îû !˜ëûsþf’ £öìFŠé ›)œ þ™Øþy”þ™ÝþÐ xy”yœ“þ ‹!›”yîûöì×’#îû öŸ¡ìîûÇþy„þ“Åþy ~î‚ öë…yöì˜ “þyöì”îû ²Ìöìëûy‹˜ ¢îöì‰þöìëû öî!Ÿ– ö¢…yö옣z “þyöì”îû „þyëÅ„þœyþ™ ‰þîû› x†’“þy!sþf„þ ç ‹˜!îöìîûy•#Ð

~ xy£z ö„þ ~› ~¢ „,þ¡ì„þ ¢öìÁ¿œöì˜îû vþy„þ1ÈÙÈÓ ô yì yÓ ô Ó

„,þ¡ì„þöì”îû !î˜y›)öìœÄ ö¢öì‰þîû ‹œ !”öì“þ £öìîÐ ¢îy£zöì„þ !˜îûî!FŠé§¬ !î”%Äöì“þîû öëy†y˜ !”öì“þ £öìîÐ

10V „,þ¡ì„þ ç xy!”îy¢#öì”îû ¢›hßþ ‹îîû”hßþ# vþzöìFŠé” îõþ „þìîûÐ ¦)þ!› x!•@ùÌ£’ x!vÅþ˜Äyª ²Ì“þÄy£yîû „þìîûÐ ¢›hßþ ²Ì„þöìÒîû ‹˜Ä „,þ¡ìöì„þîû ¢Á¿!“þ ç ¢y›y!‹„þ ²Ì¦þyöìîîû ›)œÄyëû’ „þîûyîû îÄîßþiy íy„þöì“þ £öìîÐ „,þ!¡ì‹!›öì“þ !ŸÒ ç Ÿ£îû !˜!¡ìkþ „þìîûÐ îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiy=öìœyöì„þ (MNCs) ö„þy˜ ‹!› ö”çëûy ‰þœöìî ˜yÐ

11V î#‹ ç …y”ÄŸöì¢Ä îý‹y!“þ„þ ¢‚ßþiyîû îÄî¢y !˜!¡ìkþ „þìîûÐ

12V ¢îû„þyîû# îÄîßþiyþ™˜yëû ¢îy£zöì„þ ßþºyßþiÄ þ™!îûöì¡ìîy ç ¢›y˜ !ŸÇþyîû ¢%öìëy† !”öì“þ £öìîÐ

13V †’îrÝþ˜ îÄîßþiy þ™%˜îû&kþyîû „þìîû– ¢hßþy ”öìîû ¢›hßþ ²Ìöìëûy‹˜#ëû ¢y›@ùÌ# !î“þîû’ „þìîûÐ †’îrÝþ˜ îÄîßþiyëû ˜†” ~îû ›y•Äöì› ÝþÆyªšþyîû ‰þœöìî ˜yÐ ¢›hßþ î,kþ– !î•îy ç !î„þœyD îÄ!_«öì„þ ›yöì¢ 3000 Ýþy„þy „þöìîû ¦þy“þy !”öì“þ £öìîÐ

14V ¢›hßþ =uþy ›yÖœ ç ‡%¡ì xy”yëû îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ

15V ö”Ÿ#ëû vþzêþ™y”˜ ç vþzêþ™ö짬 ¢›hßþ x²Ì“þÄÇþ „þöìîûîû !îöìœyþ™ ‡Ýþyöì“þ £öìî ç ›%oyßþ³þ#!“þ !˜ëûsþf’ „þîûöì“þ £öìîÐ !vþöì‹œ– öþ™öìÝþÆyœ ç îûy§¬yîû †Äyöì¢îû ”y› „þ›yöì“þ £öìîÐ

16V @ùÌy›#’ †îû#î– ”!œ“þ– xy!”îy¢# ç ›!£œyöì”îû vþzþ™îû ¢y›hsþ#ëû x“þÄy‰þyîû öîûy• „þîûöì“þ £öìîÐ î’Å !˜þ™#vþü˜– xßþ™,ŸÄ“þy– ÷î¡ì›Ä ~î‚ x÷ìîKþy!˜„þ þ™Øþy”þ™” ç ›•Äë%†#ëû xy‰þyîû xy‰þîû’ (Practices) îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ ¢›hßþ ¢yÁ±”y!ëû„þ ¢›yöìîŸ ç ¢‚…Äyœ‡%öì”îû vþzþ™îû ¢yÁ±”y!ëû„þ xye«›’ îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ ¢yÁ±”y!ëû„þ ”yDy ‡Ýþyöì˜yîû ‹˜Ä ö”y¡ì#öì”îû Ÿy!hßþ !”öì“þ £öìîÐ þ™%!œŸ ç ²ÌŸy¢öì˜îû ¢yÁ±”y!ëû„þ „þyëÅyîœ#îû Ÿy!hßþ !î•y˜ „þîûöì“þ £öìîÐ

17V „,þ¡ì„þ ¢‚@ùÌyöì›îû vþzþ™îû ”›˜ îõþ „þìîûÐ ¢›hßþ „þyœy„þy˜%˜ ²Ì“þÄy£yîû „þîûöì“þ £öìîÐ ‹Dœ ç „,þ¡ì„þ ¢‚@ùÌyöì›îû ~œy„þyëû xy•y ¢y›!îû„þ îy!£˜# ö²Ìîû’ îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ „,þ¡ì„þ ö˜“þyöì”îû !›íÄy ›y›œyëû ‹vþüyöì˜y ç îyŠé!î‰þyîû£#˜ ö@ùÌ®yîû îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ ¢›hßþ ¦)þëûy ¢‚‡¡ìÅ ç ö£šþy‹“þéô飓þÄy îõþ „þîûöì“þ £öìîÐ ¢›hßþ îûy‹÷ì˜!“þ„þ î¨#öì„þ ›%!_« !”öì“þ £öìîÐ Ÿy!hsþþ™)’Å ²Ì!“þîyöì”îû x!•„þyîû !˜!Øþ“þ „þîûöì“þ £öìîÐ

@ùÌy›#’ ¢y›y!‹„þ ¢%îûÇþy ²Ì„þÒ=!œîû £yœ £!„þ„þ“þ…y”Ä– ¢yîû– ‹µyœy˜# éôôôé ˜†” £hßþyhsþîû (Cash

Transfer) ƒ é ¢y›y!‹„þ ¢›¢Äy=öìœy– ö뛘 Ç%þ•y– x˜y£yîû– xßþºyßþiÄ– x!ŸÇþyéôé~¢öìîîû ~„þ›ye ¢›y•y˜ £œ öë ¢îû„þyîû ¢›hßþ ‹˜†’öì„þ “þyöì”îû ¢yöì•Äîû ›öì•Äîû ”yöì› ~¢î=öìœy ²Ì”yöì˜îû ¢%îöì¨yîhßþ „þîûöìîÐ !„þlsþ !îÙ»îÄyBþ / xy£z ~› ~šþ / WTO ~îû ‰þyþ™yöì˜y ö²Ì¢!e«þ™¢yöì˜ …y”Ä– ¢yîû– ‹µyœy˜# ç x˜Äy˜Ä ¢yî!¢!vþöì„þ !˜Ÿy˜y „þîûy £öìëûöìŠéÐ Ÿyhsþy„%þ›yîû „þ!›!Ýþîû ¢%þ™y!îûŸ x˜%ëyëû# ¢îû„þyîû †’îrÝþ˜ îÄîßþiy (PDS) =!Ýþöìëû !˜öìëû ¦þ“%Åþ„þ#öì“þþ ¢yöìîûîû öëy†y˜ç îõþ „þîûy £öìîÐ ›yîûyd„þ ”%˜#!“Åþ ç “þyîû ¢yöìí öîûŸ˜ ›y!šþëûyîû vþzqî î“Åþ›y˜ ¢y²Õy£z ç þ™!îûöì¡ìîyöì„þ !îöìî„þ£#˜ îûy‹˜#!“þ!î”– x!šþ¢yîû ç ßþiy˜#ëû ”%î,Å_öì”îû „þîöìœ öàþöìœ !”öìëûöìŠéÐ ¢yî!¢!vþ ²Ì„,þ“þ œy¦þyí#Åîû „þyöìŠé öþ™ï¤Šéy˜öì„þ ¢›y•yöì˜îû ˜yöì› ¢îû„þyîû ¢›hßþ ¢yî!¢!vþ S¦þ“%Åþ„þ#V ö„þ xy•yîû „þyöìvÅþîû ›y•Äöì› ˜†” £hßþyhsþîû ²Ì„þöìÒ îû*þ™yhsþ!îû“þ „þîûöì“þ ‰þy£zöìŠéÐ ~îû xyÖ ²Ì¦þyî £öìî îy‹yöìîû ¢›hßþ þ™öì’Äîû ›)œÄî,!kþÐ ~îû ~„þÝþy vþz”y£îû’ £öìFŠé îûy§¬yîû †Äy¢Ð ¢yöìîûîû ›)œÄî,!kþ ç „þyöìœyîy‹yîû# £öìFŠé xyöìîû„þ!Ýþ vþz”y£îû’Ð öë…yöì˜ xyöì† ¦þ“%Åþ„þ#ë%_« þ™öì’Äîû ”y› !˜!”ÅÜT „þîûy íy„þ“þ ~…˜ îy‹yöìîû ”y› ëy£z ö£y„þ ˜y ö„þ˜ ¦þ_%Å„þ#îû þ™!îû›y’ !˜!”ÅÜT íy„þöìîÐ ”y› !àþ„þ „þîûöìî „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ›£œÐ ”%˜#Å!“þ „þyëÅ„þîû# ¦þyöìî îÄyöìBþç ‰þyœy˜ £öìî– öë…yöì˜ Ýþy„þy “%þœöì“þ ö†öìœç †îû#î ›y˜%¡ìöì„þ „þ!›Ÿ˜ !”öì“þ £ëûÐ

…y”Ä !˜îûyþ™_y ƒ éé ë!”ç †“þ öîŸ !„þŠ%é îŠéîû •öìîû ¢îû„þyîû ”yî# „þîûöìŠé öë “þyîû =”y›=öìœy ¦þ!“Åþ “þy£öìœç “þyîûy y …y”ÄŸöì¢Äîû ”y› „þ!›öìëûöìŠé y †îû#î ç x¦þyî#öì”îû xyöìîûy öîŸ# „þöìîû …y”ÄoîÄ ö”çëûyîû îÄîßþiy „þöìîûöìŠéÐ †“þ öîŸ „þöìëû„þîŠéöìîû …yöì”Äîû ›)œÄßþ³þ#!“þ (inflation) Ÿ“þ„þîûy 15 öíöì„þ 20 ¦þy† „þöìîû ‡ÝþöìŠé ç ¢îû„þyîû ~Ýþy íy›yöì“þ îÄíÅÐ ›y•y !þ™Š%é …yì”Ä þ²Ìy!® “þyîû ¢öìîÅyF‰þ ¢#›y öíöì„þ îyvþüyîû þ™!îûîöì“Åþ xyöìîûy „þöì› ö†öìŠé ~î‚ ~Ýþy £öìFŠé ˜ëûy xíÅ÷ì˜!“þ„þ ˜#!“þîû (NEP) ~„þ ‹#îhsþ †yíyÐ 1991 ¢yöìœ ›y•y !þ™Š%é …yì”Äû þ²Ìy!® !Šéœ 186.2 ö„þ!‹Ð “þy 2011 ¢yöìœ „þöì› ”¤y!vþüöìëûöìŠé 165é.6 ö„þ!‹öì“þÐ ~Ýþy 1951 ~îû “%þœ˜yëû Ÿ“þ„þîûy ²Ìyëû 10 ¦þy† î,!kþ ›yeÐ “%þœ˜y Ýþy˜öìœ ‰þ#öì˜ ~£z ›yey 325 ö„þ!‹ ~î‚ xyöì›!îû„þyëû “þy £öìœy 850 ö„þ!‹Ð vþyöìœîû öëy†y˜ ¢îöì‰þöìëû öîŸ# !Šéœ 1961 ¢yö윖 ›yíy!þ™Š%é 25.2 ö„þ!‹ !£¢yöìîÐ “þy 2011 ¢yöìœ ö˜öì› ”¤yvþüyëû 15.7 ö„þ!‹öì“þÐ …y”ÄŸöì¢Äîû ~£z !îþ™%œ ¦þyuþyîû íy„þy ¢öì_´ç “þyîû ~„þ îvþü x‚Ÿ £ëû þ™öì‰þ ëyëû– ˜ëû £z¤”)îû „þyàþ!îvþüyœ#îû öþ™öìÝþ ëyëû– ˜ëû ›” îy˜y˜îû ‹˜Ä îy þ™Ö …y”Ä !£¢yöìî

