Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

28. Toplantısı

Toplantı Hazırlık Notları

6 Ocak 2015

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

BTYK 28. Toplantısı Hazırlık Dosyası

© Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, 2015

Bu raporun bütün hakları saklıdır.

Yazılar ve görsel malzemeler izin alınmadan tümüyle veya kısmen yayımlanamaz.

Bilimsel amaçlarla kullanım halinde referans verilmesi zorunludur.

TÜBİTAK

Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı

Atatürk Bulvarı No: 221 Kavaklıdere 06100 Ankara

Tel: 0312 467 36 59

e-posta: [email protected]

www.tubitak.gov.tr

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Hakkında

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname

(KHK) ile kurulmuştur.

Yüksek Kurul’un KHK ile belirlenen görevleri; uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde

hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, öncelikli alanların belirlenmesi, plan ve

programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği

sağlanması, gerekli yasa tasarıları ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün

yetiştirilmesinin sağlanması, özel sektör araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması,

sektörler ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasıdır.

BTYK, 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi çerçevesinde, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve

Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı, Gümrük ve

Ticaret Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Sağlık Bakanı, Orman ve Su

İşleri Bakanı ile YÖK Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı

Müsteşarı, TAEK Başkanı, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı1, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı,

TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve YÖK'ün belirleyeceği konu ile ilgili gelişmiş bir üniversitenin

seçeceği bir üyeden oluşur2. Gerektiğinde diğer Bakanlar, araştırma kuruluşlarının sorumluları ve

uzman kişiler de BTYK’ya davetli sıfatıyla katılım sağlayabilirler.

İlk toplantısı 9 Ekim 1989 tarihinde gerçekleşen BTYK’nın sekretarya faaliyetleri TÜBİTAK tarafından

yürütülmektedir.

Not

Yüksek Kurul toplantılarında alınan kararlar 8 Eylül 2005 tarihinde gerçekleştirilen 12. toplantıdan

itibaren aşağıda gösterilen sistematik ile numaralandırılmıştır:

YYYY/TKK : (Örnek: 2009/201)

YYYY : Yıl (Örnek: 2009)

T : Kararın alındığı toplantının o yıl içindeki toplantılar arasındaki sırası (Örnek: 2)

KK : Kararın o toplantı içerisinde alınan kararlar arasındaki sırası (Örnek: 01)

1 19 Kasım 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6569 no.lu Kanun ile yapılan değişiklikle 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi’ne eklenmiştir.

2 8 Haziran 2011 ve 4 Temmuz 2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan KHK’larla Bakanlık teşkilatlarında yapılan değişiklikler

dikkate alınmıştır.

İÇİNDEKİLER

1. Gündem 1

2. Katılımcı Listesi

2.1. BTYK 28. Toplantısı Üyeleri 2

2.2. BTYK 28. Toplantısı Davetlileri 3

3. Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler 5

3.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9] 6

3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102] 12

3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 [2010/201] 14

3.4. Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203] 200

3.5. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] 201

3.6. Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması [2011/102] 203

3.7. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106] 205

3.8. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107] 211

3.9. Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108] 213

3.10. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101] 215

3.11. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102] 216

3.12. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104] 219

3.13. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105] 221

3.14. Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108] 222

3.15. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin İzlenmesi [2013/101] 223

3.16. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102] 235

3.17. e-Devlet Uygulamaları Hizmet Alımları için Firma Belgelendirme Sistemi Oluşturulması [2013/103] 240

3.18. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104] 242

3.19. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105] 243

3.20. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106] 244

3.21. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201] 247

3.22. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202] 250

3.23. Rüzgâr Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203] 251

3.24. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204] 253

3.25. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205] 254

3.26. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206] 255

3.27. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207] 257

3.28. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Dış Ticaret Açığının Azaltılmasına ve Teknolojik Yetkinliğimizin Artırılmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/101] 260

3.29. Yüksek Teknoloji Şirketlerinin Satın Alınmasına Yönelik Desteklerin Geliştirilmesi [2014/102] 262

3.30. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi [2014/104] 263

BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU

28. TOPLANTISI

6 Ocak 2015, Saat: 14.00

Vali Galip Demirel Ankara Vilayetler Evi

GÜNDEM

1) Başbakan Sayın Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU’nun Açılış Konuşması

2) TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK’ın Sunumu

3) Genel Görüşme

4) Sonuçlandırılacak Kararlar ile Yeni Karar Taslaklarının Görüşülmesi

a) Sonuçlanan Karar Taslakları

i. Yurt Dışında Lisansüstü Eğitim Desteği Sağlayan Burs Programlarının Yeniden Yapılandırılması [2012/106]

ii. Uluslararası Şirketlerin Ar-Ge Laboratuvarlarının Ülkemizde Kurulmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/103]

iii. Ufuk 2020 (Horizon 2020) Programı Ulusal İrtibat Kuruluşunun Görevlendirilmesi [2014/105]

b) Yeni Karar Taslakları

i. Üniversitelerin Ar-Ge Stratejilerinin Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/101]

ii. Doktora Derecesine Sahip İnsan Kaynağının Nicelik ve Nitelik Olarak Artırılmasına Yönelik Çalışmalar Yapılması [2015/102]

iii. Uluslararası Kuluçka Merkezi Desteğinin Geliştirilmesi ve Uygulamaya Alınması [2015/103]

5) Kapanış

1

BTYK YİRMİ SEKİZİNCİ TOPLANTISI ÜYELERİ

Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU Başbakan

Fikri IŞIK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

Taner YILDIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Dr. Mehmet Mehdi EKER Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

Nurettin CANİKLİ Gümrük ve Ticaret Bakanı

Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı

Prof. Dr. Nabi AVCI Milli Eğitim Bakanı

Dr. İsmet YILMAZ Milli Savunma Bakanı

Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağlık Bakanı

Prof. Dr. M. A. Yekta SARAÇ YÖK Başkanı

İbrahim ŞENEL Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı

M. Cüneyd DÜZYOL Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı

Cavit DAĞDAŞ Hazine Müsteşarı V.

Prof. Dr. Peyami BATTAL Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü (*)

Zafer ALPER TAEK Başkanı

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı (**)

Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK TÜBİTAK Başkanı

Şenol GÖKA TRT Genel Müdürü

M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU TOBB Başkanı

Prof. Dr. Abdullah ÇAVUŞOĞLU TÜBİTAK Başkan Yardımcısı

(*) 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi uyarınca YÖK tarafından belirlenmiştir.

(**)19.11.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6569 no.lu Kanun ile yapılan değişiklikle 77 sayılı KHK’nın 3. Maddesi’ne eklenmiş olup, ilgili göreve henüz atama yapılmamıştır.

2

http://www.trt.net.tr/Kurumsal/s.aspx?id=senol+goka

BTYK YİRMİ SEKİZİNCİ TOPLANTISI DAVETLİLERİ

Org. Necdet ÖZEL Genelkurmay Başkanı

Bülent ARINÇ Başbakan Yardımcısı

Ali BABACAN Başbakan Yardımcısı

Doç. Dr. Yalçın AKDOĞAN Başbakan Yardımcısı

Prof. Dr. Numan KURTULMUŞ Başbakan Yardımcısı

Bekir BOZDAĞ Adalet Bakanı

Doç. Dr. Ayşenur İSLAM Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı

Volkan BOZKIR Avrupa Birliği Bakanı

Faruk ÇELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

İdris GÜLLÜCE Çevre ve Şehircilik Bakanı

Mevlüt ÇAVUŞOĞLU Dışişleri Bakanı

Nihat ZEYBEKCİ Ekonomi Bakanı

Akif Çağatay KILIÇ Gençlik ve Spor Bakanı

Efkan ALA İçişleri Bakanı

Dr. Cevdet YILMAZ Kalkınma Bakanı

Ömer ÇELİK Kültür ve Turizm Bakanı

Lütfi ELVAN Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

Prof. Dr. Emrullah İŞLER TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanı

Halil MAZICIOĞLU TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji

Komisyonu Başkanı

Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanı

Recai BERBER TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı

Ekrem ERDEM AK Parti Genel Başkan Yardımcısı (Ar-Ge)

Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı

Kemal MADENOĞLU Başbakanlık Müsteşarı

Prof. Dr. Davut KAVRANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı

Mehmet KILIÇLAR Ankara Valisi

Seyfullah HACIMÜFTÜOĞLU Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri

Prof. Dr. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı

Rauf Engin SOYSAL Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı

Metin KİLCİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı

Vedat MİRMAHMUTOĞULLARI Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı

Ziya ALTUNYALDIZ Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı

Naci AĞBAL Maliye Bakanlığı Müsteşarı

Doç. Dr. Yusuf TEKİN Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı

Korg. Sezai BOSTANCI Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı

Prof. Dr. Lütfi AKCA Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı

Prof. Dr. Eyüp GÜMÜŞ Sağlık Bakanlığı Müsteşarı

Feridun BİLGİN Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı

Prof. Dr. İsmail DEMİR Savunma Sanayii Müsteşarı

Prof. Dr. Cavit BİRCAN Üniversitelerarası Kurul Başkanı

Prof. Dr. Ahmet Cevat ACAR Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı

Ramazan YILDIRIM Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

3

BTYK YİRMİ SEKİZİNCİ TOPLANTISI DAVETLİLERİ

Yunus Emre KARAOSMANOĞLU Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı

Birol AYDEMİR Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı

Mahmut GÜRSES Kamu İhale Kurumu Başkanı

Prof. Dr. Habip ASAN Türk Patent Enstitüsü Başkanı

Ahmet KARAKOÇ KOSGEB Başkan V.

İ. İlhan HATİPOĞLU Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü

Seyit Ahmet IŞKIN Başbakanlık Özel Kalem Müdürü

Mehmet BÜYÜKEKŞİ TİM Başkanı

Prof. Dr. Talip ALP TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Yaman ARKUN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Necip CAMUŞCU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Gülfettin ÇELİK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Adnan DALGAKIRAN TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Abdulkerim DERVİŞOĞLU TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Doç. Dr. Bilge DEMİRKÖZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Ömer DEMİR TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Mahmut HİÇYILMAZ TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Mustafa SOLAK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Hulusi ŞENTÜRK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Ethem TOLGA TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Doç. Dr. Cevahir UZKURT TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Murat Ali YÜLEK TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Erol ARCAKLIOĞLU TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V.

Dr. Mehmet Alper KUTAY TÜBİTAK Başkan Yardımcısı V.

Arif KOYUNCU TÜBİTAK Genel Sekreter V.

Doç. Dr. Bahadır TUNABOYLU TÜBİTAK MAM Başkanı

Prof. Dr. Ahmet Arif ERGİN TÜBİTAK BİLGEM Başkanı

Yasemin ASLAN TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkan V.

4

http://tubitak.gov.tr/sites/default/files/necipcamuscu-210414.pdf

Önceki Kararlara İlişkin Gelişmeler

5

2005/9 (G) BTYK’nın 28. Toplantısı

3.1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı [2005/9]

KARAR

1. Ulusal Uzay Araştırmaları Programının uzun vadeli ve sürdürülebilir yapıda bir devlet politikası olarak bütçesi ve yol haritası ile birlikte gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına,

2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı koordinasyonunun ulusal kurum ve kuruluşlarla birlikte tam bir eşgüdüm içinde TÜBİTAK tarafından yapılmasına,

3. Türkiye’nin Avrupa Uzay Ajansına üyeliğini gerçekleştirecek çalışmaların TÜBİTAK’ın koordinasyonunda zaman geçirilmeden başlatılmasına,

karar verilmiştir.

İLGİLİ DİĞER KARARLAR

2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016

DAHA ÖNCE GELİŞME RAPORLANAN TOPLANTI

Eylül 2005; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 12. Toplantısı

Mart 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 13. Toplantısı

Eylül 2006; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 14. Toplantısı

Mart 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 15. Toplantısı

Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı

Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı

Aralık 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 18. Toplantısı

Haziran 2009; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 19. Toplantısı




Ağustos 2012; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 24. Toplantısı

Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 25. Toplantısı



SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK

İLGİLİ KURULUŞLAR

TARAL Kapsamındaki Kuruluşlar

GELİŞME

10 Mart 2005 tarihinde yapılan BTYK’nın 11. Toplantısı’nda alınan 2005/9 no.lu karar gereği “Ulusal Uzay Araştırmaları Programı” 10 yıllık eylem planı ile kabul edilmiş ve Başbakanlık Genelgesi ile yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Program kapsamındaki gelişmeler aşağıda listelenmiştir.

6


1. Uygulama ve Teknoloji

1.1. Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretilmesi Projesi – TÜRKSAT 6A

TÜBİTAK UZAY Teknolojileri Araştırma Enstitüsü öncülüğünde TUSAŞ, ASELSAN ve CTECH firmaları ile birlikte yapılacak TÜRKSAT 6A Haberleşme Uydusu Projesi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlık Müsteşarı, TÜBİTAK Başkanı ve Türksat A.Ş. Genel Müdürü tarafından 15 Aralık 2014 tarihinde imzalanmıştır.

Kapsama alanına Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’nın gireceği TÜRKSAT 6A, yakıtıyla birlikte yaklaşık 4 ton ağırlığında olacak olup yerden yaklaşık 36.000 km. yükseklikte, 42 derece doğu boylamındaki yer sabit yörüngesine yerleştirilecektir. Üzerinde 4 yedek, toplam 20 aktarıcının bulunacağı uydunun hizmet ömrü 15 yıldır. Uydunun tüm testleri yurt içinde yapılacak olup proje kapsamında uydu üzerinde kullanılacak birçok alt sisteme uzay tarihçesi kazandırılacak ve bu alt sistemler daha sonra geliştirilecek milli haberleşme uydularının alt yapısını oluşturacaktır.

TÜRKSAT 6A Uydusunun hizmete girmesiyle birlikte yerli ve yabancı televizyon kanallarının sinyal iletimi, mobil iletişim, kara, deniz ve hava araçları arası iletişim, internet, veri transferi ve acil durum çağrı servis hizmetlerinin sunulması mümkün olacaktır.

TÜRKSAT 6A Haberleşme Uydusu’nun maliyetleri Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, TÜRKSAT ve TÜBİTAK tarafından karşılanacak ve proje ile haberleşme uydularının milli imkânlarla yapılabilmesi hedefine stratejik destek sağlanmış olacaktır. Türkiye, bu projenin tamamlanmasıyla haberleşme uydusu yapabilen 10 ülke arasına girecektir.

1.2. Ulusal Uzay Araştırmaları Programı Projesi – GÖKTÜRK-2 İleri Teknoloji Uydusu

TÜBİTAK UZAY ve TUSAŞ - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii işbirliğiyle gerçekleştirilen “2,5 Metre Çözünürlüklü Görüntüleme Amaçlı Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Geliştirme Uydusu, GÖKTÜRK-2” projesinin tasarım, üretim, montaj ve test aşamalarının tamamı öngörülen sürede başarıyla tamamlanmış ve uydumuz Çin’in Gansu Eyaletindeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nden 18 Aralık 2012 tarihinde başarıyla fırlatılmıştır.

18 Aralık 2014’te uzayda ikinci yılını tamamlayan GÖKTÜRK-2, dünya etrafında 10.000’den fazla tur atmıştır. Bu sürede Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın Ankara Ahlatlıbel’deki yer istasyonundan uydu ile 5.500 kez iletişim kurulmuştur. Dünyanın dört bir tarafından çekilen toplam 5.000 görüntü ile 10 milyon km

2 alan kapsanmıştır.

Yer İstasyonu yazılımlarında tüm güncelleme ve iyileştirme çalışmaları tamamlanmış ve yazılımların son sürümleri Ahlatlıbel Yer İstasyonu’na kurulmuştur. Yazılımlar ile birlikte 2 iş istasyonu teslim edilmiştir. Proje 18 Kasım 2014 tarihi itibarıyla kapatılmıştır.

1.3. GEZGİN GEOPORTAL - RASAT Yer Gözlem Uydusu

TÜBİTAK-UZAY tarafından Kalkınma Bakanlığı desteğiyle tasarlanıp üretilen ve 17 Ağustos 2011 tarihinde fırlatılan uzaktan algılama uydusu RASAT’ın dünyanın dört bir tarafından çektiği görüntüler, TÜBİTAK UZAY binasında faaliyet gösteren yer istasyonundan başarıyla indirilmektedir. RASAT Uydusu ile şu ana kadar dünya üzerinde toplam 7 milyon km

2 alanın görüntüsü çekilmiştir.

19 Ağustos 2014 itibarıyla Türkiye üzerinden alınan görüntüler GEZGİN GEOPORTAL (https://www.gezgin.gov.tr) aracılığı ile kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve TSK’nın hizmetine ücretsiz olarak sunulmaya başlanmıştır. Aynı portal üzerinden görüntü talepleri de alınabilmektedir. Aralık 2014 itibarıyla 800’e yakın kullanıcı portala kayıt yapmıştır.

RASAT uydu görüntülerinin paylaşımı kamu kurumları ile protokoller imzalanmış, bu kurumlara RASAT görüntüleri temin edilmiş ve uzaktan algılama faaliyetlerine katkı sağlanmıştır.

2. Alt Sistem Çalışmaları

TÜBİTAK UZAY, RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydu projeleriyle elde ettiği uydu ve alt sistem tasarım, üretim, test, entegrasyon ve fırlatma hizmeti bilgi ve deneyimlerini, uyduların tamamen yerli olarak üretilebilmesini sağlamak ve daha yüksek yörüngelerde çalışabilecek uydular üretebilmek amacıyla aşağıdaki projelerle devam ettirmektedir.

7


2.1. Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı (HALE) Projesi

HALE projesi, Kalkınma Bakanlığı destekli olarak 2010 yılı Ağustos ayında başlatılmıştır. Elektrik itki motoru geliştirme çalışmaları, ülkemizde olduğu kadar dünyada da yeni bir araştırma alanıdır. Proje, ülkemizin uzay alanında, özellikle itki sistemleri konusundaki bilgi birikimini önemli bir yere taşıyacaktır. Ayrıca, bu sayede milli imkânlarla geliştirilen sistemlerin sayısı artırılacak, elde edilen yetenek ve imkânlar ile bu alandaki dışa bağımlılık en aza indirilerek, ulusal bilimsel ve teknolojik araştırma olanaklarının arasına elektrik itki sistemleri teknolojisi de katılacaktır.

Altyapı kurulması kapsamında; TÜBİTAK UZAY yerleşkesinde elektrikli itki sistemleri tasarım, üretim ve testlerini gerçekleştirmek için 2.3m çap ve 4.5m derinlikte 171.000 l/s N2 pompalama hızına sahip vakum tank içeren bir laboratuvar kurulmuştur. Ayrıca bu sistemde itki sisteminin performansını belirlemek amacıyla üretilen itkiyi ölçen itki standı ve kuyruk gazı plazma potansiyeli, elektron sıcaklığı, elektron yoğunluğu ile iyon akımını ölçen ölçüm uçları bulunmaktadır. HALE projesi kapsamında, 1,5 kW gücünde, 70 mN itki ve 1500 s özgül itki üretme kapasitesine sahip bir Hall Etkili İtki Motoru geliştirilecek ve altyapıda test edilecektir. Bu kapsamda; Orta Vakum Tank Kritik tasarım faaliyetleri tamamlanmış ve fabrika kabul testleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca ilk prototip motor üretilmiş, manyetik testleri gerçekleştirilmiştir ve motora ilişkin optimizasyon çalışmaları devam etmektedir.

2.2. İMECE Uydu Altyapı Geliştirme Projesi

Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen altyapı geliştirme projesi kapsamında TÜBİTAK UZAY tarafından 5 yıl içerisinde tepki tekeri, yıldız algılayıcı, metrealtı kamera, hiperspektral kamera, uçuş bilgisayarı, haberleşme sistemi ve güneş algılayıcı olmak üzere 7 alt sisteme yönelik altyapılar kurulacak ve ilgili sistemler geliştirilecektir. Proje kapsamında ayrıca 5.250 m

2 laboratuvar binası

inşaatı yapılacaktır. Proje sonrasında da metrealtı bir uyduda geliştirilecek bu alt sistemlere tarihçe kazandırılması hedeflenmektedir.

3. Uluslararası İşbirliği

3.1. Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı ve H2020

RASAT ve GÖKTÜRK-2 uydularından edinilmiş tecrübelerle TÜBİTAK UZAY, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı destekli 5 uluslararası projede (P2-ROTECT, THOR, GAMALINK, EOPOWER ve COGSENSE) proje ortağı olarak yer almayı başarmıştır. Horizon 2020 kapsamında yeni işbirliklerinin kurulması çalışmaları devam etmektedir. Program sayesinde uzay alanında faaliyet gösteren diğer ülkelerdeki kurum ve kuruluşlarla birlikte Ar-Ge çalışmaları yapılmaktadır.

3.2. Uluslararası Bilim Konseyi - Uzay Araştırmaları Komitesi (ICSU-COSPAR)

2012 yılında Hindistan, 2014 yılında da Rusya’da düzenlenen COSPAR (Committee on Space Research) Bilimsel Kongresi’nin 41.’si 2016 yılında TÜBİTAK ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirilecektir. Yaklaşık 60 ülkeden 3000’in üzerinde katılımcının beklendiği kongre için hazırlık çalışmalarına devam edilmektedir. COSPAR 2016’nın TÜBİTAK Başkanlık ve TÜBİTAK UZAY yetkililerinden oluşan Yerel Organizasyon Komitesi üyeleri 2-9 Ağustos 2014 tarihleri arasında Rusya-Moskova’da düzenlenen 40. Bilimsel Kongreye katılım sağlanmıştır. Burada hem COSPAR Kongre organizasyonu hakkında yakından bilgi sahibi olunmuş hem de İstanbul’da düzenlenecek Kongre organizasyonu ile ilgili tanıtım faaliyetinde bulunularak COSPAR yetkilileri ve Moskova’daki organizasyonu gerçekleştiren Yerel Organizasyon Komitesi ile görüşmeler yapılmıştır.

3.3. Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Organizasyonu (APSCO)

APSCO Eğitim ve Kurslarına Katılımlar

Uydu Algılayıcıları için Radyometrik Kalibrasyon Projesi Fizibilite Çalışması kapsamındaki 1. Sensörlerin Radyometrik Kalibrasyonu Uzman Grup Toplantısı TÜBİTAK UZAY ev sahipliğinde Nevşehir-Göreme’de 26-29 Ağustos 2014 tarihlerinde başarıyla gerçekleşmiştir. Toplantıya APSCO üyesi ülkelerden Bangladeş, Çin, İran, Moğolistan, Pakistan, Peru, Tayland ve Türkiye’den toplam 24 uzman ve delege tarafından katılım sağlanmıştır.

TÜBİTAK UZAY, Kalkınma Bakanlığı desteğinde gerçekleştirdiği GEOPORTAL projesi kapsamında, Tuz Gölü’nde uydu görüntülerinin iyileştirilmesine yönelik radyometrik kalibrasyon konusunda Ağustos 2014’te yaptığı saha çalışmasını 29 Ağustos 2014 tarihinde uydularımızın Tuz

8


Gölü üzerinden geçişi ile tamamlamıştır. Aynı tarihte APSCO üyesi ülkelerden gelen uzmanlar da Tuz Gölü’ne yapılan teknik gezi ile çalışmaları yerinde görme şansı elde etmiştir. Göktürk-2 ve RASAT uyduları dışında gerçekleştirilen koordinasyon sayesinde DEIMOS-1 (İspanya), SkySat-1/2 (ABD), LANDSAT-8 (ABD), Hyperion (ABD), ZY-1 02C (Çin), SJ-9A (Çin) uyduları da Tuz Gölü’nden görüntüler çekmiştir.

Endonezya Ulusal Havacılık ve Uzay Enstitüsü’nün (LAPAN) ev sahipliğinde APSCO tarafından 26 Ağustos-3 Eylül 2014 tarihlerinde organize edilen Küresel Seyrüsefer Uydu Sistemleri ve Teknolojileri eğitimine katılım sağlanmıştır.

Pakistan-Lahor’da 24-25 Eylül 2014 tarihinde gerçekleştirilen APSCO’nun 8. Konsey Toplantısı’na katılım sağlanmıştır.

Bangladeş-Dakka’da 11-13 Kasım 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen Küresel Seyrüsefer Uydu Sistemleri Teknolojileri ve Uygulamaları konulu APSCO’nun 6. Uluslararası Sempozyumuna katılım sağlanmıştır.

Birleşmiş Milletler, Çin Hükümeti ve APSCO tarafından 17-20 Kasım 2014 tarihlerinde Çin-Pekin’de düzenlenen uzay hukuku çalıştayına katılım sağlanmıştır.

3.4. Uluslararası Uzay Federasyonu (International Astornautical Federation-IAF)

Uluslararası Uzay Federasyonu (IAF) tarafından 29 Eylül – 3 Ekim 2014 tarihlerinde Kanada-Toronto’da gerçekleştirilen Uluslararası Uzay Kongresi’ne katılım sağlanmıştır.

3.5. Inter-Islamic Network for Space Science Technologies (ISNET)

TÜBİTAK UZAY ve İslam Ülkeleri Uzay Bilim Teknolojileri Ağı’nın (Inter-Islamic Network for Space Science Technologies, ISNET), İslam İşbirliği Teşkilatı Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Bakanlar Komitesi (COMSTECH) ile birlikte düzenlediği “Uydu Tasarım ve Mühendislik Çalıştayı” 20 Ekim 2014 tarihinde İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerden çok sayıda uzmanın katılımı ile gerçekleştirilmiştir.

Etkinliğe, Azerbaycan, Ürdün, Filistin, Pakistan, Sudan, Mısır, Yemen, İran, Malezya ve Irak uzay ajansları ve uzay enstitülerinden uzmanlar ve Türkiye’den UDHB, MSB, SSM, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, TUSAS, ROKETSAN, HAVELSAN başta olmak üzere ilgili kuruluş, dernek ve üniversite öğretim üyelerinden geniş katılım sağlanmıştır. Etkinlik süresince İslam ülkelerinin uzay teknolojileri alanındaki uzmanları tarafından ülkelerindeki uydu tasarım faaliyetleri hakkında sunumlar gerçekleştirilmiştir.

3.6. Asya-Pasifik Bölgesel Uzay Ajnsları Forumu (APRSAF)

Merkezi Tokyo-Japonya’da bulunan APRSAF organizasyonunun her yıl düzenlenen geniş katılımlı toplantısının 21.’si bu yıl Tokyo-Japonya’da 2-5 Aralık 2014 tarihlerinde gerçekleştirilmiş; toplantıya ülkemizi temsilen UDHB Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK UZAY tarafından katılım sağlanmıştır.

4. Ulusal Uzay Araştırma Programı Zaman Yol Haritası

Tablo 1. Ulusal Uzay Araştırma Programı Zaman Yol Haritası

Program Proje konusu Proje durumu

TE

KN

OL

OJİ

Ulusal Uzay (Sistem) Altyapısı Kurulması

Kalkınma Bakanlığı destekli İMECE Alt Yapı geliştirme projesi yürütülmektedir. (Yüksek Çözünürlüklü Uydu Kamerası-Yıldız İzler-Hiperspektral Uydu Kamerası-Tepki Tekeri-Haberleşme Sistemleri-Güneş Algılayıcı-Yeni Nesil Uçuş Bilgisayarı-Uydu Laboratuvarı)

(Bilsat) Yer Gözlem Araştırma Uydusu Geliştirme - ikinci nesil - 2.5 m

GÖKTÜRK-2 Uydu projesi tamamlanarak 2012 Aralık ayında fırlatılmıştır.

Üçüncü nesil - 1 m İMECE projesi kapsamında çalışmalar devam etmekte olup proje kapsamında geliştirilecek alt sistemlerin İMECE uydusu ile uzayda denenmesi planlanmaktadır.

9


Tablo 1. Ulusal Uzay Araştırma Programı Zaman Yol Haritası (Devamı – I)

Program Proje konusu Proje durumu T

EK

NO

LO

Jİ

(TÜRKSAT) Haberleşme Uydusu Geliştirme

TÜBİTAK KAMAG tarafından desteklenen TÜRKSAT 6A Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirme ve Üretilmesi proje sözleşmesi Aralık 2014’te imzalanmıştır.

Keşif ve İstihbarat amaçlı Uydu Tasarımı

GÖKTÜRK-2 Uydusu 18 Aralık 2012 tarihinde fırlatılmıştır ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından kullanılmaktadır.

Düşük Maliyetli Uydu Türleri Tasarım ve Geliştirme (Mikro-Nano)

İTÜ tarafından geliştirilen ITUpSAT 2009 yılında; İTÜ, TAMSAT ve TÜRKSAT’ın işbirliği yaptığı TurkSat-3USat uydusu 2013 yılında uzaya gönderilmiştir. Ayrıca TÜBİTAK ARDEB tarafından destekler sağlanmıştır.

Ulusal Fırlatma Sistemi ve Düşük Maliyetli Roket Geliştirme

SSM tarafından takip edilmektedir.

Algılayıcı (Sensör)Tasarım ve Geliştirme- Görünür,(Kızılötesi, Laser, Termal, Mikrodalga (Radar-InSAR))

GÖKTÜRK-2 Projesi kapsamında KUZGUN adı verilen kızılötesi kamera geliştirilmiş ve uzay tarihçesi kazandırılmıştır.

SSM tarafından takip edilen projeler de vardır.

(Ion,Sıvı,Katı) İtki Motoru Geliştirme

Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapı (HALE) projesi yürütülmekte olup projenin 2015 yılında bitirilmesi planlanmaktadır.

Jiroskop Teknolojisi Geliştirme TÜBİTAK KAMAG (1007) proje desteği aracılığıyla TUSAŞ koordinatörlüğünde gerçekleştirilen Dönence Projesi desteklenmiştir.

Ulusal (Yüksek İrtifa) Araştırma Uçağı Geliştirme

-

Güvenlik Sistemi ve Takip-İzleme Teknolojileri Tasarım ve Geliştirme

Akıllı Güvenlik Sistemleri projesi 2013 yılsonu itibarıyla tamamlanmıştır.

UY

GU

LA

MA

Veri Harmonizasyonu ve Ülke Standartlarının Geliştirilmesi

SAP’ye geçiş projesi yürütülmektedir.

e-Devlet Uygulamaları, CBS Tabanlı Web Sunumları

GEOPORTAL / Uydu Görüntü İşleme ve Geoportal Oluşturma Projesi yürütülmekte olup RASAT uydusundan alınan görüntüler kamu kurum ve kuruluşlar ile ücretsiz paylaşılmaktadır.

Tele-eğitim Tele-tıp Programı Üyesi olduğumuz Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (APSCO) tarafından 2015 yılı içerisinde eğitim planlanmaktadır.

Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanım

GAP Bölgesinde Hassas Tarım ve Sürdürülebilir Uygulamaların Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ve TÜBİTAK UZAY Teknolojileri Araştırma Enstitüsü arasında işbirliği protokolü ve proje sözleşmesi yapıldı. Proje kapsamında uydu ve hava platformlarından alınan görüntüler ile tarım alanlarının analizi yapılarak hassas tarım uygulamaları geliştirilecektir.

Çevre Yönetimi ve Biyo çeşitliliğin Korunması

GEZGİN GEOPORTAL ile sel, erozyon ve orman yangınları gibi çevresel sorunların tespiti sağlanmaktadır.

Zararların Azaltılması Uzay teknolojilerinin Acil Durum ve Afet Yönetiminde kullanılması amacıyla rapor hazırlanmıştır.

Güvenlik Sistemleri Akıllı Güvenlik Sistemleri projesi 2013 sonunda tamamlanmıştır.

10


Tablo 1. Ulusal Uzay Araştırma Programı Zaman Yol Haritası (Devamı – II)

Program Proje konusu Proje durumu İN

SA

N V

E B

İLİM

Gelecek Nesil Eğitim ve Öğretim Programları

Eğitim, seminer, enstitü gezisi, bilim etkinliği ve staj programları düzenlenmektedir.

Toplumda Uzay Kültürü Oluşturma

Fuar, konferans ve bilim etkinliklerine katılım sağlanmaktadır.

Bilgi Merkezleri Oluşturulması ve Bilgiye Ortak Paylaşım Ağları ile Kolay Ulaşım ve Kullanımın Sağlanması

GEZGİN Portalı ile tüm kamu kurumları ve akademisyenlere ücretsiz olarak uydu görüntüleri sunulmaktadır.

UL

US

LA

RA

RA

SI

İŞB

İRL

İĞİ

Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile İşbirliğini Artırma (Ortak Projelere ve ESA Programlarına Katılım ESA’ya Üyelik)

Avrupa Uzay Ajansı ile imzalanmış olan işbirliği anlaşması devam etmektedir.

Avrupa Uzay Programına Katılım ve Avrupa Birliği Çerçeve Programlarında İşbirlikleri Geliştirme

Avrupa Uzay Ajansı ile işbirliği anlaşması devam etmektedir. Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı destekli 5 uluslararası projede proje ortağı olarak yer alınmıştır.

Uluslararası Uzay İstasyonunda Mikro Çekim Deney Projesi

Koç Üniversitesi’nde Uluslararası Uzay İstasyonunda Mikro Çekim konusunda çalışmalar yapılmaktadır.

Astronot Yetiştirme Programı -

Küresel Programlara ve Uluslararası Uzay Programlarına Katılım

Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (APSCO), GEO, EURISY, IAF, Avrupa Uzay Ajansı ve Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı kapsamında çalışmalar yürütülmektedir.

IAU ve IAF Uluslararası Uzay Konferansları Düzenlenmesi

IAF konferansının 2017 yılında Türkiye’de düzenlenmesi için TAI ve TAMSAT’ın yapmış olduğu başvuruya destek verilmiştir.

Uluslararası Uzay Üniversitesi(ISU) Yaz Okulu Etkinliği

Uluslararası Uzay Üniversitesi (ISU) Yaz Okulu Etkinliğine başvuru süreci tamamlanamamıştır.

Güneydoğu Avrupa-Orta Asya Bölgesel İşbirliği Ağları ve Projeleri Geliştirme

Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (APSCO) üyeliği gerçekleşmiştir.

11


3.2. Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı [2007/102]

KARAR

Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı’nın uzun vadeli bir devlet politikası olarak gerçekleştirilmesi için gereken tüm tedbirlerin alınmasına, ekteki bütçenin gerek görüldüğünde revize edilmek kaydıyla 2007-2015 dönemi için tahsisine ve Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı’nın ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte eşgüdüm içinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.


-


Kasım 2007; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 16. Toplantısı

Mayıs 2008; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 17. Toplantısı











SORUMLU KURULUŞLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TAEK


TÜBİTAK Üniversiteler

GELİŞME

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) Nükleer Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı tarafından ekipman ve hizmetlerin yerli tedariki için ulusal kapasitenin ortaya konulması gereğinden hareketle yerli endüstriyel kapasitenin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için aşağıdaki faaliyetler yürütülmüş ve yürütülmektedir:

1. Firma envanter formu oluşturulmuş ve internet üzerinden firma kaydına açılmıştır.

2. Forma kayıt yaptıran 523 firma ile yüz yüze görüşmeler yapılmasına başlanmıştır. Bu kapsamda üniversiteler, sanayi odaları ve kalkınma ajansları ile işbirliği içinde 214 firma yerinde ziyaret edilmiş ve görüşülen firmalar hakkında detaylı raporlar hazırlanmıştır.

3. Yerinde denetimler sonucunda; Nükleer Güç Santrali (NGS) projelerine katkıda bulunmayı planlayan firmaların mevcut kapasitesi, endüstriyel tesisleri ve kalite programlarını geliştirmeleri için gereken teknik gereksinim ve yatırımlar tespit edilmektedir. Böylece firma envanterinde

12


kayıtlı ülke genelindeki şirketlerin faaliyet yapıları ve teknolojik yeterliklerinin tespiti amaçlanmaktadır.

4. Bakanlıklar, kalkınma ajansları, ilgili kamu kuruluşları, sanayi odaları, üniversiteler ve yerli sanayi temsilcileri ile toplantılar düzenlenmektedir.

5. Nükleer alanda ulusal altyapının geliştirilmesine temel olacak Ulusal Nükleer Enerji Politikası hazırlanmaktadır.

6. Firmaların nükleer sanayi alanında tedarikçi olabilmeleri için hem tesis hem de ürün bazında ululslararası geçerliliğe sahip kalite sertifikaları almaları gerekmektedir. Bu kapsamda firmaların bilgilendirilmesi ve yönlendirilmesi için çalışmalar planlanmaktadır.

7. ETKB eşgüdümünde Ankara Sanayi Odası (ASO) üyesi 30 firmanın oluşturduğu küme ile Ekonomi Bakanlığı’nın Uluslararası Rekabeti Geliştirme Projesi desteğine başvurulmuştur. Bu kapsamda 30 ASO üyesinin ihtiyaçları analiz edilecek ve belirlenen alanlarda eğitim hizmeti alınacaktır.

8. Nükleer teknoloji alanındaki Ür-Ge ve benzeri projeler ile ülkemizdeki nükleer santral projelerinin yanı sıra diğer elektrik üretim santralleri ve yurtdışı nükleer santral projelerinde de Türk sanayisine iş imkanları yaratılması mümkün olacaktır. Yalnızca Mersin ve Sinop nükleer santral projeleri için Türk şirketlerinin mevcut kapasite ile alabileceği iş miktarının 16 milyar dolar seviyesinde olacağı değerlendirilmektedir.

13


3.3. Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 [2010/201]

KARAR

Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı 2011-2016’nın adının Ulusal Bilim,Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) 2011-2016 olarak değiştirilmesine, UBTYS 2011-2016’nın onaylanmasına, UBTYS 2011-2016’da belirlenen stratejilerle ilgili eylemlerin BTYK Sekretaryası (TÜBİTAK) tarafından izlenmesine ve UBTYS 2011-2016 özelinde sekretarya tarafından kurumlar arası eşgüdümün sağlanmasına; bu kapsamda UBTYS 2011-2016’nın uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılması önerilen sistematiğin aşağıdaki gibi olmasına karar verilmiştir:

İlgili kurumlarca UBTYS 2011-2016’nın belirlenen stratejiler çerçevesinde gerçekleştirilmesi planlanan eylemler, Strateji Belgesi’nin kabulünü takiben, 2011 yılı için, 31 Ocak 2011’e kadar; diğer yıllar için 1 Kasım tarihine kadar TÜBİTAK’a gönderilir.

TÜBİTAK ilk aşamada, UBTYS 2011-2016’da belirlenen stratejiler ile ilgili kurumlardan gelen eylem önerilerini toplar. Sonrasında bu eylemler, TÜBİTAK koordinasyonunda kurumlar arası eşgüdüm içerisinde nihai haline getirilir ve Bilim ve Teknolojiden sorumlu Devlet Bakanına sunulur.

Eylemler, Bilim ve Teknolojiden sorumlu Devlet Bakanı tarafından ilgili bakanlıklar aracılığı ile kurumlara gereği için iletilir.

Eylemlere ilişkin gelişmeler, sorumlu kurumlar tarafından her altı ayda bir1 BTYK sekretaryasına

(TÜBİTAK) bildirilir ve en yakın BTYK toplantısında raporlanır.

Bu süreç UBTYS 2011-2016 döneminde her yıl için tekrarlanır.


2009/202 Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Uygulama Planı 2011-2016’nın Hazırlanması

2007/201 Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı

2010/101 Başbakan’ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması







SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK



GELİŞME

UBTYS 2011-2016, 15 Aralık 2010 tarihinde gerçekleştirilen BTYK'nın 22. Toplantısı’nda alınan 2010/201 no.lu karar ile onaylanmıştır. 15 Ocak 2013’te gerçekleştirilen BTYK’nın 25. Toplantısı’nda UBTYS 2011-2016’da öncelikli olarak belirlenen alanlara sağlık alanı da eklenmiştir.

1 BTYK 4 Ekim 1983 tarih ve 77 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yılda en az iki defa toplanmaktadır.

14


UBTYS 2011-2016’nın stratejik çerçevesi Şekil 1’de verilmektedir.

Şekil 1. UBTYS 2011-2016’nın Stratejik Çerçevesi

2014 Eylem Planı 19 Mart 2014 tarihinde gerçekleştirilen eşgüdüm toplantısında nihai hale getirilmiş olup ilk gelişmeleri BTYK’nın 27. Toplantısı’nda raporlanmıştır. UBTYS 2011-2016’nın yıllık eylem planlarının yanı sıra, stratejik amaçları destekleyici nitelikte çeşitli alanlara odaklanan ayrı strateji belgeleri de bulunmaktadır. Şekil 2’de UBTYS 2011-2016 kapsamında izlenen bu strateji belgeleri yer almaktadır.

Şekil 2. UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenen Diğer Strateji Belgeleri

15


BTYK’nın 21. Toplantısı’nda “Sayın Başbakan’ın Himayeleri Altına Aldığı Enerji, Su ve Gıda Alanlarında Ulusal Ar-Ge ve Yenilik Stratejilerinin Hazırlanması” kararı alınmıştır. Bu karar gereği “Ulusal Enerji/Su/Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planları” kurumlar arası eşgüdüm içerisinde, paydaşların katılımı ile oluşturulmuştur. Enerji, su ve gıda alanlarındaki Ar-Ge ve yenilik strateji belgelerinin izleme ve değerlendirme faaliyetleri Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 kapsamında devam etmektedir.

Benzer şekilde; 2007/201 no.lu BTYK kararı ile hazırlanan Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı (BT İK) Stratejisi ve Eylem Planı da Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 çerçevesinde takip edilmektedir.

Bundan sonraki bölümlerde, UBTYS 2011-2016 kapsamındaki gelişmeler her bir stratejik amaç için aşağıdaki başlıklarda sunulmaktadır.

Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planına İlişkin Gelişmeler

Bölüm 2: Stratejik Amaç Kapsamındaki Diğer Gelişmeler

Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ile BT İK Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında da gelişme raporları oluşturulmuştur. Raporda Ulusal Enerji, Su ve Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri kapsamında oluşturulan eylem planlarına ilişkin gelişmeler D2 stratejik amacı altında, Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı’na ilişkin gelişmeler ise Y1 stratejik amacı altında verilmektedir.

16

Stratejik Amaç D1: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar

D1 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında D1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D1.

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar

Amaç D1.1.

Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda Ar-Ge ve yenilik kaynaklı ekonomik kazanımların artırılması

D1.1.1 Derinlemesine analizlerin alt sektörleri de kapsayacak şekilde gerçekleştirilmesi

Eylem: Elektronik haberleşme sektöründe ülke gereksinimlerini karşılayacak yeni nesil, yakınsak hizmetlerin, uluslararası standartlar doğrultusunda ve zamanında sunumuna yardımcı olacak düzenleyici çerçevenin temin edilmesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

BTK 2011-2015

D

Gelişme: 790-862 MHz bandının yayıncılık dışı hizmetlere tahsisi kararı ile ilgili frekans bandında analog yayınların sonlandırılmasının ardından hangi hizmetlerin sunulacağına ilişkin gerekli planlama ve hazırlıklar kapsamında 790-862 MHz bandının yetkilendirme politikasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir. 2013-2014 döneminden sonra söz konusu banttaki mevcut analog yayınların sonlandırılmasını müteakip, 2015 yılında da çalışmanın ileriki aşamalarının devam etmesi beklenmektedir.

Eylem: Bilgi İletişim Teknolojileri ve Yazılım alanında Ar-Ge ve yenilik strateji belgesi hazırlanması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Özel sektör 2014-2015

D Gelişme: Yazılım Strateji Belgesi hazırlık çalışmalarına başlanılmış olup özel sektör dernekleri ile bir dizi toplantı yapılmış; toplantı sonucunda kamu, üniversite ve sanayiden katılımcıların olduğu bir çalışma grubu kurulmuştur. Kurulan bu grup ilk toplantısını dönem içerisinde yapmış olup, yol haritası belirleme çalışmaları devam etmektedir.

D1.1.3 Bilginin yayılımını ve ticarileşmesini artırmak amacıyla paydaşların (üniversite-kamu-sanayi) bir araya geldiği platformların etkinleştirilmesi, disiplinlerarası araştırmaların artırılması

ve araştırma sonuçlarının paylaşımının teşvik edilmesi

Eylem: Üyesi olunan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşması yıllık raporlarının çeşitli otomotiv platformlarıyla paylaşımı

TÜBİTAK MAM

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, İlgili Kamu Kurumları, Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi Derneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi

Derneği, Özel Sektör Kuruluşları

2011-2016

D

Gelişme: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) hibrit (karma) elektrikli araçlar uygulama anlaşmasının 4. fazının 41. toplantısında 2015'te geçilmesi planlanan 5. fazın stratejik planlama çalışmalarına devam edilmiştir. Yapılan toplantıda elektrokimyasal sistemler ve testleri, elektrikli ve hibrit araç teknolojileri ve altyapıları, akıllı şebeke ve farklı şarj teknolojileri ile beraberinde getirdikleri ekonomik ve çevresel etkiler alanlarındaki gelişmeler görüşülmüştür. Türkiye olarak bu uygulama anlaşmasında geçen dönem sonunda kabul edilen "Hafif Elektrikli Araç Park ve Şarj Altyapıları" çalışmasına ek olarak bu dönem Sabancı Üniversitesiyle “Lojistik Taşıma Araçlarının Elektriklenmesi” ve TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü Batarya grubu ile “Elektrokimyasal Sistemler” uluslararası çalışmalarına katılım için IEA’ya başvuruda bulunulmuştur. Ayrıca Amerika-Türkiye Bilim ve Teknoloji İkili Anlaşması için işbirliği sağlamak adına IEA’ya üye olan Argonne National Lab ile irtibat kurulmuş ve araştırmacı değişimi için projeler belirlenmiştir. Son olarak IEA’da 18 ülke arasında araştırma yapma şansı tanıyan “Genç Araştırmacılar Değişim Programı” için Türkiye’deki üniversitelerle görüşülmüş olup talepte bulunanların bilgisi IEA veri tabanına gönderilmek üzere toplanmaktadır.

Eylem: Ülkemizde Ar-Ge faaliyetleri yürüten elektronik sektörüne dönük olarak üniversiteler de dahil olmak üzere kamu, özel sektör ve üniversite faaliyetlerinin takip edilebildiği, teknolojik yetkinlikler ile ürünlerin somut düzeyde tespit edilebildiği ve bu noktada arz ve talebin bir araya getirildiği platformların kurulması (veri tabanı, portal, iletişim ağı vb.), ayrıca ilgili yapının kurumsal olarak web ortamında sürdürülebilir mekanizmalarla desteklenmesi


Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, YÖK, TÜBİTAK, SSM, Otomotiv Teknoloji

Platformu, Sektör STK’ları 2013-2014

D

17

UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında D1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Eylemin sanal ortamda faaliyetleri ile ilgili kısmı için teknik şartname hazırlanmış ve ilgili yazılım firmaları ile bir dizi görüşmeler yapılmıştır. Bu doğrultuda en kısa sürede ihaleye çıkılması planlanmaktadır. Ayrıca, Kalkınma Ajanslarının bulunduğu 26 bölge esas alınarak bu illerimizde bulunan akademisyenlerden birer katılımcı olmak üzere toplam 30 katılımcıdan oluşacak bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Bu grup ilk toplantısını raporlama dönemi içerisinde gerçekleştirmiş ve grup başkanı ile yönetim belirlenmiştir. Ayrıca ülkemiz imalat sektörlerinde yoğun olarak kullanılan ve yerli üretimi bulunmayan ara malları listesi çıkarılarak bu liste üzerinden üniversite-sanayi işbirliğini yoğunlaştırma çalışmaları devam etmektedir.

D

D1.1.5 Ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmesine hizmet edecek nitelikteki güdümlü ve sonuç-odaklı projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi

Eylem: Türkiye’de elektronik bankacılık alanındaki sanal saldırıların ve tehditlerin envanterinin hazırlanması, bu envanterden yola çıkarak elektronik bankacılığa dönük sanal tehditlerin risklerini azaltacak teknolojik, hukuksal gereksinimlerin tespit edilmesi ve envanterin düzenli olarak güncellenmesi

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, MASAK, EGM, BTK, TÜBİTAK BİLGEM, Telekom Operatörleri, Bilişim İhracatçıları Birliği,

İnternet Servis Sağlayıcıları, İlgili Bilgi Teknolojileri Donanım ve Yazılım Üreticileri ve Satıcıları, MEB

2011 - 2016

D

Gelişme: Bankacılık ve Finans alanındaki Sektörel Siber Olaylara Müdahale Ekibi kurulmuş olup çalışmalar bu çatı altında yürütülecektir.

Eylem: 4G Mobil Haberleşme altyapısında kullanılacak sistemlerin araştırılması, geliştirilmesi, gerçekleştirilmesi ve üretim sanayisine teknoloji transferinin yapılması

TÜBİTAK BİLGEM Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, BTK, SSM, İlgili Kamu Kurumları, Mobil İletişim İşletmecileri, Haberleşme Altyapı İşletmecileri

2013-2016

D

Gelişme:

SSM'nin desteğinde ASELSAN, NETAŞ ve Argela firmalarının ve üniversitelerin bulunduğu konsorsiyum tarafından 4G/LTE baz istasyonu geliştirme projesi (ULAK) bulunmaktadır. Bu projenin ana hedefi, 4G sistemlerin askeri isterlere uygun versiyonlarının geliştirilmesidir.

TÜBİTAK BİLGEM tarafından ticari operatör ağlarında kullanıma yönelik LTE baz istasyonu geliştirilmesi konusunda BTK ile görüşmeler yapılmış ve konu ile ilgili hazırlanan fizibilite raporu BTK'ya gönderilmiştir.

TÜBİTAK TEYDEB 1511 Programı ile Mobil İletişim Teknolojileri alanında 4G sistem bileşenlerinin geliştirilmesi ile ilgili projelerin desteklenmesi kararı alınmıştır.

LTE baz istasyonunun fiziksel katmanını oluşturan OFDM modem geliştirilmesi konusunda TÜBİTAK BİLGEM UEKAE tarafından iç kaynaklı olarak desteklenmek üzere proje önerisi hazırlanmıştır.

Kalkınma Bakanlığı'nın desteklediği KİTAL altyapı projesi kapsamında, 4G sistemlerinin Ar-Ge ve test faaliyetlerinde kullanılmak üzere LTE desteği olan cihazların (Spektrum Çözümleyici, Vektör Sinyal Üreteci) alımı tamamlanmıştır.

D1.1.6 Mevcut fiziki araştırma altyapılarının analiz edilerek ihtiyaç duyulan altyapıların geliştirilmesinin teşvik edilmesi

Eylem: Güçlü olarak belirlenen alanlarda sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ölçüm sistem ve standartlarının kurulması ve/veya iyileştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması


Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK UME, SSM, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları

Sürekli

D Gelişme: İhtiyaç doğrultusunda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından teknik mevzuat kapsamında sanayicilerimize yönelik uygunluk değerlendirme kuruluşları arasından onaylanmış kuruluş ataması yapılmaktadır. Ayrıca Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü tarafından Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirme Strateji Belgesi ön hazırlık çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

Eylem: Güçlü olduğumuz alanlarda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi

i

TÜBİTAK BİLGEM

Kalkınma Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Üniversiteler,

Belediyeler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları

2014-2016

D

18



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

AUS Projesi:

TÜBİTAK BİLGEM BTE'de yürütülmekte olan Akıllı Araç ve Yol Güvenliği (AKAY) Projesi'nin 2. aşama çalışmaları kapsamında temel hareketleri gerçekleştirebilen sürücüsüz araç prototipi geliştirilmiştir.

Akıllı Ulaşım Sistemleri ile ilgili araştırma ve prototip geliştirme çalışmalarını içeren AUSAY iç destekli proje önerisi hazırlanmıştır.

BİYOMETRİ Projesi:

AKİS işletim sistemli akıllı kartlar üzerinde çalışmak için geliştirilen kart üzerinde parmak izi eşleme algoritmasının, önceki raporlama dönemine göre daha yüksek başarı sağlayan ve daha az bellek gerektiren sürümü hazırlanmıştır. İlgili yazılımların AKİS sistemine entegrasyonu çalışmalarına devam edilmektedir.

Kalkınma Bakanlığı 2015 Yeni Araştırma Altyapı Projesi ön başvuru formu dosyası, TÜBİTAK Biyometri Laboratuvarı-TÜBİLA başlıklı proje için hazırlanarak Kalkınma Bakanlığı’na iletilmiştir.

D

Eylem: Türkiye'de laboratuvar/araştırma altyapısı envanterinin çıkarılması ile ihtiyaç duyulan laboratuvar alanlarının ve muhtemel kapasitesinin tespit edilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma

Bakanlığı

Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB, TÜRKAK, TSE, TÜBİTAK, İlgili Kamu Kurum Ve Kuruluşları ile Özel

Sektör Kuruluşları 2014-2016

D

Gelişme: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Eylem ile ilgili olarak 13-14 Haziran 2014 tarihilerinde TSE Gebze Kalite Kampüsü’nde 1. Ulusal Test ve Muayene Çalıştayı düzenlenmiştir. Bu kapsamda dönem içerisinde Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile bir araya gelinerek, kurulacak sistem hakkında çalışmalar yapılmıştır.

Kalkınma Bakanlığı: Üniversitelerde ve kamu kurumlarında araştırma altyapılarına ilişkin envanter çalışması yapılacaktır.

Eylem: Ülkemizde sanayiye yönelik laboratuvar altyapısının yeterli olduğu alanlarda atıl kapasitenin ilgililer tarafından kullanılmasını sağlayacak düzenleme ve teşvik mekanizmalarının oluşturulması ile etkin olarak duyurulmasına dönük tedbirlerin alınması


Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB, İlgili Bakanlıklar, TÜRKAK, TSE, TÜBİTAK, KOSGEB,

Üniversiteler, TOBB, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Özel Sektör Kuruluşları, Meslek

Örgütleri ve Sivil Toplum Kuruluşları

2014-2016

D

Gelişme: Onuncu Kalkınma Planı, Kimya Sanayi Starteji Belgesi ve Demir ve Demirdışı Ürünler Strateji Belgesi çerçevesinde yer alan eylemler çerçevesinde çalışmalar sürmektedir.

Eylem: Türk sanayicisinin uygunluk değerlendirme alanında yurt dışında yaptırmak zorunda kaldığı test ve belgelendirme konusundaki alt yapı eksikliklerinin araştırılarak laboratuvar, makine, araç, gereç ve eğitimli uzman personel ihtiyaçları ile bunların giderilmesine dönük strateji, eylem planı ve teşvik tedbirlerinin tespit edilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE

Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, AB Bakanlığı, ÇŞB, İlgili Diğer Bakanlıklar, TÜRKAK,

TÜBİTAK, KOSGEB, Üniversiteler, TOBB, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Özel Sektör

Kuruluşları ve Meslek Örgütleri

2014-2016

D

Gelişme: Mevcut altyapıların belirlenmesi ve ülkemizde eksik olan altyapının ortaya çıkarılması için 13-14 Haziran 2014 tarihlerinde Gebze Kalite Kampüsü'nde 1. Ulusal Test ve Muayene Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştay çıktısı olarak bir veri tabanının kurulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır.

i TÜBİTAK BİLGEM tarafından yürütülecek “Güçlü olduğumuz alanlarda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi” eylemi kapsamında yürütülecek çalışmalar:

Gerçek zamanlı işletim sistemi teknoloji geliştirme laboratuvarının kurulması (Kalkınma Bakanlığı Destekli),

Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) kapsamında geliştirilen çözümlerin uygulama, ölçüm ve test edilebildiği bir alt yapı ortamının oluşturulması,

Biyometri alanında, kamusal bir araştırma – geliştirme – uygulama – değerlendirme – test altyapısının kurulması, ilgili uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin sağlanması ve ülkemize akademik, endüstriyel, ekonomik, stratejik katma değerler yaratacak şekilde işlerliğinin gerçekleştirilmesi çalışmaları

19

D1 - Bölüm 2: Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlarda Hedef Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Diğer Gelişmeler

UBTYS 2011-2016 kapsamında Otomotiv, Makine-İmalat ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik olarak TÜBİTAK tarafından geliştirilen programlar şu şekildedir:

1511 Öncelikli Alanlar Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Bu programların yanında, TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007 Programı) ile kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına veya sorunlarının çözümüne ilişkin projeleri desteklenmektedir.

Ayrıca otomotiv, makine-imalat ve BİT alanlarında TÜBİTAK’ın ve diğer kamu kurum kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir.

A. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Güçlü Olduğu Alanlara Yönelik TÜBİTAK Destekleri

TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren “TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı” kapsamında belirlenen öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Ar-Ge ve yenilik projelerinin harcamalarına geri ödemesiz (hibe) destek sağlanması amaçlanmaktadır. Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir. Programda uygulanan destek oranı, her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ’ler için %75’tir.

2012 yılında ulusal öncelikli alanlarımız arasında olan otomotiv, makine-imalat, BİT, enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan bu destek programına 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 416’sı makine-imalat, otomotiv ve BİT alanında açılan 10 çağrıya yapılmıştır. Değerlendirilen 416 ön başvurudan 205 projenin başvurusu yapılmış olup, bu başvurulardan 102’si için destek kararı verilmiştir (Tablo 2).

2013 yılı içinde program mekanizmasında yapılan değişikliklerle birlikte Haziran ayından itibaren 2013 yılı çağrıları açılmaya başlanmıştır. 2013 yılında TÜBİTAK 1511 Programı kapsamında BİT, enerji ve sağlık alanlarının belirlenen alt teknoloji alanlarında toplam 34 çağrı açılmıştır. BİT alanında açılan 8 çağrıya 83 proje başvurusu alınmıştır. Yapılan 36 proje başvurusu başarılı bulunmuş ve desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 2).

2014 yılında destek programı kapsamında açılan 37 çağrıdan 19’u Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda açılmıştır. Makine-imalat alanında kalıp tasarımı ve imalatına yönelik 2 çağrı, imalat teknolojilerine yönelik 2 çağrı ve akışkan gücü konularında 6 çağrı olmak üzere toplam 10 çağrı açılmış olup, akışkan gücü çağrıları kapsamında 19 Ocak 2015 tarihine kadar başvurular alınmaya devam edilecektir. BİT alanında mobil iletişime yönelik 6 çağrı ve Mikro/Nano Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS) konusunda 3 çağrı olmak üzere toplam 9 çağrı açılmış olup, Mikro/Nano Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS) çağrıları kapsamında 19 Ocak 2015 tarihine kadar başvurular alınmaya devam edilecektir. Ekim 2014 itibarıyla, kapanan çağrılar kapsamında değerlendirme süreçleri devam etmektedir (Tablo 2).

20

Tablo 2. TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler

Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Proje Öneri

sayısı Kabul Edilen Proje Sayısı

2012 Çağrıları

Makine-İmalat Mekatronik 2 36 19

Takım Tezgahları 2 25 10

Otomotiv Hibrit-Elektrikli Araç 2 13 8

Yenilikçi Araç 2 52 24

BİT Gömülü Sistemler ve Entegre Devreler

2 79 41

Toplam 10 205 102

2013 Çağrıları

BİT Mobil İletişim - Yazılım/Donanım Uygulamaları

8 83 36

Toplam 8 83 36

2014 Çağrıları

Makine-İmalat

İmalat teknolojileri 2 11 **

Kalıp Tasarımı 2 31 **

Akışkan Gücü* 6 - **

BİT

Mobil İletişim 6 66 **

Mikro/Nano Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS)*

3 - **

Toplam 19 108

* Çağrılar 19 Ocak 2015 tarihine kadar açık olacaktır.

**Değerlendirme süreçleri devam etmektedir.

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

“TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı”nın amacı, UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenecek konularda sonuç odaklı, izlenebilir hedefleri olan, ilgili bilim ve teknoloji alanlarının dinamiklerini gözeten yurt içi Ar-Ge projelerini desteklemek ve bu projeler arasında eşgüdüm sağlamaktır.

1003 Programı kapsamında 2012 yılında toplam 11 başlıkta çağrı açılmış olup bu çağrılara UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli alanlarda toplam 944 proje önerilmiştir. 2013 yılında 31 başlıkta çağrı açılmış ve bu çağrılara toplam 1.364 proje önerisi gelmiştir. 31 Ekim 2014 itibarıyla ise 38 yeni çağrı daha açılmış ve bu çağrılara toplam 1.240 proje önerisi gelmiştir.

2012 yılında başlayan bu program kapsamında şimdiye kadar toplamda 80 başlıkta çağrı açılmış ve toplam 3.548 proje önerisi sunulmuştur. Bu önerilerden 999’u Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda açılan 19 çağrıya yapılmıştır (Tablo 3).

21

http://tubitak.gov.tr/tr/destekler/akademik/ulusal-destek-programlari/icerik-1003-oncelikli-alanlar-ar-ge-projeleri-destekleme-programi

Tablo 3. TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara İlişkin Veriler

Yıl Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Önerilen Proje

Sayısı Desteklenen Proje

Sayısı

2012

Çağ

rıla

rı

Otomotiv Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri

3 58 8

BİT Fatih Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri

1 250 9

Toplam 4 308 17

2013 Ç

ağ

rıla

rı

BİT

Mobil İletişim Teknolojileri 2 31 2

Fatih Projesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri

2 123 2

Grafen 1 98 3

İnsan Beyni 1 167 7

Toplam 6 419 14

2014 Ç

ağ

rıla

rı BİT

Mobil İletişim Teknolojileri 1 75

Bilimsel Değerlendirme Süreci Devam

Ediyor

2 34

Elektronik MEMS ve Akıllı Ekranlar

2 50

Elektrik-Elektronik 1 26

Otomotiv

İçten Yanmalı Motor Teknolojileri

1 30 Bilimsel

Değerlendirme Süreci Devam

Ediyor

Elektrikli ve Hibrit Elektrikli Araç Teknolojileri

2 57

Toplam 9 272

1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı

Programa ilişkin 2012 yılında revizyon çalışması yapılmış ve çağrılı sisteme geçilmiştir. Yeni sistemde, ilgili kamu kurumlarının Ar-Ge nitelikli ihtiyaçları belirlenmektedir. Belirlenen ihtiyaçlara ilişkin konu uzmanlarının da katılımıyla odak grup çalışmaları yürütülmekte ve bu çalışma kapsamında çağrı dokümanı hazırlanmaktadır. TÜBİTAK tarafından çağrı ilanına çıkılarak proje başvurusu alınmaktadır.

Müşteri kurumlar tarafından Ar-Ge nitelikli ihtiyaç olarak belirtilen başlıklar için yapılan çağrı duyurusu sayısı ve çağrı başlıkları ile çağrılara yapılan proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 4’te sunulmaktadır.

Tablo 4. İhtiyaç Analizi Çalışması Yapılan Kurumlar ve Açılan Çağrılar (KAMAG Çağrıları)

Çalışma Yapılan Kurumlar

Açılan Çağrı Sayısı

Çağrı Başlıkları Proje

Başvuru Sayısı

2012 Ç

ağ

rıla

rı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

7

Örtü altı Sebze Zararlılarıyla Biyolojik Mücadelede Kullanılabilecek Bazı Doğal Düşman Türlerinin Kitlesel Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi

2

Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak Çeşit ve Anaç Geliştirme

2

Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi için Kükürtleme, Kurutma ve Depolama Sistemlerinin Geliştirilmesi

5

Yerel Algal Biyoyakıt Üretim Yöntemlerinin ve Teknolojilerinin Geliştirilmesi 4

Tarım Arazilerinden Kaynaklanan Sera Gazı Emisyon, Hazne ve Yutak Miktarlarının Belirlenmesi - Türkiye Akı Ağı

5

22

Tablo 4. İhtiyaç Analizi Çalışması Yapılan Kurumlar ve Açılan Çağrılar (KAMAG Çağrıları) - Devamı

Çalışma Yapılan Kurumlar

Açılan Çağrı Sayısı

Çağrı Başlıkları Proje

Başvuru Sayısı

2012 Ç

ağ

rıla

rı


7

Şap Aşılarının CpG Motifi İçeren Oligonükleotidlerle Immün Etkisinin Arttırılması

0

Çaydan Katma Değeri Yüksek Yeni Ürünler Geliştirilmesi 5

Toplam 23

Orman ve Su İşleri Bakanlığı

3

Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Sularında Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması

7

Yeraltı Suyu Kütlelerinin Kimyasal Durum ve Miktar Açısından Değerlendirilmesi ve İyi Yeraltı Suyu Durumuna Ulaşmak için Hedeflerin Belirlenmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması

3

Erozyon ve Çölleşmenin İzlenmesi ve Kriter, Gösterge Standartlarının Belirlenmesi: Erozyonla Mücadelenin Etkin Kılınması

9

Toplam 19

Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü

2

Mantarı Sertleştirilmiş Ray Üretimi 2

Türkiye Hemzemin Geçitleri Risk Modeli Oluşturulması ve Örnek Hemzemin Geçit Koruma Sistemlerinin Geliştirilmesi

4

Toplam 6

Karayolları Genel Müdürlüğü

3

Kalibre Edilebilir Karayolu Üstyapıları (Rijit-Esnek) için Projelendirme Yönteminin Geliştirilmesi

2

Kaza Kara Noktası Olan Hemzemin Kavşaklarda Uyarı Sistemlerinin Geliştirilmesi

9

Karayollarında Buzlanmayı Önleyici ve Buz Çözücü Çözelti ve/veya Dispersiyonların Yerli Olarak Geliştirilmesi, Çevre ve İklim Koşullarına Göre Performans Kriterlerinin Belirlenmesi

9

Toplam 20

2013 Ç

ağ

rıla

rı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

5

Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi 2

Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı 6

LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi 20

Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Yerli Güneş Enerjisi Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLGES)

13

Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES)

3

Toplam 44

2013 Ç

ağ

rıla

rı

Sağlık Bakanlığı

1 Biyobenzer İlaçların Yerli Olarak Geliştirilmesi ve Üretimi 28


1 Elektrikli Araç Teknolojilerinin Geliştirilmesi 20


1 Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretimi 2

Emniyet Genel Müdürlüğü

1 Kent Güvenlik Yönetim Sistemlerinden(KGYS) Elde Edilen Video Görüntülerinden Anlamlı Sonuçlar Çıkarmaya Yarayacak Akıllı Destek Yazılımları Geliştirilmesi

11

Toplam 61

23

Diğer TÜBİTAK Destekleri

Otomotiv, makine-imalat ile BİT alanlarında TÜBİTAK programları bazında verilen destekler Tablo 5’te verilmektedir.

Tablo 5. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlarda TÜBİTAK Birimleri Tarafından Ocak 2013 - Ekim 2014 İtibarıyla Desteklenen Projelerin Dağılımı*

Otomotiv Makine-İmalat BİT

Desteklenen Proje Sayısı

Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**


Destek

Bütçesi**

ARDEB 17 7,1 35 5,9 228 49,7

TEYDEB 296 88,5 569 78,6 879 168,1

KAMAG 0 0 4 14,3 4 6,3

* TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı’na ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir.

** 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

UBTYS 2011-2016’da Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak tespit edilen “otomotiv, makine imalat, bilgi ve iletişim teknolojileri” sektörlerinin, Türk ortakların 7. ÇP kapsamında ve ikili işbirliği çağrıları kapsamında aldıkları fon miktarı içindeki payları Y6 stratejik amacı altında raporlanmaktadır.

2223/D İşbirliği ve Öncelikli Alanlarla İlgili Etkinlik Düzenleme Desteği hakkında detaylı bilgi ise Y1 bölümünde verilmektedir.

B. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlara Yönelik TTGV Destekleri

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge destek programları kapsamında Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlarda verilen desteklere ilişkin bilgiler Tablo 6’da verilmektedir.

Tablo 6. Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (2003-2014*)

Otomotiv Makine-İmalat BİT


Destek Bütçesi**


Destek Bütçesi**


Destek Bütçesi**

Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği

64 29,4 135 49,8 147 67,2

Ticarileştirme Projeleri Desteği 2 1,5 2 1,6 3 0,9

İleri Teknoloji Projeleri Desteği - - 1 3,7 - -

* 31 Ekim 2014 itibarıyla

** Milyon TL

24

Stratejik Amaç D2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar

D2 - Bölüm 1a: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında D2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu

Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D2

İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar

Amaç D2.1

İhtiyaç-odaklı alanlarda Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivmelenmesi

D2.1.1 Ülke ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte Ar-Ge ve yenilik eksenli bilgi üretiminin artırılması ve sonuç-odaklı araştırmaların desteklenmesi

Eylem: Haberleşme uydularının tasarımının yapılarak yerli imkanlarla üretim, entegrasyon ve testlerinin yapılması


TÜBİTAK UME, TÜBİTAK UZAY, TÜBİTAK MAM, SSM, TAİ, TÜRKSAT A.Ş.

2011-2015

D

Gelişme: TÜRKSAT 6A Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirme ve Üretim Projesi TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde devam etmektedir.

Eylem: Savunma ve Uzay alanlarında Üst Düzey Önceliklendirme Grubu oluşturularak alt teknoloji alanlarının belirlenmesi

TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Araştırma

Enstitüleri, Sektör STK’ları, Özel Sektör Kuruluşları 2012-2016

-

Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır.

Eylem: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarca yürütülen ve yeni yapılacak Ar-Ge yatırımlarının ve pilot projelerin bir önceki yıla göre her yıl kuruluşlarca öngörülen oranda artırılmasının sağlanması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi


Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na Bağlı İlgili ve İlişkili Kurum

ve Kuruluşlar, Üniversiteler, TEDAŞ, Araştırma Enstitüleri

2011-2015

D Gelişme: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı’nda yer alan “Enerji Arz Güvenliği” başlıklı tema altında “yerli kaynaklara öncelik verilmek sureti ile kaynak çeşitlendirmesini sağlamak” hedefi yer almaktadır. Bu kapsamda; ülkemiz linyitlerinden daha temiz ve verimli enerji üretebilmek, yerli kaynakların kullanım oranının artırılarak enerji güvenliğini sağlamak için linyitlerin uzun vadeli kullanımını mümkün kılacak teknolojilerin (kömür iyileştirme/hazırlama teknolojileri, kömür gazlaştırma ve kömür yakma teknolojileri) geliştirilmesi amacıyla, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) tarafından üniversiteler, TÜBİTAK, MTA, TAGEM ile işbirliği içinde Ar-Ge projeleri yürütülmektedir. Bu projelerin bir kısmı TÜBİTAK, ABD ve Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı’nda yer alan “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar tarafından yürütülen Ar-Ge yatırımların 2015 yılına kadar, 2009 yılı Ar-Ge yatırımlarına göre %100 oranında artırılması sağlanacaktır” hedefi kapsamında TKİ Genel Müdürlüğü tarafından 2009 yılında sağlanan 2,5 milyon TL’lik Ar-Ge harcamasına kıyasla 2011 yılında 9,8 milyon TL, 2012 yılında 5,7 milyon TL ve 2013 yılında 13,3 milyon TL Ar-Ge harcaması gerçekleştirilmiştir.

Eylem: Ekonomi Bakanlığı ve TTGV işbirliğinde yürütülmekte olan Ar-Ge teşvik mekanizmasının güncellenerek daha etkili hale getirilmesi ve uluslararası rekabetçiliğimiz ile ihracatımızı artırmaya yönelik ihtiyaç duyulan alanlarda yeni destek kalemlerinin teşvik kapsamına ilave edilmesi

Ekonomi Bakanlığı TTGV 2012-2016

D

Gelişme: Ürün geliştirme projeleri sonucu ortaya çıkan ürünlerin “ticarileşme” ve “ihracat” potansiyeli değerlendirilerek destek verilmesi öngörülen “Uluslararası Pazarlara Yönelik Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme Desteğine İlişkin Karar Taslağı” 6 Mart 2012 tarihinde Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Sekretaryasına sevk edilmiş olup, geçen süre zarfında taslağın mevzuatlaşmasına yönelik bir ilerleme kaydedilememiştir. Bu bağlamda, söz konusu taslak geri çekilmiş olup, ihracata dönük tasarım ve ürün geliştirme projelerinin destekleneceği bir mekanizmanın oluşturulmasını hedefleyen Karar Taslağı 3 Kasım 2014 tarihinde Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’na iletilmiştir.

25




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Su ve hidrolik enerjisi alanında gerçekleştirilecek Ar-Ge faaliyetlerinin DSİ Genel Müdürlüğü Ar-Ge yönergesi kapsamında desteklenmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı (DSİ Genel

Müdürlüğü)

İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Araştırma Enstitüleri

2012-2016

D

Gelişme: DSİ Genel Müdürlüğü bünyesinde önceki dönemde başlamış olan 1 proje tamamlanmış olup 6 proje devam etmektedir. 6 projenin toplam destek bütçesi 530 bin TL’dir.

