BIOKIM Bolum 1 Giris

download BIOKIM Bolum 1 Giris

of 30

Transcript of BIOKIM Bolum 1 Giris

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    1/30

    Biyokimya

    Biyokimyanın tanımı ve önemi

    Organizmanın elementer yapısı

    Canlılık

    SuKovalent olmayan bağlar (intermoleküler etkileşimler)

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    2/30

    Bölüm 1: Biyokimya ve önemi:

    1. Biyokimya tanımı, önemi ve boyutsal kıyaslamada biyokimkapsamı

    2.   Canlı organizmanın elementer yapısı

    3. Metabolizma:

    4. Biyokimyasal reaksiyonların incelenmesi

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    3/30

      iyokimyanın Tanımı

    •   Biyokimya, biçimsel olarak,  yaşamın   temel  kimyası   ile ilgile

    bilim dalıdır. Bios, Yunancada yaşam demektir

    •  Biyokimya,   canlı   sistemin   yapısını   ve   fonksiyonlarını   kimy

    bakımdan inceleyen bir bilim dalı olarak tanımlanır.

    •  Canlı sistemlerin yapısal ve fonksiyonel birimi hücre olduğun

    biyokimyanın  fonksiyonel tanımı, “canlı  hücrelerin kimyasal  

    taşlarını ve  bunların katıldığı reaksiyonları inceleyen bilim dalı

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    4/30

    Biyokimyanın amacı

    • canlı hücrelerle ilgili kimyasal olayların moleküler düzeydetam olarak anlaşılmasını sağlamak

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    5/30

    Biyokimyanın önemi

    •  Sağlığın temeli, normal biyokimyasal olaylardır

     Tüm   hastalıklar   moleküllerin ve kimyasal   reaksiyonanormallikleri sonucunda ortaya   çıkar. Çünkü bunlar hücbiyokimyasal yollarda (yolaklarda) yer alırlar.

    Bu yüzden de her hastalığın bir biyokimyasal temeli vardır

    •  hastalıkların tanı, tedavisi ve onlardan korunmada biyoktemel bilim olarak ortaya çıkar

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    6/30

    Atomdan canlıorganizmayaboyutsal anlam

    genel kıyaslam

    1 angstrom = 0.1 nm

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    7/30

    • Canlı sistemlerdebağımsız yaşamaözelliğine sahip en

    basit bütünleşmişbirim durumu“hücre”dir

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    8/30

    Eukaryot (ökaryot) Hücre

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    9/30

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    10/30

    Organizmanın elementer yapısı

    •  Canlı maddede çoğunlukla hafif elementler bulunur.

    •  canlı organizmalar için gerekli elementlerin çoğu da küçük ato

    numaralıdırlar.

    •  Canlı   organizmalarda en bol bulunan elementler karbon

    hidrojen (H), azot (N), oksijen (O), fosfor (P), kükürt

    elementleridirler. Diğer  elementler sodyum (Na), potasyum

    klor (Cl), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg)olup makro elemgrubundan sayılır.

    •  hücrelerin ve dokuların yapısal komponentleridirler ve gü

    diyetle gram düzeylerinde   alınmaları   gerekir ve m

    elementler olarak tanımlanırlar (esansiyel elementler).

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    11/30

    Tüm organizmalar için esansiyel olan ve çok yaygın: C, N, O, P, S, HDaha az yaygın olmakla beraber Tüm organizmalar için esansiyel olan : Na, Mg, K, Ca, ClTüm organizmalar için esansiyel olan ve eser seviyede olan (iz elementler) : Mn, Fe, Co, Bazı organizmalar için esansiyel olan ve eser seviyede olan (iz elementler) : V, Cr, Mo, B,Si, As, Se, I,

    Periyodik Tablo: Yaşamsal Elementler

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    12/30

    CO2, N2, NO3-

    piruvat, karbonat, gliseraldehit-3-fosfat, fruktoz-1,6-

    bisfosfat

    aminoasitler, yağ asitleri, nükleotid,

    monosakkarit, Gliserol

    öncül bileşikler

    Makromoleküller

    Supramolekülkompleksler

    Organeller: Çekirdek,

    Mitokondri, Golgi

    aparatı, Vakuol….

