I i;'i.'; , , i' rtLlt. i;;r,i''qii . :..

'l , . ,:.

]i ,*i'i.iri'.":11.1,\J$.;f

{:i, ., i

, ..,!;r i.,i , *i ,., " ,

'rr#ig,-rt

i].,;-..." , -.'l-i 'i*' ":

.., -; - *1 ;: .i j ii .

"* :1:r' ..,1",, "ii"/ .ili,qi, i.,i ..r';

"'li,:I.,fr,rr.41

_t tln,- rde. .refn:rgu

: .erle J €ON Y.T. iSl.Md.'de Atrm Eksperi ota-rak g6rev yapan Eksperlerden yenerUnal'a ve Aziz Kaya'ya gdrevlerini ifa et-,-::r esnada fiili saldrnda bulunulmugtur.

- -=aldrn esnasmda meslektaglanruza safrip-= Sason Tekel iggilerinin bu dawamsr

'-l.i: i

?i1nl:u n.

, :l r'i<.'

l1n.l:r -,'Ia

veri

Meslektaglarrm

Bilimsel Ara ttrma AttKomitesi to landr

'-: ii Tirtirn Kornitesi 1e$imizin sunmug oldugu teb- belirtecegimiz gorogleri iiet-

-: -r1'esindeki, B*ilimgel ltgiyayrnhyoruz. mekte f"iO. goruyoruz.

-=r._G;'F;;k'."4rtr; t€ce$milzdteuncestyle-a5a$rla

-rirltt

r".*tl;t; I i rl

.-- +urrna AIt Komite- rritri

*rJffi*"Jirui#d'5:#'.*,-ffr*ffij1#ffi*Tff: ;:emine Gesiein e3s- "0"t.*

""ui"^Llirrru^ffi,tr ;#;r"#iffitmenin gerekririgi-:l'oili,,Iffi'lffi,]"i5"t

r,;;3*n*i*1ru:,ur,.,* ;*#;; i'o^?,,rz sayrrr'"i02 tarihinoe Istan- mitenin bir sonuca "u"*uj.il- yasa incilendiginde tr:tit"

:'-;-r'de Tekel Aragtrrma ii***u ;l rs- Ahm-sabm igtenierinin Tutrin-,;*l*kanh$r'nda ger- ;:;.r-og2-tarihinde yap_rlan crrrgr ile t':ii' satrp merkezle-

_ * :i:ndzl temsilen Bfilenf toplantrda Ttrin etsnelL,! ""e;;;;ilecqgine rmkan': :-, katrldrgr d;;;" Derne$t -o?Tk.kaltmadrqr:z ;; rrirtt:'orr.t |stpnrnakra--:.-," eGp?'r#'ilr,iHei 9g$9Pste1i1-putyldu$u ta- d;.

",*-' a*rna p,j,f E,1i' iffi rafrmrzdan gdrtilerek bu kon r-- r*;;;"llt"ifiglffi nl;ry'l**gtt*Em;-,. t fs6,santr,T$' t11rysa"

ur te{h Afif .dtexd; Sa}ra.::57r;5s fehrnt,'rg;telf", jThkel

nl rir'

':-. -'amiamrz tarafindan gulralla kargrlan-

i- ;€!lk Erof yrhaz..fra-;- d:.rt i*d

mrgtrr.Meslei<taglanmrzrn dirrrlst g6rev yapmalan-

ru ^engellemek amacr taSryan -bu tif sildrnlan

3gfretle kguVgr, bu saldrrryr dfizenleyenlertnbiran ewel Adalet Onfine gri<anlaca$r inancry-la arkadaglanmrza gegmi$ olsun diTeklerimiztiletivoruz.

i

I

;:

PERI.TRi Sayfa 2mRr{E6i.zuLIENi

aJml zamanda da destrar'rnr 5raparak zaran g6resr merrcut degildtr. Destelgore{ri^TEtfin Tanm Safugperatllerl aracrhAr lle ug+drt. Kooper6u{Iere

64grltlenmesiyle tfrttrnmatzeme olmalrtan kurttlr. Bu sistemin bazruygulanabileceAi bazrgg ly-gylatqmryacagr

y.- Br €OreS dogrultusur:jTI_n araru^nasr gerekUgnetnanyoruz. Saygrianmrzla

Tirritn

Biltmsel arastrnnaAtt Komitesi toptinAr

h$ XooperatJllert B6lge Btrltkle-rt lle TEttn Tarun SitrS f$d-rafinert Genet Brdr$rnie-didi;sabs merkezlerinf kurma E6re_virri vermtgdi. Daha sd;kiagamada fqgt ylmda g*anEarirrname Tfitfin Satrg Mer-kezlerlnlr kurulmasrna'n rarrs:"dlq". yollanru ortaya koy_mugdur.

- -Eg* savundugumr:z 961119;

!!77 "g r re6 sajah yadrarri,1991 yrlmda g*air d*rn r-;:ye. iglerlik kazandrnlmasrOii.rgleilik fazandnldrlrnda orta_ya grkacak tabloda glyledir.---

Tttirnlerin satrg tglemi mri_zayeoeyt yapacak olan Trltrln.t "1m-

Sa!$ Kooperatifl en E6z.e_pmitge otacalrtrr. 9u andihalinanrda uygulandrgr gibi gerekrer<el gerekse tirccar ahcrlantespit iglemlerini yapacaklar,pryasarun agrlmasrru mrlteakioxooperatifin fireilm nokta&rnn_da bulunan mfizayede safonta_nnda kooperatif adrna g6revI:p,acak,otan ehliyefli eGper_tz .neyetinin saptayaca$r firrinD.edelJ fizerine agrk attrrma ileolacaktrr

Agrk arttrrma neticesinde ko_gl"Iugl ekspertiz teyeUninryntad$ ftyat rizrrinOen tateo-olmzrmasl takdirde rirrln sahi_bf9 koo-neratifin saptarrrEr ff_yattan trltfinrj satrp saturaya_cagr, halinde lse ilohci bir dtiasa.trsa az edebileee$i bildtrile_9ekq. corritdii$fi giur u" sG_ig IIe Tekel'ln rizertnden Des_tr4*9 olayr da ortadan kalk_mattactr. Drinyanrn hlc blr ve_rlnrle KIT strnasl nedeniyle iare. est tstenen btr kuiun;

ki g-6rfi0 ilegerektiginin ileri

dulu gdrirglerin fri*.r,mma yalun krsmrna

katllmryoruz. $u an rglrr ml/_:_o,.- "..{a arttrmal satrg rKezterl ile tirtunlerin satrtmrlmkfin olan bdlgelerde31 Onc.e uygulanmaya ba6mas-rnda yarar old;gd;?n"ly9*1. Dopu ve c.lAnldolu bOlgesinde rse s(ne Tekel'in nE de btr bagkaTI_lS.l" grizebilecegi duclesildir. sorun anc-ak ny6netim kademesinince$ konumdadrr. Devletingulayacagr poliUka ile bip9l. iei.rOe bu bdlgelerdeMuzayede sisteminin uvg:Tlil:gqt pozisyona gel6rcelini kimse 6ne stremez.

,-_ful,rg olarak Tfitfin Eksllerl, Dernegt olarak y.Tttfidcarefl ve igletmeleri Mrfelsi Md. nfin rapor hallrde

tfitfrnlertnkooperattfin gOrevtlhc;Lt :

Bu slsteminOrgritsfiz Trltrln

nn mtfuiugunr @nak- gttzdot 4"ugrL.nAtc ninindttfigil w Stgara_

*;gytrrn pk a:rlfitt r* ari' ,*?v ?onem?]? ddugu hepimhinytcrryrt;.! Serbest prgas a.- dLzentyyd" ,ftmit ettilderi pazarpglaruu kapmak U:n nafeTeL9"9.ry yr^ ve sqjara trilsUqina.ztnrhlar-rn(r fuzlq. devan €xli_gorlar.

. & gp_gfqd*- bir tca da.-

1tr:*f,lir3i uysnuoru:z.se-Froq! nq.ksrz rcka}€lt sol'1._t at.rgla_ T ekeltn istincrfiZtiqy\!u -azrrltacok, *k tii t:,intnostterine bttyfrk imkan ue

tri'gf[ffi,zTi:,1y:Itt .Kcrnarnqnre, iilkenin miiligjr,Cqr|.cn cArsrndcn tektzrere

.annmq,h ue dfizentemell-

.._fgl! . _meslektaqlanmz,ot *tfnimiztn bu sags]/ild{r,,Te_\:_f d" ]Trtun EksperliQi"nin ta_lt1&srute_ wili btr gazr uan Buyytu, tetsar tekrar olstm,lni4;tpQo*:_ g"ua$ sonrasr Cum-hurtU a -,nrkiU

e k i* Xapritilas_Yorr tE ReJi kalrrfisr ufisnrlarnyqr ,re ReJi kalrrfisr unsurlara:y:mmfrcadetede enwgigeqn abilerimEi saggt w rah_metle aruyoruz

OnAnubdeki giltflrdo. btlilctente:o, Aapacagnuz ?tltrin .Eks_ry{ nikseF orc.n;nd;rci 69_

v.% ]

Hqhfzc &nlilds cljr fi nn tK,ffiWncd Y6nctlm Kumlrr

wwwffiF"?MW?,n y Ur gannda lvr ijoifiWffiwrtH*nW*lirat_

ruruN rrsprnuniDERNEGI

rurUn erspenleni oEnneGllvLlr gULrEl.ti

., Sayfa 3ta2

ilemetlma-rlemeKoo-

Ulan-kalansrndatr.rrsylaErintnpolitiklacak-plerde

ler-

sorunku-

uy-blrkaS

astbir

Aar burada. insanlann drirrYa-6rna. Qocuklar, daha gocuk ol-madan tamgrrlar tritfrnle.Reglnest kangrr elcrneklerine'a}nterlert damlar, her YaPra$t-na umut umut.

Kdy, bir da$rn eteklerindekuruiu. Sanki tfrm umutlartnrbalilamq grbi ona, YaPrym$eteklerine da€rn. Ama nedensehep ovada kalmrg akh. Tarlala-ra tfrtfrn dlker olmuglar.umutlan tfitfine d6ner ohnug,dfrnyalan olmug zamanla heP-sinin. Trltfrnle yatrlr, tfrttlnlekalliolr olmug. OkuYam dagok, ama en gok tftttfncft Y€U$-miq k6yden. Genq ltlzlarlrrduglerini, delikanhlann umut-lanru sirslemig. TesPtt d6nemiAelip de, eksPerler tesPit iginlegince ba$rna tntfinlerin' hiqhor dawamlmasrn istememi$-ler yapraklara. Qfinkfi o YaP-raklara o kadar dfi$, umut veemek yfrklemigler ki, YaPraklarhrrpalhrursa, sanld umutlan,drigleri hrrpalanr sanrrlarmrg.

Buradalci insanlann bir gti-nrlnfi anlataca$rm size. G6re-medigtmlo- tarafrm da gdrmeYe

cal$arak.Sabah saat d6rt, ktmilsyin

engee beg olur. Evde herkesayaAa kalkrrugtrr. Uykunun daOvtesine tattr zamarudr h' bald-esen d€tl, gtl desen deEtllnsanlar btrkac daldka daba

dn-

dela-

Tiitlin glincesitar bfryirkler gibt hemenelk Yo-la da drigrnuler, krigrik beden-lert aqtrr. Ya akSamdarr }razrr-lavrverdlklert elsnek arasru'vi da oracilrta bulduklarrYlaitrgtrnverip, aghklanru Yatrgb-nrlar. Yani tarlamn Yolu k&-gfrkler tgin mutlaka mutfaldange9er.- Bunlann hepst birkag daki-kada olup bitmek zorundadrr.Oylece de olur. UYku sersemli-$t, acrktr$rru hissetme, doYur-ma o hissi ve Yola ditgmeemektar radyoyu da kaParak.Qnnkfi radyosuz tarlarun' 6lftevtne benzedi$f sdYlenir qocuk-lar arasrnda. Hertenclk st$dtn-hverlr hepsi de btrkag daHka-ya ve yollara dfigfilfrr bnytlk-lerin ardrndan. Kfrqfrkler birde knguk kaqamakgrk YaParlarkendtlertnce, yirzlerlni pkama-yrverirler, o doyumsuz tad al-drklan uykuyu bedenlerindenkagrrmamak igin. Sanld kaSarda bir daha hie dOnmezrnig gi-bi gelir onlara.

