Bilimsel Araştırma...

3/29/2012

1

Bilimsel Araştırma Yöntemleri1. Bilimsel Yöntem

Bilgi Edinme Yolları

• Bireysel Yaşantılar

• Görüş Birliği

• Uzman Görüşü

• Mantık

• Bilimsel Yöntem

2

3/29/2012

2

Bilimsel Yöntem

• TDK sözlüğünde bilim şu şekilde tanımlanıyor:

– “Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi.”

– “Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi.”

– “Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir amaca yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci.”

3

Bilimsel Yöntem

– Bilimin amacı, gözlem ve deneylerden yola çıkarak olgular arasındaki ilişkileri ortaya çıkarıp doğrulamak, doğrulanmış ilişkileri genellemek ve genellemelerden kuram ve yasalara ulaşmaktır.

– Bu nedenle bilim amacını, bilimsel yöntemi kullanarak gerçekleştirebilir. Bilimsel yöntem, bilgi edinme yollarından tümevarım ile tümdengelimin birleşimidir.

– Bilimsel yöntem, bilimin süreç yanını oluşturur.

4

3/29/2012

3

Bilimin Üç Yönü

• Bilimsel bilgilerin meydana getirdiği bir bütün

• Bilimsel bilgileri üretme yöntemi ve süreci

• Bir bilme yolu

Bilimin Üç Yönü

• Bilgiler bütünü

– Olgular

– Tanımlar

– Kavramlar

– Kuramlar

– Kanunlar

3/29/2012

4

Bilimin Üç Yönü

• Yöntem ve süreç

– Gözlem

– Ölçüm

– Tahmin

– Hipotez

– Deney

– Analiz

Bilimin Üç Yönü

• Bilme yolu

– Bilimsel bilgi kanıta dayalıdır

– Bilimsel bilgi zaman içinde değişebilir

– Yaratıcılık bilimde önemli rol oynar

3/29/2012

5

Bilimsel Yöntemin Aşamaları

9

Problemin fark edilmesi

Problemin tanımlanması

Çözüm yollarının tahmini

Araştırma yönteminin geliştirilmesi

Verilerin toplanması ve analizi

Karar verme ve yorumlama


• Olgusal Süreç

– Gözlem

– Deney

– Ölçme

10

3/29/2012

6


• Kuramsal Süreç

– Hipotez

– Kuram

– Yasa

– Öngörü

11

Kuramsal Sürece Dair

• Bir önceki slayttaki aşama doğru değildir!

• Hiçbir bilimsel bilgi kesin olarak ispatlanamaz.

• Bilimsel bir teori zamanla kanuna dönüşemez.

3/29/2012

7

Kanun

• Olgulardan türetilmiş genellemeler

• İlişki veya ilkelerin genellikle matematiksel olarak betimlenmesi

• Doğadaki genellemelerin veya örüntülerin ifadesi

• Ne olacağına ilişkin genelleme (neden olduğuna değil)

Kanun

• İdeal gaz kanunu gazların sıcaklık, basınç, ve hacim ile ilişkili olarak nasıl davrandıklarını matematiksel olarak tarif eder. Fakat bu ilişkinin neden var olduğuna ilişkin bir açıklama sunmaz.

• Bu açıklamayı Kinetik Moleküler Teori sunar

• Her bilimsel kanun için bir açıklamaya sahip değiliz

• Newtonun atalet kanunu

3/29/2012

8

Teori

• Olguları açıklama ve yorumlamada kullanılan fikirler bütünü

• Teori çıkarımda bulunmayı içerir

• Kanunlar ve teoriler farklı türde bilgilerdir

• Kanunda teoride zaman içinde yeni gözlemlerle ve deneylerle değişebilir

Bilimin Doğası

• Değişebilir

• Empirik kanıt

• Gözlem ve çıkarım

• Hipotez, kanun ve teori

• Bilimsel yöntem

• Yaratıcılık

• Nesnellik ve öznellik

• Bir bilme yolu

3/29/2012

9

Araştırma Nedir?

• Araştırma, problemlere güvenilir çözümler aramak amacı ile planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi(analizi), yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi süreci olarak tanımlanmaktadır.