Eylem: Gıda üretim zincirinde hammadde kalitesinin yükseltilmesi için kritik konularda Ar-Ge projelerinin gerçekleştirilmesi


İlgili Kamu Kurumları Sürekli

D

Gelişme:

Planlama amaçlı köy veri tabanlarının oluşturulması: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt sistemi, Çiftçi Kayıt Sistemi ve Tapu Kadastro veri tabanındaki köyler ile kod bazında eşleştirme yapılmıştır. Yerleşim yeri tarihsel kayıtlarının oluşturulması amacı ile il ve ilçelerimiz ile yapılan çalışmalar tamamlanmış olup, “Bölünme-Birleşme, Başka İlçeye Bağlanma, Başka İle Bağlanma, Su Altında Kalma, Terör Nedeniyle Boşaltma, Afet Nedeniyle Boşaltma” gibi değişikliklerin söz konusu olduğu yerleşim yerlerinde tarihsel kayıtlar ve yerleşim yeri ile ilgili ulaşılabilen diğer bilgiler girilmiştir. Bu çalışma esnasında birçok konum ve kod bilgisi eksiklikleri bulunan kayıtlara da bilgi girişi sağlanmış olup, sistem üzerinde görünmeyen fakat fiiliyatta var olan yeni yerler, il ve ilçelerde bulunan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı birimleri tarafından sisteme kayıt edilmiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın veri tabanları (ÇKS, SGB.NET,İVA vb) ile entegre olan sistem ÇKS ve Kırsal Kalkınma Destekleri verileri köy bazında harita üzerinde sunulmaktadır. Köy Kimlik Kartı altında köyün coğrafi, idari ve genel bilgilerine ulaşılabilmektedir.

Çoklu yumurtlatma ve embriyo transferi (MOET): Çoklu Yumurtlatma ve Embriyo Transferi (MOET) yöntemi ile hayvan ıslahına ilişkin gerekli donör alımı için ihale yapılmış, ancak ihaleye katılan olmamıştır. Mevcut donörlerin ise üç kez kullanıldıktan sonra gebe bırakılarak dinlendirilmesi gerektiğinden bu dönemde embriyo transferi yapılamamıştır. Öz ve üvey kardeş familyaları oluşturacak şekilde planlanan embriyo transferleri sonucunda gebe bırakılan donörlerden bazıları doğum yapmıştır. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) aracılığı ile 2012 doğumlu boğa adaylarından 5 başı Sudan’a gönderilmiştir. Ayrıca sürünün ariliğinin sürekliliğinin sağlanabilmesi için serolojik muayenelere devam edilmiştir.

Yumurta Tavuğu Saf Hatlarında Kanat Tüylenme Hızına Göre Cinsiyet Ayırımına İmkân Veren Soyların Geliştirilmesi:

o Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda yapılan çalışmalar: Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan kahverengi yumurtacı hatlarda cinsel olgunluk yaşı, cinsel olgunluk ağırlığı, yumurta sayısı ve yumurta ağılığına ait veriler değerlendirilerek, gelecek jenerasyonun ana ve baba adayları belirlenmiştir. 21 Nisan - 11 Mayıs 2014 tarihleri arasında yapay tohumlama uygulanmıştır. Elde edilen yumurtalar 12 Mayıs 2014 tarihinde kuluçka makinesine konulmuştur. 3 Haziran 2014 tarihinde; Line-54 hızlı (L54-H) tüylenme özelliği gösteren hattan 350 dişi, 50 erkek civciv, Line-54 yavaş(L54-Y) tüylenme özelliği gösteren hattan 160 dişi, 30 erkek civciv, Barred Rock-1 hızlı (BAR-H) tüylenme özelliği gösteren hattan 350 dişi, 50 erkek civciv, Barred Rock-1 yavaş (BAR-Y) tüylenme özelliği gösteren hattan 300 dişi, 40 erkek civciv, Rhode Island Red-1 hızlı (RIR-H) tüylenme özelliği gösteren hattan 350 dişi, 50 erkek civciv, Rhode Island Red-1 yavaş (RIR-Y) tüylenme özelliği gösteren hattan 90 dişi, 20 erkek civciv üretilmiştir. Pedigri kayıtlarına göre kanat numarası takılan civcivler büyütme kümeslerine alınmıştır. Bu civcivlerde 10. gün kuyruk muayenesi yapılarak, istenen özellikleri göstermeyen civcivler ayıklanmıştır. Piliçler 18 haftalık yaşta yumurtlama kümeslerine alınmıştır.

o Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan beyaz yumurtacı hatlarda yapılan çalışmalar: Kanat tüylenme hızına göre oluşturulan beyaz yumurtacı hatlarda cinsel olgunluk yaşı, cinsel olgunluk ağırlığı, yumurta sayısı ve yumurta ağılığına ait veriler değerlendirilerek, gelecek jenerasyonun ana ve baba adayları belirlenmiştir. 9-20 Nisan 2014 tarihleri arasında yapay tohumlama uygulanmıştır. 22 Mayıs 2014 tarihinde D-229 yavaş tüylenme özelliği gösteren hattan 1750 dişi, 200 erkek civciv; 27 Mayıs 2014 tarihinde Black Line hızlı tüylenme özelliği gösteren hattan 1250 dişi, 150 erkek civciv, Blue Line hızlı tüylenme özelliği gösteren hattan 1300 dişi, 150 erkek civciv; 29 Mayıs 2014 tarihinde Maroon Line hızlı tüylenme özelliği gösteren hattan 1200 dişi, 150 erkek civciv, Brown Line hızlı tüylenme özelliği gösteren hattan 1300 dişi, 150 erkek civciv üretilmiştir. Pedigri kayıtlarına göre kanat numarası takılan civcivler büyütme kümeslerine alınmıştır. Bu civcivlerde 10. gün kuyruk muayenesi yapılarak, istenen özellikleri göstermeyen civcivler ayıklanmıştır. Piliçler 18 haftalık yaşta yumurtlama kümeslerine alınmıştır.

Eylem: Genomik verilerin güvenliğinin sağlanmasına ilişkin risklerin saptanması ve bu konuda kurumlar arasında farkındalık yaratılması

TÜBİTAK BİLGEM Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu ve Özel

Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları 2013-2014

D

Gelişme:

İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi (İGBAM) tarafından genomik veri analizi ve genomik verilerin güvenliği konulu ulusal bir sempozyum düzenlenmiştir. Sempozyuma bakanlıklardan, kamu kurum ve kuruluşlarından, özel kuruluşlardan ve üniversitelerden davetliler katılmıştır. Bu sempozyumda genomik verilerin güvenliği

26




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

hakkında bilgi aktarılmış, katılımcıların konu ile ilgili görüşlerine başvurulmuştur. Katılımcılardan alınan görüşler konu ile ilgili oluşturulacak rapor için kaynak olarak kullanılacaktır.

Genomik verilerin güvenliği ile ilgili riskleri belirten bir rapor yazımına başlanmıştır.

Genomik verilerin akıllı kartlar üzerinde güvenli bir şekilde saklanmasına ilişkin çalışma gerçekleştirilmiştir.

D

Eylem: Yerli GEO uyduların haberleşme sisteminde ve savunmanın öncelikli stratejik ihtiyaç duyulan güdümlü füzelerin RF radar arayıcı başlıklarında kullanılması zorunlu olan yüksek güç mikrodalga vakum tüp kaynakların (TWT, Magnetron) yerli imkanlar ile tasarlanıp üretilmesi

TÜBİTAK BİLGEM SSM, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları 2013-2016

D

Gelişme:

Kritik frekanslarda (X-band, Ku-band) çalışabilen yüksek güç ve verimliliğe sahip TWT ve Magnetronların, kavramsal tasarımları yapılarak üç boyutlu simulasyon araçları ile modellemeleri gerçekleştirilmiş olup iyileştirme faaliyetlerine devam edilmektedir.

İstanbul Teknik Üniversitesi ile TWT Helis Yavaş Dalga Yapısı tasarımına yönelik bir danışmanlık hizmeti alımı anlaşması yapılmıştır. Bu hizmet alımı kapsamında ön rapor hazırlanmıştır.

Kritik teknoloji sınıfında olan TWT ve Magnetron gibi vakum mikrodalga elektronik cihazların en temel bileşeni katotun geliştirme süreçleri belirli bir olgunluk seviyesine getirilmiştir. Katot geliştirme kapsamında pellet hazırlama, tümleştirme, sinterleme ve kimyasal malzeme emdirme süreçleri tamamlanarak üretilen bir katot prototipine heater aracılığıyla gerilim uygulanıp hedef sıcaklıklara ulaşıldığı gözlemlenmiştir.

Kalkınma Bakanlığı'na KAMTAM projesi için ek bütçe ve süre talepleri sunulmuştur.

TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü'ndeki laboratuvara kurulan hidrojen ortamında azami 2500°C sıcaklığa çıkabilen yüksek sıcaklık fırını ile katot geliştirme süreçleri sürdürülmektedir. Bu fırın ile, izostatik pres ile istenilen ebat, yoğunluk ve geçirgenlikte hazırlanan tungsten pelletlerin sinterleme ve tümleştirme gibi aşamaları gerçekleştirilmiştir.

Üretilecek Katot prototipinin testi için vakum ortamında çalışan bir test düzeneği sistemi oluşturma çalışmaları sürdürülmektedir. Bu bağlamda yüksek güç pals gerilim kaynağının ve emisyon ölçüm sistemi bileşenlerinin yaptırılması süreçleri takip edilmiştir.

TPAO ile hazırlıkları devam eden mikrodalga enerjisi ile petrol verimliliği artırma amaçlı PERMI projesinin Ocak 2015'te başlatılması ve 3 yıllık bir süreci kapsaması ve TPAO tarafından finanse edilmesi konusunda sözleşme yapılmıştır. Aynı şekilde MSB Ar-Ge ve SSM ile yürütülen faaliyetlerin de projeye dönüştürülmesi çalışmaları sürdürülmektedir.

SSM'ye sunulmak üzere uzay şartlarında çalışabilecek bir X-band TWTA'nın alt bileşenlerinin tasarlanarak üretilmesine yönelik ASELSAN ile birlikte bir Uzay TWTA Projesi teklifi hazırlama çalışmaları sürdürülmektedir.

Eylem: İnsansız Hava Aracı (İHA) ya da uygun uçan platform için yüksek çözünürlüklü Darbe Doppler radarın tasarımı ve gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK BİLGEM SSM, ASELSAN, METEKSAN, TAİ, Özel Sektör

Kuruluşları 2013-2016

D

Gelişme:

Radar 2023 projesi kapsamında S-bant 8x tile yapı frekans alt çevirici tasarımı üretim aşamasına getirilmiştir.

Radar 2023 projesi kapsamında S-bant 8x tile yapı TRM kart tasarımı üretim aşamasına getirilmiştir.

Milli Gözetim Radarı projesi kapsamında darbe sıkıştırma teknikleri gerçek ortamda denenmeye başlanmıştır.

Halihazırda kullanılan İHA SAR sistemleri ve çalışma modları incelenmiş, özellikleri bir iç rapor olarak yayınlanmıştır.

METEKSAN'a çalışma ziyaretinde bulunulmuş ve radar geliştirme altyapıları konusunda bilgi alışverişinde bulunulmuştur.

27




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Yenilikçi yer gözlem uydu modül ve alt sistemleri geliştirerek yerlilik payının artırılması

TÜBİTAK UZAY Kalkınma Bakanlığı, MSB, TUG, UDHB,MTA,

TPAO, ÇŞB, GM, TRGM, TKGM,TÜRKSAT, TSE, Savunma Sanayii Müsteşarlığı

2014-2016

D

Gelişme: Yenilikçi yer gözlem uydu modül ve alt sistemleri geliştirerek yerlilik payının artırılması ile ilgili HALE projesi ve İMECE projesi kapsamındaki gelişmeler aşağıda listelenmiştir.

İMECE:

22 Nisan 2013 tarihli Protokol gereği, MSB Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı ilgili personelinin katılımı ile 10 Haziran 2014 tarihinde eşgüdüm toplantısı yapılmıştır.

Kalkınma Bakanlığı’na 6 aylık ilerlemeleri içeren izleme raporu verilmiştir.

MSB Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı’na 6 aylık proje ilerleme raporu verilmiştir.

30 Eylül 2014 tarihinde TÜBİTAK UZAY - ODTÜ İşbirliği Çalıştayı gerçekleştirilmiş, alt sistemler kapsamında yapılabilecek işbirlikleri değerlendirilmiş ve sunumlar yapılmıştır.

Projede alt sistemler kapsamında ön tasarım çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Tepki Tekeri altyapısı kapsamında tasarım çalışmaları yürütülmüştür.

HALE (Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı):

Proje kapsamında ODTÜ’den alınan danışmanlık hizmeti kapsamında yapılan ısıl analiz ve modelleme çalışmaları tamamlanmış, bir rapor hazırlanmıştır.

Temiz oda ve müştemilatının geçici kabul işlemleri tamamlanmış, kesin kabul işlemlerine devam edilmektedir.

Katot vakum tankı satın alma süreci başlamıştır.

Ukrayna’dan LAJP Firması ile HALE altyapısında yapılacak testler için görüşmeler yapılmış, testlerin yapılması için gerekli olan teknik şartname taslağı hazırlanmış ve LAJP’nin onayına sunulmuştur.

Küçük vakum tank alımı için gerekli RFP gözden geçirilmiş ve firmalara gönderilmek üzere son hali verilmiştir.

Vakum odası içinin mekanik tasarımı tamamlanmıştır. Sipariş edilen itki standı gelmiş, monte edilmiş ve ölçümleri yapılmıştır.

Katot imalatı tamamlanmış, montajı temiz odada yapılmıştır.

Termal kamera, motor ve itki standının soğutucu sisteminin tedarik işlemlerine başlanmıştır.

Eylem: Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar – Ge projelerinin geliştirilmesi

i

TÜBİTAK MAM İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler,

Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları

2013-2016

D

Gelişme:

"Adana Temiz Hava Bölgesi Hava Kalitesi Ön Değerlendirme Çalışması”, "Soda Sanayi A.Ş. Soda Fabrikasından Kaynaklanan Proses Atıklarının Depolandığı Sahanın Çevresel Etkilerinin İncelenmesi”, "Uçucu Küllerden Hafif Agrega Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi ve Pilot Uygulamalar”, "Vahşi Katı Atık Depolama Sahalarından Kaynaklanan Öncelikli Kirleticilerin Tespiti ve Yeraltı Suyunda Taşınımının Modellenmesi: Beyşehir Gölü İçme Suyu Havzası Örneği”, "Su Bütçesi Bileşenlerinden Evapotranspirasyon (Buharlaşma ve Terleme) Miktarının Belirlenmesi ve Evapotranspirasyonun Modellenmesi”, "Ergene Havzasında Noktasal ve Yayılı Kaynaklardan Oluşan Öncelikli Kirleticiler ve Toksisite Araştırması", "(ERGENE-ÖKET)“, "Beyşehir Gölü Alt Havzasında Faaliyet Gösteren Silah Fabrikalarının Atıksularının Arıtılması Teknolojilerinin Geliştirilmesi”, "Bursa OSB Atıksu Arıtma ve Su Arıtma Tesislerinin Optimizasyonu”, "Yalova İlinde Jeotermal Potansiyel ve Kapasitenin Belirlenmesi”, "Raylı Test Sistemi Sahası Yeraltı Yapısının Jeofizik Yöntemlerle Görüntülenmesi”, "Farmasötik Kalite Boraks Dekahidratın Üretim Prosesinin Geliştirilmesi”, "Parmak İzi Tespit Malzemelerinin Büyük Ölçekli Üretimi Projesi”, "Kriminal Amaçlı Manyetik DNA İzolasyon Kitlerinin Geliştirilmesi”, "Bor Endüstrisi Proses Atık Çözeltilerinin Geri Kazanımı”, "Dihidrokodein Üretimi”, "Organik Gıdalarda Katkı Maddesi Olarak Kullanılan Çeşitli Polisakkaritlerin ve Doğal Boyar Maddelerin Analiz Yönteminin Geliştirilmesi”, “Adana Temiz Hava Bölgesi Hava Kalitesi Ön Değerlendirme Çalışması”, “Soda Sanayi A.Ş Soda Fabrikasından Kaynaklanan Proses Atıklarının Depolandığı Sahanın Çevresel Etkilerinin İncelenmesi”, “Uçucu Küllerden Hafif Agrega Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi ve Pilot Uygulamalar”, “Vahşi Katı Atık Depolama Sahalarından Kaynaklanan Öncelikli Kirleticilerin Tespiti ve Yeraltı Suyunda Taşınımının Modellenmesi: Beyşehir Gölü İçme Suyu Havzası Örneği”, “Su Bütçesi Bileşenlerinden Evapotranspirasyon (Buharlaşma ve Terleme) Miktarının Belirlenmesi ve Evapotranspirasyonun Modellenmesi”, “Ergene Havzasında Noktasal ve Yayılı Kaynaklardan Oluşan Öncelikli Kirleticiler

28




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

ve Toksisite Araştırması (ERGENE-ÖKET)”, “Beyşehir Gölü Alt Havzasında Faaliyet Gösteren Silah Fabrikalarının Atık sularının Arıtılması Teknolojilerinin Geliştirilmesi”, “Bursa OSB Atık Su Arıtma ve Su Arıtma Tesislerinin Optimizasyonu” proje teklifleri sunulmuştur.

“Milli Termik Santral Kükürt Arıtma Sisteminin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi” teklifi revize edilmiştir.

"Raylı Test Sistemi Sahası Yeraltı Yapısının Jeofizik Yöntemlerle Görüntülenmesi”, "Denizlerde Bütünleşik İzleme”, "Üç Boyutlu Dokuma Ürünü İskele Yapılarla Kıkırdak Rejenerasyonu”, “EPDK Numunelerinin Analizi-2014”, “Denizlerde Bütünleşik İzleme” ve “Soma Termik Santrali Kül Depolama Alanı'nın Hidrojeokimyasal Açıdan Değerlendirilmesi” projeleri başlatılmıştır.

"Toplumsal Olaylara Müdahale Amaçlı Gaz Mühimmatlarının Geliştirilmesi”, "Morfin'den Etilmorfin (Dionin) ve Metilmorfin (Kodein) Üretim Proseslerinin Geliştirilmesi”, "Çeşitli Alanlarda (Boya, Seramik, Kauçuk ve Atıksu Arıtımı) Kullanılmak Üzere Pilot Ölçekte Hümik Asit Esaslı Maddelerin Üretimi”, "Termoset Elastomerik Malzeme Geliştirme ve Tedarik Çalışmaları”, "Tütün Mamüllerinin Üretiminde Kullanılan Girdilerin Değerlendirilmesi Amacıyla Fizibilite Çalışmalarının Yapılması”, “AB-Efficient Aluminium Salt Cake Recycling Technology”, “Termal Depolimerizasyon Yöntemi Üzerine Danışmanlık Hizmetleri”, “BERSEY kömürlerinin gazlaştırma davranışının incelenmesi”, “Catliq Oil Analizleri ve Proses Optimizasyonu”, “SOMA B Termik Santralı Ünite Kazanları ve Yardımcı Tesislerinde Emreamadeliği Düşüren Sebeplerin Araştırılması” ve “Pilot Ölçekli Li-İyon Pil Üretimi” projeleri sonuçlanmıştır.

Türkiye Gravite Veri Altyapısı ve Yükseklik Sisteminin Modernizasyonu Projesine yönelik işbirliği Protokolü Temmuz 2014'te Harita Genel Komutanlığı (HGK), MTA, TPAO, TÜBİTAK YDBE ve TÜBİTAK UME tarafından imzalanmıştır. Proje önerisi için fizibilite çalışması tamamlanmıştır.

D

Eylem: Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek yapılmasıii TÜBİTAK MAM

İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel


D

Gelişme:

"Ulaşım ve Tehlikeli Madde Taşımacılığı Kazalarına Yönelik Risk Haritalarının Hazırlanması Yönteminin Geliştirilmesi ve Pilot Bölge Uygulaması", "Acil Durumlarda Kan Kaybını Azaltmaya Yönelik Teknoloji Geliştirilmesi”, “MİLGEM 3-4 Projesi KBRN Tespit ve Teşhis Sistemi Kapsamında Kimyasal Tespit Sistemi Geliştirilmesi", “Uçucu Küllerden Hafif Agrega Geliştirilmesi ve Pilot Uygulamalar”, "Tunçbilek Lavvari Slam Atıklarının Tuğla ve Çimento Üretiminde Hammadde Olarak Değerlendirilmesi", "Bor Karbür Partikül Takviyeli Nötron Absorplayıcı Cam Köpük Üretimi", "YGLS L-H Etkileşiminin Modellenmesi",

TÜBİTAK TEYDEB 1505 programı çerçevesinde “Lityum-İyon Bataryalardaki Dendrit Oluşumunu Erken Tespit Sisteminin Geliştirilmesi, “Yapılarda Enerji Verimliliğini Arttırmak ve 010 YOku Azaltmak için Düşük Isı İletim Katsayılı, Hafif ve Yanmaz Kaplama Malzemesi (Fibercement) Üretim Teknolojisinin Araştırılması ve Prototip Üretiminde Teknik Destek ve Danışmanlık Hizmeti Verilmesi”,

Kalkınma Bakanlığı’nın Ar-Ge Altyapısı geliştirme çağrısına yönelik olarak “Ağır Hizmet Motor Dinamometre Altyapısının Kurulumu”, “Ağır Hizmet Şasi Dinamometre Altyapısının Kurulumu”, “Elektrikli Araç ve Şebeke Dengeleme Uygulamalarına Yönelik Yüksek Kapasiteli (40 Ah) Lityum İyon Pil Teknolojileri Geliştirilmesi”, “Klimatik Çift Akslı Şasi Dinamometre Odasının Soğutma Kapasitesinin Arttırılması”, “Metal-Hava Bataryalar Araştırma Laboratuvarı”, “İleri Kömür Dönüşüm Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi”, “Yakıt Pili Teknoloji Geliştirme ve Test Merkezi” ve “Yerli Elektrikli Araç Geliştirilmesi ve Prototip Üretimi”, “İleri Kompozit Malzemeleri Üretim Teknolojileri Laboratuvarı”, “Doku Mühendisliği Araştırma Merkezi”, “THz Toplu Menzil Radar Kesit Alanı Ölçüm Sistemi”, “Gıda Güvenliği ve Kalitesi İçin THz Spektroskopi”, “Ulusal KBRN Güvenlik Teknoloji Merkezi”, “Ulusal Sualtı Akustik Merkezi”, “İleri Teknoloji Uygulamaları İçin Yeni Nesil Demir Çelik Esaslı Alaşım Araştırma Geliştirme Alt Yapı Laboratuvarlarının Kurulması”, “Lazer Malzemeleri Mükemmeliyet Merkezi”, “Magnezyum Alaşımları Araştırma Merkezinin (MgAM) Oluşturulması”, “Yarıiletken Işık Kaynaklarının (HB-LED) Pilot Ölçekli Üretimi için Altyapı Kurulması”, “Yoğunlaştırıcı Güneş Enerjisi (CSP) Teknolojisi Mükemmeliyet Merkezi Kurulması”, “OLED Ekran ve Aydınlatma Paneli Üretimi İçin Altyapı Kurulumu”, “Enerji Verimli Yapılar Teknoloji Merkezi”, “Gıda Analizlerine Yönelik Kit ve Referans Malzeme Geliştirme Merkezi”,

TÜBİTAK 1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde 1. aşamada “4 Silindirli Düşük Yakıt Tüketimli Modern Diesel Motorun HCCI yanma prensibi ile Hibrit Araç için Uyarlanması”, “4 Silindirli Dizel Motorun Sonlu Eleman Analiz Programında Modellenmesi ve Belirlenen Tasarım Kriterleriyle Yeniden Tasarlanması”; “4 Silindirli Diesel Bir Motor için Diesel ve LPG Çift Yakıt Sistemi Geliştirilmesi ve Motorun Emisyon ve Performans Açısından Optimizasyonu”, “Elektrikli Otobüs için Batarya Değişim Santrali Kurulması”, “Elektrikli Araçlar için Batarya Modül ve Yönetim Sistemleri Geliştirilmesi”, “Yerli Elektrikli Araç Geliştirilmesi ve Prototip Üretimi”, “Biyodizel Yan Ürünü Gliserinden Heterojen Katalizör Varlığında Oktan Artırıcı Yakıt Katkısı Eldesi”, "Yüksek Verimli Perovskit Güneş Pillerinin Geliştirilmesi ve Uygulamaları”, “Organik Güneş Hücrelerinin Kararlılığını Artırmaya Yönelik Enkapsulasyon Malzemelerinin Geliştirilmesi", “Özgün Borsubpc Komplekslerinin ve Nanoyapı İçeren Yeni Nesil Fotoelektrotlann Kullanılmasıyla Yüksek Verimli, Düşük Maliyetli, Yarı Şeffaf, Esnek Güneş Modülü Üretimi", “Organik Güneş Pillerinde Plazmonik Etki Kullanılarak Yüksek Verimli Organik Güneş Modülü Yapımı", “Yüksek Verimli Arkadan Bağlantılı Silisyum Heteroeklem Güneş Pili Geliştirilmesi", "AMOLED Ekranlar İçin Yerli A-Si/Poli-Si Bazlı Esnek Tabanlı TFT Teknolojisinin Geliştirilmesi", "Ultra İnce ve Uzun Ömürlü OLED Geliştirilmesi", "Organ Naklinde Kullanılan Immansupresif Ajan ve

29




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Metabolitler için Mikrokantilever Tabanli Sensör Geliştirilmesi", “Zehirli Kimyasalların Tespiti için MEMS Tabanlı, Kimyasal Sensör Dizisi Geliştirilmesi", "FotonikBiyoçip", “Nanoyapılı Aerojel Yalıtım Malzemesi Geliştirilmesi", “Erken Evre Akciğer Kanseri Tanısı ve Taramalarında Nefes Havasındaki Uçucu Belirteçleri Tespit Edebilen Kimyasal Sensör Tabanlı Prototip Cihaz Geliştirilmesi”, "Gıda Güvenliği ve Kalitesi için THz Spektroskopi", “Düşük Kaliteli Çaylardan Tip II Diyabet Riskini Azaltma Özel. Sahip Fonk. Gıda Katkı Mad. Ür.”, “Şeker Pancarı ve Ayçiçeği Tablasında Pektin Elde Edil. ve Gıdalarda Katkı Maddesi Olarak Kul.”, “Domates ve Atıklarından Likopen Elde Edilmesi”, “Gıd. Doğal Renk. ve Biyoaktif Kat. Mad. Ol. Kul.”, “Arpadan Beta-glukan Elde Edilmesi”, “Fonk. Gıda Bil. ve Doğal Kıvam Art. Gıda Katkı Mad. Ol. Kul.”, “Yağ İçeriği Yüksek Alglerden Farklı Yöntemlerle Fonk. Gıda Üret. Yönelik Biyoaktif Katkı Mad.”, “Endüstriyel Ölçekli Üretilen Bitkisel Yağlar ve Atıklarından Doğal Katkı Maddeleri Eldesi”, “Yağ Rafinasyonu Atıklarından Doğal Fitojenik Lesitin Üretimi ve Uygulamaları”, “Fonksiyonel Gıda Üretimine Yönelik Glis. İndeks.”, “Zeytin Karasuyundan Fenolik Bileşiklerin Ekst.”, “Düşük Kalorili Doğal Tatlandırıcı Eritritol’ün Şeker Panc. Eldesi için Ticari Üretim Prosesi Geliştirme”, “Unlu Mamul Sektörüne Yönelik Bazı Endüst. Enzimlerin Ulusal Fungal Kaynaklar Kul.”, “Biyoteknolojik Yolla Laktik Asit ve Laktatların Yerli Üretim Proseslerinin Geliştirilmesi”, “Helal Gıda Denetiminde Jelatin, Glutamat ve L-sisteinin Kaynağına Yönelik Hızlı, Ek. ve Pratik, Farklı Gıda Katkı Maddelerinin Birlikte Analizi İçin LC-MS/MS Yöntemi ve Oto-anal.Gel.” ve “Tüberküloz Enfeksiyonun Hızlı ve Hassas Teşhisi için Entegre Mikroakışkan Çip Tabanlı Tanı Kiti”, “Gıda Kaynaklı Parazitlerin El Tipi Cihaz ve Sensör Prob. Geliştirilerek Tespiti”,

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı çerçevesinde 2. aşamada “Biyokütlenin gazlaştırma yolu ile kömürle birlikte yakılması (RETROFİT)”, “Kömür ve biyokütleden elde edilen ham sıvı yakıtlardan ulaştırma yakıtı üretimi”, “Kömür ve biyokütlenin ikili akışkan yatakta gazlaştırılması”, “Türkiye linyitlerinin yanma ve gazlaştırma karakteristiklerinin deneysel olarak incelenmesi ve modeller oluşturularak gazlaştırıcı ve yakma sistemlerinin tasarım ve işletme parametrelerinin optimizasyonu”, “Türk linyitlerinden sentez gazı ile dimetil eter üretimi için katalizör ve proses geliştirilmesi”, ”Yanma sonrası karbondioksit ayırma için mikrokanallı reaktör teknolojisinin geliştirilmesi”, “Mikrokanal reaktör teknolojisiyle sentez gazından sıvı yakıt üretimi”, “Fischer Tropsch sentezi için bulamaç faz (slurry) reaktör geliştirilmesi” ve “Kömür ve Biyokütle için Sürdürülebilir Gazlaştırma Teknolojisinin Geliştirilmesi”, “Ulusal Glisemik indeks veri seti”, “Hastalık/Sağlık sorunları alanında Gıda Kaynaklı Risk faktörlerinin saptanması”, “Üniversite Ortaklığında Sunulan Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinde Antibiyotiklerin Giderimine Yönelik Teknoloji Geliştirme”, “Kömür İyileştirme Proseslerinde Ortaya Çıkan Atıkların Değerlendirilmesine Yönelik Teknolojilerinin Geliştirilmesi", " Yüksek Alkali Özelliğe Sahip Metal Endüstrisi atık Sularından Kimyasal Madde ve Su geri Kazanımı için Seramik Membranların Üretimi”, “Yeni Teknolojilerle Atıksulardan Mikrokirleticilerin Giderimi”, "Kontrollü Biosit Salinimi Sağlayan, Bor İçerikli, Çevre Dostu Antifouling Boya Geliştirilmesi ve Doğal Deniz Ortamında Performans Testlerinin Gerçekleştirilmesi" proje teklifleri hazırlanarak değerlendirmeye sunulmuştur.

"Milli LİDAR Gözlem Sistemi (MİLLİDAR)" projesinin değerlendirmeye sunulması planlanmaktadır.

"Avrupa Birliği Çevre Entegre Uyum Stratejisi Belgesinin Güncellenmesi", “Isıl Değeri Düşük Kömürlerin Ekstraksiyon Yöntemiyle Külsüzleştirilmesi ve Alternatif Ürünlerin Geliştirilmesi", “Kanama Durdurucu (Hemostatik) Özellikte Biyomalzemelerin Üretim ve Uygulama Çalışmaları”, “Dz.K.K.lığı-Engin Sınıfı Mayın Avlama Gemileri Sonarı: 420 Khz Alma Akustik Elemanı Tasarımı, Prototiplenmesi-Sertifikasyonu, Üretimi ve Testleri”, “Sıçratma Yöntemiyle Üretilen, Pürüzlendirilmiş Çinko Oksit Cam Kaplamalara Katkı Elementlerinin Etkisinin İncelenmesi ve Fotovoltaik Uygulamaların Geliştirilmesi”, “Nanometal-Cam Hibrit Nanokompozitlerinin Geliştirilmesi”, “Prostat ve Meme Kanseri Teşhis ve Tedavisinde Kullanılacak Poli (2-etil-2-oksazolin) (petox) Esaslı Çok İşlevsel Taşıyıcı Sistemlerin Geliştirilmesi”, “Radyal p-n Eklemli Tek Kristal Silisyum Nanoçubuk Tabanlı Güneş Gözelerinin Üretilmesi ve Panel Haline Getirilmesi”, “Organik Güneş Hücrelerinin Esnek Taban Sistemlerde Uygulanması ve İletken Tekstil Üretme”, “E Sınıfı 130 Mwbir Gaz Türbininde 1 Set Rotor ve 1 Set Stator 3.Kademe Türbin Kanadının Hassas Döküm Yöntemi ile Geliştirilmesi ve Üretimi”, “Zehirli Kimyasal Maddelerin (ZEM) Ölçümü için Alt Yapı Oluşturulması”, “3 ZEM'in (CO, CH4, H2S) Tespit Edilerek Prototip Cihaza Dönüştürülmesi”, “Fotovoltaik Güneş Enerjisi Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi – MİLGES” ve “Hidroelektrik Enerji Teknolojilerinin Geliştirilmesi – MİLHES”, “Uydu için Li-İyon Pil ve Batarya Geliştirilmesi ”ve “Enerji Alanında Entegre Teknolojiler ve Bilimsel Altyapının Geliştirilmesi”, “Çok Seviyeli Modüler Çevirgeç Tabanlı Sırt Sırta Bağlı Yüksek Gerilim Doğru Akım (YGDA) Sistemi geliştirilmesi” projeleri başlatılmıştır.

“Tümör Damarlanmasını Durdurmaya Yönelik (Antianjiogenik) İnsansı Antikorların Geliştirilmesi – DAKİNAT” başlıklı iç destekli proje başarılı bir şekilde tamamlanmış olup patent için çalışmalar sürdürülmektedir.

D

Eylem: Elektronik haberleşme sektöründeki öncelikli olarak desteklenmesi gereken alanların belirlenerek, bu alanların geliştirilmesi amacıyla elektronik haberleşme sektörü ile uzay ve havacılık sektöründeki Ar-Ge araştırma ve geliştirme projelerinin desteklenmesi


Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı projeleri (Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel

Müdürlüğü), TÜBİTAK, BTK, İlgili Kamu Kurumları, TÜRKSAT A.Ş., TAİ,

Sürekli

D

Gelişme: Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi kurulmuştur. Merkezin Araştırma Geliştirme Projelerini Desteklemesine İlişkin Yönetmelik Taslağı oluşturularak görüşleri alınmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmiştir.

30




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Büyük Veri çalışmalarında istatistik kurumlarının bu alandaki veriyi kullanıp, analiz etmesi ve sonuçlar üretebilmesi için gerekli bilişim altyapı çalışmalarının gerçekleştirilmesi.

TÜİK İlgili Kamu Kurumları 2014-2015

D

Gelişme:

Büyük Veri Laboratuvarı yaklaşık 1 sene önce kurulmuştur. Son 6 ayda özellikle sorgu performansını geliştirme, node ekleme-çıkarma, versiyon yükseltme konularının tümünde başarılı çalışmalar yapılmıştır. TÜİK veri tabanlarındaki bazı loglar, Ekim 2014’ten itibaren takvimlendirilerek her gün Büyük Veri (hadoop) ortamına alınmakta ve Log analizi gerektiğinde bu ortamdan yapılmaktadır. UNECE'nin Büyük Veri Çalışma Grubu’na da katılım sağlanmaktadır.

Hive, Sqoop, Hue Arayüzü, Ambari arayüzü ve Hadoop komut satırı etkin olarak kullanılmaktadır.

Pig, Spark ve R-Hadoop kullanma çalışmaları ise devam etmektedir.

Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu girdilerde ithalat bağımlılığının azaltılması ve katma değerin artırılması amacıyla başta GİTES çalışmalarında atıfta bulunulan ürün ve alanlarda Ar-Ge yetkinlikleri envanterinin oluşturulması ve bu konuda çalışacak merkezlerin teşvik edilmesi

Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı

BSTB, TÜBİTAK, TOBB, Sağlık Bakanlığı 2013-2014

D

Gelişme: GİTES çalışmalarında atıfta bulunulan ürün ve alanlarda Ar-Ge yetkinlikleri envanterinin oluşturulmasına yönelik söz konusu eylem ile yine aynı alanlarda Ar-Ge desteklerinin artırılmasına ilişkin GİTES Yatay Eylem Planı 6.2 eylemi paralellik arz etmektedir. Bu kapsamda çalışmalara devam edilmektedir.

Öte yandan gerçekleştirilen toplantılar sonucunda,

GİTES Eylem Planlarında yer alan Ar-Ge’ye konu eylemler ile TÜBİTAK’ın öncelikli alanlarının karşılaştırılması ve ortak alanların belirlenmesine,

Ortak önceliklerin dışında kalan GİTES Ar-Ge eylemlerinin de öncelikli hale getirilmesi ve bu konulara kaynak aktarımı yapılmasının sağlanması için ortak çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir.

D2.1.4 Özel sektörün Ar-Ge ve yenilik yapabilme yetkinliğinin geliştirilmesi ve üretim zincirinde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yoğunluğunun artırılması

Eylem: Sanayicilerin üretim sürecinde verimli enerji teknolojilerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve üretim sürecinde yeşil teknoloji kullanım yoğunluğunun artırılması


Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, KOSGEB, TOBB, İhracatçı Birlikleri, Sağlık Bakanlığı

2011-2016

-


D2.1.5 Araştırma altyapılarının (araştırma merkezleri, vb.) kurumlar arası eşgüdüm içinde geliştirilmesi ile ulusal ve yerel ihtiyaçlar doğrultusunda etkin kullanımının sağlanması

Eylem: Sağlık alanında ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda ülkemizde bulunan medikal teşhis ve analiz cihazlarının doğruluğunu kontrol edebilmek için Medikal Metroloji laboratuvarlarının kurulması ve tıbbi cihaz kalibrasyon hizmetinin verilmesi

TÜBİTAK UME

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz kurumu (TİTCK), Gazi Üniversitesi Biyomedikal

Kalibrasyon Merkezi, Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi

Biyomedikal Kalibrasyon Laboratuvarı, GATA Biyomedikal Kalibrasyon Laboratuvarı, TSE

2014-2016

D

31




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Hastane, sağlık kuruluşu ve tıp merkezlerinde bulunan cihazların test, ölçüm ve kalibrasyonlarında kullanılan analizör, simülatör ve kalibratör gibi cihazların kalibrasyonlarının gerçekleştirilmesi, ölçüm güvenilirliği ve izlenebilirliğin sağlanması için TÜBİTAK UME’de Medikal Metroloji Araştırma Laboratuvarında aşağıdaki sistemler kurulmuştur.

Hasta simülatörü kalibrasyon sistemi

Defibrilator/pacer analizörü sistemi

İnfüzyon pompası simülatörü kalibrasyon sistemi

Elektrokoter analizörü kalibrasyon sistemi

Elektriksel güvenlik analizörü kalibrasyon sistemi

Puls oksimetre analizörü kalibrasyon sistemi

Gaz akış analizörü kalibrasyon sistemi

Kalibrasyon/Ölçüm ücreti bütçeleri hazırlanmıştır.

D

Eylem: Yapı Malzemeleri Zemin ve Enerji Verimliliği Hizmetleri İhtisas Laboratuvarı kurulması çalışmalarının yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,

KOSGEB, TÜBİTAK UME, Üniversiteler, TOBB, Yapı Malzemeleri Üreticileri Birlikleri,

Onaylanmış Kuruluşlar

2011-2014

D

Gelişme: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Malzemeleri İhtisas ve Hakem Laboratuvarı, bünyesinde kurulan Beton ve Agrega Laboratuvarı, Fizik Laboratuvarı, Metalik Malzemeler Laboratuvarı, Kagir Birimler Laboratuvar, Ahşap Laboratuvarı ve Kimya Laboratuvarı ile Temel Yapı Malzemeleri alanlarında güncel standartlar doğrultusunda kamu kurum ve kuruluşlarına, özel ve tüzel kişilere, onaylanmış kuruluşlara, yapı malzemeleri üreticilerine hizmet vermektedir. Mevcut laboratuvarlara ek olarak zemin mekaniği laboratuvar kurulum çalışmaları devam etmektedir.

Eylem: Ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi

iii

TÜBİTAK BİLGEM, TÜBİTAK UZAY

İlgili Kamu Kurumları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kültür ve

Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Orman ve Su işleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Özel Sektör

Temsilcileri, TUG, UME, TSE

2014-2016

D

Gelişme:

TÜBİTAK BİLGEM:

GOST Projesi:

UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli alanlarda, araştırma altyapılarının desteklenmesine yönelik ihtiyaç duyulan alt konu başlıklarının belirlenmesi amacıyla yürüttüğü çalışma için otonom sistemler altyapısı kapsamında ihtiyaç duyulan araştırma altyapısı önerisi TÜBİTAK’a iletilmiştir.

Kalkınma Bakanlığı’nın 2014 yılı Araştırma Altyapıları Proje Çağrısı gereğince Yeni Araştırma Altyapı Projesi Ön Başvuru Formu doldurulmuştur.

Radar Araştırma Geliştirme ve Test Laboratuvarı-RAGEL: RAGEL’in kurulması için Kalkınma Bakanlığı’na yatırım başvurusunda bulunulmuştur. Radar 2023 iç proje kapsamında yeni nesil radar çalışmaları için altyapı oluşturulmaktadır.

Kalkınma Bakanlığı’nın 2014 yılı Araştırma Altyapıları Proje Çağrısı gereğince Yeni Araştırma Altyapı Projesi ön başvuru formu doldurulmuştur.

32




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Bulut Bilişim ve Büyük Veri Araştırma Laboratuvarı B3LAB Faaliyetleri kapsamında ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda;

Veri merkezlerinin idamesini kolaylaştıracak, insan, donanım ve enerji kaynaklarının verimli, ölçeklenebilir şekilde kullanılmasını sağlayacak ürünlerin geliştirilmesi çalışmaları başlamıştır. Bu kapsamda proje planları, müşteri isterleri, ortak çalışılacak paydaş ve sahaların belirlenmesi çalışmaları, dünya ölçeğinde bu sahada önemli rol oynayan özel sektör firmaları ile teknolojik işbirliği, bilgi transferi görüşmeleri yapılmıştır. Değişik kamu kuruluşları ile ihtiyaç analizi ve proje faaliyetleri kapmasında görüşmeler yapılmaktadır.

UyGArLab Projesi:

Herhangi bir bağımlılık olmadan, Hiperspektral (HS) görüntüler ile bir problemin tüm safhaları için çözümler üretilebilecek bir araştırma laboratuvarının oluşturulması amacıyla “HiperSPEKtral Görüntü İşleme Araştırma LABoratuvarı – SPEKLAB” isminde Kalkınma Bakanlığı’na altyapı kurma başvurusu yapılmıştır.

Uydu yer gözlem uygulamalarının ülkemizde kullanımının artmasını sağlayacak yetişmiş genç araştırmacı sayısının artmasına katkı sağlamak amacıyla Uydu Yer Gözlem Uygulamaları (UYGU) yaz okulu, IEEE GRSS (Geoscience and Remote Sensing Society) Türkiye Bölümünün teknik desteğiyle gerçekleştirilmiştir.

“Theoretical development of tau-omega algorithms with special reference to vegetation optical depth and roughness correction using L-band radar and radiometer measurements” isimli TÜBİTAK BİLGEM/NASA ortak proje önerisi, NASA Research Opportunities in Space and Earth Sciences (ROSES) – 2014 isimli araştırma programının “Remote Sensing Theory for Earth Science” isimli çağrısına yapılmıştır.

International Union of Radio Science (URSI) tarafından düzenlenen “URSI Uluslararası Genel Kurulu ve Bilimsel Kongresi’nin 16-23 Ağustos 2014 tarihlerinde yapılan seçiminde “Wave Propagation and Remote Sensing” isimli bilimsel komisyonuna “URSI Early Career Representative” olarak bir TÜBİTAK BİLGEM çalışanı seçilmiştir.

Ulusal ve uluslararası bilimsel kongrelerde, TÜBİTAK BİLGEM tarafından uzaktan algılama konularında yapılan özgün çalışmalar tebliğ edilmiştir. Bir TÜBİTAK BİLGEM çalışanı yapmış olduğu özgün çalışmalardan dolayı URSI tarafından “Genç Bilim İnsanı” ödülüne layık görülmüştür.

NASA, TÜBİTAK BİLGEM ve USDA çalışanları tarafından gerçekleştirilen “Evaluation of Dielectric Mixing Models for Microwave Soil Moisture Retrieval Using ComRAD Passive L Band Radiometric Measurements” isimli makale “IEEE Journal of Selected Topics in Applied Earth Observations and Remote Sensing” isimli dergide yayınlanmak üzere kabul edilmiştir.

TÜBİTAK UZAY:

Uydu Görüntü İşleme ve Geoportal Oluşturma Projesi:

RASAT uydu görüntülerinin sunulduğu GEZGİN portalının açılışı yapılmıştır. Görüntüler www.gezgin.gov.tr adresinden tüm kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin kullanımına sunulmuştur. Proje kapsamında, milli uydu görüntülerinin radyometrik kalibrasyonu için Tuz Gölü'nde bir saha çalışması yapılmıştır. Uydu görüntülerinin radyometrik kalibrasyonu konusunda APSCO üyesi ülkelerin katılımı ile "First Expert Group Meeting on the Feasibility Study for Radiometric Calibration of Satellite Sensors Project of APSCO" isimli bir çalıştay düzenlenmiştir.

D

Eylem: Siber Güvenlik Test Laboratuvarı kurulması ve akredite edilmesi TSE Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, TÜRKAK,

TÜBİTAK, BTK 2014-2016

D

Gelişme: Ülkemizde bilgi güvenliğine yönelik ürün/sistemlerin test edilme ihtiyacı doğrultusunda TSE Yazılım Test ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı altında Siber Güvenlik Test Laboratuvarı kurulum çalışmaları devam etmektedir. Bu kapsamda mevcut yazılımlara yapılan performans ve fonksiyonel testlere ilaveten bilgi güvenliğine yönelik Ortak Kriterler standardı kapsamında (TS ISO/IEC 15408) özellikle yazılımlar için güvenlik, açıklık analizi ve sızma testi yapılmasına yönelik yazılım test araçlarının ve eğitim hizmetinin alınması hususunda 6 Kasım 2014 tarihinde ihaleye çıkılmıştır. İhale neticesinde güvenlik-sızma test araçları temin edilecek ve alınacak eğitimlerin ardından güvenlik-sızma testleri, beyaz ve siyah kutu testleri yapılacak ve kurulan bu laboratuvar TÜRKAK`tan TS ISO/IEC 17025 standardından akredite olacaktır.

Eylem: Otomotiv Test ve Ar-Ge Merkezi kurulması ve akredite edilmesi TSE

BSTB, UDHB, İlgili Diğer Bakanlıklar ile Kamu Kurum ve Kuruluşları, TÜRKAK, TÜBİTAK, TOBB,

Otomotiv Teknoloji Platformu, Otomotiv Sanayi Derneği, Taşıt Araçları Yan Sanayi Derneği, İlgili Meslek Odaları ve Dernekleri, Otomotiv ve Yan

Sanayi Üreticileri

2014-2016

D

33




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme Sanayi Strateji Belgesi 2011-2014, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2011-2014), 9.Kalkınma Planı (2007-2013) ve TSE Yönetim Kurulu’nun 7 Şubat 2013 tarihli ve 71 sayılı toplantısında alınan 527 numaralı karar yazıları yasal dayanak olarak alınarak Bursa-Yenişehir'de kurulacak olan, otomotiv EU tip onay ve homologasyon hizmetleri verebilecek, yüksek hız pistiyle tam teşekküllü bir otomotiv test merkezi projesi başlamıştır. Binek araçlar, hafif ve ağır ticari araçlar, motosikletler, traktörler ve otobüsler dâhil olmak üzere, aksam ve alt ürünlere yönelik laboratuvarlar ve test üniteleri sağlanacaktır. Temel hedef Avrupa tip onayı verebilmek olmakla beraber, üreticiye, sanayiciye Ar-Ge anlamında imkânlar sunmak da hedeflenmektedir. Gerek pistler, gerek diğer tesis imkânları Türkiye’de üretilen veya tip onayı alacak olan tüm araç tiplerinin ihtiyaçlarını karşılayacaktır.

Kamulaştırma yapılacak arazinin kamulaştırma bedelinin mevcut bütçe bedelinin oldukça üzerinde olmasından dolayı mevcut araziden vazgeçilerek, Bursa’da başka bir arazide kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.

D

Eylem: Yüksek Gerilim Kısa Devre Güç Laboratuvarı kurulmasına yönelik alt yapı çalışmalarının yapılması

TSE Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanlığı, İlgili Diğer Bakanlıklar ile Kamu Kurum ve Kuruluşları, TÜRKAK, TÜBİTAK,

2014-2016

D

Gelişme: Fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup projelendirme aşamasına geçilmiştir.

D2.1.6 Sektörler ve disiplinlerarası bilginin yayılımını destekleyecek şekilde çok paydaşlı Ar-Ge projelerinin artırılması

Eylem: Tarımsal amaçlı bor kullanımına yönelik projelerin ülkemizin tarım sektöründeki öncelikleri doğrultusunda yönlendirilmesi, araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin uygulamaya dönüştürülerek katma değer yaratılması ve bu bağlamda “Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı”nın hazırlanması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü)

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü),

Üniversiteler 2011-2016

D

Gelişme:

“Tarım-Bor Araştırma ve Uygulama Programı” Hakem ve Yürütme Kurulu toplantılarında alınan kararlar doğrultusunda borun üretim kapasitesi ve bora duyarlılığı yüksek ürünler öncelenerek, borun tarım sektöründe sistematik kullanımını sağlayarak ekonomik katma değer yaratmaya yönelik araştırma ve uygulama projeleri geliştirmek üzere düzenlenen dördüncü proje çağrısına Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı araştırma enstitüleri ve istasyonları başta olmak üzere üniversitelerin ziraat fakültelerinden Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü’ne zeytin (3), antep fıstığı (2), bağ (2) ve pamuk konularında toplam 8 proje başvurusu yapılmıştır. Söz konusu çağrı kapsamında desteklenmesi uygun bulunan toplam 650 bin TL bütçeye sahip antepfıstığı, bağ ve pamuk projesi, sözleşmeleri imzalanarak başlatılmıştır.

Üçüncü çağrı kapsamında desteklenen mısır, buğday (2) ve domates (2) projelerinin tarama çalışmalarının tamamlanmasını takiben bor eksik alanlarda başlatılan birinci yıl uygulama çalışmaları devam etmektedir.

İkinci çağrı kapsamında desteklenen çay projesinin bor eksik alanlarda ikinci yıl uygulamaları tamamlanmış olup, hasat çalışmaları devam etmektedir.

Birinci çağrı kapsamında destekleri devam eden şekerpancarı, fındık (2), elma, ayçiçeği ve patates projelerinin bor eksik alanlarda ikinci yıl uygulamaları tamamlanarak hasat sonuçları değerlendirmeye alınmıştır.

Eylem: Enerji, su ve gıda alanlarında sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda mevcut TÜBİTAK UME altyapısının etkin kullanılması ve gerekli yeni altyapı kurulması

TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü

Kalkınma Bakanlığı, Özel ve kamu Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Üniversiteler

2011 – 2015

D

34




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

G1OP-E9-05-DP Fotovoltaik Performans Test Merkezi Projesi:

TÜBİTAK UME'de kurulan Fotovoltaik test sistemlerin teknik şartnamelere uygunluğu PI-Berlin/Almanya'dan gelen uzman ekip ile beraber TÜBİTAK UME'de oluşturulan kabul komisyonu tarafından değerlendirilmiştir.

Teknik şartnameye uyan test sistemlerinin (UV Ön koşullandırma Test Sistemi, Dolu Test Sistemi ve Islak-Sızıntı Akımı Test Sistemi) ödemesi yapılmıştır.

Güneş panellerinin güvenlik testlerine yönelik ihtiyaç duyulan sistemlerin satın alma süreci başlatılmıştır.

G3KI-E9-11-A Kimyasal Metroloji Cihazlarının TÜBİTAK UME'ye Tedarik Edilmesi:

Proje kapsamında satınalması yapılacak olan donanımların dönem içinde teslimat, kurulum, geçici kabul ve son kabul işlemleri gerçekleştirilmiştir. Bu amaca yönelik saha denetimleri ve muayene kabul ziyaretleri yapılmıştır. Teslimatı ve eğitimleri tamamlanan cihazların projelerde aktif olarak kullanımına devam edilmiştir.

Proje kapsamında üretimine başlanan fındık ve kuru incir sertifikalı referans malzeme projelerinde ürün işleme ve şişeleme tamamlanmış olup homojenlik ve kararlılık çalışmalarına başlanmıştır. Kuru kayısı sertifikalı referans malzeme üretim projesinde fizibilite çalışmaları tamamlanmıştır. Bu dönem içinde proje amaçları arasında yer alan toprakta eser elementler, kuru incirde aflatoksin ve kuru kayısıda kükürt dioksit tayinine yönelik yeterlilik testleri düzenlenmiştir.

Bu dönem içerisinde teslimatı, kurulumu ve eğitimleri tamamlanan cihazlar:

Büyük ölçekli dondur-kurut cihazı (liyofilizatör)

Büyük ölçekli 3 boyutlu karıştırıcı

D

Eylem: Yeni ve uygulanabilir enerji teknolojileri alanlarında çok ortaklı ulusal/uluslararası pilot ve demo tesis (saha uygulama) projeleri oluşturulması

TÜBİTAK MAM

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler, Kamu ve Özel

Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları

2013-2016

-


Eylem: Çok paydaşlı ulusal ve uluslararası işbirliği projelerinin oluşturulması, sektörler ve disiplinlerarası bilgi paylaşımı etkinliklerinin düzenlenmesi

TÜBİTAK MAM İlgili Kamu Kurumları, Belediyeler, Üniversiteler,

Kamu ve Özel Ar-Ge Kurum ve Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları

2013-2016

D

Gelişme:

“SANVER Alt Sektörlerin Önceliklendirilmesi Çalıştayı” (16 Temmuz 2014), “Yeşil İş 2014: Sürdürülebilir İş Buluşması” (23-24 Eylül 2014), “VI. Termik Santral Çalıştayı” (8-10 Haziran 2014), “Kömür Teknolojileri Çalıştayı” (23-25 Ekim 2014), “Antarctic Science Programme Workshop” (2-3 Haziran 2014) çalıştayları; “Times – Macro Model” (11-12 Ağustos 2014), "İklim Değişikliği Ulusal Bildirimlerininin Hazırlanması Projesi Kapsam Belirleme Çalıştayı" (24-26 Haziran 2014), “Temel Moleküler Hücre Biyolojisi Teknikleri” (5-9 Mayıs14), “Farelerde Embriyo Manipülasyonları ve Transgenik Fare Üretiminde Kullanılan Yöntemler” (22-26 Eylül 2014, 13-17 Ekim 2014), “Moleküler Biyoloji Yöntemleri” (29 Eylül-2 Ekim 2014), “İleri Moleküler Hücre Biyolojisi Teknikleri” (9-13 Haziran 2014), “Biyogüvenlik” (20 Ağustos 2014), “Hibridoma Teknolojisi ve Tanı Sistemleri”, (23-27 Haziran 2014), “Embriyonik Kök Hücre Kültürü” (12-16 Mayıs 2014), “Laboratuvarlarda Risk Yönetimi” (20 Ekim 2014), “Parametrik ve Otomatik Optimizasyon” (7-13 Eylül 2014) ve “Türkiye Kıyılarında Yüzme Suyu Profillerinin Belirlenmesi ve Turizmde Atıksu Yönetimi (24-25 Eylül 2014) eğitimleri düzenlenmiştir.

“3. İstanbul Uluslararası Su Forumu” (27-29 Mayıs 2014), “CPHI İlaç Konferans ve Fuarı” (4 Haziran 2014), “Uluslararası Karadeniz Komisyonu Toplantısı” (15 Ekim 2014), “MBR For The Next Generation” (11-13 Eylül 2014), “SCOR 32. Genel Kurulu” (15-18 Eylül 2014), “Deniz Kazaları - Tehlikeli Atıkların Yönetimi, Kirlenen Alanların Restorasyonu ve Yaban Hayatı Rehabilitasyonu Toplantısı (7-9 Mayıs 2014), “Global Conferance On Global Warming 2014” (25-29 Mayıs 2014), “3. ICZM 2014 Entegre Kıyı Alanları Sempozyumu” (14-17 Ekim 2014); “Aşı ve Serum Üretiminde Yapılan Çalışmalar ve Türkiye'de Aşı ve Serum Üretiminin Tarihsel Gelişimi” (30 Ekim 2014), “Mouse Models for in Vivo Analysis of Mitotic Kinase Functions” (27 Haziran 2014), “Metavinculin Tunes the Flexibility and the Architecture of Vinculin Induced Bundles of Actin Filaments”(20 Haziran 2014), “Mechanism of Inflammasome – Driven Adaptive Immunity by Immune Complexes” (25 Ekim 2014) ve “Rehabilitating Drug – Induced Long – QT Promoters: in Silicon Desıgn of Herg Non – Blocker Compounds with Retained Pharmacological Activity Using Molecular Modeling Studies” (24 Haziran 2014) seminerleri düzenlenmiştir.

35




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Almanya ile işbirliği kapsamında “Photovoltaic Workshop” (16-17/0672014) “Graphene and Related Technologies From Laboratory to Industry” (13-14/10/2014) düzenlenmiştir.

30’dan fazla ulusal / uluslararası çalıştay, konferans, sempozyum, eğitim, fuar, sempozyum, kongre, vb. etkinliğe katılım sağlanmıştır.

“Biyo-uygulamalar için seramik kompozit malzemelerin geliştirilmesi” ikili işbirliği projesi başlamıştır.

İkili işbirliği çağrıları kapsamında Fransa CNRS ile "Işın Uyarısı ve Isıl İşlemle Düz Camlarda Renk Geri Dönüşümlerinin Araştırılması”; Slovak Bilimler Akademisi ile “Tek Kristal Safir Malzemesi Destekli Saydam Malzemelerin Dinamik Yükler Altındaki Performanslarının incelenmesi"; Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (ANAS) ile "Gama Işımasının CdMnTe Epitaksiyal Tabakalarının Optik ve Manyeto-Optik Özelliklerine Etkisi" projeleri önerilmiştir.

TÜBİTAK TOVAG 2505 İkili İşbirliği Programı/Evsel Gıda Azaltılmasına Yönelik Nem Tutucu Biyobozunur Hidrojel Geliştirilmesi teklifi hazırlanmıştır.

Development of Research and Innovation Facilities for Improving the Regional Competitiveness of Food Industry - INNOFOOD proje teklifi kabul edilmiştir.

HORIZON 2020 çağrıları kapsamında “Bicomponent Filament Design for Developing a Fabric with Sound Absorbing Property", "Preparation of Polymer Nanocomposite Fiber Structured Nonwovens and Investigation Its Sound Absorption Properties", “Development of Solid-State (Perovskite) Dye Sensitised Solar Cells for Next Generation Photovoltaic Technology” projeleri hazırlanmıştır.

D

D2.1.7 İhtiyaç-odaklı alanların arasındaki etkileşimi arttıracak yönetişim mekanizmalarının oluşturulması

Eylem: Yerli Enerji Teknolojileri Ar-Ge Platformu’nun kurulması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü)

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK, EÜAŞ, TOBB, Türkiye

Teknoloji Geliştirme Vakfı, İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, STK'lar, Özel Sektör Kuruluşları

2011-2016 -


i TÜBİTAK MAM tarafından “Bakanlıklar, kamu kurumları ve özel sektörün öncelikli alanlardaki ihtiyaçlarına yönelik Ar – Ge projelerin geliştirilmesi” eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar:

(Termik Santral Teknolojileri: EÜAŞ-MİLTES Projesi, Yakma-Gazlaştırma, Güç Elektroniği ve Güç Sistemleri Teknolojileri, Batarya Teknolojileri: MSB Ar-Ge-GÖKTÜRK 2 uydusu için uzayda kullanım speklerine uygun 5-10 Ah güçte Li-İyon pil geliştirilmesi, Yakıt Pili ve Elektrölizör Projeleri, Kimyasal Proses Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, MSB Ar-Ge-İMECE uydusu için Çok Katmanlı Yalıtım Battaniyesi Geliştirilmesi, EÜAŞ-Türbin Parçalarının Geliştirilmesi ve Üretimi, Zırhlı ve Yalıtımlı Bina Geliştirilmesi, Askeri Araçlara Yönelik Zırhı Geliştirilmesi, Su Altı Akustik Teknolojilerinin Geliştirilmesi, LED Teknolojileri Geliştirilmesi)

ii TÜBİTAK MAM tarafından “Ülke öncelikleri doğrultusunda projelerin geliştirilerek yapılması” eylemi kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar:

(Termik santral teknolojileri, Kömür ve biyokütle gazlaştırma ve sentetik yakıt üretim sistemleri, Yerli rüzgâr türbini teknolojileri:1007-MİLRES 1. Faz 500 kWe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi ve MİLRES 2. Faz 2,5 MWe gücünde rüzgâr enerji santrali prototipi, MİLHES: Hidroelektrik santral teknolojilerinin yerlileştirilmesi üzerine çok disiplinli Ar – Ge projesi geliştirilmesi, Güneş Enerjisi, Elektrikli lokomotif: 1007-1000 kW güçte yerli elektrikli lokomotif geliştirilmesinde çalışan prototip, Elektrikli araç: Elektrikli araçlar için elektronik kontrol ünitesi, elektrikli tahrik sistemi ve batarya grubu geliştirilmesi, Gelişmiş bataryalar, Yerli yakıt pilleri ve elektrölizörler, Biyomedikal malzeme, biyosensör ve biyomateryal geliştirilmesi, Biyosensör geliştirilmesi; biyolojik ajanların tespiti, Biyoenerji teknolojileri geliştirilmesi, Endüstriyel enzimler geliştirilmesi, Genomik ve Biyoenformatik, Yaygın hastalıkların tanı ve tedavisine yönelik çözümler; genetik hastalıklar, kanser ve enfeksiyon hastalıkları gibi, Bitki ve hayvan ıslahına yönelik çözümler, Yerli Atıksu Filtrasyon sistemi: 50 mikron altında partikül boyutu bulunan atıksuların tekrar kullanımını sağlayabilecek ekipman geliştirilmesi, Yerli PCB Arındırma Sistemi: PCB ile kirlenmiş ekipmanların temizlenmesi için sistem geliştirilmesi, Şlam Atıkların Geri Kazanılması: Kömür işletmelerinde kömür zenginleştirme tesislerinden kaynaklanan Şlam Atıklarının Geri Kazanılması, Kömür Teknolojileri: Organik Elektronik Teknoloji Altyapısı Kurulması, Kimyasal Proses Teknolojileri, Kömür Teknolojileri, Organik Kimya Teknolojileri, Polimer Teknolojileri, Destekler” - “Akademik” - “Ulusal Programlar” - “Açık Çağrılar” kapsamında çağrılara uygun proje başvurularının yapılması, Mağnezyum Stent Geliştirilmesi, Nikel Bazlı Tek Kristal Süperalaşım Geliştirilmesi, Karbon-SiC Kompozit Malzeme Geliştirilmesi, Yüksek Silika İçeren Kompozit Geliştirilmesi, Radar Absorplayıcı Kompozit Geliştirilmesi, Gaz Türbin Kanatlarının Yerli İmalatı, Kanser Tespitine Yönelik Cihaz/Sensör Geliştirilmesi, Zırh Teknolojileri Geliştirilmesi, LED Teknolojileri Geliştirilmesi)

iii TÜBİTAK BİLGEM tarafından “Ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda araştırma alt yapı projelerinin yürütülmesi” eylemi kapsamında planlanan çalışmalar:

Otonom Sistemler konusunda Ar-Ge çalışmalarının yürütülebileceği bir merkezin kurulması (GOST Projesi),

Radar sistemlerinin ülke içinde geliştirilmesi ve üretiminin yaygınlaştırılması için gerekli olan altyapının oluşturulması doğrultusunda radar araştırma geliştirme ve test laboratuvarı kurulması,

Türkiye’nin uydu gözlem verilerinin hızla artan kullanım ihtiyacını belirlenmesi, bu ihtiyaçların karşılanmasına yönelik uygulamalar geliştirilmesi ve bu verilerin kamu kurumları arasında daha etkili ve koordineli kullanımının sağlanması amacıyla Uydu Gözlem Uygulamaları Araştırma Laboratuvarı (UyGAr Lab) kurulması

36

D2 - Bölüm 1b: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenen Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar)

Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Ülke İhtiyaçları Doğrultusunda Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Projelerinin Desteklenmesi

Strateji 1.1 Ulusal öncelikli araştırma konularının belirlenmesi ve desteklenmesi

Strateji 1.1

Eylem 1: Ülkemizde enerji alanında bir uzman grubu oluşturularak enerji alanındaki konuların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T2

Eylem 2: Belirlenen öncelikli konularda uzman kişilerden oluşan hedef belirleme gruplarının oluşturulması ve bu uzman grubunun her yıl toplanması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T2

Strateji 1.1

Eylem 3: Enerji teknolojileri ile ilgili belirlenen hedefler doğrultusunda proje çağrılarına çıkılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, Üniversiteler, KOSGEB, TTGV X T2

Eylem 4: Belirlenen öncelikli konularda proje envanteri oluşturulması TÜBİTAK BSTB, ETKB, KOSGEB, TTGV X T2

Eylem 5: Belirlenen öncelikli konulardaki proje yürütücüleriyle yılda en az bir kez değerlendirme toplantısı yapılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, Proje Yürütücüleri X

D

Gelişme: TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen projelerin yürütücüleriyle yılda iki kez TÜBİTAK'ın belirlediği izleyicilerle projedeki teknik ve mali ilerlemelerin değerlendirmesinin yapıldığı toplantılar gerçekleştirilmektedir. Bu toplantı sonuçları izleyici tarafından TÜBİTAK proje sorumlusuna raporlanmaktadır. 2014 yılında enerji alanında, enerji verimliliği alt alanında “Sürekli Mıknatıslı Senkron Motor Teknolojilerinin Geliştirilmesi”, “Özel Motor Teknolojilerinin Geliştirilmesi”, “Organik Rankine Çevrimine (ORC) Dayalı Buharlı Güç Sistemleri”, “Küçük Kapasiteli Buhar ve Gaz Türbinleri”, “Ölçüm ve Otomasyon Amaçlı Buhar Sayaçlarının Geliştirilmesi” başlıklarında 5 çağrı açılmıştır. Söz konusu çağrılara 30 başvuru yapılmıştır. Bu program kapsamında enerji alanında açılan çağrıya başvurabilecek potansiyeli olan firmalara yönelik e-seminer bilgilendirme toplantıları yapılmıştır. Çağrı takvimi süresince çağrılara yönelik bilgi günleri ve e-seminerler yapılmıştır.

Bunun yanı sıra TÜBİTAK ARDEB tarafından 2015 yılı ilk yarısında, belirlenen öncelikli konulardaki proje yürütücüleriyle değerlendirme toplantılarının yapılması planlanmaktadır.

Eylem 6: EN-AR (Enerji Sektörü Ar-Ge) projeleri destekleme programının değerlendirilerek 2016 yılına kadar ihtiyaç duyulması halinde destek sağlanması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, KB, ETKB’ye Bağlı İlgili ve İlişkili

Kuruluşlar, HM, TEDAŞ, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler

X

D Gelişme: 8 Haziran 2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Enerji Sektörü Araştırma Geliştirme Projeleri Destekleme Programına (ENAR) dair Yönetmelik” kapsamında ülkemizde yenilik odaklı enerji ekipman ve metotlarının geliştirilmesine katkı yapacak, bu alanda sektörü, istihdamı ve bilgi düzeyini yükselterek ülkemizin uluslararası alanda rekabet gücünü artıracak çalışmaları desteklemek ve yönlendirmek amacıyla teknoloji geliştirme ve teknoloji transferi projeleri desteklenecektir. Yönetmelik kapsamında 18 proje başvurusu yapılmış puanlama sonucu belirlenen iki projenin desteklenmesi amacıyla Bakanlar Kurulu Kararı için Başbakanlığa gönderilmiş ancak Bakanlar Kurulu Kararı istihsali gerçekleşmemesi nedeniyle 2013 yılı başvuruları değerlendirilmemiştir. Söz konusu yönetmeliğin dayanağı olan Kanun maddesinde değişiklik yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Değişiklik çalışmaları devam etmekte olup 2014 yılı için proje başvuruları alınmamıştır.

1 Kısa: 1 yıl veya 1 yıldan kısa; Orta: 1-3 yıl; Uzun: 3-5 yıl

2 Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

37

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Enerji Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.2 Enerji alanında uluslararası işbirliğinin teşvik edilmesi

Eylem 7: Enerji alanında Ar-Ge ve yenilik boyutunda işbirliği yapılacak ülkelerin belirlenmesi

TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA,

Ekonomi Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, TOBB X

D

Gelişme: ABD ile ortak hazırlanan Eylem Planı kapsamında ABD Enerji Bakanlığı ile işbirliği sürmekte olup enerji alanında uzman değişimlerinin artırılması için çalışmalar devam etmektedir.

UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı’nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla 2013 yılı Eylül ayında Balkanlar, Orta Asya-Güney Kafkasya, Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgelerine yönelik düzenlenen “Uluslararası İşbirliği’nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayları” sonucunda oluşturulan değerlendirme raporunda enerji alanında Balkanlar bölgesinde öne çıkan ülkeler Romanya, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna-Hersek ve Arnavutluk; Orta Asya-Güney Kafkasya Bölgesinde enerji alanında öne çıkan ülkeler Azerbaycan, Kazakistan, Gürcistan ve Türkmenistan; Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesinde ise enerji alanında öne çıkan ülkeler Suudi Arabistan, Mısır, Katar, Fas, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Ürdün, Kuveyt ve Umman olarak belirlenmiştir.

Eylem 8: Enerji alanında seçim kriterleri ile avantaj ve kısıtların açıkça ortaya konulduğu ve uzman grup tarafından belirlenen ülkelerle, Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği alanlarının tespiti

TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı,

Dışişleri Bakanlığı X

D Gelişme: ABD ile ortak hazırlanan Eylem Planı çerçevesinde temiz kömür araştırmaları, elektrikli araçlar ve diğer temiz enerji konularında uzman değişimleri yapılması öngörülmüştür.

Eylül 2013'te düzenlenen “Uluslararası İşbirliği’nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayları” sonucunda oluşturulan değerlendirme raporunda enerji alanında öne çıkan ülkeler olan Romanya, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Azerbaycan, Kazakistan, Gürcistan, Türkmenistan Suudi Arabistan, Mısır, Katar, Fas, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Ürdün, Kuveyt ve Umman ile mevcut ve ileride yapılacak işbirliklerinde enerji alanı öncelikli alan olarak belirlenmiştir.

Eylem 9: Belirlenen ülkelerle enerji kapsamında ikili veya çoklu işbirliği programlarının başlatılması

TÜBİTAK BSTB, ETKB, TİKA, Ekonomi Bakanlığı,

Dışişleri Bakanlığı X T

2

Stratejik Amaç 2

Enerji Alanında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesinin Geliştirilmesi

Strateji 2.1 Enerji alanında Ar-Ge insan kaynağının geliştirilmesi

Eylem 10: Enerji alanında insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi TÜBİTAK BSTB, ETKB, KB X

D

Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2014 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 205 yüksek lisans ve 227 doktora öğrencisi olmak üzere toplamda 432 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. 28 yüksek lisans 85 doktora olmak üzere toplam 113 lisansüstü öğrencisi desteklenmiştir. 2. dönem başvuru değerlendirmesi devam etmektedir.

Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı geliştirilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı adı altında yeniden uygulamaya konulmuştur. 2014 yılında TÜBİTAK 2213 Programına toplam 93 başvuru alınmış ve 19 başvurunun desteklenmesine karar verilmiştir.

Eylem 11: Belirlenen öncelikli alanlarda üniversitelerde lisans ve lisansüstü programlarının açılması veya yaygınlaştırılması

YÖK BSTB, ETKB, Üniversiteler, TOBB, İlgili

Bakanlıklar X T

2


38



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 12: Enerji teknolojilerinde ara eleman yetiştirilmesi amacıyla meslek yüksekokullarında ve endüstri meslek liselerinde ilgili müfredatın değiştirilmesi ve gerekli görüldüğünde yeni bölümlerin açılması

Milli Eğitim Bakanlığı BSTB, ETKB, TÜBİTAK, MYK, İŞKUR, YÖK,

Üniversiteler X T

2

Strateji 2.2 Enerji alanında Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi

Eylem 13: Belirlenen öncelikli alanlarda tematik ileri araştırma merkezlerinin desteklenmesi

Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK, TOBB,

TÜBİTAK X

D

Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik araştırma laboratuvarları projeleri desteklenmektedir. Bu laboratuvarlar aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Devam eden 4 üniversite ve 4 kamu tematik araştırma laboratuvarı projesinden 1 proje etüt proje olarak yatırım programına alınmıştır. 4 proje ise 2014 yılı sonu itibarıyla tamamlanacaktır. Bu projelerin toplam maliyeti 88 milyon TL’dir. Üniversitelere ve kamu kurumlarına yönelik olarak altyapı ihtiyacı olduğu tespit edilen belirli öncelikli alanlarda 2015 yılı için araştırma altyapısı proje çağrısına çıkılmıştır. Bu öncelikli alanlardan biri de enerjidir. Enerji başlığı altında çağrıya çıkılan alt alanlar ise şöyledir: Kömürden doğalgaz üretme teknolojileri, ileri güç ve enerji depolama teknolojileri, güneş enerjisi ve jeotermal enerji teknolojileridir. Proje başvuruları alınmış olup, çağrıya ilişkin değerlendirme süreci devam etmektedir.