ßþiy˜yhsþ!îû“þ £ëûÐ ¢›#Çþy ö”…yöìFŠé öë …yöì”Äîû ‰þy!£”y „þ›öìŠéÐ

Ç%þ•y– ‹y“þ#ëû …y”Ä !˜îûyþ™_y xy£z˜ ƒ éé Ç%þ•y– x˜y£yîû– xþ™%!ÜTîû ›yey x“þÄhsþ öîŸ# ç e«›y†“þ îyvþüöìŠéÐ ~›˜ ”,ÜTyhsþç xyöìŠé öë…yöì˜ !…öì” ö›Ýþyöì˜yîû ‹˜Ä †îû#î îyF‰þyöì„þ ›y!Ýþîû övþœy …yçëûyöì˜y £öìFŠéÐ vþz_îûîöìDîû ‰þy îy†y˜ ×!›„þ– “¤þy“þ# ç x˜Äy˜Äöì”îû ›,“%þÄîû öîŸ !„þŠ%é !îûöìþ™yÝÅþó þ™yçëûy ëyöìFŠéÐ ¦þyîû“þ x!“þ î,£êŸ!_« îöìœ †îÅ „þîûöì“þ£z þ™yöìîû öë…yöì˜ þ™,!íî#îû xþ™%!ÜTöì“þ ö¦þy†y ö›yÝþ !ŸÖîû ›öì•Ä Ÿ“þ„þîûy 40 ¦þy†£z £œ ¦þyîûöì“þ– †¦Åþ•yîû’Çþ› ›!£œyöì”îû ›öì•Ä Ÿ“þ„þîûy 56 ¦þy†£z ~…yöì˜ ›yîûyd„þ îû_«yÒ“þy@ùÌhßþÐ ~£z ¢›¢ÄyÝþy ö›y„þy!îœy „þîûyîû ‹˜Ä ²Ì!“þ!Ýþ ¢îû„þyîû •yîûyîy!£„þ ¦þyöìî öë ö‰þÜTy ‰þyœyöìFŠé “þy £öìœy ”y!îûoÄ ¢#›yîû ›y˜”uþ  „þöìîû „,þ!e›¦þyöìî ”y!îûoÄ ¢#›yöì„þ öÝþöì˜ y!›öìëû xy˜y– ëyöì“þ †îû#îöì”îûöì„þ ”y!îûoÄ ¢#›yîû çþ™öìîû öàþöìœ ö“þyœy ëyëûÐ “þy ¢öì_´ç vþz¤‰%þ •îûöì˜îû !£¢yî •öìîûç ¢îû„þyîû ßþº#„þyîû „þîûöì“þ îy•Ä £öìFŠé öë @ùÌy›#’ ¦þyîû“þîy¢#îû Ÿ“þ„þîûy 32 ¦þyöì†îû öîŸ# öœy„þ ”y!îûoÄ ¢#›yîû ˜#öì‰þ îy¢ „þöìîû öë…yöì˜ !î£yöìîû ~£z ¢‚…Äy Ÿ“þ„þîûy 55.3 ¦þy†– Šé!eŸ†öìvþü Ÿ“þ„þîûy 56.1 ¦þy†– Gþyvþü…öìuþ Ÿ“þ„þîûy 41 ¦þy†– vþz!vþü¡ìÄyëû Ÿ“þ„þîûy 39.2 ¦þy†– ›•Ä²Ìöì”öìŸ Ÿ“þ„þîûy 42 ¦þy†– vþz_îû²Ìöì”öìŸ Ÿ“þ„þîûy 39.6 ¦þy†Ð 10 îŠéîû xyöì† ¢îû„þyöìîûîû !˜öì‹öì”îû ¢›#Çþy x˜%ëyëû# Ÿ“þ„þîûy 77 ¦þy† öœy„þ ÷”!˜„þ 20 Ýþy„þyîû „þöì› ‹#î˜ëyþ™˜ „þöìîûÐ

²Ì„,þ“þþ™öìÇþ ¢îû„þyîû ~£z xyŸBþy‹˜„þ þ™!îû!ßþi!“þ ßþº#„þyîû „þîûyîû „þyŠéy„þy!Šé ~£z ²Ìí›îyîû£z ~œ– ë…˜ “þyîûy ‹y“þ#ëû …y”Ä !˜îûyþ™_y xy£z˜ ²Ì’ëû˜ „þîûœ– ëyöì“þ “þyîûy  öë– @ùÌy›#’ ‹˜†ö’îû Ÿ“þ„þîûy 75 ¦þyöì†îû ç Ÿ£öìîûîû ‹˜†öì’îû Ÿ“þ„þîûy 50 ¦þyöì†îû ‹˜Ä …y”Ä ¢£yëû“þy ²Ìöìëûy‹˜Ð ~öìÇþöìeç îîûyj ¢#›yîkþ îûy…y £œ Ö•%›ye …y”ÄŸöì¢Äîû ›öì•Ä– ç ö¢Ýþyç „þ!›öìëû ö”çëûy £œÐ ~…˜ ö‰þÜTy ‰þœöìŠé ~îû xyç“þyöì„þ xyîûç îÄyþ™„þ ¦þyöìî ¢B%þ!‰þ“þ „þîûyîûÐ

¢y›y!‹„þ î#›y / öþ™˜Ÿ˜ ƒ éé ¢îû„þyîû îÄyþ™„þ ²Ì‰þyöìîûîû ›•Ä !”öìëû !„þŠ%é x!¦þ˜î öþ™˜Ÿ˜ ç î#›y öëy‹˜yîû „þíy ö‡y¡ì’y „þîûöìŠéÐ “þyöì”îû x!¦þ²Ìyëû £öìœy ò¢%…y˜%¦)þ!“þó (Feel Good) ¢,!ÜTÐ ‹˜•˜ öëy‹˜y– ²Ì•y˜›sþf# ¢%îûÇþy î#›y öëy‹˜y– ²Ì•y˜›sþf# ‹#î˜öì‹Äy!“þ öëy‹˜y– xÝþœ öþ™˜Ÿ˜ öëy‹˜yÐ ~=öìœy ö˜çëûyîû öœy„þ …%î£z „þ›– „þyîû’ ~£z ¢î=öìœyöì“þ£z ‹˜†ö’îû „þyŠé öíöì„þ !î!˜öìëûy† ‰þyçëûy £öìFŠéÐ öþ™˜Ÿ˜ ö”çëûy vþz!‰þ“þ x!•„þyîû !£¢yöìî– ~Ýþyöì„þ !²Ì!›ëûy› ‹›y ö”çëûyîû ¢öìD ë%_« „þîûy vþz!‰þ“þ ˜ëûÐ ‹˜†’ xyŸy „þîûöìŠé xyöì†îû ²Ì„þÒ=öìœyîû

îû*þ™yëû˜– !î•îy ¦þy“þy– îy•Å„þÄ ¦þy“þy £z“þÄy!” îû*þ™yëû˜– ëy þ™yçëûyîû ‹˜Ä “þyîûy £z!“þ›öì•Ä£z ‡%¡ì !”öìëûöìŠéÐ

ßþºyßþiÄ– !ŸÇþy– ëy˜îy£˜ ƒ é öî¢îû„þyîû#„þîûöì’îû ~„þ x“þÄhsþ ²Ì!“þ„)þœ ²Ì!“þ!e«ëûy þ™öìvþüöìŠé !ŸÇþy– ßþºyßþiÄ ç ëy˜îy£öì˜îû öÇþöìeÐ ‹#yîûöì’îû ‹˜Ä x“þÄhsþ ²Ìöìëûy‹˜#ëû ~£z ¢›hßþ öÇþe=öìœyöì“þ ¢îû„þyîû# ¢%öìëy† ¢%!î•y „þ!›öìëû ö”çëûy £öìëûöìŠé ç ”%˜#Å!“þîû ›yey öîŸ#– öë…yöì˜ öî¢îû„þyîû# öÇþe=öìœy ‹˜†’öì„þ œ%öìÝþ !˜öìFŠéÐ ~öì“þ †îû#öìîîû vþzþ™îû …îûöì‰þîû öîyGþy öîöìvþüöìŠéÐ ë…˜ ¢£öì‹£z ‹˜†’öì„þ !‰þ!„þê¢yîû ²Ì!ŸÇþ’ ö”çëûy ¢½þî ö¢Ýþy ˜y „þöìîû ¢îû„þyîû ²Ì!ŸÇþ’£#˜ !‰þ!„þꢄþöì”îû !‰þ!„þê¢y ‰þyœyöì˜yÝþy ö›öì˜ !˜öìFŠéÐ öîŸ#îû¦þy† îûyöì‹Ä£z ¢îû„þyîû# ëy˜îy£öì˜îû ¦þyvþüy öî¢îû„þyîû# ëy˜îy£öì˜îû ö‰þöìëû öîŸ#Ð ~„þ Ÿ!_«Ÿyœ# Ÿy¢„þþ™Çþ#ëû îûy‹˜#!“þ!î”– ›y!šþëûy ö‹yÝþ ~£z ¢›hßþ öÇþe=öìœy „%þ!Çþ†“þ „þöìîû öîûöì…öìŠÐé “þyîûy ›!‹Å›“þ ‹˜†’öì„þ ²Ì“þy!îû“þ „þöìîû ~î‚ þ™%!œŸ ö”y¡ì#öì”îû îûÇþy „þöìîûÐ ~£z ¢›hßþ £z¢%Äöì“þ îÄyþ™„þ x¢öìhsþy¡ì xyöìŠé ç xö옄þ ‹yëû†yëû ›y˜%¡ì ~ îÄyþ™yöìîû ¢‚@ùÌyöì› öšþöìÝþ þ™vþüöìŠé˜Ð

þ™Mþéyöìëû“þ#îûy‹ ¢‚ßþiy ƒ ¢y›!@ùÌ„þ¦þyöìî ~£z¢î ¢‚ßþiy=öìœy ç öë¢î ¢%öìëy†¢%!î•y ~öì“þ xyöì¢ “þy !˜ëûsþf’ „þöìîû @ùÌy›#’ ›hßþy˜– ”yœyœ– ”%˜#Å!“þ@ùÌhßþ ²Ì!“þ!˜!•îûy– ëyöì”îûöì„þ ¢îûy¢!îû¦þyöìî þ™!îû‰þyœ˜y „þöìîû îÏ„þ x!šþ¢yîûîûyÐ ‹˜†öì’îû xyŸy xy„þy‚Çþyîû ²Ì!“þ!˜!•c „þîûyîû î”öìœ “þyîûy ‹˜!îöìîûy•# Çþ›“þyîû ö„þw !£¢yöìî „þy‹ „þöìîûÐ „þyöì‹£z þ™Mþéyöìëûöì“þîû †’“þy!sþf„þ „þyëÅ„þœyöìþ™îû ‹˜Ä– ¢%öìëy†éôé¢%!î•y îyvþüy˜îû ‹˜Ä ç ¢îy£zöì„þ ˜ÄyëĦþyöìî ¢%!î•y ö”çëûyîû ”yî#öì“þ ¢‚@ùÌy› †öìvþü ö“þyœyîû ²Ìöìëûy‹˜ xyöìŠéÐ