Araştırma terimi, genellikle bilgi alanlarında gerçek ve ilkeleri ortaya çıkarmak için

yapılan dikkatli, sistematik ve dayanıklı çalışmalar ve incelemelerdir.

17

Eğitim Araştırmalarının İşlevi

• Keşif: olgular hakkında fikir üretme

• Betimleme: olguların karakteristik özelliklerini tanımlama

• Açıklama: olguların neden ve nasıl oldukları şekilde davrandıklarını gösterme

• Kestirme: olguların gelecekte nasıl davranacaklarını tahmin etme

• Kontrol: araştırma sonuçlarını kullanarak istenilen sonuçların oluşmasını sağlama

3/29/2012

10

Bilimsel Araştırma Yöntemleri

2‐ Araştırma Yöntemleri

Nicel Araştırma Yöntemi

• Gözlem ve ölçmelerin tekrarlanabildiği ve objektif olarak yapıldığı araştırmalara nicel, sayısal (“quantitative”) araştırma denir.

• Nicel araştırma yöntemi literatürde nicel araştırma deseni olarak geçmektedir.

20

3/29/2012

11

Nicel Araştırmanın Özellikleri

ÖZELLİK AÇIKLAMA

Kontrollü çevre Davranışları kontrol edilmiş koşullarda inceler

Sayısal veri Geçerlik ve güvenirliği sağlanmış araçlarla hassas ölçüm

Tümden gelimci Hipotezlerin test edilmesi

Nesnel Araştırmacı kendi bakış açısını katmaz!

Araştırma planı Araştırma planlanan şekilde yürütülür

Genelleme Genellenebilir sonuçlara ulaşmak

İstatistik Davranışların kestirilmesinde olasılık

Nicel Araştırma Yöntemi

3/29/2012

12

Nitel Araştırma

• İlişkilerin, etkinliklerin, durumların ya da materyallerin niteliğinin incelendiği çalışmaları

Nitel Araştırmanın Özellikleri

3/29/2012

13

Doğal Ortam: Nitel araştırmaların en belirgin özelliklerinden birisi de doğal ortamda meydana gelen olgu, olay ya da davranışlar üzerine yoğunlaşarak araştırmaların sürdürülmesidir.

Doğal ortamlar bir sınıf olabileceği gibi, okul, klinik ya da bir mahalle bile olabilir. Bu nedenle nitel araştırmalar saha araştırmaları gibi tanımlanır.

Nitel araştırmaların sahada gerçekleştirilmesinin 2 temel nedeni vardır:

1.Davranışlar, dışsal müdahale ve kontrol olmadan ortaya çıktığında en iyi şekilde anlaşılır. 2.Davranışın anlaşılmasında durumsal bağlam çok önemlidir.


Doğrudan Veri Toplama:

Nitel araştırmalarda, araştırmacı genellikle gözlemcidir. Nitel araştırmacılar bilgiyi doğrudan kaynaktan almak isterler.

Zengin Betimlemelerin Yapılması: Nitel araştırmalarda farklı yollarla edinilen verilerin hiçbirisi sıradan ya da önemsiz değildir. Kaydedilen her detayın gerçekleşen davranışın daha iyi anlaşılmasını sağladığı düşünülür.

Tanımlamalar ve betimlemeler, doğal ortamda gerçekleştiği şekilde kayıt altına alınır. Hiçbir detay dikkatten kaçmamalıdır.

Bu amaçların gerçekleştirilmesi için uzun süreli çalışmalar yapmak gerekir, konuyla ciddi şekilde ilgilenilmeli ve kapsamlı bir raporla sonuçlandırılmalıdır.


3/29/2012

14

Sürece Yönelik:

Nitel araştırmalar davranışın nasıl ve neden ortaya çıktığı ile ilgilenirler. Nicel araştırmaların aksine nitel araştırmalar davranışın gerçekleştiği sürece odaklanırlar.

Tümevarımcı veri analizi:

Nitel araştırmalar hipotezleri kesin ve açık olarak belirtmezler. Önce , uzun süren çalışmalar sonucu veriler toplanır, sonrasında genellemeler yapmak için tümevarım yolu ile bu veriler sentezlenir.

Nitel araştırmacılar nalama ve kavrama için yeni yollar açmak istediklerinden bu yaklaşım oldukça önemlidir.