    Hücre

    Supramolekül kompleksleri: Ribozom,

    Sitoskeleton (sitoiskelet),çoklu enzimkompleksleri

    Protein, Nükleik Asit, Polisakkarit

    (karbohidratlar), Lipidler

    Metabolitler

    Yapıtaşları

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    13/30

    Biyokimyasal reaksiyonların incelenmesi

    • Bir veya birden çok basit  bileşikten  daha kompleksbileşiğin   biyosentezi ve bir   bileşiğin   son ür

    parçalanması sırasında bir seri reaksiyon olur.• Bir   bileşiğin  biyosentezi veya   parçalanması sırasınd

    reaksiyonlar serisi metabolik yol olarak   tanımlabiyosentez yolu anabolizma olarak, parçalanma yolukatabolizma olarak adlandırılır.

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    14/30

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    15/30

    Ka

    A

    Elektron Transfer Zinciri

    Sitrik Asit

    Döngüsü

    Asetil KoA

    Laktik Asit Pirüvik Asit

    Glukoz-6-FosfatGlukojen

    KARBONHİDRATLARGlukoz, Fruktoz,

    Galaktoz

    PROTEİNLER

    Amino asitler

    Nitrojen

    Havuzu

    Dokuproteini

    Lipogenez

    Yağ Asiti

    Yıkımı

    ÜREDöngüsü

    ÜRE

    YAĞ VE LIPITLERYağ Asitleri (YA),

    Gliserol

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    16/30

    Su

    • Su, bir inorganik maddedir

    • H2O molekül yapısındadır 

    • Su molekülünün oksijen tarafı elektronlardan zengindir ve lokal

     bir negatif () yüklü bölge oluşturur; hidrojen tarafı daelektronlardan fakirdir ve lokal bir pozitif (+) yüklü bölgeoluşturur (figür C). Polar moleküldür.

    • Su molekülleri, ( katı ve de sıvı halde), birbirlerine hidrojenköprüsü ile bağlanır .

    • Bu köprü bir etkileşimdir , gerçek  bağ olmasada çok güçlüdür.Bu yüzden hidrojen bağı adını almıştır (Figür D)

    • Su, polar bir çözücüdür (solvent, çözgen, solvan))

    • D

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    17/30

    Suyun biyolojik önemi

    • Biyomoleküllerin yapıları su ile etkileşerek düzenlenir.

     Hidrojen   bağı   nonkovalan yani kovalent olmayan bir   etBiyomoleküllerin   yapılarının   düzenlenmesinde sadece kov

    nonkovalan etkileşimler de etkilidir.

    • Polar biyomoleküller su içerisinde rahatça çözünürler (hidr

    seven-). Nonpolar biyomoleküller su içerisinde   zayıf   çöz

    suda çözünmeyen ve suyla etkileşimden kaçınan maddeler h

    su sevmez- olarak tanımlanırlar.

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    18/30

    Polar ve nonpolar bölgeleri aynı zamanda bulunduran

    yapılara amfipatik yapılar denir. Amfipatik yapılar, su

    misel, çift tabaka, vezikül oluştururlar 

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    19/30

    Sulu ortamda yağ asiti molekülleri polar uçları suyla temas edecek şekilde bir araya gelir. Polmayan (apolar) kısımlar sudan uzaklaşır bir araya gelir. Böylece hücre zarının çift katmyağ asiti yapısına ulaşırız.

    • Biyomoleküllerin çoğu amfipatiktir. Yani bazı bölgeleri polar vfonksiyonel gruplar içeriyor iken diğer kısımları hidrofobik kargösterir.