Ama tarlaya vanP ilk Yapra-$a dokununca Parmaklan' ha-yatrn diyalektf$t iglemeYe bag-lar. Diinyalar verecekleri oglizelim uyku, o tath maYhog-fut igin gergeHr$i kargrsrndaprr diye uguverir. Bfttfin ger-eekli$t ile hayat gfrnaYdn de-mf5tir arbk ve $6zlet umutlaagrimrgtrr yent gfine. llk regine-st yap$r parmaklara t0tfi-ntin.

Ttrtfrn kmna $f 6yle her ba-ba $[rdln harer d@lldir. Dutyaprag toplanrr gfbl toPlan-maz. ozr:l blr becerl lster. Han-

uy4rabtlmek tqttr" o an neler gt yaprak ahnacak" hangtstvertrler b|r bilsenlz Ama ne ilnhayacalc,'alrnacaltsa nasdverlrlerse verslnler, t{ranla- tapa yaprlacak ve hang[ hrzdacaktr. Herkes btltr bu kalm- vao*isit- El emd1 g6a nutarrunsr gerpes. Bri3;iikler he- ve^Urg yQun eme:k rstemeke'menceclk ahp. kfiftlerl' 1ra dr hepi{--?aten bu tarlalarnreseg1e sarn$lar ya da tarfaya- gqudluk emekgtsilbab" ylgtkrtsa baglanna dtHp kEfGI€rl. olmayrp, 172 "a.na" y[lt ya dadrismnqlerdrr blle pla {UgUk- "gocuH ygt$tr.lerse, diige kalka uyannlarya- Parkla'. o5runcaklan, sokak

h*%;S*flY;ffif*: E

rufUru EKSPERLER| s ayra 4DERNEGitl€ilffitr

I! mil-;-r *----L

; 91p$.gxnin rne tanfiJ&t #ffi;]t"J%tfe' uunesre e"tn 'baba" yigidi i.-roy*rar,-i f*m=*,*Hi,Ji*x* ;',*:*xx:ln;]:ffi.1*i gpgt og t'vku ;gnan;nn- iairr."iuti 'eo"a13#'f"*tt g*ry. n"yr"rrJ.'* i.1",, fl?,'#u*:,,3#T1lf, -x'ir.lli-a"riiiJ.,i"iflu

u"_ lpoi",. p"rilil"i Kar$rar

: oyrmrarrnr, eiizefh uykulan Insanlann iClerti FSET. '.Filit*. ;i&;a' basrar. Burnrr * ,*,'iT,lf L:1j"9 ": tpti kargrlara salrr u,u't'rr Fcuruar. ,,Hryabn baSlar. Blltnrr lO "rt*-g,:",.i il;AT;fiff;ffiffiI gaptklrg {e, JI gtrr5P"?"-'ffi tr ffib $lffiX'Xy";hy';a:*if fi"ff'#o.,,yigidi de k6y kah-

Hasratm kendrlerrne sundugu "..-cn".sL"l,;;;*"T"J:: rG;;j";,lriT;;.r1fi?fikogu[ara teslin: olmak anuri- *iug ryten.

-Kr:ferei r:^;ffi hasr serilir gfine$in yalocr et_run ucundan bile-g-ecmez' ert otti:ter.3;il;;;#', 'il r.isrnoen -rrorunmak

rgin altrnIosg bfivogu ""atlatca, arrn- ;;;rkbr;q.k;;i#;

"rrr-a. yapraklan. Akeam lqnmr dayad'rci en gfizer de$errer adrna *. t.a"r. gelip gaknrgtrr artrk. sofra he_galrnakla meggulken' birgogu - ;{ff;br sanlrrken emektar menci"

"..itr. yemek konur or-da az .telerindel'd Bodrum bir- .sip.- r."rr""rtr"r" e.u.ri @;1 a"fi;;a da yenirir. Emeklannda' yeni veni a""ytr"tG- iurii"", igin b,i fis u::g{ veyemegin ikinci randevusun_fifl'ji:'i] t,:xilfr: u'i;i gli'l *r".mx-b*::::: d;;;"?;, yine tar,anrn yo,u-anla5rlmaz laJlan aror ararna idj;;;. k"ilJt ^'#.#:j:r na drigulur. KarantrSa kadarsralamayr marifet .styq[*, *iJ".rit. sofrada oo*uiJ"T. t.:r.0"-r".t* yaprl'.onlar da tarlalarda inianunn ;.yti; bag kogededir. - nuleler yine trka basa doldu-yuzaklan gibi' bizi goron d. --';;ra peynir gorrirseniz o 5riri.--J-lL"r egek yine eveutanrn hayat kackrnl-an, entel ou ul"r.*'iii*fiffi;ii.. H.. Tadar sems hizrneti sunar. vehrrsrzlan' bar lafazanlan o.i- r"i"i.da tfrtfrn regrnesinin aci- de bir balcnrgsrnrz ki emek-cesine tfim direngenliklerlni e rtlr^'a"y-".rnJz. Eilerrnizi ne yemek randevusunun uguncir-emeklerini havatri aa.yaotgt r.ll iil; yrkasanrz grkaramazsr- sundesiniz.:::xT trarer lcurtanrrar, tistirn 'ilil^rrr..

ormadan. Emesin r,.viti."'lij'*r.fr;Ju .-:r yoryillg,g,' .rP":fXT:ff.i:#Lil#f:yuce deger oldigunl, trivuttu beijiruyo.mugcasrni .yenilir. migtir"rru.?Uyk,rya,,. oncef,u_Karm.uun kotaycrtrkta degil, 6;-f;{ir-;;il"d;'frierlrinsa ilil;;Eerrer yataga, yorgunp.$:il{:#i,!if.5'fo1$:f,"# l+t1l'gr;*". t,535a il;i'io'ii-*,,,,acrk yurekre_lrj -Bpeoir t "r.r.r"t".i.. iir=i.rrr*-, ,----,.*-^-'11-l riyle. qvrA vL'c^rc-

l

rik kr:pdair rT.u-',-;i; ;il%i#"iitr r"'?.ldi:i "i'r; rivrl'Emekslz yemek

-orma""l--e;; fiai.eois ve sapur s,rp,r.r"1,"lil . Btryrikler ise daha pigkindir-soz bigimlefistir d-unyalannr. - liri*o. Emekre ,.-#,Itfi rer bi lsl.io.. onlar da yasa_Daha hava veni.te"t-iy" i"nb'*,r",r0,r. bu, ""toTnlf

t*-s1*oti--" ya$anmayan Qo-baglamaktadrr. ila

"#"xk -;;a,;

#fl*t'+: ffiiH*i:ro?s*ffi: itTtlil;,:*.L,.i':.#clan kalmrggasrna :

t-unrer miriilE; ;1;i#li t.ti- do5runca an]arlar. - Jquu'

da yatakla:nna.Ie.rle grhr grtrr lonhi, U;;; Hemencitiite tfrtrlnfin hasrna Burasr Karacahisar, bfiyo-dizimin tcbtay yuil;;t*T.:tfi Qok.rler. gislere S.il;*-J# cek bir_ trltirncu toyti. -i;gYq:T.-Ig.l.. T'r.o"".. e J"1' ft.t*, d"i'y*i.L t.il d#- l:l'^I::9" :T.k." o oe;' u".al.:T_l3ptTen -bir grizel 6zenilx- leyin tapa tapa tgne vuran hir insanlann dunyasrna. eocuk-ressamur inceriEivre_,-sanat ese_ hemgrrenin dami *u"l-aii_ rar- daha Qocuk otmaoa'i-tan _ri.rirettrcesine drrerrtiaG;;; ryi.loamataan a#;:{#- $Ilar- tut,i'rr., rd;;;i;;;rsin' nlrler t,itn" v.pr"r.[]t 1. rn"fl-- elsnekletitr., ar-tlii;;;i;

_]__- neryapragna umut umut.

qrrmluul

r4

deet-

dahe-or-nek

TARLA DEVRES|G6RULEN 6xemIl

HASTALIKVE ZARARLILITR

nesr amacryla yaprlrr. Ktsmendoldurmak suretiyle fidelerinUnce tutunrnasr ve rtizgarlar-

nasr sallanmrq olur. Egeiklimi, toprak yaplsr ve

dnrrrrun gegidi iigiincii gaparunrmr gerektirmez. Ikinci gapa-

'lmasrndan sonra ti.ittinlerde,

t de miisait gitmesi ile topraknndrlrndan yapraklarda krsa

ru.rvi rur':(Prenospora Tabacina-Adam)Tarutrmr: Yapraklann tist yiizeyin-

de agrk yeqil, sanmtrak, ya! lekesi gii-ri.iniimiinde lekeier olur, lekelerin cev-resi srmrh delil, bu lekelerin' altkrsrmlannda mantari gri-mavimtrakbeyaz bir rirtii, ileri dtinemlerde bu le-kelerin orta krsrmlannda kurumalrgiirtiliir.

Kiiltiirel mtcadelesi:l-Hastahkh fideler ayrklamr ve yo-

kedilir.2-Hastahkh dip yapraklar sr)mlr ve

yokedilir.

. 3- Hava srckahlr 27 dereceyi gegti-trncle, yalqsrz ve bulutsuz havalardai laglamaya gerek yokur.

(Biiltenimizin 2. sayrsurda fidelikdijnemindeki Mavi Kiif hastahlrmnmiicadelesi anlaUlrken" fideliklerde sr-cakhlrn 27 dereceyi gegrnesi halindedahi ilaglama yaprlabilecefi anlatrtmr-tr, Burada yenhg bir yazrm veya geliqkiolmayrp "27 dereceden soma ilaglama

E

? SIIRMA: kinci gapa ile--i deleri olmayan vd Ui*ifu olumsuz etkisi olan dip: olumsuz etkisi olan dip

nltlaka srynlmah&r. Zayrf,!rhkl1, kum ve toprak} olan-hrn mahsule kau-lmasr ll77

olgunlagma belirdilindenrrun yapilmasrna gerek kal-ma gegilmig olur.

ve Tiitiin Tekeli Kanunum$tu. Bu yapraklann sry-tu eller kuwetli ve sfrhatliXnlils unsurunu oluEturan

ellerde birikirler.