Katılımcının bakış açısı (araştırmacının katılımcı rolü):

Nitel araştırmanın amacı, katılımcıları kendi bakış açılarına göre anlamaya çalışmaktır. Bu nedenle, farklı insanlar aynı olaya farklı öznel anlamlar yükleyebildiklerinden bir çok gerçek ortaya çıkabilir.

Dolayısıyla nitel araştırmalarda, araştırmacılar kendi düşünceleri nasıl olursa olsun, katılımcıların bakış açılarını katılımcıların kelime ve eylemleriyle birlikte rapor etmelidirler.


3/29/2012

15

Araştırma desenlerindeki esneklik:

Nitel araştırmacılar araştırma yaptıkları konuyla ilgili bilgileri öğrendikçe, üzerinde çalıştıkları konuyu tam olarak anlamaya ve tanımlamaya başlarlar.

Araştırmanın yöntemi ise ancak verilerin tamamı toplandıktan sonra netleşir. Daha derinlemesine araştırma yapmak ve değişen durumları incelemek istedikleri için önceden belirlenmiş kesin desenlere bağımlı kalmak istemezler.

Desen çalışma esnasında yavaş yavaş ortaya çıkar.


Frankel ve Devers (2000) nitel ve nicel araştırma yöntemleri arasındaki farkları 3 temel şekilde açıklamaktadır:

1. Nitel araştırma desenlerinde izlenen yol tümevarımsaldır. Nitel araştırmacının görevi genel teoriler ve açıklamalar yapmadan ve/veya denemeden önce insanların ve grupların özel durumlarını ve deneyimlerini anlamayı ve tanımlamayı içerir.

Bunun aksine nicel araştırma özel durumlarda kavram oluşturmak ve belli kişi ve gruplara ne olacağı ve niçin olacağını tahmin etmek için var olan kurumsal bilgilerden yararlanırlar.

Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar

3/29/2012

16

2. Nitel araştırma desenleri genellikle esnektir ve dinamiktir. Araştırmanın ilk aşamalarında çıkan bir durum sonraki aşamalarını etkileyebilir.

Nicel araştırma desenlerinde de zaman zaman değişim olabilir ancak bu istenmedik bir durumdur.

3. Nitel araştırma süreci doğrusal ve ardışık değildir. Veri toplama ve analizi aynı anda yapılır. İlk bulgular ışığında, daha özel ve detaylı verilere ulaşmak için farklı veri toplama ve analiz teknikleri gerçekleştirilir.


Fraenkel ve Wallen (2006) ise nicel ve nitel araştırmalar arasındaki önemli farklara Tablo’da dikkat çekmektedirler:

Nicel Araştırmalar Nitel Araştırmalar

Başlangıçta belirlenen kesin hipotezler ve tanımlamalar tercih edilir.

Çalışmanın gelişme sürecinde hipotezlerin ve tanımlamaların ortaya çıkması tercih edilir.

Veriler sayısal değerlere indirgenir. Betimlemelerin sözel ifadelerle yapılması tercih edilir.

Araçlardan elde edilen değerlerin güvenirliğinin ölçülmesi ve artırılmasına daha çok önem verilir.

Sonuçların güvenirliğinin uygun olduğu varsayılır.

Geçerliğe ilişkin çözümler istatistiksel indexlere bağlı farklı prosedürlerle yapılır.

Geçerliğe ilişkin ölçümler bilgi kaynaklarının sağlaması yapılarak gerçekleştirilir.

Kesin olarak tanımlanmış prosedürler tercih edilir. Prosedürlerin anlatılarak betimlenmesi tercih edilir.


3/29/2012

17

Nicel Araştırmalar Nitel Araştırmalar

Konu dışı değişkenlerin istatistiksel ya da desende kontrol edilmesi tercih edilir.

Konu dışı değişkenlerin kontrolünde ya da açıklamasında mantıksal analizler tercih edilir.

İşlemlere ilişkin önyargılar için özel desensel kontroller tercih edilir.

İşlemlere ilişkin önyargılarla baş etmede araştırmacıya güvenilir.

Karmaşık olay ve olguların analiz edilebilir özet parçalara ayrılması tercih edilir.

