Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C...
Transcript of Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C...
![Page 1: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/1.jpg)
Bilimsel Makalelerde Yanlılık
Doç. Dr. Işıl Ergin
EÜTF Halk Sağlığı AD.
KLİMİK Aylık toplantı
26 Nisan 2018
![Page 2: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/2.jpg)
Sunum planı
O Kavramlar (random hata, sistematik hata,
doğruluk, kesinlik)
O Araştırmada yanlılık nedir?
O Yanlılık; araştırmaları okurken, planlarken
O Yanlılık kaynakları nelerdir?
O Yanlılık nasıl önlenir?
![Page 3: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/3.jpg)
Araştırmacının «gerçek» arayışı
O Hastalığın/durumun görülme sıklığı
O Anestezi yoğun bakım ünitesinde gelişen hastane
infeksiyonu etkenlerinin dağılımı (KLİMİK, 2018)
O İki parametre arasındaki ilişki
O Kronik Hepatit B Hastaları ve İnaktif Hepatit B Virusu
Taşıyıcılarında Depresyon, Anksiyete Düzeyleri ve
Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi (KLİMİK, 2018)
O Hız /Ölüm hızı
O Ağır akut solunum yolu hastalığı tanısıyla takip edilen
hastaların virus suşları ve mortalite hızları (KLİMİK
2018)
![Page 4: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/4.jpg)
O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı
O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü
tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018)
O TNFAIP3 Gene Plays a Protective Role in Brucellosis (J. Clin. Microbiol., 2018)
O Impact of stress on the gut microbiome of free-ranging
western lowland gorillas (Microbiology, 2018)
O Doğruluk, kesinlik (Testler)
O Staphylococcus aureus izolatlarında metisilin direncinin
hızlı tespitinde yeni bir kolorimetrik test kiti olan
StaResMet®in özgüllük, duyarlılık, prediktif değerleri (KLİMİK 2018)
O Diagnostic Accuracy of Two Immunochromatographic
Tests Detecting Campylobacter in Stools and Their Role
in Campylobacter Infection Diagnosis (J. Clin.
Microbiol., 2018)
![Page 5: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/5.jpg)
O Gözlenen «sonuç» ya da saptanan değer üç
faktörün toplamı;
1. Gerçek
2. Random hata
3. Sistematik hata
![Page 6: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/6.jpg)
Tahmin ve onun güven aralığı
![Page 7: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/7.jpg)
Forest plot for Bland-Altman (BA) correlation coefficients from
comparison of VL values by Xpert and a reference test for VL.
Nash, Madlen, et al. "Performance of the Xpert HIV-1 viral load assay: a systematic review
and meta-analysis." Journal of clinical microbiology 56.4 (2018): e01673-17.
![Page 8: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/8.jpg)
Güven aralığı ve İstatistiki anlamlılık
O Güven aralığı
O İstatistiki anlamlılık
Örneklemdeki
değişkenlikle ilgilenir
![Page 9: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/9.jpg)
1. Random Hata
O Gerçekte olmayan bir ilişkinin şansa bağlı
olarak varmış gibi görünmesi
O Önceden kestirilen ve özgün bir nedene
bağlı değildir, engellenemez.
O =Rasgele hata = Şans = Tip I (alpha) hata
O Ne kadar bir Tip I hataya izin verilebileceğine
araştırmacı karar verir.
O Genelde kabul gören sınır;
O p<0.05
![Page 10: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/10.jpg)
Güven aralığı ve İstatistiki anlamlılık
O Örneklemdeki değişkenlikten
kaynaklanmayan hataları göstermez;
O Sistematik hata
Sis
t. ha
ta
![Page 11: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/11.jpg)
Doğru ama keskin olmayan.
Örnek büyürse keskinlik
artar- Random hata
Keskin ama doğru olmayan.
Örnek büyüse de gerçekliğe
yaklaşamaz- Sistematik hata
![Page 12: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/12.jpg)
2. Sistematik hata
O Yanlılık (Bias)
O Araştırmanın veri toplama, analiz, yorum, yayınlama aşamalarında
O Sistematik hata veya gerçekten sapmaya yol açan her türlü etki
O Karıştırıcılar (Confounding)
O Etken sonuç arasındaki ilişkinin araya giren bir başka faktör nedeni ile yanlış yorumlanması
![Page 13: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/13.jpg)
Karıştırıcı
Maruziyet Sonuç (Çıktı)
Karıştırıcı
Bir değişkenin karıştırıcı olabilmesi için:
1- Maruziyetle ilişkili OLMALI
2-Sonuç açısından bağımsız bir risk faktörü OLMALI
Bu tip üçüncü faktörlerin akla getirilmemesi, çalışılmaması, incelenmemesi araştırmacıyı hatalı sonuçlara sürükler.