VE GUBRELEME:ve agrk renkli, kaliteli

TUTUN EKSPERLER|

DERNEGi

guLTrNi

Tarlada BaklmI{APALAMA: Qapa iglemi biitiin Ege Tiitiinleri gere sulanmaz

geqitlerine uygulam. Qapa iglerni ve giibrelenmezler. Qtinkii birki-

rl Tiitiinler arasurda meydana gelenrr otlar yok edilir.Toprak kabartrhp hav al andrnlmr g

Tiitiinlerin kazrk kiikleri kuwer-il-nb ve dolayrsryla kurakLla da-

athnlmrg olur.O Bolaz doldurmak suretiyle bitki-l,fzgarlardan yrkrlmamasr sallan-

\lemler ile bitkinin geligmesineverimi ve kaliteyi arttrml$

Tragn durumuna ve ikiim qartla-gire dikilen fideier. 10-15 gtin4{ yaprakh bir riitiincrik haline

ve kdklerin oynatrlmamasrnacdilir. Birinci gapa ile bitkinin

yabancr ve zararh otlar daolur.

ve i.igiincii gapaiar bilhassasonra kaymak krmak

topragm kabartrlarak hava-

de olumlu etkisi olan sulama ve etib're-leme. ttfiinde de verimi arnrrn;khdrama, verim artarken kalite diismekte-dir. Qok kurak gegen yrllarda iqrn ol-mamak kaydr ile su verilebilir. Sulamayapmak igin bazr fakiirlere dikkat edil-mesi gerekir:

1- Qewe fakttirleri (iklim ve topraktizellikleri)

2- Ttitiin gegitleri (Biiyi.ik krrah tii-tiinlerde sulama yaprlabilir. Or: Virgi-nia, burley, Puroluklar. Bizde de Doguve Giineydo[u riittinleri. Marmara veKaradeniz'de ise hava nemi fazla oldu-lundan sulama gerekmez;)

Ardarda birkag yrl tiiti.in dikilen veverimden diigen tarlalarla rirmh birgiibreleme yapilabilir. Topralm besinmaddesi yriniinden zayrf diiqttilii budurumlarda 3-5 yrlda bir defa diintime(1000 metrekawye) 24 ton hesabrylayanml$ giftlik gilbresi verilebilir. Ayn-ca, sadece azotlu giib're defil. tiitiiniindengeli beslenebilmesi ve ertesi yrlkikalitenin bozuimamasr igin topra[rnyaplsma ve isteline giire tbsforlu vepotash gtibrelerde verilmelidir.

Ege Biilgesi tttiinlerinde gereksizyere yapilacak olan sulama ve giib'rele-meler sonucu tiri.iniin verim miktan ar-tar. Ancak yapraklarda zift. regine venikotin miktarr azalacalrndan ve dola-yrsryla yaprak krnhp L'urunrldulu za-man f'azla miktarda su buharlalagaca-lmdan yaprak dokusu zayrf. kniganve kalitesiz olur. Tiitiinlerin sulanmala-n halinde toprak ytizeyinde olugacakbuharlagma neticesinde, havalanndaserin gitmesi halinde tiitiinlerde hille-me hastahlr giirtilebilir. Tarlada mavikiif giiriilmesi durumunda su ile buhastahk biitiin tarlay daha gabuk sara-cakur. Sulanan ttitiinlerde aynca kaliteboarkluklanndan olan grfit alacasr vekaagiibek gibi larruura hatalan da da-ha gok gtiriilmektedir.

4-TEPE KIRMA: DeliEik btilge-lerde @o!u, Gtineydofu, Trabzon,Artvin ve Puroluklarda) yetiqtirilen ba-zr orta ve iri yaprakh ttitiinlerde gigek-Ienme giiriildiiliinde tarla toprak yapr-slna ve ttitiintin geliynesine gdredeljgmekle beraber iistteki birtag yap-rakla birlikte bitkinin tepesi hnlr. Ge-

nel olarak sert igimli kaba tiitiinlerdeerken ve derin, mutedil iginrli purolar-.4u g"C ve ugtan,.tepe krrma-yaprlrr.($ark tipi kaliteli tiittinlerde tepe krrnayaprlmaz.) Tepesi krnlan bu tip tiitiin-lerde sertlik artar. Kalan yapraklar da-ha fazla geligir, yaprak sayrsr azalq ol-gunlagma gabuk tamarnlarur. Besinmaddeleri iistteki yapraklarda ve gi-gekte harcanmayrp alt yapraklarda biri-kir. Yaprak krtasr b[iytir, doku ve nesigkalmlagrr. Nikotin, azotlu maddeler vekarbonhidratlar gofalr. Verim ve kati-le ytikselir. Tepe krrmada geg kalrrursabu saydr[rmrz yararlar azalr.

s.FiLiZ VE KOLTUK ALMA:Tiitiinlerde tepe krnhnca yapraklannkoltuklanndan filizler ve ve tomurcuk-lar grkar. Tepe krnmrndan beklenenyarann sallanabilmesi igin 2-3 gtindebir tarlaya girilip, kaiite yaprcr madde.leri boqa harcayacak olan tilizlerin ah-rup yokedilmesi gerekir. Filizlerinmahsule katrimasr da ll77 savrir Ka-nunda yasaklanmlltr.

Sayfa 5

ruruN rxsprRuniDERNEGI

BULIENI

vonlrrrszi ibse.si tula ddnemi igin moT Sbde. ylPilmjlldrr', Tohum

i.tffi rrr"'"fi v'"-"4'h'ts$".,__"ft;";X*mnffmmrffi*i- o.oir-"i*a- beinen' **" n! giy*riftil"ff :ifrffiiii'-frerig"

.J;ffi;. ?-to gua a,;aylz%o I'lik bordo hilama-'**Hffii.tu""o"t": Tulada ilagla- q" ?4 riygutma sabam erlscn saatle-

-'ffiffi;;;;;;";;;e"G';- 'fid" uvfr'tann' rrla ilaelamasr $e

; hrh* ;"b.lt- erten-r"atterinae olmasr vE ekonomik olmamasr nede-

vp*kl*" her iki yiizii de ilaglanacak niyle yaorlmaz

"&:td;ilt. a'ir;b, p'"pffib di'"ui 'vIpitlKBrrl

ilfi.t;r" vipiin tr.giam.'-t ava sartla- Salf*): $vzus.R9.r;i9a9 (S.ulzer)

nnln sidisine siire hattada Uit a.,iu yu- Tanrml: Ttittin bitkisinin tiim g9!l-

"r-ril"iltl"ii*-olot*- iiucr.*r t"d"r- me dtine,rrleri p-oyqncl geng yaprakla-

ilffiiid;.i'' n iizerinde, bitkinin gzyyunu- emerek'*TtilLiinre yapraklarrn geligmesini alisaurlar' Yap-

(Erpiphe Cichoracearum-E. Poly- rakl-ar darJayr' ktTlltt u:,Y-l'-T' ,obaca) Qrkardrklan tath maddeler bulun-

'*fiirrtt-ucenellikle yapraklann iist duklan yqtn kgry grimsi renkte bir

vtiztinde kirli beyaz reritti fUt serpit- balhk tabakasryla kaplanmasma neden

ilis eibi bir tirtti, daha sonralan yap- olur. Bu rabalia bitlitntn lotosentez ve

;;ffi;'iirt \ r;ii;dt iannerengi tLtb- solunum iglevini giisiegtirdili gibi bazr

;;kilffi.r;-drii6;.- " mantarlann kmncalann ve gegitii bii-

Kiiltiirel miic-adele: ceklerin iiremesine de uygun ortam ha-

l-Afag altlanna. giilgeye. su tutan zlrlarlar'nUan faiitere tiitUn d'ifi"ini"melidir. Aymca kurutma amnda. yapraklann--t 11"'1"t,kh yapraklar kopanhp gii- yaprjmasma, i$leme arunda.ise parga-

miilmelidir. iuimalara ve komatyaya sebep.oiarak--- l--GiUit"" fidelikler si.iriiltip imha liitiin}l kalitesili oluqsul ytinde etlii-

edilmelidir. ^ ler' Adi mozayik-viriisierine de taqtyt-

4- Dip yapraklar erken srynlmah' crhkgiirevi.yap-arlar',son ellerin krnmrnda geg kahnhramah- Kiiltiirel miicadele:dr, l-Bitki artrklan imha edilir'--

5- Tarladaki yabancr otlar ternizlen - 2- laba1u otlar yokedilir. .

meiidir. 3- Qapalama cincelikle yaprlr' 'Kimvasal mucadele: Ktillenme be- 4, Bii yaprakta ortalama 25 adet

iinil"ti''g5 iilu;; Z-iO eii"d" bir 2 ve- yaprak biti var ise ilaglamaya gegilir.

ya 3 ilailama yaprlr. -Kimyasal miicadele: -'-rtrir'i-*uho'"ti Quinomethionate Metliamilo-qh3s50E'C'

oian ilagiardan 100lt iuya 25 gr. pre- Primicarb50W'P'prrut ite itugtama yapriu. Ethiofencarb 50 E C''*VAH$T'iTE$1--- Etkiti maddesi olan itaglar ile dikim

pseudtmonasiabaci (Wolfet ile 4. eller (3. analar) arasrnda engok 2

Foster)-stevens ilaglama Y?Ptl{,Tantmr: Tiitiin yapraklannda bakte- AKDAMAR:

rlnin salgrtaOrgr tofuiir klorofile hiicum Thrips tabaci-Lindemanederek Stti kr-srnlar olusnrrur. Olgun Tanrmr:Ui*iferOe tinceleri kiigiik olan lekEler Tiitiin b!&isqg.fpralc tomwcuk

tr.fif sa[] renkli ve tiiiniz bir haleyle ve gigeklerinde bitki iizsuyunu

c"Guait. Zarnanla bu lekeler btytik beslenirler. Emilen yerler saydam birie kahverengileEir. Bu lekelerin birbiri giiriiniim ahr, Yaprllq danurlannaile birleEmesl sonucu yapraklarda kuru- yakrn yerlerini emerek biigok beyaz le-m, ve yrtrlma gii'riiliir. Lekeler yap- kecik olugturur.raklar*al1 baSka, yaprak sapr, 9i9et ve Kiiltiirel miicadele:otmm kapsiillerinde de gtiriiliir. Hasta- 1- Fidelik ve tadadaki arttklar topla-hpn yayrimasrnda en Onemli faktih ru- mp yokedilir.Erbettir- 'Z- Igi bit€n fidelikler stiriiliip yoke-

Kiiltiirel miicadele: dilir.Tiittu tarlasr her yrl miinavebe edil- 3- Hastahkh taiaya dikim yaprlma-

meli, hastahklt tarladan tiitiin tohumu mahd'.alurmmahdrr. I 4- Dip vapraklar erken nynlmahdrr.

Bitki artrklan yakrlarak.yokedilme- 5- Digi'LUerln trnmrnr-da tine al-lidir. Azotlu giibielemelerin fadasrn- maldndan kagruknahdr. 6- Capa uleni hrzlandrnlmahdr.

[!ryyry"t-yt 9|d?te: L^^;^r.x. ira 1- Y:it* otl.q temi.zl,enmelijirt,-.

Tomurcuklan ve agrlmamtq Y4Iarr bitkinin tepesinden baqlayarak

$ayet trtrl delikleri tomurcukucunda olursa, tomurcuktanyapraklar lime lime Yahutbtrir.Daha ileriki diinemlerdekapsiilloini delerek igine girer rehumlan verler.

Kiiltiirel miicadele:-Baharda toprak derin

ivi islenmelidir.- --1m bitkiden 2O'sinde kurt

diiliinde ilaglamaYa baglamr.Kimyasal miicadele:Methamidophos ve Methomyl

maddelerini igeren ilaglara ileIe yaprlr.

Yirkmda en dnemlileriniva calrstrErmrz bu hastalft Ye TrIai- v"titsir. tttiiniin tarla diinemiayicabr.ytz sirreh gelitli tel ktrsolucanlar, salyangoz, danabumqtebek, yaprak kurtlan, Deytan satr

canavar d'tu gibi parazit otlar ile i

Sayfa

Tklps giiriiliince ilaglamaya gegidir.

Klmyasal. miicadele: YaPraknin avnrudu.

TirrtrN GEBESI: Phvhorioperculetla (Zeller)

Tanrmr: YaPra[n orta ala$ri

bir veya iki yamnda iki ePidermiskau arasrnda beslenir.