öîxy£z˜# ‡%¡ì ç ÝþÄy: xy”yëû ƒ ¢îû„þyîû# „þyëÅ„þœyöìþ™îû ¢›hßþ öÇþöìe ‹˜†’öì„þ ‡%¡ì !”öì“þ £ëû ë…˜ þ™%!œöìŸîû öëy†¢y‹öì¢ ¢y›hsþ=uþyîûy öîxy£z˜# ÝþÄy: xy”yëû „þöìîûÐ ~£z !îþ™” †’îrÝþ˜ îÄîßþiy– ›˜öìîû†y– öþ™˜Ÿ˜ ¢%!î•y– !î”%Äê ! ‹y!“þ– xyëû ç xyîy¢#ëû ²Ì›y’þ™e– îÄy‚„þ öíöì„þ ¢îû„þyîû# x˜%”y˜ ö“þyœy– šþ¢œ ¢‚îûÇþ’ £z“þÄy!” ¢îÅe þ™!îûîÄy®Ð ¢îû„þyîû# ‹!›öì“þ ‰þy¡ì „þîûyîû ‹˜Ä– îy!œ …˜öì˜îû ‹˜Ä– þ™yíîû …y”yöì˜îû ‹˜Ä– þ™%!œöìŸ x!¦þöìëy† ”yöìëûîû „þîûyîû ‹˜Ä ²Ì¦,þ!“þöì“þ ¢y›hsþ Ÿ!_«îûy ö…yœy…%!œ ÝþÄy: xy”yëû „þöìîûÐ ~öì”îû !îîû&öìkþ ö„þy˜ x!¦þöìëy† „þ…öì˜y „þyöì˜ ö“þyœy £ëû !˜ ~î‚ ¢y•yîû’ „,þ¡ìöì„þîûy ~£z xy”yëû„þyîû#öì”îû öe«y• öíöì„þ î¤y‰þyîû ‹˜Ä ~£z vþzÖœ# !”öì“þ îy•Ä £ëûÐ þ™!îû!ßþi!“þ ~£z £z¢%Ä=!œ !˜öìëû îÄyþ™„þ ‹›yöìëû“þ „þîûyîû ”yî# „þîûöìŠéÐ

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò ô ,¤y 5CPI [M-L] CPI [M-L]

Ó°Ï≈ 21 ¢Ç Ö ƒy 1 1 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016

e«›î•Å›y˜ öî„þyîû#–öî£yœ 100 !”öì˜îû „þy‹

e«›î•Å›y˜ „,þ!¡ì ¢‚„þÝþ ç ‹!› £yîûyöì˜yîû ¢yöìí ¢yöìí @ùÌy›#’ öî„þyîû# öîöìvþü ‰þöìœöìŠéÐ þ™Øþy”þ™” „,þ!¡ì„þyöì‹îû ¢›hßþ ~œy„þy öíöì„þ @ùÌy›#’ †îû#îîûy îÄyþ™„þ ¢‚…Äyëû ßþ iy˜yhsþ!îû“þ £öìFŠé ”)îûî“þ# Å ~œy„þy=öìœyöì“þéôé!˜›Åy’ ×!›„þ– £z¤Ýþ¦þyÝþy ×!›„þ– „,þ!¡ì ×!›„þ !£¢yöìî öë…yöì˜ “þyöì”îûöì„þ „þy‹ „þîûöì“þ £ëû xy•y ö†yœy›#îû ›öì•ÄÐ ~£z •îûöì˜îû ßþiy˜yhsþîû î,!kþ öþ™öìëûöìŠé ö›!Ÿöì˜îû îÄî£yîû ç ¦)þ!› ¢‚ßþñyöìîûîû x¦þyöìîîû „þyîûöì’Ð ~£z •îûöì˜îû ×!›„þöì”îû “þyöì”îû öîûy‹†yîû öíöì„þ ›y!œ„þ xyvþü„þy!àþ ç àþ†#öì”îû myîûy ²ÌîMþé˜yîû ‡Ýþ˜y ~„þ ¢y•yîû’ îÄyþ™yîûÐ

@ùÌy›#’ †îû#îöì”îû „þ›Å¢‚ßþiyöì˜îû ‹˜Ä ¢îû„þyöìîûîû öë šÏþÄy†!Ÿþ™ ö²Ìy@ùÌy› ›˜öìîû†y (MNREGA)– ëy ‰þyœ% „þîûy £ëû 2007 ¢yö윖 ¦)þ!› ¢‚ßþñyöìîûîû !î¡ìëû!Ýþöì„þ þ™yŸ „þyÝþyöì˜yîû ‹˜Ä “þy „þ›Å¢‚ßþiyöì˜îû ¢›¢Äy!Ýþîû ¢›y•y˜ ‡Ýþyöì“þ îÄíÅ £öìëûöìŠéÐ ~Ýþy †vþüþ™vþü“þy ¢öìîÅyF‰þ ¢‚…Äyëû öë îy!¡ìÅ„þ „þ›Å!”î¢ öëy†yöì“þ ¢Çþ› £öìëûöìŠé “þy £öìœy 42 ëy 100 !”˜ „þ›Å!”î¢ !˜!Øþ“þ „þîûyîû öë ”yî#– “þyîû öíöì„þ xö옄þ „þ›Ð ~£z „þ›Å¢)‰þ# îÄyþ™„þ ”%˜#Å!“þ ç ‹îyî!”!£îû x¦þyöìîîû myîûy þ™#!vþü“þÐ „þy†öì‹ „þœöì› !î˜y„þyöì‹ „þy‹ ö”…yöì˜y– „þyöì‹îû xyöì ç x!¦þöìëy† !˜öì“þ xßþº#„þyîû– îy‹yîû”öìîûîû öíöì„þ „þ› ›‹%îû#– x˜%þ™!ßþi“þ ›‹%öìîûîû ˜yöì› öþ™öì›rÝþ– öþ™öì›rÝþ îyî” „þ!›Ÿ˜– ö”îû#öì“þ öþ™öì›rÝþ– ›‹%îû# ç !‹!˜¢þ™öìeîû ”öìîû îÄyþ™„þ ˜ëû Šéëû ~î‚ ¢îöì‰þöìëû ëy =îû&cþ™)’Å ö¢£z ö›yÝþ „þy‹ ëy £öìëûöìŠé “þyîû ç öþ™öì›öìrÝþîû !îhßþy!îû“þ !îûöìþ™yÝÅþ ‹˜¢›öìÇþ ²Ì”ŸÅ˜ „þîûyéôé“þy ˜y „þîûyéôé~=öìœyîû šþöìœ ²Ì„þÒ!Ýþ ›vþü„þ@ùÌhßþ £öìëû þ™öìvþüöìŠéÐ ~îû šþöìœ ¢y•yîû’ †îû#î ›y˜%öì¡ìîû ~£z ²Ì„þÒ!Ýþ ¢Á™öì„Åþ xy@ùÌ£ …%î „þ›Ð †“þ „þöìëû„þîŠéöìîû ~öì„þîû þ™îû ~„þ ¢îû„þyîû ~£z …yöì“þ îîûyj „þ› „þöìîûöìŠéÐ ~„þ¢›öìëûîû ¢öìîÅyF‰þ îîûyj 39 £y‹yîû ö„þy!Ýþ Ýþy„þy öíöì„þ „þöì› †“þ îŠéöìîû “þy ”¤y!vþüöìëûöìŠé 17–074 ö„þy!Ýþ Ýþy„þyëûÐ îŠéöìîû 100 !”˜ „þy‹ þ™yçëûy ›‹%öìîûîû ¢‚…Äy 2012éôé13 ¢yöìœ !Šéœ 51.73 œÇþ “þy 2014éôé15 ¢yöìœ „þöì› ”¤y!vþüöìëûéöìëû 23.24 œöìÇþÐ MNREGA ö„þ îÄî!ßþi“þ ç !˜ëû!›“þ„þîû’ „þîûy ~î‚ ”%˜#Å!“þ ›%_« „þîûyîû ”yî# îÄyþ™„þ¦þyöìî vþzöìàþ ~öì¢öìŠéÐ @ùÌy›#’ öî„þyîû#îû ›yey x“þÄhsþ vþz¤‰%þ £yöìîûîû öë…yöì˜ ‰þyöì¡ìîû „þy‹ þ™yçëûy ëyëû îŠéöìîû ›ye 70 !”˜Ð „,þ!¡ìöì“þ ö›öìëûöì”îû ›‹%îû# ‰þœöìŠé þ™%îû&¡ìöì”îû ›‹%îû#îû ²Ìyëû xöì•Å„þÐ

•›Åéôé‹y!“þéôéî’Åéôé!œD!¦þ!_„þ!˜þ™#vþü˜ öîöìvþü£z ‰þöìœöìŠéë…˜ @ùÌy›#’ ¦þyîû“þ !î„þyöìŸîû £zFŠéyëû vþz”äöìî!œ“þ

£öìFŠé “þ…˜ Ÿy¢„þ @ùÌy›#’ îyî%îûy “þyöì„þ ›•Äë%†#ëû þ™îûÁ™îûyëû ¢öìD öî¤öì• xyÝþöì„þ îûy…öì“þ ‰þy£zöìŠéÐ ›!£œy ç ”!œ“þîûy xyöì†îû ›öì“þy£z !˜þ™#!vþü“þ ç x“þÄy‰þy!îû“þ £öìFŠéÐ !þ îŠéîû=öìœyöì“þ £!îûëûy˜y ç þ™!Øþ› vþz_îû ²Ìöì”öìŸ …yþ™ £“þÄy=öìœy ç ›£yîûyÜTÉ ç £!îûëûy˜yîû ‹˜¢›öìÇþ ²Ì”!ŸÅ“þ ‹y!“þ x“þÄy‰þyîû=öìœy ö”…yëû öë þ™%öìîûyöì˜y !”öì˜îû •yîûyîy!£„þ“þy ‰þœöìŠéÐ Ÿy¢„þöì×’# !îö쟡ì“þ ëyîûy RSS ¢£öìëy†#öì”îû myîûy þ™!îû‰þy!œ“þ ~î‚ xy†yöì†yvþüy ¢yÁ±”y!ëû„þ ²ÌŸy¢öì˜îû ›”“þþ™%ÜT “þyîûy ¢‚…Äyœ‡% !îö쟡ì“þ ›%¢!œ›öì”îû !îîû&öìkþ îÄyþ™„þ ›yeyîû œy†y“þyîû ²Ì‰þyîû– ¢sþfy¢ ç xye«›’ ‡Ýþöì“þ !”öìëûöìŠéÐ ¢yÁ±!“þ„þ„þyöìœîû ›%‹ššþîû˜†öìîûîû ›%¢!œ› !îöìîûy•# ”yDy– öëÝþyöì„þ ‡!ÝþöìëûöìŠé RSS ~î‚ ëy SP ²ÌŸy¢öì˜îû xyŸ#îÅy”þ™%ÜT “þy vþz”ä‡y!Ýþ“þ „þöìîûöìŠé öë ¢‚…Äy=îû& ¢yÁ±”y!ëû„þ Ÿ!_« ö£y„þ îy “þíy„þ!í“þ •›Å!˜îûöìþ™Çþ Ÿy¢„þöì×’#îû þ™y!ÝÅþ£z ö£y„þ vþz¦þöìëû£z ò¦þy† „þîû ç Ÿy¢˜ „þîûó ~£z îûy‹÷ì˜!“þ„þ £y!“þëûyîûöì„þ îÄî£yîû „þöìîûÐ ~„þ£z •îûöì˜îû îÄyþ™yîû !Šéœ „þyõþy›yöìœ …Ê#ÜTy˜öì”îû îÄyþ™„þ £“þÄyœ#œyëûéôôôé ~¢î=öìœy£z £öìFŠé ‹˜†’öì„þ !î¦þ_« „þöìîû îûy…y ç ¦%þœþ™öìí ‰þy!œ“þ „þöìîû îûy…yîû ²Ìëûy¢Ð ~£z £z¢%Ä=öìœy !˜öìëû xö옄þ ¢‚@ùÌy› ‡öìÝþöìŠé ~î‚ ~£z îÄyþ™yîû=öìœyëû vþzöì”Äy† „,þ¡ì„þöì„þ ú„þÄîkþ ç vþzI#!î“þ „þîûyîû ‹˜Ä ²Ìöìëûy‹˜#ëû !¦þ“þ †öìvþü ö“þyöìœÐ