![Page 14: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/15.jpg)
Araştırmayı okurken yanlılığı; değerlendirmek, araştırmayı yaparken önlemek neden önemli?
Araştırma okurken;
O Sunulan sonuçların
gerçekliğini
değerlendirmek için
O Olası hata veya
sapmanın yönünü ve
gücünü tahmin
etmek için
Araştırma yaparken;
O Yanlı bir sonuç elde
etmemek için
O Sistematik
derlemeler veya
meta-analizlere
çalışmanın
girebilmesi için
![Page 16: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/16.jpg)
Doğruluk/Geçerlilik (Validity)
O Çalışmanın tasarımına ya da uygulama
özelliklerine dair problemler olduğunu
düşünmek araştırma sonuçlarının
DOĞRULUĞU na dair de soru işaretleri
yaratır.
O Gerçek etkiyi/ilişkiyi fazla ya da az tahmin
etmiş olma (overestimate/underestimate)
riskini taşır
![Page 17: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/17.jpg)
Araştırmanın geçerliliği Dış (external)
geçerlilik
İç (internal)
geçerlilik
O Doğru araştırma
sorusunu sormak
O Elde edilen
sonuçların toplumu,
evreni ne denli
doğru yansıttığıdır
O «Genellenebilirlik»
O Sonuçların
uygulanabilirliği
O Oluşturduğu araştırma
sorusunu doğru
yanıtlamak
O Yapılan ölçümün,
ölçülmek istenen
değişkeni ne denli «doğru»
ölçtüğü
O Tehditler (Yanlılık,
karıştırıcı, şans)
O Metodolojik kalite
![Page 18: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/18.jpg)
Araştırmada yanlılık nedir?
O Taraf tutma = Yan tutma = Bias
O Araştırma sonucunda el edilen tahmin ile
«gerçek değer» arasında
anlamlı fark olması
![Page 19: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/19.jpg)
Yanlılığın düzeyi
O Küçük
O saptanan etkinin boyutu açısından önemsiz bir
sapma
O Belirgin
O saptanan etki tamamen bias yüzünden ortaya
çıkmış olabilir.
O Etki olduğundan çok daha fazla saptanabileceği
gibi olduğundan daha az da saptanabilir
O Yanlış pozitif sonuç: olmayan bir etkinin var gibi
bulunması
O Yanlış negatif sonuç: Var olan bir etki yokmuş gibi
saptanır
![Page 20: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/20.jpg)
Yanlılık tipleri
O Araştırma tasarımları için öne çıkan yanlılıklar var.
O Klinik araştırmalarda yanlılık tipleri (Cohrane, 2017)
1. Seçime bağlı yanlılık
2. Performans yanlılığı
3. Tanı almaya bağlı yanlılık
4. Kayba bağlı yanlılık,
5. Raporlama yanlılığı
![Page 21: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/21.jpg)
1. Seçime bağlı yanlılık (Selection bias)
O Karşılaştırılan gruplar arasında bazı
özelliklerde sistematik farklar olması
O Sonucun gerçekleşmesi açısından belli bir
etmenin kümelendiği bir gruba ulaşmak
olası
![Page 22: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/22.jpg)
Kesitsel araştırma Seçim yanlılıkları
O Örnek; toplumu temsil etmez
O Ör: Hipertansiyon prevalans çalışması (evde
bulunanlara ulaşıldığında; yaşlı, sedanter,kilolu bireylere
ulaşmak)
O Örnek boyutunu artırarak, giderilemez.