Eylem 14: Belirlenen öncelikli alanlarda kurum/kuruluş ve üniversitelerde kurulacak merkezi araştırma laboratuvarlarının desteklenmesi

Kalkınma Bakanlığı BSTB, ETKB, Üniversiteler, YÖK, TOBB,

TÜBİTAK X

D

Gelişme: Merkezi Araştırma Laboratuvarları ile yükseköğretim kurumlarının ortak araştırma altyapısı ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra, araştırmacı insan gücü kapasitesi ile uyumlu olarak yükseköğretim kurumunun bulunduğu bölgedeki önemli ekonomik faaliyet alanlarına yönelik sınırlı sayıda alt laboratuvarların kurulması da mümkün olabilmektedir. Bu laboratuvarlar, enerji-çevre, malzeme ve mühendislik, nanoteknoloji, nükleer ve fizik, tarım-gıda-veterinerlik, yaşam bilimleri, yer bilimleri ve farklı alanlarda çalışmalarını yürütmektedirler. Şu an 49’u faaliyete geçmiş, 45’inin kurulumu ise devam etmektedir.

Stratejik Amaç 3.

Enerji Alanında Yapılan Ar-Ge Faaliyetlerinin Sonuçlarının Yaygınlaştırılması ve Etkin Kullanımı

Strateji 3.1 Ar-Ge sonuçlarına ve bilgiye ulaşılabilirliğin sağlanması

Eylem 15: Kamu destekli enerji projeleri için açık bir veri tabanı oluşturulması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı BSTB, TÜİK, Üniversiteler, İlgili Diğer

Bakanlıklar, TOBB, KB, KOSGEB, EPDK, TÜBİTAK, ULAKBİM, TTGV, TPE

X -


Strateji 3.2 Üniversite - sanayi etkileşimini ve işbirliğini arttıracak mekanizmaların geliştirilmesi

Eylem 16: Sanayinin enerji teknolojileri geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu personel niteliğinin belirlenmesi ve ilgili kurumlara iletilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TOBB, YÖK, Üniversiteler, TÜBİTAK, MEB,

MYK, ETKB X

D

Gelişme: Bu dönem içerisinde enerji teknolojilerinin geliştirilmesinin temeli olan kamu, üniversite ve sanayinin bir araya getirilmesi çalışmalarına devam edilmiştir. Süreçte strateji belgesi oluşturma aşamasına gelinmiş; strateji belgesi ve eylem planı oluşturulmak suretiyle personel niteliğini de dâhil olduğu bütün gelişmeler tüm paydaşlarla değerlendirilmiş; gelen görüşler doğrultusunda belge revize edilmiş ve Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na sunulma aşamasına gelinmiştir.


39



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 17: Enerji alanında açılacak hedef odaklı proje çağrıları kapsamında üniversite, sanayi ve/veya araştırma kuruluşları arasındaki işbirliklerinin teşvik edilmesi

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, TOBB, BSTB,

ETKB X T

2

Stratejik Amaç 4.

Yönetişim Mekanizmalarının Etkinleştirilmesi

Strateji 4.1 Ulusal yönetişim mekanizmalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi

Eylem 18: Kamu kurumlarının enerji alanındaki öncelikli konularda, belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için TÜBİTAK KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK ETKB, BSTB, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, ÇŞB, GTHB, Büyükşehir

Belediyeleri, OSİB, İlgili Kamu Kurumları X

D

Gelişme: ETKB için belirlenen 5 ihtiyaç başlığından "Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Yerli Güneş Enerjisi Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLGES)" için 13, "Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES)" için 3, “LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” için 20, “Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi” için 2 ve “Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı” için 6 proje başvurusu olmak üzere toplam 44 proje başvurusu yapılmıştır.

“Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi” ve “Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı” çağrı başlıkları kapsamında birer proje 2014 yılı içerisinde yürürlüğe girmiştir.

"Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Yerli Güneş Enerjisi Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLGES)", "Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES)" çağrılarında 1’er proje ve “LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” çağrısında değerlendirilen 3 proje sözleşme aşamasındadır.

Strateji 4.2 Uluslararası yönetişim mekanizmalarına etkin katılımın sağlanması

Eylem 19: Uluslararası Enerji Ajansı ve Avrupa Birliği bünyesinde yer alan ve belirlenecek öncelikli alanlarda uygulama anlaşmalarına ve yapılara üye olunması ve çalışmaların takip edilmesi

Dışişleri

Bakanlığı

TÜBİTAK, OECD Daimi Temsilciliği, ETKB, BSTB, AB Daimi Temsilciliği, AB Bakanlığı

X T2

Strateji 4.3 Enerji alanında Ar-Ge ve yeniliğin teşvikine ilişkin mevzuat değişikliklerinin yapılması

Eylem 20: Enerji teknolojileri ile ilgili malzeme ve ekipmanların Ar-Ge ve yenilik yoluyla geliştirilmesi ve yerli sanayi ürünlerinin payının artırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EPDK, Maliye Bakanlığı, KİK, BSTB, TSE,

Türkiye Belediyeler Birliği, TOBB X

D

Gelişme: Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerde kullanılan ve bütünleştirici parçaları ile birlikte yurt içinde imal edilen aksamın ve bütünleştirici parçaların, 10 Mayıs 2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun ekinde yer alan II sayılı cetvele göre ilave fiyatının belirlenmesi, belgelendirilmesi ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla 19 Haziran 2011 tarih ve 27969 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı Hakkında Yönetmelik”te değişiklik yapılmış olup, kullanılan aksamın mümkün olduğunca yüksek oranda ve kalitede yerli olarak üretilmeleri hedeflenmiştir.

Yönetmelik kapsamında 2014 yılı yerli katkı ilave fiyatlarından yararlanmak üzere 30 Eylül 2013 tarihine kadar 20 başvuru yapılmış, 18'i kabul edilmiştir.

2015 yılı için 30 Eylül 2014 tarihine kadar yapılan 39 başvurudan 35’i yerli katkı ilave fiyatlarından yararlanmaya hak kazanmıştır.

Eylem 21: Yerli öncü örnek uygulamaların kamu tarafından özendirici alımlarla desteklenmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakanlıklar, KİK, Belediyeler, İçişleri Bakanlığı X T2


40

D2 - Bölüm 1c: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenen Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Su Konusunda Çalışmaların Yapılabilmesi İçin Gerekli Veri Altyapısının Geliştirilmesi

Strateji 1.1 Su konusundaki çalışmalar için veri toplanması, verilerin izlenmesi, değerlendirilmesi, paylaşılması, veri tabanı oluşturulması, kalite kontrolünün yapılması

Strateji 1.1

Eylem 1: İlgili bütün kurumların hem fikir olacağı ortak veri toplama ve ölçüm standardının oluşturulması


Su Kurulu (DSİ, DMİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜİK, TSE, Sivil Toplum Kuruluşları, Özel Sektör Kuruluşları, ÇŞB,

SUEN, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Üniversiteler)

X

D

Gelişme: 2013 yılında OSİB ve paydaş kurumlarla birlikte fizibilite etüt çalışması başlatılmış ve 2014 yılı başında tamamlanmış olup, fizibilite raporu ve ekleri Kalkınma Bakanlığı tarafından 2014 yılının ikinci yarısında onaylanmıştır. Çalışmalar sonucunda su bilgilerini üreten ve kullanan bütün kurum ve kuruluşların da paydaş olacağı bir bilgi sistemi olan Ulusal Su Bilgi Sistemi (USBS) kurulacaktır.

Eylem 2: İlgili kuruluşlarla koordinasyonu yürütecek Su Kurulunun oluşturulması; verilerin toplanması, ortak ölçme, izleme ve değerlendirmesinin gerçekleştirmesinin sağlanması ve verilerin paylaşım esaslarının belirlenmesi




X

D

Gelişme: Su kaynaklarının bütüncül havza yönetimi anlayışı çerçevesinde korunması için gereken tedbirleri belirlemek, etkili bir su yönetimi için sektörler arası koordinasyonu, işbirliğini ve su yatırımlarının hızlandırılmasını sağlamak, ulusal ve uluslararası belgelerde yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesi için strateji, plan ve politika geliştirmek, havza planlarında kamu kurum ve kuruluşlarınca yerine getirilmesi gereken hususların uygulanmasını değerlendirmek, üst düzeyde koordinasyonu ve işbirliğini sağlamak üzere 2012/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile “Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu” kurulmuştur.

Strateji 1.1

Eylem 3: İlgili kuruluşların verilerin ölçme, izleme ve değerlendirilmesi için gerekli altyapısının (insan kaynağı ve teknik) güçlendirilmesi




X

D

Gelişme: Ölçme ve değerlendirme konularında mevcut personele eğitimler verilerek kapasiteleri artırılmaktadır.

Strateji 1.2 Suyun havza bazında izlenmesi, potansiyelinin belirlenmesi, korunması, geliştirilmesi, verimli kullanımı, yönetimi ve sektörler arası paylaşımı konularında altyapının oluşturulması; Su

Çerçeve Direktifi çalışmalarının hızlandırılması

Eylem 4: Suyun havza bazında bütüncül (entegre) bir yaklaşımla yönetilmesi için kurumsal yapılanmanın sağlanması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık

Bakanlığı, TÜİK, ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK’lar

X

D Gelişme: 18 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Havza Yönetim Heyetlerinin Teşekkülü, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ” gereğince her bir havza için koordinatör valilerin başkanlığında Havza Heyeti kurularak çalışmaya başlanılmıştır. Böylece havzada suyu yönetenler, kullananlar, uygulayıcılar ve uzmanlar bir araya gelerek su ile alakalı problemleri tartışacaklar ve çözüm arayacaklardır. Çözülemeyen problemleri Havza Yönlendirme Kurulu’na aktaracaklardır. Havzalar arası su aktarımı gibi daha üst düzeyde görüşülmesi gereken konular ise Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu’nda karara bağlanacaktır.


41

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Su Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 5: Havza koruma eylem planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık


X T2

Eylem 6: Nehir havza yönetim planlarının hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık

Bakanlığı, TÜİK ÇŞB, Türkiye Belediyeler Birliği, TÜBİTAK MAM Çevre Enstitüsü, Yerel Yönetimler, STK’lar

X

D

Gelişme: Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havza Yönetim Planlarına Dönüştürülmesi Projesi'nin ihale süreci tamamlanmış olup, projenin Kasım 2014 yılında başlaması planlanmaktadır. Proje ile Meriç-Ergene, Susurluk, Büyük Menderes ve Konya havzaları için Nehir Havza Yönetim Planları 2017 yılında hazırlanmış olacaktır.

Eylem 7: Havzadaki su kalitesinin izleme noktalarının ve sıklıklarının belirlenerek, izleme sonuçlarının elde edilmesi



X

D

Gelişme: Su kütleleri ve tipolojileri dikkate alınarak 13 havza için (Yeşilırmak, Batı Karadeniz, Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz, Asi, Seyhan, Ceyhan, Ergene, Büyük Menderes, Sakarya, Konya Kapalı, Akarçay ve Susurluk Havzalarında) izleme noktaları belirlenmiş olup, izleme sıklıkları ve izlenecek parametrelerin de yer aldığı izleme programları oluşturulmuştur. Bu programlar çerçevesine izleme çalışmaları yürütülmektedir. Ayrıca 2014-2016 yılları arasında yürütülmesi planlanan “Ülkemize Özgü Su Kalitesi Ekolojik Değerlendirme Sisteminin Kurulması Projesi” kapsamında da 8 havzada (Aşağı Fırat Alt Havzası, Batı Akdeniz Havzası, Ceyhan Havzası, Aras Havzası, Doğu Karadeniz Havzası, Batı Karadeniz Havzası, Kuzey Ege Havzası, Sakarya Havzası) nehir, göl, geçiş ve kıyı sularında 1 yıllık biyolojik, kimyasal ve hidromorfolojik izleme çalışmaları yürütülmektedir.

Eylem 8: Havzalardaki su potansiyelinin belirlenmesi Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık


X

D

Gelişme: Kars Ovaları, Bursa Manyas Karacabey Ovaları etütleri tamamlanmıştır. Ardahan Ovası, Gediz Havzası, Gölpazarı Ovası, Alanya Ovası, Maraş Adıyaman Gaziantep Kilis Ovaları, Karabük Ovası etütleri ise devam etmektedir.

Kurak Dönem Yönetim ve Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi kapsamında; havzadaki su potansiyelinin ve su potansiyelindeki değişimin tespiti, sektörel etkilenebilirlik analizi, kuraklık ve su kıtlığının etkilerini azaltmak için alınacak önlemlerin belirlenmesi, havza kuraklık yönetim planının ve havza kuraklık veri tabanının oluşturulması çalışmaları yapılacaktır.

Eylem 9: Hazırlanan verilerin TEIEN üzerinden paylaşılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık


X

D

Gelişme: TEIEN ile ilgili bilgi talep edildiğinde gönderilmektedir.

Eylem 10: Hazırlanan verilerin Su Bilgi Sistemi aracılığıyla aktarılması



X

D

Gelişme: Ulusal Su Bilgi Sistemi Fizibilite Etüdü Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanmış olup yazılım analiz ve tasarımına yönelik ihale hazırlık çalışmaları halen devam etmektedir. 2015 yılı başından itibaren ihale gerçekleştirilierek kurulum çalışmaları başlatılacaktır.


42



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 11: Su kalitesinin korunmasına yönelik havza bazında kirliliğin kaynağında önlenmesi ile ilgili Türkiye için en iyi/uygun çevresel uygulamaların, yöntem, teknik ve teknolojilerin araştırılması ve geliştirilmesi



X

D

Gelişme: “Su Kalitesi Yönetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2023)” taslağına “Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar, geçilecektir.” hedefi ve bu hedef altında eylemler konulmuş olup, Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

Eylem 12: Taşkın Risk Yönetim Planları’nın hazırlanması Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, Sağlık


X

D

Gelişme: Havza bazında taşkın yönetim planlarının hazırlanması kapsamında Yeşilırmak ve Antalya Havzalarında Taşkın Yönetim Planlarının Hazırlanması Projeleri çalışmalarına başlanılmıştır. Yeşilırmak Havzası Taşkın Yönetim Planı Hazırlanması İşine 7 Ekim 2013, Antalya Havzası Taşkın Yönetim Planı Hazırlanması işine ise 29 Ocak 2014 tarihinde başlanmıştır. Proje sonunda Yeşilırmak ve Antalya havzalarında taşkın tehlike ve taşkın risk haritaları hazırlanacak ve bu haritalar kullanılarak taşkın öncesinde, taşkın esnasında ve taşkın sonrasında iyileştirme ve müdahale etme gibi çalışmaların planlanması ve yönlendirilmesini kapsayan taşkın yönetim planı hazırlanacaktır. Yeşilrmak ve Antalya havzalarında projeler kapsamında taşkın riski ön değerlendirme çalışmaları tamamlanmış olup, taşkın tehlike haritalarının hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

Ülkemizde havzalar bazında “Taşkın Yönetim Planları” nın oluşturulması için ilk adımı teşkil edecek olan “Türkiye’de Taşkın Direktifinin Uygulanması İçin Kapasitenin Geliştirilmesi AB Eşleştirme Projesi” Ağustos 2012’de başlamış olup proje kapsamında yasal ve kurumsal boşluk analizi yapılmış, taşkın riski ön değerlendirme çalışmaları tamamlanmış, taşkın tehlike ve risk haritaları hazırlanmış ve taşkın risk yönetim planı hazırlanmıştır. Ayrıca, Yeşilırmak, Akarçay ve Doğu Akdeniz havzalarında hızlı tarama toplantıları gerçekleştirilmiş olup ulusal uygulama planı hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

Ayrıca Doğu Akdeniz ve Kuzey Ege Havzalarında taşkın risk yönetim planlarının hazırlanması amacıyla iki IPA projesi teklif edilmiştir.

Eylem 13: Havza Kurak Dönem Eylem ve Yönetim Planları’nın hazırlanması



X

D

Gelişme: Havza Kurak Dönem Eylem ve Yönetim Planları’nın hazırlanması kapsamında Konya ve Akarçay Havzalarında Kuraklık Yönetim Planlarının Hazırlanması Projeleri çalışmalarına başlanılmıştır. Konya Havzası Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması İşine 7 Ekim 2013, Akarçay Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması işine ise 20 Mart 2014 tarihinde başlanmıştır. Kuraklık Yönetim Planları ile muhtemel kuraklık riskleriyle karşılaşıldığında yaşanacak olan olumsuz etkilerin azaltılması ve önlenmesi, su kıtlığında alınması gereken tedbirlerin belirlemesi ve mümkün olan en kısa sürede kuraklık problemlerinin çözümüne yönelik olarak kuraklık öncesinde, esnasında ve sonrasında alınacak tedbirler belirlenecektir. Bu kapsamda havzalara uygun indisler ve indikatörler belirlenmiş, bu indisler yardımıyla havzaya ait kuraklık analizi yapılmış ve havzanın kuraklık hassasiyeti belirlenmiştir. Ayrıca Havzalarda 2015-2020 yılları arası dönem için yıllık, 2020-2050 yılları arası dönem için 5 yıllık periyotlarla bölgesel iklim modelleri çalıştırılmış, ilgili havzaların sıcaklık, yağış, buharlaşma, akış projeksiyonları elde edilmiştir. Projeksiyonlar sonrasında sektörel etki analizi yapılmış ve sektörel analiz sonuçları göz önüne alınarak, suyun mevcut şartlarda ve değişik derecelerdeki kuraklık şartlarında sürdürülebilir kullanımı hususunda önerilerde bulunumuştur. Çalışmalarda MPI-ESM-MR, HadGEM2-ES ve GFDL-ESM2M küresel iklim modeli çıktıları kullanılarak RegCM4.3.5 bölgesel iklim modeli 10 km’lik çözünürlükte koşulmuştur. Söz konusu havzalarda elde edilen veriler ışığında yer altı su potansiyelleri ve yüzey su seviyelerindeki değişim belirlenmiştir. Ayrıca Gediz ve Kuzey Ege Havzalarında kuraklık yönetim planlarının hazırlanması amacıyla iki IPA projesi teklif edilmiştir.

43



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 2.

Su Konusunda Hedef Odaklı Öncelikli Alan ve İleri Teknolojilere Yatırım Yapılması

Strateji 2.1 Su kaynaklarının tüm sektörlerde ekoloji ve biyoçeşitlilik gözetilerek verimli kullanımı ve sektörlerarası su kullanımı konularında araştırma yapılması

Eylem 14: Sanayide ve enerji üretiminde su tasarrufu, suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konusunda eğitim ve araştırma çalışmalarının yapılması


GTHB, OSİB, ÇŞB Verimlilik Genel Müdürlüğü, ETKB, Özel Sektör Kuruluşları

X D

Gelişme: SUEN tarafından belediye bünyesinde çalışan atıksu arıtma tesisi işletme mühendislerine eğitimler verilmektedir.

Eylem 15: Tarımda suyun yeniden kullanımı, madde geri kazanımı ve tekrar kullanımı ve proses değişimleri konularında araştırma çalışmalarının yapılması; tarımda sulama suyunun optimum kullanımı/su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması


OSİB, DSİ, ÇŞB X

D

Gelişme: Tarımda sulama suyunun optimum kullanımı, su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması” konusunda 15 araştırma projesi 2015 yılında başlamak üzere kurulda kabul edilmiştir.

2014 yılı itibarıyla “Tarımda sulama suyunun optimum kullanımı, su tasarrufu sağlayan sistemlerin kullanım olanaklarının araştırılması ve sulama programlarının oluşturulması ”konusunda 8 proje ve “sulama suyu kalitesi ve tuzluluk” konularında 5 proje sonuçlandırılmış; uygulama birimlerine aktarılmak üzere yayınlanmıştır

Eylem 16: Kentsel atıksuların geri kazanımı ve başta tarımsal olmak üzere farklı amaçlar için (bahçe sulama vb) yeniden kullanımı ile su tasarrufu sağlanması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, DMİ, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇŞB, Belediyeler X

D Gelişme: Zirai sulamadan dönen suların yeniden kullanılabilirliğin araştırılması için “GAP Bölgesinde Sulamadan Dönen Suların Kontrolü ve Yeniden Kullanımı İçin İyileştirilmesi Projesi”nin yaptırılması planlanmaktadır. Proje kapsamında GAP Bölgesinde mevcut ve planlanan sulama alanlarındaki sulama sularından dönen drenaj sularının kontrolü ve kalitesinin iyileştirilerek yeniden kullanımı sağlanarak, bölgede büyük mertebede su tasarrufunun ve elde edilen neticeler ışığında ülke genelinde uygulanmasının sağlanması hedeflenmektedir.

Afyonkarahisar ilinde “Türkiye’de Arıtılmış Atıksuların Sulamada Kullanımı” projesi başlatılmıştır. Bu pilot proje ile yeni teknolojiler kullanılarak atıksu arıtma tesisi deşarjının tarımsal sulamada kullanılması planlanmakta olup proje SYGM tarafından koordine edilmektedir.

Eylem 17: Sanal su çalışmalarının yapılması TÜBİTAK MAM OSİB, SUEN, Üniversiteler, DSİ, TAGEM X

-


Strateji 2.2 Su temini, kullanımı ve arıtımında enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler

Eylem 18: Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının su temini, kullanımı ve arıtma teknolojilerine adaptasyonu/yeni teknolojilerin geliştirilmesi


OSİB, ÇŞB, BSTB X -


44



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 19: Atık su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,

TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X T

2

Eylem 20: Su arıtımı sonucu oluşan suyun ve çamurun farklı kullanım alanlarının araştırılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı GTHB, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri,

TAGEM, Özel Sektör Kuruluşları X T

2

Strateji 2.3 Su kalitesinin korunması, iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması

Eylem 21: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş suları için kirleticiliği en yüksek faaliyetlerde temiz üretim teknolojilerinin ve mevcut en iyi tekniklerin uygulanmasına yönelik ulusal araştırma ve geliştirme ihtiyaçlarının belirlenmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar,

GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X

D

Gelişme: Öncelikli kirletici vasfı yüksek sanayi sektörlerinde temiz üretim uygulamalarının gerçekleştirilmesi yönünde çalışmalar desteklenmekte ve takip edilmektedir. “Su Kalitesi Yönetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2023)” taslağına “Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar, geçilecektir.” hedefi ve bu hedef altında eylemler konulmuş olup, Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

Eylem 22: Yerüstü, yeraltı, kıyı ve geçiş sularında çevresel kalitelerin ve hedeflerinin belirlenmesi için araştırma ve geliştirme yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar,

GTHB, ÇŞB, BSTB, Üniversiteler, TÜBİTAK, SUEN X

D

Gelişme: TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında yer alan “Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Suları için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metedolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması” Projesi ile yerüstü, kıyı ve geçiş suları için Çevresel Hedeflerin, AB Su Çerçeve Direktifi ile uyumlu biçimde belirlenmesi ve ülkemizde diğer havzalara uygulanabilecek metodolojinin geliştirilmesi ve pilot bölge özelinde önlemler programının oluşturulması sağlanacaktır. Proje kapsamında ilk izleme çalışmaları tamamlanmış olup, 1. gelişme raporu Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na sunulmuştur.

Ülkemiz Kıyı ve Geçiş Sularında Tehlikeli Maddelerin Tespiti ve Ekolojik Kıyı Dinamiği Projesi ile kentsel ve endüstriyel deşarjlar sonucunda kıyı ve geçiş sularında bulunan ve/veya bulunması muhtemel tehlikeli madde ve madde gruplarının tespit edilmesi, ekosisteme olan etkilerinin değerlendirilmesi ve bu madde ve madde grupları için çevresel kalite standartlarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Proje kapsamında, uzman görüşü ile nihai çevresel kalite standartları önerilmiştir. Ayrıca, pilot bölgelerde tehlikeli maddelere ilişkin baskı ve etki analizi yapılmış olup, sektörel bazlı tedbirler ortaya konulmuştur. Projenin final raporu sunulmuştur.

Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımı Neticesinde Meydana Gelen Su Kirliliğinin Tespiti ve Madde veya Madde Grubu Bazında Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi Projesi ile Türkiye'de bitki koruma ürünlerinin kullanımı sonucunda meydana gelen su kirliliği tespit edilecek ve bu maddeler için çevresel kalite standartları geliştirilecektir. Proje kapsamında izleme çalışmaları tamamlanmış olup, uzman görüşü ile nihai çevresel kalite standartları önerilmiştir.

Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik ile ilgili olarak yapılacak olan çalışmaların uygulama adımı ve zamanlama açısından planlanması için 2013/5 Sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Genelgesi ekinde 11 Temmuz 2013 tarihinde “Yeraltı Suyu Yönetimi Eylem Planı” yayımlanmıştır. Bu plana göre, yeraltsuyu kalite ve miktar durumlarının belirlenmesine ilişkin yapılacak çalışmaların havzalarda hangi önceliğe göre gerçekleştirileceği belirlenmiş olup bu plana göre öncelikli havzalarda yeraltı sularında eşik değerlerin belirlenmesine 2017 yılında başlanması öngörülmektedir. Ayrıca, yeraltı sularında eşik değerlerin belirlenmesi hedefini içeren ulusal ve uluslararası proje çalışmalarına ilişkin süreçler devam etmektedir.

Türkiye’de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi ile yüzeysel sularda su kirliliği açısından hassas su alanları, nitrata hassas su alanları ve bu alanları etkileyen hassas bölgeler ve su kalitesi hedefleri ile su kalitesinin iyileştirilmesi için alınacak tedbirler belirlenecektir. Proje kapsamında su kütlelerinin, baskı ve etkilerin ve potansiyel hassas alanların belirlenmesi çalışmaları tamamlanmış olup, Nisan 2014 itibarıyla potansiyel hassas alanlarda izleme çalışmalarına başlanmıştır. Projenin 4. ilerleme raporu Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na sunulmuştur.


45



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 2.4 Su teknolojilerine yatırım yapılması (membran, kalite kontrolü, otomasyon, basınç kontrolü, uzaktan algılama teknolojileri ve yazılım geliştirme, su kaçaklarının tespiti ve azaltılması,

modelleme, şebeke kontrol sistemleri)

Eylem 23: Çevresel problemlerin takibi ve anlık kontrolünün yapılarak kayıp ve kaçakların engellenebilmesi için SCADA ve otomasyon teknolojisinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi ve yerel yönetimlerle bilgilerin paylaşılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı TÜBİTAK, Türkiye Belediyeler Birliği X

D

Gelişme: Belediyelerin su kayıp miktarlarını ve sebeplerini tespit ve takip etmek maksadıyla, “İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği” ekinde “İçmesuyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıpları Yıllık Raporu” formatı yayımlanmıştır. Bu raporun her yıl, takip eden şubat ayı sonuna kadar Bakanlığa sunulması hükmü getirilmiştir. Böylece tüm belediyeler ve su idarelerinin içme-kullanma suyu sistemine ve su kayıplarına dair detaylı bir envanter sistemi oluşturulması sağlanacaktır.

Eylem 24: Gerekli koşullarda bu teknolojilerin kullanılmasının zorunlu olmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı BSTB, ÇŞB X

D

Gelişme: Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından çıkarılan “İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği” 8 Mayıs 2014 tarih ve 28994 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Sözkonusu yönetmelik uyarınca; idareler su kayıp oranlarını, yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren, büyükşehir ve il belediyelerinde 5 yıl içerisinde en fazla % 30, takip eden 4 yıl içerisinde ise en fazla %25 düzeyine; diğer belediyelerde 9 yıl içerisinde en fazla %30, takip eden 5 yıl içerisinde ise en fazla %25 düzeyine indirmekle yükümlüdürler.

Yönetmelik ile belirlenen esasları detaylandırmak ve su idareleri ile belediyelere yol göstermek maksadıyla Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından bir Teknik Usuller Tebliği yayımlanacaktır. Söz konusu tebliğe ilişkin hazırlık çalışmaları yürütülmektedir.

Eylem 25: Özel firmaların ve kamu araştırma merkezlerinin membran teknolojilerini ülkemiz koşullarına göre geliştirmesinin desteklenmesi

TÜBİTAK BSTB, TÜBİTAK MAM, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları X

D

Gelişme: TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında “Membran Teknolojileri” alanında Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR), Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları ve Su Arıtımında Membran Uygulamaları çağrıları kapsamında toplam yaklaşık 7 milyon TL bütçeli 9 proje desteklenmektedir. Projelere ilişkin bilgiler Tablo 7’de verilmektedir.

Tablo 7. SU0101, SU0102 ve SU0103 çağrıları kapsamında desteklenen projelerin listesi

Çağrı Adı Proje Başlığı

Evsel ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Biyoreaktör (MBR)*

Tekstil Endüstrisi Atıksularının Anaerobik ve Aerobik Membran Biyoreaktörlerde Arıtımı ve Su Geri Kazanımı

Yüksek Performanslı İleri Osmoz Membranı Üretimi ve Bu Membranlar ile Gerçek Atıksu Arıtım Performanslarının Belirlenmesi

Membran Biyoreaktör (MBR)'lerde Tıkanma Kontrolü için Yenilikçi Membran Modülü Geliştirilmesi

46



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Tablo 7. SU0101, SU0102 ve SU0103 çağrıları kapsamında desteklenen projelerin listesi (Devamı)

Çağrı Adı Proje Başlığı

Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Membran Teknolojileri Uygulamaları*

Seramik Tübüler MF-UF-NF Membran Modüllerinin Mikro/Nanotasarımı ve Endüstriyel Atıksu Yönetiminde Kullanılmalarının Araştırılması

Fonksiyonel Nanolif/Nanoağ Yapılı Membranların Elektrospin Yöntemi ile Üretilmesi ve Endüstrisi Atıksu Filtrasyonu Için Uygulamasının Araştırılması

Alkali ve Boyar Madde İçeren Endüstriyel Atık Sulardan Membran Teknolojisiyle Su ve Kimyasal Maddelerin Geri Kazanımı

Yoğun Su Tüketilen Endüstrilerde Bütünleşik İleri Oksidasyon/Membran Filtrasyon Sistemi İle Su Geri Kazanimi ve Konsantre Yönetimi

Su Arıtımında Membran Uygulamaları*

Yeni Nesil İleri Osmoz (İo) Ve Düşük Basınçlı Ters Osmoz (To) Desalinasyon Membranlarının Üretilmesi, Modül Haline Getirilmesi Ve İçme Suyu Eldesinde Kullanılması

Nanokompozit İnce Boşluklu (Hollow) Fiber (HF) Nanofiltrasyon (NF) Membranlarının Üretimi ve İçme Suyu Arıtımı için Uygulanması

“Membran Teknolojileri” ve “Su Tasarruf Teknolojileri” kapsamında açılan toplam 4 çağrının 2. aşama başvuruları 15 Ağustos 2014 tarihinde kapanmıştır. 2. aşama başvurularına ilişkin panel değerlendirmeleri 13 -30 Ekim 2014 tarihleri arasında yapılmıştır. Değerlendirme sonuçları henüz ilan edilmemiştir. Projelerin dağılımı Tablo 8’de verilmektedir.

Tablo 8. Ön Değerlendirmeye Alınan Proje Önerilerinin Çağrı Başlığına Göre Dağılımı

Çağrı Adı 1. Aşama Başvuru

Sayısı 1. Aşama Kabul

Edilen Proje Sayısı 2. Aşama Başvuru

Sayısı

2. Aşama Bilimsel Değerlendirmeye Alınan

Proje Sayısı

Membran Teknolojilerinde Konsantre Akım Yönetimi

6 4 4 2

Membran Hibrit Prosesler ile Su, Hammadde ve Katma Değeri Yüksek Kimyasalların Geri Kazanımı

25 18 17 14

SU0201 Evsel/Endüstriyel Atıksuların Yeniden Kullanımı

39 30 26 18*

*SU0201 kapsamında 2. aşama başvurusu yapılan proje önerilerinin 10 tanesi membran teknolojileri ile ilgilidir.

D

47



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 2.5 Suyun geri kazanımı ve kullanımı

Eylem 26: Sanayi atıksularının geri kazanımı ve yeniden kullanımının araştırılması ve geliştirilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı ÇŞB, DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB,

Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X

D

Gelişme: Alıcı su ortamlarının çevresel kalite standartlarının Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından belirlenmesini müteakip su kaynaklarına etki eden kirletici kaynaklar tespit edilecektir. Kirlilik yükleri itibarı ile alıcı ortamı belirlenen standartları bozacak şekilde etkileyen kaynaklar tespit edildikten sonra kirliliğin kaynağında önlenmesine ve su kaynaklarının koruma-kullanma dengesi içerisinde verimli, etkin ve sürdürülebilir yönetimine yönelik çalışmalara geçilecektir. Bu bağlamda, “Su Kalitesi Yönetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2023)” taslağına “Su kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, kirliliğinin önlenmesi ve kontrolü için gerekli yatırımlar yapılacak ve temiz üretim uygulamalarına sistematik olarak, 2023 yılı sonuna kadar, geçilecektir.” hedefi ve bu hedef altında eylemler konulmuş olup, Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

Evsel ve kısmen sanayi atıksularının da dâhil olduğu kullanılmış suların yeniden değerlendirilmesi için gerekli kalite kriterleri ve izleme, ilgili kurumların sorumlulukları gibi konularda usul ve esasların düzenlendiği “Sulama Sularının Kalitesi ve Kullanılmış Suların Yeniden Kullanılması Hakkında Yönetmelik Taslağı” hazırlanmıştır. Kullanılmış sulardan alıcı ortamların korunması, bu suların kalitesinin iyileştirilmesi, başta sulama suyu olmak üzere yeniden kullanılması amaçlanan taslak yönetmelik için kurum görüşleri alınmış olup, görüşlerin değerlendirilmesini müteakip Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğüne gönderilecektir.

Eylem 27: Endüstriyel atıksuyun ve yağış sularının geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dahil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, BSTB,

Üniversiteler, TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X T

2

Eylem 28: Evsel atıksuyun geri kazanımı için altyapı ve teknoloji (dezenfeksiyon teknolojileri dâhil) geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ, İSKİ, vb. Kuruluşlar, GTHB, Belediyeler, Üniversiteler,

TÜBİTAK, TÜBİTAK MAM X

D

Gelişme: Evsel atıksuların kalitesinin iyileştirilerek tarımsal sulamada yeniden kullanılabilirliğinin araştırılması maksadıyla “Ergene Havzasında Arıtılmış Atıksuların Sulamada Kullanılmasının Uygulanabilirliğinin Araştırılması Projesi” yürütülmektedir. Projede mevcut ve potansiyel bitki deseni, sulama suyu ihtiyacı (kalite ve miktar) belirlenerek, evsel atıksu karakterizasyonu, sulamada kullanılması için gerekli arıtma prosesleri ve arıtılmış suların kullanımı öncesi depolanabileceği uygun yerlerin tespiti yapılacaktır. Proje 9 Kasım 2014 tarihinde sonuçlanacaktır.

Strateji 2.6 İklim değişikliğinin su kaynakları ve kalitesinin üzerindeki etkisinin araştırılması

Eylem 29: İklim değişikliğinin su kaynaklarına taşkın ve kuraklık yönünde olumsuz etkilerinin belirlenmesi için gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DMİ, Üniversiteler, DSİ, GTHB, ÇŞB, TÜBİTAK MAM X D


48



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 18 Aralık 2013 tarihinde başlayan “İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi” kapsamında yürütülen faaliyetler neticesinde Tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde 2015-2100 yıllarına ilişkin sıcaklık, yağış, buharlaşma, akış projeksiyonlarının oluşturulmasını sağlayacak iklim değişikliği projeksiyonları HadGEM küresel modellinin çıktılarıyla ve RCP 4.5 ve RCP 8.5 salım senaryoları ile RegCM bölgesel iklim modelinin çalıştırılması ile hazırlanmıştır. 1. ara raporda çalışılan Meriç-Ergene, Susurluk, Kuzey Ege, Gediz, Büyük Menderes, Küçük Menderes havzalarında elde edilen veriler ışığında yer altı su potansiyelleri ve yüzey su seviyelerindeki değişim belirlenmiştir. Ceylanpınar ve Fırat Dicle Havzaları için SUEN tarafından 2 proje kapsamında iklim değişikliğinin su kaynaklarına etkilerinin ortaya konacağı çalışmalar başlatılmıştır.

Stratejik Amaç 3

Su Konusunda Ar-Ge Kapasitesinin Geliştirilmesi

Strateji 3.1 Su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetişiminin etkinleştirilmesi

Eylem 30: Hazırlanmakta olan Su Kanunu Taslağına su alanındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin dahil edilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ, DMİ, GTHB, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, BSTB, ÇŞB X

D

Gelişme: Su Kanunu Tasarısı Taslağı web sitesinde yayımlanmış ve çeşitli kurum ve kuruluşlara gönderilerek taslak hakkındaki görüşleri talep edilmiş, ayrıca bu hususta bir çalıştay düzenlenmiştir. Gelen görüşler değerlendirilerek taslağa nihai şekli verilmiş ve yasalaşmasını teminen Başbakanlık ilgili birimlerine intikal ettirilmiştir. Başbakanlıkta gerçekleştirilen toplantı neticesinde çalışmalar devam etmekte olup yenilik faaliyetlerine ivme kazandıracak düzenlemelerin yürürlüğe girmesi hedeflenmektedir.

Strateji 3.2 Su araştırmaları konusunda (Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında, su hukuku ve hidropolitik konularında) insan kaynağı yetiştirilmesi

Eylem 31: Belirlenen alanlar göz önünde bulundurularak burs desteklerinin planlanması

TÜBİTAK, MEB Üniversiteler, TİKA X

D

Gelişme:

TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı Teşvik Bursları Uygulaması

Burs programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirildi. 2014 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 205 yüksek lisans ve 227 doktora öğrencisi olmak üzere toplam 432 lisansüstü öğrencisi programa başvurmuştur. 28 yüksek lisans ve 85 doktora olmak üzere toplam 113 lisansüstü öğrenci desteklenmiştir. 2. dönem başvuru değerlendirmesi devam etmektedir.

TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı Teşvik Bursları Uygulaması

Önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı geliştirilerek yeniden uygulamaya konulmuştur. Bu bağlamda TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı geliştirilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı adı altında yeniden uygulamaya konulmuştur. 2014 yılında TÜBİTAK 2213 Programı’na toplam 93 başvuru alınmış olup 19 başvurunun desteklenmesine karar verilmiştir.

Strateji 3.3 Su konusuyla ilgili disiplinlerarası (sosyal bilimler/mühendislik) araştırmaların desteklenmesi

Eylem 32: Disiplinlerarası konularda yapılacak proje önerilerinin özendirilmesi

TÜBİTAK - X D

49



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Ağustos 2014’te 2. aşama başvuruları kapanan TÜBİTAK 1003 Programı “Membran Teknolojileri” ve “Su Tasarruf Teknolojileri” çağrıları kapsamında kimya, çevre, malzeme gibi farklı disiplinlerden araştırmacıların proje ekibinde görev alması ve konunun interdisipliner bir yaklaşımla ele alınması hususu çağrı metinlerinde vurgulanmıştır. Özellikle “Su Tasarruf Teknolojileri” çağrıları kapsamında ziraat fakültelerinden disiplinlerarası proje başvuruları yapılmıştır.

“Entegre Havza Yönetimi” kapsamında açılan ve 19 Eylül 2014 tarihi itibarıyla kapanan çağrılar kapsamında “Çağrıya Özel Hususlarda” başvuruların disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınması gerektiği belirtilmiştir.

“Membran Teknolojileri” kapsamında açılan çağrılar kapsamında hâlihazırda yürürlükte olan 9 projenin 4’ü disiplinlerarası projelerdir.

Strateji 3.4 Stratejik Amaç 2 altında belirlenen teknoloji alanlarında gerekli fiziki araştırma altyapısının geliştirilmesi

Eylem 33: Su alanında tematik ileri araştırma merkezlerinin kurulması

Kalkınma Bakanlığı Üniversiteler, GTHB, TÜBİTAK MAM X

D

Gelişme: Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi amacıyla bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek tematik ileri araştırma merkezleri desteklenmektedir. Bu merkezler aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Su öncelikli alanında 2 araştırma merkezi tamamlanmış ve toplam 21 milyon TL destek sağlanmıştır. 2014 yılı için herhangi bir alanda yeni araştırma altyapısı projesi alınmaması nedeniyle su alanında da yeni bir araştırma altyapı projesi yatırım programına alınmamıştır.

Strateji 3.5 Su teknolojilerindeki kamu alımlarında ihtiyaç odaklı yeniliğin teşvik edilmesi

Eylem 34: Kamu kurumlarının Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda proje geliştirmeleri

İlgili Kamu Kurumları TÜBİTAK X

D

Gelişme: Orman ve Su İşleri Bakanlığı için belirlenen 3 çağrı başlığına toplam 19 proje başvurusu yapılmıştır. “Yerüstü, Kıyı ve Geçiş Suları için Çevresel Hedeflerin Belirlenmesine Yönelik Metodolojinin Geliştirilmesi: Büyük Menderes Havzası Pilot Çalışması” başlıklı çağrı kapsamında 3,4 milyon TL bütçeli 1 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adına desteklenmekte olan 3,1 milyon TL bütçeli 1 proje sonuçlandırılmış olup 6,6 milyon TL bütçeli 1 proje ise devam etmektedir.

Eylem 35: Ar-Ge çalışması Türkiye'de yapılmış ürünlerin tedariğinin teşvik edilmesi (finansmanda düşük faiz, hibe vb. gibi uygun teşvik yöntemlerinin geliştirilmesi)

Hazine Müsteşarlığı İller Bankası, KİK, DSİ, ÇŞB X T2

Eylem 36: Su konusunda desteklenen projelerin belediyeler ve ilgili kamu kurumlarına tanıtılacağı seminerlerin düzenlenmesi

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TTGV, KOSGEB, BSTB, Belediyeler,

Özel Sektör Kuruluşları X

D

Gelişme: Su alanında çıkılan çağrılara ilişkin detaylı bilgi Eylem 25 altında raporlanmıştır. Su konusunda başvurusu alınan projeler için gerekli olan yasal izin belgelerinin çoğunda, izin alınan kurumun proje gelişmeleri ve sonuçları hakkında bilgilendirilmesi şartı bulunmaktadır. Dolayısıyla proje yürütücüleri bireysel olarak ilgili kurumları bilgilendirmektedirler.

Strateji 3.6 Su teknolojileri alanında özel sektörün yetkinlik kazanmasını sağlayacak ortamların oluşturulması


50



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 37: Özel sektörün AB projelerinde (ACQUEAU, ECOINNOVATION, vb.) daha fazla yer almasının özendirilmesi

TÜBİTAK Araştırma Enstitüleri, BSTB X

D

Gelişme: H2020 Programı ve EUREKA&Eurostars Programları kapsamında su alanının da desteklenebileceği alanlar özelinde 1.614 araştırmacının katılımıyla 28 etkinlik düzenlenmiştir.

Stratejik Amaç 4.

Su Konusu ile İlgili Sosyoekonomik ve Hidropolitik Araştırmalarda Yetkinlik Kazanılması

Strateji 4.1 Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırma yapılması

Eylem 38: Kıyıdaş ülkeler arasında sınıraşan sulara ilişkin hidropolitik araştırmalar konusunda proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK OSİB, Dışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, DSİ, SUEN X

D

Gelişme: Mevcut durumda TÜBİTAK, ülkemizin kıyıdaş ülkelerinden Bulgaristan, Romanya, Rusya, Ukrayna ve Yunanistan ile Akdeniz bölgesi ülkelerinden Fransa, İtalya, Slovenya, Portekiz, Fas ve Tunus ile ikili işbirliği programları yürütmektedir. Bu programlar kapsamında geniş kapsamlı çağrılar açılmakta ve su konusunda da projeler desteklenmektedir.

Strateji 4.2 Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması

Eylem 39: Uluslararası anlaşmalara göre su kullanımı ve su hakları konularında araştırma yapılması ve teşvik edilmesi

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Üniversiteler, DSİ, Dışişleri Bakanlığı, TİKA, TÜBİTAK,

TÜBİTAK MAM, SUEN X

D

Gelişme: Sınır aşan sularla alakalı SUEN Başkanlığında veri çalışma grubu kurulmuş olup, Ceylanpınar akiferi ile ilgili bir proje çalışması başlamak üzeredir. Bu kapsamda düzenlenecek çalışmalara katkı ve aktif katılım sağlanmaktadır.

Strateji 4.3 Türkiye'nin su alanında Orta Doğu, Orta Asya, Afrika ve Doğu Avrupa ülkeleriyle uluslararası BTY işbirliklerinin geliştirilmesi

Eylem 40: Orta Doğu, Orta Asya, Afrika ve Doğu Avrupa ülkeleriyle işbirliği ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi

TÜBİTAK OSİB, Dışişleri Bakanlığı, TİKA, GTHB X

D

Gelişme: UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı’nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla Eylül 2013'te Balkanlar, Orta Asya-Güney Kafkasya, Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgelerine yönelik düzenlenen ‘Uluslararası İşbirliği’nde Öncelikli Ülkeler Çalıştayları’ sonucunda oluşturulan değerlendirme raporunda; Orta Asya-Güney Kafkasya Bölgesinde su alanında öne çıkan ülkeler Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan olarak belirlenmiştir. Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesinde ise su alanında öne çıkan ülkeler Tunus, Katar, Fas, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Ürdün, Kuveyt, Umman ve Lübnan olarak tespit edilmiş, söz konusu ülkelerle mevcut ya da ileride yapılacak ikili işbirliklerinde su alanının öncelikli alanlar içerisine dahil edilmesi uygun bulunmuştur. Bu strateji doğrultusunda Tunus ve Fas ile ikili işbirliği çağrıları açılmış ve bu çağrılarda su konusunda da proje başvuruları kabul edilmiştir.

Ayrıca, öncelikli olarak belirlenen ülkelerden Tunus ve Fas ile heyet görüşmeleri yapılmış ve su işbirliği kapsamındaki öncelikli alanlardan bir tanesi olarak belirlenmiştir. Söz konusu ülkelerden Cezayir ile de görüşme planlamaları devam etmekte ve su konusunun da görüşmelerin gündemine alınması hususunda çalışmalar yapılmaktadır.

51

D2 - Bölüm 1d: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenen Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1

Hammadde Üretimi

Strateji 1.1 Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin birincil hammadde üretim verimliliğinin artırılması

Eylem 1: Birincil hammadde üretimine girdi sağlamaya yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi için özel mekanizmalar geliştirilmesi


Maliye Bakanlığı, BSTB, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK

X

D

Gelişme:

Bahçe Bitkileri: 2014 yılı program değerlendirme toplantısında görüşülerek Araştırma Tavsiye Komitesinde görüşülmesine karar verilen 51 projenin, 29-30 Mayıs 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen Bahçe Bitkileri Araştırma Tavsiye Komitesinde 47’sinin desteklenmesine karar verilmiştir.

Tarla Bitkileri: 5488 sayılı Tarım Kanununa bağlı olarak çıkartılan Araştırma ve Geliştirme Projelerinin Desteklenmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ kapsamında, tarım sektörünün ihtiyacı olan konularda üniversiteler, sivil toplum örgütleri, meslek kuruluşları, çiftçi örgütleri ve özel sektör tarafından yürütülen Ar-Ge projeleri desteklenmektedir. Bu kapsamda 2014 yılının nisan ayında ilan edilen destekleme konularında proje teklifleri alınmış olup ilk değerlendirmeden geçen 16 proje Tarla Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanlığının görüşlerine açılmıştır. Söz konusu projelerin son değerlendirmeleri yapılarak Ar-Ge Yönetim Kuruluna sunulmuştur. 2014 yılında kabul edilen 10 projenin sözleşmeleri yapılmıştır. Desteklenmesine karar verilen projeler http://www.tagem.gov.tr web sayfasında ilan edilmiştir. Devam eden projelerin gelişme raporları Ar-Ge Yönetim Kuruluna sunulmuştur. Ar-Ge Yönetim Kurulunda 2014/1. dönem gelişme raporları kabul edilen projelerin ödemeleri yapılmıştır.

Strateji 1.2

Bitkisel ve hayvansal üretim ile su ürünlerinin, gıda sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede olması için üretim teknolojilerinin geliştirilmesi

Eylem 2: Birincil hammadde kalitesi ile ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının üretici firmalara aktarılmasına yönelik çalışmalar yapılması


BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK’lar, Üniversiteler

X

D

Gelişme:

Bahçe Bitkileri: Bahçe Bitkileri araştırmaları kapsamında yürütülen meyve-sebze ve bağcılık araştırma projelerinin ilk hedefi, verimle birlikte gerek taze tüketim, gerekse işleme sanayi için kalitenin yükseltilmesi olup, yapılan tüm değerlendirmeler ve yönlendirmelerde bu sürekli gündemde tutulmaktadır.

Özellikle son yıllarda hızla gelişen meyve-sebze işleme sektörünün ihtiyaç duyduğu endüstriye uygun çeşit geliştirilmesi ve yetiştirme, hasat ve hasat sonrası teknoloji leri konusunda hala yetersiz düzeyde olan proje sayısının artırılması yönünde çabalar sürdürülmüştür.

GTHB Ar-Ge tebliği kapsamında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED) ile ortaklaşa yürütülen bir “İşleme Sanayiine Uygun Şeftali Çeşitlerinin Belirlenmesi” başlıklı proje tamamlanma aşamasındadır ve sonuç raporları yazılmaktadır.

Bu konudaki diğer bir somut gelişme de bir Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu tarafından, Erzincan’da bir firma için meyve suyuna uygun zerdali çeşitlerinin geliştirilmesi projesidir.

Tarla Bitkileri: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Enstitüleri’nin yürütmekte olduğu ıslah programı ve teknoloji çalışmalarına devam edilmektedir. Gerekli gözlemler yapılarak bir önceki dönemde gerçekleştirilen çalışmaların çıktılarının değerlendirildiği çiftçi günleri, tarla günleri ve 8 gezici grup düzenlenmiştir. Gezici gruplar esnasında Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Ziraat Odaları ve özel sektör firmaları gezilerek son çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca azaltılmış toprak işleme ile ilgili çalıştay ve kongre düzenlenmiştir. Hazırlanan “Bitki Çeşit, Çeşit Adayı ve Islah Materyalinin Tohumculuk Kuruluşlarına Devri, Tohumluk Üretimi ve Pazarlama Hakkı Satışı Hakkında Yönetmelik” 25 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.


52

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140925-2.htm

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 3: Üniversitelerde ve araştırma merkezlerinde yapılan çalışmalarda birincil hammadde üreticilerinin ihtiyaçlarının tespit edilmesine yönelik periyodik toplantılar düzenlenmesi


İlgili Kooperatifler, Yerel Yönetimler, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Üniversiteler, Araştırma

Merkezleri (Kamu ve Üniversite), YÖK, İlgili STK’lar, TÜBİTAK

X

D

Gelişme:

Bahçe Bitkileri: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Üniversite, Özel Sektör ve STK’ların katılımlarıyla;

“Ulusal Kiraz-Vişne Çalışma Grubu” 18. Toplantısı, 10-11 Haziran 2014 tarihlerinde Bursa-Mudanya’da gerçekleştirilmiştir.

“Ulusal Ceviz Çalışma Grubu” 14. Toplantısı, 29-30 Eylül 2014 tarihlerinde Denizli’de gerçekleştirilmiştir.

“Ulusal Antepfıstığı ve Badem Çalışma Grubu” 5. Toplantısı 08-09 Eylül 2014 tarihlerinde Mardin’de gerçekleştirilmiştir.

Tarla Bitkileri: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarla Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanlığı tarafından 2015 yılı için yapılacak program değerlendirme toplantısının hazırlıkları başlatılmıştır. Toplantılara enstitü ve istasyonların araştırmacıları, GTHB’nin ilgili genel müdürlükleri, ilgili kooperatifler, yerel yönetimler, TOBB, ilgili sektör meclisleri, üniversiteler, araştırma merkezleri (kamu ve üniversite), YÖK, ilgili STK’lar ve TÜBİTAK temsilcileri katılacaktır. Enstitüler/istasyonlar tarafından yürütülmekte olan projelerin, sonuç raporları, gelişme raporları ve yeni teklifleri Enstitü/istasyon komitesinde görüşülerek alınan kararlar çerçevesinde program değerlendirme toplantılarına sunulacaktır. Geçen yıl ATK’da görüşülerek kabul edilen projelerin bütçelerinin dağıtımı yapılarak sisteme girilmiştir. Devam eden projelerin takibi yapılmıştır.

Stratejik Amaç 2

Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri

Strateji 2.1 Gıda sanayinde maliyeti düşürecek, miktarı ve kaliteyi arttıracak yeni teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 4: Gıda sanayinin teknoloji geliştirme sürecinde ihtiyaç duyduğu nitelikli personelin yetişebilmesi için ilgili akademik bölümlerle işbirliğinin sağlanması

YÖK TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Üniversiteler, BSTB, Milli Eğitim Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, GTHB,

İlgili STK’lar, TÜBİTAK X T

2

Eylem 5: Gıda sanayi firmalarına yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin önemi ve ülkemizdeki destek mekanizmaları konusunda bilgilendirme toplantılarının yapılması

TÜBİTAK BSTB, Kalkınma Bakanlığı, İlgili STK’lar, Ulusal

Gıda Teknoloji Platformu, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X T2

Eylem 6: Kamu, üniversite ve araştırma merkezlerinde yapılan gıda araştırma projelerinden elde edilen sonuçların, uygulamaya aktarılmasına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi

3


Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri

TÜBİTAK, YÖK, GTHB X

D Gelişme: Projelerin uygulamaya aktarılarak ticari ürüne dönüşme basamağında “Teknolojik Ürün Tanıtım Pazarlama ve Yatırım Destek Programları” oluşturulmuştur. Teknolojik Ürün Tanıtım Pazarlama Programı kapsamında 94 projeye destek verilmiştir. Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı ile ilgili olarak 29 Nisan 2014 tarihinde 28986 sayılı resmi gazetede Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı Yönetmeliği yayımlanmış olup başvurular alınmıştır. Programın ilk çağrısında toplam 183 Ar-Ge projesinin üretime dönüşmesi için başvurusu alınmıştır. Bu başvuruların 51'i yüksek teknoloji alanlarından, 132'si ise orta-yüksek teknoloji alanlarından gelmiş olup ilk çağrıya gelen 183 proje başvurusu için BSTB’den talep edilen destek miktarı 580 milyon TL olmuştur.


3 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı söz konusu eyleme ilişkin gelişmelerin UBTYS 2011 2016 altındaki ‘Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik patent, yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi’ eylemi kapsamında yapılan

çalışmalar paralelinde yürüyeceğini iletmiştir.

53



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 7: Üniversiteler ve Araştırma Merkezleri’nde devam eden / tamamlanan Gıda Ar-Ge çalışmalarının sunulduğu/sergilendiği geniş katılımlı proje pazarı ve çeşitli bilimsel etkinliklerin organize edilmesi ve desteklenmesi

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi

Dernekleri Federasyonu

BSTB, TÜBİTAK, GTHB, Üniversiteler, TOBB Gıda Sektör Meclisi, KOSGEB, TİM,

Teknoparklar X T

2

Strateji 2.2 Gıda sanayinin uluslararası Ar-Ge faaliyetlerine ve konsorsiyumlarına katılımının özendirilmesi

Eylem 8: AB Çerçeve Programları, AB CIP Programı, EUREKA, EBN gibi uluslararası destekler konusunda gıda sanayi firmalarına bilgilendirme yapılması

TÜBİTAK BSTB, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, İlgili STK’lar X

D

Gelişme: Gıda firmalarına sunumların yapılmasına devam edilmektedir.

Eylem 9: Uluslararası yönetmeliklerin hazırlanmasında alt sektör birliklerinin etkin lobilerinin oluşturulması

Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu

GTHB, Sektör Birlikleri, TİM, Dışişleri Bakanlığı

X

D Gelişme: Global ve ulusal mevzuat çalışmaları takip edilerek mevcut durum izlenmekte, mevzuat hazırlama ihtisas alt komisyonlarında yer alınarak görüşler paylaşılmakta ve olası gelişmelerin sektörle paylaşılmasına devam edilmektedir

Strateji 2.3 Gıda sanayindeki KOBİ’lerin üretim verimliliğinin arttırılması

Eylem 10: Gıda Sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerin üretim verimliliklerini artırma yönünde KOSGEB desteklerinden etkin bir şekilde faydalanmasının sağlanması

KOSGEB BSTB, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri,

Gıda Sektörü Meslek Kuruluşları X

D

Gelişme: 30 Nisan - 31 Ekim 2014 döneminde; KOSGEB destek programları dâhilinde Nace Rev.2’ye göre C-İmalat Sanayi Sektörü altında, gıda ürünlerinin imalatı ve içeceklerin imalatı sektörlerinde faaliyet gösteren toplam 918 KOBİ’ye 6,1 milyon TL destek sağlanmıştır. Diğer yandan KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlükleri vasıtasıyla, gıda sektörünün de içinde yer aldığı hedef kitlesi içerisindeki tüm sektörlere yönelik olarak, KOBİ’lerin KOSGEB Desteklerinden daha etkin faydalanabilmesini sağlamak üzere bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.

Stratejik Amaç 3

Yerel Yetkinlikler ve Yenilikçi Ürünler

Strateji 3.1 Yerel ve geleneksel gıdaların, özelliklerinin korunarak, modern yöntem ve teknolojilerle gıda sanayi tarafından üretilmesi ve markalaştırılması

Eylem 11: Yerel ve geleneksel gıdaların envanterinin çıkarılması, kayıt altına alınması ve coğrafi işaret tescili yapılabilecek olanların tespit edilmesi, bunların yurt içi ve yurt dışı piyasalardaki ekonomik potansiyellerinin belirlenmesi


Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Kalkınma Ajansları, Üniversiteler, Araştırma

Merkezleri, TPE X

D

Gelişme: Kalkınma Bakanlığı ile yapılan görüşmeler neticesinde yeterli maddi kaynağın temin edilemeyeceği anlaşıldığından ülkesel boyutta geleneksel gıdalar envanterinin çıkarılmasına yönelik projeyi başlatma imkânı olmamıştır. Mevcut gelişme üzerine projenin kapsamı daraltılarak TAGEM imkânları dâhilinde çalışmayı yürütmek üzere Marmara Bölgesi pilot bölge seçilmiş olup, TAGEM’e bağlı olarak bu bölgede Ar-Ge faaliyetlerini yürüten 3 araştırma enstitüsü aracılığı ile bölgenin geleneksel gıdalar envanterinin çıkarılmasına yönelik çalışma başlatılmıştır.

Eylem 12: Yerel ve geleneksel gıdaların karakterizasyonunun-standardizasyonun yapılmasının ve coğrafi işaret başvurusu yapılmasının teşvik edilmesi

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü

TSE, Yerel Yönetimler, Üniversiteler İlgili Kuruluşlar

X

D

54



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Türk Patent Enstitüsü ile yapılan görüşmelerde geleneksel gıdaların tesciline esas mevzuatın yürürlüğe girmesi ile ilgili halen bir çalışmanın yapılmadığı ifade edildiğinden, dosyası hazırlanmış olan 53 geleneksel gıdanın tescili için TPE’ye başvuru yapma şansı bulunmamaktadır. Mevzuatın yürürlüğe girmesini müteakip söz konusu ürünlerin başvurusu yapılmak üzere eylem ile ilgili işlemlere son verilmiştir.

D

Eylem 13: Yerel ve geleneksel gıdaların sanayide üretimiyle ilgili yapılan Ar-Ge çalışmalarının sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu BSTB, TÜBİTAK, YÖK, ULAKBİM, TİM,

TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X

D

Gelişme: UGTP tarafından 2014 Ocak ayında Türkiye adresli hakemli bilimsel eserleri kapsayan Gıda Araştırmaları Envanteri hazırlanmıştır. Bu belge ülkemizde gerçekleştirilen ve geleneksel gıdaları da kapsayan çalışmaları ve bu çalışmaların künye bilgilerini içermektedir. Belge UGTP üyelerine ve dolayısı ile ülkemiz gıda endüstrisinin hizmetine sunulmuştur.

Envanter içerisinde yer alan ve sanayinin ilgisini çeken konuda proje geliştirme olanakları takip edilmektedir. Ayrıca yine UGTP tarafından 2013 yılı ikinci yarısında Üniversite-Sanayi İşbirliği uygulaması geliştirilmiştir. Bu bağlamda üniversite kesiminde araştırmacıların geleneksel gıdalar ve diğer konularda proje fikirlerini UGTP üyesi gıda firmalarına sunma ve ortak çalışma imkânı sağlanmaktadır.

Diğer taraftan geleneksel gıdalar üzerine üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde proje fikirleri geliştirilmesine katkı sağlamak üzere 9 Haziran 2014 tarihinde sanayi ve üniversite kesiminden katılımcıların bir araya gelecekleri UGTP Konferansları Serisi organize edilmiştir.

Eyleme kapsamında yürütülen çalışmalar devam etmektedir.

Strateji 3.2 Gıda sanayinde katma değeri yüksek yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda ürünlerinin geliştirilmesi

Eylem 14: Fonksiyonel gıdalar ile ilgili yapılan Ar-Ge faaliyetlerinin sanayiye aktarılması konusunda çalışmalar yapılması

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu TÜBİTAK, BSTB, Araştırma Merkezleri,

Üniversiteler KOSGEB, ULAKBİM, TPE, TOBB İlgili Sektör Meclisleri

X

D

Gelişme: UGTP tarafından 2014 Ocak ayında Türkiye adresli hakemli bilimsel eserleri kapsayan Gıda Araştırmaları Envanteri hazırlanmıştır. Bu belge ülkemizde gerçekleştirilen ve fonksiyonel gıdaları da kapsayan çalışmaları ve bu çalışmaların künye bilgilerini içermektedir. Belge UGTP üyelerine ve dolayısı ile ülkemiz gıda endüstrisinin hizmetine sunulmuştur.

Envanter içeresinde yer alan ve sanayinin ilgisini çeken konuda proje geliştirme olanakları takip edilmektedir. Ayrıca yine UGTP tarafından 2013 yılı ikinci yarısında Üniversite-Sanayi İşbirliği uygulaması geliştirilmiştir. Bu bağlamda üniversite kesiminde araştırmacıların fonksiyonel gıdalar ve diğer konularda proje fikirlerini UGTP üyesi gıda firmalarına sunma ve ortak çalışma imkânı sağlanmaktadır.

Diğer taraftan fonksiyonel gıdalar üzerine üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde proje fikirleri geliştirilmesine katkı sağlamak üzere 9 Haziran 2014 tarihinde sanayi ve üniversite Eyleme kapsamında yürütülen çalışmalar devam etmektedir.

Eylem 15: Fonksiyonel gıdaların ve katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi, üretilmesi ve uluslararası pazara sunulması için teşvik programlarının geliştirilmesi

Ekonomi Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

TPE, TÜBİTAK BSTB, Araştırma Merkezleri, KOSGEB, TİM, Üniversiteler, TOBB İlgili Sektör

Meclisleri, TGDF X

D

Gelişme: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan 8 proje halen devam etmektedir. 2014 Mart ayında yapılan Bitkisel Gıda Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilmesine karar verilen 8 proje bulunmaktadır. Bu projelerin toplam bütçesi 434 bin TL’dir. GTHB Ar-Ge Destek Programı kapsamında üniversite/özel sektör tarafından yürütülen 3 proje çalışma takvimlerine uygun olarak devam ederken, 1 proje sonuçlandırılmıştır. Yine aynı program kapsamında “Gıda ve yem sektöründe katma değeri yüksek yeni ürünler ve işleme/ambalajlama süreçlerinde yeni yöntem ve ileri teknolojilerin geliştirilmesi” konusunun 2014 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Bu öncelik kapsamında 7 proje başvurusunda bulunulmuştur. Bu projelerin değerlendirmesi 2014 yılı içerisinde GTHB Bilim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu tarafından yapılacaktır.

55



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 16: Gıda katkı maddelerinin geliştirilmesi ve üretimi konusunda Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi


BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB

X

D Gelişme: Bakanlık Ar-Ge destek programı kapsamında “Yeni gıda katkı maddelerinin (koruyucu, renklendirici, antioksidanlar vb.) geliştirilmesi ve üretime kazandırılması” konusunun 2014 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Bu öncelik kapsamında üniversite/özel sektör tarafından 4 proje başvurusunda bulunulmuştur. Bu projelerin değerlendirmesi 2014 Mayıs ve Haziran ayları içerisinde GTHB Bilim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu tarafından yapılacaktır. Ayrıca eylem kapsamında üniversite tarafından hazırlanan 1 Ar-Ge projesi halen devam etmektedir.

Eylem 17: Gıda üretiminde kullanılan starter kültür, enzim, maya gibi yardımcı maddelerin Ar-Ge ve üretim faaliyetlerinin özendirilmesi


BSTB, Ekonomi Bakanlığı, GTHB, Üniversiteler, TÜBİTAK, KOSGEB

X

D

Gelişme: “Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası” kurulmasına yönelik olarak Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen ve Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından yürütülen proje devam etmektedir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından eylem kapsamında hazırlanan ve 2014 Mart ayında yapılan Gıda ve Yem Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilmesine karar verilen 1 proje bulunmaktadır. Bu projenin bütçesi 43.500 TL’dir. Bakanlık Ar-Ge destek programı kapsamında “Geleneksel fermente ürünlerden izole edilen mikroorganizmalar kullanılarak starter kültür üretilmesi” konusunun 2014 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Bu öncelik kapsamında üniversite/özel sektör tarafından 2 proje başvurusunda bulunulmuştur. Bu projelerin değerlendirmesi 2014 Mayıs ve Haziran ayları içerisinde GTHB Bilim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu tarafından yapılacaktır. Ayrıca bu eylem kapsamında üniversite tarafından hazırlanan 5 Ar-Ge projesi halen devam etmektedir.

Eylem 18: Birincil hammadde ve gıda üretiminde gen teknolojisi ve biyoteknoloji Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi


Üniversiteler, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB

X

D

Gelişme:

Gıda: Gıda Ar-Ge destek projeleri kapsamında üniversite/özel sektör tarafından başvurusu yapılan 1 projenin ilgili kurullarda yapılan değerlendirmeler sonucunda desteklenmesi uygun görülmemiştir.

Bahçe Bitkileri: Bakanlık Ar-Ge Destek Programı kapsamında Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi tarafından “Kayısıda SNP Moleküler Markırların Geliştirilmesi” ve “Turunçgillerde DNA, RNA ve Protein Profillerinin Analizleri ile Çekirdeksizlik ile İlgili Markır Geliştirilmesi” projesi, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesince “0900 Ziraat ve Stella Kiraz Çeşitleri ile Kuş Kirazı Anacına Rol Bodurluk Genlerinin Aktarılması” projeleri faaliyetlerine devam etmektedir. Yine Bakanlık Ar-Ge tebliği kapsamında “Bademde Kendine Verimli ve Geç Çiçeklenen Çeşit Islahı: Islah Süresini Kısaltmak Üzere DNA Markörlerin Geliştirilmesi” başlıklı proje sözleşmesinin imzalanmasının ardından yürütülmeye başlanmıştır.

Tarla Bitkileri: Bu kapsamda 7 proje halen devam etmekte olup, devam eden projelerin yıllık gelişmeleri program değerlendirme toplantılarında görüşülerek değerlendirilmiştir. Ayrıca bugüne kadar geliştirilerek tescil edilen 897 tarla bitkileri çeşitlerinin parmak izlerinin çıkartılması ile ilgili olarak Ege Üniversitesi tarafından hazırlanan Ar-Ge projesi devam etmektedir. Biyoteknoloji konusunda gerek TAGEM’e gerekse GTHB Ar-Ge Destek Programı’na sunulan yeni projeler değerlendirilerek başlatılmıştır. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde kurulan Bitkisel Biyoteknoloji Merkezi tarafından Bitki Islahında Moleküler Yaklaşımlar ve Mikrobiyal Biyoteknoloji konusunda 8-9 Ekim 2014 tarihlerinde yerli ve yabancı uzmanların katılımıyla eğitim düzenlenmiştir.

Stratejik Amaç 4

Gıda Tüketimi ve Sağlık

Strateji 4.1 Gıda kalitesi ve güvenliği denetimlerinin etkinleştirilmesi

Eylem 19: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak, mevcut altyapının etkin şekilde kullanımına olanak sağlayacak Ar-Ge Birimlerinin güçlendirilmesi


Kalkınma Bakanlığı, BSTB, Araştırma Merkezleri Üniversiteler, TÜBİTAK, TGDF, TOBB İlgili Sektör

Meclisleri X

D

Gelişme: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı araştırma enstitülerince eylem kapsamında hazırlanan ve kesin kabulüne esas olmak üzere Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) gönderilen 16 proje ATK tarafından değerlendirilmiş olup, bütçelerinin toplamı 669 bin TL olan 14 projenin 2015 yılı itibarıyla başlatılmasına karar verilmiştir.

56



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 20: Tüketici sağlığının korunması kapsamında yapılan Ar-Ge çalışmalarına temel teşkil etmesi amacıyla; gıda ile bulaşan hastalıkların ortaya çıkma sıklığının ve beslenme kaynaklı hastalıkların takibinin yapılabilmesi için ulusal veri tabanı kurulması

Sağlık Bakanlığı GTHB

X

D

Gelişme:

Gıda ile Bulaşan Hastalıklar: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu bünyesinde Erken Uyarı-Cevap ve Saha Epidemiyolojisi Daire Başkanlığı kurulmuş ve halk sağlığını tehdit eden durumların tespiti izlenmesi ve risk yönetimi konusunda çalışmaya başlamıştır. Erken Uyarı Cevap sistemi kapsamında, Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı tarafından takip edilen gıda kaynaklı zehirlenmeler ayrıca kayıt altına alınmakta ve risk değerlendirmesi yapılmaktadır. Aylık olarak gerçekleştirilen sektörler arası işbirliği toplantıları, ikili ilişkiler ve olay meydana geldiğinde doğrudan işbirliği yoluyla, gıda kalitesi ve denetiminden sorumlu olan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile elde edilen bilgiler paylaşılmaktadır. Faaliyet rutin izleme dönüştürülmüş durumdadır.

THSK, TÜBİTAK destekli "Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Yaygın-Sürekli Paylaşım Sisteminin Oluşturulması" projesinde görev almıştır. Proje 31 Mart 2013 tarihi itibariyle bitirilmiş olup kapanış raporu TÜBİTAK tarafından kabul edilmiştir.

Beslenme Kaynaklı Hastalıklar - Obezite: Aile Hekimleri tarafından kendilerine bağlı nüfusun beden kitle endeksi açısından değerlendirilerek obezite tanısı konulan bireyler 2. ve 3. basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir. Sağlık Bakanlığı sağlık bilgi sistemlerinde (Sağlık-Net 2) veri tabanlarının obezite konusunda yararlı veri üretmesi çalışmalarının takip edileceği mekanizma kurulması çalışmalarına devam edilmektedir. Birinci basamakta TSBS ve AHBS, ikinci ve üçüncü basamakta ise Sağlık-Net 2 içerisinde obeziteye yönelik veri elemanları yer almaktadır. Veri girişlerine devam edilmekte olup bilgi sistemlerinden yıllık raporlar alınacaktır.

31 Ekim 2013 – 30 Nisan 2014 tarihleri arasında Sağlık-Net sisteminden obezite ile ilgili verilerin alınması amacıyla Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü ile çalışmalar yürütülmüştür. Çalışmalar sonunda ICD-10 kodları arasında E66 olarak yer alan obeziteye yönelik rapor oluşturulmuş ve sonuçlar alınmaya başlanmıştır. Boy uzunluğu ve vücut ağırlığı ölçümlerinin alınarak beden kitle endeksine göre obezite (şişmanlık) durumunun ortaya konulması için hazırlanan raporun kontrolü aşamasında veri gösterim farklılıkları belirlenmiştir. Tespit edilen veri girişlerindeki birim gösterim farklılıklarının ortadan kaldırılmasına yönelik USVS'de değişiklik yapılması için çalışmalara başlanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda muhtemel değişikliklerin yol açabileceği problemler nedeniyle veri setinin aynen korunması kararlaştırılmıştır. Aile hekimleri veri giriş kalitesi için bilgilendirilecektir.