Bir santimetre kadar boYda'ince tiiylerle drtiilii, yeqilimsipembemsi renkte kirli bir gdrblan larvamalan yapralrn i9yiyerek buralann zar halini altPinisrna ve gatlamasrna sebeP c

Gdvdenin geng krsunlaruu vesaplanmn igini yiyerek buralardakinlikler olu$tururlar.

Kiiltiirel miicadele:Zars[jb ile bulagrk tiitiin bitkileri

kiiliip vakrlmah, son ellerin krnmusonri iarla temizlenmeii ve artrklarecliimelidir.

Omek segilecek ikiger srada 1

m. mesafede 3-5 zarar gtirmiig birastlanrsa ilaglamaYa baglBitkinin her tarafina ilag delecekde sabah erken saatlerde vehavada ilaglama YaPilmahdr.

Kimvasal miicadele:Metliamidophos 50 E'C.Dimethoate E.C.Formothion E.C.Etkili maddeli ilaglar ile

Iimarrna. uygun yaprmahdtr.YESIL KURT:Heliothis virencens (F.) Tiitiin

siil kurdu.Tantmt:

sap ve giiriikleri ile so.. r!l-- -lJ-':-

fa6

,lmeli-

k biri-

r, fzerii veYa[iniimiilasmrntp kuru-olurlar.yaprak

rda qig-

fleri sd-

lrmtndanlklar Yok

10-15bitkiYe

irdtr.gekiI-

riizgarstz

Kap-

yaprak-

agrlacakbozulmuq

tohumve to-

ve

giiriil-

etkilimiicade-

agrklama-: zararhla-

cl kurtlan'kiis-

sa91 veile kiik

ruruN EKSPERLERI

DERNEGI

BULTENI

Sayfa 7

rimaea

mruunis taba-

urdumuzun istiklale kavuS-ma$nt muteakip; Ttirk un-suru her sahada oldu6u qi-' suru her sahada oldu$u gi-

rmret ve sanat aleminde deve kabiliyetine hE verebil-

imkamnr buldu ve bu ciimle-darak Franszlar tarafrndanedilen mefsuh reji girketin-

miislirnlere inhisar ettiril-n, eksperlik, harman-ihtisasa taalluk edenvazif.e alabilmek frrsatr-

lawgmug oldu.nad kapitiilasyon mahiyeti-

ve memaliki mahrusairn0gerektrlmenfaa duhan dir.

hesi tinvanrnr haiz bulunangahgbrdrE memur ve mus-lerin yalnz odaq ve kolcu-flaEakErlarla yaprlacak ci-

lanrnak ve 6lmek gibiher an manrz kaldrkla-

tamamen Ttirk babayiSit-sr:rrlr ve memurlannin 9o

gaSrri miislimlerden intihap

m0essesede galrymak he-arzusunu tagryan Tilrk mtl-

bir razife alabilmesigO9 olmakla beraber ek-m0es$r ta'.rsiye ve ilfl-

ilIte\ahfh.

buraya intisap ignolamk, yagtbh:lan ar-e defu tahaklulilna im-

tsnhr, bu vesile ile isirnle-. rgi ile kaydedeceSimiz,

lriardlni, Erol K6seraif,t&lnal Taylan ve emsali

lnhisarlardaEksperligin tarihgesi

sfafiyle gahgmaya baglayan mez- Tiirk gengleri igin bir iimit grlesikur arkadadara bu yrl sonunda g6ziikmi$ttrr.harrnanq Mazhar ile Pertw de Birinci grubu tegkil eden veigtirak etti$i gibi inhisarlann ha- adedi pek mahdut olan yukandalen Marmara mrnbkas teknik gefi isimlert gegen arkadaglanrruanEkmel Azmi Selgen, Samzun bag muvaffakryetleri itzenne Cibalieksperi Fevzi Rrfat ve igleme ve merkez depozu ile Ahtrkapt vebahm Subesi gefi, eksper Rakm Capa'da muhtelif meslek erba-Ulukan da aym zamanda intisap brndan tahminen 23 kigilik ikincietmig bulunmaktadrrlar. bir grup tegekkirl etmigti. Bunlar

ISte TUrk genglerinin, inhisar- arasrnda ali mektep mezunlanlar teghlahnrn mtihim gubelerin- ile, ticaret ve san'at ve memuri-den sayrlan tiitiin ahm ve imala- yet hayahndan gelmig da'rayrhnda ve harmancrhkta vukd sa- miidrik gengler Qokiu. Nureddinhibi olrnak emelile, her gekilde Esat, Abdullah Servet gibi defer-himaye ve mtzaheretten mah- li rneslekdaglanrruan bulundugurum bir halde feragatle Eahgarak bu grubun eksper olabilmek yo-menrleketi iqin faydah olmak gay- lundaki mesaisi cidden qetin mii-retini gbsteren isimleri gegen ar- cadeleler iginde gegmigtir.kadaglarrmrz ve di$er emsalleri- Ihnci grubun her bakrmdan

ehemnriyet ifade eden huzusiye-Bu arkadaglar; shhr gartlan ti; okuyup yazmaktan mahrum

havi bulunmayan imalathane ve ekperlerle, maniplatdr ve ustadepolarda zabrtanrn rdahr nefs bagrlan hakh olarak endigeye dii-igin g6nderdiSi (mevkufiyet miid- Surm0Stii. Bunlar ekper nam-detini ikmal efnig) muhtelif cii- zefJennden g6rdiikleri, sir'atrum falli iggiler arasnda uSraga- ihata ve zekarun az zaman sonrarak ve istihkan hayat edercesine mevcudiyetlerini sarsaca$rru tah-didinerek yrllarca sonra yaprlan rnin ederek adeta telag gdsteri-imtihanlar sonunda eksper mua- yor, kendilerine sonrlan herhan-vini olabilmek mazhariyetine ka- gi bir zuale dogru cevap ahna-vugmuglardrr. (Yalnn bunlardan rrxyor, yanhg sdyledikleri birgokCemal Mardin, Erol, Mushfa Ke- meseleler ilzerinde miisterekennnl rgi grketi zamamndan ehs- yaptlrnuz tethk ve muhakerne-per muavini olarak inhisarlara lerle hatalannr bulup kendilerinenakletunglerdlr.). tashih etfiriyorduk. Maheza bun-

Bundan' sonra Arndolu'nun lar ignde mevhnln plnrz usta-rnnhtelif l{asaba ve kbylerine bagtld{tan llerlge gitmeye@inig6nderilen arkadaglanmu bura- anlaSnn Trabzonlu nerhum $a-larda da uann seneler bir tahm hr usb ve daha bazlan gibi bil-hayail rnanrumyeUer ve rshrap di$ni bizlere O$refrnek ign saf-lar iEinde sarslmapn bir iman fet ve samimiyetle hareketve irade ile f0tursuz qahsnalanna edenler de vardr. Bu ustalanndernm etni$erdir. Nthayet dU- ekseriyeil imalathanelerde fiiliriist r.re \€rimli mesailerinin neti- gahgmay, depolarda bahrn vecelert i9 rrelilerinin taldlrine u$ra- sair hususat iizertnde tetldklerdeynca eksper olrnak ldn bulunmayr g0gle$tinnelde bera-vnkubulan miiracaatlar daha m0- ber, muhtelif men$e t0ttlnlerisait kargrlanmaya baglanlnlg v€ gagrindevaprlacaketild- Esolgunluk ylnda eksper namzedi

Itrf:+

f

e&kfui bffi nrahrum brak: labrqTrun tekemmuliine de yar-

.

Sayfa I

929 yrhnda bu hrsbn Virmigim0tecaviz eksper muavini meztoldu. Bunlardin Feridun HamrlCemal. Sinani Kavur ve

lkinci qruo m0davirnlerinin bmamr imihdna tabi tuhrlmayar*928 yrhnda Ortak0y'de Fer'tl:saravlannda (srnrfr mahsus) namahnda aqlan kursa wrildi. Ve hrrada tah-minen hrk eksper narzedi tiit0nciiltik halknda esa*malumat ile teghiz edildiler.

H ffi #ffi. "9irYi',m,H,ml#"*-ffi;:. i# *m''ffi'",1f€.'fiTara.lE.'at?"Y'Y'i",':f,:*-: ild taldircle hernangi $ekildebr w ba$I€ca.mugahaldere me- olursa olsun tayin hlnacali ceza-Snizi seldelendtrmekten y: ;-Lb"tA; terlaOut etmiyeceO-Sqnezbrdi. $V$hry . ryi 'rrnie bunun iqin nakdi ienunatldhriyormug gbi ileti nefsmia iiuttniu"vJ[eiiL irOesine de ha-rencide iEin algam depo ve ima- ar bulundudumuzu ilaveten ar-latlnnelerden aynhrken cepleri- zcvlenzefen?im.mizde hitiin bulunup bulunmadr- - Necati Hiiseyin TevfikEru yoldamak isterler ve buna Cahit Haklabnzer cirkin muamelelerle bizi Verdidimiz bu istidaneme ilesonutmai( igin ellerinden geleni isanbut'[n maruf tticcarianndanvaimaktan iekinmezlerdi. bir zatn da kefaletini g6sterdik'-

Fakat btitirn bunlara derin bir Bu esnada umumi mi.idtir olantahammirl ve metanetle mukabe- Sey'fi beyin (haiqn Dvant Muha-le eden arkadaglan meslek alaka se5at reisi) cibali deposu mudtlriive iabrtasrnrn gibdeti asla timitsiz- MOsyO Haydapoio_sa.. verdllderilige dtgtirmeniig bilakis heves ve emir

^ve.. {epo miidi.x., muavinigi,"lJ$rinin iitrnasrna yardrm olan Salih lhsan Genqul'ltp €i-prmisri '

Vevm ziraat gubesi mUdUrU) her""ii'lniutu

ra!"men aldrlrmrz ted- vesjle ile bizlere izhar etti$i derin

Uirferfe frituiiii-v.ir" L-ptt."il" iluF v.e, ya1$mJar neticesindeq"l#ata"nd a;";-;;fttL; tsle imqi?t,.i9leri ile

-de-messl edil

aieiinir tutirnlerin tor-naf-ine qEti- meldi$mize mlisaaade edildi ve

iiiB:di"alti-U-airfite- vipfin --?--ni1 miktarl 8-10 sandfttan. ba$aya-

;rC;;;;dtv; katsid; haJi ;E rak tedricen arian ve saion idare-

iai.?i?i"n ieOivntini-taUJitugi- sine kadar ilerfeygn -"tr pipql.mize dair umurn mildiirlirde i'e taki partileri igletmege basladll(

Vipruf tttt" aZpoiii--Uaii?t,eti- ve bu suretie imalat iglerinde m-

il-"s"5ta;sutJf tav,u' lstidina- -?n qFI pYvqa en,ege mu-

mani-verdik vattak oldul{. l$e !u $€Kloe sene-'TUii" ilirisan Umum Mitdiir- lerce siiren getin bir miicadelenin

rugit-i{fi;-iiJijinl--'*' tesilerine mukavemet ederek ru---Cupt-lt*diijaneierinde el- tubetli depolarda,

vett'uirOe-ffie teAi-totrnan un- iginde efsqgrfiniL*i-fan verebile-taf Uiaeri ?"AruAin-'aJO*vl cek kudreti kendimizde gdrdiik-

"d'"1 a;il Ftaiae 6trnaf'aiG ten sona-lmtilq1lqtnuaL.vapil-

berab€i ltaLt 've likavdive sev- mas igin Nureddin Esat,. Hiiseyint etmetaelii- U:z'.lrirrnfue'-iaai Tevfik..ve ben.ayn.ayn .birer isti-

ue *a"eui *-ortiv"t-6;*"dr da.ile ilk olarak miracath bulun-iot liaietuiiilrir;i6i-bunf,-ut: duk. Hayretle karghk bir alakaitdt butur-ddiir--dil aa-inne*- uyandtran bu mitacaatimiz kabul

$-ir-Ahe]D-tn"d"ti otat ;tata eAtlerek u9*t.ytnwt g-e!?n eks-

ie hevesin nemasrna Varai- iCin Wr, maniplator ve rstabaSrlan

inalat $erinden birisinin mirgte- huzurunda imuhadanmgiln lcra-,elren iri {aar- ii te,liiii-tiitrca sna baglandr. N"!ice4e muvaffakdetit.- olduEumtz anlallarak t'{ureddin-Vae,,

ldicgk mikvasra dahi ol- glus6ytu. be$. lzmil'e, Hiiseyinsa

-rnpitdcaL-id;ru6t*ftdd;"a; Tevfi$ . Artvin'e gOnderdiler ve

strtiat ve hakikatini ispat vg irae- imtihanlann icra$na deuamh mfi-

Sr tntayet "lE*O-gitii

UirlLri Uu teakiben rpan olanlardan Lem'ilureue'tavdf tratitq ""liat entii. fanqyt. .