Karmaşık olgu e olayların bütününün tanımlanması tercih edilir.

Karmaşık olgu ve olaylarla çalışırken, koşullar, durumlar amaca uygun olarak yönlendirilebilir.

Doğal olarak ortaya çıkan olgu ve olaylara dışarıdan müdahale edilemez.


Nitel Araştırma

3/29/2012

18

Nicel ve Nitel Karşılaştırması

NİCEL NİTEL

AMAÇ Olgular arasındaki bağlantıları ve neden‐sonuç ilişkisini inceleme

Olguları detaylı bir şekilde inceleme

DESEN Çalışmadan önce Çalışma süresince

YAKLAŞIM Tümden gelim: teorilerin test edilmesi

Tümevarım: Teori oluşturulması

ARAÇ Standardize edilmiş araçlar Yüz yüze etkileşim

ÖRNEKLEM Büyük örneklem Küçük örneklem

ANALİZ Sayısal verilerin istatistiki analizi Sözel betimleme ve yorumlama

Karma Yöntemli Araştırma

• Karma araştırma; tek bir çalışma ya da çalışmalar dizisindeki aynı temel olgularailişkin nitel ve nicel veriler toplamayı, onlarıanaliz etmeyi ve yorumlamayı içermektedir

3/29/2012

19


• Karma yöntemli araştırmalar;

• (1) zaman sıralı (aynı anda ya da birbiriniizleme) ve

• (2) paradigma vurgulu (eşit statüde ya da baskın statüde) olarak sınıflandırılabilir.


3/29/2012

20

Çok Yöntemli Araştırma ve Karma Yöntemli Araştırma

• Çok Yöntemli Araştırma: Tek bir araştırmadafarklı veri toplama ve analiz yöntemlerininuygulanması. – Nitel bir araştırmada katılmalı gözlem ve görüşmetekniklerinin birlikte kullanılması.

– Nicel bir araştırmada tutum taraması ve bilgisayarkayıtlarından webe dayalı bir kurs materyalininkullanılma sıklığının araştırılması.

• Aynı paradigma içerisinde birbiri ile uyumlu birçok tekniğin kullanılması

Çok Yöntemli Araştırma ve Karma Yöntemli Araştırma

• Karma araştırma ise nitel ve nicelaraştırmaların veya paradigmaların karışımınıiçeren bir araştırmadır

• Çok yöntemli araştırmada birbiri ile uyumhalinde bir kaç tekniğin bir arada kullanılmasıesası var iken; karma araştırmada nitel ve nicelaraştırmanın birlikte kullanılması esası vardır.

3/29/2012

21

Karma Yöntemli Araştırma: Güçlü Yönleri

(1) Tek bir yöntemle çalışmanın zayıflığınınüstesinden gelmeyi sağlaması,

(2) Olgunun bütüncül bir resmini göstermesi,

(3) Sayısal değerleri kelimelerle ve açıklamalarlakullanmayı sağlaması,

(4) Sayılara kelimeler ve resimlerle anlamkatmaya yardım etmesi,

(5) Araştırmaların açıklığa ulaştırılmasında güçlüdeliller sağlaması

Karma Yöntemli Araştırma: Sınırlılıkları

(1) Nitel ve nicel araştırmanın her ikisinitamamlamak tek bir araştırmacı için zor olabilir.

(2) Araştırmacı birden fazla yöntem ve yaklaşımınasıl uygun bir biçimde kullanılacağını ve nasıluygun bir biçimde karıştırılacağını anlamak veöğrenmek zorundadır,

(3) Daha pahalıdır,

(4) Daha çok zaman harcamayı gerektirir,

(5) Veri analizi

3/29/2012

22

Problemİ TanImlama

Doç.Dr.Şener Büyüköztürk

Araştırma problemi

Çözüm bulunması için üzerinde çalışılan, planlama yapılan soruna ‘araştırma problemi’ denir.

Araştırma soruları ise araştırma probleminin alt problemleri olarak düşünülebilir. Problemi çözmek için cevaplandırılması gereken sorulardır.

3/29/2012

23

Araştırma fikri

Problemi belirlemek için öncelikle araştırma fikri bulunmalıdır.