Beslenme Yetersizliği (Malnutrition): 5 yaş altı çocuklarda akut ve kronik beslenme yetersizliğinin önlenmesi için emzirmenin korunması, özendirilmesi, desteklenmesi amacıyla “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” ve 6-24 ay bebek ve çocuk beslenmesini desteklemek ve iyileştirme sağlamak amacıyla “Tamamlayıcı Beslenme Programı” çalışmalarının sürdürülmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla “Bebek Dostu Hastane” (BDH) uygulamasının sürdürülerek, doğum yapılan tüm sağlık kuruluşlarının “Bebek Dostu Hastane” olmasını sağlamaya yönelik çalışmalar devam etmektedir. 6-24 ay bebek ve çocuk beslenmesini desteklemek, iyileştirme çalışmalarının sürdürmek amacıyla sağlık personeli danışmanlık eğitimleri ve eğitilen sağlık personeli ile halk eğitimlerine devam edilmektedir. Bebek Dostu il sayısı 81'e çıkarılmıştır. Bunlardan 58’i Bebek Dostu İl olabilme kriterlerinden 10 tanesini de gerçekleştirerek “Altın Bebek Dostu İl” olma hakkı kazanmıştır.

2014 yılı içerisinde 61 hastane “Bebek Dostu Hastane” (BDH) olabilmek için değerlendirilmiştir. Halen doğumlarımızın %93’ü bebek dostu hastanelerde gerçekleştirilmektedir. Annelere iyi tamamlayıcı beslenme uygulamaları konusunda bilgi vermek için Aile Sağlığı Merkezlerinde kullanılmak üzere bebeklerin yaş aralığına uygun olarak bebek beslenmesi tarif magnetleri ve broşürlerini içeren tamamlayıcı beslenme materyalleri oluşturulmuştur.

Strateji 4.2 Gıda sanayi tarafından üretim sırasında kalitenin kontrolü için yeni teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 21: Üretim sırasında kalitenin kontrolü konusunda kamuda ve üniversitede yapılan çalışmaların sanayiye aktarılması için özel proje pazarları düzenlenmesi

Ulusal Gıda Teknoloji Platformu Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi

Dernekleri Federasyonu

TOBB İlgili Sektör Meclisleri, TÜBİTAK, BSTB, ULAKBİM, YÖK

X T2


57



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 5

Hedef Odaklı Öncelikli Ar-Ge Projeleri

Strateji 5.1 Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında ihtiyaç duyulan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi

Eylem 22: Birincil hammadde üretimine ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi


TÜBİTAK, Üniversiteler, UGTP, TGDF, TOBB İlgili Sektör Meclisleri, Araştırma Merkezleri

X

D

Gelişme: Bahçe Bitkileri: GTHB araştırma enstitüleri tarafından geliştirilen teknoloji ve çeşitlerin çiftçilere aktarılması konusunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl ve ilçe Müdürlükleri ile tarım danışmanlarına eğitim verilmesi, bilgi alışveriş toplantıları ile Ar-Ge çıktılarının aktarılması çalışmaları yürütülmüştür.

Birincil hammadde üretimine ve bu üretime girdi sağlamaya yönelik öncelikli araştırma konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi konusunda TAGEM Mastır Plan revizyonları, ilgili tüm paydaşların katkı ve katılımlarıyla her 5 yılda bir yapılmakta olup, en son Aralık 2010 ayında bu faaliyet gerçekleşmiştir. 2015 yılında yeni dönem hazırlıklarına başlanacaktır.

Tarla Bitkileri: Biyoteknoloji, Korumalı Tarım, Mezopotamya Kongresi ve Balkan Kongresine katılım sağlanmıştır. Kongre ve çalıştay sonuçları konuyla ilgili paydaşlara aktarılmıştır.

Eylem 23: Gıda sanayinin, yenilikçi ürün ve üretim yöntemlerine odaklı öncelikli Ar-Ge çalışmalarının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi

TOBB İlgili Sektör Meclisleri BSTB, TMMOB, UGTP, TGDF, TÜBİTAK

X T2

Eylem 24: Gıda Kalitesi ve Güvenliği ile Gıda ve Sağlık konularına odaklı öncelikli Ar-Ge konularının tüm paydaşların katılımı ile sürekli güncellenmesi, destek sağlayan kuruluşlara iletilmesi



BSTB, TGDF TÜBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri

X

D

Gelişme: Gıda güvenilirliğine yönelik olarak GTHB’ye bağlı araştırma enstitülerince hazırlanan 20 proje halen devam etmektedir. Gıda ve Yem Araştırmaları 2013 yılı Program Değerlendirme Toplantısında görüşülerek Araştırma Tavsiye Komitesi’ne (ATK) sunulan 17 proje, ATK’nın haziran ayında yaptığı toplantı ile değerlendirilmiş olup, sözkonusu projelerden 14’ünün 2014 yılı itibarıyla başlatılmasına karar verilmiştir. Projelerin toplam bütçesi 877 bin TL’dir.

Gıda kalitesi ve güvenilirliği konusuna esas olmak üzere “gıda ile temas eden maddelerin güvenilirliğinin belirlenmesi” ve "gıdalarda taklit ve tağşişin belirlenmesine yönelik analiz metotlarının geliştirilmesi” konularının 2013 yılı Ar-Ge öncelikleri içerisinde yer alması sağlanmıştır. Haziran ayında yapılan Değerlendirme Kurulu toplantısı sonrası eylem kapsamında üniversiteler ve özel sektör tarafından hazırlanan 5 proje kabul edilerek, projelerin Eylül 2013 itibarıyla başlatılmasına karar verilmiştir. Projelerin toplam bütçesi 803 bin TL’dir.

TÜBİTAK MAM tarafından yürütülmekte olan “Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Sürekli paylaşım Sisteminin oluşturulması” projesi Mart 2013 de tamamlanmıştır. Bütün analiz sonuçları, örneklem formları Ulusal veri tabanına girilmiştir. Geleneksel gıdalarla ilgili tescil dosyaları tamamlanmıştır. Türkiye’nin ulusal gıda kompozisyon veri tabanının temeli atılmış, izlenebilir standart kalitede veri üretme kullanma ve yönetme sistemi kurulmuştur. TürKomp’un sürdürülebilirliğine destek olma amacıyla firma üyelik sistemi oluşturulmuştur. Belirli bir program dâhilinde sisteme uygun olarak yapılacak yeni örneklemlerle, ürün ve/veya besin öğe verisi ilaveleriyle sistemin güncellenmesi sağlanacaktır. Ulusal gıda kompozisyon veri tabanı: TürKomp ( www.turkomp.gov.tr) ulusal ve uluslararası kuruluşların hizmetine sunulmuştur. Proje tamamlanmıştır.

Eylem 25: Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, BSTB

X T2


58



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 5.2 Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda Ar-Ge ve yenilik yetkinliğinin geliştirilmesi

Eylem 26: Bir uzman grubu kurularak gıda üretim ve tüketim zincirindeki teknolojik alanların; Ar-Ge potansiyeli, insan kaynakları, altyapılar, cari denge açısından incelenmesi ve önceliklendirilmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X T2

Eylem 27: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki öncelikli konularda hedef odaklı Ar-Ge projelerinin desteklenmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında TÜBİTAK TEYDEB Sanayi Ar-Ge Destek Programları çerçevesinde gıda üretimine yönelik projeler desteklenmiş ve desteklenmeye devam edilmektedir. Bunun yanında TÜBİTAK tarafından 1511 Programı 2014 yılı çağrısı kapsamında aşağıdaki 5 çağrıya çıkılmıştır.

Nişasta ve Şeker Bitkileri Islahı

Yağ ve Lif Bitkileri Islahı

Yemeklik Tane Baklagiller Islahı

Yem Bitkileri Islahı

Tahıl Islahı

Söz konusu çağrılar kapsamında 11 başvuru yapılmıştır. Başvuruların değerlendirme süreçleri devam etmektedir.

TÜBİTAK ARDEB tarafından 1003-Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı kapsamında “Gıda Katkı Maddeleri / Yardımcı Maddeler” başlığı altında aşağıda isimleri verilen 3 çağrıya çıkılmıştır. Bu çağrılar için 1. aşama proje başvuruları 9 Eylül 2014 tarihinde kapanmıştır. Toplam 116 proje başvurusu yapılmıştır.

Hammadde ve Atıklarından Gıda Katkı Maddeleri/ Yardımcı Maddelerinin Üretimi ve Mevcut Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerinin İyileştirilmesi

Biyoteknolojik Yöntemlerle Gıda Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerin Üretimi ve Mevcut Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerin İyileştirilmesi

Gıda Katkı Maddelerinin/Yardımcı Maddelerin Tespiti Amacıyla Yenilikçi, Hızlı Analiz ve Yöntemlerin Geliştirilmesi

Eylem 28: Gıda üretim ve tüketim zincirinde altyapı geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda altyapı desteklerinin verilmesi

Kalkınma Bakanlığı Tüm İlgili Paydaşlar X

D

Gelişme: Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeyde araştırma projelerinin yürütülmesini sağlayacak merkezler oluşturulmaktadır. Merkezi Araştırma Laboratuvarlarının temel amaçları arasında yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, araştırma kültürünü yaygınlaştırmak ve üniversite-özel sektör işbirliği anlamında somut projelerin geliştirilebileceği platformlar oluşturmak yer almaktadır. Bu kapsamda temel önceliği gıda olan yerlerde merkezi araştırma laboratuvarları bu alana yoğunlaşmıştır. Ayrıca, 2013 yılı sonu itibarıyla 7 tematik araştırma laboratuvarı projesi tamamlanmıştır. Önceki yıllarda başlamış olan ve devam eden, 2014 Yılı Yatırım Programı’nda gıda ile ilgili 2 araştırma altyapı projesi yer almaktadır. 2014 yılı için herhangi bir alanda yeni araştırma altyapısı projesi alınmaması nedeniyle gıda alanında da yeni bir araştırma altyapı projesi yatırım programına alınmamıştır.

Üniversitelere ve kamu kurumlarına yönelik olarak altyapı ihtiyacı olduğu tespit edilen belirli öncelikli alanlarda 2015 yılı için araştırma altyapısı proje çağrısına çıkılmıştır. Bu öncelikli alanlardan biri de gıdadır. Gıda başlığı altında çağrıya çıkılan alt alanlar ise şöyledir: Gıdalarda yeni işleme teknolojileri ve gıda analizlerine yönelik kit, referans malzeme geliştirme. Proje başvuruları alınmış olup, çağrıya ilişkin değerlendirme süreci devam etmektedir.

Eylem 29: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda yüksek lisans ve doktora programlarının açılması

YÖK Tüm İlgili Paydaşlar X T2


59



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 30: Gıda üretim ve tüketim zincirinde insan kaynağının geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlarda araştırma ve eğitim burslarının verilmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Paydaşlar X

D Gelişme: TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2014 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 205 yüksek lisans ve 227 doktora öğrencisi olmak üzere toplam 432 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. 28 yüksek lisans ve 85 doktora olmak üzere toplam 113 lisansüstü öğrenci desteklenmiştir. 2. dönem başvuru değerlendirmesi devam etmektedir.

Ayrıca, önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla TÜBİTAK 2230 Yurt Dışı Yüksek Lisans Burs Programı ile TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı geliştirilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı adı altında uygulamaya konulmuştur. 2014 yılında TÜBİTAK 2213 Programına toplam 93 başvuru alınmıştır. 19 başvurunun desteklenmesine karar verilmiştir.

Eylem 31: Gıda üretim ve tüketim zincirinde kamu sektöründe ihtiyaç duyulan Ar-Ge konularının belirlenmesi ve açılacak çağrılar kapsamında desteklenmesi

TÜBİTAK Tüm İlgili Kamu Kurumları X T2

Eylem 32: Gıda üretim ve tüketim zincirindeki ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin İleri Teknoloji Projeleri (ITEP) Desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV Özkaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) çerçevesinde öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri kapsamında Gıda Güvenliği alanına ilişkin 1 proje başvurusu değerlendirmeye alınmıştır. Ancak henüz desteklenen proje bulunmamaktadır. Bu alanda proje başvuru kabul süreci 2015 yılı süresince açık tutulacaktır.

Stratejik Amaç 6

Sürdürülebilirlik ve Çevre Dostu Teknolojiler

Strateji 6.1 Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi ile gıda kayıplarının önlenmesi

Eylem 33: Depolama ve taşıma teknolojileri konusundaki Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, TGDF, TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör

Meclisleri X T

2

Eylem 344: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi

konulu yenilik ve Ar-Ge faaliyetlerinin, TGP (Teknoloji Geliştirme Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X T2

Eylem 35: Gıda depolama ve taşıma teknolojilerinin geliştirilmesi konulu ileri teknoloji geliştirme faaliyetlerinin, ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı( TTGV) Öz kaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) çerçevesinde öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri kapsamında depolama ve taşıma teknolojileri konusunda bir başvuru alınmamıştır. Bu alanda proje başvuru kabul süreci 2015 yılı süresince açık tutulacaktır.


60



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 6.2 Birincil hammadde üretiminde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 36: Birincil Hammadde Üretiminde Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV öz kaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) çerçevesinde öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri kapsamında birincil hammadde üretiminde doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacak teknolojiler konusunda bir başvuru alınmamıştır. Bu alanda proje başvuru kabul süreci 2015 yılı süresince açık tutulacaktır.

Eylem 37: Birincil Hammadde Üretiminde Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımını Sağlayacak Teknolojilerin Geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim Desteği kapsamında teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB

X

D

Gelişme: TTGV öz kaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği-Temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimliliği) Desteği kapsamında belirtilen tarihler arasında 3 proje başvurusu olmuş, 1 proje için sözleşme imzalanmıştır. Belirtilen bu projelerden arasında birincil hammadde üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması konusu bulunmamaktadır. TTGV Öz Kaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği kapsamında Çevre Teknolojileri alanında proje desteği için proje başvuru kabul süreci 2014 yılı süresince açık tutulacaktır. Birincil hammadde üretimi ile ilgili projeler de bu kapsama girmektedir.

Strateji 6.3 Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi

Eylem 38: Çevre dostu teknolojilerle ilgili yapılan akademik Ar-Ge çalışmalarıyla ilgili Gıda sanayine periyodik bilgilendirme yapılması

TOBB İlgili Sektör Meclisleri TÜBİTAK, TGDF

YÖK, GTHB X T

2

Eylem 39: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin ITEP (İleri Teknoloji Projeleri) desteği kapsamında teşvik edilmesi


X

D

Gelişme: TTGV öz kaynaklarından sağlanan İleri Teknoloji Projeleri Desteği (İTEP) kapsamında öncelikli alanlar arasında yer alan Gıda Teknolojileri alanında Gıda Sanayisinde Çevre Dostu Teknolojilerin Geliştirilmesi konusunda bir proje başvurusu alınmamıştır.

Eylem 40: Gıda paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin üretimi ve kullanımına yönelik olarak Ar-Ge faaliyetlerinin özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, İlgili STK’lar

X T2

Eylem 41: Gıda sanayinde çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi faaliyetlerinin Çevre Projeleri-Temiz Üretim ve Enerji Verimliliği Destekleri kapsamında teşvik edilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ekonomi Bakanlığı, ÇŞB

X

D Gelişme: TTGV Öz kaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği-Temiz Üretim (Çevre Teknolojileri ve Enerji Verimliliği) Desteği belirtilen tarihler arasında Gıda sanayiine yönelik bir proje bulunmamaktadır. TTGV Öz kaynaklarından sağlanan Çevre Projeleri Desteği kapsamında Temiz Üretim ve Enerji Verimliliği alanında proje desteği için proje başvuru kabul süreci 2015 yılında da açık tutulacaktır.


61



Zaman Aralığı1

Tamamlanma Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem 42: Üretim süreçlerinde yerel düşük karbon teknolojilerini teşvik etmek için “İklim Dostu Ürün” Sertifikasının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı GTHB, TSE

X -


Strateji 6.4

Gıda sanayinde atıkların ve artıkların geri dönüşümü ile katma değer sağlanması

Eylem 43: Gıda sanayi atık ve artıklarının farklı sektörlerde değerlendirilmesi konusundaki Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının özendirilmesi

TÜBİTAK GTHB, ÇŞB, EPDK, ETKB, UGTP, TGDF

TÜBİTAK, TOBB İlgili Sektör Meclisleri X

D

Gelişme: Gıda sanayi atık ve artıklarının değerlendirilmesi konusundaki projeler TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları çerçevesinde öncelikli alan olarak değerlendirilip desteklenmektedir.

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı kapsamında ise “Gıda Katkı Maddeleri / Yardımcı Maddeler” başlığı altında aşağıda isimleri verilen 3 çağrıya çıkılmıştır.

Hammadde ve Atıklarından Gıda Katkı Maddeleri/ Yardımcı Maddelerinin Üretimi ve Mevcut Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerinin İyileştirilmesi

Biyoteknolojik Yöntemlerle Gıda Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerin Üretimi ve Mevcut Katkı Maddeleri/Yardımcı Maddelerin İyileştirilmesi

Gıda Katkı Maddelerinin/Yardımcı Maddelerin Tespiti Amacıyla Yenilikçi, Hızlı Analiz ve Yöntemlerin Geliştirilmesi

Bunlardan ilk ikisi atıklardan gıda katkı maddesi/yardımcı maddelerin üretimini de içermektedir. Bu çağrılar için 1. aşama proje başvuruları 19 Eylül 2014 tarihinde kapanmıştır. Toplam 116 proje başvurusu yapılmıştır.

62

D2 - Bölüm 2: İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda İhtiyaç Odaklı Yaklaşımlar Kapsamında Diğer Gelişmeler

UBTYS 2011-2016 kapsamında savunma ve uzay alanlarının yanı sıra enerji, su, gıda ve sağlık alanları, ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlara yönelik geliştirilen programlar aşağıda sunulmaktadır.

A. İvme Kazanmamız Gereken Alanlara Yönelik TÜBİTAK Destekleri

1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

2012 yılında ulusal öncelikli alanlarımız arasında olan otomotiv, makine-imalat, BİT, enerji ve gıda kapsamında belirlenen alt teknoloji alanlarında, toplam 22 çağrı açılmış olup, yeni açılan bu destek programına 2012 yılı içerisinde toplam 682 proje ön başvurusu alınmıştır. 2012 yılında ulusal öncelikli alanlarımız arasında olan enerji ve gıda alanlarında program kapsamında açılan 12 çağrıya toplam 266 ön başvuru yapılmıştır. Ön başvurusu tamamlanan ve panellerde başarılı bulunan projelerden, programa 2012 sonu itibarıyla 132 proje başvurusu gerçekleşmiş olup, bu başvurulardan 75’i için destek kararı verilmiştir (Tablo 9).

Tablo 9. 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlara İlişkin Veriler

Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Proje Öneri Sayısı Kabul Edilen Proje

Sayısı

2012 Ç

ağ

ıları

Enerji

Güneş Enerjisi 2 55 33

Enerji Depolama

3 14 9

Kömür ve Kömür Teknolojileri

3 20 11

Gıda

Tohum ve Hayvan Islahı

2 19 10

Gıda Hijyeni 2 24 12

Toplam 12 132 75

2013 Ç

ağ

rıla

rı

Enerji

Elektrik Motorları

2 18 5

Sensörler 1 9 5

Aydınlatma 2 35 5

Yalıtım Malzemeleri

3 13 5

Sağlık

Biyomedikal Ekipman

6 86 34

Tıbbi Tanı Kitleri 5 47 27

Biyo Malzeme 6 22 6

Aşı 1 1 0

Toplam 26 231 87

63

Tablo 9. 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlara İlişkin Veriler (Devamı)

Öncelikli Alan Alt Alan Çağrı Sayısı Proje Öneri Sayısı Kabul Edilen Proje

Sayısı

2014 Ç

ağ

rıla

rı

Enerji Enerji Verimliliği 5 30

Değerlendirme süreci devam ediyor

Sağlık**

Biyomedikal Ekipmanlar*

5 23

Tıbbi Tanı Kitleri

1 15

Gıda**

Gıda Katkı Maddeleri**

1

Fonksiyonel Gıdalar ve Gıda Katkı Maddeleri*

1

Tarla Bitkileri Islahı

5 11

Toplam 18 79

*19 Ocak 2015 tarihine kadar açık çağrılar bulunmaktadır.

**Değerlendirme süreçleri devam etmektedir.

2013 yılında TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında, ulusal öncelikli alanlarımızda toplam 34 çağrı açılmıştır. 2013 yılında Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin ivme kazanması gereken enerji ve sağlık alanlarında program kapsamında toplam 26 çağrı açılmıştır.

Enerji alanında elektrik motorları (2), sensörler (1), aydınlatma (2) ve yalıtım malzemeleri (3) alt alanlarında açılan 8 çağrıya yapılan toplam 75 başvurudan 20’sinin desteklenmesi uygun bulunmuştur. Sağlık alanında biyomedikal ekipman (6), tıbbi tanı kitleri (5), biyo malzeme (6) ve aşı(1) alt alanlarında açılan 18 çağrıya yapılan toplam 156 başvurudan 67’sinin desteklenmesi uygun bulunmuştur.

Destek programı kapsamında 2014 yılında açılan 37 çağrıdan 18’i, Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ivme kazanması gereken alanlara yönelik olarak açılmıştır. Bu çağrıların 7’si gıda alanında (tarla bitkileri ıslahına yönelik 5, fonksiyonel gıdalar ve gıda katkı maddelerine yönelik 1, gıda katkı maddeleri’ne yönelik 1 çağrı), 5’i enerji alanında (enerji verimliliğine yönelik 5 çağrı) ve 6’sı sağlık alanındadır (biyomedikal ekipmanlara yönelik 5 ve tıbbi tanı kitlerine yönelik 1 çağrı).

1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

2012 yılında başlayan program kapsamında 2013 yılında toplam 31 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan çağrılara UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli alanlarda toplam 1.364 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 944’ü ivme kazanmamız gereken alanlarda açılan 25 çağrıya yapılmıştır (Tablo 10).

2014 yılında ise Ekim sonu itibarıyla toplam 38 başlıkta çağrı açılmıştır. Açılan bu çağrılara toplam 1.240 proje önerilmiştir. Bu önerilerden 968’i ivme kazanmamız gereken alanlarda açılan çağrılara yapılmıştır.

64

Tablo 10. İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler



Sayısı

2012 Ç

ağ

rıla

rı

Sağlık Tıbbi Cihazlar 1 309 16

Gıda Tarla Bitkileri 2 162 18

Enerji

Bor Teknolojileri 1 104 9

Kömür Teknolojileri 3 61 5

Toplam 7 636 48

2013 Ç

ağ

rıla

rı

Enerji

Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri

2 96 11

Güneş Enerjisi 3 87 9

Enerji Verimliliği 4 67 3


Su Membran Teknolojileri 3 64 9

Gıda Gıda Güvenliği 2 122 5

Sağlık

Aşı 1 25 4

Tıbbi Tanı Kitleri 1 110 10

Hücresel Tedavi Ürünleri

1 53 7

Yeni İlaç Geliştirme 1 25 1

Biyomedikal Ekipmanlar

3 95 13

Biyomalzemeler 3 118 16

Toplam 25 944 95

2014 Ç

ağ

rıla

rı

Enerji


Kömür Teknolojileri 3 69 1

Güneş Enerjisi 1 44


Ediyor

Enerji Verimliliği 1 27


Ediyor

Su

Membran Teknolojileri 2 31 1

Su Tasarruf Teknolojileri

2 70 6

Entegre Havza Yönetimi

4 78


Ediyor

65

Tablo 10. İvme Kazanmamız Gereken Alanlarda TÜBİTAK 1003 Programı Kapsamında Veriler (Devamı)


Ayrıca enerji, su, gıda, savunma ve uzay alanlarında TÜBİTAK’ın ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile Ar-Ge ve yenilik destekleri verilmeye devam edilmektedir.

TÜBİTAK Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Grubu (SAVTAG) Destekleri

TÜBİTAK SAVTAG’ın kurulduğu 8 Ocak 2006 tarihinden 31 Ekim 2014 tarihine kadar geçen süre içerisinde, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi’nden 74, Savunma Sanayi Müsteşarlığı’ndan (SSM) 58 ve Başbakanlık’tan 11 proje olmak üzere, toplam 143 proje önerilmiştir. Önerilen 143 projenin toplam bütçesi 2,8 milyar TL’dir.

2012 yılının ikinci yarısında TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı kapsamında çağrılı sisteme geçilmiştir. SAVTAG tarafından 2012 yılı Temmuz ayından 31 Ekim 2014 tarihine kadar geçen sürede 22 çağrıya çıkılmıştır.

31 Ekim 2014 itibarıyla önerilen projelerden 61’inin sözleşmesi, TÜBİTAK, MSB, SSM, Başbakanlık ve proje yürütücüsü kurum/kuruluşların yetkilileri tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Bu projelerden 37’si sonuçlanmış, 3’ü izleme sürecinde iken iptal edilmiştir. 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla 21 proje yürürlükte olup toplam bütçesi 517 milyon TL’dir. Ayrıca 6 proje sözleşme aşamasında, 1 proje revizyon aşamasında olup, 1 projenin panel çalışmaları devam etmektedir.

TÜBİTAK 1007 Programı kapsamında SAVTAG tarafından 2006 yılında 21, 2007 yılında 14, 2008 yılında 6, 2009 yılında 6, 2010 yılında 1, 2011 yılında 1, 2012 yılında 5, 2013 yılında 6 ve 2014 yılında 1 proje olmak üzere toplamda 61 projenin sözleşmesi imzalanmıştır.

31 Ekim 2014 itibarıyla önerilen ve desteklenen proje sayı ve bütçe değerleri karşılaştırmalı olarak Tablo 11’de gösterilmektedir.



Sayısı

2014 Ç

ağ

rıla

rı

Gıda

Tarla Bitkileri 8 141 17

Gıda Katkı Maddeleri/ Yardımcı Maddeler

3 116


Ediyor

Sağlık

Aşı 1 17 Bilimsel Değerlendirme Süreci Devam

Ediyor Tıbbi Tanı Kitleri 1 86

Epidemiyolojik Çalışmalar

1 151 5

Biyomedikal Ekipmanlar

1 68


Ediyor

Toplam 29 968


Ediyor

66

Tablo 11. SAVTAG’a Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları ve Bütçelerinin Dağılımı

2013 2014*

Sayı Bütçe** Sayı Bütçe**

Önerilen Projeler 140 2.818 143 2.827

Yürürlükteki Projeler 21 492 21 517

Sözleşmesi Hazırlanmakta Olan Projeler 4 13 6 189

Revizyondaki Projeler 2 111 1 13

Değerlendirme Aşamasında Olan Projeler 5 360 5 26

Sonuçlanan Projeler 36 300 37 307

İptal Edilen Projeler 3 7 3 7

Reddedilen Projeler 69 1.615 70 1.768


** Milyon TL

Tablo 12’de yer alan 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla yürürlükteki 21 proje, alt projeleriyle birlikte 34 projeden oluşmaktadır.

67

Tablo 12. SAVTAG Projelerinin Durumu (1 Ocak 2006 – 31 Ekim 2014)

Pro

je S

ayıs

ı

To

pla

mı

Üniversite Özel sektör Enstitü

Toplam Bütçe

(Milyon TL)

Sayı Bütçe

(Milyon TL) Sayı

Bütçe (Milyon TL)

Sayı Bütçe

(Milyon TL)

Ana Prj.

Alt Prj.

Top. % Top. % Ana Prj.

Alt Prj.

Top % Top. % Ana Prj.

Alt Prj.

Top. % Top. %

Önerilen Projeler (1) 254 41 46 87 34,2 312 10,8 57 53 110 43,3 1.888 65,6 45 12 57 22,5 678 23,6 2.827

Yürürlükte Olan Projeler (2) 34 3 4 7 20,5 102 19,7 8 4 12 35,3 167 32,4 10 5 15 44,2 248 47,9 517

Sözleşme Aşamasında Olan Projeler

(3) 15 1 2 3 20 3 1,6 0 5 5 33,3 16 8,5 5 2 7 46,6 170 89,9 189

Revizyonda Olan Projeler

(4) 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 100 13 100 0 0 0 0 0 0 13

Değerlendirme Aşamasında Olan Projeler

(5) 9 2 2 4 44,4 10 38,4 2 2 4 44,4 5 19,2 1 0 1 11,1 11 42,4 26

Sonuçlanan Projeler (6) 51 7 7 14 28 65 21,2 12 7 19 38 165 53,7 18 1 19 36 77 25,1 307

(1) Önerilen proje sayısı 143 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 254 olmaktadır. (2) Yürürlükte olan proje sayısı 21 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 34 olmaktadır. (3) Sözleşme aşamasında olan proje sayısı 6 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 15 olmaktadır. (4) Revizyonda olan proje sayısı 1 olup, bu projenin alt projeleri yoktur. (5) Değerlendirme aşamasında olan proje sayısı 5 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 9 olmaktadır. (6) Sonuçlanan proje sayısı 37 olup, bu sayı alt projelerle birlikte 51 olmaktadır.

68

Diğer TÜBİTAK Destekleri

İvme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK birimleri tarafından desteklenen proje sayısı ve destek bütçesi Tablo 13’te verilmektedir.

Tablo 13. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TÜBİTAK Birimleri Tarafından Ocak 2013 – Nisan 2014 İtibarıyla Desteklenen Projelerin Dağılımı*

Enerji Su Gıda Savunma Uzay

Proje Sayısı

Destek Bütçesi**

Proje Sayısı

Destek Bütçesi**

Proje Sayısı

Destek Bütçesi**

Proje Sayısı

Destek Bütçesi**

Proje Sayısı

Destek Bütçesi**

ARDEB 142 36,4 74 16,3 436 84,6 23 4,8 8 2,5

TEYDEB 206 38,3 31 4,8 255 27,8 158 71,6 26 4,7

KAMAG 1 1,7 2 3,8 4 6,4 0 0,0 0 0,0

* TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı’na ilişkin veriler Y6 bölümünde verilmektedir.


İvme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlarda Türk ortakların 7. ÇP kapsamında ve ikili işbirliği çağrıları kapsamında aldıkları fon miktarı içindeki payları Y6 stratejik amacı altında raporlanmaktadır.

B. İvme Kazanmamız Gereken Alanlara Yönelik TTGV Destekleri

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) bünyesinde yürütülen çeşitli Ar-Ge destek programları kapsamında ivme kazanmamız gereken ihtiyaç odaklı alanlar da desteklenmektedir. Desteklere ilişkin bilgiler Tablo 14 ve Tablo 15’te verilmektedir.

Tablo 14. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (Enerji, Su, Gıda 2003-2014*)

Enerji Su Gıda

Programlar Desteklenen Proje Sayısı

Destek Bütçesi**


Destek Bütçesi**


Destek Bütçesi**

Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği

10 4,5 2 0,7 16 4,9

Ticarileştirme Projeleri Desteği - - - - 1 0,1

İleri Teknoloji Projeleri Desteği 2 11,5 - - 1 1,8

Çevre Projeleri Desteği 21 17,7 1 1,1 2 2,3


** Milyon TL

Tablo 15. İvme Kazanmamız Gereken İhtiyaç Odaklı Alanlarda TTGV Programları Destek Verileri (Savunma, Uzay 2003-2014*)

Savunma Uzay

Programlar Desteklenen Proje Sayısı Destek Bütçesi**

Desteklenen Proje Sayısı Destek Bütçesi**

Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği 18 13,6 2 1,1

İleri Teknoloji Projeleri Desteği 1 4 1 1,1


** Milyon TL

69

Stratejik Amaç D3: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar

D3 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında D3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler

Strateji Eylem Sorumlu Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak

Kurum(lar)/Kuruluş(lar) Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç D3.

Tabandan Yukarı Yaklaşımlar

Amaç D3.1.

Tabandan yukarı yaklaşımların desteklenmesine yönelik mevcut desteklerin iyileştirilmesi

D3.1.1 Disiplinlerarası alanlarda bilimsel boşlukları doldurmak üzere evrensel boyutta katkı yapacak araştırmaların teşvik edilmesi

Eylem: Aşı ile önlenebilir hastalıklarda Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi ve ülkemize özgü etken profiline göre aşı politikalarına yön verilmesinin sağlanması

Sağlık Bakanlığı Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri 2012-2016

D

Gelişme: Aşı ile önlenebilir invaziv bakteriyel patöjenlerden Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae ve Haemophilus influenzae üçlü patojenin ülke genelindeki klinik örneklerden tanımlanması için üçlü gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu optimize edilmiştir. Bu kapsamda ülkemizin değişik bölgelerinden gelen örneklerde üç patojenin varlığı araştırılmaktadır. Serotiplendirmeleri yapılarak Streptococcus pneumoniae ve N. meningitidis serogruplarının ülkemizdeki durumları ve mevcut aşıların ülkemizdeki suşları kapsayıcılık oranları ortaya konulmaktadır. Takiben, özellikle N.menengitidis Serogrup B'nin protein bazlı aşılarda kullanılma potansiyel olan gna1994, gna2132 ve gna1870 proteinlerinin aminoasit dizilimleri geliştirilmekte olan aşılarda bulunanlarla karşılaştırılmaktadır. Ülkemizdeki suşların tamamını kapsayacak protein aşıların geliştirilmesine zemin oluşturacak daha fazla suş elde edilmesi için ulusal düzeyde sürveyans planlanmaktadır. Bu dönemde 7 adet N. meningitidis serogrup B tanımlanmıştır.

Ulusal ve bölgesel olarak hastalığın epidemiyolojik özelliklerinin tanımlanması, aşılama programının etkililiğinin hastalık düzeyleri, serotip dağılımı ve antibiyotiğe dirençli enfeksiyon insidansına etkisinin ortaya konarak değerlendirilmesi, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında uygulanan aşı takvimlerinin oluşturulmasına ilişkin ülkemiz verilerine dayalı karar verilebilmesi ve temaslı kişilerin ve vakaların kümelenme durumunun belirlenerek gerektiğinde kontrol önlemlerinin alınabilmesi için Ulusal aşı ile önlenebilir invaziv bakteriyel hastalıkların sürveyansını oluşturmak amacıyla çalışmalara başlanmıştır. Bu kapsamda invaziv meningokokal hastalıklar, invaziv pnömokokal hastalıklar ve invaziv H. İnfluenza’ya bağlı hastalıklar bulunmaktadır.

D3.1.2 Sanayicilerin ihtiyaçlarına cevap verecek temel ve uygulamalı araştırma projelerinin teşvik edilmesi

Eylem: Sanayi işletmelerinin sektörel Ar-Ge ihtiyaçlarının dönemsel olarak belirlenmesi, ilan edilmesi ve araştırmacıların çalıştıkları konuların da sanayiciler tarafından görülebilmesini sağlayacak bir bilgi sisteminin kurulması


TÜBİTAK, TOBB, TTGV, TEPAV 2011-2014

D

Gelişme: Eylemin sanal ortamda faaliyetleri ile ilgili kısmı için teknik şartname hazırlanmış ve ilgili yazılım firmaları ile görüşmeler yapılmıştır. Bu doğrultuda en kısa sürede ihaleye çıkılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Eylem: Yeni bor ürünlerinin ve yeni kullanım alanlarının araştırılarak dünya bor pazarının büyütülmesi (Mevcut ve yeni ürün üretimi sonucunda oluşan atıkların çevre etkilerini en aza indirerek atıkların yeniden ekonomiye kazandırılması için Ar-Ge çalışmalarına devam edilmesi)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETİ Maden İşletmeleri

Genel Müdürlüğü)

TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, Sağlık Bakanlığı

2011-2014

D

Gelişme:

Borlu Çözeltilerden Baca Gazlarının Geçirilmesiyle Sodyum Bileşiklerinin Üretimi:

Bu kapsamda, 2008 yılı Mayıs ayında “Borlu Çözeltilerden Baca Gazlarının Geçirilmesiyle Sodyum Bileşiklerinin Üretimi” adıyla bir Ar-Ge çalışması başlatılmış, söz konusu çalışmanın pilot çapta uygulamaları ise Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğündeki kömüre dayalı çalışan enerji santralinde gerçekleştirilmiştir.

Pilot çapta yapılan çalışmalarda iki farklı borlu absorban çözeltisi kullanılarak endüstriyel tesisteki atmosfere atılan baca gazındaki CO2 ve SO2 değerleri düşürülmüştür. Borlu absorban çözeltilerden birincisi işletmenin atık arıtma tesisi sonrası elde edilen çözelti olup bu çözelti kullanılarak yapılan çalışmalarda baca gazındaki CO2 min. %60, SO2 ise %99 oranında azaltılmıştır. İkinci borlu absorban çözeltisi olan boraks çözeltisinin kireçle sentetik kolemanit olarak çöktürülmesi sonrası elde edilen sodyumca zenginleştirilmiş

70




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

çözelti veya sodyum metaborat çözeltisi kullanılarak yapılan çalışmalarda ise baca gazındaki CO2 %90, SO2 değerlerinin ise %99 oranında azaltılarak atmosfere salındığı tespit edilmiştir.

Atık arıtma tesis çözeltisi kullanılarak yapılan bu absorblama işlemiyle birlikte CO2 gazından ticari değere sahip CaCO3 ürününün üretilmesinin yanı sıra, baca gazı salınımının düşük emisyonlu gerçekleşmesi ile başta küresel ısınma olmak üzere hava, toprak ve yer altı su kirliliği gibi büyük çevre sorunlarının azaltılması sağlanmıştır. Elde edilen borlu karbonatın B2O3 içeriği 15-23 arasında, karbonat (CO3) içeriği 30-40 arasında değişmektedir. Sodyum metaborat çözeltisi kullanılarak yapılan absorblama işlemiyle birlikte baca gazındaki CO2 gazından ticari değere sahip borlu soda ürünü elde edilmektedir.

Ar-Ge çalışmaları sonucunda 2014 yılı Yatırım Programına 10.000 ton/yıl kapasiteli Borlu Soda Pilot Tesisi ilave edilmiştir. Söz konusu tesisin kurulmasına yönelik çalışmalara devam edilmekle birlikte mevcut altyapının tamamını kullanarak daha yüksek kapasitede borlu soda üretimine yönelik çalışmalara da başlanmıştır.

Demir-Çelik Sektöründe Kolemanit Kullanılabilirliğinin Araştırılması

Konuyla ilgili olarak ülkemizin çelik sektörünün öncü üreticilerinden biri ile yapılan görüşmeler sonucunda, öğütülmüş kolemanitin cüruf yapısı üzerindeki etkilerini araştırma denemeleri firmanın Dilovası’ndaki üretim tesislerinde yapılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir.

Bahse konu firma sonuç raporunda "kolemanit kullanımının nakliye ve depolama şartlarında pota cürufunun olumsuz tozlaşma etkisini ortadan kaldırdığını" belirterek tesislerinde kolemanit kullanımına devam edeceklerini bildirmiştir. Firma tesislerinde endüstriyel boyutta gerçekleştirilen bu çalışmaların sonuçları, diğer çelik üreticileri ile paylaşılarak kolemanit kullanımını demir çelik sektöründe yaygınlaştırma çalışmaları yapılmış ve Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri ile paylaşılarak bir toplantı düzenlenmiştir. Bu kapsamda 16 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla 10 firmaya toplam 2.384 ton ürün satılmıştır. Benzer deneylerin üleksit ve tinkal ile yapılabilmesi için görüşülmeler yapılmaktadır. Demir çelik sektöründe bor kullanımını artırmak için yurt dışında yapılan kongrelerde kullanılmak üzere broşür ve poster hazırlanarak sektörün katılım sağladığı sempozyum ve kongrelerde stantlar açıp katılım sağlanarak bu kapsamdaki çalışmalar devam ettirilmektedir.

Bor Esaslı Temizlik Ürünü Üretimi

Bazı bor ürünlerinin farklı şekillerde çamaşır deterjanları, ev veya endüstriyel tipi temizleyiciler ile kişisel bakım ürünleri imalatında kullanıldığı bilinmektedir. Bor ürünlerinin özellikle leke çıkarma işlemini kolaylaştırma ve ağartma, enzimleri stabilize etme, alkali tamponlama sağlama, suyu yumuşatma ve sürfaktan olarak kullanılan malzemenin performansını artırmak gibi fonksiyonları olduğu bilinmekte olup borun bu özelliklerinden yararlanılarak bor esaslı deterjan üretimi çalışması yapılmıştır.

Bu kapsamda laboratuvarda farklı bor ürünleri ve katkı maddeleri kullanılarak Eti Matik Bor Temizlik Ürünü geliştirilmiştir. Laboartuvarda yapılan yıkama test sonuçlarında olumlu sonuçların alınması üzerine Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma-Uygulama Merkezi Deney Laboratuvarları’na ve uluslararası bir laboratuvara yıkama performans testleri, Gazi Üniversitesi ve T.C. Sağlık Bakanlığı’na biyosidal analizler yaptırılmış ve tanıtım numunesi olarak personele kullanım amaçlı dağıtım yapılmıştır. Uzman görüşlerinin yansıra tanıtım numunesi kullanıcılarının ortak görüşü Eti Matik borlu deterjanın piyasadaki en iyi olarak bilinen deterjana eşdeğer bir performans gösterdiğidir.

Eti Matik Bor Temizlik Ürününün piyasaya satılabilir bir ürün niteliğine kavuşması ve deterjan olarak üretilip kullanılması için Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu’ndan 28 Ekim 2013 tarihinde tescil belgesi alınmıştır. Eti Matik Bor Temizlik Ürünü için Türk Standartları Enstitüsü tarafından TSEK 235 (Bor Esaslı Temizlik Maddesi) standardı oluşturulmuş olup ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kırka Bor İşletme Müdürlüğünde 2014 Haziran itibarıyla endüstriyel ölçekte üretime geçilmiştir.

Metal Borür Üretimi ve Metal Yüzeylerin Kaplanması

Metal borürlerin sergiledikleri üstün özelliklerden dolayı üretim miktarı her geçen gün artmakta ve parçacık tane boyutu küçülmektedir. Bu nedenle, mekanik yöntemle nano boyutta metal borür üretilmesi ve metal yüzeylerde kaplama uygulamaları gerçekleştirmesi proje çalışması başlamıştır. Projede, mekanokimyasal, solvotermal ve karbotermal yöntem olmak üzere üç farklı yöntemle MeB üretim çalışmaları yapılmaktadır. Solvotermal ve karbotermal üretim deneyleri, Hacettepe Üniversitesi ile imzalanan danışmanlık hizmeti sözleşmesi kapsamında danışman ve ekibi ile ETİ Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü laboratuvarlarında ortak yürütülmektedir.

Projede farklı yöntemlerle titanyum, zirkonyum, kobalt, tungsten ve hafniyum elementlerinin boride formları çalışılmıştır. Bu elementlerden ve diğer geçiş metallerinden farklı yöntemlerle MeB üretimi deneysel çalışmaları sürdürülmektedir.

Mevcut durumda mekanokimyasal yöntemle Co2B, ZrB2 ve WB üretimi, solvotermal yöntemle Co2B üretimi ve karbotermal yöntemle TiB2 üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu ürünlerin dışında solvotermal yöntemle vanadyum, hafniyum ve zirmonyum elementlerinin borür formlarının üretimine yönelik deneysel çalışmalar yapılmış ama başarılı olunamamıştır. Solvotermal yöntemle Fe2B üretimi deneysel çalışmaları sürdürülmektedir.

Düşük Alkali ve Düşük Sülfat İçeren Borik Asit Üretim Teknolojisinin Geliştirilmesi

Özellikle LCD sektörü olmak üzere diğer pazar ihtiyaçları doğrultusunda sülfat ve alkali içerikleri yönünden saf borik asit üretimine ihtiyaç duyulmuştur. LCD sektöründe kullanılan borik asidin alkali içeriğinin toplamda 5 ppm olması istenmekte olup projenin amacı LCD ve nükleer sektör ihtiyaçlarına uygun spektlerde borik asit üretimi gerçekleştirmektir. TÜBİTAK MAM ile birlikte yürütülen projede yapılan literatür araştırmalarını ve deneysel çalışmaları içeren, ilk 8 aylık gelişme raporu hazırlanarak TÜBİTAK-KAMAG'a sunulmuştur. TÜBİTAK MAM tarafından yapılan ilk deneysel çalışmalarda sülfat içeriği ve toplam alkali içeriği 1 ppm'in altında borik asit eldesi gerçekleştirilmiştir. ETİ

D

71




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü kaynakları ile projenin pilot tesis aşamasında kullanılmak üzere belt filtre alımına yönelik ihale hazırlıkları devam etmektedir.

Laboratuvar çalışma sonuçlarından elde edilen olumlu verilere istinaden Emet Bor İşletme Müdürlüğü bünyesine 300 kg/h kapasiteli bir pilot tesis kurulması çalışmaları yapılmaktadır.

Tarımda Borlu Gübre Kullanım Alanlarının Yaygınlaştırılması

Tarımda borun öneminin anlaşılması, ülkemiz topraklarında yetişen ürünlerin bor ihtiyaçlarının ve bora toleranslarının belirlenmesi ile Etidot-67 ürünü kullanılmasının yaygınlaştırılması çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda Kırşehir ve Sivas’taki bazı ekim alanlarında buğday, şekerpancarı ve ayçiçeği ürünlerinde borlu gübre uygulama çalışmalarına başlanmış olup bu uygulamaların yaygınlaştırmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

D

Eylem: Çevre dostu inşaat süreçlerinin ve yöntemlerinin geliştirilmesi için çalışmaların yapılması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Özel İdareleri, Belediyeler, Üniversiteler,

Ticaret ve Sanayi Odaları 2011-2016

D

Gelişme:

Binalarda enerji verimliliği ve Enerji Kimlik Belgesi düzenlemeleri "Çevre Dostu Kentler" hedefi altında ayrıntılı olarak ele alınmakta olup çevre dostu inşaat süreçlerinin ve yöntemlerinin geliştirilmesi için yapılan çalışmalar kapsamında aktif ve pasif sistemlerin kullanıldığı Kamu Binası sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar da devam etmektedir.

Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde 1 Haziran 2013 tarihinde yapılan değişiklikler ile Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ve buna ilişkin standartlara atıflar yapılmıştır.

Ankara Sincan-Etimesgut Tapu Müdürlüğü Hizmet Binası projesi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı bünyesindeki Küresel Çevre Fonu kapsamında ihale edilmiştir. Pasif ve etkin sistemlerin kullanıldığı proje çalışmaları, Proje Müellifi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesindeki Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü ile koordineli olarak elde edilmiştir. Hizmet binası inşaatı tamamlandıktan sonra enerji verimliliği yönünden incelenerek, halkın kullanımının yoğun olduğu kamu binalarında benzer uygulamaların yapılması ve yurt çapında yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu uygulama yönetmeliğinin ekinde yer alan proje kontrol formunda yer alan bazı maddelerin binaların enerji verimliliğinin artırılması amacıyla yeniden ele alınması çalışmaları sürdürülmektedir. Bu çalışma ile yeni yapılacak binaların yapı denetimi sürecinde enerji verimliliği açısından da denetlenmesinin sağlanması hedeflenmektedir.

Amaç D3.2.

Yeni gelişmekte olan teknolojilere temel oluşturacak araştırmaların desteklenmesi

D3.2.1 Akademik yetkinliği yüksek olan Türkiye'deki yerleşik araştırmacıların bilimin sınırındaki olan öncül araştırmalarının desteklenmesi

Eylem: Bilimin sınırında, bilgilerimizi değiştirme potansiyeli olan, alışılagelen araştırma teknik ve yöntemlerinin dışında unsurlar içeren araştırmalar için yeni bir destek mekanizmasının belirlenmesi

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK Enstitüleri 2011-2016

D

Gelişme: Türk bilim insanlarının araştırma niteliklerinin yükseltilmesi ve ülkemizin belirli bilim ve teknoloji alanlarında küresel çekim merkezi olmasına katkı sağlanması amacıyla TÜBİTAK 1515 Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı oluşturulmuş ve uygulamaya alınmıştır.

D3.2.3 Öncül araştırmalara yönelik Ar-Ge ve altyapı desteklerinin kurumlararası eşgüdüm içerisinde geliştirilmesi

Eylem: Ulusal Biyoteknoloji ve Nanoteknoloji Ar-Ge ve Yenilik Stratejileri ve Eylem Planlarının hazırlanması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Bilim ve Teknoloji

Genel Müdürlüğü)

Sektör STK’ları, TTGV, İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri,

Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, Sağlık Bakanlığı

2012-2014

D

Gelişme: Nanoteknoloji ve Biyoteknoloji Strateji Belgelerinin akademik camia ile paylaşılması için toplantılar yapılmış olup eksiklikleri tespit edilerek strateji belgeleri ve eylem planlarının son haline getirilmesi çalışmaları yürütülmüştür.

72

D3 - Bölüm 2: Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Türkiye’de Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Akademik Ar-Ge Destekleri

TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) programları kapsamında evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilgi ve teknolojinin üretilerek, sonuçların hizmet ve/veya ürüne dönüştürülmesi yoluyla topluma kazandırılması için Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımız desteklenmektedir.

Bu bağlamda TÜBİTAK ARDEB bünyesinde yürütülen destek programları:

Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı (1001 Programı)

Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projelerini Destekleme Programı (1003 Programı)

Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı (3501 Programı)

Hızlı Destek Programı (1002 Programı)

Uluslararası Projeleri Destekleme Programları (2501-2540 Programları)

Başlangıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (3001 Programı)

Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı (1005 Programı)

Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destek Programı (1007 Programı)

Üniversitelerin Araştırma Proje Potansiyelinin Geliştirilmesine Yönelik Destek Programı (1000 Programı)

TÜBİTAK ARDEB Destek Programları kapsamında 2013 yılında 7.707 proje önerisi gelmiş ve 1.681 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2013 yılında yürürlükte olan proje sayısı 3.040 olup bu projelere 261 milyon TL aktarılmıştır. 2014 yılında ise Ekim sonu itibarıyla 8.901 proje önerisi gelmiş ve 1.752 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla yürürlükte olan 3.901 projeye toplam 263 milyon TL aktarılmıştır. Destek programlarına ilişkin veriler Tablo 16’da, kamu projeleri hariç olmak üzere 2014 yılında önerilen ve destek kararı verilen projelerin üniversitelere göre dağılımı Tablo 17’de yer almaktadır.

Tablo 16. TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Önerilen Proje Sayısı 4.764 4.737 4.812 5.036 4.900 6.107 7.707 8.901

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı

1.267 1.154 894 1.210 1.218 1.115 1.681 1.752

Desteklenen Bütçe (Milyon TL)**

239 189 141 210 202 206 334 341

Devam Eden Proje Sayısı 3.363 3.165 2.708 2.533 2.604 2.650 3.040 3.901



73

Tablo 17. 2014 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı

Önerilen Proje Sayısı Destek Kararı Verilen

Proje Sayısı Toplam Aktarılan Tutar*

Abant İzzet Baysal Ü. 67 15 1.773

Abdullah Gül Ü. 28 6 894

Acıbadem Ü. 29 5 475

Adana Bilim ve Teknoloji Ü. 26 2 88

Adıyaman Ü. 16 0 60

Adnan Menderes Ü. 85 18 2.779

Afyon Kocatepe Ü. 56 8 1.518

Ağrı İbrahim Çeçen Ü. 6 0 45

Ahi Evran Ü. 22 6 722

Akdeniz Ü. 200 41 5.914

Aksaray Ü. 35 6 641

Alanya Hamdullah Emin Paşa Ü. 1 0 0

Amasya Ü. 3 1 101

Anadolu Ü. 75 12 2.343

Ankara Ü. 280 51 11.224

Ardahan Ü. 3 1 49

Artvin Çoruh Ü. 10 2 288

Atatürk Ü. 176 31 4.575

Atılım Ü. 28 4 526

Avrasya Ü. 0 0 0

Bahçeşehir Ü. 43 6 1.003

Balıkesir Ü. 55 7 869

Bartın Ü. 16 2 406

Başkent Ü. 22 3 372

Batman Ü. 14 0 0

Bayburt Ü. 6 3 242

Beykent Ü. 3 1 75

Bezmialem Vakıf Ü. 21 9 1.454

Bilecik Şeyh Edebali Ü. 22 3 161

Bingöl Ü. 21 1 57

Bitlis Eren Ü. 16 1 105

Boğaziçi Ü. 94 32 7.964

Bozok Ü. 18 3 544

Bursa Orhangazi Ü. 5 0 19

Bursa Teknik Ü. 28 5 895

Bülent Ecevit Ü. 30 7 1.112

Canik Başarı Ü. 7 1 30

74

Tablo 17. 2014 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı (Devamı – I)



Celal Bayar Ü. 60 8 1.380

Cumhuriyet Ü. 52 7 1.110

Çağ Ü. 0 0 0

Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 131 26 3.521

Çankaya Ü. 20 6 944

Çankırı Karatekin Ü. 36 4 760

Çukurova Ü. 120 29 5.257

Dicle Ü. 73 3 557

Doğu Akdeniz Ü. 1 0 0

Doğuş Ü. 3 0 103

Dokuz Eylül Ü. 165 36 6.528

Dumlupınar Ü. 48 9 1.127

Düzce Ü. 44 8 1.582

Ege Ü. 341 74 13.846

Erciyes Ü. 210 44 7.049

Erzincan Ü. 13 2 211

Erzurum Teknik Ü. 11 2 319

Eskişehir Osmangazi Ü. 62 10 1.244

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Ü. 2 0 34

Fatih Ü. 41 11 2.334

Fırat Ü. 139 15 1.895

Galatasaray Ü. 5 1 182

Gülhane Askeri Tıp Akademisi 31 10 863

Gazi Ü. 213 45 7.303

Gaziantep Ü. 67 14 1.521

Gaziosmanpaşa Ü. 53 16 2.161

Gebze Yüksek Teknoloji Ens. 121 27 6.517

Gedik Ü. 4 1 0

Gediz Ü. 17 4 430

Giresun Ü. 7 2 158

Gümüşhane Ü. 21 4 392

Hacettepe Ü. 241 47 10.902

Hakkari Ü. 6 1 30

Haliç Ü. 4 1 0

Harran Ü. 36 5 896

Hasan Kalyoncu Ü. 7 0 10

Hitit Ü. 14 5 362

75

Tablo 17. 2014 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı (Devamı – II)



Iğdır Ü. 3 0 30

Işık Ü. 6 1 252

İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 136 43 11.560

İnönü Ü. 112 29 3.018

İpek Ü. 5 0 122

İstanbul 29 Mayıs Ü. 1 0 0

İstanbul Arel Ü. 20 2 105

İstanbul Aydın Ü. 15 0 275

İstanbul Bilgi Ü. 24 4 689

İstanbul Bilim Ü. 12 2 106

İstanbul Esenyurt Ü. 1 0 0

İstanbul Gelişim Ü. 2 0 0

İstanbul Kemerburgaz Ü. 23 6 907

İstanbul Kültür Ü. 14 6 769

İstanbul Medeniyet Ü. 31 6 1.289

İstanbul Medipol Ü. 33 4 1.937

İstanbul Mef Ü. 3 0 0

İstanbul Sabahattin Zaim Ü. 9 0 0

İstanbul Şehir Ü. 15 4 656

İstanbul Teknik Ü. 317 65 19.678

İstanbul Ticaret Ü. 11 0 0

İstanbul Ü. 250 42 7.638

İzmir Ekonomi Ü. 22 3 335

İzmir Katip Çelebi Ü. 60 18 2.023

İzmir Ü. 12 1 87

İzmir Yüksek Teknoloji Ens. 89 31 7.377

Kadir Has Ü. 13 3 696

Kafkas Ü. 21 6 438

Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 56 13 2.511

Karabük Ü. 45 10 479

Karadeniz Teknik Ü. 171 46 5.608

Karamanoğlu Mehmet Bey Ü. 17 7 1.645

Kastamonu Ü. 36 6 501

Kırıkkale Ü. 49 7 724

Kırklareli Ü. 8 2 297

Kilis 7 Aralık Ü. 6 2 104

Kocaeli Ü. 105 26 3.409

76

Tablo 17. 2014 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı (Devamı – III)



Koç Ü. 76 26 8.734

Konya Necmettin Erbakan Ü. 35 11 995

Kto Karatay Ü. 3 1 99

Maltepe Ü. 8 1 1.046

Mardin Artuklu Ü. 5 1 110

Marmara Ü. 85 15 2.550

Mehmet Akif Ersoy Ü. 40 4 951

Melikşah Ü. 23 1 229

Mersin Ü. 56 12 1.800

Mevlana Ü. 21 4 498

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Ü. 7 3 570

Muğla Sıtkı Koçman Ü. 65 16 1.930

Mustafa Kemal Ü. 76 11 2.029

Muş Alparslan Ü. 3 0 0

Namık Kemal Ü. 59 5 1.441

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. 10 0 173

Niğde Ü. 53 11 1.526

Nişantaşı Ü. 1 0 0

Nuh Naci Yazgan Ü. 5 2 95

Okan Ü. 10 1 108

Ondokuz Mayıs Ü. 173 25 2.788

Ordu Ü. 30 5 537

Orta Doğu Teknik Ü. 222 69 15.798

Osmaniye Korkut Ata Ü. 14 1 323

Özyeğin Ü. 63 15 2.799

Pamukkale Ü. 75 19 2.192

Piri Reis Ü. 4 1 180

Recep Tayyip Erdoğan Ü. 56 6 1.365

Sabancı Ü. 92 37 12.184

Sakarya Ü. 73 5 993

Selçuk Ü. 158 24 4.287

Siirt Ü. 16 1 118

Sinop Ü. 21 3 242

Süleyman Demirel Ü. 256 42 6.341

Süleyman Şah Ü. 0 0 0

Şırnak Ü. 9 0 0

Şifa Ü. 9 3 81

77

Tablo 17. 2014 Yılında Önerilen ve Destek Kararı Verilen Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı (Devamı – IV)



Ted Ü. 13 1 353

Tobb Ekonomi ve Teknoloji Ü. 49 10 2.545

Toros Ü. 0 1 146

Trakya Ü. 31 4 470

Tunceli Ü. 13 4 740

Turgut Özal Ü. 61 18 1.979

Türk Hava Kurumu Ü. 5 0 217

Türk-Alman Ü. 0 0 0

Ufuk Ü. 3 2 151

Uludağ Ü. 96 21 2.943

Uluslararası Antalya Ü. 8 3 795

Uşak Ü. 31 4 535

Üsküdar Ü. 10 2 299

Yalova Ü. 19 4 639

Yaşar Ü. 11 4 317

Yeditepe Ü. 70 17 2.594

Yeni Yüzyıl Ü. 1 0 0

Yıldırım Beyazıt Ü. 27 6 1.182

Yıldız Teknik Ü. 177 27 5.127

Yüzüncü Yıl Ü. 56 9 1.437

Zirve Ü. 22 11 1.292

Üniversite Toplam 8.354 1.694 304.998

Diğer Kuruluşlar 547 58 13.504

Genel Toplam 8.901 1.752 318.503

*2014 yılı fiyatlarıyla (Bin TL)

1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

TÜBİTAK 1001 Programı ile yeni bilgiler üretmek, bilimsel yorumlar yapmak veya teknolojik problemleri çözümlemek amacıyla yapılan çalışmalar ile ülkemizin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılması için ileri teknoloji uygulamalarına yönelik projeler desteklenmektedir. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1001 Programı’na ait veriler Tablo 18’de yer almaktadır.

78

Tablo 18. 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Önerilen Proje Sayısı 3.603 3.546 3.202 3.408 3.086 3.218 3.463 4.004

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı 803 622 403 668 594 535 743 620

Desteklenen Bütçe** 192 147 97 161 136 137 187 168

Devam Eden Proje Sayısı 2.244 2.072 1.650 1.525 1.552 1.546 1.596 1.781



1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında 2013 yılında 3.463 proje önerisi gelmiş ve 743 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2013 yılında yürürlükte olan proje sayısı 1.596 olup bu projelere 163 milyon TL aktarılmıştır. 2014 yılında ise Ekim sonu itibarıyla 4.004 proje önerisi gelmiş ve 620 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla yürürlükte olan 1.781 projeye toplam 122 milyon TL aktarılmıştır.

3501 Kariyer Geliştirme Programı

Kariyer Geliştirme Programı’nın amacı kariyerlerine yeni başlayan doktoralı bilim insanlarının çalışmalarını proje desteği vererek teşvik etmektir. Yıllar itibarıyla 3501 Kariyer Geliştirme Programı’na ait veriler Tablo 19’da yer almaktadır.

Tablo 19. 3501 Kariyer Geliştirme Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Önerilen Proje Sayısı 199 176 233 274 440 558 655 739


67 70 55 67 125 112 167 141


Devam Eden Proje Sayısı 332 328 286 173 206 255 330 406



3501 Kariyer Geliştirme Programı kapsamında 2013 yılında 655 proje önerisi gelmiş ve 167 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2013 yılında yürürlükte olan proje sayısı 330 olup bu projelere 29 milyon TL aktarılmıştır. 2014 yılında ise Ekim sonu itibarıyla 739 proje önerisi gelmiş ve 141 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla yürürlükte olan 406 projeye toplam 21 milyon TL aktarılmıştır.

1002 Hızlı Destek Programı

Programın amacı üniversiteler, araştırma hastaneleri ve araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamaktır. Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1002 Programı’na ait veriler Tablo 20’de yer almaktadır.

Tablo 20. 1002 Hızlı Destek Programı Verileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Önerilen Proje Sayısı 729 725 880 935 962 1.049 1.239 1.011


309 366 323 343 350 327 483 324


Devam Eden Proje Sayısı 448 453 444 484 447 448 550 563



79

1002 Hızlı Destek Programı kapsamında 2013 yılında 1.239 proje önerisi gelmiş ve 483 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2013 yılında yürürlükte olan proje sayısı 550 olup bu projelere yaklaşık 13 milyon TL aktarılmıştır. 2014 yılında ise Ekim sonu itibarıyla 1.011 proje önerisi gelmiş ve 324 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ekim ayı sonu itibarıyla yürürlükte olan 563 projeye toplam 9 milyon TL aktarılmıştır.

3001 Başlangıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

2013 yılında yürürlüğe giren programın amacı Ar-Ge projesi hazırlama ve yürütme kültürünün yaygınlaşmasını sağlamak için TÜBİTAK ARDEB tarafından desteklenen projelerde yürütücü olarak görev almamış olan üniversite, kamu kurum/kuruluşu veya özel kuruluşlardaki araştırmacıların sunacakları Ar-Ge projelerini desteklemektir.

TÜBİTAK 3001 Programı kapsamında 2013 yılında 360, 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla ise 1.163 proje başvurusu yapılmıştır. 2013 yılında 10, 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla ise 401 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Ayrıca 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla 396 proje devam etmekte olup, bu projelere toplam 20 milyon TL aktarılmıştır.

1000 Üniversitelerin Araştırma Proje Potansiyelinin Geliştirilmesine Yönelik Destek Programı

2013 yılında yürürlüğe giren programın amacı üniversitelerde araştırmaya yönelik proje kültürünün yaygınlaştırılması, nitelikli proje üretilmesi, ulusal/uluslararası proje destek mekanizmaları hakkında farkındalık oluşturulması ve üniversitelerin ulusal/uluslararası proje üretme potansiyelinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesidir.

Program kapsamında “Üniversitelerin TÜBİTAK ARDEB Tarafından Desteklenen Programlara Yönelik Proje Üretme Kapasitesinin Artırılması” çağrısına çıkılmıştır. Bu çağrı, üniversitelerin TÜBİTAK ARDEB destekleri ile ilgili bilgi sahibi olmaları, bu desteklerden daha etkin yararlanmaları, nitelikli ve çok sayıda proje üretme potansiyelinin açığa çıkarılmasını hedeflemekte ve bu hedeflere yönelik faaliyet ve mekanizmaların proje esaslı olarak desteklenmesini içermektedir. Önerilen 21 projeden 16’sı bilimsel değerlendirmeye alınmış ve bu projelerden 8’inin desteklenmesine karar verilmiştir. Söz konusu projeler 1 Eylül 2014 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Çağrı kapsamında desteklenen üniversiteler Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Trakya Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi’dir.

B. Özel Sektöre Yönelik TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destekleri

Özel sektöre yönelik oluşturulan TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüştürme aşamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma, geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri değerlendirilmekte, izlenmekte ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir. Bu bağlamda TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) bünyesinde yürütülen özel sektöre yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları şunlardır:

Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (1501 Programı)

Proje Pazarı Destekleme Programı (1503 Programı)

Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı (1505 Programı)

KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı (1507 Programı)

Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (1509 Programı)

Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı

(1511 Programı)

Girişimcilik Aşamalı Destek Programı (1512 Programı)

Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı (1513 Programı)

Girişim Sermayesi Destekleme Programı (1514 Programı)

Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı (1515 Programı)

Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destekleme Programı

(1601 Programı)

Patent Destek Programı (1602 Programı)

80

Destek programlarına ilişkin veriler Tablo 21’de yer almaktadır.

Tablo 21. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programlarına İlişkin Veriler


** 2014 sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

31 Ekim 2014 itibarıyla, TEYDEB Destek Programları kapsamında 3.270 proje desteklenmektedir. Ocak-Ekim 2014 döneminde destek programlarına 2.853 yeni proje başvurusu yapılmış ve aynı dönemde desteklenen projelere TÜBİTAK kaynaklarından toplam 314 milyon TL ödenmiştir.

1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1501 Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları Tablo 22’de sunulmaktadır. 31 Ekim 2014 itibarıyla, TÜBİTAK 1501 Programı kapsamında 1.280 proje desteklenmektedir. Tablo 22’de görüldüğü gibi program kapsamında desteklenen projelere 2007-2014 yılları arasında 2014 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 2,2 milyar TL hibe destek sağlanmıştır.

Tablo 22. 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Verileri


** 2014 sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

1512 Girişimcilik Aşamalı Destek Programı, 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı, 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı, 1515 Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı, 1601 Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destekleme Programı ve 1602 Patent Destek Programı’na dair detaylı bilgi Y2 stratejik amacı altında verilmiştir. Ayrıca 1505 Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı ve 1503 Proje Pazarı Destekleme Programları’na dair detaylı bilgi Y3 stratejik amacı, 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programına dair detaylı bilgi Y4

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı 1.498 2.285 2.001 1.755 1.688 2.833 3.423 2.853

Firma Sayısı 1.052 1.679 1.495 1.350 1.338 1.822 2.148 1.799

Yeni Firma Sayısı 743 1.199 926 741 717 946 1.096 837

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı 732 1.199 1.185 1.075 1.070 1.350 1.942 1.464

Sonuçlanan Proje Sayısı 382 589 901 1107 828 1.008 1.121 809

Yıl Sonu İtibarıyla Desteklenmekte Olan Proje Sayısı

1.355 1.790 1.792 1.654 1.804 2.007 2.756 3.270

Desteklenen Projeler Kapsamında Gerçekleşen Harcama Tutarı**

1.042 724 1325 827 631 642 811 612

Destek Kapsamına Alınan Harcama Tutarı (Oluşturulan Ar-Ge Hacmi)***

654 529 880 629 506 511 648 488

Ödenen Destek Tutarı*** 394 330 543 390 319 317 403 314

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı 809 939 871 757 769 975 1057 872

Firma Sayısı 538 588 547 490 537 636 633 502

Yeni Firma Sayısı 278 263 206 137 132 171 159 119

Destek Kararı Verilen 566 516 540 516 524 643 690 502

Sonuçlanan Proje Sayısı 382 513 479 588 404 457 575 341

Ödenen Destek Tutarı** 394 305 431 295 219 215 228 130

81

stratejik amacı, 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programına dair detaylı bilgi ise Y6 stratejik amacı altında verilmiştir.

C. TÜBİTAK Tarafından Yürütülen Uluslararası Faaliyetler

TÜBİTAK tarafından İkili Anlaşmalar kapsamında desteklenen projelerde bazı ülkelerle açılan ortak çağrılarda fonlanacak projeler için özel alanlar belirlenebilirken genellikle araştırmacıların kendi belirledikleri alanlarda çalışmalarına olanak sağlanmaktadır. İlgili gelişmeler Y6 stratejik amacı altında raporlanmıştır.

Uluslararası destek programları kapsamında Türkiye’deki yerleşik araştırmacıların yararlanabildiği Horizon 2020 Programı kapsamındaki Avrupa Araştırma Konseyi (ERC), Marie-Sklodowska-Curie Faaliyetleri (MSCA), Yeni ve Gelişen Teknolojiler (FET), KOBİ’lerde Yenilikçilik ve Mükemmeliyetin Yayılımı ve Katılımın Gerçekleştirilmesi alanları ile EUREKA ve COST Programı da meraka dayalı araştırmalara destek sağlamaktadır. Bu programlara ilişkin bilgiler Y6 stratejik amacı altında verilmektedir.

D. Tabandan Yukarı Yaklaşımlar Kapsamında Diğer Kurum ve Kuruluşlar Tarafından Yürütülen Destek Mekanizmaları

2011 yılında başlatılan İTEP Destek Programı kapsamında, 31 Ekim 2014 tarihine kadar ‘İleri Malzeme Teknolojileri ve Hassas Üretim Teknikleri’, ‘Yenilenebilir Enerji Üretim, Depolama ve Dağıtımına Yönelik Teknolojiler’, 'Biyomedikal Teknolojileri' “Gıda Teknolojileri” ve 'İklim Değişikliğine Uyum Teknolojileri' alanlarında 24 proje değerlendirmeye alınmış, bu projelerden 7 proje sahibi ile toplamda 11,4 milyon ABD doları tutarında destekleme sözleşmesi imzalanmıştır. Firmalara 31 Ekim 2014 itibarıyla 7,5 milyon ABD doları tutarında kullandırım yapılmıştır. 2014 yılı içerisinde 2 proje desteklenmiş olup 2 projenin değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.

Bilimsel Araştırma Projeleri Desteği kapsamında üniversitelere kamu kaynaklarından 2003 yılında 87 milyon TL aktarılmışken 2014 yılında bu rakam 517 milyon TL’ye yükselmiştir.

KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında destek tutarlarına ilişkin bilgiler Y4 stratejik amacı altında raporlanmıştır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan SAN-TEZ ve Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteği ile sanayicinin ihtiyaçları doğrultusundaki Ar-Ge ve yenilik projeleri desteklenmektedir. İlgili gelişmeler Y3 stratejik amacı başlığında verilmiştir.

BSTB’nin sunduğu bir diğer destek mekanizması olan Teknogirişim Sermayesi Desteği ile de benzer şekilde meraka dayalı araştırmalar desteklenmektedir. Bu programa ilişkin detaylar Y2 stratejik amacı altında yer almaktadır.

Kalkınma Bakanlığı tarafından sağlanan Araştırma Altyapı destekleri ise hem tabandan yukarı yürütülen araştırmalar için hem de öncül araştırmalar için gerekli altyapıların kurulmasını sağlamaktadır. Bu desteğe ilişkin bilgiler Y5 stratejik amacı başlığında verilmiştir.

82

Stratejik Amaç Y1-BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

Y1 - Bölüm 1a: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak


Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y1.

BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi1

Amaç Y1.1.

BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi

Y1.1.1 Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi

Eylem: Temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesine yönelik bilim fuarlarının düzenlenmesi

TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı 2012-2015

D

Gelişme: 2013 yılında MEB tarafından belirlenen 1000 pilot okulun yanı sıra gönüllü okulların katılımıyla birlikte toplamda 1092 okulda bilim fuarı düzenlenmesi için destek verilmiştir. Bu destek kapsamında 32 bin proje ile 63.824 öğrenciye ulaşılmış ve yaklaşık 6 milyon TL TÜBİTAK desteği sağlanmıştır. 2014 yılında 1041 başvuru alınmış olup 881 okulda bilim fuarı gerçekleştirilmiş ve 59.383 öğrenci 31.993 proje sunmuştur.

Eylem: Bilim toplum faaliyetleri aracılığıyla gençlerin uzay alanına yönlendirilmesi TÜBİTAK Ulusal

Gözlemevi

Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK Enstitüleri, Üniversiteler, Gençlik ve Spor

Bakanlığı Sürekli

D Gelişme: 2014 yılı Haziran-Eylül döneminde TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi bünyesinde yer alan Bilim Toplum Merkezi (BİTOM) toplam 200 kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Ziyaretçiler gündüz güneş gözlemi, gece ise gökyüzü gözlemi yapmışlar ve uzman gökbilimciler tarafından bilgilendirilmişlerdir. Lisans Öğrencileri için Yaz Programı kapsamında 22 kişi, Göktaşı Yağmuru İzleme etkinliği kapsamında 150 kişi, Cam Piramit Sabancı Kongre Merkezi Gözlemevi Tanıtım Standında 1000 kişi, 17. Ulusal Gözlem Şenliği kapsamında 500 kişi olmak üzere toplam 1872 öğrenci ve ziyaretçi uzman gökbilimciler tarafından bilgilendirilmişlerdir.