O Tehdit; Populasyona ulaşmakta kullanılan
yöntemler
O Kolay ulaşılan veri
O Online, mektupla, telefonla yapılan surveyler
O Gönüllüler (Gönüllüğe bağlı yanlılık - Volunteer bias)
![Page 23: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/23.jpg)
Olgu/kontrol Seçim yanlılıkları
O Olguların ve kontrollerin köken aldığı populasyon benzer olmalı
O Benzer kriterlerle seçki yapılmalı
O Belli bir etkilenim açısından farklılık göstermemeli
O Olgular kanser veri tabanından, kontroller kırsal alandan (maruziyet olasılığı düşük bir grup)
O Olgular ve kontroller aynı zaman diliminde toplanmalı
O Olgular ele alınan sonucu temsil eden bir grup mu?
O Eski ve yeni olguların dahil edilmesi
O Hastane temelli çalışmalar
O Erken ölümler
![Page 24: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/24.jpg)
Klinik araştırmalarda Seçim yanlılıkları
O Müdahale ve kontrol gruplarının
oluşturulması süreci
![Page 25: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/25.jpg)
Seçime bağlı yanlılığı Önlemek
O Örnek seçiminde rastlantısallığın garanti edilmesi
O Klinik araştırmalarda randomizasyon
O Müdahale ve kontrol gruplarına atanırken şansa
bağlı bir proses olması
O Sıra (Sekans) oluşturma
O Bu random atamalarda kesin kurallar uygulayarak
kimin hangi gruba atanacağının önceden
bilinememesi
O Atama gizliliği
![Page 26: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/26.jpg)
Düşük bias riski Yüksek bias riski O Random sayılar tablosu
kullanmak
O Bilgisayarın random
dizilim ile olguları ataması
O Yazı tura atmak
O Kart/zarf çekmek
O Başvuru gününe göre sıra
belirlemek (Ör.Ayın belli
haftasında gelenleri müdahale
grubu yapmak)
O Şansa bağlı olmayan bir seçim
yöntemi benimsemek
O Belli bir doktorun hastalarını
seçmek
O Katılımcının tercihine göre seçim
yapmak
O Bazı testlerin sonuçlarına göre
seçim yapmak
Sıra oluşturma (Sequence generation)
![Page 27: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/27.jpg)
Atama gizliliği (Allocation concealment)
Düşük bias riski Yüksek bias riski
O Merkezi atama (web
tabanlı veya firma temelli
atama, randomizasyon)
O Benzer görünümlü ve
sıralı hazırlanmış ilaç
kutuları
O Sıralı hazırlanmış mat,
kapalı zarflar
O Kaçıncı hastaya hangi ilaç
atanacağının sıralı listesinin
belli ve biliniyor olması
O Katılımcılar/araştırmacıların bu
sıradan haberinin olması
O Bilgilendirme zarfının
açık/şeffaf olması, kimin hangi
gruba atandığının anlaşılması
O Değişiklik yapma olasılığının
olması
O Doğum tarihine/protokol
numarasına göre atama
yapılması
![Page 28: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/28.jpg)
2. Performans yanlılığı (Performance bias)
O Katılımcının hangi grupta olduğunun farkında olması
ve bunun etkinin değerlendirilmesine yansıması
O Bunun katılımcının davranışlarına veya yanıtlarına
yansıması (Yanıtlayıcı yanlılığı –Responder bias)
O Hatırlama yanlılığı- Recall bias
O Araştırmacının kimin müdahale/kontrol olduğunu
bilmesi ve bunun etkinin değerlendirilmesine
yansıması (Gözlemci yanlılığı - Observer bias)
O Müdahale grubunda daha özenli olması, daha iyi takip
etmesi, daha derinlemesine sorgulaması, daha fazla
tetkik istemesi (aranan sonucun bulunması şansı
artar), ek bir tedavi uygulaması
![Page 29: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/29.jpg)
Önlem; Körlük
O Performans yanlılığından korunmak için
temel önlem- KÖRLÜK
O Çalışmaya katılanların, hizmeti sunanların ve
çıktıları değerlendirenlerin müdahalenin
kimlere verildiğini bilmemesi
O Müdahaleyi biliyor olmanın yaratacağı etkiyi,
müdahalenin gerçek etkisi ile karıştırmamak için
![Page 30: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/30.jpg)
Körlük- Sorunlar
O İmkansız olduğu durumlar da var.
O Cerrahın ya da hastanın uygulanan ameliyat
tipine kör olması ?
O Bir kanserin tedavisinde cerrahi/ radyoterapi
karşılaştırması yapılması sırasında körlük ?
O Değerlendiren körleştirilebilir.