H,"19"g"' ..A6ullahpetrerae Uulruillan e;ai halG: Fryrti Yenigehir'e.ve di$er arka-;enin tezahurlerindll,^,98#.1 l*lfl'du muhtelit vertere gdn-

m0steid arkadaglar Avmpa EAmerika'ya g6nd'erilerek niuhtetfabrika rie muesseselerde tahdve tetkihe bulunmak sureti ile eenebi memleketlerin hihinitzerindeh tekemmirlatile ve sign-ra harmanlarr rizerine bilgiolduiar.

Buq0n inhisarlar ldaresi'nin :&tirn nitibayaa ve imal igleriie fabrikalarrnda cahsan kuwetli tlann ekserii bu kursta yeti

bilmek igin gok esasll 1rs lii2rkayrt ve gartlar konularak bi

dewesi agrlmrg ve programlyaprlan tadillerle daha iyi birkilde qahgmrgttr.

Kurs 1932 yrhnda sonlannr verdii<ten sonratrr

1936 yrhnda yaprlannizamnamesile tirtLn eksperi

bulunmaktadrrlar.1930 vrhnda da kursun

sa tah$l seviyesi en az ortatep olarak kabul ediimi$ir.

1 sene tanm2 sr;ne altm, ttittin

ve harman stajt1 sene igleme stajt

aflatbktan sonramiimtaz rasfrn tegldlatmzbrna iyi randrman90phe yoktur.

zarfinda ekper namzetleri tU

ve ttrtiinciiliik irzerinde ameli

siirmekte olan uzun bir

ilmi malumabn kaffesini elde

1 sene balcm stajtolmak i,tzere mecmuu bes

mis bulunmaktadrr. Halen buretie vetistirilmekte olan elqlerle

-talnriye edilen inhisarl

ffiin hsmr bu qenc anzt$nnriibe senelerini de' mwaffa

15 Arahk 1941 tarlhlitf

r8

ta-rak'iyeamlbtrarFsash

miyizz.lnmid,li!ertvertelifahsile ec-nayiisiga-ahibi

in ttl-r fab-uzuv-[gmig

ikincirunda)ir ge-

tez.ln'blm6-

perlerri ola-zumlubilhas-l mek-

mebesi

PS SeneriuaaetI ttititnReli vellde et-I bu su-eksper-barlannFtn tec-fiahyleFindeh! hesapcalma

-

IIUTUN EKSPERLER|

eeS!tgt yaparlardr ama rersine Teket,in "BriytiikutUp"n -Birinci" sigaralarr Napoli'de, ve Cenovi,da revag-taydr, o limanlarda karaborsacr ltalyan itleri gevremiiismca -"Ha delte cigarette da vendere?,L altakke vel[ldr pazarlrk eder, satardrnrz, birader, Mirgve ben Mar-{a.yolculugumuzda aynt haltt yemig olmasak inan-NEdlm,..ama gergek gu ki Tiirk tiitilnti Avrupada o za-rrilar ilibarrn r hala koruyordu.

Paris'de Madam Berthler, yaglr bagh iglemrg orur-:ry bir s.oslgte kadrnr; Ttirk oldugumuogienir 6gren-?!f .lgmigti ki: "-Ah ah, 20'ti 30'tu yrilarda paristi iron-tte'ler arasrnda Ttirk sigarasi igmek, her kese

-tar olmayan bir ayrrcahktr,, ashnabakarsanrz, dUn-

lia d6rt Unltj tritiin harmanr {blend) oldugunu da ilk

Sayfa 9

DE|?NEGi

nurrurui Basrndan Segmeler

sCrgaramrn dumanl..tlM^Dl, masat gibi geliyor: Savag ertesi ytllarda(1 946'dan itibaren) Batr Akdenil seferini yapanAnkara vapurunun yolcularr, ufak ufak sigara'ka-

Eart Berlhler'dn duymugtuni. Franirz, Iniiliz, nmeri-hreTiirklQ4lhrda Amerikan tiittin tekelleri, Avrupa pazarrna- giriyorlard r. A B D' n i n,'kurtarrcr aske rleriylei' birl ikte !

birinde T0rkiyeyi de fethedeceklerini tdm Otigti-iki?)

g-ara tiiketiminin aksine, azgeligmig 0lklerde sigara *St0ketiminin hzta artmasr neAeni,yte iOnya tiitiinctlti- Ngiing vg sigara pazannr eilerind6 tutan, iirf0tUcii dti- Nzeyde.ka_r {"n y" parer hacmini genigtetmek iste- Nye_n Philip Moris, Reynolds, BAT, Roihmans Eibi Ntr6stlerin yeni itgialanr ve ikame pazarr az qetisilit Nrilkelerte birtike, ttitiincritiikte utrisat teketiifair til'- Nkeler olmugtur. dilerleri gibi, tilkemize geligteri de $kademelibir gekilde ve son derece sinsictair.lmac- Nlarma hemen hemen ulagmrglardrr...,' r

NsNasrl mr, hadionu da ikiorn-ekle gorelim.

.N

-S TEKEL'2OOO" SAMSUN VE *SMALTEPE'YE KAR9I

N.. .Birigu: Ulusaltutijnculugijmtjze sahip erktlmlyor. ken- r\

d-r_kaderlne terkediliyor. ',..en gok satari 'Sanisun' ve .\s'ltrla.jtepq'sigaralafl, son yirmi yll iginde, teknololik ^Ngen$mebrden maabsef nasibini hig alamamreirr. N

Sti.rgq" en iyi niyeue bakrtsa dahi, buriun;iiilA;Ta. Nsrllt bir politikanln egemenliliniaramak mrjmkUn de- N!ildir."- : N.. Qtinktj: "...tamambn bir bir'aldatmaca'seklinde o"- Nligtirilen ve arnact Tiirk sigara tiryakisirii Amerifin Nharmanrna alrgttrmak olanl en pahalr Arneriian iU- r\t0nleri ve (sigara kagldl, fittre, imbalal. vb.) kaliteli .rNmatzemsyle tiretilen, yriksek teknokcli iir0nii fefel *S2000'sigarasma gdstsrilen <izenin soriucu ortadadlr. *\'Yerlisigara'imajryla piyasada klsa zamanda ydizde *N16'hk bir paya ulagmqtrr. Tekel.in Amerikan haimanr sNsigaraslyla ulagttgt triketici kiilesi, Amerikan sigara- N

::lr:.,r."* uznan trdeflerden iid0ni atnmq Uir Fzar_ $

Bunudaikinci6mekkanrtlryor: N_ "-Philip iloris ite Saba'ncl Hotding'ln ortakbf Nkurdulu Phltsa girketi, Torbah'daki rigiaratabrikair SNnrn temetini stmqttr. 19gt yttrndr titinp bacbdr Nltnda, bu fabrikada 0retibn sigaratar girketin tiendi Nbalirleyecagi fiyailarta satlga sunutaca(...); yrtfrk si- $gara 0retimi iki bin tonu ge$tfi takdlrde, iynr gffet Nserbesl obrdr sigaraithal cdebilecelt re iarbestota- oNraksatqa s0rebilecelitir." *S

-- B! dg 'kttlttirsiiztegrirme'nin bagka bir rtidiis0t Elin NYankee'si gelip, T0rk ttitiiniinii tenOi tilt<eeirUen kovu_ N*yor, yedne gegip kendisi kuruluyor. ABD Uostlmuz,rjyle Nomio pek namh tti*Ude de sriyienmiEir ya: .Ceanni,

NdumanyYokhrryarin imanr...,' - NN

lUh Eksperteri DerneSi Baskanr Mehmet Cizmeti*L mektubunda, "Amerikan h-armanrnr g<iyle anlatr-

--J&yOk bir brit0m0 ABD'de iiretiten agrrtrktr 6t-F Amerifan harman rn r olu gturan Virginia/Burley

rin nikotin oranr y0ksek, aroma ve yanmaglbi rizellikleri son dereca d09dlh0r. Bupt giderilmesi igin, Amerikan silarabrna,n kimyasal maddeler ek|endifi, taiketilide

lt-Varaqaf amacryta, pek gok katkt madde-hlbnrtd€r Oir geryaktir. Tut-ttnun, nikotin, zi-

,.KADEMELIOLARAKVE

slNslcE"

yannda, bu tip kimyasal maddelerinttciyle, sigarann insan sallr{r 0zerindekideici artmaktadrr. Soshndlrrlmq ve koku-

Amerikan sigaralannn yaklagrk y0zdeuran Ttlrk t{lt0nterinin igimi d0zelticietkisiyb Amerikan harmanme tenpl

llldighi kazandrrdgr bilinmektedir...,.E,'mal bu" ama Amerikan harmanr tek durmuyor,

FSm, igin uzmanr gdyle belirtmig: "..Ameriki ve

-npr Olkelerindekiduralan n0fus azalan si-

ili

iii

i

n

Iits

i

Fasmdan SegmelerBaba'ntn grildrirdUgU

tUtrinrireticisini

dekslenmesini h[k0mete Onere-ceklertni agrkladr. DenDlt'de tO-t0n OreUdlerinin sorunlannr dtn-leyen Gazalcr 5rabancr slgara dev-let tekelini kaldrran yasamn, yerlistgararun rekabet g0crln0 kayb€t-mesine pl agtr$ru behrtfi ve'Yer-li sigara tmalatr da 6zel sektdredevredilmeli" dedi.

tlygulanan ;ranlq polifkalary0z0nden Tfirk ttrttncrlhl$rlntrnpen€an edildiginl ve ig piyasanrnyabancr tekellere teslim edildi$inive iq piyasamn yabancr tekellereteslim edildfgini sayunan GazalcrOzel selit6re de lnnatat haklqmnverilmesi iqln MYKya Oneri g6tu-rcce(int anlattr.