Eylem: Özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, destekleyecek ve teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

TÜBİTAK

Milli Eğitim Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Üniversiteler, Ticaret ve Sanayi Odaları

2012-2016

D

Gelişme: Tüm büyükşehirlerde bilim merkezi kurulması çalışmaları kapsamında Konya, Kocaeli, Kayseri ve Bursa Büyükşehir Belediyeleri ile sözleşme; Eskişehir, Sakarya, Samsun, Gaziantep ve Ankara Büyükşehir Belediyeleri ile ön protokol imzalanmıştır. Detaylar BTYK’nın 2011/107 no.lu kararı kapsamında aktarılmaktadır.

Eylem: Fen bilimleri, teknoloji ve tasarım ile matematik öğretim programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması

TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı, TPE 2012-2015

D

Gelişme: Fen bilimleri ve matematik derslerinin öğretim programlarının geliştirilmesi süreci tamamlanmıştır. Teknoloji ve tasarım dersi öğretim programı geliştirme süreci devam etmektedir.

1 Bu stratejik amaç altındaki stratejiler “Ulusal Bilim, Teknoloji İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı 2011-2016” kapsamında ele alınmakta olup, buradaki eylemler ek olarak Kurumlardan bildirilmiş eylemlerdir. “Ulusal Bilim, Teknoloji

İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı 2011-2016” belgesine www.tubitak.gov.tr/politikalar adresinden erişmek mümkündür.

83

UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında Y1 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y1.1.3 Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması

Eylem: Sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda lisansüstü eğitim bursu verilmesi ve lisans düzeyinde yarışmaların düzenlenmesi

TÜBİTAK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler, TOBB

2012-2016

D

Gelişme:

TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı Teşvik Bursları Uygulaması

TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında, sanayi ile ilgili alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları verilmesi amacıyla, 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlarda tez yazan 20’si yüksek lisans ve 11’i doktora öğrencisi olmak üzere 31 lisansüstü öğrenci programa başvurmuş, 3 yüksek lisans ve 6 doktora öğrencisi desteklenmiştir. 2. dönem başvurularının değerlendirmesi devam etmektedir.

TÜBİTAK 2209/B Sanayiye Yönelik Lisans Bitirme Tezi Destekleme Programı

1968 yılından bu yana verilmekte olan üniversite öğrencileri proje desteği kapsamında bir sanayi/sektör kuruluşunun herhangi bir sorununu çözmeyi hedefleyen araştırma konusuna sahip bitirme tezleri için son sınıfa geçmiş lisans öğrencilerinin hazırladıkları araştırma projelerine destek verilmesi sağlanmıştır. Bu kapsamda lisans öğrencilerine 2.500 TL, sanayi odaklı proje yapan öğrencilere de 4.000 TL hibe desteği verilmektedir. Sanayiye entegre proje desteği kapsamında 2014 yılında 684 başvuru alınmış ve 217 proje desteklenmiştir.

TÜBİTAK 2241 Sanayiye Yönelik Lisans Bitirme Projeleri Yarışması

Sanayiye entegre lisans bitirme tezi desteği ile paralel olarak başlatılan lisans bitirme projeleri yarışması kapsamında üniversitelerin Mühendislik ve Teknoloji Fakülteleri ile Ziraat Fakültesi bölümlerinin yanında Doğa Bilimleri, Sosyal ve Beşeri Bilimler, Tıbbi Bilimler ve Tarımsal Bilimler alanlarından da başvuru alınmaya başlanmıştır. Bu kapsamda 2014 yılında ikincisi yapılan yarışmaya 321 proje başvurusu yapılmıştır. Finalde dereceye giren 19 projeye 225 bin TL’lik para ödülü verilmiştir.

Y1.1.6 Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması

Eylem: TÜBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü Projesi ile bilim dili olarak Türkçe'nin eğitimde kullanımının yaygınlaştırılması ve toplum genelinde benimsetilmesi amacıyla "Türkçe Bilim Terimleri Sözlükleri"nin hazırlanması

Türkiye Bilimler Akademisi

Üniversiteler Sürekli

D

Gelişme:

Mühendislik Terimleri Sözlüğü kapsamında üniversitelerde görevli 110'a yakın öğretim üyesi ile yayına hazırlık çalışmalarına devam edilmiştir. Bu çalışmalar ile yaklaşık 27 bin terimden oluşacak ana sözlüğün yaklaşık 15 bin teriminin çalışması tamamlanmıştır.

Doğa Bilimleri Terimleri Sözlüğü kapsamında üniversitelerde görevli öğretim üyeleri ile yayına hazırlık çalışmalarına devam edilmiştir. Bu çalışmalar ile yaklaşık 14 bin terimden oluşacak ana sözlüğün yaklaşık 12 bin teriminin çalışması tamamlanmıştır.

Proje kapsamında yayına hazırlık çalışmalarının internet üzerinden uzaktan erişimle yapılabilmesi için oluşturulan sözlük veri tabanı yazılımı ek özellikler ve hatalı çalışan özelliklerinin düzeltilmesi ile geliştirilmeye devam edilmiştir.

Eylem: Öğretmen adayları ve öğretmenlerin kendi branşlarına yönelik toplumda olumlu tutum geliştirilmesine ilişkin yürütecekleri faaliyetlerin desteklenmesine ilişkin destek programının geliştirilmesi

TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler Sürekli

D Gelişme: Öğrencilerde ve toplumda bilimsel konulara ilişkin olumlu tutum geliştirilmesi amacıyla öğretmen adayları ve öğretmenlere yenilikçi yöntem ve tekniklerin etkileşimli olarak aktarılması amacıyla 4005 kodlu Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları çağrısı açılmıştır. İlk kez 16 Kasım 2012’de yayımlanan çağrı kapsamında 61 proje başvurusu alınmış ve 11 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2014 yılı projeleri için 27 Eylül 2013 tarihinde çağrıya çıkılmış ve 54 başvurudan 7'sinin desteklenmesine karar verilmiştir. Yeni dönem çağrı hazırlıkları devam etmektedir.

84





Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: TÜBA Bilim Eğitimi Projesi kapsamında yürütülen etkinliklerin yanında, çocukların ve gençlerin bilime olan meraklarının arttırılması ve bir “Çocuk Platformu” oluşturulması; Türk Bilim Klasikleri ve Çocuk Uyarlamaları Projesi ile geçmişte yaşamış bilim insanlarımızın günümüze miras bıraktığı Türk-İslam bilim klasikleri olarak değerlendirilen eserlerin Arapça, Farsça vb. dillerden/lehçelerden günümüz Türkçesine tercüme edilmesi; bu eserlerin, tıpkıbasım, transliterasyon ve çevirilerinin yayımlanması ile çocuklara tanıtılması


Kalkınma Bakanlığı, MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı

Sürekli

D Gelişme:

Bilim Eğitimi Projesi kapsamında yayınlanması gündemde olan kitap önerisi için Yayın Komitesi’ne sunulmak üzere hakem görüşleri alınmıştır.

Üç yıl ve 100 eseri kapsayan Türk Bilim Klasikleri (TBK) Projesi Mart ayı itibarıyla, Arapça, Farsça gibi farklı dillerde ve eski/farklı Türk lehçelerinde yazılmış, Türk-İslam klasiği sayılabilecek eserlerin transliterasyonu, çevirisi ve yayına hazırlanmasını yapabilecek tüm bilim insanlarının/akademisyenlerin başvurularına açılmıştır. Yayımlanacak eserler, yayının nitelik ve kapsamı gibi hususlar TBK Proje Yayın/Yürütme Kurulunca değerlendirilmektedir. TBK Proje Yayın/Yürütme Kurulu, 2014 yılı içinde Nisan, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleştirdiği toplantılarda çağrı kapsamında yapılan yaklaşık 100'ün üzerinde başvuruyu değerlendirmiş, ilk etapta proje kapsamına alınması uygun görülen eserler belirlenmiş, eser hazırlayacak kişilere gerekli bildirim ve işlemler gerçekleştirilmiştir. Belirlenen 41 eserin bir kısmını başvurular içerisinden kabul alan eserler, bir kısmını ise TBK Proje Yayın Yürütme Kurulunun belirlediği ve sipariş yoluyla yetkin akademisyenlere/bilim insanlarına hazırlatılacak eserler oluşturmaktadır. Proje 2014 yılında olduğu gibi 2015 yılında da Kalkınma Bakanlığı tarafından yatırım projesi olarak desteklenmektedir.

Eylem: Toplumda bilim ve teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması amacıyla TÜBİTAK Bilim Kampı Projesinin gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK TÜSSİDE Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı,

TÜBİTAK 2012-2014

D

Gelişme:

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) ile yapılan anlaşma çerçevesinde 2012 yılında Sevgi ve Çocuk Evleri'nde kalan toplam 160 öğrenciyle 5 Bilim Kampı gerçekleştirilmiştir.

ASPB ile yapılan anlaşma çerçevesinde Bilim Kamplarına 2013 yılında da devam edilmiş ve toplam 240 öğrenciyle 5 Bilim Kampı ile 2 Liderlik ve Girişimcilik Kampı gerçekleştirilmiştir.

Eylem: Medyanın BTY konularına ayırdığı zaman ve alan ile BTY konularındaki popüler bilim haberlerinin niteliğinin artması için medyaya BTY konularında içerik sağlanması

TÜBİTAK Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Özel Sektör Kuruluşları, Medya, Gençlik ve

Spor Bakanlığı 2012-2016

D Gelişme:

Yenilenen TÜBİTAK ana sayfasında bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler basının ilgisini çekebilecek formatta hızlı bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır. Ayrıca dâhil olunan sosyal medya uygulamalarının toplumla etkileşim kurulmasındaki etkileri takip edilmeye başlanmıştır.

Tamamlanan TÜBİTAK ana web sayfasının mobil ve tablet uygulamalarını kullanan kullanıcı profiline ve kullanım sıklıklarına dair veriler izlenmeye başlanmıştır.

Amaç Y1.2.

Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi

Y1.2.1 Araştırma yeteneğinin geliştirilmesini teşvik eden mekanizmalar tasarlanması

Eylem: TÜBA Açık Ders Malzemeleri Projesi kapsamında hazırlanacak derslerin Ulusal Açık Ders Malzemeleri (UADM) web üzerinden herkesin erişimine açılması



D

85





Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Açık Ders Malzemeleri Projesi TÜBA tarafından başlatılmıştır. Bu çerçevede 80 derse ilişkin malzemelerin yayımına TÜBA web sitesinde, http://www.acikders.org.tr/ adresi üzerinden devam edilmektedir. Bunun yanısıra, ülkemizde nitelikli "açık ders malzemeleri"nin üretim ve yayımını teşvik etme amacına yönelik olarak "TÜBA Açık Ders Malzemeleri Ödül Programı"nın tasarımıyla ilgili faaliyetler sürdürülmektedir. Eylem kapsamında TÜBİTAK tarafından TÜBİTAK 5000 Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı oluşturulmuştur. Bu destek programının amacı ilk ve ortaöğretim ile yükseköğretim kurumlarında okutulan dersler için Türkçe telif kaynakları artırarak ders materyali havuzunu genişletmek ve ilköğretim, ortaöğretim, ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fırsat eşitliği sağlayacak ulaşılabilir kaynaklar üretmektir.

2013 yılında lisans seviyesindeki 30 ders için Akademik e-Kitap başlığı altında 2, Akademik e-Ders başlığı altında 1 çağrıya çıkılmıştır. Toplam 10 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2014 yılında ise Akademik e-Kitap ve Akademik e-Ders başlığıyla iki yeni çağrıya çıkılmış olup söz konusu başvurular bireysel başvuruların yanında kurumsal başvurulara da açılmıştır.

D

Eylem: Lise ve üniversiteler için girişimcilik ve fikri mülkiyet ders içeriklerinin tasarlanması

TÜBİTAK, Türk Patent Enstitüsü

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK, KOSGEB, TOBB,

Gençlik ve Spor Bakanlığı

2014-2015

D Gelişme:

Lise girişimcilik ders içeriklerinin tasarlanması eylemi tamamlanmıştır.

2013 - 2015 yılları arasında 15 bin öğretmene yenilikçilik eğitimi verilmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK TÜSSİDE arasında yapılan Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında Görevli Yönetici ve Meslek Dersleri Öğretmenlerine Yönelik Olarak Verilecek Öğretmenlik, Girişimcilik ve Liderlik Eğitimleri İşbirliği Protokolü kapsamında 2014 yılında da TÜBİTAK bütçesinden destek verilmeye devam edilmiştir. 2013 yılı başından bu yana 6.598 öğretmenin eğitim gideri TÜBİTAK tarafından karşılanmıştır.

Eylem: Üniversitelerde örgün eğitim içerisinde girişimcilik eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının desteklenmesi

KOSGEB - Sürekli

D Gelişme: KOSGEB Girişimcilik Destek Programı çerçevesinde 2014-2015 eğitim-öğretim yılı örgün eğitim kapsamında girişimcilik dersi vermek üzere KOSGEB'e başvuran 66 üniversitenin 912 farklı girişimcilik dersine onay verilmiştir.

Eylem: Gençlerin girişimcilik konusunda teşvik edilmesine yönelik destek mekanizmalarının tasarlanması

TÜBİTAK YÖK, KOSGEB, Üniversiteler 2012-2016

D

Gelişme:

TÜBİTAK 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması:

Girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı artırma hedefi kapsamında çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren TÜBİTAK 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. Genel kategori ve teknoloji kategorisine ek olarak 2014 yılında sosyal girişimcilik kategorisi eklenmiştir. 2014 yılında bu yarışmaya üniversite öğrencileri 515 iş fikri ile başvuruda bulunmuştur. Yarışmanın 21-25 Haziran tarihleri arasında Ankara’da yapılan final sergisi sonucunda 9 proje ödüllendirilmiştir.

TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı:

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında başlatılan TÜBİTAK 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı kapsamında BSTB ile işbirliği yapılmıştır. Bu çerçevede, BSTB tarafından, teknogirişim sermaye desteğini kazanan 42 kişi Silikon Vadisi’ne gönderilmek için önerilmiş, yapılan panellerde önerilen 42 kişi arasından seçilen 10 kişinin Silikon Vadisi’nde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenen 10 kişi, 15-16 Kasım tarihinde TÜBİTAK TÜSSİDE’de iş kurma, vize, finansal sistemler ve yatırımcıya sunum teknikleri konularında yapılan eğitim sonrasında Silikon Vadisi’ndeki eğitime katılmaya başlamıştır.

86





Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y1.2.4. Başarılı genç araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi

Eylem: TÜBA Genç Bilim İnsanlarını Destekleme Programı (GEBİP) ile öne çıkmış genç bilim insanlarının desteklenmesi ve "Avrupa Genç Akademileri" ile ortak çalışma yapacak "Genç Akademi"nin kurulmasına yönelik çalışmaların başlatılması



D

Gelişme: GEBİP 2012 yılı ödüllerinin 2013 yılında verilmiş olmasından dolayı yaşanan gecikme giderilmiş ve 2013 yılı ödülleri 2014 yılı ödülleriyle birlikte 2014 yılında verilmiştir. Esaslarda değişiklikler yapılmıştır. GEBİP 2015 yılı uygulamasına çıkılmıştır. 2014 yılı GEBİP Yıllık Değerlendirme Toplantısı için hazırlıklara başlanmıştır. GEBİP kapsamında 2013 ve 2014 yıllarına ait ödüller için başvuruların değerlendirilmeleri için toplantılar yapılmıştır. 21 Haziran 2014 tarihinde Ankara'da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı’nın da katıldığı bir törenle ödüller sahiplerine takdim edilmiştir. 2013 yılı GEBİP kapsamında 26, 2014 yılı GEBİP kapsamında 15 genç araştırmacıya ödül verilmiştir. "Ulusal Genç Akademi" oluşturulması konusuna ise Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanan 2014-2018 Dönemi Stratejik Planında yer verilmiştir ve bu çerçevede 28-30 Kasım 2014 tarihinde Afyon Kocatepe Üniversitesi'nin işbirliği ile Afyonkarahisar'da "GEBİP Yıllık Değerlendirme Toplantısı" düzenlenmiştir. GEBİP 2015 yılı ödüllerinin ilan edilmesinden önce, GEBİP esaslarında uygulamada görülen bazı aksaklıkların düzenlenmesi için Esaslarda bazı değişiklikler yapılmıştır. Ardından Eylül 2014 tarihinde GEBİP 2015 yılı uygulaması için duyuruya çıkılmıştır. Başvurular 17 Kasım 2014 tarihine kadar kabul edilmiştir.

Amaç Y1.4

Araştırmacıların dolaşımının artırılması

Y1.4.2. Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması

Eylem: Beyin göçünü tersine çevirmeye yönelik mekanizmaların iyileştirilmesi ve yeni desteklerin geliştirilmesi

TÜBİTAK YÖK, TÜBİTAK Enstitüleri, İŞKUR, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri

2011-2016

D

Gelişme: Yurt dışında çalışmalarına devam etmekte olan Türk araştırmacıların Türkiye’ye dönmelerini teşvik etmek amacıyla, 2010 yılında uygulamaya konulan TÜBİTAK 2232 Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı kapsamında, 2014 yılında yapılan bir değişiklikle programa hak kazandırma sistemi getirilmiştir. Bu kapsamda başvuru sırasında bir kurumdan kabul alma şartı kaldırılarak araştırmacının destek alması durumunda bir ev sahibi kurum bulma koşulu getirilmiştir. Bunlara ek olarak 25 bin TL’ye kadar verilen araştırma desteği 30 bin TL'ye çıkarılmıştır. Ayrıca, yeni düzenleme ile TÜBİTAK 2232 programı kapsamında desteklenen araştırmacıların TÜBİTAK ARDEB destek programlarına başvuru yapabilmeleri yönünde mevzuat düzenlemesi yapılmıştır. Program kapsamında 30 Ekim 2014 tarihi itibarıyla 221 başvuru alınmış olup 98 araştırmacı desteklenmiştir. 75 araştırmacının başvurusu ise değerlendirme aşamasındadır.

Amaç Y1.5

Ar-Ge Personeli İstihdam Kapasitesinin Geliştirilmesi

Y1.5.2. Özel Sektörde Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

Eylem: Kamu ve özel sektörde ihtiyaç duyulan Ar-Ge Yönetimi alanında çalışan uzmanların bilgi ve yetkinliklerini artırarak daha yenilikçi proje ve faaliyetler geliştirilmesine katkı sağlayacak “Ar-Ge Yöneticisi Eğitim Programı”nın tasarlanarak (Ar-Ge Akademisi) yürütülmesi

TTGV

BSTB, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansları, Teknoparklar, Ar-Ge Merkezleri, Sanayi Odaları ve Özel Sektör Firmaları, Sağlık

Bakanlığı, TPE, KOSGEB

Sürekli

D

Gelişme: 2014 yılı başında tasarımı yapılan ve içeriği oluşturulan "TTGV Ar-Ge Akademisi" Programının amacı Türkiye’de hem kamuda hem de özel sektörde ihtiyaç duyulan ve önemli bir entelektüel sermaye bileşeni olan profesyonel Ar-Ge yöneticilerinin yetiştirilmesinin sağlanmasıdır. Mayıs 2014 tarihinden itibaren yapılan faaliyetler aşağıda sunulmaktadır.

Program web sitesi açılmış ve başvuru kabul edilmeye başlanmıştır. (http://www.ar-geakademisi.com/tr)

Programa başvuru yapan eğitimcilerle bir sınıf oluşturularak eğitim programı modülleri kapsamında eğitimlere başlanmıştır.

Program geliştirme ve yürütme sürecinde TTGV dışında eğitim ve mentörlük uygulamaları için dış uzmanlarla işbirliği yapılmıştır.

Mentörlük çalışmasının da uygulanmakta olduğu ilk sınıf eğitimlerinin 2014 yılı sonunda tamamlanmış olması öngörülmektedir.

2015 yılında programın "online" olarak kurgulanarak hizmet verilmesi planlanmaktadır.

87

Y1 - Bölüm 1b: UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler


Kurum/Kuruluş İşbirliği Yapılacak Kurum(lar)/Kuruluş(lar)

Zaman Aralığı Tamamlanma

Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç 1.

BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

Amaç 1. BT İK sayısının artırılması ve sektörel dağılımın iyileştirilmesi

Strateji 1.1.

Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi

1.1.1. Eylem: İlköğretim ve ortaöğretimde müfredata proje odaklı Bilim ve Teknoloji eğitimlerinin eklenmesi, merakın artırılması, yaratıcı ve girişimci zihniyetlerin yetiştirilmesi

MEB TÜBİTAK X T1

1.1.2

Eylem: İlk ve orta öğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması

MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X

D

Gelişme:

“İlköğretim (ortaokul) Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri (Bu Benim Eserim) Proje Yarışmasına 2013-2014 yılında 81 ilden toplam 42.494 proje başvurusu yapılmıştır. Bölge merkezi illerde “bölge sergileri” düzenlenmiş ve içlerinden 100 proje Ankara’da sergilenerek ödüllendirilmiştir.

2014-2015 yılı kapsamında X. Matematik ve Fen Bilimleri - Bu Benim Eserim Proje Yarışması ile ilgili faaliyet planı, iş takvimi ve internet sayfası ile ilgili tüm planlama ve işler tamamlanmıştır. Bu kapsamda öğrenci ve öğretmenlere rehberlik etmek amacıyla Uygulama Kılavuzu ve il çalışma gruplarına rehberlik etmek için ise hazırlanan Uygulama Yönergesi 81 il milli eğitim müdürlüklerine gönderilmiştir.

Proje başvuruları 8 Aralık 2014 ile 9 Ocak 2015 tarihleri arasında internet üzerinden kabul edilecektir.

1.1.3 Eylem: Eğitim Fakültesi müfredatlarına proje yapma ve popüler bilim konularının eklenmesi

YÖK MEB, Üniversiteler X T1

1.1.4 Eylem: İlk ve orta öğretim öğrencileri arası Ar-Ge proje yarışmalarının yaygınlaştırılması

MEB TÜBİTAK, Üniversiteler X T1

1.1.5

Eylem: Lisans düzeyinde proje yarışmalarının desteklenmesi ve programların destek miktarlarının artırılması

TÜBİTAK YÖK, MEB, MB, Üniversiteler X

T Gelişme: Lisans öğrencilerinin araştırma proje çalışmalarını ve lisans düzeyindeki yurt içi araştırma proje yarışmalarını destekleyerek teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK BİDEB tarafından 1968 yılından bu yana TÜBİTAK 2209 Üniversite Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Projeleri Destekleme Programı yürütülmektedir. 1968 yılından bu yana verilmekte olan üniversite öğrencileri proje desteği kapsamında bir sanayi/sektör kuruluşunun herhangi bir sorununu çözmeyi hedefleyen araştırma konusuna sahip bitirme tezleri için son sınıfa geçmiş lisans öğrencilerinin hazırladıkları araştırma projelerine destek verilmesi sağlanmıştır. Bu kapsamda lisans öğrencilerine 2.500 TL, sanayi odaklı proje yapan öğrencilere de 4.000 TL hibe desteği verilmektedir. Sanayiye entegre proje desteği kapsamında 2014 yılında 684 başvuru alınmış ve 217 proje desteklenmiştir.

1.1.6 Eylem: Lisans öğrencilerinin araştırma süreçlerinde görev alabilmelerinin sağlanması için düzenlemeler yapılması

YÖK Üniversiteler X T1


88

UBTYS 2011-2016 Kapsamında İzlenecek Olan BT-İK Stratejisi ve Eylem Planı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler




Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 1.2.

Kariyer imkânlarının geliştirilmesi ve gelirlerin iyileştirilmesi

1.2.1

Eylem: Araştırmacıların doktora sonrası en az altı yıl bir yükseköğretim kurumunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra alanında deneyim kazanmak amacıyla ücretli izinli olarak yurtiçi ve yurtdışı üniversitelerde ve araştırma enstitüleri ile özel sektör Ar-Ge birimlerinde, çalıştığı kurumun uygun görmesi halinde, bir yılı aşmayacak şekilde çalışabilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması


1.2.2 Eylem: Kamu ve özel sektör çalışanları için mesai saatleri dışında lisansüstü programlarının yaygınlaştırılması

YÖK İlgili kamu ve özel sektör kuruluşları,

Üniversiteler X T

1

1.2.3

Eylem: Araştırmacı ücretlerinin performansa dayalı olmak üzere diğer meslek grupları ile rekabet edebilir bir düzeye getirilmesi

YÖK MB X

T Gelişme: Eylem maddesinin öngördüğü gibi araştırmacı ücretlerinin performansa dayalı olmak üzere diğer meslek grupları ile rekabet edebilir bir düzeye getirilmesi için bir kanun hazırlanmıştır. 29175 sayılı 14 Kasım 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6564 sayılı “Yükseköğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile akademik personelin almış oldukları aylık ücretlerde iyileştirmeler yapılmış ve ayrıca akademik teşvik ödeneği sistemi başlatılmıştır.

1.2.4 Eylem: Devlet üniversitelerinde TÜBİTAK bursiyeri olan lisansüstü öğrencilere yönelik desteklerin kapsamının genişletilmesi

TÜBİTAK ÇSGB, Üniversiteler X T1

Strateji 1.3.

Özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçları doğrultusunda BT-İK yetişmesine yönelik programlar tasarlanması

1.3.1 Eylem: Lisans programlarına özel sektörün Ar-Ge ihtiyaçlarına yönelik seçmeli (tasarım, proje vb) derslerin konulması

YÖK Üniversiteler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji

Bakanlığı, TOBB X T

1

1.3.2 Eylem: Sanayi ihtiyaçlarına yönelik olarak üniversite ve özel sektör işbirliğiyle düzenlenen lisansüstü eğitim programlarının oluşturulması



1

Strateji 1.4.

Teknisyen ve dengi personelin istihdamının artırılması

1.4.1

Eylem: Meslek yüksekokullarının meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek yüksekokullarında sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek yüksekokullarından mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi

YÖK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X T1


89





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

1.4.2

Eylem: Meslek liselerinin meslek eğitim standart ve müfredatının özel sektörün Ar-Ge destek personeli ihtiyacına göre güncellenmesi; meslek liselerinde, sanayide yeni gelişmekte olan ve gelecek vadeden alanlarda meslek eğitim standartlarının oluşturulması; meslek liselerinden mezun olan öğrencilerin istihdamının teşvik edilmesi ve izlenmesi

MEB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TOBB X

D

Gelişme: e-mezun web portalının (http://emezun.meb.gov.tr) daha işlevsel hale getirilmesi için web sayfası kullanıcılarına yönelik e-mezun sistemini kapsayan bir araştırma yapılmıştır. Söz konusu araştırma sonuçlarının paylaşılması, uygulamadan kaynaklanan problemlerin ve çözüm önerilerinin tartışılması ve e-mezun web portalının revize edilerek daha işlevsel hale getirilmesi amacıyla da 26-28 Şubat 2014 tarihlerinde bir çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştaydan ve araştırma raporundan elde edilen sonuçlar doğrultusunda web portalının güncellenme ve revize edilmesine yönelik yazılım çalışmaları MEB Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından yapılmakta olup henüz tamamlanmamıştır.

MEBBİS'e bağımlı olarak tasarlanan http://emezun.meb.gov.tr sayfasının güncellenmesi, revize edilmesi ile e-okul modülünde bulunan öğrencilerin vatandaşlık numarasıyla SGK ve ÖSYM kayıtları ilişkilendirilerek mezunlarımızın Yükseköğrenim ve SGK'ya kayıtlı olanların (çalışma durumları, hangi sektörde ve hangi pozisyonda çalıştıkları) bilgilerinin de alınmasıyla mezun izleme çalışması daha işlevsel hale getirilmiş olacaktır.

6 Ekim 2012 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)’inde mesleki eğitiminin güçlendirilmesine ilişkin protokol imzalanmıştır. Protokol kapsamında elektrik-elektronik, endüstriyel otomasyon, gıda, kimya, makine, metal, mobilya ve iç mekan tasarımı, motorlu araçlar, plastik teknolojileri ve tekstil teknolojileri alanları ile 9. sınıf öğrencilerinin maliyeti belirlenmiş, Maliye Bakanlığı ile ortak olarak hazırlanan tebliğ 13 Şubat 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2013 Yılı Maliye Bakanlığı yeniden değerleme oranlarına göre güncellenerek elektrik-elektronik teknolojisi, gıda teknolojisi, kimya teknolojisi, makine teknolojisi, metal teknolojisi, mobilya ve iç mekân tasarımı, motorlu araçlar teknolojisi, plastik teknolojisi, tekstil teknolojisi, tesisat teknolojisi ve iklimlendirme, yenilenebilir enerji teknolojileri alanları, endüstriyel otomasyon teknolojileri ve biyomedikal cihaz teknolojileri ile 9. sınıf öğrencilerinin resmi bütçeden aktarılan paydan öğrenci birim maliyeti belirlenmiş 7 Ağustos 2014 tarihli 29081 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

OSB’lerde açılmış olan alan/dallar için resmi bütçeden aktarılan paydan öğrenci birim maliyeti belirleme çalışmaları talep doğrultusunda yapılmaktadır.

2014 - 2015 eğitim öğretim yılı için organize sanayi bölgelerinde açılan okul sayısı 19’a ulaşmıştır. Kasım 2014 tarihi itibarıyla bu okullarda öğrenim gören toplam 9467 öğrencinin öğrenim giderleri MEB tarafından karşılanacaktır.

Türkiye genelinde mesleki ve teknik eğitim okullarımızda eğitim ortamında bulunan tüm öğelerin belirlenen amaçlar doğrultusunda verimli ve etkili biçimde kullanılması ve güncellenen çerçeve öğretim programlarının etkili biçimde öğrenilmesinin sağlanması amacıyla, binaların derslik, atölye, laboratuvar, pansiyon, sosyal mekânlar, bahçe, spor tesislerine kadar uzanan tüm fiziki mekanlarının teknolojik ve sektörel gelişmelere dayalı donatımlarının standartlara uygun olarak yapılması önemlidir. Bu kapsamda Eğitim Ortamları ve Öğrenme Süreçlerinin Geliştirilmesi Daire Başkanlığı tarafından geliştirilen/güncellenen çerçeve öğretim programları doğrultusunda 2013 yılında 61 alan 225 dala ait 408 atölye, 162 laboratuvar taslak standart donatım listeleri hazırlanmıştır. Ayrıca güncellenen standart atölye ve laboratuvar donatımları esas alınarak mesleki ve teknik eğitime yönelik eğitim ortamlarının uluslararası standartlara uygun olarak geliştirilmesi ve modüler eğitim sistemine yönelik, estetik görünümlü, eğitim ergonomisine ve her alanın mesleki ve teknik eğitim ihtiyacına uygun, etkin ve verimli biçimde kullanılacak eğitim binalarının, tip atölye projelerinin hazırlanması çalışmaları kapsamında 453 atölye ve laboratuvarın taslak mimari çizimleri yapılmıştır.

Güncellenen/yenilenen çerçeve öğretim programları ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda bu çalışmaların da güncellenmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2014 yılında;

Yeni hazırlanan sağlık hizmetleri alanının 3 dalına ait 14 laboratuvarı ile elektrik ve elektrik teknolojisi alanının 10 dalının 18 laboratuvarı ve 16 atölyesinin taşınır adı, alan/dalların yaklaşık maliyetleri ile birlikte standart donatım listeleri hazırlanmıştır.

Hazırlanan standart donatım listeleri esas alınarak sağlık hizmetleri alanı 3 dalına ait 7 atölye ve laboratuvarı ile elektrik ve elektrik teknolojisi alanının 10 dalının 37 atölye ve laboratuvarının cad-cam ortamında taslak standart mimari plânları ve projeleri çizilmiştir.

Aralık 2014 sonuna kadar güncellenmiş 9 alan 23 dala ait çerçeve öğretim programları doğrultusunda standart donatım listeleri hazırlanacak ve standart mimari planları çizilecektir. 2015 yılında ise 22 alan hedeflenmiştir.

Ayrıca yeni ve ihtiyaç duyulan mevcut okul, pansiyon ve eklenti binalarının donatım standartları hazırlanacak, taslak mimari plan ve projeleri çizilecektir. Belirlenecek okul, okul eklentileri, pansiyon ve meslek alan/dallarında standartlara uygun örnek modeller oluşturulacaktır.

90





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

1.4.3 Eylem: Özel sektörün ihtiyaç duyduğu Ar-Ge alanlarında çalışabilecek nitelikli destek personelin yetiştirilmesi amacıyla önlisans ve lisans programlarının geliştirilmesi



1

1.4.4 Eylem: Meslek liseleri ile özel sektör Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişkinin ortak proje ve eğitimler yolu ile güçlendirilmesi

MEB TOBB X T1

1.4.5

Eylem: Özel sektör ile işbirliğinde önemli engellerden biri olan mevcut döner sermaye uygulamasının ve denge tazminatı kesintisinin, akademisyenlerde olduğu gibi, 5947 sayılı kanun kapsamı ve sağlık sektörü dışındaki teknisyen ve dengi personel ile Ar-Ge destek personeli için de düzenlenmesi

MB YÖK, Üniversiteler X T1

Strateji 1.5.

Ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik BT-İK personeli yetiştirilmesi

1.5.1

Eylem: Teşvik sistemlerinde (burs ve proje destek sistemlerinde), politika belgelerinde belirlenen ulusal amaç ve öncelikler ile paralellik sağlanması

TARAL Kuruluşları X

D

Gelişme:

Önümüzdeki 10 yıl içerisinde Türkiye’nin hedefleri kapsamında öncelikli alanlarda doktora seviyesinde yetişmiş insan kaynağı açığının kapatılması amacıyla 2010 yılında durdurulan TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Doktora Burs Programı geliştirilerek TÜBİTAK 2213 Yurt Dışı Lisansüstü Burs Programı adı altında yeniden uygulamaya konulmuştur. 2014 yılında TÜBİTAK 2213 Programına toplam 93 başvuru alınmış olup 19 başvurunun desteklenmesine karar verilmiştir.

TÜBİTAK 2211 Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı kapsamında öncelikli alanlarda lisansüstü eğitimlerine devam eden öğrenciler için teşvik bursları uygulaması geliştirilmiştir. 2014 yılında ilk dönem öncelikli alanlarda tez yazan 205 yüksek lisans ve 227 doktora öğrencisi olmak üzere toplam 432 lisansüstü öğrenci programa başvurmuştur. 28 yüksek lisans ve 85 doktora olmak üzere toplam 113 lisansüstü öğrenci desteklenmiştir. 2. dönem başvuru değerlendirmesi devam etmektedir.

Strateji 1.6.

Toplumda bilim teknoloji kültürünün yaygınlaştırılması

1.6.1 Eylem

2: Bilim Teknoloji ve Yenilik konularının medyada popüler bir şekilde

yayınlanmasına yönelik teşviklerin geliştirilmesi (yazılı ve görsel materyalin hazırlanması, sergilerin düzenlenmesi, vb.)

RTÜK Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör, TRT

Genel Müd., Medya X -

1.6.2 Eylem: Bilim muhabirliği eğitimlerinin yaygınlaştırılarak, donanımlı bilim-teknoloji muhabirlerinin yetişmesinin sağlanması

YÖK Üniversiteler, Basın Yayın E. G.M., TÜBİTAK X T1


2 RTÜK’ün 21 Kasım 2011 tarih ve B.02.6.RTÜ.0.06.00.00-602.04/1285 sayılı yazısında, Üst Kurulun spot film hazırlaması ya da hazırlatmasının görev, yetki ve sorumluluk alanı dışında kalmakta olup mezkur konu ile ilgili ödenek

ayırmasının yasal olarak mümkün görünmediği belirtilmektedir.

91





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

1.6.3 Eylem: Özel sektörde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yönetilmesine ilişkin farkındalığın artırılmasına yönelik olarak TRT tarafından bilim-eğitim kanalının oluşturulması

TRT Genel Müdürlüğü Üniversiteler, TÜBİTAK, Özel Sektör Ar-Ge

merkezleri X T

1

Amaç 2. Araştırma kültürünün, araştırmacıların yetenek ve deneyimlerinin geliştirilmesi

Strateji 2.1.

Araştırmacıların yeteneklerinin geliştirilmesini sağlayan mekanizmalar tasarlanması

2.1.1 Eylem: Lisans ve lisansüstü programlarda araştırma yöntemleri ve Ar-Ge proje metodolojisine ilişkin ders veya eğitimlerin müfredatta yer alması, yaygınlaştırılması ve bu alanda çalıştay, yaz okulu vb. çeşitli etkinliklerin düzenlenmesi

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK X T1

2.1.2 Eylem: Liderlik, bilim iletişimi, yabancı dil gibi teknik olmayan yeteneklerin de geliştirilmesine yönelik seçmeli ders, eğitim ve benzeri imkanların sağlanması


Strateji 2.2.

Doktora sonrası araştırma (post-doc) uygulamasının hayata geçirilmesi

2.2.1 Eylem: Doktora sonrası araştırmacı statüsünün oluşturulması YÖK MB, TÜBİTAK X T1

2.2.2. Eylem: Üniversitelerde bursiyerlerin ve projelerde bursiyer olarak yer alan doktora sonrası (postdoc) araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının da destek kapsamına alınması

YÖK Üniversiteler X

T1

Strateji 2.3.

Disiplinler arası çalışma ve işbirliklerinin desteklenmesi

2.3.1 Eylem: Disiplinlerarası çalışma kültürünün artırılması amacı ile işbirliğini özendiren proje destek programlarının açılması

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı, YÖK, Üniversiteler, BSTB,

MB X T

1

2.3.2 Eylem: Disiplinlerarası lisansüstü programların sayısının artırılması YÖK Üniversiteler X T1

Strateji 2.4.

Başarılı araştırmacılara kendi araştırma gruplarını kurmalarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi

2.4.1

Eylem: TÜBİTAK tarafından ilgili kurumların katılımı ile öncül araştırma projeleri için büyük ölçekli destek programlarının başlatılması

TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı X

D Gelişme: Türk bilim insanlarının araştırma niteliklerinin yükseltilmesi ve ülkemizin belirli bilim ve teknoloji alanlarında küresel çekim merkezi olmasına katkı sağlanması amacıyla

TÜBİTAK 1515 Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı oluşturulmuş ve uygulamaya alınmıştır.

1

Bu eylem daha önceki raporlama dönemlerinde tamamlanmıştır.

92





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Amaç 3. BT-İK personelinin çalışma ortamlarının iyileştirilmesi

Strateji 3,1.

Üniversitelerdeki çalışma ortamının iyileştirilmesi

3.1.1 Eylem: Akademik yükseltme ölçütlerinin yeniden tasarımı (yayınların yanı sıra patentlerin, araştırma projelerinde proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak görev almanın da değerlendirmeye alınması)

YÖK ÜAK, Üniversiteler X

T1

3.1.2 Eylem: Yurtdışında düzenlenen konferans, sempozyum vb. etkinliklere katılımın desteklenmesi için programların çeşitlendirilmesi

YÖK TÜBİTAK, Üniversiteler X T1

Strateji 3.2.

Üniversitelerdeki Ar-Ge altyapısının geliştirilmesi

3.2.1

Eylem: Üniversitelerde güçlü olduğumuz ve ivme kazanmamız gereken alanlar başta olmak üzere araştırma altyapısının güçlendirilmesi

Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler X

D

Gelişme: Üniversitelerdeki tematik araştırma laboratuvarı ve merkezi araştırma laboratuvarı projeleri yatırım programları kapsamında desteklenmektedir. Türkiye’nin mevcut araştırma altyapısı ve bu altyapının bulunduğu alanlar değerlendirilmekte ve öncelikli ihtiyaç duyulan alanlarda yeni projelerin desteklenmesi için çalışmalar yapılmaktadır. 2014 yılı Yatırım Programı'nda TÜBİTAK ve kamu üniversitelerinde 69 tematik araştırma laboratuvarı projesi yer almaktadır. Bu projelerin toplam proje maliyet tutarı 2014 fiyatlarıyla 1.602.112.000 TL'dir. 2014 yılında tahsis edilen ödenekleri ise 215.775.000 TL'dir. Bu projelerden 48’inin 2014 yılı sonu itibarıyla tamamlanması planlanmaktadır. Ayrıca 2015 yılı için araştırma altyapısı ihtiyacı olduğu düşünülen öncelikli alanlarda kamu kurumları ve üniversitelere yönelik olarak araştırma altyapısı proje çağrısına çıkılmıştır. Proje başvuruları alınmış olup, değerlendirme süreci devam etmektedir.

3.2.2

Eylem: Araştırma merkezlerinin bütün (kamu, özel sektör ve üniversite) araştırmacılara açık 7 gün 24 saat hizmet verebilmesi ve sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik idari ve yasal düzenlemelerin yapılması

Kalkınma Bakanlığı YÖK, Üniversiteler, MB, DPB X

D Gelişme: Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10/07/2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Kanunla ilgili ikincil mevzuat çalışmalarının 2015 yılında tamamlanması öngörülmektedir.

3.2.3

Eylem: Lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası ilk 5 yıl içinde olan genç bilim insanları, yurt içi ve yurt dışı değişim programları kapsamındaki araştırmacılar ve uluslararası araştırmacılar için üniversite ve kamu enstitülerine ait yerleşkelerin içinde veya dışında belirlenecek belirli alanlarda barınma imkânlarının artırılmasına ilişkin çalışmanın yapılması

Kalkınma Bakanlığı YÖK, MB, Üniversiteler X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında İTÜ bünyesinde inşaatına 2010 yılında başlanmış ve 2011 yılı içerisinde hizmete alınmış olan 300 ÖYP öğrencisine yönelik yurt (stüdyo daire tipi) projesi hayata geçirilmiştir. Bunun dışında, ÖYP üniversitesi olarak nitelendirilebilecek üniversitelerden ÖYP öğrencilerine yönelik yurt projesi teklifi gelmemiştir. ODTÜ’de ise lisansüstü öğrencilerine yönelik 360 kişi olarak inşa edilen yurt 2012 yılında başlamış olup, inşaat 2014 yılında tamamlanmıştır.

3.2.4 Eylem: Üniversitedeki çalışma ve yaşam koşullarına dair lojman, kreş, sosyal tesis gibi imkânların iyileştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı MB, YÖK, Üniversiteler X D


93





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 2006-2008 yılları arasında kurulan 41 devlet üniversitesi arasında yer alan ve çoğunluğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan 21 devlet üniversitesine “Lojman ve Sosyal Tesis” projesi verilmiştir. Söz konusu projeler kapsamında üniversitenin talepleri ve yatırım ödenek miktarı göz önünde bulundurularak çeşitli sayılarda lojman inşaatı devam etmektedir. Bu kapsamda 2013 yılı içerisinde 348 lojman dairesi tamamlanmıştır. YURTKUR’a tahsis edilen ödeneklerle 14.490 öğrenciye yurt imkânı sağlanmıştır. 2014 yılında ise 10.950 kişi kapasiteli yurt inşa edilmiştir. 2014 yılında ise Bayburt Üniversitesinde 60 dairelik, Hakkâri Üniversitesinde 40 dairelik yeni lojman işine başlanmıştır. Muş Alparslan Üniversitesinde ise 48 dairelik lojmanın ve 6.000 m

2 büyüklüğündeki sosyal tesisin 2015 yılı içerisinde bitirilmesi planlanmaktadır.

D

Strateji 3.3.

Üniversitelerdeki yönetişimin iyileştirilmesi

3.3.1

Eylem: Üniversitelerde dış ilişkiler koordinatörlüğünün müdürlük, daire başkanlığı ve benzeri statüdeki bir birim olarak teşkilatlandırılması ve üniversitelerce yapılan ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşmalar yaparak öğretim elemanlarının bu kapsamdaki faaliyetlerinin artırılması

Üniversiteler X T1

3.3.2

Eylem: Proje koordinasyon ve danışmanlık merkezlerinin kurulması, bu merkezlerde

Üniversite mensupları için ulusal/uluslararası projelerin hazırlanması, yürütülmesi, sonlandırılması ve başka bir proje ile devam ettirilmesi süreçlerinde araştırmacıya

o Proje kaynağı belirleme;

o Araştırmacıyı bilgilendirme;

o Bilimsel, teknik, idari, fikri mülkiyet hakları ve çıktıların pazarlanması konularında destek sağlanması

Söz konusu merkezlerde kalifiye eleman istihdam edilmesi,

Merkezlerin özel sektöre de benzer konularda hizmet verebilmesi.

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

X T1

3.3.3 Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin üniversitelerimizde bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması


3.4.1

Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacılar için Ar-Ge yetkinliğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesine yönelik sistematiklerin oluşturulması, çift kariyer planları gibi unsurları içeren kariyer yollarının tasarlanmasına ilişkin teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi

TOBB TÜBİTAK, YÖK, Kalkınma Bakanlığı X

D Gelişme: Yapılan değerlendirmeler sonucunda, eylem planının ilgili kurumlarca yeniden gözden geçirilmesi ve ilgili mevzuatın incelenmesi gereksinimi ortaya çıkmış olduğundan; Sanayi ve Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Sektör Meclisleri temsilcilerinin görüşleri toplanmaya başlanmış, ancak gelen görüşler yeterli düzeyde olmamıştır. Beklenen geri dönüş sağlanamadığından konunun daha net olarak anlatılması için metodoloji gözden geçirilerek bir anket formu hazırlanmıştır. Konuya ilişkin yetkinliğin arttırılmasına yönelik önerilerin, öngörülen kısıt ve engellerin, bu engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik görüşlerin, özel sektör çalışanları kapsamında çift kariyer ile ilgili karşılaşılan sorunların, çift kariyer planlarına yönelik teşvik olması durumunda bu teşvike dair bakış açısının ve kullanım oranının ve söz konusu yetkinliği sistematik olarak değerlendirebilecek yöntem önerisinin sorulduğu form, elektronik ortamda ve ilgili her paydaşa özgü link tasarlanarak hazırlanmıştır. Ancak, ankete ilişkin yeterli geri dönüş olmamıştır.

3.4.2 Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması

TOBB TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Özel Sektör Araştırma Merkezleri X T

1


94





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Strateji 3.5.

Sektörlerarası işbirliğinin geliştirilmesi

3.5.1 Eylem: Üniversite sanayi işbirliğini geliştirici ortak projeleri destekleyecek programların geliştirilmesi

TOBB Üniversiteler, Özel sektör X T1

3.5.2 Eylem: Özel sektörde çalışan araştırmacı ve akademisyenlerin beraber danışman olarak yer aldığı tez çalışmalarının yaygınlaştırılması

YÖK Üniversiteler, TOBB, Özel sektör X T1

3.5.3 Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün bir araya getirilmesi için koordinasyon/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının oluşturulması

TOBB Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Kamu Ar-e Enstitüleri

X T1

Strateji 3.6.

Kamu araştırma merkezlerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi

3.6.1 Eylem: OECD kılavuzları ve AB araştırmacı şart ve rehber ilkelerinin bilgilendirme ve paylaşım çalışmalarının yapılması

TÜBİTAK X

D

Gelişme: OECD Kılavuzlarına http://www.tubitak.gov.tr adresinden çevrimiçi erişim sağlanabilmektedir. Frascati ve Oslo Kılavuzlarının Türkçe baskıları talep eden kurum/kuruluş veya kişilere TÜBİTAK tarafından ücretsiz olarak gönderilmektedir.

Amaç 4. Araştırmacıların Dolaşımının Artırılması

Strateji 4.1.

Ulusal, sektörler arası ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi

4.1.1 Eylem: Bilim insanlarının ileri düzeyde araştırmaların yapıldığı merkezlerde çalışma yapmalarını teşvik edecek ulusal ve uluslararası dolaşım mekanizmalarının geliştirilmesi


4.1.2 Eylem: Yurt içindeki araştırmacı hareketliliğinin artırılması amacıyla yeni programlar oluşturulması ve mevcut programların etkinleştirilmesi


4.1.3 Eylem: Lisans düzeyinde uluslararası dolaşım imkanlarının çeşitlendirilmesi (2214 ve 2219 kodlu bursların lisans seviyesi için de uygulanması)

YÖK Üniversiteler, TÜBİTAK, Kredi ve Yurtlar

Kurumu X T

1

4.1.4 Eylem: Yurtdışındaki üniversiteler ile ortaklaşa doktora programların oluşturulması, bu kapsamdaki öğrencilere yönelik burs programlarının çeşitlendirilmesi


4.1.5 Eylem: Yurtdışına gidecek araştırmacılar için, bir oryantasyon programının geliştirilmesi

YÖK Dışişleri Bakanlığı X T1

4.1.6 Eylem: Dolaşımdaki araştırmacıların sosyal güvenlik haklarının iyileştirilmesi ÇSGB Dışişleri Bakanlığı X

- Gelişme: Bu dönemde gelişme raporlanmamıştır.


95





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

4.1.7

Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının ek 1 inci maddesinde sadece Ar-Ge faaliyetinde çalışan yabancı uyrukluların döner sermayeden katkı payı almasına yönelik düzenleme yapılması

YÖK MB X T1

4.1.8

Eylem: Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 6. maddesinin sözleşmede belirtilen ücret ve ülkesine gelme-gitme masraflarının yanı sıra "2547 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan görevlendirmeler çerçevesindeki ödemelerin TÜBİTAK tarafından koordine edilen uluslararası Programlar çerçevesinde desteklenen Ar-Ge projelerine ilişkin ödemelerin yapılabilmesini mümkün kılacak şekilde değiştirilmesi

YÖK MB X T1

4.1.9

Eylem: 7.ÇP, CIP* ve benzeri AB programları kapsamındaki konsorsiyum oluşturma faaliyetlerine katılımın desteklenmesi için programların oluşturulması ve mevcut programların geliştirilmesi (*CIP-Competitiveness and Innovation Framework Programme-AB Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı)

İlgili Programlardan Sorumlu Kurum/

kuruluşlar

Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK

X

D

Gelişme: Bu eylem kapsamında TÜBİTAK tarafından:

Horizon 2020’ye katılımı özendirmek için oluşturulan destek ve ödül programları kapsamında seyahat destekleri Haziran 2014’te, Marie Sklodowska Curie Bireysel Burslara yönelik ön değerlendirme destekleri Ağustos 2014’te başvuruya açılmıştır. Koordinatör olma destekleri ve ödüller ise 2014 yılı sonuna kadar başvuruya açılacaktır.

Avrupa’daki Türk araştırmacılara ülkemizdeki fırsatları anlatmak ve ayrıca Çerçeve Programları kapsamında yurt dışındaki bilim insanlarımızla işbirliklerini artırmak amacıyla, 2014 yılı Ocak ayında ilk defa “Avrupa’da Hedef Türkiye” çalıştayı düzenlenmiştir.

Nisan-Ekim 2014 döneminde 30 bilgi günü düzenlenmiştir.

5 Haziran 2014 itibarıyla www.h2020.org.tr sitesi yayın hayatına başlamıştır. www.h2020.org.tr sitesi üzerinde Horizon 2020 Destek ve Ödül Programı Sistemi oluşturulmuştur. Horizon 2020 Destek ve Ödül Programlarına yapılan başvuruların değerlendirilmesi ve izlenmesi için bilişim sistemi kurulması çalışmalarına başlanmıştır.

Strateji 4.2.

Yurtdışındaki nitelikli araştırmacıların, öncelikli alanlar başta olmak üzere, yurt içinde istihdam edilmesi için gerekli imkânların sağlanması

4.2.1 Eylem: Yurtdışındaki başarılı araştırmacıların Türkiye’de araştırmalarını sürdürmelerini sağlayacak destek mekanizmalarının kariyer dönemlerine göre çeşitlendirilmesi

TÜBİTAK YÖK, MB X T1

4.2.2

Eylem: Uluslararası araştırmacıların çocuklarının eğitim sürecinin iyileştirilmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi

MEB2 X

-


4.2.3 Eylem: Doçentlik sınav yönetmeliğine yabancı uyrukluların talebi halinde doçentlik sözlü sınavının İngilizce yapılabilmesi fıkrasının eklenmesi

ÜAK YÖK X T1

4.2.4 Eylem: Üniversitelerde sözleşmeli çalışacak yabancı araştırmacıların sözleşme imzalama sürecinin iyileştirilmesi

MB YÖK, ÇSGB X T1


2 7 Ağustos 2012 tarihli BTYK’nın 24. toplantısında MEB tarafından “Eylemin Bakanlık görev alanına girmediği, konunun uluslararası anlaşmalar ve karşılıklılık ilkesi gereği Dışişleri Bakanlığı tarafından ikili anlaşmalarla düzenlenebileceği”

raporlanmıştır.

96

http://www.h2020.org.tr/

http://www.h2020.org.tr/





Durumu

Kıs

a

Ort

a

Uzu

n

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

4.2.5 Eylem: Türkiye’de çalışmakta olan yabancı uyruklu araştırmacıların eşlerinin çalışma izni alma süreçlerinin iyileştirilmesi

ÇSGB X T1

Amaç 5. Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

Strateji 5.1.

Üniversitelerde nitelikli Ar-Ge personel istihdamı

5.1.1

Eylem: Belirli kriterleri sağlayan üniversitelerin kapasitelerini koruma ve artırabilmeleri için ihtiyaç duydukları nitelikli Ar-Ge personel istihdamında, üniversitelere esnekliğin tanınması

YÖK Üniversiteler, MB X

T Gelişme: Üniversitelerin bulunduğu bölgelerde üniversitelerimizin de katkılarıyla Teknokentler kurulmuştur. Ayrıca, TÜBİTAK üniversitelerde Teknoloji Transfer Ofislerinin kurulması için yeni bir proje başlatmıştır. Bu kapsamda, iki yıl içerisinde 20 üniversitede teknoloji transfer ofisi kurulumuna öncü olmuştur. Bu proje, 5 yıl süreyle bu ofisleri desteklemektedir. Gerek teknokentlerde gerekse teknoloji transfer ofislerinde üniversiteler, ihtiyaç duydukları Ar-Ge personelini istihdam edebilmek için önemli esneklik ve ayrıcalıklara sahiptir. Benzer şekilde, üniversitelerde uygulanmakta olan atama ve yükseltme kriterleri üniversite senatolarınca belirlenmekte olup üniversitelere ihtiyaç duydukları nitelikli Ar-Ge personeli istihdamında serbestlik sunmaktadır.

5.1.2 Eylem: Üniversitelerde proje bazlı esnek istihdamın sağlanması MB YÖK, DPB X T1

Strateji 5.2.

Özel Sektörde Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

5.2.1

Eylem: Ar-Ge birimlerini yeni oluşturan KOBİ’ler için araştırmacıların ücretlerinin kısa dönemli ve olgunlaşma süresine göre kademeli olarak kamu ve özel sektör tarafından ortaklaşa karşılanması


MB X -


Strateji 5.3.

Kamu Araştırma Merkezleri Ar-Ge personeli istihdam kapasitesinin geliştirilmesi

5.3.1 Eylem: Araştırmaya yardım edecek teknik personel kadrolarının alımının kolaylaştırılması ve mali olarak desteklenmesi

MB DPB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X T

1

5.3.2 Eylem: Kamu kurumlarındaki araştırmacıların özlük haklarının iyileştirilmesi MB DPB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X T

1

5.3.3

Eylem: Kamuda araştırmacı etkinliğinin artırılması için sözleşmeli olarak araştırmacılarının istihdamının sağlanması

DPB MB, Kamu Ar-Ge Enstitülerinin bağlı/ilgili

olduğu Bakanlıklar X

-



97

Y1 - Bölüm 2: BTY İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB), ülkemizin bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde en kritik rolü oynayan insan gücünün yetiştirilmesini destekleme görevini üstlenmiştir.

TÜBİTAK BİDEB’in yürüttüğü çalışmalara ve ülkemizin ihtiyaçlarına paralel olarak desteklerin türleri, desteklenen kişi sayısı ve destek tutarları her yıl sürekli artmaktadır. Desteklenen toplam bilim insanı sayısı 2003 yılında 1.527 iken, 2013 yılında 17 katına çıkarak 25.429 olarak gerçekleşmiştir. BİDEB tarafından yürütülen 29 burs ve destek programı kapsamında 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla toplam 17.650 bilim insanı desteklenmektedir. 2014 sonu itibarıyla yaklaşık 26 bin bilim insanının ve genç araştırmacının desteklenmesi hedeflenmektedir. Desteklenen bilim insanı sayısı ve verilen destek tutarları Şekil 3 ve 4’te gösterilmiştir.

TÜBİTAK BİDEB’in lisans, yüksek lisans ve doktora bursları kapsamında 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla bursiyerliği devam eden 354 yurt içi lisans, 2.029 yurt içi yüksek lisans ve 3.353 yurt içi doktora bursiyeri olmak üzere toplam 5.736 yurt içi bursiyeri bulunmaktadır. TÜBİTAK BİDEB tarafından belirlenen başarı kriterleri esas alınarak verilen bu yüksek lisans ve doktora burslarının yanı sıra, desteklenen TÜBİTAK akademik araştırma projelerinde ve TÜBİTAK 1007 Programı çerçevesindeki projelerde, proje yürütücüleri tarafından seçilen ve projelerde bursiyer olarak çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencilerine de burs verilmektedir.

Doktorasını tamamlamış genç araştırmacılara üniversitelerimizde veya araştırma kuruluşlarımızda doktora sonrası araştırma yapmaları için destek vermek ve Türk araştırmacıların yurt içi dolaşımı vasıtasıyla bilimsel bilgi aktarımı ve işbirliğini kolaylaştırmak amaçlarıyla TÜBİTAK 2218 Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde burs verilmektedir. 2000-2012 yılları arasında TÜBİTAK 2218 Programı’na toplam 453 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 332’si desteklenmiştir. Bu programa 2014 yılında 49 başvuru yapılmış olup 2. dönem başvurularının değerlendirmelerine devam edilmektedir. 31 Ekim 2014 itibarıyla TÜBİTAK 2218 Programı kapsamında bursiyerliği devam eden 101 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır.

Öte yandan, Türk araştırmacıların yurt dışı dolaşımı kapsamında uluslararası işbirliği imkânlarının oluşmasını kolaylaştırmak amacıyla doktora öğrencileri için 2214/A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Burs Programı ve doktora sonrası araştırmacılar için 2219 Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı çerçevesinde yurt dışı araştırma faaliyetleri de desteklenmektedir. 2000-2013 yılları arasında TÜBİTAK 2214/A Programı’na toplam 2.823 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 1.544’ü desteklenmiştir. Aynı dönemde TÜBİTAK 2219 Programı’na ise toplam 5.095 başvuru yapılmış ve bu başvurulardan 2.791’i desteklenmiştir. 2014 yılının 2. döneminde geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında TÜBİTAK 2214/A Programı için yaklaşık 1,5 kat artışla 733 doktora sırası araştırmacı ve TÜBİTAK 2219 Programı’na ise yaklaşık 1,4 kat artışla 1.509 doktora sonrası araştırmacı başvurmuştur. Başvuruların değerlendirmelerine devam edilmektedir. 31 Ekim 2014 itibarıyla bu programlar kapsamında bursiyerliği devam eden 797 doktora öğrencisi ve 1.424 doktora sonrası araştırmacı bulunmaktadır. Şekil 5’te TÜBİTAK BİDEB tarafından desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırmacı sayılarının yıllara göre dağılımı verilmiştir.

Şekil 3. Desteklenen Toplam Bilim İnsanı Sayısının

Yıllara Göre Dağılımı

*2014 yılı sonu öngörüsü olup, desteklenen toplam bilim insanı sayısı 31 Ekim 2014 itibarıyla toplam 17.650 kişidir.

Şekil 4. Toplam Destek/Burs Tutarlarının Yıllara Göre

Dağılımı

*2014 yılı sonu öngörüsü olup, bilim insanlarına aktarılan toplam fon tutarı 31 Ekim 2014 itibarıyla 113,4 milyon TL’dir.

98

Türk öğrenci ve araştırmacılara yönelik burs programlarına ek olarak bilimsel etkileşimin gelişmesini desteklemek, uluslararası araştırma zincirini geliştirmek ve Türkiye’nin tanıtılmasına katkı sağlamak amaçlarıyla Türkiye’de eğitimlerine ya da araştırmalarına devam eden yabancı ülke vatandaşlarına yönelik burs ve destekler de verilmektedir. Yüksek lisans ya da doktora eğitimine Türkiye’de devam edecek üstün başarılı yabancı ülke vatandaşı öğrenciler 2215 Uluslararası Öğrenciler Lisansüstü Burs Programı kapsamında, doktora sırası ve doktora sonrası araştırmacılar ise 2216 Uluslararası Araştırmacılar İçin Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenmektedir.

TÜBİTAK 2215 Programı kapsamında 2003 yılı içerisinde sadece 3 farklı ülkeden 13 kişi desteklenirken, 2013 yılı içerisinde 63 farklı ülkeden 139 yabancı uyruklu doktora öğrencisi desteklenmiştir. 2014 yılında TÜBİTAK 2215 Programı’na toplam 10.812 yabancı uyruklu öğrenci başvuru yapmış olup 2. dönem başvurularının değerlendirilmesine devam edilmektedir.

31 Ekim 2014 itibarıyla bursları devam eden 519 yabancı uyruklu doktora bursiyeri ve 288 yabancı uyruklu araştırmacı bulunmaktadır. Toplam yabancı uyruklu doktora ve doktora sonrası bursiyer sayılarının yıllara göre dağılımı Şekil 6’da gösterilmiştir.

Ulusal ve Uluslararası Bilim Olimpiyatları

Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek ve genç yeteneklerimizi teşvik etmek amacıyla düzenlenen olimpiyat etkinlikleri de TÜBİTAK BİDEB tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmalar hem ulusal hem de uluslararası düzeyde yapılmaktadır. Ortaöğretim kurumlarına devam etmekte olan öğrencileri fen bilimlerinde çalışmalar yapmak üzere teşvik etmek, çalışmalarını yönlendirmek ve bu alanlarda özel eğitim olanakları sağlamak yolu ile gelişmelerine katkıda bulunmak amacıyla, her yıl matematik, fizik, kimya, biyoloji ve bilgisayar dallarında Ulusal Bilim Olimpiyatları düzenlenmekte ve buradan seçilen öğrencilerden oluşturulan ekiplerle Uluslararası Bilim Olimpiyatları’na katılım sağlanmaktadır. Ülkemiz, TÜBİTAK’ın organizasyonuyla Uluslararası Bilgisayar (IOI), Matematik (IMO), Fizik (IPhO), Kimya (IChO), Biyoloji (IBO) Olimpiyatları ile Genç Balkan Matematik Olimpiyatı, Balkan Matematik Olimpiyatı, Balkan Bilgisayar Olimpiyatı ve Avrupa Kızlar Matematik Olimpiyatı’na katılmaktadır. 1985 yılından bu yana katılım sağlanan uluslararası bilim olimpiyatlarında ülkemizi temsil eden öğrencilerimiz toplam 43 altın, 143 gümüş, 216 bronz madalya ve 44 mansiyon ödülü kazanarak başarılarını kanıtlamışlardır.

Bunun yanı sıra, 2014 yılında Bulgaristan’ın Plevne kentinde yapılan 31. Balkan Matematik Olimpiyatı’na katılan Türkiye takımı, 10 Balkan ülkesi ve 9 misafir ülkeden toplam 110 öğrencinin katıldığı olimpiyatta büyük başarı göstermiş ve katılan ülkeler arasında toplamda 214 puan alarak 1. sırada yer almıştır. 31. Balkan Matematik Olimpiyatı’nda TÜBİTAK’ın oluşturduğu 6 kişilik Matematik Milli Takımı, 1 altın, 4 gümüş ve 1 bronz madalya kazanmıştır.

Şekil 5. Yurt İçi / Dışı Araştırma Bursları Kapsamında Desteklenen Toplam Araştırmacı Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

*2014 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİDEB tarafından

desteklenen toplam yurt içi ve yurt dışı araştırma bursiyer

sayısı 31 Ekim 2014 itibarıyla 2.357’dir.

Şekil 6. Yabancı Uyruklu Doktora ve Doktora Sonrası Bursiyer Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

*2014 yılı sonu öngörüsü olup, TÜBİTAK BİDEB

tarafından desteklenen toplam yabancı uyruklu doktora

öğrencisi ve araştırmacı sayısı 31 Ekim 2014 itibarıyla

1007’dir.

99

Olimpiyatların yanı sıra, gençleri temel ve uygulamalı bilimlerde araştırmaya teşvik ederek proje kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla TÜBİTAK BİDEB tarafından 1969 yılından beri düzenlenmekte olan “Orta Öğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması”, ülke geneline yayılmak gayesiyle 2005 yılından itibaren tek merkez yerine Türkiye’nin değişik bölgelerinde üniversitelerimiz ile işbirliği içinde yapılmaya başlanmıştır. 2003 yılında 512 proje başvurusu yapılmış ve bu rakam 2014 yılında 2003 yılına oranla 20 katına çıkarak 10.418 olarak gerçekleşmiştir (Şekil 7). Bölgelere başvuruda bulunan söz konusu 10.418 projeden 1.191 proje ilk aşamada değerlendirilerek

sergilenmeye uygun bulunmuştur. Bölge sergilerinde birincilik ödülüne layık görülen 202 proje 5 - 9 Mayıs 2014 tarihinde Ankara’da düzenlenen Final Yarışması’na katılmış ve 71 proje ödül almaya layık görülmüştür.

Ayrıca sosyal bilimler alanında da öğrencileri araştırmaya teşvik etmek amacıyla ilk defa 2008 yılında proje yarışması alanlarına sosyoloji, 2009 yılında tarih ve 2013 yılında da psikoloji alanı ilave edilmiş, 2010 yılından itibaren yer bilimi alanı coğrafya olarak değiştirilmiştir. 2014 yılında sosyoloji alanında 1.716 ve tarih alanında 1.130, psikoloji alanında 812 ve coğrafya alanında 951 proje başvurusu yapılmıştır.

2005 yılında sadece İstanbul’da yapılan ve MEB tarafından gerçekleştirilen İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Yarışması, 2006 yılından itibaren MEB–TÜBİTAK işbirliği protokolünün imzalanmasıyla tüm ülke genelinde yapılmaya başlanmıştır. 2014 yılında toplam 42.494 proje başvurusu olmuştur.

TÜBİTAK tarafından düzenlenen “Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması” Bölge Koordinatörleri aynı zamanda “İlköğretim Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması”nın Bölge Koordinatörlüğü görevini de yürütmektedir. TÜBİTAK BİDEB, bu yarışmanın etkin olarak yapılmasında, jüri değerlendirme sürecinin bilimsel içeriğinin oluşturulması ve proje değerlendirme sisteminin geliştirilmesi çalışmalarında aktif görev yapmaktadır.

TÜBİTAK BİDEB Tarafından “Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması” kapsamında Yürütülen Çalışmalar

Üniversite düzeyine yönelik olarak 2013 yılından itibaren 2241 Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması, 2242 Lisans Öğrencileri Yazılım Projeleri Yarışması ve 2238 Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. 2241 Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Projeleri Yarışması kapsamında 2014 yılında toplam 321 başvuru alınmıştır. Bunlardan 105’i 23 - 25 Haziran 2014 tarihinde yapılan final sergisine katılmaya hak kazanmış ve final yarışması sonunda 19 proje ödüle layık görülmüştür. Ek olarak, 2013 yılında Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezleri Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır.

2013 yılında uygulamaya koyulan 2242 Lisans Öğrencileri Yazılım Projeleri Yarışması’nın amacı lisans öğrencilerini ülkemizin sorunlarına yönelik yenilikçi ve girişimci bir şekilde bilişim teknolojilerini kullanarak çözüm üretmeleri ve bu doğrultuda bilgi ve becerilerini geliştirmeleri konusunda teşvik etmektir. Düzenlenen bu yarışmaya 2014 yılında 175 proje başvurusu yapılmıştır. Final sergisi ve ödül töreni 23 - 25 Haziran 2014 tarihleri arasında yapılan yarışmada 12 proje ödül almıştır.

Ayrıca, girişimcilik ve yenilikçilik alanında farkındalığı artırmak hedefi kapsamında çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak amacıyla 2013 yılından itibaren 2238 Üniversite Öğrencileri Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması düzenlenmeye başlanmıştır. 2014 yılında toplam 515 başvuru yapılmıştır. Bunlardan 142’si 23 - 25 Haziran 2014 tarihleri arasında final sergisine katılmaya hak kazanmış ve 23 - 25 Haziran 2014 tarihleri arasında yapılan final yarışması sonunda 9 iş fikrine para ödülü verilmiştir.

Şekil 7. TÜBİTAK Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışmasına Yapılan Proje Başvuru Sayılarının 2003-2014 Yılları Arasındaki Dağılımı

100

Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması hedefi kapsamında 2013 - 2015 yılları arasında 15.000 öğretmene yenilikçilik eğitimi verilmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜSSİDE arasında yapılan mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında görevli yönetici ve meslek dersleri öğretmenlerine yönelik olarak verilecek “Öğretmenlik, Girişimcilik ve Liderlik Eğitimleri İşbirliği Protokolü” kapsamında 2014 yılında BİDEB bütçesinden destek verilmeye devam edilmektedir. 2013 yılından 31 Ekim 2014 tarihine kadar 6.598 öğretmenin eğitim gideri TÜBİTAK BİDEB tarafından karşılanmıştır.

TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan teknogirişim sermaye desteğini kazanmış kişilerin girişimcilik eğitimi almaları ve uluslararası iş ortamına dâhil olmalarını teşvik etmek amacıyla 2012 yılında 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve Araştırma Faaliyetlerini Destekleme Programı’nı başlatmıştır. Bu çerçevede, teknogirişim sermaye desteğini kazanan 42 kişi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Silikon Vadi’sine gönderilmek için önerilmiştir. Yapılan panellerde önerilen 42 kişi arasından seçilen 10 kişinin Silikon Vadi’sinde eğitim alması için desteklenmesine karar verilmiştir. Desteklenen 10 kişi, TÜSSİDE’de iş kurma, vize, finansal sistemler ve yatırımcıya sunum teknikleri konularında 15 - 16 Kasım 2014 tarihinde yapılan eğitim sonrasında Silikon Vadi’sindeki eğitime katılmıştır.

TÜBİTAK BİDEB Tarafından Uygulamaya Konulan Yeni Programlar

İşbirliği ve Öncelikli Alanlarla İlgili Etkinlik Düzenleme Desteği (2223/D)

“2014 Türk-Alman Bilim Yılı” kapsamında bilimsel ve teknolojik işbirliğini geliştirmeyi hedefleyen, ortak araştırma projeleri geliştirme ve işbirliğinde ortak öncelikli alanlar belirlemeye yönelik, kamu kurum/kuruluşları ve üniversiteler tarafından yurt içinde düzenlenen ulusal ve uluslararası çalıştay, seminer ve toplantılara destek vermek amacıyla 2014 yılında 2223/D İşbirliği ve Öncelikli Alanlarla İlgili Etkinlik Düzenleme Desteği Programı uygulamaya konmuştur. Program kapsamında bilgi ve iletişim teknolojileri, üretim teknolojileri, nanoteknoloji, kimya ve fizik teknolojileri, ulaşım, mobilite, lojistik, sağlık araştırmaları, biyoteknoloji, yenilenebilir enerji, enerji etkinliği, beslenme ve tarım, çevre teknolojileri, iklim değişikliği, nüfus, beyin dolaşımı, çeşitlilik ve göç alanları öncelikli alanlar olarak belirlenmiştir. TÜBİTAK 2223/D Programının 1. dönemine yapılan 90 etkinlik başvurusundan 50’si desteklenmiştir. 2. dönemine yapılan 87 başvurunun 24’ü desteklenmiştir.

Çok Katılımlı Uluslararası Etkinlik Düzenleme Desteği (2223/C)

Çok katılımlı uluslararası etkinliklerin ülkemizde düzenlenmesinin sağlanması amacıyla 2014 yılında 2223/C Çok Katılımlı Uluslararası Etkinlik Düzenleme Desteği Programı uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2223/C Programı kapsamında desteklenecek etkinliğin alanında güncel ve ileri bilgileri kapsaması, katılımcı sayısının 1.000’in üzerinde olması, hakemli bir etkinlik olması, etkinliğin en az 10 yıl düzenli olarak yapılmış olması ve önceki etkinliklerin bildirilerinin etki faktörü yüksek dergilerde yayınlanmış olması gerekmektedir. TÜBİTAK 2223/C Programı kapsamında ilk 10 dönemde toplam 17 etkinlik için başvuru yapılmış olup 5 etkinlik desteklenmiştir.

Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği (2224/B)

Türkiye’de gerçekleştirilecek ulusal, uluslararası katılımlı veya uluslararası kongre, sempozyum ve sunumlu konferanslara katılacak ve etkinlikte bildiri/poster sunumu yapacak olan genç araştırmacılara destek sağlamak amacıyla yol, konaklama ve etkinlik katılım giderleri için 2014 yılında 2224/B Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programı uygulamaya koyulmuştur. TÜBİTAK 2224/B Programı kapsamında ilk 10 dönemde toplam 618 kişi başvurmuş olup 228 kişi desteklenmiştir. 10. döneme yapılan 40 başvurunun ise değerlendirmelerine devam edilmektedir.