ö„þöìwîû Çþ›“þy¢#˜ RSS •¤y‰þy!Ýþ ~›˜ ~„þ Ÿ!_«Ÿyœ# !¦þ“þ †öìvþü “%þœöìŠé ëyöì“þ ö”öìŸîû ¢›hßþ ²Ì!“þÛþy˜öì„þ ¢yÁ±”y!ëû„þ#„þîû’ „þîûy ëyëûÐ “þyîûy ‰þ“%þîû“þyîû ¢yöìí ¢yÁ±”y!ëû„þ !î¦þy‹˜öì„þ vþzßþñyöìFŠéÐ ~Ýþy xy›yöì”îû ¢›y‹ ç ‹˜†öì’îû ú„þÄ ç x…uþ“þyîû þ™öìÇþ x“þÄhsþ †¦þ#îû !îþ™”Ð „,þ¡ìöì„þîû ¢½þyîÄ îÄyþ™„þ“þ› úöì„þÄîû ›y•Äöì› ~îû ö›y„þy!îœy „þîûy ‹îû&îû#Ð

vþzöìFŠé” !îöìîûy•# œvþüy£zöìëû¢y!›œ ~öì”öìŸîû „,þ¡ì„þ

…!˜‹ ¢Á™”– ‹Dœ– ‹œ¢Á™”=öìœyöì„þ !˜öì‹öì”îû

›y!œ„þy˜y•#˜ „þîûy ç ö¢=öìœyöì„þ îy!’!‹Ä„þ¦þyöìî

îÄî£yîû „þîûyîû ‹˜Ä „þöìþ™ÅyöìîûÝþ=öìœyîû öë vþz”Ä› “þyîû

‹˜Ä ç ˜†îûyëûöì’îû ‹˜Ä ¢îû„þyîû ‹îîû”hßþ# ‹!›

x!•@ùÌ£’öì„þ ~„þ ²Ì•y˜ “þêþ™îû“þy !£¢yöìî Öîû&

„þöìîûöìŠéÐ ~îû ‹˜Ä Ÿy¢„þîûy ‹îîû”hßþ#¦þyöìî ‹Dœ

öíöì„þ xy!”îy¢#öì”îû ç „,þ!¡ì‹!› öíöì„þ „,þ¡ì„þöì”îû

vþzöìFŠé” „þîûöìŠéÐ “þyîûy xyŸy „þîûöìŠé ~îû myîûy

ö”Ÿ#!îö씟# „þöìþ™ÅyöìîûÝþöì”îû xîy• !î!˜öìëûy†

vþzê¢y!£“þ £öìî ç ö”öìŸ vþœyöìîûîû ‰þy!£”y !›ÝþöìîÐ

“þyöì”îû ~£z vþzöì”Äy† £z!“þ›öì•Ä ‹œöì„þ ~„þ îy‹yîû#

þ™öì’Ä þ™!îû’“þ „þöìîûöìŠé ëyîû ›)œÄ îŠéöìîû 6 £y‹yîû ö„þy!Ýþ

Ýþy„þyÐ „,þ¡ìöì„þîû ‹#!î„þyîû !î!˜›öìëû ~£z öë ¢î

þ™!îûî“Åþ˜=öìœyöì„þ ‰þy!þ™öìëû ö”çëûy £öìFŠé “þyöì„þ ö›yvþü„þ

ö”çëûy £öìFŠé ò¦þyîû“þ#ëû !î„þyöìŸîû ›öìvþœó !£¢yöìîÐ

¢îû„þyîû ö‰þÜTy ‰þyœyöìFŠé !ŸÒ#ëû SIndustrial Vç

vþzþ™„)þœ#ëû SCoastalV „þ!îûvþîû– ö¢‹– îvþü î¤y•–

“þyþ™!î”%Äê ö„þw †vþüyîû ~î‚ „,þ!¡ì ‹!›öì“þ ˜†îûyë’

„þîûyîûÐ ‰þy£zöìŠé ‹Dœ ~œy„þy=öìœy öíöì„þ …!˜‹ þ™”yíÅ

!˜Üñy¡ì’ „þîûöì“þÐ òßþ¿yÝþÅ !¢!Ýþó– !îû¦þyîû çëûyÝþyîû šÊþrÝþó–

òßþºFŠé ˜”# öëy‹˜yó ~=öìœy £öìFŠé î“Åþ›y˜ ¢îû„þyöìîûîû

xy›öìœ vþzþ™öìîûy_« “þy!œ„þyëû ¢îÅöì›yÝþ ¢‚öìëy‹˜Ð

~£z •¹‚¢yd„þ ›öìvþœöì„þ ‰þy!þ™öìëû ö”çëûy £öìFŠé ~£z

xyŸy ‹y!†öìëû öë ~öì“þ ë%î„þîûy ¦þyöìœy •îûöì˜îû „þy‹

þ™yöìî ~¢öì_´ç öë ²Ì!“þ!Ýþ vþzöìFŠé” öë þ™!îû›y’

„þ›Å¢‚ßþiy˜ ¢,!ÜT „þöìîû “þyîû “%þœ˜yëû xö옄þ öîŸ#

‹#!î„þyöì„þ ˜ÜT „þöìîûÐ ~£z îûyhßþy ‹!›”yîû– ”yœyœ ç

¢îû„þyîû# x!šþ¢yîûöì”îûç x˜%öì›y”˜ œy¦þ „þöìîû „þyîû’

~îû šþöìœ xÒ ¢›öìëû xö옄þ Ýþy„þy ¢£öì‹ öœ˜ö씘

£ëûÐ

~îû !îîû&öìkþ „,þ¡ìöì„þîûy îû&öì… ”¤yvþüyëû– ö†yvþüyîû !”öì„þîû

²Ì!“þ!e«ëûyëû “þyîûy xyöìîûy ¦þyöìœy Çþ!“þþ™)îûöì’îû ”yî#

îûyöì… !„þlsþ þ™öìîû “þyîûy öþ™ï¤Šéyëû “þyöì”îû ‹!› ç î¢!“þ

îûÇþyîû œvþüy£zöìëûÐ “þyîûy î,£_îû ú„þÄ †öìvþü ö“þyöìœ ~î‚

þ™%!œŸ ç =uþyîy!£˜#îû ö›y„þy!îœy „þîûöì“þ ²Ìlßþ“þ £ëûÐ

2006 ¢yœ öíöì„þ vþzöìFŠé” !îöìîûy•# ‹D# xyöì¨yœ˜

¢‚‡!Ýþ“þ £ö ìë ûö ìŠ é „þ!œD˜†îû– !˜ëû›!†!î û–

‹†ê!¢‚þ™%îû– !¢D%îû– ¨#@ùÌy›– ”y”îû#– ¦þyRy þ™îûöì¢yœ–

„þîû‰þ˜y– ÝþÆy£zöìvþrÝþ– öþ™yœy¦þîû›– „þy„þîûyþ™ÍÔ#–

ö¢y›öìþ™Ýþy– xõÉþöì„þyÜTyœ „þ!îûvþîû– ‹£z“þyþ™%îû

£z“þÄy!”öì“þÐ

~£z xyöì¨yœ˜=öìœy 1894 ¢yöìœîû ‹!› x!•@ùÌ£’

xy£z˜ îy!“þöìœîû ”yî# ¢y›öì˜ ~öì˜ £y!‹îû „þöìîû ç

£zvþz!þ™~ ¢îû„þyîû îy•Ä £ëû 2013 ¢yöìœ ~„þ ˜“%þ˜

xy£z˜ xy˜öì“þÐ ~£z xy£zöì˜ Çþ!“þþ™)îûöì’îû þ™!îû›y’

îyvþüyöì˜y £ëû ~î‚ öî¢îû„þyîû# ²Ì„þöìÒîû ‹˜Ä ‹!›

x!•@ùÌ£öì’îû öÇþöìe vþzöìFŠé” £çëûy „,þ¡ì„þöì”îû ¢Á¿!“þ

~î‚ ¢y›y!‹„þ šþœyšþöìœîû “þíy þ™!îûöì“þ

²Ì¦þyöìîîû ›)œÄyëû’ „þîûyîû þ™)îÅŸöì“þÅîû !î!• îûy…y £ëûÐ

~öì“þ ö”y¡ì# x!šþ¢yîûöì”îû ¢y‹y”yöì˜îû !î!•ç îûy…y

£ëûÐ

!„þlsþ „þöìþ™ÅyöìîûÝþ ‹†ê– ëyöì”îû ßþiy!þ™“þ !ŸÒ vþzêþ™y”˜

Çþ›“þyîû ~„þ “,þ“þ#ëûy‚Ÿ xîÄî£*“þ £öìëû þ™öìvþü xyöìŠé

!˜öì‹öì”îû î,!kþ ‡Ýþyöì˜yîû ‹˜Ä x˜Ä ö„þy˜ !î„þÒ ˜y

íy„þyëû !î˜yŸöì“Åþ ‹!› x!•@ùÌ£öì’îû ‹˜Ä ‰þyþ™ !”öì“þ

íyöì„þÐ “þyîûy ~£z ~Äyöì‹uþy ç ~ ¢Á™!„Åþ“þ x˜Äy˜Ä

~Äyöì‹uþy œy= „þîûyîû ‹˜Ä òxyöìFŠé !”˜ó ~îû ¢îû„þyîû

‹˜†öì’îû vþzþ™îû ‰þy!þ™öìëû !”œÐ öëö죓%þ ¢y›y˜Ä !„þŠ%é

þ™yíÅ„þÄ íy„þöìœç ~£z ~Äyöì‹uþyöì„þ œy= „þîûyîû

îÄyþ™yöìîû ¢›@ùÌ Ÿy¢„þöì×’# ~„þ›“þ „þyöì‹£z ~öì“þ ~

¢%öìëy†ç xy¢öìŠé öë ëûy †’“þy!sþf„þ ¦þyîû“þ †vþüöì“þ öë

ö×’#Ÿ!_«=öìœy ÷›e#îkþ £öì“þ þ™yöìîû “þyöì”îû ¢îy£zöì„þ

~„þöì‹yÝþ „þîûyîûÐ ~Ýþy ~£z ²Ìöìëûy‹˜#ëû“þyç £y!‹îû

„þîûöìŠé öë vþzöìFŠé” îû&…öì“þ ö†öìœ „,þ¡ìöì„þîû £yöì“þ ‹!› ç

x˜Äy˜Ä ˜ëûy †’“þy!sþf„þ ”yî#îû ¢öìD ¢,‹˜Ÿ#œ

öëy†yöìëy† †öìvþü “%þœöì“þ £öìî ç ~!†öìëû öëöì“þ £öìîÐ

²Ìy„þ þ™%¤!‹îy”# ¢y›y!‹„þ ç xíÅ÷ì˜!“þ„þ îÄîßþiy

þ™)îÅ ²Ì„þy!Ÿ“þîû þ™îû.......ö†yÛþ#†“þ ¢y›Äîy”# ›y!œ„þy˜yç öëïí

×öì›îû x•#öì˜ vþzêþ™y!”“þ oîÄ¢y›@ùÌ#îû ¢›îrÝþ˜ £öì“þyÐ ö¢£z ¢›ëû„þyîû vþzêþ™y!”„þy Ÿ!_«îû ˜#‰%þ hßþöìîû !î„þyöìŸîû „þyîûöì’ vþzêþ™y!”“þ oîÄ¢y›@ùÌ# ö„þye ‹#yîûöì˜îû hßþöìîû£z xyÝþöì„þ íy„þöì“þy– vþzm,_ £öì“þy ¢y›y˜Ä£zÐ ¢›îrÝþ˜ ˜y £öìœ ö†yÛþ#îû xö옄þ ¢”¢Äöì„þ x˜y£yöìîû ›îûöì“þ £öì“þy– îy ö†yÛþ#!Ýþ ö¦þöìˆ öëöì“þyÐ