Tl1rk t0trlncrlltgrlnfi n Cumhu-riyet d0neminin en karanhk d0ne-mini yaqad{rm anlatan SHp Ge-nel Sekr,eter Yardrmcrsr dahasonra Su gdr0gleri savundu:

'T[tiir ntrnrrnda iirctlcininnatdurtyctlntn gldcrllmect lginoEilrtlr polttlka trerttrrrcll. Bunedenle devlet tiitlin ahmlsr'--da autlata dolan ye da DMytbaz ahnrtr. Biiylcce liretlcl hemtiiccana ellndcn kurtulmugolnr, hcm dc Tiirl filtiinil ya-

. baacr ttttnlc rctabct giicii eldecder. lfadcm lrebancr slgaradadevlct tctcll laldrnldr, y-dt ei-Setr tiretlrnl de iizcl gcktiiredcmcdtlcblllr. 6zel cck'Orc dc-vlr-ycrll ttttrta, yabencr dga-n Lrr|rnadrH rclabct gUcfiniierhnr. Ttrt tttttt gcrgcl aa-lrrruh dAIGsU bulst. yrbancrdg)rtr e4cmcatl$ htrlnry olur.-UtKdr h L@udr gcncl btr g6-r0pc yaprlrcr. aEp nutletatttintr gcrgct dctcrlnl bul-nrt lgli grt5rcattu. Abl hrl-dc brr dlryctc 96z Srumnug olu-mr' flmy.t 2g rayr l9o2l

triccar aglattl

20 ffn*H:;f,[,*'ul:

EKSERLERISavfa l0

Ehci Tutiin Piyasas'run a$ldggiin SABAH gazetesinde yayrrFlanan bir yazrmda kugkulannugoyle dile getirmigtim:

. "Dolar beklendigi kadar yiik-

selmezse... Hilki.imet ihracatategvik primi vermezse... TUccada tireticiye vadetti$i paralan6demezse... Yuz binlerce 0reticinin 3 ay stirecek tath riiyasr acrk-Ir biEimde sona erer.

Ve... Igte o zaman kralca ls-yamet kopar!"

Bu da bir uyarrydr. Ciddi gclemlere dayanryordu. 35 bin lirahk bag fiyatn tantanasrna raimen bazr geyler o kadar agkoki. laylan dikkatle izleyen herkesyukarrdaki yarglya varabilirdi.

Nitekim, dolar beklendigi ledar yiikselmeyince... HUkUrn€rihracata tegvik primi vermeyirrce... Tilccar da iireticiye vadetti-gi parayt 0demeyince... 'Tafrriiya" sona erdi ve "Kralca IoSemet" kophr...

$imdi tritiin bolgeleri toaduman iginde. GOz g6zU gormt*yor.

Tiiccar I kurugiideme yapmadr

.. Eg_eli tiitiin tireticileri geqmigyrllarda Tekel'den yalanri Trrc-cara toz kondurmazdr. Bu yd isetam tersi oldu. Hemen herkesTekel'den memnun, tiiccara abgpiisldiriiyor. fSabah Ekonoml 25 Mayrs 1992

Bfiltenbridn naa:ng rgg2 sayrsrnda "Basrndatr ses""elet'' sayfug_gdayer arartya^larda tarrh ve ga?nte adlan azgi-rasta etin-

maz'tn tiltun bag fiyatrnr 30 binlira oiarak ilan etrnesi, ardrndanda Demirel'in "Benden 5 bn fuz-la" demesi hitun bdlqelerindebayram harasr estirmigtil

Telel.u,ryon, radyo ve gazete-ler de haber ve yorumlan ile buhararun tiim yurda yayrlmasndayardrma olmuglardr. Herkes okadar etkilenmigi ki, tecrUbeli0reticilerin "Aman tticcara dik-kat!. Mukavele imzalamadan ko-ganlan topluyor. Yann t0tUnleri al-maktan rrazgec&rs, yeni bir faciayagarur" yolundaki uyanlan bilesis buludanru dalrtmaya yetnedi.

Iftzrlca kryamet7 O@k L992 airihinde Ege

'usr Mtrstah Gazaler t0mn-de ddemenln d6vDe en-

l€i_sonucunda konuham$tr. Sayrn Necatt Doftru'nun 5razs28 Nisan f992 tarlhll Mllliyet, Sayrh kof. Dr. CaTer faw# Se{{!rm.y.azuaT rse 2-3 Nlsan l9E2 tarihli yeni Asrr gaz'etelerir-de yaymlanm$tr.

ta IO

yayn-

DERNEGI

BULIENI

hrun nedeni gok agrk. Te-H 50 milyon kilo ttrtiin aldr ve

[rcrn bUyiik bir siiratle Odedi.hr ise 70 rnilyon kilo ttrttrn

daha bir tek kurus 6de-

&r durum koylerde ciddi birEahk da yarath.Lhaicilerin bir krsmr mutlu,hgnr mutsuz! Tekel'e ttrtiin

iler keyiften d6rt k69e, tilc-rsenler ise kan a$lr

Tfmrdan 2 trllyon lira-gdsn alacagr olduSu hai-Mci oarasrzhktan krv-

Cebinde Darasl.denosunda ma-

lnk Bankalara, tefeci-ala4nkrtqrlara, esnafa

kadar borc... Hemaidi... Mahkemeler-

icralardan bagr don-

enemlisi de daha ge-gd yetiStirdigi tiitirn0-Frasrnl alamadan yeniEn oara bulmak zo-

7-tra. yeni Urtin iginbaglayan Eahgma-

hrzr ile devam edi-

daha da kotii yant tiitUnparasz olduluna

-rnanmak istemiyor. Kam-sasrnda 6yle hava basrldroplar 35 bin liraya g6re

ve herkes tireticilerisamyor!..

lrcrin beteri vardrrC bir l<r$m 0reticinin ba-hnler pigmig bvudun bilege|rrpdi. 70 milyon hlopara$ru Odemeyen ttrc-

daqrna llapb$ halde 15blo tiltiin0 de almaktanw kocanlannr geri ver-

binlerce 0reticinincu pndr r,,e ellerinde ka-

baSka tiiccarlara ya-satmak zorunda kaldr.

tra bagh lshakgelebi

Guven Yrlmaz, Fethiye Yrlmaz,A16e l(aratag tiiccann tutumunuelegirdiler.

'Tuccar bu sene hepimizi pe-rigan etti. T0ttrn[mtize 6nce 35bin lira verdi ve kocanlanmrzalarak bizi baflad.

Daha sonra da almaktan vaz-geqti. Herkes alacalrnr aldrlr, sa-taca$rnr satb$r igin ortada kala-kaldrk. BaSka tiiccarlara yahara

yahara, 35 bin lirahk tiitiinii 26bin liraya satnak zorunda kal-drk. Cok zarar ettik."

lzmir'in Torbah iiqesine ba$hTepek6y'den lsmet Qrnar da bukonuda 96yle Sahruyor:

'T0tiinirnii Tekel'e verenlerintamamr para$ru aldr. Ben ti.icca-ra rermi$im.

Bizim kOyden de tiiccara re-renler gok Ama, higbirimiz da-ha 1 kurut alamadrk. Cebimizdegaykahve paftr$ bile yoh Ban-kalara. esnafa olan borcumuzubile Odqpmedik. Hiikirmet tiic-cara bash pparak 0reticiyeolan borannu ddettirmelidir.

Bag figat 35 bin lira diye pydilar ama, kdytimtizde eoiunluktirttrnirnti 10 bin lira ile 20 bin li-ra arasmda satabildi. Ureticiningizde doksam kan aShyor!"

Sayfa 11

Baba yerine enigte diy*eilzAynr k6yden Emine TopEu

ise Demirel'e sitem ediyor:"Baba dedik bagnrruza bashk

Saltanat koltuluna oturttuk.Ama degigen birgey olmadr. Ha-la ttrtiin paralanmm alamadrk.E[er bdyle giderse Demirel'e ba-ba demekten uazgeqp eni$e di-yeceQiz..."

Menderes ilgesinekoyunden Riza

bagh QileAlgrn da

yuK-

t0ccara kzgm:'TUttrnUmU tticcara ver-

dim. Tam 30 milyon liraaiacagrm var. Daha bir ku-rug alamadtm. Avans iste-dim. Onu bile vermedi. Ma-zot alacak paramlz yok.Bankaiara, esnafa grrtlalakadar borgluyuz. Yeni tirti-n0 dikmek igin giinde enaandan 100 bin lirahk ma-zot gidiyor. Tiiccann paraslbankada duruyor. Biz borgpara anyoruz. H0ki.rmettiiccan 6deme yapmayazoriarnalrdrr."

c2tl

Ege'nin en guel ttrtttnii-nti yetigiren Gtizelkoy'dede sorunlar aynt. Tiiccannadamr lsmet Yarar bile t0c-

sugluyor:'Tiiccarrn zamantnda Odeme

yapamayaca$rnr daha 6ncedenbildigim igin ben bile tiittini.imUTekel'e verdim ve paralTu aldrm.Ama, koyumiziin bir hsmr tirc-cara verdi ve hig biri parasrualamadr. Bu nedenle iiretici gokama gok g09 durumda... Cebin-de mazot para$ yok. Flala faideborq para ahyor. Devlet tireticiyeolan borcunu Cidemesi igin tiic-can srkrErmahdr. Yoksa ttitUn-ctntin igi gok k6t0d0r..."

Tiitirnctiniin yiizii 1974 yhn-da Mahmut Tirrkmeno$lu'nund6neminde girlmiiqtii. O tarihtenberi igleri ters giti. Ancak, bu yrl

vuksek bag fiyatla belini birazdo!rultabilirdi. Bu defa da 2 ml-yona yalon t0t0n tireticisini tiic-car yakt!..

Tiiccararl

0retici-actk-

i{r-

ildi go-bin lira-

rag-agrkb

herkes

vadetti-'Tatlthya-

loz'gOrmii-

E

,l

sayfa-ekstk-yau,Lsr

Sa-

Karanfil Kurgu,

!

I

l

l

IiI

itIIt

IUruN EKSPERIIRiSavfa 12

ffiRNEGi

BI.JLTENiHi-met Kusuru

:..- n.g0b"t TARHAN' |DB{HDE Genel Sekreteri)

' .a*i-';r". FS+t6vfanrrn

'. Gffd H|.truk slstemstlol"' : berlslnd€ld Konumu

Cesi nututunun en temel il-kelerinden birisi, "sug ve cezala-nn gahsili$" prensibidir. Yasa-nrn

-464'iincti- maddesinde Yeralan "kavsada el uzatmak" fiilinbi cok iiiel haller dtgrnda, bPEenel htikmiin istisnasrna gerekTtirk Ce"a Kanunu'nda gerekseceza htikmii iceren iizel yasalar-da pek rastlairmaz. Bu genel il-kenir doAal bir sonucu olarakBankalai Yasasr'ntn 69'ncumaddesi gibi gok tizel htikrimleravnk olmak uzere, tiiael kigile-ri; ceza sorumlulu{'u geneldekabul giirmiig bir husus_ {eE 1-

dir. Qtinkri, ieza sorumlulu$u-nun esasrnr olugturan biling veistenq insana ijzeldir. Dolaysry-la. eerek doktrinde gerekse uy-gulfmada kamu triz;l kisilerinei-zafe edilen "hizmet kusuru" ne-deniyle tiizel kigilerin cezai so-rurniuluAundan siiz edilmesipek mririktin degildir.

Ote yandan, gii.revi ihmal, 96-revi suistimal, zimmet irtikap,hizmet sebebivle emniveti suis-timal gibi hizmetle veya gdrevleilgili suglarda da kusur, hizme-iin i$lej'i$inde veya dofasrndaagFl; o hilmetle vlya goiev^le,il-gili kamu ajanrnrn veya failinbiz.zat kendi sin dedir. Yani bura-daki kusur, doSrudan do$rruyafailin subjektif iradesiyle, sugunmanevi unsuruyla ilgilidir.

Bu nedenle; hizmet kusurukawamr, genelde ceza hukuku-na vabancr olup: kamu hukuku-nuri idare hukui<u alanr ile ilgi-li, sorumluluk hukukunun gaf-dag bir ilkesidir.

Hizmet kusuru kawamrrunaynntrlanna gecmeden iince, ce-zA hukukuniiai<i "kusurluluk"ile 6zel hukuktaki "kusur kav-ramlan ile ileili ikelerin anrm-sanmasr yaraih olacaktrr.