Fikirler;

Günlük yaşam,

Uygulama,

Geçmiş araştırmalar ve

Kuramlar gibi kaynaklar yoluyla belirlenebilir.

Araştırma konusu

Araştırma konusu araştırma yapılması düşünülen alandaki bir konudur.

Araştırma problemine göre oldukça kapsamlıdır.

3/29/2012

24

Araştırılabilir problem

Araştırılabilir iyi bir problem:

Akla yatkın olmalıdır.

Anlamlı olmalıdır.

Açık ve anlaşılır olmalıdır.

Sınanabilir, test edilebilir, ölçülebilir olmalıdır.

Çok geniş veya çok dar kapsamlı olmamalıdır.

Özgün olmalıdır.

İfadeleri olasılık veya emir kipi şeklinde kurulmamalıdır.

Etik olmalıdır.

Literatür taraması

Araştırma konu ve problemine ilişkin kuramsal temeller, benzer çalışmaların sonuçlarını incelemek için tüm araştırma sürecinde devamlı bir biçimde yapılır.

3/29/2012

25

Literatür taraması: Kum Saati ModeliBaşarıyı etkileyen

faktörlerBilişsel, psikolojik,

demografik

Psikololik

Motivasyon, özyeterlik

Literatür taraması: Kaynak türleri

Anahtar kelimelerin yazımı, indeks ve dizinlerin taranması ile başlanabilir.

Literatür taramasında 2 kaynak türü kullanılır:

Birincil kaynaklar: Kitaplar veya makalelerin yayınlandığı dergiler örnek olarak verilebilir.

İkincil kaynaklar: Başka araştırmacıların, araştırma sonuçlarını veren yayınlar bunlara örnek olarak verilebilir.

Ansiklopediler, doktora tezinin kitap halindeki şekli, derleme makaleleri vb...

3/29/2012

26

Literatür taraması: Kaynak türleri

Birincil kaynaklar: Kitaplar veya makalelerin yayınlandığı dergiler örnek olarak verilebilir.

El kitapları, alanla ilgili kuramsal bilgileri ve araştırma sonuçlarını veren temel başvuru kaynaklarıdır.

Dergiler, periyodik olarak yayınlanan ve kuramsal ve araştırma makaleleri içeren yayınlardır.

Dergilere kütüphanelerinden veya TÜBİTAK’ın bilgi ağı ULAKBİM’den ulaşılabilinir.

Yüksek lisans ve doktora tezlerine YÖK’ün tez tarama aracı kullanılarak ulaşılabilinir.

Literatür taraması: 4 N 1 K Modeli

Literatür taraması yaparken 4 N 1 K modeli kullanılarak not kartlarına araştırmaların içeriğine ilişkin notlar alınabilir.

1 K Kim?

• Araştırmayı kim yapmış?

1 N Ne Zaman?

• Araştırma ne zaman yapılmış?

2 N Niçin?

• Araştırma niçin yapılmış? Araştırma, hangi problemi çözmek için yapılmış

3 N Nasıl?

• Araştırma nasıl yapılmış? Hangi yöntem kullanılmış? Çalışma grubu, veri toplama araçları nelerdir?

4 N Ne?• Araştırma sonucunda ne bulunmuş?

3/29/2012

27

4N 1K Modeline Göre Özet TabloAraştırma No ve Adı

Kim? Ne zaman?

Niçin Nasıl? Ne?

Desen Örneklem Araç Analiz

Yazar (lar)

Tarih Araştırma problemine ilişkin bilgiler

(Amaç, hipotez, sayıltılar,vb. bilgileri de bu bölüme yazabilirsiniz)

Araştırma deseni

Evren ve örneklem

(Çalışma grubu)

Veri toplama araçları

Verileri analiz etmede kullanılan teknikler

Araştırtma sonuçları (ve öneriler)

Literatür taraması: İnternet

Literatür taraması için öncelikle anahtar kelimeler belirlenir.

İnternet üzerinden tarama yaparken anahtar kelimeler üzerinde çeşitli süzgeçler kullanılarak tarama daraltılmalıdır.

3/29/2012

28

Literatür taraması: İnternet

http://scholar.google.com.tr

Literatür raporu

Araştırma raporunun ilk bölümünde literatür taramasından elde edilen sonuçlar

“Giriş”,

“Gelişme”,

“Özet” ve

“Problem durumu” sırası ve bağlamında verilmelidir.