xy!”› ¢›yöì‹îû xíÅ÷ì˜!“þ„þ „þyàþyöì›y ¢,!ÜT „þöìîû!Šéöìœy “þyîû !˜‹ßþº vþzþ™!îû„þyàþyöì›yîûçÐ xy!”› ¢›y‹ îyîû îyîû ›y“,þ“þy!sþf„þ ç !þ™“,þ“þy!sþf„þ ö†yÛþ# hßþöìîûîû ›öì•Ä !”öìëû þ™yîû £öìëûöìŠéÐ ›y“,þ“þy!sþf„þ ö†yÛþ#îû †àþ˜ £öìœy ë…˜ vþzêþ™y”˜ „þyëÅ„þœyöìþ™ x!•„þ =îû&cþ™)’Å ßþiy˜=!œ ”…œ „þîûöìœy ˜yîû#îûyÐ ú ¢›ëû ˜yîû#îûy !˜ë%_« !Šéœ xy!”› „,þ!¡ì„þyöìëÅ ~î‚ þ™%îû&¡ìîûy !Ÿ„þyöìîûÐ !„þlsþ !Ÿ„þyîû !Šéöìœy ›îû¢%›!¦þ!_„þ ~î‚ xö옄þy‚öìŸ x!˜!Øþ“þÐ „,þ!¡ì !Šéöìœy ‹#!î„þyîû xö옄þ !˜¦Åþîûöìëy†Ä ›y•Ä›Ð “þy£z ¢y›y!‹„þ ‹#î˜ ˜yîû#öì”îû ö„þw „þöìîû£z xyî!“Åþ“þ £öì“þyÐ vþzêþ™y!”„þy Ÿ!_«îû !î„þyöìŸîû ¢yöìí ¢yöìí „,þ!¡ì„þy‹ xy!”› hßþîû öíöì„þ ~!†öìëû ö†öìœy ~î‚ þ™Öþ™yœ˜öì„þ „,þ!¡ì„þy‹ öíöì„þ !î!FŠé§¬ „þîûy £öìœyÐ vþzêþ™y”˜ „þyëÅ„þœyöìþ™ þ™%îû&öì¡ìîû =îûc î,!kþ öþ™öìœyÐ ˜yîû#öì„þ ö„þw „þöìîû ”œîkþ !îîyöì£îû ‹yëû†yëû ~„þ‹öì˜îû ¢yöìí ~„þ‹öì˜îû !îîyöì£îû šþöìœ ˜yîû#îû xîßþiy˜ £öìëû þ™vþüöìœy xyöìîûy x•#˜ßþi– Öîû& £öìœy !þ™“,þ“þy!sþf„þ ö†yÛþ#îûÐ ö†yÛþ#îû ¢›hßþ ²Ìy®îëûßþñöì”îû !˜öìëû †!àþ“þ „þyvþz!ªœ !Šéöìœy ¢y›Äîy”# ¢›yöì‹îû ¢öìîÅyF‰þ Çþ›“þyîû ²Ì!“þÛþy˜Ð ~£z ö†yÛþ# „þyvþz!ªœ ö†yÛþ# ²Ì•y˜ ç ë%kþ„þyœ#˜ !›!œÝþy!îû ö˜“þyöì”îû !˜îÅy!‰þ“þ „þîûöì“þy ~î‚ ¢›hßþ =îû&cþ™)’Å !î¡ìöìëû xyöìœy‰þ˜y ç !¢kþyhsþ @ùÌ£’ „þîûöì“þyÐ ›†Åy˜– ˜y›„þ ~„þ‹˜ ›y!„Åþ˜ þ™!uþ“þ “þyîû ò²Ìy‰þ#˜ ¢›y‹ó @ùÌöìsþi xyöì›!îû„þy˜ £z!uþëûy˜öì”îû ö†yÛþ# ‹#î˜öì„þ î’Řy „þöìîûöìŠé˜ ~¦þyöìî ƒ ò¢›hßþ ¢”¢Ä£z ßþºy•#˜ ~î‚ ~öì„þ xþ™öìîûîû ßþºy•#˜“þy îûÇþy „þîûy “þyöì”îû „þ“ÅþîÄÐ ²Ìöì“þÄöì„þ ¢›y˜y!•„þyîû ö¦þy† „þîûöì“þyÐ ~›˜!„þ ö†yÛþ# ²Ì•y˜ îy !›!œÝþy!îû ö˜“þyîûyç ö„þyöì˜y !îöìŸ¡ì ¢%!î•y ”yî# „þîûöì“þ þ™yîûöì“þ˜ ˜yÐ “þyîûy !Šéöìœy îûöì_«îû ¢Á™öì„Åþîû ¢£öìëykþyÐó ö†yÛþ#îû vþzþ™!îû„þyàþyöì›y ú ¢›ëû “þyîû xíÅ÷ì˜!“þ„þ „þyàþyöì›yöì„þ ¢%¢‚£“þ ç !î„þ!Ÿ“þ „þîûy ~î‚ vþzêþ™y!”„þy Ÿ!_«öì„þ !î„þ!Ÿ“þ „þîûyîû „þyöì‹ !˜ë%_« !ŠéöìœyÐ

ö‰þëûyîû›Äy˜ ›yç ö”!…öìëûöìŠé˜ òò‰þ#˜y ‹˜†öì’îû S!îö쟡ì“þƒ £y˜ ‹˜†öì˜îûV !î„þyŸ ‡öìÝþöìŠé !îöìÙ»îû x˜Äy˜Ä ‹˜†öì’îû ›öì“þy£zÐ îý ”Ÿ £y‹yîû îŠéöìîûîû ö×’#£#˜ ¢›yöì‹îû ›öì•Ä !”öìëû “þyîûy x!“þ„þyhsþ £öìëûöìŠéÐ òò!þ™!„þ‚ Ÿ£öìîûîû „þyöìŠé ö‰þïéôéö„þïéôé!“þöìëû˜éôé~ xy!îÜ,ñ“þóó !þ™!„þ‚ ›y˜î ‰þ#öì˜îû xy!”› ¢›yöì‹îû ¢îŲÌy‰þ#˜ þ™ëÅyöìëûîû ²Ì!“þ!˜!•c „þöìîûÐ ‰þ#öì˜îû îý ‹yëû†yëû xy!îÜñyîû £çëûy xy!”› ¢›yöì‹îû ¢y‚ßþ,ñ!“þ„þ •¹‚¢yîö쟡ì=!œ ²Ì›y˜ „þöìîû öë £zëûyöìœy ”#îû öî!¢˜ öíöì„þ ›öìDy!œëûyîû x¦þÄhsþöìîû– ö££z!œëû‚ !„þëûy‚–

!“þþ– „þyçëûy!˜!œ– ö¢î%ëûy˜ ~î‚ £zvþz˜y˜ þ™ëÅhsþ ~„þ¢›ëû ›y“,þ“þy!sþf„þ ö†yÛþ#îû x!hßþc !ŠéöìœyÐ 5000 îŠéîû xyöì† £zëûöìœy ˜”# ç £zëûy‚!¢ ˜”#îû öî!¢öì˜ î¢îy¢„þîû# xy!”îy¢#îûy !þ™“,þ“þy!sþf„þ ö†yÛþ# „þ!›vþzöì˜ þ™!îû’“þ £ëûÐ ‰þ#öì˜îû !Ÿëûy îûy‹î‚öìŸîû þ™)öìîÅéôé„þöìëû„þ œÇþ îŠéîû •öìîû xy!”› ¢›yöì‹îû x!hßþc !ŠéöìœyÐ

ú!“þ£y!¢„þ “þíy¢›)£ ~Ýþy ö”!…öìëû ö”ëû öë– xy!”› ¢›yöì‹ îÄ!_«†“þ ›y!œ„þy˜y !Šéöìœy ˜y– !Šéöìœy ˜y ö×’#– ö×’#öìŸy¡ì’ ç ö×’#!˜þ™#vþü˜Ð xy!” x˜hsþ„þyœ öíöì„þ£z ö×’# ç îÄ!_«†“þ ›y!œ„þy˜yîû x!hßþc !Šéöìœy é“þyîûyé ~£z xy‹=!î “þ_´öì„þ …uþ˜ „þöìîûÐ

îÄ!_«†“þ ¢Á™!_îû vþzqöìîîû šþöìœ •¹‚¢²Ìy® £öìœy xy!”› ¢y›Äîy” ƒ

xy!”› ¢›yöì‹îû !î„þyöìŸîû ²Ì!e«ëûyëû– vþzêþ™y!”„þy Ÿ!_«îû !î„þyöìŸîû ¢yöìí ¢yöìí vþzqî £öìœy ¢y›y!‹„þ ×› !î¦þy‹öì˜îûÐ Öîû&öì“þ þ™Öþ™yœ˜ „,þ!¡ì„þy‹ öíöì„þ !î!FŠé§¬ £öìëû ö†öìœyÐ ö„þyöì˜y ö„þyöì˜y vþzþ™‹y!“þ ›öì˜y!˜öìîŸ „þîûöìœy þ™Öþ™yœöì˜Ð x˜Äîûy !îöìŸ¡ì ”Çþ“þy x‹Å˜ „þîûöìœy „,þ!¡ì„þyöì‹Ð ~Ýþy£z !Šéöìœy ²Ìí› =îû&cþ™)’Å ¢y›y!‹„þ ×›!î¦þy‹˜Ð ~îûþ™îû– £hßþ!ŸÒç „,þ!¡ì„þy‹ öíöì„þ !î!FŠé§¬ £öìëû ö†öìœyÐ ~Ýþy !Šéöìœy !m“þ#ëû =îû&cþ™)’Å ¢y›y!‹„þ ×›!î¦þy‹˜Ð xy!”› ¢›yöì‹îû öŸ¡ì ¦þyöì† xy!îÜñyîû £öìœy öœy£yÐ öœy£yîû xy!îÜñyîû ›y˜î ¢›yöì‹îû !î„þyöìŸîû ~„þÝþy vþzF‰þ“þîû þ™ëÅyëûöì„þ ¢)!‰þ“þ „þîûöìœyÐ !„þlsþ ~Ýþy xy!”› ¢›yöì‹îû •¹‚öì¢îû ö‡y¡ì’yç „þîûöìœyÐ „,þ!¡ì„þy‹– þ™Öþ™yœ˜ ~î‚ £hßþ!ŸöìÒîû xyœy”y £öìëû ëyîyîû šþöìœ xy!î¦Åþyî £öìœy !î!˜›öìëûîû ‹˜Ä vþzêþ™y”öì˜îû– xíÅyê þ™’Ä vþzêþ™y”öì˜îûÐ

vþzêþ™y!”„þy Ÿ!_«îû !˜îûhsþîû !î„þyöìŸîû šþöìœ ˜)Ę“þ› ²Ìöìëûy‹˜#ëû ö¦þyöì†îû þ™öìîûç !„þŠ%é vþzm,_ öî¤öì‰þ ö†öìœyÐ ”%öìÝþy =îû&cþ™)’Å ¢y›y!‹„þ ×›!î¦þy‹öì˜îû šþöìœ î,!kþ öþ™öìœy ×öì›îû vþzêþ™y”˜Ÿ#œ“þy ~î‚ x!•„þ“þîû !î„þ!Ÿ“þ £öìœy „,þ!¡ì– þ™Öþ™yœ˜ ç £hßþ!ŸÒÐ vþzm,_ ~î‚ ¢y›y!‹„þ ¢Á™öì”îû î,!kþ ‡ÝþöìœyÐ ~£z þ™!îû!ßþi!“þöì“þ ~„þ”œ ›y˜%öì¡ìîû x˜Äöì”îû ×öì›îû šþ¢œ xyd¢Äyê „þîûyîû îyhßþî xîßþiy ÷“þîû# £öìœyÐ xþ™îû!”öì„þ !î!˜›ëû ²Ìíyîû xy!î¦Åþyöìîîû šþöìœ ö†yÛþ# ²Ì•yöì˜îû „þ!›vþzöì˜îû ¢Á™!_öì„þ “þyîû îÄ!_«†“þ ¢Á™!_öì“þ þ™!îû’“þ „þîûyîû þ™!îû!ßþi!“þ ÷“þîû# £öìœyÐ •y“þî xöìßþfîû !îö쟡ì“þ öœy£yîû „%þàþyîû– †y£z!“þ– œyˆöìœîû îÄî£yöìîûîû šþöìœ ×öì›îû vþzêþ™y”˜Ÿ#œ“þy î,!kþ öþ™öìœy xö옄þ=’– ~î‚ ~îû šþöìœ îÄ!_«†“þ !¦þ!_öì“þ vþzêþ™y”öì˜îû Ÿ“Åþ ÷“þîû# £öìœyÐ xíÅyê ö†yÛþ#†“þ öëïí vþzêþ™y”˜ •#öìîû •#öìîû •¹‚¢²Ìy® £öìœy ~î‚ ö”…y !”öìœy îÄ!_«îû †,£!¦þ!_„þ vþzêþ™y”˜Ð öëïí vþzêþ™y”öì˜îû ßþiy˜ ë…˜ „þîûöìœy îÄ!_«!¦þ!_„þ vþzêþ™y”˜Ð vþzêþ™y”öì˜îû vþzþ™„þîû’ ~î‚ vþzêþ™y!”“þ oîÄ=!œç îÄ!_«†“þ ¢Á™!_öì“þ þ™!îû’“þ £öìœyÐ “þ…˜ îÄ!_«†“þ ›y!œ„þy˜yîû x•#˜ £öìœy– xíÅyê ~£z !Šéöìœy öëïí ¢Á™!_– ~öì„þ„þÝþy þ™!îûîyîûöì„þ “þy ö”çëûy £öì“þy îÄî£yöìîûîû ‹˜ÄÐ îÄ!_«†“þ ¢Á™!_îû xy!î¦Åþyî £öìœy ~î‚ •¹‚¢ £öìëû ö†öìœy xy!”› ¢y›Äîy”Ð.... e«›Ÿ