O Ölüm nedenlerine dair değerlendirmede hastalara
ne müdahale yapıldığına körleştirilmiş bir komite
![Page 31: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/31.jpg)
3. Tanı almaya ait taraf tutma (Detection bias)
O Ölçüm yanlılığı (Measurement bias)
O Çıktıların değerlendirilmesi (tanının konması)
sürecinde sistematik farklılıklar olması
O Ör. Post-operatif ağrı değerlendirmesi
O Oluşabilecek yanlılıkları önlemek için ne
yapılabilir?
![Page 32: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/32.jpg)
Önlem;
O Çıktıyı değerlendiren ekibin müdahaleye
körleştirilmesi
O Standart bir ölçek kullanılması
![Page 33: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/33.jpg)
4. Kayba bağlı yanlılık (Attrition bias)
O Kişilerin ömürlerini kısaltan, hızlı seyirli,
fatalitesi yüksek hastalıklarda bazı
olgular değerlendirmeye giremeyecektir
O Uzun yaşanan nadir görülen kanserler /daha
hızlı öldüren sık görülen kanserler
O Çalışmadan çekilmeye bağlı olarak gruplar
arasında sistematik farklılık
![Page 34: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/34.jpg)
Kohort araştırmalarda
O Etkene maruz kalan ve kalmayan
gruplardaki dengesiz bir izlem kaybı
![Page 35: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/35.jpg)
O Etkene maruz kalma sıklığı zamanla
değişiyorsa ve etkene maruz kalanlar
kalmayanlardan daha fazlası ölüyorsa
çalışma içindeki sayıları giderek azalacaktır.
O Selektif survival bias
O Sağ kalan bireylerde etken(+) bireylerin
sıklığı azalacaktır.
![Page 36: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/36.jpg)
Lead-time bias
![Page 37: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/37.jpg)
Length time bias
![Page 38: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/38.jpg)
O Kayıp veri olmamasını sağlamak
O Kayıp verinin açıklanması
O Kayıp verinin karşılaştırma gruplarında benzer düzeyde ve benzer nedenlerle olması
O Kayıp oranının gözlenen olay sayısı ile karşılaştırıldığında etkide ya da etki boyutunda sapma yaratamayacak kadar az olması
O Kayıp verinin uygun istatistiksel yöntemlerle yönetilmesi
O Kayıp verinin karşılaştırma
gruplarında farklı düzeyde
ve farklı nedenlerle olması
O Randomizasyonda
atanandan daha az
hastanın tedaviye devam
etmesi ve sadece tedaviyi
tamamlayanlardan sonuç
üretilmesi
Düşük bias riski Yüksek bias riski
![Page 39: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/39.jpg)
Randomize
kontrollü
çalışmalara esas
oluşturan akış
şeması
CONSORT
![Page 40: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/40.jpg)
O Bir ara not düşelim….
![Page 41: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/41.jpg)
Hangi çalışma tiplerinde raporlama rehberleri üretilmiş durumda?
![Page 42: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/42.jpg)
5. Raporlama yanlılığı (Reporting bias)
O Yayınlanan ve yayınlanmayan sonuçlar
açısından sistematik farklar olması
O İstatistiksel anlamlılık
O Anlamlı sonuçların yayın hayatında daha fazla
yer bulması
O Selective reporting bias
![Page 43: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/43.jpg)
O Çalışma protokolü
herkesin erişimine açıksa
O Primer ve sekonder
çıktıların tümünün
sonuçları paylaşılmış ise
O Önceden belirlenen primer çıktıların hepsinin sonuçları paylaşılmamış ise
O Önceden belirlenenler dışında bazı çıktıların sonuçları paylaşılmış ise
O Beklenmedik yan etkiler dışında
O İncelenmesi gerektiği düşünülen ama paylaşılmayan bazı bulgulara dair şüphe oluşması
Düşük bias riski Yüksek bias riski
![Page 44: Bilimsel Makalelerde · O Etki (İlaç), yan etki/toksisite insidansı O Kronik hepatit C hastalarında telaprevir bazlı üçlü tedavinin sonuçları (KLİMİK,2018) O TNFAIP3 Gene](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041714/5e4a1ed1330f276c7a6cba10/html5/thumbnails/44.jpg)
O Dinlediğiniz için teşekkürler