TÜBİTAK Tarafından “Tersine Beyin Göçü” Kapsamında Gerçekleştirilen Çalışmalar

TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı (UİDB) tarafından 2007-2013 yılları arasında yürütülen 7. Çerçeve Programı, Marie Curie Araştırma Programları ve Bursları aracılığı ile tersine beyin göçüne yönelik kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Marie Curie Avrupa İçi Dolaşım Bursları (Intra-European Fellowships-IEF), Avrupa’ya Gelen Araştırmacı Bursları (International Incoming Fellowships-IIF) ve Kariyer Gelişim Destekleri (Career Integration Grants-CIG) Programları aracılığı ile burs programlarının koordinasyonu sağlanmıştır. Marie Curie Programı aracılığı ile tersine beyin göçüne yönelik 2007-2013 yılları arasında toplam 966 başvuru alınmış, 215 araştırmacı ilgili burs ve destek mekanizmalarınca desteklenmiştir.

101

7. Çerçeve Programı kapsamında yüksek bütçeli ve en prestijli programlardan biri olan ERC (European Research Council) Grants kapsamında bir Türk araştırmacı, Türkiye'ye geri dönmek üzere 2 milyon avro bütçeli projesi ile tersine beyin göçüne katkıda bulunmuştur. 7. Çerçeve Programı’nda toplam 216 araştırmacı “Tersine Beyin Göçü” çalışmaları kapsamında desteklenmiştir.

Bu programlar hakkında farkındalığın artırılması amacı ve yurt dışında daha çok araştırmacının fırsatlardan haberdar olabilmesi için 2010 yılından bu yana “Hedef Türkiye Çalıştayları” düzenlenmekte olup şu ana kadar ABD, Kanada ve Avrupa’da toplam 9 farklı noktada etkinlikler düzenlenmiştir. Çalıştaylara gerçekleşeceği bölgelerde araştırmalarını yürüten, Türkiye’de araştırma yapmak isteyen Türk ve yabancı araştırmacılar katılım sağlamıştır. Bu doğrultuda toplam 930 bilim insanı birebir bilgilendirilmiş olup ABD ve Avrupa’da oluşturulan farkındalık ile bu sayının çok ötesinde bilim insanına ulaşıldığı düşünülmektedir. Hedef Türkiye Çalıştayları kapsamında ayrıca, bilim insanlarının Türkiye’den ev sahibi üniversite ve sanayi kuruluşlarının üst düzey temsilcileri ile görüşmeleri ve yüz yüze bilgi almaları sağlanmıştır.

TÜBİTAK BİDEB tarafından 2010 yılından itibaren 2232-Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı ve 2012 yılından itibaren 2236-Uluslararası Deneyimli Araştırmacı Dolaşım Destek Programı yürütülmektedir. Bu programlar aracılığı ile tersine beyin göçü kapsamında 2010-2014 yılları arasında toplamda 677 başvuru alınmış, 330 araştırmacı ilgili burs ve destek mekanizmalarınca desteklenmiş, 144 başvurunun ise değerlendirme süreci devam etmektedir. 2232-Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı kapsamında 2013 yılından geçerli olmak üzere yapılan revizyonlarla program ile yurda dönüşte başvuru sayısında 2012 yılına göre 7 kat artış sağlanmıştır. Başvuruların yaklaşık % 65’ini Amerika Birleşik Devletleri oluşturmaktadır.

Yurt dışındaki başarılı Türk araştırmacıların Türkiye’ye dönmelerini teşvik etmek ve çalışmalarını yurt içinde sürdürebilmeleri için destek vermek amacıyla yürütülen 2232-Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı kapsamında yurt dışındaki Türk bilim insanlarının/araştırmacıların ülkemizde bilim ve teknoloji alanında yapılan çalışmalara katkılarını desteklemek, tersine beyin göçünü sağlayarak ülkemizin nitelikli Ar-Ge personeli sayısını artırmak amacıyla 2014 yılından itibaren aşağıda yer alan yenilikler getirilmiştir.

TÜBİTAK 2232 Programı kapsamında hak kazandırma sistemi getirilmiş olup, programa başvuru yapabilmek için Türkiye’de Ar-Ge faaliyeti yürüten kurum/kuruluşlardan kabul alma şartı kaldırılmıştır. Başvurusu desteklenen adaylar 12 ay içerisinde Türkiye’de üniversiteler, araştırma enstitüleri ve/veya Ar-Ge faaliyeti yürüten özel sektör kuruluşlarının herhangi birinden kabul mektubu alarak burslarını başlatabileceklerdir.

Yurt dışında ikamet etme süre şartı değiştirilmiştir. Programa başvuru yapabilmek için başvuru döneminin ilk günü itibarıyla, son 36 ay içinde en az 30 ay yurt dışında ikamet edenler programa başvuru yapabileceklerdir.

Araştırma destek tutarı artırılmış olup araştırmalarını üniversite ve/veya kamu Ar-Ge birimlerinde yürütecek araştırmacılara 30.000 TL’ye kadar araştırma desteği verilebilmektedir.

Araştırmacıların bilim ve teknoloji alanındaki katkılarını artırmak adına program kapsamında desteklenen araştırmacıların TÜBİTAK’ın diğer destek programlarına başvuru yapabilmesine imkân tanınmıştır.

2009 - 2014 yılları arasında TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı bünyesinde yürütülen destek programları hakkında ayrıntılı bilgi Tablo 23’te verilmiştir. Tablo 23’te ilk ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik destekler dâhil edilmemiş olup onlarla ilgili veriler ayrı olarak Tablo 24’te, genel toplama ilişkin veriler ise Tablo 25’te gösterilmiştir.

102

Tablo 23. 2009 - 2014 Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve Doktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

2009 2010 2011 2012 2013 2014**

B* D* T* DM* B* D* T* DM* B* D* T* DM* B* D* T* DM* B* D* T* DM* B* D* T* DM*

Lisans Bursu 279 279 1.952 14,6 31 26 1.971 12,5 35 31 1.473 7,5 37 37 1.042 3,9 160 75 726 3,4 759 0 354 2,0

Üniversite Öğr. Yurtiçi-Yurtdışı

Araş. Projeleri Destekleme Prog. 349 297 297 0,5 809 556 556 0,9 794 524 524 0,9 876 594 594 1,2 1.076 770 770 1,5 1.848 486 486 0,6

Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Tezi

Destekleme Programı - - - - - - - - - - - - 235 149 149 - 433 332 332 - 684 217 217 -

Sanayi Odaklı Lisans Bitirme

Projeleri Yarışması - - - - - - - - - - - - - - - - 201 21 21 1,8 321 19 19 1,4

Üniversite Girişimcilik ve

Yenilikçilik Yarışması - - - - - - - - - - - - - - - - 1.025 242 242 1,6 515 9 9 0,1

Lisans Yazılım Projeleri Yarışması - - - - - - - - - - - - - - - - 247 12 12 0,4 175 12 12 0,5

Yurt İçi Lisansüstü Burs Programı 5.662 1.092 4.941 40,4 3.938 1.728 5.651 37,9 5.637 1.319 5.665 44,1 5.492 1.327 5.799 44,6 15.030 1.775 5.903 42,6 15.870 702 5.382 38,8

Yurt Dışı Lisansüstü Bursu 239 15 128 1,5 88 8 119 0,9 14 2 115 0,5 11 2 120 0,1 181 13 129 0,06 93 0 126 0,1

Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma

Bursu 235 142 487 3,5 191 115 468 2,7 242 155 498 3,2 233 149 495 3,7 503 312 666 5,5 733 229 797 9,2

Yurt Dışı Müşterek Doktora Bursu - - - - - - - - - - - - 32 12 12 0,00 19 12 24 0,2 15 6 30 0,6

Uluslararası Öğrenciler Lisansüstü

Bursu 95 39 139 2,5 102 39 155 2,7 100 56 170 3,7 165 53 259 3,3 7.151 139 397 3,4 10.812 135 519 2,5

EAGÜ Lisansüstü Burs Programı - - - - - - - - - - - - 74 6 6 0,03 1.018 25 31 0,2 2.090 28 59 0,3

Yurt İçi Doktora Sonrası Bursu 53 36 60 0,4 45 37 64 0,6 46 38 76 1,0 50 29 88 0,9 46 34 95 0,9 49 18 101 0,9

Yurt Dışı Doktora Sonrası Bursu 466 191 649 7,0 493 260 701 6,4 450 237 688 9,3 400 228 710 8,3 1.091 669 1.171 16,7 1.509 432 1424 25,6

Doktora Sonrası Geri Dönüş Burs

Programı - - - - 15 12 12 0,1 26 23 34 0,7 31 25 57 1,1 172 120 164 2,0 221 98 252 5,7

Konuk Bilim İnsanı Destek Bursu 391 184 184 0,7 361 204 204 0,8 355 238 238 1,1 400 221 221 1,4 462 263 263 1,8 518 298 298 3,7

Uluslararası Araştırmacı Dolaşım

Destek Programı - - - - - - - - - - - - 66 26 26 3,7 78 26 49 6,6 69 0 49 0,0

Uluslararası Araştırmacılar İçin

Araştırma Bursu 35 22 30 0,3 57 37 51 0,4 86 67 90 0,8 120 68 159 1,2 192 67 234 1,8 143 54 288 1,3

Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri

Destekleme Programı*** 2.801 1.831 1.831 1,6 8.460 3.699 3.699 1,5 10.658 3.742 3.742 1,0 9.246 2.845 2.845 1,4 12.117 3.212 3.212 1,1 8.861 1.599 1.599 2,9

* “B” başvuran sayısını, “D” desteklenen sayısını, “T” toplam bursiyer sayısını, “DM” ise destek tutarını (2014 yılı sabit fiyatlarıyla, milyon TL) ifade etmektedir. 2007 yılında, bilimsel etkinlikleri destekleme programları kapsamında desteklenen etkinliklere katılan öğretim üyesi, araştırmacı, öğretmen ve öğrencilerin sayısı tabloya yansıtılmıştır.

** 31 Ekim 2014 İtibarıyla

*** Yurt İçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı kapsamında 2014 yılı için Temmuz ayı verileri yer almaktadır.

***

103

Tablo 23. 2009 - 2014 Yılları Arasında Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve Doktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri (Devamı)

2009 2010 2011 2012 2013 2014*


Lisansüstü Yaz Okulu Destekleme

Programı 3.150 2.680 2.680 0,6 2.272 1.977 1.977 1,0 1.915 828 828 0,6 2.633 1.064 1.064 0,8 4.212 1.814 1.814 0,9 - - - 0,3

Lisans ve Lisans Öncesi,

Öğretmen ve Öğrencilere Yönelik

Bilimsel Et. Dest. P.

2.250 881 881 1,7 4.331 2.094 2.094 2,9 4.379 2.613 2.613 3,3 4.949 3.021 3.021 4,0 7.411 5.078 5.078 4,0 7.757 1.321 1.321 3,3

Proje Eğitimi Etkinliklerini

Destekleme P. - - - - - - - - - - - - 1.468 652 652 0,6 2.778 2.707 2.707 1,5 6.404 2.909 2.909 2,7

Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılma

Desteği P. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 618 228 228 0,06

Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere

Katılma Desteği Programı 1.046 497 497 1,0 1.052 562 562 1,1 1.066 613 613 1,2 1.045 578 578 1,3 1.564 778 778 1,5 1.440 705 705 0,9

TÜBİTAK Lindau Bilimsel Etk.

Katılma Dest. P. 12 5 5 0,0 7 3 3 0,02 17 6 6 0,01 40 6 6 0,04 19 8 8 0,04 22 0 0 0,03

Girişimcilik ve Yenilikçilik Eğitim ve

Araştırma Faaliyetlerini

Destekleme Programı

- - - - - - - - - - - - 42 10 10 0,4 18 10 10 0,4 18 10 10 0,2

TÜBİTAK Almanya (DFG) 16 16 16 0,0 40 40 40 0,0 17 11 11 0,0 - - - - - - - - - - - -

TÜBİTAK Macaristan (HAS) 7 7 9 0,0 6 5 5 0,0 2 2 2 0,0 - - - - - - - - - - - -

Yurt İçi Yurt Dışı Bütünleştirilmiş

Doktora Burs Programı - - 25 0,3 - - 2 0,0 - - 32 0,0 - - 21 0,0 - - - - - - - -

SSA-2 - - 2 0,0 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Doktora Öğrencileri Yurt İçi

Araştırma Burs Programı - - - - 7 3 3 0,001 11 6 9 0,06 17 7 14 0,08 - - 7 0,12 - - 5 0,002

Bilimsel İşbirliğine Yönelik

Etkinlikleri Destekleme Programı - - - - - - - - 415 220 220 243 0 0 0,1 - - - - - - - -

TOPLAM

(İlk ve OrtaöğretimeYönelik Prog. Hariç)

17.074 8.209 14.808 76,6 22.305 11.405 18.337 72,42 26.265 10.731 17.647 78,97 27.905 11.109 17.948 79,07 57.204 18.514 24.843 100,02 61.544 9.515 17.199 103,7



104

Tablo 24. 2009 - 2014 Yılları Arasında İlk ve Ortaöğretim Öğrencilerine Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

Tablo 25. 2009 - 2014 Yılları Arasında İlk ve Ortaöğretim, Lisans, Lisansüstü Öğrencileri ve Doktora Sonrası Araştırmacılara Yönelik TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleri

2009 2010 2011 2012 2013 2014**


2201-2202 Ulusal İlköğretim

Matematik Olimpiyatı- Ulusal Bilim

Olimpiyatları

12.433 342 342 1,1 12.842 402 402 1,5 17.341 384 384 1,7 15.516 450 450 1,9 19.609 468 468 2,3 12.581 0 0 0,3

2203 Uluslararası Bilim

Olimpiyatları 260 34 34 1,2 280 35 35 1,3 441 29 29 3,6 469 49 49 2,3 506 43 43 2,2 539 51 51 2,1

2204 Ortaöğretim Öğrencileri Arası

Araştırma Projeleri Yarışması 2.791 35 35 2,2 3126 68 68 2,7 5.111 81 81 3,3 5.575 83 83 3,6 7.402 75 75 3,9 10.418 71 71 3,8

TOPLAM

(İlk ve Ortaöğretim Öğrencileri) 15.484 411 411 4,5 16.248 505 505 5,5 22.893 494 494 8,6 21.560 582 582 7,8 27.517 586 586 8,4 23.538 122 122 6,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014


GENEL TOPLAM*** 32.558 8.620 15.219 81,1 38.553 11.909 18.841 77,9 49.157 11.225 18.141 87,6 49.465 11.691 18.530 86,9 84.721 19.100 25.429 108,6 85.082 9.637 17.321 109,8





*** Bu rakamlara burs ve destek programları dışında BİDEB bütçesinden yapılan diğer harcamalar dâhil değildir.

105

B. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Çalışmaları

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje Destekleri

4003 Bilim Merkezleri

TÜBİTAK, bilim merkezlerinin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak, ülkemizde bu merkezlerin kurulmasını ve yıllar içinde sayılarının artırılmasını hedeflemektedir.

Bu amaçla 27 Aralık 2011 tarihli BTYK toplantısında özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin:

2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde,

2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik çalışmaların yerel yönetimlerle işbirliği halinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.

Bu karar doğrultusunda, ilk aşamada 2016 yılına kadar tüm büyükşehirlerde bilim merkezi projelerinin desteklenmesi, daha sonraki dönemde ise diğer illerdeki bilim merkezi projelerinin desteklenmesi ve her ilde bilim merkezi kurulması planlanmıştır.

4003 Programı kapsamında hali hazırda Konya, Kocaeli, Kayseri ve Bursa Büyükşehir Belediyeleri ile sözleşme imzalanmıştır. Eskişehir, Sakarya, Gaziantep, Ankara ve Samsun Büyükşehir Belediyeleri ile ön protokol imzalanmıştır.

Bilim Merkezlerine ilişkin detaylı bilgi 2011/107 no.lu BTYK kararı altında raporlanmaktadır.

4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları

2007 yılından itibaren okul öncesi çocuklardan kamu çalışanlarına kadar geniş bir hedef kitleye hitap eden “Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları” çağrısı yayımlanmaktadır. Bu çağrılar kapsamında 2007 yılından 2014 yılı Nisan ayı sonuna kadar 1.357 proje başvurusu yapılmış ve bunlardan 420’sinin desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 26). Bu projeler ile doğrudan ulaşılan kişi sayısı 10.000’in üzerindedir. 2014 yılı projeleri için 27 Eylül 2013 tarihinde çağrıya çıkılmış ve başvurular 15 Kasım 2013 tarihinde sonlanmıştır. Desteklenmesine karar verilen 50 proje Mart 2014’te ilan edilmiştir.

Tablo 26. 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Yıllara Göre Proje Destekleri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı 81 87 92 104 241 274 222 256**

Desteklenmesine Karar

Verilen Proje Sayısı 27 33 27 49 97 61 76 50

Desteklenen Bütçe*** 5,7 4,4 2,0 4,6 6,1 3,8 4,1 3,1


** 2013 yılı ikinci dönem çağrısı başvuruları

*** 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları

2012 yılı içerisinde geliştirilen 4005 kodlu Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları çağrısı ile “öğrencilerde ve toplumda bilimsel konulara ilişkin olumlu tutum geliştirilmesi amacıyla öğretmen adayları ve öğretmenlere yenilikçi yöntem ve tekniklerin etkileşimli olarak aktarılması” hedeflenmekte olup çağrının en yüksek destek tutarı 120 bin TL’dir.

4005 kodlu çağrı ilk kez 16 Kasım 2012’de yayımlanmış, 61 proje başvurusu alınmış ve değerlendirmeler sonucu 11 projenin desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 27). 2014 yılı projeleri için 27 Eylül 2013 tarihinde çağrıya çıkılmış ve başvurular 15 Kasım 2013 tarihinde sonlanmıştır. Desteklenmesine karar verilen 7 proje Mart 2014’te ilan edilmiştir.

106

Tablo 27. 4005 Bilim ve Toplum Yenilikçi Eğitim Uygulamaları Verileri

2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı 61 54**

Desteklenmesine Karar Verilen Proje Sayısı 11 7

Desteklenen Bütçe *** 0,5 0,3


** 2013 yılı ikinci dönem çağrısı başvuruları

*** 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

TÜBİTAK 4006 Bilim Fuarları Destekleme Programı

Milli Eğitim Bakanlığı ile TÜBİTAK arasında 14 Mart 2012’de imzalanan “Eğitimde İşbirliği Protokolü” kapsamında “Eğitim ve Öğretimin niteliğinin artırılması için MEB’in ihtiyaçlarına yönelik Ar-Ge faaliyetleri” ile ilgili olarak temel ve orta öğretimde bilim kültürünün geliştirilmesi ve bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratılması amacıyla ülke genelinde tüm okullarda "bilim fuarları" düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.

Bilim fuarları çağrısı 5-12. sınıf öğrenimi veren tüm okullara açıktır. İlk kez 2013 yılında açılan program kapsamında MEB tarafından belirlenen 1.000 pilot okulun yanı sıra gönüllü okulların katılımıyla birlikte toplamda 1.092 okulda bilim fuarları düzenlenmiştir. TÜBİTAK Bilim Fuarları ile okullarımızda 32.000 bilimsel proje sunumu yapılmış, 63.824 öğrenciye ulaşılmış ve fuar düzenleyen okullara yaklaşık 6 milyon TL destek sağlanmıştır. 2014 yılı için açılan çağrıya 1.041 okul başvuru yapmış olup 881 okulda fuar düzenlenmiş; 59.383 öğrencinin katılımıyla 31.993 proje sergilenmiştir.

TÜBİTAK 4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı

Doğa, bilim ve teknoloji konularında farkındalık yaratmak ve merak uyandırmak amacıyla toplumun her kesiminden geniş kitlelerin katılımını sağlayacak genişlikteki açık/kapalı mekanlarda bilimsel konu, kavram ve süreçleri gözlem, uygulama vb. yöntemlerle belirli bir program dahilinde sunan etkinlikleri desteklemek amacıyla Bilim Şenliği Destekleme Programı oluşturulmasına karar verilmiştir.

4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı kapsamında bilimsel bilginin geniş toplum kitlelerine ulaşması için sergi ve atölye/laboratuvar çalışmaları, tematik oyunlar, yarışmalar, söyleşiler vb. etkinlikler yoluyla katılımcıların basit bilimsel olguları fark etmeleri sağlanarak, merak duygularının, araştırma ve öğrenme isteklerinin tetiklenmesi amaçlanmaktadır. Çağrı 14 Kasım 2014 tarihinde yayımlanmış olup başvuruların alınması Aralık 2014 sonuna kadar devam edecektir.

TÜBİTAK Tarafından Organize Edilen Diğer Bilim ve Toplum Etkinlikleri

TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları

Alternatif enerjilerin kullanımı konusunda halkımızın bilgisini artırmayı, üniversite öğrencilerinin bu güncel konu vasıtasıyla araştırma ve pratik becerilerini geliştirmeyi amaçlayan TÜBİTAK Alternatif Enerjili Araç Yarışları, 2005 yılında “güneş enerjisi” kategorisi ile başlamış olup 2007 yılında “hidrojen enerjisi” kategorisi de eklenmiştir. Bu yarışlar ile ülkemizde güneş ve hidrojen enerjileri konusundaki endüstriyel uygulamaları teşvik edecek ve bu konudaki potansiyeli güçlendirecek bilgi ve tecrübe birikimine sahip genç mühendis ve temel bilimci bir kitle oluşmuştur. Ayrıca toplumda alternatif enerjilerin gerekliliği ve mümkünlüğü konusunda farkındalık oluşmasına katkı sağlanmıştır. 2014 yılında dünyada ve ülkemizde süregelen endüstriyel gelişmeler doğrultusunda yeni bir kategori olarak "elektrik enerjili araçlar"ın da Alternatif Enerjili Araç Yarışları kapsamına alınmasına karar verilmiştir. Bu kategoride yarışan üniversite takımlarına 30.000 TL destek verilmiştir. Formula-G (Güneş), Hidromobil (Hidrojen) ve Elektromobil (Elektrik) Yarışları olarak ilk kez üç kategoride gerçekleşen etkinlik 16 - 17 Ağustos 2014 tarihlerinde İzmit Körfez Yarış Pisti'nde düzenlenmiştir.

107

Tablo 28. Alternatif Enerjili Araç Yarışları Takım Bilgileri

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Formula G

Başvuran Takım Sayısı 50 41 41 50 42 50 47 29

Formula G

Yarışa Katılan Araç Sayısı 41 25 37 38 37 44 36 20

Hidromobil

Başvuran Takım Sayısı 22 20 21 25 21 27 24 19

Hidromobil

Yarışa Katılan Araç Sayısı 12 16 19 16 18 23 19 10

Elektromobil

Başvuran Takım Sayısı - - - - - - - 43


TÜBİTAK Yayınları

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları

TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları bilimi sevdirmek, bilimsel ve teknolojik yenilikleri okuyucusuna sunarak ülkemizde bilim ve teknoloji kültürünün gelişmesinde öncü rol oynamak, bilgi üreten ve bilimsel tutum geliştiren bireylerin yetiştirilmesine katkı sağlamak amacıyla 1993 yılında yayın hayatına başlamıştır.

Popüler Bilim Kitapları’yla ilgili baskı ve satış adetleri Tablo 29’da verilmektedir. 31 Ekim 2014 itibarıyla 49 yeni kitap basılmış olup 65 yeni kitabın basımı sürmektedir. Böylece 2014 yıl sonu itibarıyla yayımlanan toplam TÜBİTAK popüler bilim kitap sayısının 702 olması hedeflenmektedir.

Tablo 29. Popüler Bilim Kitapları

Yıl 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Basılan Yeni Kitap 35 43 2 30 83 72 90 49

Basılan Eski Kitap 42 121 27 116 64 71 132 18

Toplam Baskı (x1000) 670 1.648 120 1.413 1.318 789 1.520 420

Toplam Satış (x1000) 744 662 556 743 870 815 930 801


TÜBİTAK Popüler Bilim Dergileri

Bilim ve Teknik Dergisi 1967, Bilim Çocuk Dergisi 1998, Meraklı Minik Dergisi ise 2007 yılından itibaren yayımlanmaktadır. Popüler bilim dergilerine ait yıllık baskı adetleri Tablo 30’da verilmektedir.

108

Tablo 30. 2007-2014 Yılları Arası Popüler Bilim Dergilerinin Yıllık Baskı Sayıları

Yıl Bilim ve Teknik Dergisi Bilim Çocuk Dergisi Meraklı Minik Dergisi

2007 755.000 810.900 315.000

2008 805.000 1.130.500 292.500

2009 797.700 1.426.000 399.600

2010 565.500 1.573.750 545.100

2011 600.500 1.848.695 592.800

2012 558.450 1.939.450 588.200

2013 510.500 1.619.700 557.300

2014* 424.750 1.502.300 547.700


Toplumumuzda bilime dair olumlu bir yargı oluşturarak, bilginin bireysel kazanımına yönelik merak ve motivasyonu uyandırmak ve öncü bireylerin yetişeceği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak amacıyla ülkemizin çeşitli okul ve kütüphanelerine TÜBİTAK popüler bilim yayınları ücretsiz olarak gönderilmektedir.

TÜBİTAK Akademik Dergileri

TÜBİTAK ilk akademik dergisini 1976 yılında Doğa Bilim Dergisi adıyla yılda tek sayı olarak yayımlamıştır. Yıllar içinde bölünmeler yaşanmış, yeni dergiler eklenmiştir. Akademik dergiler, 1 Ocak-31 Ekim 2014 tarihleri arasında Biyoloji, Botanik, Elektrik, Fizik, Kimya, Matematik, Mühendislik ve Çevre Bilimleri, Tıp Bilimleri, Tarım ve Ormancılık, Veteriner ve Hayvancılık, Zooloji ve Yerbilimleri olmak üzere 12 ayrı alanda 53 sayı olarak yayımlanmıştır. Yayımlanan 53 sayıda 927 makale yer almıştır. İlgili tarihler arasında Akademik Dergiler Müdürlüğü’ne 10.467 makale gelmiştir. 2014 yılının sonuna kadar toplam 12 bin yeni makalenin gelmesi, yayımlanan dergi sayısının ise 66 olması beklenmektedir. Dergiler konularına göre Science Citation Index Expanded’ın yanı sıra, başta Chemical Abstracts, Engineering Index, Biological Abstracts olmak üzere birçok uluslararası endeks veya tarama kuruluşu tarafından taranmaktadır.

Turkish Journal of Chemistry 1995, Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 1996, Turkish Journal of Earth Sciences 2004, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, Turkish Journal of Medical Sciences, Turkish Journal of Mathematics 2007, Turkish Journal of Biology, Turkish Journal of Zoology, Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 2008, Turkish Journal of Botany 2009 yılından itibaren en önemli endeks olarak kabul gören Science Citation Index - Expanded (SCI-E) tarafından taranmaktadır. SCI-E’de taranan dergi sayısı 10’dur (Tablo 31). Yayımlanmış makaleler dergilerin web sayfasından yazar adı, makale başlığı veya anahtar sözcüklerle taranabilmekte ve makalelerin tam metnine ücretsiz erişilebilmektedir.

Tablo 31. ISI Web of Science (WoS)'da İndekslenen TÜBİTAK Akademik Dergilerinin 2013 yılı Etki Faktörü*

Dergi Adı Etki Faktörü

Turkish Journal of Agriculture and Forestry 0,914

Turkish Journal of Biology 1,216

Turkish Journal of Botany 1,758

Turkish Journal of Chemistry 1,176

Turkish Journal of Earth Sciences 1,474

Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 0,644

Turkish Journal of Mathematics 0,333

Turkish Journal of Medical Sciences 0,841

109

Tablo 31. ISI Web of Science (WoS)'da İndekslenen TÜBİTAK Akademik Dergilerinin 2013 yılı Etki Faktörü* (Devamı)

Dergi Adı Etki Faktörü

Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences 0,316

Turkish Journal of Zoology 0,585

* Etki faktörü değerleri bir sonraki yılın ikinci yarısından sonra açıklanmaktadır.

TÜBİTAK 5000 Dijital İçerikli Açık Ders Kaynakları Destekleme Programı

2012/103 no.lu karar kapsamında, lisans düzeyinde dijital ders içeriklerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi ve herkesin erişimine sunulması karara bağlanmıştır. Bu kapsamda oluşturulan 5000 Dijital İçerikli Açık Ders Kaynakları Destekleme Programının genel amacı, ilk ve ortaöğretim ile yükseköğretim kurumlarında okutulan dersler için Türkçe telif kaynakları artırarak ders materyali havuzunu genişletmek ve ilköğretim, ortaöğretim, ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fırsat eşitliği sağlayacak ulaşılabilir kaynaklar üretmektir.

2013 yılında lisans seviyesindeki 30 ders için Akademik e-Kitap başlığı altında 2, Akademik e-Ders başlığı altında 1 çağrıya çıkılmıştır. Toplam 10 projenin desteklenmesine karar verilmiştir. 2014 yılında ise Akademik e-Kitap ve Akademik e-Ders başlığıyla iki yeni çağrıya çıkılmış olup söz konusu başvurular bireysel başvuruların yanında kurumsal başvurulara da açılmıştır. Destek kapsamı ön lisans, lisans ve lisansüstü dersleri olarak genişletilmiştir.

C. YÖK Bilim İnsanı Destekleri

YÖK tarafından uygulanmakta olan yüksek lisans/doktora/doktora sonrası araştırma bursları, doktora bursu, öğretim üyelerine verilen destekler kapsamındaki veriler Tablo 32, Tablo 33, Tablo 34, Tablo 35, ve Tablo 36’da sunulmaktadır:

Tablo 32. Bilim İnsanı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesine İlişkin Destekler

Araştırma Desteği Yıllar Başvuru Sayısı Desteklenen Kişi

Yüksek Lisans Araştırma Desteği

2009 13 11

2010 58 55

2011 95 90

2012 87 85

2013 101 98

2014* 33 33

Doktora Araştırma Desteği

2009 187 164

2010 195 177

2011 171 154

2012 109 101

2013 148 145

2014* 115 102

Doktora Sonrası Araştırma Desteği

2009 30 26

2010 137 131

2011 172 167

2012 148 140

2013 97 95

2014* 20 18

110

Tablo 32. Bilim İnsanı Yetiştirilmesi ve Geliştirilmesine İlişkin Destekler (Devamı)

Araştırma Desteği Yıllar Başvuru Sayısı Desteklenen Kişi

Öğretim Üyesi Araştırma Desteği

2009 - -

2010 95 88

2011 1.623 1.588

2012 1.315 1.307

2013 1.242 1.235

2014* 231 224

Doktora Bursu

(Başvuru verisi bulunmamaktadır.)

2009 - 30

2010 - 11

2011 - 22

2012 - 25

2013 - 12

2014* - 6

Kaynak: YÖK

*31 Ekim 2014 itibarıyla

Tablo 33. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Yüksek Lisans Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü

Olduğu Alanlar Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken

Alanlar

Yıllar Otomotiv Makine İmalat

BİT Savunma Uzay Enerji Su Gıda

2009 - - - - - - - -

2010 - - 3 - - - 2 -

2011 - 5 5 - 1 2 - 2

2012 - - 2 - - - - 2

2013 - - 2 - - - - -

2014* - - - - - - - -

Kaynak: YÖK


Tablo 34. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Doktora Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanlar

Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin İvme Kazanması Gereken Alanlar



2009 - 3 4 - - 1 - 1

2010 - 4 1 - 1 - 2 -

2011 - 1 2 - - 1 1 3

2012 - 3 3 - - - - -

2013 - 2 3 - - 1 1 -

2014* - 1 - - - 1 1 1

Kaynak: YÖK


111

Tablo 35. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Doktora Sonrası Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)





2009 - - 2 - - - - -

2010 1 3 9 - - 1 - 1

2011 - 4 12 - - - 2 4

2012 - 4 4 - - 1 1 2

2013 - 2 6 - - - - -

2014* - - - - - - - -

Kaynak: YÖK


YÖK tarafından uygulanmakta olan Doktora Bursu kapsamında 2009-2014 yılları arasında makine-imalat alanında 1, BİT alanında ise 6 doktora öğrencisi desteklenmiştir.

Tablo 36. UBTYS 2011-2016 Kapsamında Belirlenen Alanlara Göre Öğretim Üyesi Araştırma Desteklerinin Dağılımı (Desteklenen Kişi Sayısı)





2009 - - - - - - - -

2010 1 1 3 - - 1 1 2

2011 3 36 33 - 2 19 16 23

2012 1 26 27 - - 3 3 20

2013 - 16 16 - - 6 1 1

2014* - 1 4 - - - - 3

Kaynak: YÖK


YÖK tarafından uygulanan FARABİ (Yüksek Öğretim Kurumları Arası Öğrenci ve Öğretim Üyesi Değişim Programı) istatistiki bilgileri Tablo 37 ve Tablo 38’de yer almaktadır:

Tablo 37. FARABİ Değişim Programı İstatistiki Bilgiler

Dönem Öğrenci Sayısı Öğretim Üyesi Sayısı

2009-2010 Güz / Güz + Bahar 302 19

2009-2010 Bahar 235 2

2010-2011 Güz / Güz + Bahar 1.605 26

2010-2011 Bahar 425 -

2011-2012 Güz / Güz + Bahar 2.300 -

2011-2012 Bahar 608 -

2012-2013 Güz / Güz + Bahar 4.146 -

112

Tablo 37. FARABİ Değişim Programı İstatistiki Bilgiler (Devamı)

Dönem Öğrenci Sayısı Öğretim Üyesi Sayısı

2013-2014 Güz 109 -

2013-2014 Güz + Bahar 5.977* -

TOPLAM 15.707 47

Kaynak: YÖK

* 2013-2014 eğitim öğretim dönemi için (ara rapor sonrası) Farabi ile değişime katılan öğrenci sayısı 5.977 olarak güncellenmiştir.

Tablo 38. FARABİ Değişim Programı Kapsamında Yapılan Ödemeler* (Bin TL)

2009-2010 Güz / Güz + Bahar

2009-2010 Bahar

2010-2011 Güz / Güz +

Bahar

2010-2011 Bahar


2011-2012 Bahar



1.Ödeme 595 307 2.529 620 4.716 1.004 11.564 14.798

2.Ödeme 248 132 1.459 195 3.420 249 2.968 6.364**

3.Ödeme 751 -* -* -* -* -* -* -*

Toplam 1.594 439 3.988 815 8.137 1.253 14.532 21.162

Genel Toplam

45.556

Kaynak: YÖK

* Toplam ikiye bölünerek ödeme yapılmıştır.

** Kasım ayı sonunda üniversitelerden gelen 1. ara rapor sonucuna göre 2. %50 ödeme hesaplanmış olup, bu ödeme 2014 yılının birinci yarısında yapılmıştır.

D. Milli Eğitim Bakanlığı Bilim İnsanı Destekleri

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri “Bu Benim Eserim Proje Yarışması”

MEB ile TÜBİTAK’ın ortaklaşa yürüttüğü “İlköğretim Öğrencilerine Yönelik (6, 7 ve 8. sınıf) IX. Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması (Bu Benim Eserim) kapsamında 2013-2014 eğitim-öğretim yılında internet üzerinden 42.494 proje başvurusu yapılmıştır (Tablo 39). Onaylanan projelerden 12.018’i il çalışma grubu tarafından seçilmiştir. Bu projelerden 3.359’u ise bölge çalışma grubu tarafından seçilip Bölge Bilim Kuruluna gönderilmiş ve 941’i bölge sergilerine davet edilmiştir. Bu projelerden 100’ü Ankara’da yapılan Türkiye Finali’ne seçilmişlerdir. Her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen çalışmanın 2014 yılı işlemleri sona ermiştir.

Tablo 39. Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler

Eğitim - Öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde Sergilenen

Proje Sayısı Finalde Sergilenen

Proje Sayısı

2004 İstanbul

(Pilot Uygulama) 2.794 - 133

2005-2006 30 İl 5.116 741 100

2006-2007 81 İl 13.922 959 100

2007-2008 81 İl 18.313 902 100

2008-2009 81 İl 31.866 960 100

2009-2010 81 İl 33.264 1.004 100

2010-2011 81 İl 63.247 1.000 100

113

Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı

Proje çalışması 2014-2015 eğitim öğretim yılından itibaren “Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri – Bu Benim Eserim Proje Yarışması”na dönüştürülmüştür. Öğrenciler matematik ve fen bilimleri alanlarında hazırladıkları projeleriyle çalışmaya katılabilmektedir.

2014-2015 yılı kapsamında Ortaokul Öğrencilerine Yönelik 10. Matematik ve Fen Bilimleri - Bu Benim Eserim Proje Yarışması ile ilgili faaliyet planı, iş takvimi ve internet sayfası ile ilgili tüm planlama ve işler tamamlanmıştır. Bu kapsamda öğrenci ve öğretmenlere rehberlik etmek amacıyla Uygulama Kılavuzu ve il çalışma gruplarına rehberlik etmek için ise hazırlanan Uygulama Yönergesi 81 İl Milli Eğitim Müdürlüklerine resmi yazıyla gönderilmiştir.

Proje yarışma kapsamında proje başvurular 8 Aralık 2014 - 9 Ocak 2015 tarihleri arasında kabul edilecektir. Proje başvuru ve değerlendirme işlemleri internet ortamında yapılmaktadır. 2015 yılı için 12 bölge merkezinde sergilenen projelerden ilk üç dereceye girmiş olan toplam 72 proje Ankara’da yapılan final sergisine davet edilecektir. Final sergisine katılacak projeler Ankara’da TÜBİTAK tarafından oluşturulan Merkez Bilim Kurulu tarafından değerlendirilerek her iki alandan ayrı ayrı olmak üzere dereceye giren projeler belirlenecektir. Final sergisi açılış töreni 2 Haziran 2015 tarihinde, ödül töreni ise 4 Haziran 2015 tarihinde yapılacaktır.

Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM)

Bilim ve Sanat Merkezi, okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim kurumlarına devam eden üstün veya özel yetenekli öğrencilerin örgün eğitim kurumlarındaki eğitimlerini aksatmayacak şekilde bireysel yeteneklerinin bilincinde olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını sağlamak amacıyla açılmış olan bağımsız özel eğitim kurumudur. Ülkemizde BİLSEM sayısı 72’ye ulaşmıştır.

E. Kalkınma Bakanlığı Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları

Kalkınma Bakanlığı tarafından “Sanayi Doktora Programı” ve “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları” başlığı altında iki tip araştırmacı insan gücü yetiştirme programı desteklenmektedir. Sanayi Doktora Programları kapsamında, ilgili alanda özel sektörün güçlü olduğu bölgelerde, o bölgede bulunan üniversitenin Ar-Ge’ye yönelik fiziki kapasitesinin geliştirilmesi ve yine o alanda özel sektörde istihdam edilmek üzere nitelikli araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Anadolu Üniversitesi’nde açılmış olan “Seramik Sanayi Doktora Programı” ve Ege Üniversitesi’nde açılmış olan “Tekstil ve Deri Sanayii Doktora Programı” bu grupta yer alan programlardır. Programlar kapsamında, oluşturulan altyapıdan özel sektör firmaları yararlanabilmekte ve lisansüstü öğrencilere firmalarca istihdam garantisi sağlanmaktadır.

“Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları” kapsamında ise ülkemizin araştırmacı açığı olan alanlarda araştırmacı yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu programın Sanayi Doktora Programı’ndan farkı henüz özel sektörün ya da kamunun araştırmacı talebi olmadığı alanlardan dünyadaki gelişmeler ve ülkemiz ihtiyaçları dikkate alındığında mutlak surette araştırmacı yetiştirilmesi gereken alanlara odaklanmasıdır.

Kalkınma Bakanlığı “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme” programları kapsamında üniversitelerdeki ilgili alanda araştırma ile ilgili kapasitenin geliştirilmesini sağlamak amacıyla destek vermektedir. Tablo 40’ta 2014 Yılı Yatırım Programında yer alan “Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme” programlarına ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Tablo 39. Bu Benim Eserim Projesi Kapsamında Veriler (Devamı)

Eğitim - Öğretim yılı Kapsam Başvuru sayısı Bölgelerde Sergilenen

Proje Sayısı Finalde Sergilenen

Proje Sayısı

2011-2012 81 İl 86.234 1.053 100

2012-2013 81 İl 78.887 968 100

2013-2014 81 İl 42.494 941 100

114

Tablo 40. 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Araştırmacı İnsan Gücü Yetiştirme Programları

Kurum Proje Adı Başlama

Yılı 2014 Yılı Toplam Bütçe (Bin TL)

TÜBİTAK TUG-Teleskop Uzmanı Yetiştirme Projesi 2010 2.445

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Alanlarda Araştırmacı İnsan Gücü Geliştirilmesi 2010 3.293

Boğaziçi Üniversitesi TAM: Teleiletişim ve Enformatik Alan. Araştırmacı ve Akademisyen Yetiştirme Merkezi

2007 13.343

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Araştırma Yetiştirme Programı 2012 1.100

İstanbul Teknik Üniversitesi Sanayi Araştırmacı Yetiştirme Programı 2013 1.050

Dokuz Eylül Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı 2012 1.050

Ege Üniversitesi Biyomedikal Araştırmacı Yetiştirme Programı 2012 1.050

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilimleri İnsangücü Yetiştirme Programı 2012 1.050

TOPLAM 24.381

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

2012 yılından itibaren araştırmacı insan gücü yetiştirilmesi kapsamında yeni bir program başlatılmıştır. Program çerçevesinde, üniversitelerde kurulmuş olan tematik ileri araştırma merkezlerinin özel sektörle işbirliği içinde daha verimli kullanılması ve özel sektörde araştırmacı istihdamının artırılması amaçlanmaktadır. Proje önerisinde bulunan üniversitelerin desteklenebilmesi için projede yer alacak öğrencilere özel sektör tarafından burs sağlanması ya da istihdam edilmesi şartı aranmaktadır. Böylelikle araştırmacı adayının kamu kaynaklarının yanı sıra, özel sektörün de katkılarıyla desteklenmesi planlanmaktadır. Bu uygulama özel sektörün yetişmiş Ar-Ge personelini kolaylıkla bulabilmesi açısından da yararlı olacaktır. Üniversiteler bu programları araştırma altyapısının yoğunlaştığı alanlarda uygulayabileceklerdir. Bu çerçevede 2014 Yılı Yatırım Programı’nda 5 üniversitenin projesi yer almaktadır.

F. TÜBA Destekleri

TÜBA Bütünleştirilmiş Doktora Programı (TÜBA-BDP)

Ülkemizde yapılmakta olan doktora çalışmalarının bilimsel düzeyinin gelişmesine ve bilimsel gelişme için gerek duyulan araştırmacı insan gücünün nicelik ve nitelik açısından artırılmasına destek olunması, üniversitelerimizde ortak çalışmaya dayalı ve tercihen çok disiplinli mükemmeliyet merkezlerinin oluşması ve yurtdışındaki akademik ve bilimsel kuruluşlarla işbirliği olanaklarının geliştirilmesine katkı sağlanması amaçlarıyla TÜBA Bütünleştirilmiş Doktora Programı (TÜBA-BDP) kapsamında TÜBA tarafından doktora öğrencilerine destek verilmektedir. 2006 yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir. 2007 yılından bu yana TÜBA-BDP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 15’tir. 30 Nisan 2014 - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında ise 2 araştırmacı yurt içinde desteklenmiştir. 31 Ekim 2014 - 30 Nisan 2015 tarihleri arasında program esaslarının gözden geçirilerek genişletilmesi çalışmalarının yapılması planlanmaktadır.

TÜBA Doktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-DSAP)

Doktora sonrası eğitim sürecinde genç araştırmacıların doktora çalışmalarını yürüttükleri kuruluş dışındaki bir kuruluşta, farklı araştırma ortamlarında, bağımsız biçimde araştırmalar yürütmeleri ve bilgilerini pekiştirmeleri için yeni ve farklı deneyimler kazanmaları, bağımsız bir bilim insanı olmaları amacıyla TÜBA Doktora Sonrası Araştırma Programı (TÜBA-DSAP) ile yurt içinde ya da yurt dışında doktorasını ya da tıpta uzmanlık eğitimini (mecburi hizmet ya da askerlik gibi yasal görevlendirmeler hariç olmak üzere) son iki yılda üstün başarıyla tamamlamış ya da başvurunun yapıldığı akademik dönemde tamamlama aşamasına gelmiş tüm genç araştırmacılar desteklenmektedir. 2006 yılında düzenlenen esaslar doğrultusunda ilk bursiyerler 2007 yılında seçilmiştir. 2007 yılından bu yana TÜBA-DSAP kapsamında desteklenen toplam bursiyer sayısı 15’tir. 30 Nisan - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında ise 1 araştırmacı yurt içinde desteklenmiştir. Benzer şekilde 31 Ekim 2014 - 30 Nisan 2015 tarihleri arasında TÜBA-DSAP Esaslarının da gözden geçirilerek genişletilmesi planlanmaktadır.

115

TÜBA Üniversite Ders Kitapları Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Programı (TÜBA-TEÇEP)

TÜBA Bilimsel Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Programı (TEÇEP) ile üniversite seviyesinde basılı akademik bilimsel Türkçe telif eserlerin yazılmasını veya yabancı dildeki eserlerin düzgün ve anlaşılır Türkçe kullanılarak çevrilmesini özendirmek amaçlanmaktadır. TEÇEP kapsamında 2008-2014 yılları arasında Doğa, Mühendislik, Sağlık ve Sosyal Bilimler alanlarında 83 eser telif/çeviri ödülüne ve 78 eser telif/çeviri mansiyonuna layık bulunmuştur.

31 Ekim 2014 itibarıyla ödül programının hem 2013 yılı hem de 2014 yılı başvurularının değerlendirilmesi aşaması tamamlanmıştır. Ödüller, 21 Haziran 2014 tarihinde Akademi Günü’nde sahiplerine takdim edilmiştir. TEÇEP 2015 yılı başvurularının ilan edilmesinden önce, TEÇEP esaslarında uygulamada görülen bazı aksaklıkların düzenlenmesi için Esaslarda bazı değişiklikler yapılmıştır. Ardından Eylül 2014’te TEÇEP 2015 ödülleri için duyuruya çıkılmıştır. Başvurular 17 Kasım 2014 tarihine kadar kabul edilmektedir.

Tablo 41. TÜBA Bilimsel Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Alanlar

Yılı

Başvuru sayısı

Ödül Alanlar

Toplam

Mansiyon Alanlar

Toplam Doğa Bilimleri

Mühendislik Bilimleri

Sağlık Bilimleri

Sosyal Bilimler

Doğa Bilimleri

Mühendislik Bilimleri

Sağlık Bilimleri

Sosyal Bilimler

2013 165 2 3 - 2 7 3 2 2 5 12

2014 95 1 3 - 2 6 - 4 2 4 10

Tablo 42. TÜBA Bilimsel Telif ve Çeviri Eser Ödülleri Programı Ödül Tutarları (Bin TL)

Ödül Türü Ödül Tutarı

Telif Ödülü 20

Çeviri Ödülü 13

Telif Mansiyonu 7

Çeviri Mansiyonu 4

116

Stratejik Amaç Y2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki

Y2 - Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında Y2 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y2

Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki

Amaç Y2.1

Araştırma sonuçlarından yeni ürün, süreç ve hizmetlerin ekonomide katma değer yaratması

Y2.1.1 Sonuçlanan araştırma projelerinin sanayiye aktarımını hızlandıracak mekanizmaların oluşturulması

Eylem: Tamamlanan Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik yatırım, pazarlama ve tanıtım desteği verilmesi


Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine

Müsteşarlığı, TPE, KOSGEB 2011-2014

D Gelişme: "Teknolojik Ürün Tanıtım Pazarlama Desteği kapsamında dönem içinde 94 işletmeye destek verilmiştir. Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı yönetmeliği 29 Nisan 2014 tarihli ve 28986 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup alt dokümanlar hazırlanmış ve başvuru alınmıştır. Bu kapsamda programın ilk çağrısında Ar-Ge projesinin üretime dönüşmesi için toplam 183 başvuru alınmıştır. Bu başvuruların 51'i yüksek teknoloji alanlarından, 132'si ise orta-yüksek teknoloji alanlarından gelmiş olup ilk çağrıya gelen 183 proje başvurusu için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından talep edilen destek miktarı 580 milyon TL olmuştur.

Eylem: Ülkemizde üretilen sınai mülkiyet haklarının (patent, marka, tasarım) ticarileştirilerek ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak bir yapının (Patent Değerlendirme Ajansı) oluşturulması

Türk Patent Enstitüsü Ekonomi Bakanlığı 2012-2016 -


Eylem: Sınai mülkiyet mevzuatında, araştırma çıktılarının teknolojiye aktarılmasını ve ürüne dönüşümünü teşvik edecek düzenlemelerin yapılması

Türk Patent Enstitüsü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

TOBB 2012-2014

-


Eylem: Teknoloji Transfer Süreçlerinin Finansmanına yönelik modellerin incelenmesi ve geliştirilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Teknoparklar, Sağlık Bakanlığı

Sürekli

D

Gelişme: Uygulamalı Teknoloji Ticarileştirme Programı (UTTP) Austin Texas Üniversitesi IC2 Enstitüsü işbirliğiyle ülkemizde gittikçe varlığı artan teknoloji transferi profesyonelleri ve teknoloji girişimcilerine yönelik olarak tasarlanıp yürürlüğe sokulmuştur. UTTP nin bilgi ve teknolojinin piyasa değerlemesi, pazara çıkarılması süreçleri ve bu süreçler içerisinde ticari kazanç elde edilebilmesine ilişkin bilgi birikimi ve becerilerini artırmayı hedefleyen bir programdır.

Bu program, teknoloji transferi ve lisanslama konusunda sağlanan benzer içerikli birkaç günlük eğitim seminerlerine göre daha yapısal tasarlanmış olup, 3 aylık süre içerisinde belirli periyotlarda sürecek bir eğitim programı olarak tasarlanmıştır. Mayıs 2014'ten bu yana;

Programın duyurusu Mayıs 2014 sonu itibarıyla yapılmıştır.

Haziran ayında tanıtım toplantısı ve demo eğitimi gerçekleştirilmiş olup, başvuruların alınmasına başlanmıştır.

Sürece katılacak adaylar belirlenmiş ve eğitimlere Eylül ayından itibaren başlanmıştır.

Ekosisteme katkı sağlaması amacıyla programın sürekli geliştirilerek her yıl yürütülecektir.

2015 yılı başında UTTP Bootcamp isimli bir haftalık yoğun bir program faaliyeti gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

117




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Pazarlanmaya hazır ve pazarlanmasında sakınca bulunmayan ürünlerin veya patentlerin transferinin (lisans, patent devri, teknoloji transferi) sağlanması

TÜBİTAK MAM Tüm Kurum ve Kuruluşlar 2011-2016

D

Gelişme:

"TKİ Tunçbilek Gazlaştırma Sistemlerinin Optimize Edilmesi” projesi kapsamında 1 patent başvurusu yapılmıştır.

Torasik Aort Anevrizması kapsamında yürütülen biyomarkır çalışması tamamlanmıştır. Sonuçlar patent başvurusu için incelenmektedir.

TÜBİTAK MAM tarafından gerçekleştirilen araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesi ve teknoloji transferi uygulamalarına ilişkin ürün, teknoloji ve proje bazında aşağıdaki çalışmalar yürütülmektedir:

Yerli Starter Kültür ile Doğal Yoğurt Projesi’nde ekonomik, stratejik ve bütünsellik değerlendirme çalışmaları devam etmekte olup fabrika koşullarındaki denemeler yapılmıştır.

Gıdalarda Toksin Analizi İçin İmmunoaffinite Kolon Projesi’nde fizibilite çalışmaları, pilot ölçek üretim, lansman çalışmaları, patent başvurusu yapılmıştır.

Olay Yeri İnceleme Sırasında Kullanılan Malzemelerin Geliştirilmesi Projesi’nde fizibilite çalışmaları yapılmış, endüstriyel ölçekte üretim başlatılmıştır.

Alüminyum Tane Küçültme Teknolojisi projesinde fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup sanayileşme modeli belirlenmiştir.

KBRN Filtreleri Projesinde, teknoloji transferi için Dz.K.K.'dan izin alınması işlemi başlatılmıştır.

Kompozit Tren Fren Pabucu Projesinin çıktılarının ticarileştirme çalışması tamamlanmış olup seri üretim yetki sözleşmesi imzalanmıştır.

YEMEN - Yem Endüstrisine Yönelik Enzimler Projesinde fizibilite çalışması devam etmektedir.

Eylem: Üniversite-Sanayi işbirliğini içeren projelerin desteklenerek bilimsel proje çıktılarının ticari ürüne ve sürece dönüştürülme potansiyellerinin artırılması

TÜBİTAK KOSGEB 2011-2016

D

Gelişme: TÜBİTAK ARDEB tarafından desteklenen ve sonuçlanmış projeler arasından belirlenen 500 başarı öyküsü içerisinden özellikle sanayi kuruluşlarının ilgisini çekebilecek olanlar haber haline getirilmiş, proje sonuçlarının sektöre tanıtılması sağlanmıştır.

Önceki dönemde destek programları kapsamında üniversite-sanayi işbirliğini artırmaya yönelik mevzuat iyileştirmeleri yapılmıştır. Buna göre TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında talep edilebilecek toplam makine-teçhizat, hizmet alımı ve burs miktarlarının üst sınırlarının yüzdeleri kaldırılmış, bu limitler çağrı özelinde belirlenerek çağrı duyurularında ilan edilen tutarları aşmayacak şekilde belirlenmiştir. Ayrıca TÜBİTAK ARDEB tarafından yürütülen programlara ilişkin “Özel kuruluşların ek ödenek taleplerinin yarısının kendilerince karşılanması şartı aranır.” ifadesi kaldırılmıştır. Bu sayede özel kuruluşların ek ödenek talepleri diğer kurum ve kuruluşlar ile aynı uygulamaya tabi olacaktır. Ayrıca, aynı yönetmeliğin 10. maddesinde “Özel bir ticari kuruluşta yürütülen proje sonuçlandıktan sonra, proje kapsamında alınmış olan dayanıklı taşınırlar, TÜBİTAK’ın teklifi üzerine kuruluşun talep etmesi halinde, TÜBİTAK tarafından belirlenecek bedel karşılığında, ilgili grubun önerisi ve TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun kararı ile kuruluşa satılabilir. Satın alma talebinin yapılmaması halinde dayanıklı taşınırlar, TÜBİTAK’ın iadeye ilişkin yaptığı bildirim tarihinden sonraki bir ay içinde kuruluş tarafından TÜBİTAK’a iade edilir ve ilgili Grubun öneride bulunması halinde, TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun kararı ile kamu idarelerine bedelsiz olarak devredilebilir.” ifadesi çıkarılmıştır. Böylelikle, proje sonuçlandığında özel kuruluşların almış olduğu dayanıklı taşınırlar özel kuruluşun malı olacak, özel kuruluşlar, diğer kurum ve kuruluşlar ile aynı uygulamaya tabi tutulacaktır.

Bunun yanı sıra TÜBİTAK 1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı 2011 yılında başlatılmıştır. Programa 2011 yılında 5, 2012 yılında 27, 2013 yılında 75, 30 Nisan-31 Ekim 2014 döneminde ise 48 proje başvurusu alınmıştır. Programa yapılan başvuruların artırılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda çeşitli illerde tanıtım bilgilendirme ve faaliyetleri ile webinarlar düzenlenmektedir.

2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında 24 çağrı yapılmış ve 15’ine özel kuruluşun bulunma gerekliliği çağrı özel şartı olarak talep edilmiştir. Bu çağrılar için sunulan toplam 132 proje başvurusunda proje yürütücüsü kuruluş (PYK) olarak görev alan 138 özel kuruluş bulunmaktadır. Proje değerlendirmeleri kapsamında, bu kuruluşlar için yerinde ziyaretler ile Ar-Ge yeteneği değerlendirmesi yapılmaktadır.

118




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endekslerinin Oluşturulması TÜBİTAK, Yükseköğretim Kurulu, Türkiye İstatistik

Kurumu

BSTB, Kalkınma Bakanlığı, KOSGEB, TPE, Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK ULAKBIM, Üniversiteler,

TTGV, TÜBA

Sürekli

D Gelişme: 2014 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi YÖK tarafından sağlanan üniversite listesi esas alınarak YÖK, TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü, KOSGEB, TTGV, TÜBA ve üniversitelerin katkılarıyla hazırlanmıştır. Endeks ile üniversiteler, bilimsel ve teknolojik araştırma yetkinliği, fikri mülkiyet havuzu, işbirliği ve etkileşim, girişimcilik ve yenilikçilik kültürü ile ekonomik katkı ve ticarileşme boyutları altında 23 göstergeye göre sıralanmıştır.

2014 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi kapsamında ilk 50’ye giren üniversiteler Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri IŞIK tarafından 4 Temmuz 2014 tarihinde kamuoyuyla paylaşılmıştır.

Eylem: Ar-Ge Proje Pazarlarının düzenlenmesi ve yurt dışı Ar-Ge Proje Pazarlarına katılımın artırılması

Türkiye İhracatçılar Meclisi

Ekonomi Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB, İhracatçı Birlikleri,

Üniversiteler

Sürekli

D

Gelişme: 2014 yılı içerisinde, TİM desteği ile İhracatçı Birlikleri tarafından farklı sektörlerde toplam 7 Ar-Ge Proje Pazarının düzenlenmesi hedeflenmektedir. Sözkonusu dönemde, Mobilya Ar-Ge Proje Pazarı, 3. Metalik Fikirler Ar-Ge Proje Pazarı, Ulusal Şekerli Mamuller Ar-Ge Proje Pazarı, Otomotiv ve 6. Tekstil Uluslararası Ar-Ge Proje Pazarı düzenlenmiştir. Önümüzdeki dönemde bu etkinlikler sayı ve nitelik olarak gelişerek devam edecektir. Söz konusu Ar-Ge Proje Pazarlarına katılımın artırılması için ilgili mecralarda gereken duyurular yapılmaktadır. Bu kapsamda, yarışmada dereceye girenlere TİM tarafından 28-30 Mayıs tarihlerinde İzmir’de 21-22 Ekim tarihlerinde Ankara’da ve 5-7 Kasım’da Gaziantep’te düzenlenen “Türkiye İnnovasyon Haftası” etkinliklerinde ürünlerini sergileme imkânı verilmiş ve ürünler yatırımcılar ile buluşturulmuştur. 4-5-6 Aralık’ta İstanbul’da düzenlenen innovasyon etkinliklerinde de başarılı projeler sergilenmiştir. Ayrıca, tüm yıl boyunca düzenlenen Ar-Ge Proje Pazarlarında dereceye giren ürünler arasında en iyi olan seçilerek etkinlikte ödüllendirilmektedir.

Y2.1.3. Araştırmacıların Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarından daha etkin yararlanılmasının sağlanması

Eylem: Araştırmacıların ulusal ve uluslararası patent başvurusunda bulunmalarının teşvikine yönelik mevcut ve yeni mekanizmaların geliştirilmesi


Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK Sürekli

D

Gelişme: “Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi” başlıklı Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 2011/108 no.lu Kararı ile Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesinin “Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik teşvik imkânlarının artırılması” başlıklı eylem maddesi kapsamında yürütülen çalışmalar neticesinde 19 Şubat 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 6518 sayılı Kanun ile ilgili olarak ikincil mevzuat düzenlemeleri için Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) ile Türk Patent Enstitüsü tarafından çalışmalar sürdürülmüştür.

Ayrıca, Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesinin “Patent, marka ve endüstriyel tasarım başvurularının ücretlendirme politikalarında şahıs, KOBİ ve üniversite uygulamasına geçilmesine yönelik analiz yapılması” başlıklı 6 no.lu eylemi kapsamında patent, marka ve endüstriyel tasarım başvurularında kişi, KOBİ ve üniversite başvuruları arasında farklı ücret uygulama politikaları hakkında yurtdışı örnekler de incelenerek ikincil mevzuatta yapılabilecek ücret değişikliklerine yönelik bir çalışma raporu hazırlanması ile ilgili olarak bir çalışma grubu oluşturularak çalışmalar başlatılmıştır.

Eylem: Araştırmacılara, akademisyenlere ve Ar-Ge çalışanlarına yönelik olarak patent eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması

Türk Patent Enstitüsü Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK,

Üniversiteler, Teknoparklar Sürekli

D

Gelişme:

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünde 7-8 Mayıs 2014 tarihlerinde Patent Randevu Sistemi uygulanmıştır.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü tarafından 9-11 Mayıs 2014 tarihlerinde düzenlenen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmıştır.

Namık Kemal Üniversitesi tarafından 14-15 Mayıs 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen etkinliklere Türk Patent Enstitüsü Başkanı konuşma yapmak üzere katılım sağlamıştır.

119




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Kastamonu Üniversitesinde 21 Mayıs 2014 tarihinde farkındalık etkinliği düzenlenmiştir.

Çankaya Üniversitesi tarafından 9-11 Haziran 2014 tarihleri arasında düzenlenen etkinlikte Türk Patent Enstitüsü Başkanı bir sunum gerçekleştirmiştir.

Uludağ Üniversitesi tarafından 23 Haziran 2014 tarihinde gerçekleştirilen etkinlikte “Patent Okur-Yazarlığı” konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir.

25-26 Haziran 2014 tarihlerinde Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde Patent Randevu Sistemi uygulanmıştır.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından 10-12 Eylül 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmış ve tasarım ve Türk Tasarım Danışma Konseyi konularında bir seminer gerçekleştirilmiştir.

TOBB Üniversitesi tarafından 24-28 Eylül 2014 tarihlerinde düzenlenen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmıştır.

Türk Hava Kurumu Üniversitesi tarafından 25-26 Eylül 2014 tarihlerinde düzenlenen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmıştır.

13-14 Ekim 2014 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından düzenlenen etkinlikte "Marka Hukukunda Gelişmeler" konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir.

Anadolu Üniversitesi tarafından 14 Ekim 2014 tarihinde gerçekleştirilen etkinliğe eğitici olarak katılım sağlanmıştır.

23 Ekim 2014 tarihinde Başkent Üniversitesi’nde senato bilgilendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir.

22-23 Ekim 2014 tarihlerinde Marmara Üniversitesi tarafından düzenlenen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmış ve patentle ilgili bir sunum gerçekleştirilmiştir.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü tarafından 24-26 Ekim 2014 tarihlerinde düzenlenen etkinliğe stant açmak suretiyle katılım sağlanmış ve patentle ilgili bir sunum gerçekleştirilmiştir.

Boğaziçi Üniversitesi tarafından 30-31 Ekim 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen etkinliğe Türk Patent Enstitüsü Başkanı konuşma yapmak üzere katılım sağlamıştır.

Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından 31 Ekim 2014 tarihinde gerçekleştirilen yarışmaya stant açmak suretiyle katılım sağlanmıştır.

D

Eylem: Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesi ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların geliştirilmesi


YÖK, KOSGEB, TÜBİTAK, Üniversiteler

Sürekli D

Gelişme: Gelişmeler BTYK’nın 2011/108 no.lu kararı altında raporlanmaktadır.

Y2.1.5. Kamu tedarik yönetim sisteminin Ar-Ge ve yenilik unsurlarını içerecek şekilde iyileştirilmesi

Eylem: Kamu alımlarının yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde iyileştirilmesi


Avrupa Birliği Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar

Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme

Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, KİK, SSM, TPE

Sürekli

T

120




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: Bu karar kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlar ile birlikte yürütülen çalışmalar sonucunda hazırlanan kanun taslağının derç edildiği 6518 sayılı “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kanunu” 19 Şubat 2014 tarihli ve 28918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

6518 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanununda yapılan değişiklikte;

Yerli malı belirlenmesine ilişkin usul ve esasların ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte BSTB tarafından belirlenmesi,

Sanayi İşbirliği Programı (SİP) Yönetmeliğine (sanayi katılımı/offset uygulamalarına) ilişkin usul ve esasların, BSTB tarafından Kamu İhale Kurumu ve ilgili kurum/kuruluşların görüşleri alınarak belirlenmesi

hususlarına ilişkin çalışmalar yürütülmüştür.

Yerli malı belirlenmesi konusunda, BSTB koordinasyonunda kurum ve kuruluşlarla birlikte yürütülen çalışmalar sonucunda nihai hale getirilen Yerli Malı Tebliği 13 Eylül 2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yerli Malı Tebliği ile “ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması” hükmü getirilmiştir.

Sanayi İşbirliği Programı (SİP) Yönetmeliği konusunda hazırlanan, “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (u) Bendine Göre Yapılacak Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Sanayi İşbirliği Programı (SİP) Yönetmeliği Taslağı” 18 Temmuz 2014 tarihinde BSTB, ilgili kamu kurum/kuruluşları ile sektör ve STK’ların görüşüne sunulmuştur. Konu ile ilgili olarak 12 Ağustos 2014 tarihinde ilgili tüm kamu kurum/kuruluşların, sektörün ve STK’ların katılım sağladığı nihai değerlendirme toplantısı yapılmıştır.

Yönetmelik taslağına yönelik kurum/kuruluş görüşleri tamamlanmış olup söz konusu taslağın Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlığa arz edilmesi planlanmaktadır.

T

Eylem: Kamu kurumlarının nitelikli Ar-Ge ihtiyaçlarının belirlenmesi ve belirlenen Ar-Ge ihtiyaçları için KAMAG tarafından proje çağrısına çıkılması

TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları Sürekli

D

Gelişme: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı için belirlenen 5 ihtiyaç başlığına toplam 44 proje başvurusu yapılmıştır. "Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Yerli Güneş Enerjisi Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLGES)” ihtiyaç başlığı için 13 proje başvurusu yapılmıştır. Panel değerlendirmesi sonrası desteklenmesine karar verilen projenin sözleşme çalışmaları devam etmektedir. Benzer şekilde, “Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES)” ve “LED ve OLED Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” çağrılarında desteklenecek projeler sözleşme aşamasındadır. “Yüksek Gerilim Yüksek Güç Çevirgeçlerinin Geliştirilmesi” çağrısında desteklenmesine karar verilen proje 15 Haziran 2014 tarihinde, “Gaz Türbini Kanatlarının Yerli İmalatı” kapsamında desteklenmesine karar verilen proje Mayıs 2014’te yürürlüğe girmiştir.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı için belirlenen “Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretimi” ihtiyaç başlığı için 2 proje başvurusu yapılmıştır. Panel değerlendirmesi sonrası projelerin birleştirilmesine karar verilmiştir. Desteklenecek proje sözleşme aşamasındadır.

Sağlık Bakanlığı için belirlenen “Biyobenzer İlaçların Yerli Olarak Geliştirilmesi ve Üretimi” ihtiyaç başlığı için 28 proje başvurusu yapılmıştır. 2. aşama başvuru yapmaya hak kazanan 6 projeden 5'inin panel değerlendirmesini takiben projelerden 1'inin desteklenmesine karar verilmiştir. Proje sözleşme aşamasındadır.

Emniyet Genel Müdürlüğü için belirlenen 1 ihtiyaç başlığı için 11 proje başvurusu olmuştur. Projelerin 2. aşama başvuruları beklenmektedir.

Eylül ayı içerisinde 2012 yılında ilk ihtiyaç analizi çalışması başlatılan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile ikinci ihtiyaç analizi çalışmasına başlanmıştır.

Eylem: TÜBİTAK 1007 Programı projelerinde özel sektörün daha fazla yer almasının sağlanması

TÜBİTAK İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör

Kuruluşları 2011-2014

D Gelişme: 2012 yılı itibarıyla geçilen çağrılı sistem kapsamında 24 çağrı yapılmış ve 15’ine özel kuruluşun bulunma gerekliliği çağrı özel şartı olarak talep edilmiştir. Bu çağrılar için sunulan toplam 132 proje başvurusunda proje yürütücüsü kuruluş (PYK) olarak görev alan 138 özel kuruluş bulunmaktadır. Proje değerlendirmeleri kapsamında, bu kuruluşlar için yerinde ziyaretler ile Ar-Ge yeteneği değerlendirmesi yapılmaktadır.

Y2.1.6. Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıç desteklerinin teşvik edilerek bilgi ve teknolojilerin ticarileştirilme kapasitesinin artırılması

Eylem: KOSGEB, Üniversiteler, Sanayi/Ticaret ve/veya Sanayi ve Ticaret Odaları, Teknoparklar, Araştırma Kurumları, Enstitüler gibi kamu/özel kurum/kuruluşlar ile Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) kurulması veya Ar-Ge ve yenilik alanında işbirliği yapılması

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve

Destekleme İdaresi Başkanlığı

Üniversiteler, TOBB, Ticaret ve Sanayi Odaları, Diğer Meslek

Kuruluşları, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri

2011-2016

D

121




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme: 30 Nisan 2014-31 Ekim 2014 tarihleri arasında, KOSGEB ile:

Bahçeşehir Üniversitesi arasında mevcut bulunan Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü, TEKMER İşbirliği Protokolü’ne dönüştürülmüştür.

Sakarya Üniversitesi, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı arasında mevcut bulunan TEKMER İşbirliği Protokolü, Sakarya Üniversitesi ve Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü’ne dönüştürülmüştür.

Bingöl Üniversitesi ve Bingöl Ticaret ve Sanayi Odası arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

Abdullah Gül Üniversitesi arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

Batman Üniversitesi Rektörlüğü ve Batman Ticaret ve Sanayi Odası de Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

D

Eylem: Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesini teşvik etmek için ön kuluçka modellerinin geliştirilmesi

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

KOSGEB, Üniversiteler, Araştırma Kurumları, Teknoparklar

Sürekli

D

Gelişme: TTGV’nin geliştirmekte olduğu arayüzde, yürütelecek farklı işlevler ile eko-sistemde güçlü bağlar kurması hedeflenmektedir. TTGV söz konusu hedefin bir uygulaması olarak Cyberpark ofisleri içerisinde Kıvılcım markası altında bir ön kuluçka merkezinin oluşturulmasını öngörmüştür. Ön kuluçka konusunda sistemdeki eksik halkayı tamamlamak üzere kurulacak olan bu merkez, tipik bir kuluçkalık gibi firmalara işlik sağlamak yerine girişimcilerin ve fikir sahiplerinin bir araya getirileceği bir ofis birimi gibi faaliyet gösterecektir. Özellikle üniversite kaynaklı bilginin ticarileşmesi için destek sağlayacak bu merkezin Teknoloji Transferi Hızlandırıcı Fonları ile yakın ilişki içerisinde olması hedeflenmektedir. Program, Ankara’da yer alan üniversitelerde var olan ham kritik kütlenin işlenmesi ve ticari sonuçlara dökülmesinde üniversitelerdeki Teknoloji Transfer Ofisleri ile birlikte çalışacak bir arayüz görevi üstlenecektir. Kıvılcım Merkezinin TTGV Ankara ofisinin yakınında bulunan 3 üniversiteyi kapsayacak şekilde pilot bir uygulama olarak hayata geçirilmesi planlanmaktadır. Mayıs 2014'ten bu yana; merkez ile ilgili ön hazırlıklar ve merkez fiziksel tasarımı tamamlanmıştır. Merkezin altyapısına ilişkin ofis tadilat çalışmalarına başlanmıştır. Merkez açılışının 2015 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşmesi ve merkezin faaliyetlerine 2015 yılının ikinci çeyreği içerisinde başlaması planlanmıştır.

Eylem: Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarını destekleyen girişim sermayesi fonlarının etkinleştirilmesi

TÜBİTAK

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma

Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, SPK, KOSGEB, TTGV

2012-2016

D Gelişme: TÜBİTAK 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı, 2013 yılı çağrısı proje başvuruları 5 Eylül-31 Aralık 2013 tarihleri arasında alınmıştır. Program kapsamında 4 fon yöneticisi ve 12 aday fon yöneticisi olmak üzere toplam 16 proje başvurusu yapılmıştır. 2 fon yöneticisi ve 6 aday fon yöneticisine ait toplam 8 proje başvurusunun desteklenmesi uygun bulunmuştur. Desteklenmesi planlanan tahmini fon büyüklüğü yaklaşık 429 milyon TL olup, TÜBİTAK’ın yapacağı tahmini hibe destek tutarı ise yaklaşık 86 milyon TL’dir.

Eylem: Ar-Ge ve yeniliğe dayalı firma başlangıçlarını ve büyüme potansiyeli olan firmaları desteklemek üzere bölgesel ve yerel düzeyde kredi garanti sistemi, girişim sermayesi vb. mali araçların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması

Kalkınma Bakanlığı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, KOSGEB

2012-2014

D

Gelişme: Bölgesel girişim sermayesi uygulamasına finansal kaynak aktarımı ile ilgili kararı Yüksek Planlama Kurulu onaylamıştır. Uygulama detayları ile ilgili ikincil düzenleme çalışmaları tamamlanmak üzeredir.