¢yÇ £y£z ›:› Ó%Ñ ˛â #Ïò ¢õ yã ì y!sfÑ Ü ‡ò ô ÏÓ≈ Óyã Ïò !ì Ñ !ü «y Ñ yÎ≈eÏõ Ó xô !Ó£yÎ≈ ~Ñ î !ú ú ~£z ï yÓyÓy!£Ñ Óâ ò y!›

•öì›Åîû ²Ì!“þ ×!›„þ ö×’#îû þ™y!ÝÅþîû ”,!ÜT¦þD# éôé öœ!˜˜

!¢˜vþ îyöì‹Ýþ (estimates) ~îû vþzþ™îû v%þ›yëû !î“þöì„Åþîû ¢›öìëû övþþ™%!Ýþ ¢%îû„þöì¦þîû î_,«“þy ~î‚ ö¢£z î_,«“þyîû …¢vþüy!Ýþ !îöìî‰þ˜yîû ¢›ëû xy›yöì”îû v%þ›y ö†yÛþ#îû ›öì•Ä öë xyöìœy‰þ˜y vþzöìàþ ~öì¢!Šéœ “þy ~„þ!Ýþ ²ÌÙÀ vþzayþ™˜ „þöìîûöìŠé ëy xy‹öì„þîû !îöìŸ¡ì ›%£)öì“Åþ x“þ#î =îû&cþ™)’Å ~î‚ ‹îû&îû#Ð •öì›Åîû ¢öìD ë%_« ¢î!„þŠ%éöì“þ£z xy‹öì„þîû !”öì˜ ¢ö쨣y“þ#“þ¦þyöìî ò¢›y‹ó ~îû îÄyþ™„þ þ™!îû!•îû ›öì•Ä vþzê¢y£ ö”…y ëyöìFŠé– ×!›„þöì×’#îû xyöì¨yœöì˜îû ¢öìD ‡!˜Ûþ¦þyöìî íy„þy î%!kþ‹#î#îû ¢y!îûöì“þ “þy ö¦þ” „þöìîûöìŠé– ×!›„þöì”îû !„þŠ%é þ™!îû!•öì“þç “þy £öìëûöìŠéÐ •öì›Åîû ²Ì!“þ ”,!ÜT¦þD# ¢Á™öì„Åþ ~„þ!Ý ²Ì„þyŸÄ î_«îÄ îûy…y ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«ÄyÝþöì”îû ~„þ!Ýþ þ™îû› „þ“ÅþîÄÐ

ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«Äy!¢ “þyîû ¢›@ùÌ !îÙ» ”,!ÜT¦þD#

÷îKþy!˜„þ ¢›y‹“þsþ f xíÅyê ›y„Åþ¢îyöì”îû vþzþ™îû !¦þ!_ „þöìîû íyöì„þÐ ›y„Åþ¢îyöì”îû ”yŸÅ!˜„þ !¦þ!_ ö뛘Ýþy ›y„Åþ¢ ~öìDœ¢ îyîûîyîû ö‡y¡ì’y „þöìîûöìŠé˜– “þy £œ m¨µ›)œ„þ îlßþîy”Ð xÜTy”Ÿ Ÿ“þy·#îû šÊþyöìªîû îlßþîy” ~î‚ ‹y›y!˜Åöì“þ šþöìëûîûîy… Svþz˜!î‚Ÿ Ÿ“þy·#îû ²Ì훦þy†V ~îû îlßþîy” ëy ¢Á™)’Ŧþyöìî !˜îû#Ù»îûîy”# ~î‚ ¢›hßþ •îûöì˜îû •öì›Åîû ²Ì!“þ £z!“þîy‰þ„þ !îöìîûy•# “þyîû ú!“þ£y!¢„þ ú!“þ£Ä öíöì„þ þ™%öìîûyþ™%!îû @ùÌ£’

„þöìîûöìŠéÐ xy›îûy ~öìDœöì¢îû ¢›@ùÌ ~Äy!rÝþv%þÄ!îû‚ öœ…yÝþyîû „þíy ›öì˜ „þîûöì“þ þ™y!îû– ëyîû þ™yu%þ!œ!þ™ ›y„Åþ¢ þ™öìvþü!Šéö윘 “þy £œ îlßþîy”# ç !˜îû#Ù»îûîy”# v%þÄ!îû‚ ~îû ²Ì!“þ •yîûyîy!£„þ îlßþîy”# £öì“þ y þ™yîûy ~î‚ •›Å ç •›#Åëû ”ŸÅöì˜îû ‹˜Ä š¤þy„þöìšþy„þîû öîûöì… ö”çëûyîû „þyîûöì’ ¢›yöìœy‰þ˜yÐ œ%Ävþ!¦þ† šþöìëûîûîyöì…îû vþzþ™îû “¤þyîû îû‰þ˜yîû „þíy ›öì˜ „þîûy ëy„þ– ~öìDœ¢ •¹‚¢ „þîûyîû œöìÇþÄ ˜y öíöì„þ “þyöì„þ ¢‚ßþñyîû „þîûyîû ‹öì˜Ä– ~„þ!Ýþ ˜“%þ˜ 'exalted' •›Å xy!îÜñyîû „þîûy ç xyöìîûy !„þŠ%é „þyöì‹îû ‹˜Ä •›Åöì„þ ö›y„þy!îœy „þîûöì“þ ‰þyçëûyëû šþöìëûîûîy…öì„þ ¢›yöìœy‰þ˜y „þöìîûöìŠé˜Ð •›Å £œ ‹˜†öì’îû xy!šþ› éôé ›y„Åþöì¢îû ~£z î_«îÄ •öì›Åîû vþzþ™îû ›y„þ¢Åîy”# ”,!ÜT¦þD#îû ›)œ „þíy (Cornerstone)

~Óô Ó 6ÈÙÈ~Ó ô yì yÎ

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò ô ,¤y 6CPI [M-L] CPI [M-L]

Ó°Ï≈ 21 ¢Ç Ö ƒy 1 1 ÈÙÈ 15 ã yò %ÎyÓ#ñ 2016

5ÈÙÈÓ ô yì yÓ ô Ó

•öì›Åîû ²Ì!“þ ×!›„þ ö×’#îû ......îy!£Ä„þ £z!“þ£y¢ £œ ~=öìœyÐ ›y„Åþ¢îyöì”îû ²Ì!“þ ëyöì”îû Slap dash ›öì˜y¦þyî ~ ¢›hßþ öœyöì„þîû „þyöìŠé– öë ¢›hßþ öœyöì„þîûy ¦þyîöì“þ þ™yöìîû ˜y ~î‚ ¦þyîöìî ˜y “þyöì”îû „þyöìŠé £z!“þ£y¢ £œ xíÅ£#˜ ›y„Åþ¢îy”# m¨µ ç ö”y”%œÄ›y˜“þyîû ¢›y£yîû (Skein)– ò•yîûyîy!£„þ“þy ¢Á™§¬ó– !˜îû#Ù»îûîy” ~î‚ •öì›Åîû ²Ì!“þ 'Sops'– Ù»öìîûîû !îîû&öìkþ ò!îéôé²Õî#ó ë%öìkþîû ˜#!“þ£#˜ ö”y”%œÄ›y˜“þy •›Å²Ìy’ ×!›„þöì”îû ¢öìD œöìvþü ëyçëûy£z „þyþ™%îû&öì¡ìy!‰þ“þ £zFŠéy– “þyöì”îûöì„þ ¢sþfhßþ „þîûyîû ¦þëû £z“þÄy!” £z“þÄy!” ÷˜îûy‹Äîy”# î%„þ!˜çëûyœyöì”îû ¢y!£öì“þÄ ~£z œöìÇþÄ ›y„Åþ¢îy”#öì”îû !îîû&öìkþ x‹ßþË xye«›’ îûöìëûöìŠéÐ

öë ö„þvþz ë!” ›y„Åþ¢îy”öì„þ =îû&c ¢£„þyöìîû !îöìî‰þ˜y „þöìîû– “¤þyîû ”yŸÅ!˜„þ ˜#!“þ¢›)£ ~î‚ xyhsþ‹Åy!“þ„þ ¢›y‹ †’“þöìsþfîû x!¦þKþ“þy !˜öìëû ¦þyîöì“þ ‰þyëû “þyîûy ¢öìD ¢öìD ö”…öì“þ þ™yöìî˜ öë •öì›Åîû ²Ì!“þ ›y„Åþ¢îy”# ö„þ þ™%öìîûyþ™%!îû •yîûyîy!£„þ“þy ¢Á™§¬– ~î‚ ›y„Åþ¢ ç ~öìDœ¢ myîûy ¢“Åþ„þ“þyîû ¢öìD !‰þ!hsþ“þÐ 'dilettantes' or 'ignoramuses' öëÝþyöì„þ ö”y”%œÄ›y˜“þy ›öì˜ „þöìîû˜ “þy xy¢öìœ m¨µ›)œ„þ îlßþîyöì”îû ²Ì“þÄÇþ ~î‚ xîŸÄ½þyî# šþœ×&!“þ 'Deductions'Ð ë!” ¦þyîy £ëû öë •öì›Åîû ¢yöìþ™öìÇþ ò˜îû›¦þyîó ö„þ†“þ !îöìî‰þ˜yëû „þîûy £öìFŠé– îy ò„þyvþzöì„þ ¦þ#“þ ˜y „þîûyó ~£z £zöìFŠé xíîy ~îû„þ› !„þŠ%é öíöì„þ £öìFŠé “þy£öìœ “þy =îû&“þîû ¦%þœÐ îîû‚ !îþ™îû#“þ !”„þ öíöì„þ ~£z ²ÌÙÀ!Ýþîû öÇþöìe ›y„Åþ¢îyöì”îû îûy‹÷ì˜!“þ„þ œy£z˜ “þyîû ”yŸÅ!˜„þ ˜#!“þîû ¢öìD x!îöìFŠé”Ä ¦þyöìî ë%_«Ð