Geza Hukuku Y6nEndenKusurluluk r

Bir kimsenin, igledifi bir ey-lem nedenivle sorumlu tutula-bilmesi igin-hareketi ile yasa ta-rafindan cezalandrnlan sonug

arasrnda bir nedensellik hq$-run bulunmasr Yeterli det'il$1.Siizri gegen maddi nedensellikbaErnri yamnda eYlemin failevri[lenmesini mrimktiLn lulacakinanevi bir bafa, baqka bir de-yigle eylemde iradilik unsuru-nun varhFna gerel(srnlm var-drr. Aynca, eylemi iradi olmasrvetme2; iradenin kusurlu birirade olmasr gerekir. Orne$inisnad yetenefine sahiP bulun-mayan bir kimsenin igledifi eY-lenide iradenin unsurlannarastlansa bile bu irade, kusurlubir irade olmadr[r igin maneviunsurun yoklugu nedeniyie bueylem tog sayrlmayacaktrr.Cirnkri Italvan Ceza Yasast'ntng5'nci maddesindeki gok krsa ta-mmdan anlagrlaca$ gibi "Isnadvetenefi, anlama ve isteme Ye-ieneE'iie- sahip olm aktrr" KlasikCeziHukuku' Okulunu karakte-rize eden kuram gore, isnad Ye-tenefinin esasr, irade 6zgri.rlti$i(Liberto arbitro )dur. Insana, iyi-yi kdttiden ayrrma yete-neSinesahip olmasrna rafmen kijtnyiisggtigi igin yani iradesi kusurluoldufu icin ceza verilir.

Bii anlayrga gdre kusurlulu-ftun esast, drs dunyada beliren6vlem ile fail arasrndaki PsigikbaEdrr. Kusurlulufu, fail ile eY-leri arasrndaki psigik bir bafaindirggye.n bu g0ni9 yetersiz.gd-riilerek, kusurlu salnlacaK lra-denin bir norma aylunhk vasfi-m iade etmedi$ ileri stiriilmek-tedir. Bu kanrda olan teorisyen-lere gijre hakh olarak hukuk dii-zeni larafindan ytiklenilmig-birgbreve, bir zorunlu$a aylurrdtigmeyen bir psigik davrantgta,ne kastrn ne de taksrnn unsur-larrna rastlanamaz. Bu nedenle;hukuk dtizeni ile gatrgmayan vevaptrnm uvgulanamayan biriradeve kusrirlu irade denileme-yecegi savtyla, doktrinde genelkabul gtirmtig bir tanrma g6rekusurluluk "Sugun maddi un-surunu gergeklegtirmig olan ira-de ile hukuk dtiaeninin koymugoldugu kural arasrndaki aylcn-hktrr."

Bilindi!'i gtbi, 'objektif so-rumluluk" kawamr iginde yeralan "hasdr agan suglar" ve "so-nucu nedeniyle atnrlagmlg sug-lar" aynk tutulursa, ceza huku-

kunda kusurluluk, "kast" ve"taksir" olmak rizere iki kategeri i ginde deterlendirilmektedir.

Konumui agrsrndan asrliinemli olan ve tizerinde durul-masr gereken kanrmrzca "ihmalkastr'Er. Ctinkti irzellikle gtireviihmal suglannda srkga ve yanl$olarak il-eri srirtilen defilerdenbiri de "hizmet kusuru" defidir.

Ovsa: Danrstav 1O'uncu dai-resinin 31 Ekim i983 tarihli ka-rannda da aqrkqa belirtildi$ gi-bi "idare huliuku ilkelerine gOrebir olavda idarenin hizmet ku-surunun varh$ndan sijz edilmesi iein idaresinin ytirtitmekle yti-krimlu bulundutru kamu hizme'tinde, kurulug, [l"ytq ya da Per-sonel apsrndan gereken emir rctalimatlann verilmemesi, denetimin yetersiz olmasr, hizmetctahsis edilen arag gereqlerinhizmet gereklerine uygun ve Ye-terli olmamasr, gereken ijnlem-lerin ahnmamasiveya geg ya davetersiz altnmast gibi nedenler-ie bir aksakhk, Sozukluk, du-zensizlik, eksiklik veya sakathl'meydan-a gelmig ve oiugtu$u ileri siirulen zarann da bundmkaynaklanmrg olmast gereh-mdktedir". Karar igerifinden

yani hizmet kusuru ajan I

iunun dofal bir uzanttst oltadrr.

Nitekim; Danrgtay 10'NrteKrm; uanrgEay ruluDairesi L982/2908 E, 1985126s3Fh., 1,6.f:.1,985 tarihli ve "hegiienin hatah enjeksiyonu r

niyle kolu kesilen hastayaminat verilmesine"kararrnda:

"Halkq safhk- hizmetJeriviiriitmekle e6revli olan icirastanelerde-yaprlacak tedarin trbbi esaslara uygun bigive hizmetin gerektir?ig'i yeternliEe sahip personelle yaprlma*nr saElamakla vtiktimltidtir." drnilmdktedir. Hemen belirtmel-viz ki; bu olayda idare, hizm'cLrrsorir nedenivle tazminatla sr-rumlu tutuluiken, hemgire n*"dikkatsizlik ve tedbir-sizlihr*

L2

Ive

pgo-flrr.asrl

muhafaza alhna ahnanm, emanet memuruncaverilmesi sonucu sahibine

rlulugunu kaldrran bir ko--nadrg gibi, hizmet kusu-!r naradoksu da degldir._qrsrr, munzam ve mrilhak

Q*tu position) veyat {superposition) geklin-

kusuru"nu ve idarenin

ilir.bu kavram, idarenin

"hizmet kusuru

r.

Sayfa 13

DMMayrs-Ifaziran lggg

dai-i ka-r g!-gdre, ku-

yu-

per-ve

dene-

nve ye-

Iem-

ve_ iglemleri nedeniylegahrslara verdikleri za-_ilgili olup; idare perso-kuruma verdikleri za-ilgili olarak hizmeckavramrndan teknik

ya daenler-, dli-

hkiie-dan

lilK-grbi;etinku-

kusu-olmak-

uncuK.

"hem-nede-

rdz edilmesi ve iizellikleidarerin zarar giirdiigirra iligkin goreri ihm-al

ileri stirrilebilmeside{'ildir. Burada an-ve hukuki sorumlulu-ru_ igin gerekli gartla-adr$ siiylenebilecek-Borglar Hukuku acr-u, Dorvrar rlru(uKu acl_

tusurun ve haksrz dilIm, ceza hukuku acrsrn-nanevi unsur olari "ih-

mrr gergeklegmedili

taz-dair

rlnridare,

ile-

ll nr4lannda "kast" soru-Lderisellik kuramr" ile

n dnleyebilme grictinelFadlgrnm anlagrlmasruDgrnrn anla$rlmasr

bir soru sorulabilir:y6terli-

" de-l-

hizmeta so-

ire de

ruruN EKSPERLER|

DERNEGi

BUL]ENi

nmaya sebebiyet vermek"n mahkum olmustur.r daire, benzeri gerekce-edli Emanet Mlmurlu-

mesinde, ajanrn kusurlui nedeniyle idarenin taz-

rnrmlulu{'unun dogduf.u-narvermigtir.rdld-tigri gibi, kiqisel kusur,

sa, nedensellik bafrnrn varhErnrda kabul etrnek eerekir. lsliri-nin goklu{u, per$nelin nicll venitgl yetersizlig.i gibi yeterli ka-rutlarla desteklenmemis sovutgerekgeler gegersizdir.

-NiQkim-; Yargrtay Ceza Ge-nef Kurulu, L2.6.L972 tarih.8.223 K 252 sayrh karannda-iki yrl stireyle kegif yaprlm-adrgagereKgeslyte goren lhmal su-gundan mahkum olan bir haki-min iqlerinin goklufunun ileristirerek yqptt$ itirazr yerindegtirmeyerek reddetmiStir.

Ingiliz hukuku daha da ileriBr{e19k ihmali (negligence) ya-sal bir uyanrk dawanma (obli-gation of vigilance) yrikrimltilti-Sintin "ihlali" olarak nitelemek-te ve dofan zararln ihmalde bu-lunan tarafindan arzu edilmisolup olmamasr, sorumluluEii]igkin sonucu deg gtirmemekt-e-chr.

Kugkusuz ki; bir ihmal hare-ketiyle bir sonug yaratan kimse-nin sorumlu tutulabilmesi: awr-ca bu dawanrEryla hukuiri

-birytikleme aykrn

- davranmasrna

bafhdrr. Prof.Dr. Sulhi Dtinme-zer, Sattellie Romana Di Fal-co'dan _yaptr-gr geviri srrasrnda,gtirevi ihmal suglan igin kastrimemunyet veya hrzmet tasar_

rufunu haksrz olarak kanun venizamata giire yaprlmasr icep et-ti$.Sekilde yapmamak yeya -ge-ciktirme Suur ve iradesindenibarettir" biqiminde tanrmla-maktadrr.

6zel Hukuk.. Y6niinde KusurOzel hukuk ytiniinden de ku-

sur, hukuk kurahna, normlaragykr-n bir dawanrg olup; belirlibir kigiye objektif hukiril tara-findan verilen bir ddevin yerinegetirilmemesi gibi ihmali vevaicrai eylemleri igerir. Kusur riy-nca zarar venne niyetini iger-mez. Bu niyet, kusurun sorum-luluk do{urabilmesinin kosulude$ldir..Varhgr, ancak afrilag-trncr etki yapar.

Bilindigi gibi, Borglar IGnu-numuz da, difer medeni kanun-lar gibi hukuksal sorumlulukagrsrndan Roma Hukukundanberi gelen "kusur teori'sini be-

I

mal olarak srnrflandrran kusur-lanna, subjektif bir esasa

-da-

yanggnghr. Tedbirsizlik, dik-katsizlik ve gecikme gibi blum-suzluklardan- herhanlei biriniveya birkagrnr icerebillecek ih-mal; Failin hukuka aykrn sonu-cu istememekle birlikte bu so-nucu iinlemek icin durum vekogullann gerek-tirdig dikkatve tizeni giistermemek' bicimin-de tanrmlanmaktadrr. Buradahukuka aykrn sonucun amap-lanmamasrna' karsrn: eer€kiidikkat ve dzenin eO6terih;emesisuretiyle nesnel -davranrs

bici-minden saprldrg igin bu- haie-lret tarzr "kusur" olarak nitelen-dirilmektedir.

Agr ihmal ile hafif ihmalibirbirinden ayrran iilctit ise, vi-ne iizen ve dikkat kbwamian-drr.

Alzr ihmal her makul insa-ntn, aynr durum ue kopullardaolrnasr gereken asgari ijzen ue

Qikpgtin gdsterilmbmig olmast;hafif ihmal ise, dikkaiti ue ted-birli .kimselerin g\stereceSi dzenue titizli{in sarf edilmemig ol-mastcILr.

Bazr hallerde sorumlulukdo{.rudan dikkat ve itina kav-ra-mlanna baSlanmaktadrr. Ni-tekim; istihdam edenlerin so-rum_luluf,unu diizenleyen Borg-lar Kanunu'nun b5'nci maddeiiila hayvan idare edenlerin so-rumlulugrnu drizenleyen b6'ncrmaddenin kargrt anlainlanndananlagrlacaf,- -gibi sorumluluk;'hat ve maslahatrn icap ettirdifibiitiin dikkat ve itina ia bului-mamak" grbi bir kusur-kari-nesine, yani istihdam eden veva!3Want idare eyleyenlerin, ke-n-ttrlenne dtigen dikkat ve tizenigiistermemek kusuruna danan-makta ve BKniin 4l'nci maide-sinin aksine bewine ktilfeti va-ni kusurun buiunmadrflnr La-nrtlanmasr, davahya dtilmekte-drr.