3/29/2012

29

Değişkenler

Değişken, bir durumdan diğerine farklılık gösteren özelliktir.

Değişkenler

Yapı / Özellik

Nicel Nitel

Değer

Sürekli Süreksiz

Neden‐Sonuç

Bağımlı Bağımsız

Değiştirilebilen

Seçilmiş Düzenleyici Dışsal

Değişkenler

Değişkenler, yapılarına/özelliklerine göre nicel ve nitel olarak sınıflandırılabilirler.

Eğer değişkenin özelliği, düzeyleri sayı ve miktar olarak açıklanabiliyorsa buna nicel değişken, değişkenin özelliği, düzeyleri sınıflandırılıyorsa buna nitel değişken denir.

Değişkenler aldıkları değerlere göre sürekli veya süreksiz olarak sınıflandırılır.

Süreksiz değişkenler, iki ölçüm arasında sadece sınırlı sayıda değer alırken sürekli değişkenler, sonsuz sayıda değer alabilirler.

3/29/2012

30

Değişkenlerin sınıflandırılması

DeğişkenSınıfı

Tanımı Örnek

Öze

llik

/ Y

apı Nicel

Özelliğe ilişkin sayı veya miktar verir.

Test veya ölçek puanı Ücret Üretilen ekmek sayısı Çocuk sayısı

Nitel

Özelliğe ilişkin sınıflandırma yapar. Kategorileri vardır.

Medeni durum Cinsiyet Devam edilen okul Öğretim yöntemi

Değ

er

Sürekli

İki ölçüm arasında sonsuz sayıda değer alır.

Boy (metre) Ağırlık (kg) Test puanı

Süreksiz Sadece sınırlı sayıda değer alır. Cinsiyet Öğretim yöntemi Medeni durum Çocuk sayısı

Değişkenler

Değişkenler neden sonuç ilişkisi içinde bulunuyorsa bu durumda bağımlı ve bağımsız değişken olarak sınıflandırılır.

Bağımsız değişken, bir veya iki değişken üzerinde etkisi incelenen, olası neden olan değişkendir.

Bağımlı değişken ise bağımsız değişkenin etkisi ile değişen, olası sonuç değişkendir. Bireyler ya da gruplar arası farklarına bakılan değişkendir.

Bağımsız Değişken (Neden)

Bağımlı değişken (Sonuç)

3/29/2012

31

Değişkenlerin sınıflandırılması

DeğişkenSınıfı

Tanımı Örnek

Ned

ense

llik

Bağımlı

Araştırmanın olası sonucudurBireysel/grupsal farklara odaklanır.Nicel veya nitel olabilir.

Başarı puanı Kariyer seçimi Sınav performansı Tutum

Bağımsız

Araştırmada olası nedeni ifade eder.Etkisi test edilecek olan değişkendir.Nicel veya nitel olabilir.

Cinsiyet Sınav kaygısı Öğretim yöntemi Meslek

Bağımsız Değişkenler

Düzenleyici değişken (ikinci düzey bağımsız değişken), bağımlı değişken ve bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi düzenleyen veya etkileyen bağımsız değişkendir.

Dışsal (Bozucu veya Kontrol) değişkenler, bağımsız değişken gibi bağımlı değişkeni etkileyebileceği düşünülerek kontrol altına alınan bağımsız değişkenlerdir.

Değiştirilebilen değişkenler, araştırmacının müdahale ettiği, değiştirdiği bağımsız değişkenlerdir.

Seçilmiş değişkenler, araştırmacının müdahele etmediği, düzeyleri değiştirilmeyen ve ortamda var olan bağımsız değişkenlerdir.

3/29/2012

32

Bağımsız değişkenlerin sınıflandırılması

Sınıfı Tanımı Örnek

Değiştirilebilen Araştırmacının müdahale ettiği, değiştirdiği bağımsız değişkendir. Kategorik diğer bir deyişle niteldirler.

Öğretim yöntemi

Seçilmiş Araştırmacının müdahale etmediği, ortamda var olan, seçilen bağımsız değişkendir. Nitel veya nicel olabilirler.