›y„Åþ¢îy” £œ îlßþîy”Ð ö¢£z!”„þ öíöì„þ xÜTy”Ÿ Ÿ“þy·#îû îlßþîy”– ~˜¢y£zöì„Ïþy!þ™!vþëûyþ™sþi# îy šþöìëûîûîyöì…îû îlßþîyöì”îû ›“þ£z “þy •öì›Åîû !îîû&öìkþ !îîûy›£#˜¦þyöìî Ÿe&¦þyîyþ™§¬Ð ~Ýþy ¢ö쨣y“þ#“þ !î¡ìëûÐ !„þlsþ ›y„Åþ¢ ~öìDœöì¢îû m¨µ›)œ„þ îlßþîy” šþöìëûîûîy… ç ~˜¢y£zöì„Ïþy!þ™!vþëûyþ™sþi#öì”îû öíöì„þ xyöì† ~!†öìëû „þyîû’ “þy îlßþîy”# ”ŸÅ˜öì„þ £z!“þ£yöì¢îû öÇþöìe ²Ìöìëûy† „þöìîû– ¢›y‹!îKþyöì˜îû öÇþöìe ²Ìöìëûy† „þöìîûÐ xy›îûy xîŸÄ£z •›Åöì„þ ö›y„þy!îœy „þîûîéôôôé ~Ýþy ¢›hßþ îlßþîyöì”îû xéôéxyéôé„þéôé… ~î‚ ö¢¦þyöìî ›y„Åþ¢îyöì”îûçÐ !„þlsþ ›y„Åþ¢îy” ö¢£zîû„þ› îlßþîy” ˜ëû ëy xéôéxyéôé„þéôé… ö“þ öíöì› ö†öìŠéÐ ›y„Åþ¢îy” xyöìîûy ~!†öìëû ëyëûÐ “þy îöìœ ƒ xy›yöì”îû „þ#¦þyöìî •›Åöì„þ ö›y„þy!îœy „þîûöì“þ £ëû “þy xîŸÄ ‹y˜öì“þ £öìî– ~î‚ “þy „þîûöì“þ !†öìëû ‹˜†öì’îû ›öì•Ä !îÙ»y¢ ç •öì›Åîû vþzê¢ „þ#Ú “þy îlßþîy”# þ™öìí îÄy…Äy „þîûöì“þ £öìîÐ •›Åöì„þ ö›y„þy!îœy „þîûy !î›)“Åþ xy”ŸÅ†“þ ²Ì‰þyöìîû ¢#›yîkþ íy„þöì“þ þ™yöìîû ˜y– ~î‚ “þyöì„þ xîŸÄ£z ~îû„þ› ²Ì‰þyöìîû ¢#›yîkþ „þîûy ëyöìî ˜yÐ ~î‚ ~öì„þ xîŸÄì£z ö×’# xyöì¨yœöì˜îû ›)“Åþ ²Ìöìëûyöì†îû ¢öìD ë%_« „þîûöì“þ £öìî– ëy •öì›Åîû ¢y›y!‹„þ öŸ„þvþü!Ýþöì„þ œÇþÄîlßþ „þöìîû íyöì„þÐ ö„þ˜ •›Å Ÿýöìîû ¢îÅ£yîûyîû !þ™!Šéöìëû þ™vþüy x‚Ÿ– îÄyþ™„þ xy•y ¢îÅ£yîûy ~î‚ „,þ¡ì„þ ‹˜†öì’îû vþzþ™îû !˜ëûsþf’ îûy…öì“þ þ™yöìîûÚ î%öì‹Åyëûy ²Ì†!“þîy”#îûy îö윘 ‹˜†öì’îû xKþ“þyîû ‹˜Ä ~î‚ ö¢ „þyîûöì’ ò•›Å !˜þ™y“þ ëy„þ ~î‚ ˜y!hßþ„þ“þy ”#‡Å‹#î# ö£y„þÐ y!hßþ„þ“þyîyöì”îû ²Ì‰þyîû £œ xy›yöì”îû ²Ì•y˜ „þy‹æóó ›y„Åþ¢îy”#îûy îö윘 ~Ýþy ¢“þÄ ˜ëû– ~Ýþy ¦þy¢y¦þy¢y „þíy– ¢‚„þ#’Å î%öì‹Åyëûy vþz§¬!“þþ™sþi#öì”îû „þíyÐ ~Ýþy •öì›Åîû !Ÿ„þöìvþüîû ëöìíÜT †¦þ#îû ¦þyöìî îÄy…Äy „þöìîû y— ~Ýþy “þyöì„þ îlßþîy”# þ™öìí ˜ëû ¦þyîîy”# þ™öìí îÄy…Ä „þöìîûÐ xy•%!˜„þ þ™%¤!‹îy”# ö”öìŸ ~îû ›)œ ²Ì•y˜“þ ¢y›y!‹„þÐ xy‹öì„þîû !”öì˜ •öì›Åîû †¦þ#îû“þ› !Ÿ„þvþü ö…öìÝþ …yçëûy ›y˜%öì¡ìîû £“þ”!îûo xîßþiy ~î‚ þ™%¤!‹îyöì”îû x˜)Ÿ!_«îû ›%öì… xyþ™y“þ¦þyöìî ¢Á™)’Å x¢£yëû xîßþiyîû ›öì•Ä îûöìëûöìŠéÐ ëy ²Ì!“þ!”˜ ²Ì!“þ ‡rÝþyëû ¢y•yîû’ ö…öìÝþ …yçëûy ›y˜%öì¡ìîû vþzþ™îû ¢î‰þy£zöì“þ ‹‡˜Ä „þÜT ~î‚ ¢î‰þy£zöì“þ îîÅîû @Õy!˜öì“þ xye«yhsþ „þöìîû ëy ë%kþ– ¦)þ!›„þöìÁ™îû £z“þÄy!”îû ›“þ xßþºy¦þy!î„þ ‡Ýþ˜yîû xy‡y“þ öíöì„þç £y‹yîû=’ öîŸ# “þ#îÊÐ òò¦þëû ¦þ†îy˜öì„þ îy!˜öìëûöìŠéóóÐ þ™%¤!‹îû xõþ Ÿ!_«îû öíöì„þ ¦þëûôôôé xõþ ö„þ˜˜y “þy ‹˜†’ xyöì† öíöì„þ ö”…öì“þ þ™y˜ ˜yéôôôéé ~„þ!Ýþ Ÿ!_« ëy ¢îÅ£yîûy ç …%öì” ›y!œ„þöì”îû ²Ì!“þþ ™”öìÇþöìþ™ xye«yhsþ £îyîû ¦þëû ö”…yëû ~î‚ ò£àþyêó òx¦þyî˜#ëûó ò”%‡ÅÝþ˜y‹!˜“þó •¹‚¢– ÇþëûÇþ!“þ– !¦þÇþyî,!_– öîŸÄyî,!_– x˜y£yöìîû ›,“%þÄ ~îû myîûy xye«›’ „þöìîûÐ ~Ýþy£z xy•%!˜„þ •öì›Åîû öŸ„þvþü ëy ~„þ‹˜ îlßþîy”#öì„þ ²Ìíöì› ~î‚ ¢îÅyöì@ùÌ ›öì˜ îûy…öì“þ £öìî ë!” ˜y !“þ!˜ !ŸÖ !î”Äyœöìëûîû îlßþîy”# £öìëû íy„þöì“þ ˜y ‰þy˜Ð ëyîûy þþ™%¤!‹îyöì”îû „þ!àþ˜ ×öì›îû myîûy !þ™ÜT £öìFŠé˜– ëyîûy þ™%¤!‹îyöì”îû xõþ !‚¢# Ÿ!_«îû ”ëûyëû íy„þöìŠé˜ ö¢£z ‹˜†öì’îû ›˜ öíöì„þ ö„þyöì˜y !ŸÇþy›)œ„þ î£zéôôôé •›Åöì„þ !˜›Å)œ „þîûöì“þ þ™yîûöìî ˜y ë“þÇþ’ y ö¢£z ‹˜†’ !˜öì‹îûy •öì›Åîû ~£z !Ÿ„þvþüöì„þ– ¢›hßþ îû*öìþ™ þ™%¤!‹îû Ÿy¡ì’öì„þ ú„þÄîkþ– ¢‚†!àþ“þ– þ™!îû„þ!Ò“þ ~î‚ ¢öì‰þ“þ˜ ¦þyöìî ö›y„þy!îœy „þîûöì“þ !Ÿ…öìŠé˜Ð

”!œ“þéôé!˜þ™#vþüöì˜îû !îîû&öìkþ ²Ì!“þîy” !”ÍÔ#öì“þ›y„Åþ¢îy” ¢î¢›ëû ›öì˜ „þöìîûöìŠé öë ¢›hßþ xy•%!˜„þ •›Å ç !†‹Åy=öìœy– ²Ì!“þ!Ýþ •›#Åëû ¢‚†àþ˜ î%öì‹Åyëûy ²Ì!“þ!e«ëûyîû £y!“þëûyîû ëy öŸy¡ì’öì„þ îûÇþy „þöìîû ~î‚ ×!›„þöì×’#öì„þ xî”›˜ „þöìîû (befuddle)Ð

~„þ£z ¢›ëû ~öìDœ¢ ²Ìyëû£z ö¢ ¢›hßþ öœyöì„þîûy ëyîûy ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«ÄyÝþöì”îû ö‰þöìëû òöîŸ# îy›ó îy òöîŸ# !î²Õî#ó £çëûyîû £zöìFŠé öíöì„þ ×!›„þöì×’#îû þ™y!ÝÅþîû „þ›Å¢)‰þ#öì“þ •öì›Åîû !îîû&öìkþ ë%kþ ö‡y¡ì’y ~£z xöìíÅ ö…yœyö웜y ¦þyöìî !˜îû#Ù»îûîyöì”îû ö‡y¡ì’y ‰þy£zì“þ “þyöì”îû !˜¨y „þîûöì“þ˜Ð

œuþöì˜ !˜îÅy¢öì˜îû íy„þy îϤy!„þþ™sþi# ‹D# (fugitive) „þ›%ĘyvÅþöì”îû !î…Äy“þ £zhßþy£yîû ²Ì¢öìD 1874 ¢yöìœ ›hsþîÄ „þîûöì“þ !†öìëû ~öìDœ¢ “þyöì”îû •öì›Åîû !îîû&öìkþ “þ#îÊ ë%kþ ö‡y¡ì’yöì„þ ~„þÝ%þ„þöìîûy ›%…Å“þyîû !˜”ŸÅ˜ îö윖 !‰þ!£«“þ „þöìîû˜ ~î‚ îö윘 öë ~•îûöì˜îû ë%kþ ö‡y¡ì’y £œ “þyîû ²Ì!“þ vþzê¢y£ þ™%˜Å‹y†!îû“þ „þîûyîû ~î‚ “þyîû Ö!„þöìëû ›îûyöì„þ ²Ì!“þ£“þ „þîûyîû ö¢îûy vþzþ™yëûÐ ×›‹#î# ‹˜†öì’îû ö×’# ¢‚@ùÌy›£z ~„þ›ye ¢îÅ£yîûyîû îÄyþ™„þ“þ› hßþîûöì„þ ¢öì‰þ“þ˜ ç !î²Õî# ²Ìöìëûyöì† ¢y!›œ „þîûöì“þ þ™yöìîû ~î‚ ¢!“þÄ„þyöìîûîû •öì›Åîû ö‹yëûyœ öíöì„þ ›%_« „þîûöì“þ þ™yöìîû– x˜Ä!”öì„þ ×!›„þöì”îû îûy‹÷ì˜!“þ„þ þ™y!ÝÅþîû „þ“ÅþöìîÄ •öì›Åîû !îîû&öìj ë%kþ ö‡y¡ì’y £œ ÷˜îûy‹Äîy”# î%!œ „þþ™‰þyöì˜yéôôôé ~„þíy î%Gþöì“þ y þ™yîûyîû ‹˜Ä ~öìDœ¢ îϤy!„þþ™sþi#öì”îû ¢›yöìœy‰þ˜y „þöìîû˜Ð 1877 ¢yöìœ “¤þyîû xÄy!rÝþ v%þÄ!îû‚ @ùÌöìsþi !“þ!˜ ë…˜ •›Å ç ¦þyîîyöì”îû ²Ì!“þ Šéyvþü ö”çëûyîû ‹˜Ä ”yŸÅ!˜„þ v%þÄ!îû‚ ö„þ !˜›Å› ¢›yöìœy‰þ˜y „þîûöìŠé˜ “þ…˜ !‰þ!˜ ~„þ ‰%þœç „þ› Šéyvþü ˜y !”öìëû v%þÄ!îû‚ ~îû ö›„þ# !î²Õî# •yîû˜y öë ¢›y‹“þy!sþf„þ ¢›yöì‹ •›Åöì„þ !˜!¡ìkþ „þîûy vþz!‰þ“þ ~£z î_«öìîÄîû ¢›yöìœy‰þ˜y „þîûöìŠé˜Ð •öì›Åîû !îîû&öìkþ ~îû„þ› ë%kþöì„þ ~öìDœ¢ 'Out-Bismack Bismarck' ~£z îöìœ !‰þ!£«“þ „þîûöìŠé˜ xíÅyê ëy‹„þöì”îû !îîû&öìkþ !yöì„þÅîû ¢‚@ùÌyöì›îû ¦%þöìœîû þ™%˜îûyî,!_ „þîûy „%þ…Äy“þ ò¢‚ßþ,ñ!“þîû ‹˜Ä ¢‚@ùÌy›ó îy „%þœ‰þyîû „þÄyÁ™šäþ ˜yöì› ¢‚@ùÌy› ëy 1870 ¢yöìœ !y„þÅ ‹y›Åy˜ „þÄyí!œ„þ þ™y!ÝÅþ– òö„þwó þ™y!ÝÅþîû !îîû&öìkþ „þÄyí!œ„þ þ™sþiyîû vþzþ™îû þ™%!œŸ# îÄîßþiy @ùÌ£öì’îû ›yîûšþ“þ „þöìîû!Šéö윘Р!y„Åþ ~£z ¢‚@ùÌyöì›îû ›yîûšþ“þ ~„þ›ye „þÄyí!œ„þöì”îû ›öì•Ä„þyîû ‹D# ëy‹„þ“þsþf# ›öì˜y¦þyîöì„þ£z vþzj#!þ™“þ „þîûöì“þ öþ™öìîû!Šéö윘 ö„þ˜˜y !“þ!˜ îûy‹÷ì˜!“þ„þ ¦þyöì†îû öíöì„þ •›#Åëû ¦þyöì†îû vþzþ™îû =îû&c !”öìëû!Šéö윘 ~î‚ ×!›„þ ö×’#îû !„þŠ%é x‚Ÿ ~î‚ x˜Äy˜Ä †’“þy!sþf„þ vþzþ™y”y˜öì”îû ›öì•Ä ö×’#îû ‹îû&îû# „þy‹ ~î‚ !î²Õî# ¢‚@ùÌyöì›îû ²Ì!“þ ”,!ÜT ‡%!îûöìëû ¢î‰þy£zöì“þ œ‡% ~î‚ ö›„þ# î%öì‹Åyëûy ëy‹„þ“þsþf !îöìîûy•#“þyëûû !˜öìëû öšþöìœ!Šéö윘Р!yöì„Åþîû ¦%þöìœîû þ™%˜îûyî,!_ „þîûyîû ö‰þÜTyîû x!¦þöìëyöì† £î% x!“þ!î²Õî# v%þÄ!îû‚ ~îû ö”y¡ìyöìîûyþ™ „þöìîû ~öìDœ¢ ö‹yîû !”ö윘 ~£z îöìœ öë ×!›„þ ö×’#îû þ™y!ÝþÅîû ÷•ëÅÄ •öìîû ¢îÅ£yîûyöì„þ ¢‚†!àþ“þ ~î‚ !Ÿ!Çþ“þ „þîûyîû „þy‹ ‰þy!œöìëû ëyîyîû öëy†Ä“þy íy„þy vþz!‰þ“þ– ~Ýþy£z •›Åöì„þ Ö!„þöìëû ›yîûyîû !”öì„þ !˜öìëû ëyöìî ~î‚ !˜öì‹öì”îû •öì›Åîû !îîû&öìkþ îûy‹÷ì˜!“þ„þ ë%öìkþîû ‹%öìëûyöì…œyëûû Š%é¤öìvþü öšþœöìî ˜yÐ ~£z ”,!ÜT¦þD# ‹y›Åy˜ ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«Äy!¢îû ›)œ !î¡ìöìëûîû x‚Ÿ £öìëû ö†öìŠé– vþz”y£îû’ßþºîû*þ™ ö‹¢%£zÝþöì”îû ßþºy•#˜“þyîû þ™öìÇþ ²Ì‰þyîû– ‹y›Åy!˜öì“þ “þyöì”îû ‘%þ„þöì“þ ö”çëûy– ö„þyöì˜y !îöìŸ¡ì •öì›Åîû ö›y„þy!îœyëû þ™%!œ!Ÿ þ™kþ!“þ ¢Á™)’Å þ™!îû£yîû „þîûy– ò•›Å ~„þ!Ýþ îÄ!_«†“þ !î¡ìëûó xyîûš%þÝþÅ „þ›Å¢)‰þ#îû S189V ~£z !î…Äy“þ þ™öìëûöìrÝþ ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«Äy!¢îû îûy‹÷ì˜!“þ„þ ö„þïŸöìœîû ¢yîû¢‚öìÇþþ™ „þîûy £öìëûöìŠéÐ