Eylem: "Girişimcilik Akademisi” Projesi ile; Ar-Ge ve yeniliğe dayalı teknoloji başlangıç firmalarının fikir aşamasından çalışan bir işletmeye dönüşmesi basamağına kadar gerekli girişimcilik eğitimi ve mentorluk hizmetlerinin verilmesi, girişimcilik kültürünün Türkiye’de yaygınlaştırılması amacıyla ortaöğrenim düzeyinde girişimcilik eğitimi verecek kişilerin eğitilmesi ve bunun yaygınlaştırılması

TÜBİTAK TÜSSİDE Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK (BİDEB, TEYDEB), Üniversiteler

2012-2014

D

Gelişme: 30 Nisan - 31 Ekim 2014 döneminde haftada 5 gün olmak üzere toplamda 16 hafta girişimcilik, liderlik ve öğretmenlik eğitimleri verilmiştir. Bu dönemde toplam 2.097 meslek öğretmeni bu eğitimlere katılım göstermiştir.

122

Y2 - Bölüm 2: Araştırma Sonuçlarının Ticari Ürün ve Hizmete Dönüşümünün Teşviki Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı

Programın başlangıcından 31 Ekim 2014 tarihine kadar toplam 1.132 proje önerisi sunulmuş, bu projelerden 169’unun desteklenmesine karar verilmiştir. Tablo 43’te TÜBİTAK KAMAG’a sunulan projelerin sayıları ve bütçeleri kategoriler bazında sunulmaktadır.

Tablo 43. TÜBİTAK 1007 KAMAG Programı

2013 31 Ekim 2014 itibarıyla

Kategori Sayı* Bütçe* Sayı* Bütçe*

Önerilen Projeler 1.120 7.250 1.132 8.212

Değerlendirilen Projeler 1.073 5.051 1.129 8.182

Yürürlükte Olan Projeler 48 191 48 272,9

Sözleşme Aşamasında Olan Projeler 2 6 7 227,5

Revizyondaki Projeler 0 0 0 0

Reddedilen/Geri Çekilen Projeler 908 4.540 953 7.354

Durdurulan Projeler 2 3,8 0 0

İptal Edilen Projeler 4 4,2 7 6,7

Sonuçlanan Projeler 109 306 114 320,8

Değerlendirme Aşamasında Olan Projeler 47 2.199 3 30

* 2005 yılından itibaren birikimli sayı ve bütçe (Milyon TL)

Tablo 44’te 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla müşteri kurumların proje bilgilerine yer verilmiştir. Projeler Bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları bazında sınıflandırılmıştır. Program kapsamında kamu kurumlarının ortak müşteri kurum olarak yer aldığı projeler tabloya sadece bir müşteri kurum ile yansıtılmıştır. Bu projeler ve tabloda yansıtılmayan diğer müşteri kurumlar tablo dipnotlarında yer almaktadır.

123

Tablo 44. 31 Ekim 2014 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre Dağılımı

Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Tu

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en

Önerilen Proje Sayısı

Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Proje Sayısı

Proje Sayısı


40

12 35,7 28 53,8 89,5 - - -

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 10 32,6 24 46,7 79,3 - - -

Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü 1 1,8 1 1,6 3,4 - - -

Toprak Mahsulleri Ofisi 1 1,3 2 4,9 6,2 - - -

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü - - 1 0,6 0,6 - - -


20

5 22,2 14 36,3 58,5

- 1

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 4 18,5 12 25,7 44,2

- 1

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü - - 2 10,6 10,6 - - -

İller Bankası Genel Müdürlüğü 1 3,7 - - 3,7 - - -

Sağlık Bakanlığı 10 1 5,0 8 15 20 1 - -


24

7 127,6 13 61,5 189,1 5 - -

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 1 11,8 2 6,2 18,0 1 - -

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) 1 71,9 1 24 95,9 - - -

Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM)/Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) 3 40,1 2 6,7 46,8 4 - -

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 1 2,6 - - 2,6 - - -

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü - - 3 12,2 12,2 - - -

Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü 1 1,2 2 7,7 8,9 - - -

Türkiye Taşkömürü Kurumu - - 1 1 1 - - -

Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü (TEMSAN A.Ş.) - - 1 2,3 2,3 - - -

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) - - 1 1,4 1,4 - - -

İçişleri Bakanlığı

15

5 15,5 9 49,2 64,7 - - 1

Emniyet Genel Müdürlüğü 5 15,5 8 21,6 37,1 - - 1

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü - - 1 27,6 27,6 - - -

124

Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Tu

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en


Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Proje Sayısı

Proje Sayısı


21

9 33,3 11 23,2 56,5 1 - -

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı - - 1 3,3 3,3 - - -

Karayolları Genel Müdürlüğü 4 8,0 4 3,4 11,4 - - -

Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 5 25,3 4 15,1 40,4 - - -

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu - - 2 1,4 1,4 - - -

Türksat - - - - - 1 - -

Başbakanlık

6

1 5,3 5 28,8 34,1 - - -

Başbakanlık 1 5,3 - - 5,3 - - -

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu - - 1 2,5 2,5 - - -

Afet ve Acil Durum Yönetimi Bşk. - - 4 26,3 26,3 - - -


10

2 5,7 8 11,8 17,5 - - -

Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2 5,7 2 1,4 7,1 - - -

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü - - 2 6,7 6,7 - - -

Meteoroloji Genel Müdürlüğü - - 3 2,9 2,9 - - -

Orman Genel Müdürlüğü - - 1 0,8 0,8 - - -

Milli Eğitim Bakanlığı 4 - - 3 4,9 4,9 - - 1

Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı

4

2 3,1 2 2,3 5,4 - - -

KOSGEB - - 1 0,2 0,2 - - -

Türk Standardları Enstitüsü 2 3,1 1 2,1 5,2 - - -

ÇALIŞMA Ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

2

- - 1 0,4 0,4 - - 1

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı - - 1 0,4 0,4 - - -

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü - - - - - - - 1

Maliye Bakanlığı 2 - - 2 4 4 - - -

T.C. Cumhurbaşkanlığı 1 1 9,2 - - 9,2 - - -

Tablo 44. 31 Ekim 2014 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre Dağılımı (Devamı - I)

125

Müşteri Kurum* To

pla

m

Yü

rürl

ük

te

So

nu

çla

na

n

To

pla

m

Des

tek

Tu

tarı

Sö

zle

şm

es

i

Hazır

lan

an

Rev

izyo

n

Du

rdu

rula

n/

İpta

l e

dil

en


Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Bütçe (Milyon

TL)

Bütçe (Milyon

TL)

Proje Sayısı

Proje Sayısı

Proje Sayısı

T.C. Sayıştay Başkanlığı 1 1 3,6 - - 3,6 - - -

Kalkınma Bakanlığı 2 1 4,2 2 6,6 10,8 - - -

Dışişleri Bakanlığı 1 1 2,4 - - 2,4 - - -

Belediyeler+Valilikler** 9 - - 8 23 23 - - -

TOPLAM 172 48 273 114 321 594 7 0 4

* Harita Genel Komutanlığı "Ulusal CORS (Sürekli Gözlem Yapan GPS İstasyonu) Sisteminin Kurulması (Ulusal DATUM Dönüşümü)" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı "Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karışımlarını Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojisinin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı "Meteoroloji/Oşinografi Mükemmeliyet Ağı (MOMA) Pilot Projesi: Uydu ve Yer Gözlem, Veri Asimilasyonu, Öngörü, Erken Uyarı Sistemleri ve Kullanıcı Hizmetleri'nin Geliştirilmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Sağlık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı "Akıllı Kart Tabanlı Güvenli Sosyal Güvenlik Sisteminin Geliştirimi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün bütçesine yansıtılmıştır.

Sağlık Bakanlığı "Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Kalkınma Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır

İzmir Büyükşehir Belediyesi "İzmir Metropolü İle Aliağa ve Menemen İlçelerinde Güvenli Yapı Tasarımı İçin Zeminin Sismik Davranışlarının Modellenmesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı "İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Turizm/Rekreasyon Açısından Değerlendirilmesi (PEYZAJ-44)" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü "Kamu Kurumlarında Etkin Elektronik Belge Yönetimi ve Paylaşımı için Ulusal Teknolojilerin Geliştirilmesi Projesi" başlıklı projede müşteri kurum durumundadır. Projenin bütçesi, T.C. Cumhurbaşkanlığı'nın bütçesine yansıtılmıştır.

** Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Serdivan Belediyesi, Bolu Valiliği, İzmir Valiliği ve Rize Valiliği'nin müşteri kurum olduğu projeleri içermektedir.

Not: Tablo verileri 2005 yılından günümüze kadar olan birikimli verilerdir.

Tablo 44. 31 Ekim 2014 İtibarıyla TÜBİTAK 1007 KAMAG Projelerinin Müşteri Kurumlara Göre Dağılımı (Devamı - II)

126

31 Ekim 2014 itibarıyla desteklenen 114 projenin öngörülen çalışmaları tamamlanmış olup proje sonuç raporları teknik olarak kabul edilmiştir. Bu projelerden BTYK’nın 26. Toplantısı’ndan 31 Ekim 2014 tarihine kadar tamamlanan 14 projeye ilişkin bilgiler Tablo 45’te sunulmuştur. Sonuçlanan bu projelerin çıktıları doğrultusunda, Proje Sonuçları Uygulama Planı (PSUP) müşteri kamu kurumlarınca uygulamaya aktarılmaktadır. Proje sonuçlarının uygulamaya aktarımı TÜBİTAK tarafından belirlenen izleyiciler ve TÜBİTAK uzmanları tarafından izlenmektedir. PSUP’ta belirtilen süreler sonunda uygulamaya aktarımı tamamlanan projelerden 38’i kesin olarak sonuçlanmış olup diğer projelerin PSUP izleme süreci devam etmektedir.

Tablo 45. TÜBİTAK 1007 Programında Sonuçlanan Projeler

Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar

1 Emniyet Genel Müdürlüğü

Zırhlı-Zırhsız Araçlar ve Silah Sistemlerinin Eğitim Simülatörü, Panzer ve Ağır Araç Simülatörleri, Ağır Araç Kule Atış Simülatörü (Konvoy Simülatörü)

1. Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri A.Ş. 2. Simsoft Bilgisayar Tek. Ltd. Şti.

2

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Türkiye Kömür Işletmelerı Genel Müdürlüğü (TKİ)

Soma Tersiyer Havzasında Entegre Sismik Yöntemlerle Kömür Yayılımının Tespiti ve Kömür Gazı Potansiyelinin Araştırılması ve Modellenmesi Projesi (GAZPRO)

1. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 2. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)

3 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Yem Endüstrisine Yönelik Endüstriyel Enzimlerin Üretimi (YEM-EN)

1. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü 2. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 3. Tavukçuluk Araştırma İstasyonu Müdürlüğü (Ankara) 4. İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü (Aydın) 5. Kocaeli Ü. 6. Marmara Ü. 7. Ege Ü. 8. Çukurova Ü.

4 Emniyet Genel Müdürlüğü

Kriminal Laboratuvar Hizmetleri İçin Elektronik Performans Yönetimi Destekli Öğrenen Organizasyon Yapılandırılması

1. Orta Doğu Teknik Ü. 2. PDI Erkom Bilgisayar Hiz. ve Dış Tic. A.Ş.

5 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hayvansal Atık Yönetimi

1. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 2. Yıldız Teknik Ü. 3. Gaziosmanpaşa Ü.

6

1. İçişleri Bakanlığı - Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü 2. Sağlık Bakanlığı 3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı - Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK)

Akıllı Kart Tabanlı Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi Geliştirimi ve Vatandaşlık Kart Tasarımı

1. TÜBİTAK BİLGEM - Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE)

7

1. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2. Orman ve Su İşleri Bakanlığı - Orman Genel Müdürlüğü

Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karışımlarını Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojisinin Geliştirilmesi

1. Orta Doğu Teknik Ü. 2. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) 3. Gama A.Ş.

8 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Boyarmadde İçeren Atıksular İçin Deşarj Renk Standardının Belirlenmesi ve Arıtım Teknolojilerinin Araştırılması

1. Kahramanmaraş Sütçü İmam ü.

2. Süleyman Demirel Ü.

3. Fatih Ü.

127

Tablo 45. TÜBİTAK 1007 Programında Sonuçlanan Projeler (Devamı)

Müşteri Kurum Proje Adı Yürütücü Kuruluşlar

9 Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Sosyal Beceri Destek Projesi (OSBEP)

1. Gazi Ü.

10 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Evsel/Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetimi

1. İstanbul Teknik Ü.

2. Ortadoğu Teknik Ü.

3. Dokuz Eylül Ü.

4. Boğaziçi Ü.

11

1.Orman ve Su İşleri Bakanlığı

2.İçişleri Bakanlığı

3.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

İl Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Turizm/Rekreasyon Açısından Değerlendirilmesi (PEYZAJ-44)

1. Ankara Ü.

12 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Kaya ve Kömür Kırma Amaçlı Yüksek Basınçlı Gaz Püskürtme Sistemlerinin Geliştirilmesi

1. TÜBİTAK MAM

2. Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu

13 Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı

Yeni Nesil Deprem Yönetmelikleri için Performans Esaslı Değerlendirme ve Güçlendirme Yöntemlerinin Araştırılması ve Geliştirilmesi

1. Orta Doğu Teknik Ü.

14 Emniyet Genel Müdürlüğü KAME002 1. TÜBİTAK BİLGEM

15

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı -

Tapu ve Kadastro Genel

Müdürlüğü

Türkiye'de Yabancıların Taşınmaz

Edinimi ve Etkilerinin

Değerlendirilmesi

1. Ankara Ü.

B. 1512 Girişimcilik Aşamalı Destek Programı

Programla girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için, fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetlerin desteklenmesi, böylece nitelikli girişimciliğin özendirilmesi ve uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve süreçleri geliştirebilen Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının oluşturulması amaçlanmıştır. Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından mezun, üniversitelerin herhangi bir yüksek lisans veya doktora programına kayıtlı öğrenci veya mezun, herhangi bir şirkete ortak olmayan ve çağrı duyurusundaki nitelikleri taşıyan kişiler başvurabilmektedir. Program başvuruları çağrılı olarak alınmaktadır.

Bu program yenilikçi iş fikirlerinin ticari ürüne/sürece dönüştürülmesine yönelik aşağıda açıklanan dört aşamadan oluşmaktadır. Girişimci adayı bir aşamayı başarıyla tamamlamak kaydıyla sonraki aşamaya geçebilir.

Aşama 1; girişimcinin iş fikri başvurusunu sunduğu ve bu fikrin olumlu değerlendirilmesi durumunda girişimciye bu fikri bir girişim planı ile projelendirmesi için isteğe bağlı olarak eğitim ve rehber desteği sağlanabilen aşamadır.

Aşama 2; girişimcinin kuracağı sermaye şirketine geri ödemesiz sermaye desteği sağlanarak girişim planı çerçevesinde rehber desteği ile kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite, teknolojik doğrulama çalışmalarının gerçekleştirildiği aşamadır.

Aşama 3; ikinci aşamada geliştirilen çıktı üzerinde daha fazla Ar-Ge çalışmasına ihtiyaç duyulduğu durumlarda, kuruluşun detay tasarım, ticari prototipin geliştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetlerinin TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı kapsamında desteklendiği aşamadır. Bu aşamadan 5746 sayılı kanun kapsamında diğer kamu kurumlarından Teknogirişim Sermaye Desteği almış firmalar da faydalanabilir.

128

Aşama 4; kuruluşun talebi üzerine TÜBİTAK’ın girişim sermayesi firmalarına mektup göndererek, kuruluşa veya proje çıktısına ortak olmaya davet ettiği ve/veya çıktıların satışını kolaylaştırmak üzere belirli aralıklarla proje pazarları düzenlediği/desteklediği aşamadır.

Program kapsamında, Aşama 2’de verilecek hibe destek tutarı, bir defaya mahsus, sermaye desteği şeklinde olup en fazla 100 bin TL’dir. Ayrıca, girişimcinin Aşama 3’e devam etmesi durumunda verilecek hibe destek tutarı ve oranı TÜBİTAK 1507 Programı’na ilişkin Uygulama Esasları’na göre belirlenir.

Tablo 46. TÜBİTAK 1512 Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Bilgileri

2012 Çağrısı 2013 Çağrısı 2014 Çağrısı

İş Fikri (1. Aşama) Başvurusu 745 1.220 1.251

2. Aşama Başvurusu Yapmaya Hak Kazananlar 451 447 419

İş Planı (2. Aşama) Başvurusu 360 377 334

Şirketi Kurmaya Hak Kazananlar 125 140 124

Kurulan Şirket Sayısı 112 127 111

Hibe Destek Tutarı (Milyon TL) 10,0 10,3 -

2013 çağrısı kapsamında 140 girişimci, firma kurma hakkı kazanmış, bu girişimcilerin 127’si firmalarını kurmuştur. Programın Nisan ayında açılan 2014 yılı çağrısı kapsamında 124 girişimci firma kurmaya hak kazanmıştır. Desteklenen girişimcilere, 2013 yılında 6,9 milyon TL (2014 sabit fiyatlarla), Ocak- Ekim 2014 döneminde ise 13,8 milyon TL olmak üzere, 2013-Ekim 2014 döneminde toplam 20,7 milyon TL (2014 sabit fiyatlarla) destek sağlanmıştır (Tablo 46).

Programın 2014 yılı çağrısında, belirli konularda, iş fikri sahibi girişimcilere, TÜBİTAK’ın çağrı ortağı olarak seçtiği firmalar tarafından da ek destek sağlanması planlanmaktadır. TÜBİTAK 1512/B kapsamında 2013 yılında çağrı ortaklarının belirlendiği çağrıya 19 firma başvurmuştur. Mart 2014 tarihinde, TÜBİTAK 1512/B kapsamında girişimcilere ek destek sağlayacak, sektörde önde gelen 11 büyük ölçekli firma (Çağrı Ortağı) belirlenmiştir. Bu firmalar belirledikleri özel konularda çalışacak olan firmaları destekleyecektir. 87 girişimci bu destekten faydalanmak üzere başvurmuştur. TÜBİTAK 1512 Programı kapsamında 2. aşama sürecinde destek almaya hak kazanan 124 girişimciden 37’si bu ek destekten faydalanmak istediğini belirtmiştir.

C. 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı

Üniversite sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerde üretilen bilgiye dayalı olarak geliştirilen yeni teknolojilerin sanayinin kullanımına sunulması, üniversitelerin ulusal ve uluslararası destek mekanizmalarından yararlanması ve akademik girişimciliğin teşvik edilmesi amaçlarına yönelik bir arayüz olan teknoloji transfer ofislerinin (TTO) etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla, TÜBİTAK 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı başlatılmıştır.

Program kapsamında, üniversite-sanayi işbirliği çerçevesinde Ar-Ge projeleri oluşturma, geliştirme ve destekleme faaliyetleri, fikri ve sınai mülkiyet haklarının tescili ve korunması, pazarlanması, ticarileştirilmesi, girişim sermayesi desteği, kuluçka merkezi kurma, iş rehberliği, danışmanlık ve eğitim hizmetleri sağlama ve bu konularda bilinçlenme oluşturacak etkinlikleri düzenleme ve yayınlar yapma konularında, Türkiye’de kurulmuş veya kurulacak TTO’ların geri ödemesiz (hibe) olarak desteklenmesi hedeflenmektedir. Destekleme süresi proje bazında 5 yıldır. Bu süre en fazla 5 yıl daha uzatılabilmektedir. Destek oranı ilk 5 yıl %80, ikinci 5 yıl %60’tır. Destek tutarı üst sınırı her bir TTO için yıllık 1 milyon TL’dir.

2012 yılında program kapsamında 39 üniversite başvuru yapmıştır. 2012 yılı çağrısı kapsamında 10 üniversitenin (Boğaziçi Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi) desteklenmesine karar verilmiştir. 2012 yılı çağrısı kapsamında desteklenmesi uygun bulunan TTO’ların, 2013 yılı çağrısı kapsamında başvuru yapacak

129

kuruluşlara mentörlük hizmeti vermesi sağlanmıştır. 2013 yılında 2012 çağrısı kapsamında desteklenen üniversitelere 8,6 milyon TL hibe destek sağlanmıştır.

Programa ilişkin 2013 yılında açılan çağrı kapsamında ise 36 üniversite proje başvurusunda bulunmuştur. Proje başvurularının değerlendirilmesi sonucunda 10 üniversitenin (Anadolu Üniversitesi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Şehir Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi) desteklenmesine karar verilmiştir. 2014 yılı Ocak-Ekim döneminde iki çağrı kapsamında desteklenen 20 TTO’ya 17,8 milyon TL ödeme yapılmıştır.

TÜBİTAK 1513 Programı 2014 yılı çağrısı, 18 Temmuz 2014-15 Eylül 2014 tarihleri arasında açılmış olup, çağrıya 11 üniversite başvuru yapmıştır. Başvurların değerlendirme süreçleri devam etmektedir.

D. 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı

Türkiye’de yerleşik Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarının Ar-Ge faaliyetleri yürütmelerine, bu faaliyetler sonucu ortaya çıkan ürün ve/veya teknoloji üretim altyapısının oluşturulmasına veya geliştirilmesi söz konusu ürün ve/veya teknolojiye yönelik üretim sürecinin iyileştirilmesine katkı sağlamak için söz konusu Ar-Ge yoğun başlangıç firmalarına yatırım yapmak amacıyla kurulan girişim sermayesi fonlarını hibe olarak desteklemek amacıyla TÜBİTAK 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı oluşturulmuştur.

TÜBİTAK 1514 Programı çerçevesinde, girişim şirketlerine yatırım yapmayı taahhüt eden girişim sermayesi fonlarının, fon büyüklüğünün en fazla %20’sine karşılık gelen tutar, TÜBİTAK tarafından hibe olarak karşılanmaktadır. Eş-sermaye katkısı olarak diğer yatırımcılardan fon büyüklüğünün en az %80’ine katılmaları istenmektedir; ancak fon yöneticisinin en az %1 oranında fona katılması gerekmektedir. 2013 yılında açılan çağrı kapsamında TÜBİTAK’ın her bir fona aktaracağı hibe destek tutarı azami 15 milyon TL olacaktır. 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı kapsamında hibe destek verilecek girişim sermayesi fonunun büyüklüğünün asgari 20 milyon TL olması beklenmektedir. Desteklenecek girişim sermayesi fonlarının destek süresi, fon destek sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en fazla on iki yıldır. Fon destek süresinin ilk beş yılı yatırım dönemini, kalan süre de çıkış dönemini ifade etmektedir.

1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı'nın ilk çağrısı 2013 yılında açılmış olup 16 başvuru alınmıştır. 2014 yılında yapılan değerlendirme sonucunda 2’si fon yöneticisi 6’sı aday fon yöneticisi olmak üzere 8 fon yöneticisinin desteklenmesine karar verilmiştir.

E. 1601 Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı

Yenilik ve girişimcilik alanlarında kapasite artırılmasına yönelik başlatılan “1601 Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı” 2013 Temmuz ayında yürürlüğe girmiştir. TÜBİTAK 1601 Programı kapsamında Ar-Ge ve yenilik alanlarında sağlanan kamu desteklerinin daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlayacak mekanizmaların desteklenmesi ile ulusal yenilik ve girişimcilik ekosisteminin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda;

Eğitim (proje yönetimi vb.)

Mentörlük

Kümelenme

İşbirliği ağları

Proje pazarı

Yatırım pazarı

alanlarında çağrılar açılmaktadır.

Ulusal yenilik ve girişimcilik ekosisteminin gelişmesini destekleyen mekanizmaların oluşturulması ve sürdürülmesi amacıyla oluşturulan destek programının ilk çağrısına, 1 Ağustos 2013 tarihinde “Üniversitelerde Girişimcilik Sertifika Programı Oluşturulması ve Yürütülmesi” konusunda çıkılmıştır. Çağrıya 48 üniversiteden başvuru yapılmıştır. 2013 yılı Aralık ayında, çağrıya başvuran üniversitelerden 14’ünün desteklenmesine karar verilmiştir.

130

Programın 2013 yılında açılan 2. çağrısı “Özel Sektör Firmalarının Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesini Artırmaya Yönelik Mentörlük Mekanizması Geliştirilmesi ve Uygulanması” başlıklı çağrısına ise 30 firma başvurmuş olup, 6 firmanın desteklenmesi uygun bulunmuştur.

2014 yılında program kapsamında; “Teknoloji Transfer Ofislerine Yönelik Hazırlık, Başlangıç ve Kapasite Artırımı Sağlanması ve Uygulanması” başlıklı çağrıya 18 Temmuz - 15 Ekim 2014 tarihleri arasında çıkılmıştır. Bu çağrı kapsamında kuruluş ve/veya başlangıç aşamasında olup yeterli altyapı, deneyim, bilgi birikimi ve insan kaynağı olmayan TTO’lar desteklenecektir. Çağrıya 20 TTO başvuru yapmıştır. Başvuruların değerlendirme süreci devam etmektedir.

F. 1602 Patent Destek Programı

TÜBİTAK 1602 Patent Destek Programı ile ülkemiz kaynaklı ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısının artırılması, gerçek ve tüzel kişilerin patent başvurusu yapmaya teşvik edilmesi ve ülkemizdeki patent sayısının artırılması amacıyla patent başvurusu ile araştırma ve inceleme raporu ücretleri için 2014 yılından itibaren hibe desteği sağlanmaya başlanmıştır.

1602 Programı kapsamında Türk Patent Enstitüsü’ne, Avrupa Patent Ofisi’ne, Dünya Fikri Haklar Örgütü’ne, Japonya Patent Ofisi’ne, ABD Marka ve Patent Ofisi’ne yapılan tüm patent başvuruları desteklenmektedir.

Araştırma raporu ve inceleme raporu desteklerinin yanı sıra Türkiye’de patent alınması durumunda 3.000 TL, ABD, Japonya veya Avrupa Patenti alınması durumunda 10.000 TL Patent Ödülü verilmektedir.

Destek programı kapsamında 2014 yılı Ocak-Ekim döneminde 1.976 ulusal patent başvurusu, 339 uluslararası patent başvurusu yapılmıştır. Program kapsamında aynı dönemde 7,1 milyon TL hibe desteği verilmiştir.

G. 1005 Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı

2013 yılında yürürlüğe giren programın amacı; ülkemizde ihtiyaç duyulan, teknolojik dışa bağımlılığımızı azaltacak ve/veya ülkemizin rekabet gücünü artıracak ulusal/uluslararası yeni bir ürün/süreç/yöntem/model geliştirme amacına yönelik uygulamalı araştırma ve/veya deneysel geliştirme projelerinin desteklenmesidir.

TÜBİTAK 1005 Programı kapsamında 2013 yılında 80, 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla ise 273 proje başvurusu yapılmıştır. 2013 yılında gelen 80 proje başvurusu arasından 7 proje için destek kararı verilmiş olup bu projeler 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla yürürlüktedir. 2014 yılının ilk döneminde gelen 151 proje başvurusu arasından 14 proje desteklenmeye hak kazanmıştır ve bu projelerden 9’u yürürlüğe girmiştir. 2014 yılı Ekim sonu itibarıyla toplamda 16 proje yürürlükte olup, bu projelere yaklaşık 2 milyon TL aktarılmıştır.

H. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde1 aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

Ülke sanayisinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması amacıyla teknolojik bilgi üretilmesi,

Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirilmesi,

Ürün kalitesinin veya standardının yükseltilmesi,

Verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi,

Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi,

Teknoloji yoğun yatırım ve girişimciliğin desteklenmesi,

Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratılması,

Teknoloji transferine katkıda bulunulması,

Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik ve hukuki altyapının sağlanması

1 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 6 Temmuz 2001 tarih ve 24454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe

konulmuştur.

131

2001 yılından itibaren uygulamaya konulan, sanayicimizi, araştırmacı ve üniversitelerimiz ile buluşturarak teknolojik üretime yönelik yeni ürün ve üretim yöntemleri geliştirmelerini sağlayacak bu Kanun kapsamında; Ekim 2014 itibarıyla toplam 59 Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Ankara’da 8, İstanbul’da 7, Kocaeli’nde 4, İzmir’de 4 ve Konya, Antalya, Kayseri, Trabzon, Adana, Erzurum, Mersin, Isparta, Gaziantep, Eskişehir, Bursa, Denizli, Edirne, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Tokat, Sakarya, Bolu, Kütahya, Samsun, Malatya, Urfa, Düzce, Çanakkale, Kahramanmaraş, Tekirdağ, Van, Çorum, Manisa, Niğde, Burdur, Yozgat, Kırıkkale, Balıkesir ve Hatay’da 1 TGB) kurulmuştur (Tablo 47 ve 48).

Tablo 47. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi*

Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite/Kurum İl Kuruluş

Yılı

1 ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara 2001

2 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı TÜBİTAK-TTGV Kocaeli 2001

3 Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

Ankara 2002

4 İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü İzmir 2002

5 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sabancı Üniversitesi Kocaeli 2002

6 Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hacettepe Üniversitesi Ankara 2003

7 İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Teknik Üniversitesi İstanbul 2003

8 Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi Anadolu Üniversitesi Eskişehir 2003

9 Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Selçuk Üniversitesi Konya 2003

10 Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kocaeli Üniversitesi Kocaeli 2003

11 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul 2003

12 İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Üniversitesi İstanbul 2003

13 Batı Akdeniz Teknokenti Teknoloji Geliştirme Bölgesi Batı Akdeniz Üniversitesi Antalya 2004

14 Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Erciyes Üniversitesi Kayseri 2004

15 Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon 2004

16 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi Çukurova Üniversitesi Adana 2004

17 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mersin Üniversitesi Mersin 2005

18 Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta 2005

19 Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi Uludağ Üniversitesi Bursa 2005

20 Erzurum Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi Atatürk Üniversitesi Erzurum 2005

21 Gaziantep Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziantep Üniversitesi Gaziantep 2006

22 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ankara Üniversitesi Ankara 2006

23 Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gazi Üniversitesi Ankara 2007

24 Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Fırat Üniversitesi Elazığ 2007

25 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Pamukkale Üniversitesi Denizli 2007

132

Tablo 47. Faaliyette Olan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi* (Devamı)

Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite/Kurum İl Kuruluş

Yılı

26 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi Cumhuriyet Üniversitesi Sivas 2007

27 Dicle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dicle Üniversitesi Diyarbakır 2007

28 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi Trakya Üniversitesi Edirne 2008

29 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sakarya Üniversitesi Sakarya 2008

30 Tokat Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat 2008

31 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Boğaziçi Üniversitesi İstanbul 2009

32 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Bolu 2009

33 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İnönü Üniversitesi Malatya 2009

34 Kütahya Dumlupınar Tasarım Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dumlupınar Üniversitesi Kütahya 2009

35 İstanbul Teknoloji Geliştirme Bölgesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İstanbul 2009

36 Samsun Teknoloji Geliştirme Bölgesi On Dokuz Mayıs Üniversitesi

Samsun 2009

37 Düzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Düzce Üniversitesi Düzce 2010

38 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

K.Maraş 2011

39 Namık Kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ 2011

40 Çanakkale Teknoloji Geliştirme Bölgesi Çanakkale 18 Mart Üniversitesi

Çanakkale 2011

41 Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir 2013

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı


Tablo 48. Faaliyette Olmayan, Altyapı Çalışmaları Devam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri*

Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite/Kurum İl

Kuruluş Yılı

1 ASO Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi TOBB Üniversitesi Ankara 2008

2 Harran Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Harran Üniversitesi Şanlıurfa 2010

3 Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

Kocaeli 2011

4 Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Celal Bayar Üniversitesi Manisa 2012

5 Çorum Teknoloji Geliştirme Bölgesi Hitit Üniversitesi Çorum 2012

6 İzmir Bilim ve Teknoloji Parkı Teknoloji Geliştirme Bölgesi İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir 2012

7 Niğde Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Niğde Üniversitesi Niğde 2012

8 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Van 2012

133

Tablo 48. Faaliyette Olmayan, Altyapı Çalışmaları Devam Eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri* (Devamı)

Teknoloji Geliştirme Bölgesi Üniversite/Kurum İl Kuruluş Yılı

9 Bozok Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bozok Üniversitesi Yozgat 2013

10 Kırıkkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kırıkkale Üniversitesi Kırıkkale 2013

11 Makü-Baka Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Burdur 2013

12 Ankara Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Ankara 2014

13 Balıkesir Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Balıkesir Üniversitesi Balıkesir 2014

14 Ege Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ege-Dokuz Eylül-Yaşar Üniversiteleri

İzmir 2014

15 Finans Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Boğaziçi Üniversitesi istanbul 2014

16 Hatay Teknoloji Geliştirme Bölgesi Mustafa Kemal Üniversitesi Hatay 2014

17 Marmara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Marmara Üniversitesi İstanbul 2014

18 Ostim Ekopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

Ankara-Gazi-Hacettepe- Atılım-Çankaya-Başkent- TOBB-Turgut Özal Üniversiteleri

Ankara 2014



Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren fi rma sayısı 2014 Ekim itibarıyla 2.956’ya ulaşmıştır (Şekil 9). Aynı dönemde TGB’lerde 29.903 kişiye istihdam sağlanmıştır (Şekil 10).

Şekil 10. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde İstihdam Edilen Personel Sayısı*



* 30 Nisan 2014 itibarıyla


Şekil 11. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yürütülen Proje Sayısı*



Şekil 8. Teknoloji Geliştirme Bölgesi Sayısı*



Şekil 9. Faaliyet Gösteren Firma Sayısı*



134

TGB’lerde ağırlıklı olarak sırasıyla yazılım, bilişim, elektronik, ileri malzeme teknolojileri başta olmak üzere; tasarım, nanoteknoloji, biyoteknoloji, otomotiv, tıp teknolojileri ve yenilenebilir enerji konularında çalışan yenilikçi firmalar yer almakta olup bölgelerde yürütülen toplam Ar-Ge proje sayısı 31 Ekim 2014 itibarıyla 6.902’dir (Şekil 11).

Faaliyete geçen teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan şirketlerin, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere, Japonya, İsrail, İngiltere ve Almanya gibi dünyanın en gelişmiş ülkelerine yapmış oldukları teknolojik ürün ihracatı 2014 Ekim sonu itibarıyla 5 milyar ABD dolarına ulaşmıştır.

Yabancı sermaye açısından baktığımızda teknoloji geliştirme bölgelerinde toplam 126 yabancı/yabancı ortaklı firma yer almaktadır.

Değerlendirme

4691 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2014 Ekim sonuna kadar geçen sürede;

İlan edilen Teknoloji Geliştirme Bölgesi sayısı 59’a

Faaliyete geçen Teknoloji Geliştirme Bölgesi sayısı 41’e

Firma sayısı 2.956’ya

İstihdam edilen personel sayısı 29.903’e (18.436 Ar-Ge, 1.209 destek personeli, 3.442 kapsam dışı personel)

Biten proje sayısı 14.194’e

Üzerinde çalışılan proje sayısı 6.902’ye

İhracat 1,7 milyar ABD dolarına

Yabancı/yabancı ortaklı firma sayısı 126’ya

Başvurusu yapılan patent sayısı 652’ye ve tescil edilen patent sayısı 384’e

ulaşmıştır.

I. KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER) Faaliyetleri

31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla, KOSGEB bünyesinde 26 ilde 43 Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER), KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlüklerine bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, yapılan Ar-Ge ve yenilik işbirliği sayısı 73’e ulaşmış olup toplamda 116 üniversite-sanayi işbirliği sağlanmıştır.

30 Nisan 2014-31 Ekim 2014 tarihleri arasında 1 TEKMER İşbirliği Protokolü ve 4 Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

KOSGEB ile Bingöl Üniversitesi ve Bingöl Ticaret ve Sanayi Odası arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

KOSGEB ile Abdullah Gül Üniversitesi arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

KOSGEB ile Batman Üniversitesi ve Batman Ticaret ve Sanayi Odası arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü imzalanmıştır.

KOSGEB ile Bahçeşehir Üniversitesi arasında mevcut bulunan Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü, TEKMER İşbirliği Protokolü’ne dönüştürülmüştür.

Şekil 12. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yer Alan Yabancı Firma Sayısı*



135

KOSGEB ile Sakarya Üniversitesi, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı arasında mevcut bulunan TEKMER İşbirliği Protokolü; Sakarya Üniversitesi ve Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası arasında Ar-Ge ve İnovasyon İşbirliği Protokolü’ne dönüştürülmüştür.

J. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknogirişim Sermayesi Desteği

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak 1 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun çerçevesinde sağlanan Teknogirişim Sermayesi Desteği ile yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amaçlanmaktadır. Program kapsamında 2009-2014 döneminde yapılan 4.878 başvurunun 1.034’ü destek kapsamına alınmıştır (Tablo 49).

Tablo 49. Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı Kapsamında Desteklenen Girişimci Sayıları

Yıl Başvuru Sayısı Desteklenmeye Değer

Bulunan Girişimci Sayısı Desteklenen İşletme Sayısı

(Sözleşme İmzalayan)

2009 159 83 78

2010 724 100 102

2011 859 288 272

2012 1.597 296 288

2013 1.539 307 294

2014* 1.748 284 270

TOPLAM 4.878 1.074 1.034



Tablo 50. Teknoloji Alanlarına Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı

Teknolojik Alanlar 2009 2010 2011 2012 2013 2014* Toplam

Elektronik Bilişim Teknolojileri ve Telekomünikasyon

35 42 123 104 87 101 492

Endüstriyel Üretim Malzeme ve Taşıma Teknolojileri

13 18 55 76 45 51 258

Diğer Endüstriyel Teknolojiler 12 18 42 39 11 6 128

Enerji 8 8 30 38 30 28 142

Fiziksel ve Pozitif Bilimler 10 9 12 15 13 11 70

Biyolojik Bilimler - 7 10 16 44 29 106

Tarım ve Deniz Ürünleri - - - - 7 12 19

Tarımsal Gıda Endüstrisi - - - - 32 13 45

Ölçümler ve Standartlar - - - - 7 6 13

İnsan ve Çevre Koruması - - - - 16 11 27

Sosyal ve Ekonomik Konular - - - - 2 2 4

Genel Toplam 78 102 272 288 294 270 1.304



136

Tablo 51. 2009-2014 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı*

No Üniversite Adı 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Toplam Şehir

1 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 7 20 51 51 47 30 206

Ankara (526)

2 İ.D. Bilkent Üniversitesi 8 7 22 26 15 11 89

3 Gazi Üniversitesi 3 7 13 8 17 10 58

4 Ankara Üniversitesi 5 2 9 11 10 15 52

5 Hacettepe Üniversitesi 3 4 10 16 9 9 51

6 Başkent Üniversitesi 2 0 11 8 4 1 26

7 TOBB ETÜ 1 1 4 4 3 2 15

8 Atılım Üniversitesi 1 0 6 1 4 0 12

9 Çankaya Üniversitesi 1 1 2 2 2 4 12

10 Ufuk Üniversitesi 0 1 1 0 0 0 2

11 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 0 0 0 1 1 0 2

12 Kara Harp Okulu 1 0 0 0 0 0 1

13 İstanbul Teknik Üniversitesi 7 5 15 22 21 31 101

İstanbul (285)

14 Yıldız Teknik Üniversitesi 3 4 4 9 10 10 40

15 İstanbul Üniversitesi 0 1 11 15 6 6 39

16 Boğaziçi Üniversitesi 0 5 7 3 3 2 20

17 Fatih Üniversitesi 2 0 2 4 5 7 20

18 Marmara Üniversitesi 0 3 3 5 3 3 17

19 Sabancı Üniversitesi 0 0 3 1 2 6 12

20 Yeditepe Üniversitesi 0 1 4 0 2 2 9

21 Özyeğin Üniversitesi 0 0 0 2 1 4 7

22 Bahçeşehir Üniversitesi 0 0 2 1 2 1 6

23 Koç Üniversitesi 0 1 1 0 0 1 3

24 Maltepe Üniversitesi 0 0 0 1 0 1 2

25 Haliç Üniversitesi 0 0 0 0 0 2 2

26 Kadir Has Üniversitesi 0 0 0 1 0 0 1

27 Beykent Üniversitesi 0 0 1 0 0 0 1

28 Mimar Sinan Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1

29 İstanbul Aydın Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1

30 Işık Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1

31 İstanbul Kültür Üniversitesi 0 0 1 0 0 0 1

32 Doğuş Üniversitesi 0 0 0 0 1 0 1

33 Dokuz Eylül Üniversitesi 3 2 5 3 3 4 20

İzmir (53) 34 Ege Üniversitesi 4 1 2 3 5 5 20

35 İzmir Yük. Tek. Ens. 1 1 0 2 1 5 10

36 İzmir Ekonomi Üniversitesi 0 0 0 2 1 0 3

37 Selçuk Üniversitesi 6 5 14 5 8 8 46 Konya (46)

38 Karadeniz Teknik Üniversitesi 5 4 9 5 6 3 32 Trabzon

(32)

39 Çukurova Üniversitesi 2 3 5 8 11 2 31 Adana (31)

40 Fırat Üniversitesi 0 0 8 10 10 9 37 Elazığ (37)

137

Tablo 51. 2009-2014 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı* (Devamı – I)


41 Kocaeli Üniversitesi 0 2 2 6 4 4 18 Kocaeli

(34) 42 Gebze Yük. Tek. Ens. 1 0 1 8 3 3 16

43 Erciyes Üniversitesi 4 3 3 5 10 13 38 Kayseri

(38)

44 Süleyman Demirel Üniversitesi 0 0 6 3 5 7 21 Isparta

(21)

45 Akdeniz Üniversitesi 0 1 3 4 4 5 17 Antalya

(17)

46 Anadolu Üniversitesi 0 3 1 1 2 2 9 Eskişehir

(16) 47 Osmangazi Üniversitesi 0 0 2 0 3 2 7

48 Mersin Üniversitesi 0 0 2 5 3 4 14 Mersin

(14)

49 Sakarya Üniversitesi 0 0 2 2 5 2 11 Sakarya

(11)

50 Niğde Üniversitesi 1 1 2 3 1 0 8 Niğde

(8)

51 Kırıkkale Üniversitesi 2 0 1 2 2 1 8 Kırıkkale

(8)

52 Dumlupınar Üniversitesi 0 1 0 4 1 0 6 Kütahya

(6)

53 Uludağ Üniversitesi 0 1 0 1 3 1 6 Bursa

(6)

54 Karabük Üniversitesi 0 0 1 1 2 1 5 Karabük

(5)

55 Pamukkale Üniversitesi 1 0 1 0 1 1 4 Denizli

(4)

56 Afyon Kocatepe Üniversitesi 1 1 0 1 0 0 3 Afyon

(3)

57 Gaziantep Üniversitesi 1 0 0 1 1 1 4 Gaziantep

(5) 58 Zirve Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1

59 Bülent Ecevit (Karaelmas) Üniversitesi

0 0 1 0 2 0 3 Zonguldak

(3)

60 K.Maraş Sütçü İmam Üniversitesi 0 0 1 0 2 0 3 K.Maraş

(3)

61 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 0 0 0 1 2 0 3 Samsun

(3)

62 Gaziosmanpaşa Üniversitesi 0 0 0 1 2 1 4 Tokat

(4)

63 Cumhuriyet Üniversitesi 0 1 1 0 0 0 2 Sivas

(2)

64 Mustafa Kemal Üniversitesi 0 0 2 0 0 0 2 Hatay

(2)

65 Atatürk Üniversitesi 0 0 1 0 1 0 2 Erzurum

(2)

66 Onsekiz Mart Üniversitesi 0 0 0 0 2 1 3 Çanakkale

(3)

67 Düzce Üniversitesi 0 0 0 0 2 0 2 Düzce

(2)

138

Tablo 51. 2009-2014 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı* (Devamı – II)


68 İnönü Üniversitesi 0 1 0 0 0 1 2 Malatya

(2)

69 Trakya Üniversitesi 0 0 1 0 0 0 1 Edirne

(1)

70 Abant İzzet Baysal Üniversitesi 0 0 1 0 0 0 1 Bolu (1)

71 Harran Üniversitesi 0 0 1 0 0 0 1 Ş.Urfa

(1)

72 Yalova Üniversitesi 0 0 0 1 0 0 1 Yalova

(1)

73 Dicle Üniversitesi 0 0 0 0 1 0 1 Diyarbakır

(1)

74 Hitit Üniversitesi 0 0 0 0 1 1 2 Çorum

(2)

75 Kafkas Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1 Kars

(1)

76 Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

0 0 0 0 0 1 1 Rize

(1)

77 Bayburt Üniversitesi 0 0 0 0 0 1 1 Bayburt

(1)

78 Doğu Akdeniz (Kıbrıs) Üniversitesi

0 0 1 1 2 0 4

Yurt Dışı (62)

79 Northeastern (ABD) 0 1 0 0 1 1 3

80 Boston (ABD) 0 0 0 0 0 2 2

81 California (ABD) 0 0 0 0 1 1 2

82 Georgia (ABD) 0 0 2 0 0 0 2

83 Utah State (ABD) 0 1 0 1 0 0 2

84 École Polytechnique Fédérale de Lausanne (Kanada)

0 0 2 0 0 0 2

Yurt Dışı (62)

85 Eindhoven (Hollanda) 0 1 1 0 0 0 2

86 Girne Amerikan (Kıbrıs) 0 0 0 0 0 1 1

87 Uluslararası Kıbrıs (Kıbrıs) 0 0 1 0 0 0 1

88 Ahmet Yesevi (Kazakistan) 0 1 0 0 0 0 1

89 Qafqaz (Azerbaycan) 0 0 0 0 0 1 1

90 Carnegie Mellon (ABD) 0 0 0 0 0 1 1

91 Cincinnati Ohio (ABD) 0 0 0 1 0 0 1

92 Clemson (ABD) 0 0 0 1 0 0 1

93 Cornell (ABD) 0 0 0 0 0 1 1

94 Columbia (ABD) 0 0 0 0 1 0 1

95 Florida International (ABD) 0 0 0 0 1 0 1

96 Indiana (ABD) 0 0 0 1 0 0 1

97 Kutzdown (ABD) 1 0 0 0 0 0 1

98 Missouri Bil. ve Tek. (ABD) 0 0 0 0 0 1 1

99 Memphis (ABD) 0 0 0 0 1 0 1

100 Northwestern (ABD) 0 0 1 0 0 0 1

101 Ohio State (ABD) 0 0 0 0 1 0 1

139

Tablo 51. 2009-2014 Yıllarında Üniversitelere Göre Teknogirişim Sermayesi Desteği Dağılımı* (Devamı – III)


102 Rennelaer Polytechnic (ABD) 1 0 0 0 0 0 1

Yurt Dışı (62)

103 South Florida (ABD) 0 0 0 0 1 0 1

104 Southern California (ABD) 0 0 0 1 0 0 1

105 Stanford (ABD) 0 1 0 0 0 0 1

106 Newyork State Binghamton(ABD) 0 1 0 0 0 0 1

107 Virginia Commonwealth (ABD) 0 0 0 0 0 1 1

108 Berlin Teknik (Almanya) 0 0 0 0 1 0 1

109 Hamburg Teknoloji (Almanya) 0 0 0 0 0 1 1

110 Kassel (Almanya) 0 0 0 0 0 1 1

111 Niederrhein (Almanya) 0 0 0 0 1 0 1

112 Rwth Aachen (Almanya) 0 0 0 0 1 0 1

113 Tours Francois Rabelais (Fransa) 0 0 0 0 1 0 1

114 Paris Tek. Ens. (Fransa) 0 0 0 0 0 1 1

115 Joseph Fourier (Fransa) 0 0 1 0 0 0 1

116 Calgari (Kanada) 0 0 0 1 0 0 1

117 Twente (Hollanda) 0 0 0 0 1 0 1

118 Brunel (İngiltere) 0 0 0 0 1 0 1

119 Halmstad (İsveç) 0 0 0 0 1 0 1

120 Jaist (Japonya) 0 1 0 0 0 0 1

121 Kore Denizcilik (G. Kore) 0 0 0 1 0 0 1

122 Ruse Angel Kunchev (Bulgaristan) 0 0 0 0 0 1 1

123 Varna (Bulgaristan) 0 1 0 0 0 0 1

124 Pavia (İtalya) 0 0 0 0 0 1 1

125 Politecnico di Torino (İtalya) 0 0 0 0 0 1 1

Yurt Dışı (62)

126 Universite de Mons (Belçika) 0 0 0 0 0 1 1

127 Polytechnic University of Catalonia (İspanya)

0 0 0 0 0 1 1

128 Viyana Teknik (Avusturya) 0 0 1 0 0 0 1

TOPLAM 78 102 272 288 294 270 1.304 1.304



Tablo 52. Teknogirişim Sermaye Desteği Dönemsel Ödeme Bilgileri

Dönemler 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

I. Dönem Ödemesi** 4,2 6,0 10,0 17,8 17,5 16,9

II. Dönem Ödemesi** 2,7 4,2 11,9 13,0 12,8 9,6

III. Dönem Ödemesi** 2,7 3,2 7,6 - - -

Toplam** 9,6 13,3 29,5 30,8 30,4 26,5

Genel Toplam** 140,1

Kişi Başı Ortalama Destek Tutarı (TL/Kişi) 123.654 130.880 108.312 106.994 103.285 98.170

Kişi Başı Ortalama Destek Tutarı (TL/Kişi) 107.471

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı * 31 Ekim 2014 itibarıyla


140

Tablo 53. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Start-Up Firma Sayısı*

Teknopark Adı Start-Up

Firma Sayısı Teknopark Adı

Start-Up Firma Sayısı

ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi

55 Mersin Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9

Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi 50 Ankara Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

8

İTÜ Arı Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi

40 GOSB Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

7

Selçuk Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

39 Ata Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi 7

Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

35 Sakarya Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

7

Erciyes Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

31 Düzce Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi

5

Göller Bölgesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 27 Çukurova Teknoloji Geliştirme Bölgesi 4

Fırat Teknoloji Geliştirme Bölgesi 23 Dicle Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

4

İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 22 Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

3

Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi 21 Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi

2

Batı Akdeniz Teknoloji Geliştirme Bölgesi 20 Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

2

Trabzon Teknoloji Geliştirme Bölgesi 14 Cumhuriyet Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2

Hacettepe Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

13 Bolu Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2

İstanbul Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

13 Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

1

Gaziantep Teknopark 12 Malatya Teknoloji Geliştirme Bölgesi 1

Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi

10 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoparkı

0

Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi 9 Kahramanmaraş Teknoloji Geliştirme Bölgesi

0

Toplam 498


K. Teknoloji Yatırım A.Ş.

Teknoloji Yatırım A.Ş. ülkemizde geniş odaklı erken aşama teknoloji yatırım faaliyetlerinin ilk örneklerinden biri olarak gelişimini sürdürmektedir. Başlangıç sermayesi (start-up) şirketlerine ortak olarak risklerine katılmak, proje geliştirmek, eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere faaliyete geçen Teknoloji Yatırım A.Ş., 2006 yılından bu yana İTÜ Arı Teknokent binasında TTGV’ye tahsis edilen yerde faaliyetlerini yürütmektedir. Teknoloji Yatırım A.Ş., yatırım yaptığı şirketlerde henüz çıkış/hisse devri yapacak aşamaya gelmemiştir. Önümüzdeki dönemde yeni fonlara ve mevcut yatırımlara ilave destekler sağlanması hedeflenmiştir (Tablo 54).

141

Tablo 54. Teknoloji Yatırım A.Ş. Faaliyetleri

Yıllar Yapılan Başvuru Sayısı Yatırım Yapılan Firma Sayısı Yıllar Bazında Yatırım Tutarı**

2007 126 3 2,1

2008 85 1 0,8

2009 105 1 2,3

2010 120 0 0,1

2011 132 1 2

2012 148 0 2

2013 55 0 0

2014* 45 0 0

Toplam 816 6 9,3

Kaynak: TTGV



L. Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri

2014 yılında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 101 mükellef (firma), 2014 sabit fiyatlarıyla, 24,4 milyon TL tutarında gelir vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 55).

2014 yılında 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında toplam 809 mükellef (firma) 1,4 milyar TL tutarında kurumlar vergisi indiriminden faydalanmıştır (Tablo 55).

Ekim 2014 döneminde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan firmalarda çalışan doktoralı personel sayısı 646’ya, diğer Ar-Ge personeli sayısı ise 20.416’ya ulaşmıştır (Tablo 56).

Tablo 55. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Yararlanılan

Ar-Ge İndirimi ve Mükellef Sayıları

Mükellef Sayısı

Tutar*

2014 (Ocak-Ekim Dönemi)

Gelir Vergisi

Ar-Ge İndirimi (GVK'ya göre) 28 4,7

Ar-Ge İndirimi (5746 sayılı Kanuna göre) 73 19,7

Toplam Ar-Ge İndirimi 101 24,4

Kurumlar Vergisi

Ar-Ge İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-a) 245 100

Ar-Ge İndirimi (5746 Sayılı Kanun Mad. 3) 564 1.292

Toplam Ar-Ge İndirimi 809 1.391

*2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

Vergi teşvikinden yararlanan mükellef sayıları ve yararlanılan tutarlar Tablo 56’da sunulmaktadır.

142

Tablo 56. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükellef Sayıları ve Teşvik Tutarları

Dönem Mükellef Sayısı

Doktoralı Olanlar Diğerleri

Çalışan Sayısı Tutar* Çalışan Sayısı Tutar*

Ocak 2014 763 701 1.292 20.716 11.867

Şubat 2014 794 667 745 21.003 11.589

Mart 2014 1.446 770 1.335 22.935 18.652

Nisan 2014 798 680 1.219 21.357 18.783

Mayıs 2014 778 670 1.091 21.258 18.379

Haziran 2014 1.444 746 1.635 23.145 22.783

Temmuz 2014 754 620 1.376 21.435 21.736

Ağustos 2014 775 685 1.283 21.443 20.517

Eylül 2014 1.358 790 2.005 23.076 25.671

Ekim 2014 724 646 1.534 20.416 23.064

Kaynak: Maliye Bakanlığı

* 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Bin TL)

M. Türk Patent Enstitüsü Verileri

Ocak-Ekim 2014 tarihleri arasında patent ve faydalı model başvuru ve tescil bilgilerinin firma bazında, özel kişi bazında ve toplam değerleri Tablo 57, 58 ve 59’da verilmektedir.

Tablo 57. Firma Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (Ocak-Ekim 2014)

Patent Faydalı Model

Başvuru Tescil Başvuru Tescil

Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam Yerli Yabancı Toplam

1.700 5.340 7.040 615 4.020 4.635 1.327 43 1.370 1.184 52 1.236

Kaynak: TPE

Tablo 58. Özel Kişi Bazında Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (Ocak-Ekim 2014)




1.416 186 1.602 265 147 412 1.171 13 1.184 737 9 746

Kaynak: TPE

Tablo 59. Patent ve Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (Ocak-Ekim 2014)




3.116 5.525 8.641 880 4.167 5.047 2.498 56 2.554 1.921 61 1.982

Kaynak: TPE

143

30 Nisan 2014 - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında gerçekleşen diğer gelişmeler aşağıda verilmektedir:

Sabancı Üniversitesi, Niğde Üniversitesi, Pamukkale Teknokent Yönetici A.Ş., Kahramanmaraş Teknokent Yönetici A.Ş., Mevlana Kalkınma Ajansı, Erciyes Teknopark A.Ş. ve Gebze Ticaret Odası’nda Türk Patent Enstitüsü Bilgi ve Doküman Birimleri açılarak ülke genelindeki TPE birim sayısı 79’a çıkarılmıştır.

Üniversitelerde Sınai Mülkiyet Bilgisinin Yaygınlaştırılması Projesi kapsamında 1 üniversitede Senato Bilgilendirme Toplantısı, 5 üniversitede Farkındalık Etkinliği ve 5 üniversitede Patent Randevu Sistemi uygulaması gerçekleştirilmiştir.

30 Nisan 2014 tarihinde Ankara’da coğrafi işaretle ilgili paydaşların katılımıyla Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi Çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

8-9 Mayıs 2014 tarihlerinde Türk Patent Enstitüsü ve Avrupa Patent Ofisi işbirliğiyle bilgisayar ve farmokolojik tabanlı buluşlara yönelik olarak Patent Prosedürleri Tartışma Platformu etkinliği düzenlenmiştir.

15-16 Mayıs 2014 tarihlerinde Türk Patent Enstitüsü ve Avrupa Patent Ofisi işbirliğiyle İstanbul’da PATLIB 2014 Konferansı gerçekleştirilmiştir. Söz konusu konferansa, 38 Avrupa ülkesinden yaklaşık 300 temsilci katılım sağlamıştır.

15 Mayıs 2014 tarihinde İstanbul’da Türk Patent Enstitüsü ve Üniversiteler Arasında İşbirliği Konulu Rektörler Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantı kapsamında Türk Patent Enstitüsü ile 14 üniversite arasında, üniversitelerde bulunan Bilgi ve Doküman Birimleri’nin yeniden yapılandırılmasına ilişkin bir İyi Niyet Protokolü imzalanmıştır.

16-19 Mayıs 2014 tarihleri arasında Güney Kore’nin başkenti Seul’de gerçekleştirilen 7. Kore Uluslararası Kadın Buluşçular Fuarına katılan 3 Türk kadın buluşçu fuardan ödüllerle dönmüştür.

27-28 Mayıs 2014 tarihlerinde, Türk Patent Enstitüsü ve Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı İşbirliğiyle Coğrafi İşaretler Strateji Çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

29 Mayıs 2014 tarihinde KOBİ’lerin inovasyon kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla uygulanan Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Projesi medikal alet sektörüne yönelik olarak İzmir’de uygulanmaya konulmuştur.

12-13 Haziran 2014 tarihlerinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlükleri personeli ve Türk Patent Enstitüsü Bilgi ve Doküman Birimleri temsilcilerine yönelik eğitim semineri düzenlemiştir.

20 Haziran 2014 tarihinde Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Koordinasyon Kurulu’nun 12. Toplantısı gerçekleştirilmiştir.

4 Temmuz 2014 tarihinde Türk Tasarım Danışma Konseyi’nin 10. Toplantısı gerçekleştirilmiştir.

Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2016) Yüksek Planlama Kurulunun 26/08/2014 tarih ve 2014/23 sayılı kararıyla kabul edilmiş ve 2 Kasım 2014 tarih ve 29163 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

22-26 Ekim 2014 tarihleri arasında Antalya’da 5. Yöresel ve Geleneksel Ürünler Fuarı gerçekleştirilmiştir.

144

N. TÜBİTAK Ar-Ge Faaliyetleri Sonucunda Başvurusu Yapılan Patent Bilgileri

Başvuru sahibi TÜBİTAK olan ulusal patentler/patent başvuruları hakkında bilgiler Tablo 60’ta sunulmaktadır.

Tablo 60. TÜBİTAK Ulusal Patent Başvuru ve Tescil Sayısı

İncelemeli İncelemesiz Toplam

Koruma süresi devam eden tescilli 30 0 30

Koruma süresi sona eren tescilli 24 38 62

Koruma süresi devam eden başvuru 42 0 42

Koruma süresi sona eren başvuru 12 4 16

Toplam patent/patent başvurusu sayısı 108 42 150

Kaynak: TÜBİTAK

Başvuru sahibi TÜBİTAK olan uluslararası patent/patent başvurusu aileleri hakkında bilgiler Tablo 61’de sunulmaktadır.

Tablo 61. Uluslararası Patent/Patent Başvurusu Aileleri

Koruma süresi devam

Koruma süresi sona eren

Toplam

Yalnızca uluslararası patent (Patent Cooperation Treaty-PCT) başvuruları

11 6 17

Yalnızca Avrupa patenti (European Patent-EP) başvuruları

7 3 10

Tüm uluslararası patent (PCT) başvuruları 35 9 44

Tüm Avrupa patenti (EP) başvuruları 31 5 36

Aynı buluş ile ilgili hem uluslararası hem Avrupa patenti başvurusu olan patent aileleri

23 3 26

Buluş sayısı bakımından toplam 41 12 53

Kaynak: TÜBİTAK

145

Stratejik Amaç Y3: Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması

Y3- Bölüm 1: UBTYS 2011-2016’nın 2014 Yılı Eylem Planında Y3 Stratejik Amacı Altında Yer Alan Eylemlere İlişkin Gelişmeler



Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y3.

Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge İşbirliği Kültürünün Yaygınlaştırılması

Amaç Y3.1.

Sistem etkileşimlerinin sektörler ve disiplinlerarası yöne çekilmesi

Y3.1.1 Sektörel ve yerel boyutta paydaşlar arasındaki etkileşimleri tetikleyecek Ar-Ge ve yenilik eksenli işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması

Eylem: Ülke genelinde mekânsal veri üreten ve kullanan kurum ve kuruluşlar arasında bilgi ve deneyim paylaşımının, uyum ve eşgüdümün etkin bir bilgi sistemi kullanılarak sağlanması


İçişleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı,

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, İller Bankası A.Ş., Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, TÜİK,

Kalkınma Ajansları, İl Özel İdareleri, Üniversiteler, Belediyeler

2011-2016

D

Gelişme: Çalışmaları tamamlanmış olan Ulusal Coğrafi Veri Portalı www.geoportal.gov.tr adresi üzerinden yayına açılmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumluluğundaki coğrafi veriler ile birlikte diğer tüm kamu kurumlarının mekânsal veri kaynaklarının bulunması, metaveri araması yapılması ve metaveri girişi/düzenlenmesi, sorgu sonuçlarının metin ve harita olarak görüntülenmesi, yetkili kullanıcıların sorguladıkları verileri indirebilme gibi temel coğrafi veri portalı fonksiyonlarını yerine getirmektedir. Uygulama paydaş kurumlar ve lisanslı kullanıcılar başta olmak üzere kamuya açık herkes tarafından kullanılabilen bir uygulamadır. Yetkisiz kullanıcılar sistemin sadece sorgulama ve görüntüleme servislerinden yararlanabilmektedir.

e-Plan Otomasyonuna temel oluşturulması kapsamında, mevzuat çalışması ve plan lejantlarının hazırlanması çalışmaları yapılmış olup plan verileri veritabanı modelinin geliştirilmesi, plan-GML formatının oluşturulması ve plan verileri doğrulama yazılımının geliştirilmesi işleri sürdürülmektedir. Ayrıca e-plan web sitesi hazırlanarak mekânsal planlarla ilgili yasal ve teknik dokümanlar yayınlanmaktadır.

ATLAS uygulaması yetkilendirme politikalarını belirleme çalışmalarına devam edilmektedir. Veri İşçiliği birinci aşaması ile elde edilen veri tabanları servis edilerek ATLAS uygulamasına aktarılmıştır. Protokol yapılan Bakanlık ve Genel Müdürlükler ile temasa geçilerek bünyelerinde bulunan coğrafi veriler ya web servisleri ile ya da sayısal ortamlarda alınmış ve uygun olanlar web servisi olarak ATLAS uygulamasına aktarılmıştır. Sürekli olarak yapılan takip sonrasında ilgili verilerin güncel tutulması için de gerekli koordinasyon ve görüşmelerin yapılmasına devam edilmektedir.

Web Tabanlı Coğrafi Veri Girişi Yönetimi Uygulaması Çalışmaları kapsamında coğrafi verilerin güncel tutulabilmesi amacı ile web tabanlı coğrafi veri girişi yönetimi uygulaması çalışmaları kapsamında gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Veri işçiliği projesi kapsamında oluşturulacak verilerin güncel tutulabilmesi amacı ile gerçekleştirilecek çalışma özellikle süreç uygulama yazılımı olmayan birimlerdeki coğrafi verilerin bir standart dâhilinde depolanmasına imkan sağlayacaktır.

Yasal Altyapı Düzenleme Çalışmaları kapsamında “Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kurulması ve Yönetilmesi Hakkında Yönetmelik” Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü’nde yapılan toplantı sonucunda ilgili kurumlarla görüşülerek sonuca bağlanacak şekilde çalışmalar yapılmaktadır. HGK ile yapılan son görüşmelerde taslak metin üzerinde mutabakata varılmıştır. Hazırlanan doküman Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğüne 2 Ekim 2014 tarihinde gönderilmiştir. 9 Bakanlık, 39 Genel Müdürlük, 5 Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ve 3 üniversite ile işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bakanlıklar, Genel Müdürlükler ve Büyükşehir Belediyeleri ile protokol çalışmalarına devam edilmektedir.

Eylem: Sektör stratejilerinde yer alan ihracat ve katma değer artışı hedeflerine ulaşabilmek amacıyla Ar-Ge ve yenilik potansiyelini artıracak ve en verimli şekilde kullanacak şekilde bölge düzeyinde alt hedeflerin belirlenmesi ve politika araçlarının geliştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör

Kuruluşları, OECD 2012-2014

D

Gelişme: Söz konusu hedefe yönelik AB-Türkiye Mali İşbirliği kapsamında OECD ve Kalkınma Bakanlığı işbirliğinde uygulanacak proje sözleşmesi 17 Eylül 2014 tarihinde imzalanmıştır.

146




Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Bölgesel yenilik sistemlerine yönelik model çalışmasının gerçekleştirilmesi

Kalkınma Bakanlığı TTGV, Kalkınma Ajansları, İlgili Kamu Kurumları, Özel


D

Gelişme: İzmir, Orta Karadeniz ve Zafer Kalkınma Ajanslarından sonra Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan "Doğu Marmara Bölgesel Yenilik Stratejisi" Nisan 2014’te tamamlanmıştır. 2014 yılı içerisinde 10 kalkınma ajansı daha bölgesel yenilik alanında strateji çalışması hazırlıkları yürütmektedir. Strateji bulguları ajansların planlama ve destek çalışmalarında kullanılmaktadır.

Eylem: Demiryolu sektöründe, yerli sanayinin güçlendirilmesine odaklı ve tüm sektör paydaşlarını kapsayan ortak akıl toplantıları/teknoloji platformlarının yaygınlaştırılması ve ulusal kaynaklarla desteklenmesi planlanan alanlar hususunda özel sektör kuruluşlarının bilgilendirilmesi


(T.C. Devlet Demiryolları)

TÜBİTAK, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Sektör STK'ları

2012-2016

D

Gelişme:

Ar-Ge ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik, TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında Hafifletilmiş Yeni Yük Vagonu Geliştirilmesi ve Prototip İmalatı projesi tamamlanmıştır. E-1000 tipi Elektrikli Lokomotif Geliştirilmesi projesinde ise 6 aylık ek süre verilmiştir.

Raylı Sistemler Trafik Eğitim Sistemi Projesine (Ray-Tes) 1 Şubat 2013 tarihi itibarıyla başlanmış olup çalışmalara devam edilmektedir. 3. dönem ilerleme raporu değerlendirme aşamasındadır.

2012 yılı içerisinde tamamlanan Ulusal Demiryolu Sinyalizasyon Projesinin yaygınlaştırma aşaması kapsamında Afyon-Denizli-Isparta hattına kurulması çalışmalarında yatırım programına alım süreci devam etmektedir.

Üniversiteler ile Hızlı Tren Hatlarının yapım aşamasındaki problemlerinin araştırılması, çözümü, bakım onarım çalışmalarının ve İşletmecilik performanslarının değerlendirilmesi konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Bahçeşehir Üniversitesi’nden danışmanlık hizmetleri alınmaktadır.

Anadolu Üniversitesi bünyesinde “Raylı Sistemler Araştırma Merkezi" kurulumuna yönelik görüşmeler sürdürülmektedir.

OSTİM bünyesinde kurulan Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümelenmesi kapsamında raylı ulaşım sistemleri sanayicileri, destekleyici kurum ve kuruluşlar ile toplantılar sürdürülmektedir.

Eylem: Ulusal Akıllı Ulaştırma Sisteminin (AUS) hazırlanarak hizmete sunulması


Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, Sektör STK'ları, Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör

Kuruluşları

2011-2016

D

Gelişme:

Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji Belgesi ve eki Eylem Planı Yüksek Planlama Kurulu’nun 26 Ağustos 2014 tarih ve 2014/24 sayılı kararı ile kabul edilmiş, 25 Ekim 2014 tarih ve 29156 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Ulusal AUS Strateji Belgesi eki Eylem Planında yer alan ve Karayolları Genel Müdürlüğü ile birlikte sorumlu olduğumuz “Ulusal AUS kullanıcı hizmetlerinin, mantıksal çerçevesinin ve fiziksel birimlerinin belirlenmesi” eylemi kapsamında düzenlenen toplantı ve eğitimlere katılım sağlanmıştır.

147




Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y3.1.3 Ulusal boyutta kamu kurumları arasında bilim ve teknoloji konularındaki etkileşim ve bilgi alışverişinin iyileştirilmesi

Eylem: Milli Savunma Bakanlığı bünyesindeki Ar-Ge'ye yönelik olarak faaliyet gösteren teknoloji panellerinde ilgili kamu kurumlarından katılımın artırılması

Milli Savunma Bakanlığı (Ar-Ge ve

Teknoloji Dairesi Başkanlığı)

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı,

TÜBİTAK, TPE, TOBB

Sürekli T1

Eylem: İstatistiksel verinin üretimi, analizi ve dağıtımı süreçlerinde uluslararası standartlara uygun yapıların oluşturulması ve kullanımının sağlanması

Türkiye İstatistik Kurumu

Resmi İstatistik Programı Kapsamındaki Tüm Kurum ve Kuruluşlar

2012-2016

D

Gelişme: Harzemli Platformu, TÜİK ve istatistiksel veri üreticileri için standartların kullanımını sağlayan ve meta verisi oluşturulmuş bir soru kâğıdını otomatik olarak veri giriş uygulamasına dönüştüren platformdur. Buradaki yöntem anketlerin ortak bir dille yazılabilmesi, ortak altlıkların kullanımı ve yazılan bu dile göre veri giriş programlarının otomatik üretilmesidir. Ortak dil XML dilinde anketlerin gösterimi ve meta veri dosyalarının oluşturulması anlamı taşımaktadır.

2007 yılında temelleri atılan Harzemli Platformu, 2009 yılında web anket sihirbazına dönüşerek 20 anket uygulaması için kullanılmıştır. 2011 yılından itibaren DDI meta veri standardını kullanarak geliştirilmeye devam edilen Harzemli Platformu ile kurumun tüm çalışmalarının masa üstü ve web veri giriş uygulamaları bu platforma aktarılmış ve 2015 Ocak ayı itibarıyla Harzemli Mobil Uygulaması ile TÜFE ve BİME anketlerinin verilerinin de bu platformda toplanması planlanmıştır. Önümüzdeki yıllarda tüm kamu kurumları ve özel yazılım firmalarında da bu standartların ve yazılım çözümlerinin kullanılması konusunda çalışmalar başlamıştır.

Harzemli Platformu, ihtiyaç analizi, veri giriş uygulaması, analiz raporları, hata takibi, alan yönetimi, veri dağıtımı gibi tüm süreçler için yazılımlar sunmaktadır.

Veri dağıtımı konusunda Merkezi Dağıtım Sistemi (MEDAS) 2014 Nisan ayında faaliyete geçmiştir. Bu platform ile son kullanıcılar, istedikleri konulara dair raporları tek bir raporda görebilmekte, farklı istatistiksel konular arasında korelasyon tespiti yapabilmekte ve pivot tablo mantığında raporlar alabilmektedirler. MEDAS’ın uygulama kısmı için grafik ve harita eklenmesi çalışmalara başlanmıştır. Mevcut dağıtım verilerinin bu platforma aktarılması çalışması, bir takvim doğrultusunda devam etmektedir. Bununla birlikte, diğer dağıtım uygulamaları da MEDAS’a eklemlenmektedir. Ekim 2014’te dış dünyaya açılan “Parasal Değerleri Güncelleme Aracı” uygulaması da MEDAS’tan beslenmektedir.

Eylem: Ar-Ge, yenilik ve girişimcilik destek mekanizmalarında bütünsellik, uyum ve hedef odaklılığın sağlanması için koordinasyon kurulu oluşturulması

TÜBİTAK

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı,

Kalkınma Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, YÖK, Hazine Müsteşarlığı,

KOSGEB, TPE, TOBB

2012-2014 D

Gelişme: Bu eyleme ilişkin ayrıntılı bilgi BTYK’nın 2011/104 nolu kararı kapsamında yer almaktadır.

Eylem: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen Ar-Ge desteklerinin etki analizlerinin yapılması


Sektör STK’ları, TGB’ler Ar-Ge Merkezleri, İlgili kamu kurumları, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Özel

Sektör kuruluşları Sürekli

D

Gelişme: Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Ar-Ge Merkezleri ve San-Tez destek programları ile ilgili etki analiz çalışmaları başlatılmıştır. Bu kapsamda paydaşlara anket uygulanmış ve kontrol grubu firmalar belirlenmiştir. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinin yapılması çalışmaları devam etmektedir.

1 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır.