Cinsiyet

Yaş

Okula devam durumu

Düzenleyici Bağımlı değişken ve bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi düzenleyen veya etkileyen değişkendir. İkinci düzey bağımsız değişken de denir.

Sınav deneyimi

Cinsiyet

Öğrenme stilleri

Dışsal (Kontrol) Bağımlı değişkenle ilişkili olan, ancak araştırmada etkisi test edilmeyen değişkedir.

Çevreye ilişkin gürültü, ışık

Bilgisayarların farklı teknik özellikleri vb.

Hipotez

Hipotez, bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahminlerin ifadesidir.

Hipotezler, iki farklı şekilde kurulabilir.

Sıfır (Null) hipotez: Değişkenler arasında farkın veya ilişkinin olmadığını belirtir. Sıfır hipotez H0 ile gösterilir.

Araştırma (Alternatif) hipotez: Değişkenler arası farkın veya ilişkinin var olduğunu belirtir. Ha veya H1 ile gösterilir.

Alternatif hipotezler tek yönlü veya yönsüz olarak yazılabilir.

Alternatif hipotez yazılırken değişkenler arası ilişkinin yönü belirtilmediği zaman yönsüz, ilişkinin yönü belirtiliyorsa tek yönlü olarak tanımlanır.

3/29/2012

33

Hipotez örneği;

H0 hipotezi; Uygulanan yönteme göre öğrencilerin başarıları arasında bir fark yoktur”

H1 hipotezi;Uygulanan yönteme göre öğrencilerin başarıları arasında bir fark vardır

Buluş yoluyla öğrenme yöntemine göre ders işleyen öğrencilerin başarıları, sunuş yoluyla öğrenme yöntemine göre ders işleyen öğrencilerin başarılarından daha yüksektir

Buluş yoluyla öğrenme yöntemine göre ders işleyen öğrencilerin başarıları, sunuş yoluyla öğrenme yöntemine göre ders işleyen öğrencilerin başarılarından daha düşüktür.

µbyö ≠ µsyö

µbyö > µsyö

µbyö < µsyö

H1

µbyö ‐ µsyö = 0H0

Amaç

Amaç

Araştırmanın amacı, çalışmanın hedeflerini ortaya koyan genel bir ifadedir.

Alt amaçlar, genel amacı gerçekleştirmek üzere hangi amaçların gerçekleşeğini belirtir.

Alt amaçlar düz cümle, soru cümlesi veya hipotez şeklinde yazılabilir.

Alt amaçlar soru cümlesi olarak;

Betimsel (...nedir?)

Korelasyonel (...anlamlı bir ilişki var mıdır?)

Karşılaştırmalı (...anlamlı bir fark var mıdır?)

3/29/2012

34

Önem

Araştırmanın önemi, problem ve amaç bölümünde belirtmiş olsa da ayrı bir başlık altında araştırmanın;

İlgili bilim dalı (kuram) ve

Uygulamalar (pratik) açısından getireceği katkılar yazılır.

Sayıltı

Sayıltı, araştırma sürecinde doğruluğunun ispatlanması gerekmeyen önermedir.

Araştırma sürecinde hipotezin (Arapça: faraziye) doğruluğu test edilerek kabul veya reddedilirken sayıltı (Arapça: farz) doğru olarak kabul edilir ve araştırma gerçekleştirilir.

Araştırma sürecinde sayıltı herhangi bir biçimde doğrulanmaz veya reddedilmez.

3/29/2012

35

Sınırlılıklar ve Tanımlar

Sınırlılıklar

Sınırlılıklar, araştırmada yapmak isteyip de yapılamayan, bazı nedenlerden dolayı vazgeçilmek zorunda kalınan durumlardır.

Tanımlar

Tanımlar, araştırmada geçen anahtar kelimelerin ne ifade ettiklerinin belirtildiği bölümdür. Tanımlar kavramsal veya işlevsel olarak yapılabilir.