~£z ö„þ î“Åþ›yöì˜ îû&!Ýþ˜ !î¡ìëû £öìëû ”¤y!vþüöìëûöìŠé– “þyîûy ›y„Åþ¢îy”öì„þ !îþ™îû#“þ !”öì„þ ~„þ ˜“%þ˜ !î„,þ!“þ ‡Ýþyöì“þ ¢Çþ› £öìëûöìŠéÐ xyîûš%þÝþÅ „þ›Å¢)‰þ# ƒ ~£z þ™öìëûrÝþ!Ýþîû ~¦þyöìî ›yöì˜ „þîûy £öìFŠé öë xy›îûy ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«ÄyÝþîûy– xy›yöì”îû þ™y!ÝÅþ •›Åöì„þ ~„þ!Ýþ îÄ!_«†“þ !î¡ìëû îöìœ ›öì˜ „þöìîû– xy›yöì”îû ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«ÄyÝþöì”îû •›Å îÄ!_«†“þ !î¡ìëû– þ™y!ÝÅþ !£öì¢öìî xy›yöì”îû ‹˜ÄÐ ~£z ¢%!î•yîy”# ”,!ÜT¦þD#îû !îîû&öìkþ ¢îûy¢!îû !î“þöì„Åþ ˜y ‹!vþüöìëû vþz˜!î‚Ÿ Ÿ“þy·#öì“þ ~öìDœ¢ ~öì„þ îûy‹÷ì˜!“þ„þ !î“þöì„þÅîû îû*öìþ™ ˜y öîûöì… ~öì„þ ”,‘þü¦þyöìî £z!“þîy‰þ„þ !”„þ öíöì„þ !îöìîûy• „þîûyîû ²Ìöìëûy‹˜ ›öì˜ „þöìîû!Šéö윘Р›‹y „þöìîû ~öìDœ¢ “þy ~„þ!Ýþ î_«îÄ xy„þyöìîû öþ™Ÿ „þöìîû˜ ~î‚ “þy !“þ!˜ £zöìFŠé „þöìîû !˜Á¬öìîû…y!Bþ“þ „þöìîû˜ öë– òîûyöìÜTÉîû ¢öìD ¢Á™öì„Åþîû öÇþöìe ö¢y¢Äyœ övþöì›ye«ÄyÝþîûy •›Åöì„þ îÄ!_«†“þ !î¡ìëû îöìœ ›öì˜ „þöìîû– !„þlsþ !˜öì‹öì”îû ›öì•Ä„þyîû ¢Á™öì„Åþîû öÇþöìe ˜ëû– ›y„Åþ”îyöì”îû ¢öìD ¢Á™öì„Åþîû öÇþöìe ˜ëû ~î‚ ×!›„þ þ™y!ÝÅþîû ¢öìD ¢Á™öì„Åþîû öÇþöìeç ëûÐó

•öì›Åîû ²ÌöìÙÀ ›y„Åþ¢ ~î‚ ~öìDœöì¢îû î_«öìîÄîû

xyöì¦þyöìîîû ~„þ xy„þy!œ ”öìœîû ö˜“þy ”!œ“þ ¢Á±”yöìëûîû ”%£z îÄ!_«îû £y“þéôéþ™yé ö„þöìÝþ ö˜çëûyîû !îîû&öìkþ ²Ì!“þîyöì” 18 !vþöì¢Áºîû 2015 þ™y!ÝÅþîû !”ÍÔ# „þ!›!Ýþîû vþzöì”Äyöì† ›y!uþ £yvþz¢ öíöì„þ Öîû& „þöìîû þ™yOyî ¦þî˜ þ™ëÅhsþ ~„þ !›!Šéœ ¢‚†!àþ“þ £ëûÐ !›!Šéöìœ ößþÔy†y˜ çöìàþ ”!œ“þöì”îû vþzþ™îû ö Ÿ y ¡ ’ é ô é ! ˜ þ ™ # v þ ü ˜ ‹%œ%öì›îû !îîû&öìkþÐ ”yî# çö ìà þ x!¦þë %_«ö ì”î û x!îœöìÁº ~¢ !¢ôé~¢ !Ýþ xy£ zö ì˜î û xyç“þ yë û ö@ùÌ®yîû „þîûöì“þ £öìîÐ

þ ™ % ! œ Ÿ þ ™ y O y î ¦ þ î ö ì ˜ î û ¢ y › ö ì ˜ !›!Šéö ìœîû †!“þö ìî ûy• „ þö ìî ûÐ !”Í Ô # þ™y !Ý Å þ „þ!›!Ýþîû ›%…þ™ye „þ›ƒ ›,†yBþ îö윘– þ™yOyöìî !˜Á¬îöì’Åîû vþzþ™îû vþzF‰þîöì’Åîû ~›˜ xye«›’ ²Ì!“þ!˜ëû“þ ‡öìÝþ ‰þöìœöìŠéÐ ~£z öÇþöìe ~£z ”!œ“þ îÄ!_« ”%ó‹˜ ú

xy„þy!œ ö˜“þyîû !þ™„þ xyþ™ ÝþÆyªöìþ™yÝÅþ ¢y!¦Åþöì¢îû v È þ y £ z ¦ þ y ö ì î û î û „ þ y‹ „þîûöì“þ˜Ð £àþyê£z ~öì”îû ‰þy„þîû# ëyëûÐ ~îûy „þy‹ ö˜˜ x˜Ä ~„þ !þ™„äþ xyþ™ Ý þ Æ yªö ì þ™ y Ý Å þ ¢ y !¦ Å þ¢ ö„þ yÁ™y˜#ö ì“ þ – ëyî û ›y!œ„þ !¦þ˜äîûyö ì‹Äîû îy!¢¨yÐ ~“þ ¢y£¢ ~îûy þ™yëû ö„þyíyëûÚ xyîyîû x˜Ä ö„þyÁ™y˜#öì“þ öëy† ö”çë û yë ûæ îyvþ ü #ö ì“ þ övþöì„þ !˜öìëû ¢y›hsþ#ëû „þyëû”yëû ~£z òxþ™îûyöì•óîû Ÿ y ! h ß þ ö”çë û y £œ £y“þéôéþ™y ö„þöìÝþ !˜öìëûÐ ~öì”îû ~„þ‹˜– ¦þ#›– ! Š é ö ì œ˜ v È þ y £ z ¦ þ y î û £zvþz!˜ëûöì˜îû ö²Ì!¢öìvþrÝþÐ xy•y ¢y›hsþ#ëû ¦þyîûöì“þîû ‹ ! › î û › y ! œ „ þ

vþ zF‰þ éô éîöì’Åî û ~Ýþy£z ²Ì„, þ“þ ßþ ºî û* þ™Ð ö”öìŸîû ×!›„þöì×’#öì„þ ~£z îîÅîû ˜,Ÿ‚¢“þyîû !îîû&öìkþ †öì‹Å çàþyîû xy£´y˜ îûyöì…˜ !“þ!˜Ð

18 !vÏ¢¡∫Ó Û15 ô y!›≈Ó !î Õ‘# Ñ !õ !›Ó vz Ïî ƒyÏÜ î !ú ì !ò ô #vÏò Ó !ÓÓ&Ïk !ÓÏ«y¶

£y!ì ¢õ ¢ƒyÓ ¢õ yï yÏò Á «!ì @ÃhflÏî Ó vz ô Î%_ «!ì ˛ô )ÓÏí Ó î y!ÓÏì Ó§yÑ %vy ã ú yÎ ¢Ç @Ãyõ # Ü í ÈÙÈõ ÏMÈÓ ò ì , ÏcÎ xyÏ®yú Ïò Ó Ñ õ ≈¢)!â â ú Ïä Èñ ì yÓ£z ï yÓyÓy!£Ñ ì yÎ 16£z ò ϶¡∫Ó 2015 Ü í ÈÙÈÑ ò ϶ò ü Ïò vz ô !fliì ò yÜ !ÓÑ ˛Ïî Ó ~Ñ yÇ ü

2 ¢Ï≤Wz¡∫Ó 2015ÈÙÈÓ ¢ö ú ÎÔÌ ◊!õ Ñ ï õ ≈á Ï›Ó ô Óñ ¢Ç @Ãyõ xyÏÓy ~!Ü ÏÎ !ò ÏÎ ÎyÁÎyÓ ú Ï«ƒ ¢yÓy ¶yÓÏì ˛Î ≤Ãâ yÓ Ñ õ ≈¢)â # â ú Ïä È ì yÓ£z xD !£Ï¢ÏÓ 30 ò ϶¡∫Ó 2015 Ñ ú Ñ yì yÎ £zö ›% ÈÙÈÓ Ñ ò ϶ò ü Ïò Ó ~Ñ !› î ,ü ƒ

¢ÓÑ y!Ó õ î Ïì !Óî %ƒÍ Á !ò ì ƒ≤ÃÏÎyã ò #Î !ã !ò Ï°ÏÓ õ )ú ƒÓ,!kÓ ≤Ã!ì ÓyÏîÑ ú Ñ yì yÓ Ó£yú yÎ ô y!›≈Ó xÓfliyò !ÓÏ«y¶– 6 xÏQyÓÓñ 2015–

!Ó≤’Ó# Ü í ú y£zò ÈÙÈ~Ó ¢¡ô yî Ñ õ [ú #Ó ô Ï«ñ Ñ õ ÏÓv xy!ü ¢ î yü =Æ Ñ ì ,≈ Ñ 102 ~¢ ~ò Óƒyò yã #≈ Óyvñ Ñ ú Ñ yì yÈÙÈ700014 ÌÏÑ ≤ÃÑ y!ü ì ~ÓÇ ú ã yÓ ~£zv‰ñ 35/~/3ñ !Ó. !Ó. á y°Ï ¢Óí #ñ Ñ ú Ñ yì yÈÙÈ700067 ÌÏÑ õ %!oì – î )Ó¶y°Ï ≠ 2264ÈÙÈ0135/2227ÈÙÈ6326ñ !vÑ œ y. ò Ç 95/95 E-mail ID : biplabiganaline@gmail.com