    • Sulu ortamda biyomoleküller   dış   yüzeylerinde (suyla tem

    polar ve yüklü fonksiyonel gruplar gelecek şekilde katlanır.

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    20/30

    Intermoleküler Kuvvetler moleküller arası kuv

    Güçlü kovalent bağ içeren iki molekül arasında oluşan etkileşimmolekülü   oluşturan   atomlar   arasındaki   kovalent   bağ   çok gragmen bu zayıf etkileşim kaynama, erime noktası, buhar basgibi fiziksel özellikleri control edebilecek güçtedir. Bu mkuvvetler van der Waals kuvvetleri olarak bilinir.

    Kovalent bağ

    (güçlü)

    Molek]ller arasi

    etkileşim

    (zayıf )

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    21/30

    van der Waals Kuvvetleri: kovalent olmayan

    etkileşi

     Dipole-dipole etkileşimleri• Hidrojen Bağı

    • London dağılım kuvvetleri

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    22/30

    Elektriksel çekim kuvvetlerinin etkisi ile birbirlerine

    yaklaşan iki atom arasında, atomlar birbirlerine göreen kararlı oldukları uzaklıkta oluşur 

    Van der Waals kuvvetleri

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    23/30

    Dipole-Dipole Etkileşimleri• Bu kuvvetler

    birbirine çok   ya

    çıkar.• Polar bir mole

    pozitif bölgemolekülün  çekeceğinden   bupozitif/negatif 

      kneden olurBenzer yükler arasındakietkileşimler çok zayıftır (mavi

    kesik çizgiler)

    Zıt yükler arasındaki

    etkileşimler güçlüdür (kırmızı

    çizgiler)

    London Dağılım Kuvvetleri

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    24/30

    London Dağılım Kuvvetleri

    • Polar olmayan moleküller a

    olarak elektronlar bir ye

    Burada   oluşan kısm

    yükyakınındaki diğer  elektronlarını   iterek   etkil

    pozitif bölge oluşmasını sağ

    • Anlık olarak bu etkileşim diğ

    moleküllerinde   kutuplaş

    birbirleriyle   etkileşmesineBuna London   dağılım kuvve

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    25/30

    Hidrojen bağları

    Bir hidrojen (H) atomunun oksijen

    (O) ve azot (N) gibi bir elektronegatif 

    atoma kovalent  bağlanması halinde,

    elektronların oksijen ve azot atomuna

    hidrojenden daha yakın bulunmaları

    nedeniyle elektropozitif hale gelen

    hidrojenin  başka  bir elektronegatif 

    atom tarafından çekilmesi sonucu

    meydana gelir 

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    26/30

    Hidrojen  bağlarında, hi

    donörleri (vericileri) d

    OH,    NH,   SH

    hidrojen atomları, O,alıcı (akseptör) atoml

    elektronları ile etkileşirl

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    27/30

    Hidrojen bağları, aynı cins moleküller arasında,

    farklı cins moleküller arasında, bir molekül içind

    oluşabilir 

    Bi l i l H d B ds

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    28/30

    Biological Hydrogen Bonds

    d+

    d+

    d

    d

    H-Bond distance = ~0.2 nmO   H O C

     N   H O C

    DNA strands held together by H-bonds

    C   G

    A T

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    29/30

    KARBONHİDRATLARPROTEİNLER YAĞ VE LIPITLER

  • 8/17/2019 BIOKIM Bolum 1 Giris

    30/30

    Ka

    A

    Elektron Transfer Zinciri

    Sitrik Asit

    Döngüsü

    Asetil KoA

    Laktik Asit Pirüvik Asit

    Glukoz-6-FosfatGlukojen

    Glukoz, Fruktoz,GalaktozAmino asitler

    Nitrojen

    Havuzu

    Dokuproteini

    Lipogenez

    Yağ Asiti

    Yıkımı

    ÜREDöngüsü

    ÜRE

    Yağ Asitleri (YA),Gliserol