Araştırma raporu giriş bölümü

Bir araştırma raporunun Giriş bölümü şu başlıklardan oluşabilir:

Problem

Amaç

Önem

Sayıltılar

Sınırlılıklar

Tanımlar

3/29/2012

36

Bilimsel Araştırmanın Temelleri

Doç.Dr. Şener Büyüköztürk

Araştırma Türleri

Deneysel Korelasyonel Nedensel-karşılaştırma Tarama

Etnografik Eylem Olgubilim Kuram oluşturma Durum Tarihi

Nicel araştırmalar

Nitel araştırmalar

3/29/2012

37

Deneysel (Experimental) Araştırma

Korelasyonel (Correlational) Araştırma

İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkileri ve neden‐sonuç ile ilgili ipuçlarını belirlemek için gerçekleştirilir.

Ders çalışma alışkanlıkları

Problem çözme yeteneği

Yetenekler

İlişki

var mı?Geometri başarısı

3/29/2012

38

Nedensel Karşılaştırma (Causal‐comparative) Araştırması

İnsan grupları arasındaki farklılıkların nedenlerini ve sonuçlarını, koşullar ve katılımcılar üzerinde herhangi bir müdahale olmaksızın belirler.

Öğrencilerin davranış modellerinde gözlemlenen değişikliklerin olası nedenlerini belirlemede değerlidir.

Tarama (Survey) Araştırması

3/29/2012

39

Etnografik (Ethnographic) Araştırma

Tarihi (Historical) Araştırma

• Geçmişte ne oldu?

– Döküman inceleme

– Görüşme yapma

3/29/2012

40

Eylem (Action) Araştırması

• Diğer insanlar, ortamlar ya da durumlar ile ilgili genellemelere az önem verir.

– Örnek; belirli bir sınıftaki öğrencilerin okuma yeteneklerini geliştirmek, belirli bir okulun kütüphanesinin kullanımını artırmak

• Deneklerin çalışmaya aktif katılımlarına önem verilir.

– Araştırma ekibinin bir parçası olurlar.

Olgubilim (Phenomelogy) Çalışmaları

• Farkında olunan ancak ayrıntılı bir biimde bilinmeyen olguları inceler.

– Olguyu yaşayan, yansıtabilecek bireyler

– Görüşme

– Kesin ve genellenebilir sonuçlara ulaşılmaz.

– Örn: Kızların düşük okullaşma oranı olgu• Başarılı olanlar niye okulu terk etmektedir?

3/29/2012

41

Kuram Oluşturma (Grounded theory) Çalışmaları

Sistematik olarak toplanan ve analiz edilen verilere dayalı olarak kuram geliştirme

Veri toplama ve analiz

Kavram, olgu ve süreçler

Durum Çalışmaları (Case Studies)

• Örnek olay çalışması veya vaka çalışması da denir.

Durum çalışmaları kullanım amaçları;

Bir olayı meydana getiren ayrıntıları tanımlamak

Bir olaya ilişkin ayrıntılı

açıklamaları geliştirme

Bir olayı değerlendirme

3/29/2012

42

Genel Araştırma Türleri

Betimsel

• Tarama

• Tarihi

• Etnografik

İlişkisel

• Korelasyonel

• Nedensel karşılaştırma

Müdahaleli

• Deneysel

Bir durumu derinlemesine betimleme –tanımlama.

Bir durumdaki ilişkileri belirleme.

Bir yöntemin ya da uygulamanın bir veya daha fazla sonuca etkisini belirleme

Bazı araştırmalar bu üç yaklaşımı bütünleştirebilir.

Araştırma Sürecinin Aşamaları

Araştırma problemini tanımlama

Araştırma sorularını veya hipotezlerini tanımlama

Literatür taraması

Örneklem seçimi

Veri toplama araçlarını geliştirme

Uygulama / desen

Verilerin analizi

Raporlaştırma

3/29/2012

43

Etik

• Etik; uyulması gereken kuralları gösterir.

• Araştırma etiği; bilimsel bir araştırmanın planlama ve yürütülmesi sürecinde uyulması gereken ahlaki ve bilimsel ilkelerdir.

• Araştırma yaparken hangi etik kurallara uymalıyız?

Etik dışı davranışlara örnekler

• Disiplinsiz araştırma

• Yinelenen yayın (duplication)

• Sahtecilik / (falsification)

• Uydurmacılık (fabrication)

• Aşırmacılık ( plagiarisim)

Bilimsel Araştırma...

Documents

Transcript of Bilimsel Araştırma...