1e

thukuka aykrn sonuc,TGaF bir icra harekeii

nimsemig; bu sorumlulufu za-rarh fiil failinin knqrt wp-rn ih-

I

if*ss

TuTuN EKSPERLERI

ornrurGig0LTnli

Bagkenttekitaaliyetlerimiz

31,61MAYIS 1992 tarihinde- -7r'{rtDernek Y6netim Kurulu

uyeleri, Ir{irfettigler Der-neSi Yonetim kurulu tt'eierivlebirlii(e Mali5re ve Gum-ruk ga-karu Sayrn Sumer Oral't ziya-ret etti. Her iki dernek iiyeleri-nin Bakanrmvca sarnimikargrlanmasr ile sorun ve one-rilerimizin ilgiyie izlenmesi biz-ieri son derece sevindirdi.

Ankara'da; i.U. Orm. Fa. Tu-tun Eksperleri Yuksek Okulumezunu olupta iki seneyi ag-lnn suredir Tekel Genel Md'de

goreve baglayamayan meslek-taglanmrzrn, sorunlanyla dailgilenip Hazine Drg TicaretMustesarhSr'ndan gelen olum-l"-y*! nedeniyle Bagh ve ilgi-li Kuruluglar Daire Bagkanir$rile Devlet Personel Daire Ba5-kanhsryla temasa gegilerek sdzkonusu proseduriin bir an on-ce gergeklegtirilmesine yonelikgahgmalarda bulunulmustur.Henuz gdreve baglayamamrqmesleirtagl€utmrzl lusa zaman-da araruzda g6recegimiziumuyonrz.

stresince grkacak olan birev adreslerine gdnderilmesiniistemektedirler. DerneSimizeadreslerini bildirenarkadaglanmrza Temmuz-Afustos- Eyl0l aylanna aitbrlltenler ulastmlacaktrr.Tiitiinciilirgiim

ilgili mahallitabirlerin

belirlenmesitinX tutnncthiAo ilemahalli tabirlerrn

- derlenmesl amacrvla bq4€qa baqlatmrq buluiuyruMeslektaqlanm vAan, gatf bCbdlge ve y0relerde derlediklctabir ne deyimlert agrklbirlikte gdndermeleriniDerleme galrgmalan bOlyayrnlanacaktrr.

Sayfa

gOrunce ne kadarsevindigimi

Gerge$i soylemek gerekirse-bu kadar ilgi goreceginisanmryordum. Qunku ilkelimize gergek anlamda biriletigim aracr gegti. Temeherkesin buna sadece birokuyucu olarak de$il, ayruzamanda vazrlanvla dakatrlmasrdrr. Ozelii kletecrirbeli meslektagrica ediyorum, lutfen bizlcIde$erli bilgilerinden yoks' rrnbrralanasrnlar. S?ler neyazarsanrz, btzler o kadaraydrnianmrg oluruz.

Btltenin grkanlmasrndaeme$i geeen arkadaglanmrtegekkur eder,devamrm dilerim,

RamazanBTTTLI\KI]TLI'YT'RGA

Ev adreslebiilten. giinde6q ENELIJKLE Tutun{n Pl."p.rleri.Yoksek-

Okulu'ndaki OArenciarkadagl anmr z yaz tittllen

S0Nisan 1992 tarihinde, tekel lgletmeteri Genet Madadijda s1revinden istifaederek aynlan saytn Mustafa GagU'ye lzmir y.T.lgt.M*.uJ.tujt ve baflt birim-Iedn& g6rev yapan Ekry*ler tarahndan, 7 Mays tgg2 gA;A akgai yemeliverilerek, kendisine Tekel lgtetmeteri Genet M0diart0!0nae-*i oagarit gaigmai;-nndan ve meslek menlu.planmrza g1stermig oHugu itgiden'aaayi tegex*tir4ily:t!:._Uu:tata Ghgtl Mayrs aytndan itibaien yigar iotdingteki'Grup Koondinatdd0dA gdrevine yeniden d6ndij. Tegekktrr ederlz.

TUTUN EKSPERLERI

DERNEGi

aUnrrui

V.f.lEl. Mrk.Md.de Eksper,*rr' galryan tiyemiz Kamil yavuz[Lr7s 1992 tarihinde Bursa'da ev-H. Esin-Kamil giftini tebrik eder,5fF boyu mutluluklar dileriz.

***

***

Y.T. lqletrneleri Merkezeksperlerinden Sabri Qa!-

*Bingiil)ln eqi Dilek hanrmrnp-re gedrdili krz goculu nede-

Dilek-Sabri Qa[daq qiftininpaylaEr, minik yavnr-

yaqamlar dileriz.

KIR Bismil ahm nokra-gici gdrevli iken rahatsulana-. Try Fakiiltesi'nde tedavi gG

Hasan KARTAL'adileklerimizi iletiriz.

***Y.T.I9I. ve tic. Mties. Mii-

Sayrnllcvzat SAGBILI

tedavi gOrdti[ii yurtdrgrn-: En krsa siirede gOre-

baglamasrm arzu efii$miztekrar gegmig olsun de-

***Tekel Y.T. lgl. Mer-kadrolu eksper aka-

\inSEylLtR'et4irni$ oldutu trafik kazasr

SEVILIR ailesine gegmig

Sayfa 15yfa la

i\rhmam.ekirse,imir ilk defada birbmennimre bir[, almrda fiilenE

bZleri

bEsalhg dileriz.

ff*TEffiL Y.T.Iql. ve Tic. Miies. Md.liilii eksperrerinden Arif ERTEM.e ve

rTFlr EKEL Yaprak riitiin lqhtmeleri ve Ticareti Miiessesesi Miidiirliigii eksper-lerinden arkadaErmrz selami rAhruOvER'e annelerinin vefao dolaysryla

Tmll$ ERTLER, kendilerinden istenen gdrevlerikendi iradeleri ile sonuglandrrma idrakine vee$itimine sahip olmahdr.

ELBERT HUBBARI)

Ug ge$it dost vardr: Birincisi ekmek grbi-{ir, onu hergiin ararsrruz. kincisi ilag gUl-dir, gerekti$nde ararsuuz. Ugiinctisii hista-hk gibidir, o gelip sizi bulur.

Oscar WILDE

voksuni ne kadar

Bitlis Tekel Y.T.lEl. Mrk. Md.liigii eksperlerinden Hiiseyin ERTEM'e annete-Iftf ruID r.cf,cr I.r.r)r, ivrnL IvlO.fUgU eKSIX

lBxeGfnntz iiyesi, universal rinin vefan dolayrsryla baEsafhlr dileriz.tJl* ve ric. A.g. eksperlerindenh Taill 30 Mayis t9g2 rarininOeh* evlendi. Buket ve Suat'r teb-* Gfu, mutluluklar dileriz.

]HIAVATIN aq tarafr,rils&nlann gektikleri rs-trapl ar de$il, hay atta kagrrdrklan firs atl ardn.

Thomas CARLYLE

kadar

eerme

imwe ev

ile ilgili

btrunuyoruz.galqtr$t

ni isuyoruzbriltenimizoc

aitr

niizleilli

iletiriz.

I :.1

llit :il:1al

fili'if -',

$,*,$" i:,

Armaganll Bulmaca. Samiun.y0resinde tiitiinlerin lnrrutulma yeri,- R0qvet alan,5-Bir say - Arap erkeklerinin tlerinin iizerine ba$a&klan, yiinden 0riilmt$gember a! - Hollanda'run plaka igareti - Kurga

EKSPERIIRI

DERI{E6i

zuLlENI

-tau$;[.F- i9 :10 1l 1213 1415

2',3

45

67II10

11

1?1e

141E

Soldan saga1.-Gryllotalpa gryllotalpa - Parts per million, 2-UretildiSi gevrenin Eartlarna adapte olmug morfolo-jik ydnden geniq bir varyasyona sahip bitki toplulu-!.u- Bir hticre, bir doku ya da bir orgarun boyutlan-run sonradan kiigtilmesi. 3-Anura takrmmdanddrtyrizii aghn tiir igeren kurbaSa familyasr - Birolumsuduk edah - Basit qekerlerin genel a&.4-Eskidilde kulak - Bir element adr, 5-Fransrz tiittin mono-poiii - Millet - Mrizikte durak igareti, 6-Atattirk'tincinctilii$inde kurulan ilk a& Ttirk Dili Tetkik Cemi-yeti olan kurumun krsa yazilrqr - Sistematikte b<icek-ler smrfi (okundu$u gibi), 7-Mafyada suskunluk ya-sasr- "Yazrklar olsun" anlamrnda bir tinlem- Birharnn okunuqu, 8-Qok ince gOzenekli pamuk, ipekveya sentetik dokuma- Trabzon ydresinde iiretimiyafulan bir tiinin gegidi, 9-lskandiliav inancnda, ev-renin yaratrhgmda olugan ilk canh - Soydan geEme,kaltl5nl - Asya'da bir tilke - l0-Brigte sanzatunun kr-sa yazil4r - Ateq - Ktgiik ve basit bitkilerin genel adr- Ayak (eski dil), ll-Nikelin simgesi - Geniglik -Mahsul ya da gtirmez kapsamrna girmeyen imhakkfiitiin veya eski dilde yakma, ate$e atma, 12- Alaybhalk Eiiri - Bir nota, l3-Devlet hazinesi, beylik - Tti-tiiniin bitki sistemati$inde yer aldr$r familya, 14-TiiEnde bii el grubu - Kimi tiitiinlerde tigtincii anaile ngalE arasrnda oluqan elin adr, l5-Kanuna benzn-'yen, tokmaklarla galman bir tiir telli galgl - uzun tti-tiin qubuktan kullaruldr$ ga$arda odanm ortasrnayerleEirilen ktil ganag. l yYukandan aga!rya

mun simgesi, 6-Bir haber ajansrun krsa yezlqrYunan mitolojisindeArgos kentinin Irmak TuInakhous'un kr-zr - Atlas-Okvanusu'nun kuzevirdckuz kozu biiyrik adadan olugan takrmada, 7-"iyi ya da kcitti olarak dofmaz, iginde yaqadrklanlum dtizeni onlan iyi ya da kdtii yapar" diyen -

Diinya Ttinin" isimli romanrn Bulgar yazarrMuhammet iizerine yazrlmrq kaside - Bir ohvrun:unmet uzenne yia[mlg Kasloe - lJlr orrluk edau - Kenevirden yaprlmrq gok kalm ip,yatagr - Fransz moda tasanmcrsr Christian'rn- Kangft renkli, lO-Mesaj - 1890 yrhnda kurulmmeni dilinde "ittifak" anlamrna gelen parti, 11-Gdkttirkler'in bafrmsrzhklanm yenidenda ve giiqlenmesinde dnemli rol oynayan, ha-rait bilgiler Orhun Yazrtlan'nda yer almrq devlet

tan Alman astrolog - Kahraman, yilit - Yeni biryaratrna, buluq, 13-Matematikte sabir bir say -guntin yirmiddrtte biri, l4-Hayvanat bahgesibans dil) - Aynm, l5-Tiinin yaprak biti.ilOT:guhn acarflrzr o$ru olarak gdzenler

dan kur'a ile belirlenecek beq kiqiyenUnYa-ftfriN isimli roman'aredilecektir. Qtiziimlerin ash veyaen geE 30 Haziran 1992 tarihindegegecek qekilde postaya verilmelidir.nlar...

Geqen sayrdaki bulmacanrn Eozr.i1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213

1

2

3

4

5

6

7

I910

11

12

14

1

l-Tiifiin ve tiitiin mamullerinin igim ekspertizi - Em- 1

bulmacamua giinderilen-qqe, sogutma,Z-Biy rgnk - Eski dilde vurma, ddvme - llOT: Mayrs aynda yabir baska rlryml