148




Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Elektronik imzanın, kamu kurumları arasında bilgi ve belge alışverişinde kullanımının artırılarak, söz konusu etkileşimin daha hızlı, daha güvenli ve daha etkin hale getirilmesi

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı,

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

Kalkınma Bakanlığı (Bilgi Toplumu Dairesi), TÜBİTAK (Kamu SM), İlgili Kamu Kurumları

2013-2015

D

Gelişme: Kamu kurum ve kuruluşları arasında elektronik ortamdaki bilgi ve belgelerin teknik olarak güvenli ve hukuken geçerli bir şekilde paylaşılabilmesini sağlayan ve uluslararası standartlara dayanan Kayıtlı Elektronik Posta (KEP); bilinen elektronik postaya ilave olarak elektronik iletinin, göndericisi görünen kişi/kuruluş tarafından gönderilip gönderilmediği, alıcıya ulaşıp ulaşmadığı ve ne zaman ulaştığı, alıcısı tarafından okunup okunmadığı ile ilgili delil hizmetlerini “güvenilir bir üçüncü taraf” rolünde olan Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcıları (KEPHS) vasıtasıyla sunan bir sistemdir.

Ülkemizde Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) sisteminin kanuni dayanağı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 18’inci maddesinin üçüncü bendinde yer alan hükümler ile oluşturulmuş ve yine mezkur Kanun’un 1525’inci maddesinin ikinci bendi uyarınca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından hazırlanan KEP sistemine ilişkin ikincil düzenlemeler, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir. Müteakiben mezkûr düzenlemeler kapsamında PTT Genel Müdürlüğü 10 Eylül 2012 tarihi, TNB Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet Sağlayıcılığı ve Ticaret AŞ. 28 Aralık 2012 tarihi ve Türkkep Kayıtlı Elektronik Posta Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ. 25 Şubat 2013 tarihi itibariyle KEPHS olarak faaliyetlerine başlamışlardır.

Kalkınma Bakanlığı tarafından 16 Şubat 2011 tarihinde başlatılan ve kamu kurum ve kuruluşları arasındaki resmi yazışmaların elektronik ortamda yürütülmesini sağlayacak ortak kurallar setinin geliştirilmesini amaçlayan “e-Yazışma Projesi” kapsamında ihtiyaç duyulan ortak iletim platformu olarak da yine KEP altyapısının kullanılması öngörülmüş ve başlatılan pilot uygulama ile belirli kamu kurum ve kuruluşlar arasındaki resmi yazışmalar hâlihazırda faaliyette olan KEPHS'lerin altyapısı kullanılmak suretiyle yapılmaya başlanmıştır.

Bu kapsamda kamu kurum ve kuruluşları arasındaki resmi yazışmalarının elektronik ortamda güvenli elektronik imzalı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesini teminen hâlihazırda yasal düzenlemeleri tamamlanmış olan KEP altyapısının kullanılması sağlanmıştır.

Y3.1.4 Ar-Ge tabanlı dikey işbirliklerinin teşvik edilmesi yoluyla teknoloji üretme kapasitesinin artırılması

Eylem: 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu kapsamında rekabet öncesi işbirliği projelerinin desteklenmesi, Ar-Ge merkezlerinin kurulması


Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK, TOBB

Sürekli

D

Gelişme: Bu kapsamda dönem içinde 13 firmaya Ar-Ge merkezi belgesi verilmiştir.

Eylem: Uluslararası Ar-Ge yatırımlarını daha odaklı bir şekilde çekmek için yatırım promosyonu yapılması ve yabancı firmaların Ar-Ge yatırımlarının teşvik edilmesi

Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, TÜBİTAK, Kalkınma Ajansları, TOBB, DEİK, Sağlık Bakanlığı

2012-2016

D

Gelişme:

Ekonomi Bakanlığı: Çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından ortaya konulan ve Kalkınma Planları, Strateji Belgeleri, Faaliyet Planları vb. aracılığıyla uygulanan politikalarda ülkemizde daha fazla yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürünlerin üretiminin yapılması ve nihai olarak Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla içindeki payının artırılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’deki teknolojik değişime ve dönüşüme katkı sağlayacak Ar-Ge yatırımları, hazırlanan ve 19 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında desteklenmektedir. Bu mevzuat kapsamında ulusal ve uluslararası yatırımlar arasında ayrım yapılmamış olup, aranan şart ve koşullar ile sağlanan destek unsurları sermaye türünden bağımsız olarak belirlenmiştir.

Yapılan düzenleme ile Ar-Ge yatırımlarına KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, faiz desteği ile sadece 6. bölgede uygulanmak üzere ilave olarak gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işçi hissesi destek unsurlarının sağlanması mümkün kılınmıştır.

Bunun yanı sıra, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar, yatırım yerine bakılmaksızın, 5. bölge için öngörülen desteklerden faydalandırılmaktadır. Bu yatırımların, 6. bölgede gerçekleştirilmeleri halinde ise 6. bölgede geçerli olan destekler uygulanmaktadır. Ar-Ge projeleri sonucunda geliştirilen ürünlerin ticarileştirilmesi sürecinin daha yüksek yardım yoğunluğu ile

149




Zaman Aralığı

Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

desteklenmesini öngören bu düzenlemenin temel amacı, Ar-Ge çalışmalarıyla ortaya çıkan yeniliklerin bir an önce yatırıma dönüşmesini teşvik ederek ulusal ekonomiye sağlanacak katkının arttırılmasıdır.

Kalkınma Bakanlığı: Kalkınma ajansları bünyesinde illerde faaliyet gösteren Yatırım Destek Ofislerinin yatırım tanıtım ve destek görevlerini daha etkin gerçekleştirilebilmelerini teminen Yatırım Destek Ofisleri Yönetmeliği 27 Ağustos 2014 tarihinde yayımlanmıştır. Bu kapsamda ayrıca İl Yatırım Destek ve Tanıtım Stratejilerinin kalkınma ajansları koordinasyonunda illerde diğer paydaşların katılımı ile hazırlanabilmesi için gerekli çalışmalara başlanmıştır.

D

Eylem: Ana sanayi ve yan sanayiyi birlikte organize ederek, modüler alt komponentlere ve yüksek yerlilik oranına sahip metro ve hafif raylı taşıtların tasarımı ve imalatının gerçekleştirilmesi

UDHB (Türkiye Vagon Sanayi A.Ş.)

Ekonomi Bakanlığı, TCDD, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları, TÜBİTAK MAM

2013-2016

D

Gelişme: Temel tasarım kriterleri belirlenmiştir. Görsel tasarımı tamamlanmıştır. Üretim hatları ile ilgili temin çalışmaları devam etmektedir.

Y3.1.7 Üniversite, sanayi ve/veya kamu kuruluşlarının veya bireysel araştırmacılar arasındaki Ar-Ge işbirliklerini teşvik eden mekanizmalarının daha işlevsel hale getirilmesi

Eylem: Üniversiteler ve kamu araştırma enstitüleri ile özel sektörün bir araya getirilmesi için eşgüdüm/danışmanlık sistemlerinin kurulması; proje pazarlarının kurulması

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri

2011-2014 T1

Eylem: Üniversite-sanayi tez ödülünün verilmesi Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Üniversiteler, Özel Sektör Kuruluşları

2013-2015

D

Gelişme: “Dr. Akın ÇAKMAKCI Üniversite-Sanayi İşbirliğinde En Başarılı Tez ve Kuruluş Ödülü” Türkiye’de üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinin sanayide ticarileştirilmesinin teşvik edilmesi amacıyla düzenlenmektedir. Sanayide başarı ile uygulanmış tezlere; seçilmiş tezlerin sahiplerine, danışmanlarına ve tezin uygulandığı firmalara ödüller verilmekte olup bu tezlerin firmalarda yarattığı başarı öyküleri de TTGV tarafından yayımlanmaktadır. 2001 yılında ilki düzenlenen ödüllerin 4.’sü 2012 yılında gerçekleştirilmiş olup 5. ödüllerin Ekim 2015'te verilmesi hedeflenmektedir.

Aralık 2014 - Ekim 2015 döneminde program ile ilgili takvim oluşturulmuştur. Duyuruların Aralık 2014 döneminde başlaması ve değerlendirme çalışmalarının 2015'in ilk yarısında tamamlanması öngörülmektedir.

Eylem: Üniversite-Sanayi İşbirliği Stratejisi'nin hazırlanması

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü)

TPE, TOBB, Üniversiteler, Özel Sektör Temsilcileri, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları

2013-2014

D

Gelişme: Üniversite-Sanayi İşbirliği Stratejisinin taslak dokümanı hazırlanmış olup Üniversite Sanayi İşbirliği Platformuna ve TOBB’un görüşlerine sunulmuştur. Gelen görüşler doğrultusunda revize edilerek tüm paydaş kurum ve kuruluşlar ile paylaşılmış ve doküman nihai halini almış olup EKK'ya sunulmaya hazır hale getirilmiştir. Önümüzdeki dönemde EKK'ya sunulması planlanmaktadır.

Y3.1.8 Yerel kaynak ve yetkinliklerden küresel ölçekte katma değer üretecek araştırmaların desteklenmesi

Eylem: İl Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde kurulan İl Ar-Ge Birimleri ile Ar-Ge desteklerinin duyurulması ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi

Milli Eğitim Bakanlığı TÜBİTAK, İl Özel İdareleri, Belediyeler 2011-2016 -


1 Bu eylem bir önceki raporlama döneminde tamamlanmıştır.

150

Y3 - Bölüm 2: Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacı Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden Mekanizmalar

A.1. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden TÜBİTAK Destekleri

1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı

Bu programla, üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin, Türkiye’de yerleşik ve proje sonuçlarını Türkiye’de uygulamayı taahhüt eden kuruluşların ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne ya da sürece dönüştürülerek sanayiye aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Program kapsamında müşteri kuruluş olarak anılan özel sektör kuruluşu ile yürütücü kuruluş olarak anılan üniversite ya da kamu araştırma merkez veya enstitüsü arasında bir işbirliği sözleşmesi imzalanmaktadır. Bu sözleşme çerçevesinde yürütücü kuruluş tarafından yapılacak, yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik projeler, TÜBİTAK ve müşteri kuruluş tarafından finanse edilmektedir.

Programa, müşteri kuruluş ve yürütücü kuruluş ortak başvuru yapmakta olup, 1 milyon TL’ye kadar olan proje bütçesi desteklenebilmektedir. Programında azami destek süresi 24 aydır. TÜBİTAK’ın karşılayacağı bütçe oranı, müşteri kuruluş KOBİ ise proje bütçesinin %75’i, büyük ölçekli ise %60’ıdır. Kalan tutar müşteri kuruluş tarafından karşılanmaktadır.

Program kapsamında 2012 yılında 27 başvuru gerçekleşmiş olup 11 proje desteklenmiştir. 2013 yılında program kapsamında 75 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Aynı yıl içerisinde 32 projenin desteklenmesi uygun bulunmuş, program kriterlerine uymayan 31 proje reddedilmiştir. 2013 yılında program kapsamında desteklenen projelere 3,8 milyon TL hibe destek verilmiştir. 2014 yılı Ocak-Ekim döneminde programa 71 proje başvurusu yapılmıştır. Aynı dönemde 31 proje için destek kararı verilmiş, desteklenen projelere 4,6 milyon TL hibe destek sağlanmıştır.

1503 Proje Pazarları Destekleme Programı

TÜBİTAK 1503 Proje Pazarları Destekleme Programı ile üniversite, araştırma kurumları ve sanayi kuruluşları arasında ortak Ar-Ge projelerinin oluşturulmasına yönelik ulusal teknolojik işbirliği platformları desteklenmektedir.

Bu tür teknolojik işbirliklerinde temel ilke; somut Ar-Ge düşünce ya da proje önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka uzmanlık alanlarından katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin talep varlığını araştıran ya da arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal katkıda bulunmak isteyen üniversite, araştırma ve özel sektör kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelerek aktif katılımları ile projelerini birbirlerine tanıtmaları yoluyla işbirliği olanaklarına ortam oluşturulmasıdır.

Yıllar itibarıyla TÜBİTAK 1503 Programı kapsamında yapılan proje başvuruları ve desteklenen proje sayıları ile destek tutarları Tablo 62’de gösterilmektedir.

Tablo 62. 1503 Proje Pazarları Destekleme Programı’na İlişkin Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Başvuru Sayısı 3 5 5 14 11 15 55 67


3 5 5 13 11 13 54 30

Toplam Destek Tutarı** 58 82 95 231 208 359 991 767


** 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Bin TL)

Anılan programlara ek olarak TÜBİTAK’ın ulusal koordinasyonundan sorumlu olduğu Horizon 2020 (H2020) Programı ve COST Programı kapsamındaki uluslararası destek mekanizmaları ile TÜBİTAK

151

İkili Anlaşmaları kapsamında sağlanan proje destekleri ve TÜBİTAK 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı da çok ortaklı ve çok disiplinli Ar-Ge ve yenilik işbirliği kültürünün artırılması hedefine hizmet etmektedir. Bu programlara ilişkin detaylı bilgi stratejik amaç Y6 bölümünde bulunmaktadır.

Yukarıda bahsi geçen programlara, özellikle H2020 Programı’na katılımın sayısal ve niteliksel olarak artırmak adına TÜBİTAK tarafından TÜBİTAK 2020 Uluslararası İşbirliklerine Katılımı Özendirmeye Yönelik Destek ve Ödül Programları oluşturulmuştur. Bu Program ile araştırmacılarımıza seyahat, organizasyon, proje yazma/sunma eğitimi, proje yazdırma desteği, ön-değerlendirme hizmet alım desteği sunulacaktır. TÜBİTAK 2020 Uluslararası İşbirliklerine Katılımı Özendirmeye Yönelik Destek ve Ödül Programları ile ilgili detaylı bilgi 2014/105 nolu karar altında yer almaktadır.

A.2. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri

Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı

Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, 27 Şubat 2014 tarihli ve 28926 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sanayi Tezleri Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik” kapsamında yürütülmektedir. SAN-TEZ Programı’nın amacı yüksek katma değerli, ülkemizin rekabet gücünü artıracak yeni ürün/üretim yöntemi geliştirilmesi ve/veya mevcut üründe/üretim yönteminde yenilik yapılmasına yönelik sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda yüksek lisans/doktora tez çalışmalarını içeren projelerin desteklenmesidir. Proje başvuruları yıl içerisinde sürekli olarak alınmaktadır. 2006-2014 yılları arasında toplam 2.369 başvuru yapılmış ve bunlardan 923’ünün desteklenmesine karar verilmiştir (Tablo 63).

Tablo 63. SAN-TEZ Programı için Ayrılan Ödenek ve Proje Bilgileri

Yıllar 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı

42 183 118 176 246 415 495 614 80


17 68 45 76 111 192 157 214 43

Ödenek Tutarı** 7,4 15,0 20,0 25,5 28,7 33,2 67,0 68,9 68,8

Gerçekleşen Bakanlık Ödemesi**

- 9,3 13,2 17,2 24,4 48,4 31,3 40,1 16,0




Tablo 64. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı*

Üniversite Sayı Üniversite Sayı

Abant İzzet Baysal Üniversitesi 3 İstanbul Aydın Üniversitesi 1

Acıbadem Üniversitesi 1 İstanbul Teknik Üniversitesi 66

Adnan Menderes Üniversitesi 1 İstanbul Üniversitesi 7

Afyon Kocatepe Üniversitesi 5 İzmir Ekonomi Üniversitesi 1

Akdeniz Üniversitesi 9 İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi 2

Aksaray Üniversitesi 1 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 21

Anadolu Üniversitesi 11 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 11

Ankara Üniversitesi 16 Karabük Üniversitesi 5

152

Tablo 64. Sözleşme İmzalanan Projelerin Üniversitelere Göre Dağılımı* (Devamı)

Üniversite Sayı Üniversite Sayı

Atatürk Üniversitesi 3 Karadeniz Teknik Üniversitesi 12

Atılım Üniversitesi 7 Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi 1

Bahçeşehir Üniversitesi 5 Karatay Üniversitesi 5

Balıkesir Üniversitesi 6 Kırıkkale Üniversitesi 16

Başkent Üniversitesi 4 Kocaeli Üniversitesi 25

Bezmialem Vakıf Üniversitesi 2 Koç Üniversitesi 7

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2 Marmara Üniversitesi 2

Bilkent Üniversitesi 13 Melikşah Üniversitesi 7

Boğaziçi Üniversitesi 9 Mersin Üniversitesi 1

Bursa Teknik Üniversitesi 2 Mevlana Üniversitesi 1

Celal Bayar Üniversitesi 2 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 3

Cumhuriyet Üniversitesi 2 Namık Kemal Üniversitesi 8

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

3 Niğde Üniversitesi 2

Çankaya Üniversitesi 4 Okan Üniversitesi 1

Çukurova Üniversitesi 27 Ondokuz Mayıs Üniversitesi 3

Dokuz Eylül Üniversitesi 39 Ordu Üniversitesi 1

Dumlupınar Üniversitesi 4 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 73

Düzce Üniversitesi 4 Özyeğin Üniversitesi 8

Ege Üniversitesi 55 Pamukkale Üniversitesi 1

Erciyes Üniversitesi 14 Sabancı Üniversitesi 22

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 8 Sakarya Üniversitesi 10

Fatih Üniversitesi 1 Selçuk Üniversitesi 21

Fırat Üniversitesi 3 Süleyman Demirel Üniversitesi 8

Galatasaray Üniversitesi 2 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 16

Gazi Üniversitesi 45 Uludağ Üniversitesi 31

Gaziantep Üniversitesi 17 Trakya Üniversitesi 1

Gaziosmanpaşa Üniversitesi 3 Yalova Üniversitesi 1

Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 10 Yaşar Üniversitesi 2

Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2 Yeditepe Üniversitesi 12

Hacettepe Üniversitesi 38 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2

Harran Üniversitesi 1 Yıldız Teknik Üniversitesi 39

Işık Üniversitesi 2 Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2

İnönü Üniversitesi 1 TOPLAM 845



153

Tablo 65. Sektör Bazında Sözleşme Yapılan SAN-TEZ Proje Dağılımı*

Sektör Adı Sayı Sektör Adı Sayı

Kimya 102 İmalat Sanayi 7

Makine ve Teçhizat İmalatı 95 Petrol ve Petrol Ürünleri 6

Otomotiv Yan Sanayi 75 İklimlendirme 6

Tekstil 65 Hayvancılık 5

Yazılım 63 Kozmetik ve Temizlik Ürünleri 5

Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 60 Orman Ürünleri 5

Elektronik 55 Ulaştırma ve Lojistik 4

Medikal 42 Demir ve Demir Dışı Metaller 3

Enerji 35 Dökümcülük 3

Tarım 34 Madencilik 3

Gıda 33 Geri Dönüşüm 2

Savunma Sanayi 31 Cam ve Cam Ürünleri 2

İnşaat 20 Çimento ve Çimento Ürünleri 2

Otomotiv 19 Ayakkabıcılık 1

Sağlık 13 Ambalaj 1

Havacılık 11 Denizcilik 1

Dayanıklı Tüketim Malları 11 Konfeksiyon ve Hazır Giyim 1

İlaç 9 Telekomünikasyon 1

Seramik ve Refrakter 8

Otomotiv Tasarımı ve Mühendislik 8 TOPLAM 845



A.3. Y3 Stratejik Amacına Doğrudan Hizmet Eden KOSGEB Destekleri

İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı

Bu program ile KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek “Ortak Sorunlara Ortak Çözümler” üretilmesi, KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, KOBİ’lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşmesi, ölçek ekonomisinden yararlanılarak kaynak tasarrufu sağlanması ve KOBİ’ler arasında ortaklık ve işbirliği kültürünün geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Programa ilişkin veriler Tablo 66’da sunulmaktadır.

Tablo 66. İşbirliği Güçbirliği Destek Programı

2010 2011 2012 2013 2014* Toplam

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

Destek Tutarı**

İşletme Adedi

1,8 3 13,8 46 23,2 84 14,2 78 8,2 48 61,2 170

Kaynak: KOSGEB



154

B. Y3 - Çok Ortaklı ve Çok Disiplinli Ar-Ge ve Yenilik İşbirliği Kültürünün Artırılması Stratejik Amacına Dolaylı Hizmet Eden Mekanizmalar1

B.1. TÜBİTAK Destekleri

TÜBİTAK TEYDEB Destekleri Kapsamındaki Sanayi-Sanayi İşbirliği Faaliyetleri

TÜBİTAK TEYDEB tarafından yürütülen destek programları kapsamında (1501, 1507, 1509 ve 1511) kuruluşların Ar-Ge kültürünün ve Ar-Ge yapılanmasının oluşması, yenilikçi ürün ve teknoloji geliştirme yönünde yetkinliğin sağlanması, nitelikli işgücü istihdamının artırılması, yurt içi ve yurt dışı yeni işbirliği ve açılım olanaklarının sağlanması amacıyla ortaklı proje başvuruları da yapılabilmektedir. Bu bağlamda, destek programlarına yapılan ortaklı proje başvurularına ilişkin bilgiler Tablo 67, Tablo 68, Tablo 69 ve Tablo 70’te verilmiştir.

Tablo 67. 1501 Destek Programı Kapsamında Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları

23 19 18 12 26 43 58 47


19 15 18 9 17 23 41 19

Verilen Hibe Destek Tutarı** 84,6 30 81,8 26,3 4,4 8,4 11,7 8,1




2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*


6 6 8 5 10 17 51 41


3 6 3 3 5 10 36 22

Verilen Hibe Destek Tutarı** - 0,5 0,8 0,8 0,4 0,6 1 3,9



Tablo 69. 1509 Destek Programı Kapsamında Ulusal Ortaklı Proje Başvurularına İlişkin Bilgiler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*


- 4 10 15 12 10 25 16


- - 9 9 10 4 19 3

Verilen Hibe Destek Tutarı ** - - 0,1 1,0 5,6 6,8 3,5 4,7



1 Y3 stratejik amacına dolaylı hizmet eden TÜBİTAK 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı’na

ilişkin bilgiler Y2 stratejik amacı altında verilmiştir.

155


2012 2013 2014*

Ortaklı Önerilen Proje Başvuruları 59 39 29

Destek Kararı Verilen Proje Sayısı - 22 15

Verilen Hibe Destek Tutarı** - 1,9 4,7



TÜBİTAK TEYDEB Destekleri Kapsamındaki Üniversite – Sanayi İşbirliği Faaliyetleri

Teknoloji ve Yenilik Destek Programları kapsamında proje önerilerinin değerlendirilmesi ve desteklenen projelerin dönemsel faaliyetlerinin izlenmesi için üniversite, araştırma kurumları ve özel sektörde görevli bilim insanlarıyla işbirliği yapılmaktadır. TÜBİTAK ARBİS’e kayıtlı üniversite, kamu veya özel sektörde istihdam edilen araştırmacılar arasından 2012 yılında 1.984, 2013 yılında 2.523, Ocak-Ekim 2014 döneminde ise 2.976 bilim insanı destek programlarının değerlendirme ve izleme süreçlerinde görevlendirilmiştir.

Tablo 71’de hakem ve izleyici sayıları yıllar itibarıyla verilmiştir. Destek programları kapsamında bugüne kadar 147 üniversiteden 5.450 farklı bilim insanı değerlendirme ve izleme süreçlerinde görev almıştır. Ayrıca, Türkiye’nin farklı yerlerindeki bilim insanlarının kuruluşları yerinde değerlendirmek üzere ziyaret etmesi, bilginin yayılmasına ve uzun vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda bulunmaktadır.

Destek programlarına başvuran proje önerilerinin değerlendirmesinde yer alacak hakem ve izleyicilerin tespiti, bağımsız akademisyenlerden oluşan Teknoloji Yürütme Komitelerince gerçekleştirilmektedir. TÜBİTAK’ın bu aşamada katkısı sürecin yürütülmesi için gereken ortamın sağlanması ile sınırlıdır.

Tablo 71. TÜBİTAK TEYDEB Hakem, İzleyici ve Rapor Sayıları

Yıl Hakem Yeni

Hakem Hakem Raporu

Proje Sayısı/ Hakem*

İzleyici Yeni

İzleyici İzleyici Raporu

Proje Dönem Dosyası/İzleyici*

2007 1.167 511 2.661 2 535 201 2.061 4

2008 1.594 695 4.022 2 681 245 2.080 3

2009 1.618 501 4.360 3 985 374 3.858 4

2010 1.445 443 3.574 2 922 460 2.770 3

2011 1.498 298 3.781 3 1.034 273 3.301 3

2012 1.703 376 4.862 3 1.104 201 3.621 3

2013 2.255 619 6.432 3 1.340 312 4.459 3

2014** 2.596 704 6.786 2,6 1.450 268 3.493 2

* Ortalama

** 31 Ekim 2014 itibarıyla

Tablo 72. TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları Kapsamında Üniversite - Sanayi İşbirliği İçeren Proje Bilgileri

2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısı

209 257 258 479

650 592

Üniversite-Sanayi İşbirliği İçeren Proje Başvuru Sayısının Toplam Proje Başvuru Sayısı İçindeki Oranı (%)

11 14 15 19 22 23


156

B.2. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri

2001 yılından itibaren uygulamaya konulan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında 31 Ekim 2014 itibarıyla 59 Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuştur. Bu bölgelerden 41’i faaliyete geçmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

B.3. Maliye Bakanlığı Destekleri

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” kapsamında detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

B.4. KOSGEB Destekleri

31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla, KOSGEB bünyesinde 27 ilde 43 Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER), KOSGEB Hizmet Merkezi Müdürlüklerine bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, yapılan Ar-Ge ve yenilik işbirliği sayısı ise 73’e ulaşmış olup, toplamda 116 üniversite-sanayi işbirliği sağlanmıştır. Teknoloji Geliştirme Merkezleri faaliyetlerine yönelik detaylı bilgi stratejik amaç Y2 bölümünde bulunmaktadır.

B.5. TTGV Destekleri

TTGV'nin sağladığı TGP, TPD, İTEP ve Çevre Destekleri kapsamında sanayi-sanayi işbirlikleri dolaylı olarak desteklenmektedir. TGP desteği kapsamında 2006 yılından bu yana 6 konsorsiyumun projesi desteklenmiştir.

Proje yürütülmesi sürecinde kısmî teknoloji transferi, tasarım, imalat, test ve doğrulama kapsamında projeyi öneren kuruluşun diğer sanayi firmalarıyla ortak çalışmaları "Hizmet Alımı" harcamaları olarak destek kapsamına girmektedir. Desteklenen projeler kapsamında hizmet alımı yoluyla özel sektör tedarik amaçlı işbirliklerinin oranı %35 civarındadır.

31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla İTEP kapsamında 7 proje desteklenmiştir. Bu projelerin tümünde, projede kilit rol oynayacak bazı altyapıların geliştirilmesi (makine, cihaz, yazılım, tasarım, modelleme gibi) ve gerekli test/deneylerin gerçekleştirilmesi kapsamında sanayi-sanayi işbirliklerine örnek oluşturabilecek yapılar bulunmaktadır.

Tablo 73. TTGV Kullandırımları*

Yıllar Ar-Ge Destekleri

(TGP+İTEP) Ticarileştirme

Destekleri Çevre Destekleri

(ÇPD + OTİM)

2007 20,0 0,7 2,3

2008 25,8 1,2 2,7

2009 32,9 0,8 3,1

2010 21,6 0,0 2,2

2011 20,1 0,0 4,5

2012 7,3 0,0 3,2

2013 5,8 0,0 2,8

2014** 0,8 0,0 3,0

Toplam 134,3 2,6 23,8

* Milyon TL

** 31 Ekim 2014 itibarıyla

B.6. Kalkınma Bakanlığı Destekleri

Araştırmacı Yetiştirme ve Sanayi Doktora Programına yönelik detaylı bilgi, stratejik amaç Y1 bölümünde bulunmaktadır.

157

Stratejik Amaç Y4: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y4.

Ulusal Yenilik Sistemi İçerisindeki KOBİ'lerin Rolünün Güçlendirilmesi

Amaç Y4.1.

Daha çok KOBİ’nin Ar-Ge ve yenilik yapanlar halkasına eklenmesi

Y4.1.2 Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini kendi bünyesinde gerçekleştiren KOBİ’lerin üniversite ve araştırma kurumlarıyla ortak proje üretme kapasitesinin artırılması

Eylem: Proje fikrinin belirlenmesi, projenin geliştirilmesi ve proje yönetimi konularında KOBİ’lere yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilip KOBİ'lere sunulması

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB, Ticaret ve Sanayi Odaları Sürekli

D

Gelişme: TÜSSİDE TEYDEB işbirliği ile büyük orta ve küçük ölçekli firmalara yönelik birer günlük 2 eğitim düzenlenmiştir. Eğitimler kapsamında yarım gün proje yönetimi eğitimi verilmiş olup katılımcılara proje yönetiminin temel kavramları aktarılmıştır.

Y4.1.3 KOBİ’lerin teknoloji yönelimi ve yönetimi yeteneğinin geliştirilmesi

Eylem: KOBİ’lerin mevcut durumu değerlendirerek geleceği planlamalarına yönelik olarak eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve sunulması

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB, Ticaret ve Sanayi Odaları Sürekli

D

Gelişme: KOBİ Akademi ürün geliştirme kapsamında kirlilik faaliyeti yoğun sektörlere yönelik Temiz Üretim Programı geliştirilmiş ve program kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Bursa Sanayi ve Ticaret Odası’na proje önerileri sunulmuştur.

Eylem: KOBI’lerin girişimcilik yetkinliklerinin iyileştirilmesi amacıyla “KOBİ Akademi Projesi”nin gerçekleştirilmesi

TÜBİTAK TÜSSİDE KOSGEB 2012-2016

D

Gelişme: KOBİ Akademi ürün geliştirme kapsamında kirlilik faaliyeti yoğun sektörlere yönelik Temiz Üretim Programı geliştirilmiş ve program Çevre Şehircilik Bakanlığı ve Bursa Sanayi Ticaret Odası’na proje önerileri sunulmuştur.

158




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y4.1.4 KOBİ Ar-Ge ve yenilik destekleri ile fikri ve sınai mülkiyet hakları konusunda bilgiye ulaşımının kolaylaştırılması, bilgilendirme faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi

Eylem: KOBİ’lerinin yenilik kapasitelerinin geliştirilmesine ilişkin Hezarfen Projesi’nin yaygınlaştırılması

Türk Patent Enstitüsü KOSGEB, TOBB, Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu

2013-2016

D

Gelişme: Hezarfen Teknoloji ve Tasarım Geliştirme Projesi; Türk Patent Enstitüsü’nün hazırladığı ve “Türk KOBİ’lerinin İnovasyon Kapasitelerinin Geliştirilmesi” başlığıyla 2006 yılında uygulamaya koyduğu proje uygulamasıdır. Hollanda Patent Ofisi ve Hollanda’dan bir danışmanlık firması ile birlikte hazırlanan ve hazırlık süreci 1 yıl süren bu projenin ilk uygulaması OSTİM’de yürütülmüştür. 2007 yılında OSTİM OSB’de uygulanmaya başlanan Hezarfen projesinde amaç patentlerdeki bilgi hazinesinden KOBİ’leri haberdar etmek ve sahada doğrudan birebir danışmanlık hizmeti vererek KOBİ’lerin teknolojik durumlarının fotoğraflarını çekerek KOBİ’lerin gelişme yönü hakkında fikir ve yol haritası oluşturulmasıdır. Proje firmalara yönelik birebir danışmanlıklar, özel eğitim/çalıştaylar ve genel eğitim/seminerlerden oluşmaktadır. Hezarfen Projesi, 2008 yılında ASO Sincan OSB’de, 2009 yılında Konya’da, 2010 yılında Gaziantep’te, 2011 yılında Kocaali’de, 2013 yılında Kayseri ve Eskişehir’de ve 2014 yılında İzmir illerinde uygulanmıştır. Proje 2014 yılının son çeyreğinde Antalya ilinde uygulanmaktadır. Proje ile KOBİ’lere teknoloji - innovasyon taramaları gibi birebir danışmanlık hizmetleri ve eğitimleri verilmiştir.

Eylem: Ar-Ge destek programları hakkında bilgilendirme ve başarı örneklerinin hedef kitleye aktarılması


TÜBİTAK, KOSGEB, TOBB, Sektör STK'ları

2011-2016

D

Gelişme: Bu kapsamda dönem içerisinde bilgilendirme toplantılarına üniversitelerde, sanayi ve değişik platformlarda devam edilmiş ve bilgilendirme sunumları yapılmıştır.

159

Y4 - Bölüm 2: Ulusal Yenilik Sistemi İçerisinde KOBİ’lerin Rolünün Güçlendirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

A. TÜBİTAK Destekleri

1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile KOBİ’ler tarafından yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Program kapsamında, KOBİ’lerin 500 bin TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk 3 projesi ve ortaklı proje başvurusu yapılması durumunda aynı koşullarda 2 ek proje olmak üzere toplam 5 projesi desteklenmektedir. Destek oranı her dönem için sabit olup %75’tir.

Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma, teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.

TÜBİTAK 1507 Programı’na, 2012 yılında 1.048 proje başvurusu yapılmışken, 2013 yılında bu sayı %29 artarak 1.353 olmuştur. Ocak-Ekim 2014 döneminde ise proje başvuru sayısı 1.225 olup aynı dönemde proje başvuru sayısının TÜBİTAK TEYDEB programlarına yapılan toplam proje başvuru sayısına oranı %42 olmuştur. Verilen hibe destek tutarı 2014 sabit fiyatlarıyla, 2012 yılında 89 milyon TL ve 2013 yılında 117 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Ekim 2014 döneminde ise hibe destek tutarı 97,4 milyon TL olmuştur (Tablo 74).

Tablo 74. 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Başvuru Sayıları

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Proje Başvuru Sayısı

578 1.192 1.024 939 854 1.048 1.353 1.225

Firma Sayısı 536 1.097 946 848 773 951 1.215 1.124

Yeni Firma Sayısı

- 945 715 605 571 657 724 684

Destek Kararı Verilen

162 641 597 516 512 663 807 625

Sonuçlanan Proje Sayısı

- 76 413 497 399 536 520 423

Aktarılan Destek Tutarı**

- 23,5 102,8 84,3 82,2 89,0 116,6 97,4



160

Şekil 13. TÜBİTAK 1507 Programı Kapsamında Proje Başvurularının Teknoloji Alanlarına Göre Dağılımı

Program kapsamında Ocak-Ekim 2014 döneminde, 1.124 KOBİ, 1.225 proje başvurusu gerçekleştirmiş olup 31 Ekim 2014 itibarıyla 1.230 proje desteklenmektedir. Şekil 13’te program kapsamında proje başvurularının teknoloji alanlarına göre dağılımı gösterilmektedir.

KOBİ’lerin TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları İçindeki Yeri1

KOBİ’ler, TÜBİTAK 1507 Programı kapsamındaki desteklerin yanı sıra tüm TEYDEB destek programlarından faydalanabilmektedir. 2004-2014 yılları arasında, TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında:

Proje başvurusu yapan firmaların ölçeğine bakıldığında, KOBİ’lerin oranı 2004 yılında %79 iken, 2013 yılı sonunda %89’a yükselmiştir. Bu oran, 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla %86’dır.

KOBİ’lerden gelen proje başvurularının oranı ise, 2004 yılında %68 iken, 2013 yıl sonu itibarıyla %79’a yükselmiştir. 31 Ekim 2014 tarihi itibarıyla ise bu oran %81 olmuştur.

Söz konusu dönem itibarıyla, tüm destek programları kapsamında, KOBİ’lere verilen hibe destek tutarının oranı 2004 yılında %42 iken, 2013 yılı sonunda %61 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran Ocak-Ekim 2014 döneminde %65 olarak gerçekleşmiştir.

TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde yürütülen destek programları kapsamında 1995-2014 dönemini kapsayan toplam proje başvuru sayısı, aktarılan destek tutarları ve KOBİ’lere ilişkin özet bilgiler Tablo 75’te verilmektedir. Buna göre, gerek proje başvuru sayılarının dağılımı, gerekse ödenen destek tutarlarının dağılımı açısından bakıldığında KOBİ’lerin önemli bir paya sahip olduğu ve artış gösterdiği görülmektedir.

Tablo 75. TÜBİTAK TEYDEB Proje Başvuru ve Destek Tutarı İçinde KOBİ’lerin Payı

* 2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

1 1511-Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı ile ilgili detaylı bilgi D1 ve D2

stratejik amaçları altında sunulmaktadır.

1995-2001 2002-2007 2008-Ekim 2014

Toplam Proje Başvuru Sayısı 1.776 4.099 16.850

KOBİ Proje Başvuru Sayısı 860 2.879 12.863

KOBİ’lerin Toplam İçindeki Payı (%) 48 70 76

Toplam Destek Tutarı* 276 1.139 2.576

KOBİ’lere Aktarılan Destek Tutarı* 67 401 1.303

KOBİ’lerin Toplam İçindeki Payı (%) 23 37 51

161

TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında 31 Ekim 2014 itibarıyla toplam proje başvuru sayısı 2.864 olup bunların 1.618’i KOBİ’ler tarafından yapılmıştır. İlk kez proje başvurusu yapan 837 firmadan 746’sı KOBİ’dir (Tablo 76).

Tablo 76. TÜBİTAK Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Destek Programlarına İlk Kez Başvuru Yapan Firmalara İlişkin Veriler

1501 1507 1509 1511 Toplam*

İlk kez Proje Başvurusu Yapan Firma Sayısı 119 684 6 39 837

KOBİ 42 684 3 27 746

Büyük 77 - 3 12 91

İlk kez Başvuru Yapan Firma Proje Sayısı 131 739 6 43 919

KOBİ 45 739 6 31 821

Büyük 86 - - 12 98

İlk kez Destek Kararı Verilen Firma Sayısı 31 247 - - 278

KOBİ 7 247 - - 254

Büyük 24 - - - 24


B. KOSGEB Destekleri

Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

Bu program ile yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi veya ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesiyle aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi

Teknolojik fikirlere sahip teknogirişimcilerin desteklenmesi

KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması

Ar-Ge ve inovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına destek sağlanması

KOSGEB KOBİ Proje Destek Programı

İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması

İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi

KOBİ’lerin üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projelerin desteklenmesi

KOSGEB Tematik Proje Destek Programı

Program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

KOBİ’lerde makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması

Uluslararası mevzuat ve önceliklere KOBİ’lerin uyumunun sağlanması

Meslek kuruluşlarının KOBİ’leri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi için işletme ve meslek kuruluşları projelerinin desteklenmesi

162

KOSGEB Girişimcilik Destek Programı

Program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması

Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması

Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması

İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi

İstihdamın artırılması

Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi

Girişimcilik Destek Programı aşağıdaki 3 alt program ve 1 ödülden oluşmaktadır.

Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi

Yeni Girişimci Desteği

İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Desteği

İş Planı Ödülü

KOSGEB Genel Destek Programı

Bu program ile aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması

KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması

Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması

KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi

KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi

Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler için aşağıdaki hususlar amaçlanmaktadır.

Borsa İstanbul A.Ş. (BİST) Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmesinin sağlanması

Sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkân sağlanması

Yukarıda özetlenen KOSGEB destek programlarına ilişkin gerçekleşme rakamları Tablo 77’de yer almaktadır.

Tablo 77. KOSGEB Destek Programları Gerçekleşme Rakamları

Destek Programları

2010 2011 2012 2013 2014*

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Genel Destek Programı

6,4 1.910 74,6 15.387 106,3 19.065 142,0 23.776

75,4

16.578

Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı

5,5 116 47,9 830 72,1 1.193 70,2 1.259

35,0

839

Girişimcilik Destek Programı

0,5 43 29,0 2.416 57,3 4.984 90,7 8.077

68,6

7.753

163

Tablo 77. KOSGEB Destek Programları Gerçekleşme Rakamları (Devamı)

Destek Programları

2010 2011 2012 2013 2014*

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

Destek Tutarı**

İşletme Sayısı

KOBİ Proje Destek Programı

0,4 3 22,7 630 62,8 1.814 46,7 1.837

4,9

330

Tematik Proje Destek Programı

- - 0,2 8 0,4 18 1,0 22

0,3

13

Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

- - - - 0,1 3 0,2 6

0,1

4

Kaynak: KOSGEB



Öte yandan, 2014 yılı içerisinde, Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı kapsamında verilen personel gideri desteği ile 827 kişi; Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında personel gideri desteği ile 260 kişi istihdam edilmiştir. 31 Ekim 2014 itibarıyla Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı kapsamında istihdam edilen toplam personel sayısı 1.085’tir.

KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı (GSYO) A.Ş. Destekleri

2005 yılından beri aktif olarak faaliyetlerini devam ettirmekte olan KOBİ GSYO A.Ş.’ye, 2005-2014 döneminde 2.273 proje başvurusu yapılmıştır. Yapılan başvurulardan 1.462 proje bilgilendirme aşamasında kalmış; 812 proje sahibi KOBİ GSYO A.Ş.’ye resmi müracaatta bulunmuştur.

KOBİ GSYO A.Ş. tarafından toplam 60 işletmeden alınan iş planları değerlendirilmiştir. Bu 60 işletmeden 27’sinin fizibilitesi ve mali-hukuki denetimi yapılmış, 9 işletme ile ortaklık gerçekleştirilmiştir. KOBİ GSYO A.Ş.’ye yapılan başvuruların yıllara göre dağılımı Tablo 78’de verilmiştir.

Tablo 78. KOBİ GSYO A.Ş.’ye Yapılan Başvuruların Yıllara Göre Dağılımı

Proje Durumu 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Toplam Başvuru

Sayısı 140 299 245 376 261 159 164 241 221 167

Bilgilendirme

Aşamasında Kalan

Başvuru Sayısı

91 191 139 263 183 107 90 155 163

80

İletilen Başvuru

Formu Sayısı 49 108 106 113 78 52 74 87 58

87

İş Planı Hazırlanan

Başvuru Sayısı 10 14 9 5 5 3 4 4 2

4

Denetim + Fizibilitesi

Yapılan Başvuru

Sayısı

6 4 4 3 2 2 4 2 0

0

Ortaklık

Gerçekleştirilen

Başvuru Sayısı

0 1 2 1 2 1 2 0 0

0

Kaynak: KOBİ GSYO A.Ş.


Gelen başvurular sektörlere göre değerlendirildiğinde ilk 4 sırayı bilişim/yazılım/e-ticaret, makine sanayi, sağlık-medikal cihazlar ve inşaat/yapı malzemeleri sektörleri oluşturmaktadır. Gelen başvuruların sektörlere göre dağılımı Tablo 79’da verilmiştir.

164

Tablo 79. KOBİ GSYO A.Ş.’ye Yapılan Başvuruların Yıllara ve Sektörlere Göre Dağılımı

Sektör 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Otomotiv 4 9 8 15 10 5 6 14 6

9

Makine Sanayi

23 41 34 31 14 16 14 10 9

9

Bilişim 15 22 16 18 20 12 23 34 35

24

Savunma Sanayi

1 - - 1 2 1 - 2 1 -

Uzay - - - - - - - - - -

Enerji 5 9 18 14 10 11 9 17 8

9

Su - - - - - - - 1 - -

Gıda 16 33 36 56 31 13 18 15 16 8

Diğer 76 185 133 241 174 101 94 148 147

107

Kaynak: KOBİ GSYO A.Ş.


C. Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarihinde, Kanunun uygulama yönetmeliği ise TÜBİTAK’ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31 Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2014 yılı gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan mükelleflerin KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları olarak dağılımı Tablo 80’de verilmektedir.

2

Tablo 80. 2013 Yılı Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinden Yararlanan Mükelleflerin KOBİ ve Büyük Sanayi Kuruluşları Olarak Dağılımı

Doktoralı Olanlar Diğer

Dönem KOBİ Sayı

KOBİ Tutar*

Büyük Sayı

Büyük Tutar*

KOBİ Sayı

KOBİ Tutar*

Büyük Sayı

Büyük Tutar*

Ocak 2014 76 60 373 486 2.684 877 17.385 10.063

Şubat 2014 83 63 386 522 2.764 1.038 17.630 10.312

Mart 2014 186 374 384 743 4.369 3.056 17.862 15.244

Nisan 2014 83 88 386 891 2.797 1.385 17.906 17.061

Mayıs 2014 81 127 376 732 2.686 1.503 17.918 16.513

Haziran 2014 175 440 386 912 3.932 3.002 18.174 19.161

Temmuz 2014 88 162 377 1.019 2.498 1.622 18.209 19.549

Ağustos 2014 94 153 384 892 2.593 1.686 18.180 18.417

Eylül 2014 173 572 379 1.023 3.691 3.282 18.334 21.606

Ekim 2014 88 137 377 1.165 2.343 1.628 17.345 20.907

Kaynak: Maliye Bakanlığı


2 5746 Sayılı Kanun ile ilgili detaylı bilgi, Y2 stratejik amacı altında verilmektedir.

165

Stratejik Amaç Y5-Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y5

Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması

Amaç Y5.1

Mevcut ve yeni araştırma altyapılarının UBTYS 2011-2016’nın stratejik yaklaşımına taban oluşturması

Strateji

Y5.1.1

Mevcut araştırma altyapılarının sektörlerarası çok ortaklı araştırma işbirliklerine de olanak tanıyacak şekilde, ülke öncelikleri doğrultusunda etkin, verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanılmasının sağlanması

Eylem: ARBİS ve TARABİS’in etkinleştirilmesi TÜBİTAK, Diğer Destek

Veren Kurumlar Kamu Ar-Ge Desteği Veren Kuruluşlar,

Üniversiteler 2011 – 2015

D Gelişme: ARBİS'in etkinleştirilmesi kapsamında, ARBİS uygulamasında bazı değişiklikler yapılmıştır. ARBİS'te TÜBİTAK TEYDEB hakemi olmak isteyenlere yönelik "Sektörel Kod, Sözleşme ve Uzaktan Eğitim Portalı" konularında yapılan değişikliklere ilişkin açıklamaları içeren bilgi notu hazırlanmıştır. Yapılan bu değişiklikler ile TÜBİTAK TEYDEB destek programlarında değerlendirici seçimi yapılırken, proje konusunu içeren sektörde uzmanlığı olan araştırmacıların tercih edilmesi planlanmaktadır. ARBİS'te TEYDEB projelerinde hakem olarak yer almak isteyen araştırmacılar için, bu taleplerini belirtecekleri bir alan açılmıştır. Bu alanı işaretleyenler, bir listeden, deneyim sahibi oldukları "sektörel" faaliyet alanlarını listeden seçeceklerdir. Projelerle eşleştirmede öncelikle bu listeden seçilen alanlar kullanılacaktır.

Eylem: Ulusal yenilik sistemi içinde yer alan tüm araştırma kuruluşlarının, araştırma altyapılarının ve araştırmacıların birbirine teknolojinin izin verdiği en yüksek hızlarda bağlanmasını sağlayacak ve ticari internet ağlarında olmayan yeni servislerin sunulduğu fiber optik tabanlı bir ağ altyapısının kurulması

TÜBİTAK ULAKBİM UDHB, TCDD Genel Müdürlüğü, Ulaştırma

Bakanlığına Bağlı İlgili Diğer Genel Müdürlükler, Kalkınma Bakanlığı, Belediyeler

2011 - 2016

D

Gelişme: Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ve Anadolu Üniversitesi ile imzalanan İşbirliği Protokolü'ne istinaden kurulan ancak hızlı tren çalışmaları sırasında kesintiye uğradığı için devreye alınamayan fiber optik altyapısının yenilenmesi kapsamında ihtiyaç duyulan hizmet alımı için hazırlıklar tamamlanmıştır. Ayrıca Konya ilinde kurulu bulunan fiber optik altyapı için Necmettin Erbakan Üniversitesi'ne ait yeni birimleri kapsayacak şekilde genişletme çalışmaları planlanmıştır.

Eylem: "Türkiye Ulaştırma Araştırma Merkezi"nin oluşturulmasına yönelik olarak yapılabilirlik etüdü çalışmasının yapılması


YÖK, TÜBİTAK, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na Bağlı, İlgili ve İlişkili Kuruluşlar, Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, İlgili Kamu Kurumları, Özel Sektör Kuruluşları

2011-2014

D

Gelişme: Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Araştırmaları Merkezi kurulmuştur. Merkezde kadrolaşma çalışmaları sürmektedir. Yönetmelik taslağı oluşturularak ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınmak üzere gönderilmiştir.

Eylem: Salgınların erken tanı, tiplendirme ve kaynak araştırmasına yönelik mevcut alt yapının insan gücü ve teknik kapasite anlamında güçlendirilmesi, risk değerlendirme çalışmalarının sürdürülebilmesi ve buna göre kontrol önlemlerinin alınması için bilimsel veri oluşturulması

Sağlık Bakanlığı (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu)

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Sağlık

Bakanlığı, YÖK, TÜBİTAK, TÜİK 2012-2016

D

166



Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Kurum Başkan Yardımcılığı yapısında kurulan Erken Uyarı Cevap ve Saha Epidemiyolojisi Daire Başkanlığı merkezi düzeyde çalışmalarına devam etmektedir. Günlük olarak olay bazlı sürveyans ve risk değerlendirmesi yapılmaktadır.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK) bünyesinde EUCS’nin fonksiyonlarına destek olacak bir operasyon merkezi kurulmuş ve çalışmalara başlamıştır.

Saha Epidemiyolojisi Eğitim Programı (FETP) kapsamında 3. dönem eğitimleri başlamıştır. Halen 2. ve 3. dönemin eğitimleri devam etmektedir. Eğitim programının Sağlık Bakanlığı tarafından sertifikasyonu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

EUCS’ye destek verecek laboratuvar kapasitesinin arttırılmasına yönelik olarak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı tarafından yapılan eğitimler devam etmektedir.

D

Strateji

Y5.1.2

İlgili tüm aktörlerin katılımı ile ülke öncelikleri doğrultusunda araştırma altyapılarına yönelik olarak bir yol haritası aracılığıyla altyapıların performans yönetimine dayalı izlenmesi ve altyapı mükerrerliğinin önlenmesi

Eylem: Araştırma Altyapıları (Merkezleri) Yol Haritasının hazırlanması ve araştırma altyapılarının etkin kullanımının ve sürdürülebilirliğinin sağlanması

Kalkınma Bakanlığı İlgili Kamu Kurumları, Üniversiteler, Sektör

STK'ları, Özel Sektör Kuruluşları 2011-2015

D

Gelişme:

Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10 Temmuz 2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Kanunla ilgili ikincil mevzuat çalışmalarının 2015 yılında tamamlanması öngörülmektedir.

Araştırma altyapıları yol haritası çalışmaları kapsamında bir proje başlatılması düşünülmektedir. Bu projenin bir parçası olarak da araştırma altyapıları portalı kurulması amaçlanmaktadır.

Strateji

Y5.1.3 AB katılım öncesi mali yardım programlarından araştırma altyapılarına finansman ayrılması

Eylem: AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)’nın ilgili bileşenlerinin, coğrafi kriter gözetmeksizin Türkiye’nin tüm bölgelerindeki Ar-Ge, yenilik, teknoloji ve bilgi toplumu altyapılarını destekleyebilecek şekilde yeniden düzenlenmesi

Avrupa Birliği Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı

TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,

Kalkınma Bakanlığı Sürekli

D

Gelişme: 2014-2020 dönemi IPA programlaması kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın sorumlu olduğu Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Sektörel Operasyonel Programı, Türkiye’nin tüm bölgelerindeki Ar-Ge, yenilik, teknoloji ve bilgi toplumu altyapılarını destekleyebilecek şekilde hazırlanmış ve Avrupa Komisyonu’na onay için sunulmuştur.

Strateji

Y5.1.5

Ülke önceliklerimiz ve bilimsel kapasite eşgüdümümüz doğrultusunda stratejik olarak seçimi yapılcak uluslar arası alt yapı projelerine (ESFRI yol haritası vb) katılım konusunda mekanizmaların iyileştirilmesi

Eylem: Uluslararası altyapı projelerine katılım konusunda eşgüdüm faaliyetlerinin yürütülmesi

Kalkınma Bakanlığı Avrupa Birliği Bakanlığı, TÜBİTAK 2011-2015

D Gelişme: Yer bilimleri alanında Avrupa'daki araştırma altyapılarını bir araya getirmek amacıyla Avrupa Yer Gözlem Sistemi (EPOS) adı altında oluşturulan konsorsiyuma katılımın önemli bir adım olarak görülmekte olduğunu içeren bir niyet mektubu koordinatör kuruluş olan TÜBİTAK'a iletilmiştir.

5 Kasım 2014 tarihinde Brüksel'de düzenlenen 18. ERIC (Avrupa Araştırma Altyapısı Konsorsiyumu) Komite toplantısına katılım sağlanmıştır.

167

Y5 - Bölüm 2: Araştırma Altyapılarının TARAL’ın Bilgi Üretme Gücüne Katkısının Artırılması Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

Bu bölümde, araştırma altyapılarına yönelik olarak Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın faaliyetlerine ilişkin gelişmeler ve diğer düzenlemeler hakkında bilgi verilmektedir.

A. Kalkınma Bakanlığı Araştırma Altyapısı Destekleri

Araştırma altyapısı destekleri kapsamında, ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu alanlarda, araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturmak üzere yönetim ve işletme modeli oluşturulması ve diğer araştırma kurumları ile üniversitelerin kullanımına açık, sürdürülebilir araştırma merkezlerinin kurulması amaçlanmaktadır.

Kalkınma Planı ve Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararlarında belirlenen öncelikli teknoloji alanları başta olmak üzere, kamu kurumları ve üniversitelerde araştırma altyapıları oluşturulması amacıyla 2003-2014 yılları arasında yaklaşık 3 milyar TL kaynak harcanmıştır. Araştırma altyapısı destekleri Tematik ve Merkezi Araştırma Laboratuvarları olmak üzere iki ana grup altında verilmektedir.

Tematik Araştırma Laboratuvarları

Bilimsel araştırma konusunda göreceli olarak gelişmiş durumda olan, yeterli insan gücü kaynağına sahip üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek laboratuvarlar desteklenmektedir. Bu laboratuvarlar aracılığı ile ülke düzeyinde ileri düzeyde araştırma yapma imkânı yaratılması, araştırmacı insan kaynağının nicelik ve nitelik yönünden geliştirilmesi ve üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Üniversitelerdeki bilimsel ve teknolojik birikimin ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişimine katkısını artırmak amacıyla 2005 yılından itibaren vakıf üniversitelerinin uygun görülen araştırma altyapısı ve araştırmacı insan gücü yetiştirme projeleri de Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenmeye başlanmıştır.

Tablo 81’de 2003-2014 yılları arasında Yatırım Programları kapsamında desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvarları listelenmektedir.

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik

Araştırma Laboratuvar Projeleri


Yılı Bitiş Yılı

Toplam Maliyet*

KAMU KURUMLARI

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Tarla Bitkileri Altyapı Geliştirme Projesi 2009 2012 14.482

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Lalahan Biyoteknoloji Merkezi 2010 2011 2.784

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi 2010 2012 10.418

Gıda Tarım ve Hayv. Bak. Milli Botanik Bahçesi 2011 2013 94.000

MKEK Gn. Md. Pilot Ölçekli Duyarsız Patlayıcı Altyapısı 2009 2011 57.598

Sağlık Bak. Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi 2008 2012 21.612

Sağlık Bak. Bağcılar Deneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme Merkezi

2009 2012 3.999

TÜBİTAK SAGE Piroteknik Ateşleyici Kapsül Gel. Alt. 2007 2011 3.246

TÜBİTAK MAM Deniz Araştırmaları Mükemmeliyet Merkezi 2007 2011 20.606

TÜBİTAK MAM Hibrid Araç Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi

2007 2012 17.157

TÜBİTAK UZAY Uzay Güvenilirlik Altyapı 2007 2011 3.587

TÜBİTAK SAGE - Delici ve Delme Etkinliği Geliştirme Altyapısı 2008 2014 16.584

168

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – I)



Toplam Maliyet*

TÜBİTAK MAM Yüksek Teknoloji Uygulamaları İçin LİDAR Geliştirilmesi

2008 2010 12.013

TÜBİTAK MAM - Organik Elekronik-OLED Teknoloji Altyapısı 2008 2014 5.652

TÜBİTAK MAM EE Araç Laboratuvarı 2008 2012 12.255

TÜBİTAK BİLGEM - ULSI-CMOS Tümdevre Altyapısı 2009 2012 9.470

TÜBİTAK BİLGEM- Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı 2009 2015 12.806

TÜBİTAK BİLGEM - Kuantum Kriptoloji Araştırma Merkezi 2009 2012 6.684

TÜBİTAK BİLGEM - Anten Test Araştırma Merkezi 2009 2014 33.335

TÜBİTAK MAM GMBE - Biyogüvenlik Seviye 3 Laboratuvarı 2009 2011 2.711

TÜBİTAK MAM - GE Ulusal Gıda Yenilik Merkezi 2009 2011 6.200

TÜBİTAK MAM YDBE- Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı

2009 2014 10.475

TÜBİTAK SAGE - Çevresel Testler Merkezi 2009 2014 41.975

TÜBİTAK BİLGEM - Yazılım Test ve Kalite Değerlendirme Merkezi

2010 2013 2.834

TÜBİTAK BİLGEM - Çoklu Ortam Güvenlik Sistemleri Altyapısı 2010 2012 3.676

TÜBİTAK SAGE - Arayıcı Başlık Test Merkezi 2010 2014 14.911

TÜBİTAK UZAY - Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı 2010 2014 13.665

TÜBİTAK MAM EE - Elektrik Enerjisi Depolama Teknolojileri Ar-Ge Merkezi

2010 2012 10.027

TÜBİTAK MAM - GE Gıda Güvenliğinde Erken Teşhis Projesi 2011 2012 5.793

TÜBİTAK BİLGEM - Konuşma ve Dil Teknolojileri Araştırma Merkezi

2011 2014 3.700

TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi

2011 2014 9.470

TÜBİTAK MAM - EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011 2012 9.470

TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme

2011 2013 11.237

TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı 2011 2014 4.139

TÜBİTAK Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi 2012 2014 6.884

TÜBİTAK Türbin Modülü Tasarım Doğrulama Altyapısı 2012 2014 16.711

TÜBİTAK BİLGEM - Patlayıcı Karşı Tedbirleri Test ve Araştırma Merkezi (MEKTAM)

2012 2014 8.835

TÜBİTAK SAGE - Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi

2012 2014 5.144

TÜBİTAK MAM - Ulusal Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Merkezi Altyapı Projesi

2012 2014 8.315

TÜBİTAK UZAY - İMECE Uydu Altyapı Geliştirilmesi Projesi 2013 2017 93.280

TÜBİTAK BİLGEM - BT TC Kimlik Kartı Yaygınlaştırması 2012 2014 26.727

169

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – II)



Toplam Maliyet*

TÜBİTAK ULAKBİM Türk Ulusal e-Bilim e-Altyapı (TRUBA) 2012 2015 20.475

TÜBİTAK BİLGEM e-SENS 2014 2016 2.140

TÜBİTAK BİLGEM UEKAE Yüksek Güçlü Lazer Araştırma Merkezi

2014 2016 28.000

TÜBİTAK BİLGEM BTE Bulut Bilişim ve Büyük Veri Araştırma Laboratuvarı

2014 2016 100.000

TÜBİTAK BİLGEM BTE Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi Altyapısı

2014 2016 4.500

TÜBİTAK BİLGEM UEKAE YİTAL Cihaz Parkı Güçlendirme Projesi

2014 2016 25.000

TÜBİTAK UZAY - Milli Yer İstasyonu Geliştirme Projesi 2014 2017 8.000

TÜBİTAK MAM EE Uydu İçin Lityum İyon Pil ve Batarya Geliştirilmesi

2014 2017 6.700

TÜBİTAK MAM - Yüksek Sıcaklık Malzemeleri Araştırma, Geliştirme Onarım Mükemmelliyet Merkezi

2104 2017 30.000

TÜBİTAK MAM - Biyomalzeme, Biyoelektronik ve Biyomekanik Mükemmelliyet Merkezi

2014 2016 20.000

TÜBİTAK MAM ÇTÜE Ulusal Deniz Araştırmaları Merkezi Liman ve Çevresi Gelişim Projesi

2014 2015 8.000

TÜBİTAK SAGE Hava Solumalı Füze Sistemleri Geliştirme Projesi

2014 2016 27.500

TÜBİTAK SAGE Mobil Uçuş Test Altyapısı 2014 2016 13.600

TAEK Hızlandırıcı 1999 2012 51.456

TAEK Radyasyondan Korunmada Teknik Altyapı 2011 2014 16.466

ÜNİVERSİTELER

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yenilikçi Gıda Teknolojileri Geliştirme Merkezi 2009 2012 8.069

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nükleer Rad. Det. Araş. Merk. 2012 2013 7.346

Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvenliği Ar-Ge Merkezi

2010 2012 6.246

Afyon Kocatepe Üniversitesi Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Geliştirme Merkezi

2000 2005 2.151

Akdeniz Üniversitesi Endüstriyel ve Medikal Uygulamalar Mikrodalga Araştırma Merkezi (EMUMAM)

2007 2009 2.060

Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi 2009 2013 12.359

Akdeniz Üniversitesi Organ Nakli Ar-Ge Merkezi 2010 2014 4.788

Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi 2011 2014 29.439

Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi 2011 2015 157.500

Ankara Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları 2001 2009 95.945

Ankara Üniversitesi Radyasyon Uygulamaları ve Teknolojileri Geliştirme Projesi

2005 2011 4.154

170

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – III)



Toplam Maliyet*

Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı 2006 2014 58.000

Ankara Üniversitesi Ülkemiz Önemli Bitkisel Gen Kaynaklarının Muhafazası

2008 2011 2.602

Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı 2010 2014 12.994

Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araş. Lab. 2011 2014 6.193

Ankara Üniversitesi Parçacık Hızlandırıcı Merkezi 2012 2014 20.215

Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi 2012 2014 5.400

Atatürk Üniversitesi Doğu Anadolu Gözlemevi 2011 2014 56.954

Boğaziçi Üniversitesi Depreme Hazırlık Eğitim ve Öğretimi Merkezi 1997 2004 11.428

Boğaziçi Üniversitesi Deprem Öncesi ve Sonrası Afet Yönetimi 1997 2004 3.944

Boğaziçi Üniversitesi Deprem İzleme Merkezi 1998 2003 2.840

Boğaziçi Üniversitesi İstanbul Deprem Erken Uyarı-Acil Amaçlı Ar-Ge Merkezi

1999 2007 2.765


2007 2014 13.343

Boğaziçi Üniversitesi Hidrokarbonlardan Katalitik Hidrojen Üretim Teknolojileri Laboratuvarı

2007 2009 2.049

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi 2009 2014 23.621

Boğaziçi Üniversitesi Geoteknik Deprem Mühendisliği Ar. Mrk. 2012 2014 2.908

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Gözlemevi Büyük Teleskop Projesi 2007 2007 1.628

Çukurova Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Araştırma Altyapısı 2007 2011 12.078

Dokuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi 2007 2014 123.244

Dokuz Eylül Üniversitesi Elektronik Malzemeler Üretim ve Uygulamalar Merkezi

2009 2011 10.831

Ege Üniversitesi Farmasötik Bilimler Araştırma Merkezi 2009 2012 9.243

Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi 2010 2014 11.514

Ege Üniversitesi Enerji Verim. Organik Optoelektronik ve Fotovoltaik Tekn. Araştırma Merkezi

2011 2012 2.062

Ege Üniversitesi Biyokütle Enerji Sistemleri ve Teknolojileri Merkezi 2014 2016 7500

Erciyes Üniversitesi Radyo Astronomi Gözlemevi 2007 2008 1.045

Erciyes Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Endüstriyel Teknolojiler Araştırma, Uygulama ve Eğitim Merkezi

2007 2008 1.981

Gazi Üniversitesi İmmünoloji Araştırma ve Uygulama Merk. 2004 2006 1.798

Gazi Üniversitesi İleri Teknolojiler Ar-Ge Merkezi 1998 2008 14.097

Gazi Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları 2001 2008 15.594

Gazi Üniversitesi Nanotıp-Nanotek. Dayalı Yeni Tanı ve Tedavi Yöntemlerinin Geliştirilmesi Merkezi

2007 2011 14.654

171

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – IV)



Toplam Maliyet*

Gazi Üniversitesi Linyit Ar-Ge Çalışmaları Laboratuvarı 2008 2010 3.860

Gazi Üniversitesi Fotonik Araştırma Merkezi 2011 2013 14.270

Gaziantep Üniversitesi Gıda Ürünleri Araştırma Geliştirme Merkezi 2009 2012 3.535

Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü GYTE - KOSGEB Nanoteknoloji Araştırma Merkezi 2003 2006 11.942

Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Nano-Magnetizm Araştırma Merkezi 2009 2012 16.158

Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Ar-Ge Merkezi 1998 2004 3.212

Hacettepe Üniversitesi Pediatrik Kök Hücre Ar-Ge ve Hücresel Tedavi Merkezi

2006 2009 8.094

Hacettepe Üniversitesi Endovasküler Tedavi İçin Girişimsel Radyolojik Görüntüleme Teknolojileri Geliştirme

2008 2009 9.297

Hacettepe Üniversitesi Transgenik Hayvan Araştırmaları Laboratuvarı 2009 2011 2.276

Hacettepe Üniversitesi Doğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi 2009 2013 19.423

Hacettepe Üniversitesi Kimyasal Sensörler Araştırma Merkezi 2011 2012 2.943

Harran Üniversitesi Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyveler Ar-Ge ve Uygulama Merkezi

2002 2007 624

Harran Üniversitesi Tam Otomatik Sera Kompleksi Ar-Ge ve Uygulama Merkezi

2002 2006 1.659

Harran Üniversitesi Biyoteknoloji Araştırma Merkezi 2009 2011 4.061

Harran Üniversitesi Yüksek Başarımlı Bilgi İşlem Araştırma Merkezi 2010 2011 2.230

Harran Üniversitesi GAP Yenilebilir Enerji ve Enerji Verimliliği 2011 2015 10.500

İstanbul Teknik Üniversitesi Uydu Yer Terminali Projesi 1995 2006 47.073

İstanbul Teknik Üniversitesi Yüksek Teknoloji Seramikler ve Kompozitler Araştırma Merkezi

1997 2009 11.937

İstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Sanayileri Ar-Ge Merkezi 1998 2005 21.380

İstanbul Teknik Üniversitesi Mekatronik Eğitim ve Araştırma Merkezi 2000 2011 20.016

İstanbul Teknik Üniversitesi İleri Araştırma ve Eğitim Programları 2001 2009 72.674

İstanbul Teknik Üniversitesi Havacılık Ar-Ge ve Uygulama Projesi 2002 2011 70.592

İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi 2004 2014 83.581

İstanbul Teknik Üniversitesi Bilim Parkı 2007 2011 9.134

İstanbul Teknik Üniversitesi Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi

2008 2014 30.324

İstanbul Teknik Üniversitesi Mineroloji - Maden Yatakları Araştırma Merkezi 2009 2012 4.350

İstanbul Teknik Üniversitesi Ulusal Membran Teknolojileri Merkezi 2010 2011 6.366

İstanbul Teknik Üniversitesi RF/ Karışık İşaret Araştırma Merkezi 2011 2013 9.358

İstanbul Teknik Üniversitesi Coğrafi Bilgi Teknolojileri Merkezi 2012 2014 8.789

İstanbul Teknik Üniversitesi Araç Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme Merkezi 2012 2014 11.057

172

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – V)



Toplam Maliyet*

İstanbul Üniversitesi İleri Litografik Yöntemler Laboratuvarı 2010 2012 5.766

İstanbul Üniversitesi Gıda Antioksidanları Araştırma Merkezi 2011 2012 2.377

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü İzmir Çevresi Çevre Referans Ar-Ge Merkezi 1998 2005 4.980

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yüksek Teknoloji Ar-Ge ve Eğitim Merkezi 1999 2005 4.291

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Jeotermal Enerji Ar-Ge ve Test Eğitim Merkezi 2002 2005 1.735

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Araştırmaları Merkezi (BİYOMAM)

2007 2009 5.009

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütle Spektrometre Merkezi 2008 2009 4.368

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kompozit Malzemeler Araştırmalar Merkezi 2009 2009 2.074

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Uygulamalı Kuantum Araştırma Merkezi 2009 2011 5.372

K.Maraş Sütcü İmam Üniversitesi Araştırma Sera Altyapısı 2007 2008 2.286

Kocaeli Üniversitesi İleri Disiplinler Arası Araştırmalar Laboratuvarı (İDEAL)

2008 2011 7.231

Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi 2011 2014 5.937

Marmara Üniversitesi Mekatronik Sistemler İmalat Otomasyonu Altyapı 2000 2005 17.438

Marmara Üniversitesi Genetik ve Metabolik Hastalıklar Araştırma ve Uygulama Merkezi

2010 2012 5.861

Mimar Sinan Üniversitesi Sinema Kültür Mirası Ar-Ge Altyapısı 2009 2011 4.373

Mustafa Kemal Üniversitesi Deneysel Araştırmalar Merkezi 2009 2011 1.254

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Moleküler Biyoloji-Biyoteknoloji Ar-Ge Merkezi 1998 2008 10.521

Orta Doğu Teknik Üniversitesi ODTÜ - BİLTİR Merkezi Endüstriyel Tasarım ve İmalat Altyapısı

2002 2006 9.674

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstriyel Mikro-Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS)

2002 2011 33.529

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kriptoloji Konusunda Ar-Ge Altyapısı 2004 2007 4.725

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sensör Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi 2005 2006 7.627

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Otomotiv Sanayi Tasarım ve Analize Yönelik Yüksek İvmeli Hasarsız Çarpışma Laboratuvarı

2006 2011 15.113

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Modelleme ve Simülasyon Araştırma Altyapısı 2007 2011 10.599

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Güneş Enerjisi Araştırma Merkezi (GÜNAM) 2009 2011 17.437

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011 2014 20.690

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği Araştırma Mrk.

2011 2014 7.178

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi (Dekosim)

2012 2014 6.799

173

Tablo 81. 2003-2014 Yılları Arasında Yatırım Programları Kapsamında Desteklenen Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı – VI)

Proje Sahibi Kurum Proje Adı Başlama


Toplam Maliyet*

Pamukkale Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Merkezi 2002 2007 4.297

Sakarya Üniversitesi Elektromanyetik Araştırma Merkezi 2010 2012 2.517

Selçuk Üniversitesi İmalat Sistemleri Otomasyon ve Bilgisayar Destekli Tasarım, Üretim, Araştırma ve Uygulama Altyapısı

2006 2006 1.409

Selçuk Üniversitesi İleri Tarım Teknolojileri Altyapısı 2007 2008 1.638

Selçuk Üniversitesi Doğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Mrk. 2011 2014 7.552

Süleyman Demirel Üniversitesi Hayvancılık Ar-Ge Merkezi 2000 2005 2.841

Süleyman Demirel Üniversitesi Biyolojik Savaş Etmenleri Araştırma ve Üretim Merkezi

2007 2008 1.318

Uludağ Üniversitesi Uludağ Yenilik Merkezi 1996 2004 2.016

Uludağ Üniversitesi Mekatronik Sistemler ve Otomasyon Teknolojileri Geliştirme

2005 2007 2.168

Yıldız Teknik Üniversitesi Biyomedikal Malzemeler ve Yapay Dokular 2005 2008 13.714

Yıldız Teknik Üniversitesi Bitkisel Orjinli Pestisitler Araştırma ve Uygulama Merkezi

2007 2009 4.141

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ

Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi (1. Faz)

2007 2009 6.206

Atılım Üniversitesi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi (2. Faz)

2012 2014 12.600

Fatih Üniversitesi BiyoNanoTeknoloji Araştırma Laboratuvarı 2008 2010 7.245

Fatih Üniversitesi Endüstriyel Otomasyon Teknolojisi Geliştirme ve Sanayi İşbirliği Oluşturma Yatırım Projesi

2007 2007 1.815

Koç Üniversitesi Yüzey Teknolojileri Araştırma Merkezi 2010 2012 15.750

İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (1. Faz) 2005 2006 11.550


Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (2. Faz) 2007 2012 35.330


Manyetik Rezonans Görüntüleme Merkezi (1.Faz) 2007 2008 6.815


Manyetik Rezonans Görüntüleme Merkezi (2.Faz) 2011 2012 5.355


Hareket Algılayıcı Teknolojileri Uzmanlık Merkezi 2010 2012 15.750

Sabancı Üniversitesi Nano-Mikro Disiplinlerarası İleri Araştırma Merkezi 2009 2012 32.550

TOBB-ETÜ Su Türbini Tasarımı ve Testleri Merkezi Altyapsı 2011 2013 10.500

İstanbul Medipol Üniversitesi Rejeneratif ve Restoratif Tıp Araştırmaları Merkezi 2012 2014 22.050



2014 Yılı Yatırım Programı’nda üniversitelere ait 24 ve diğer kamu kurumlarına ait 32 olmak üzere toplam 56 tematik araştırma laboratuvar projesi bulunmaktadır. Bu projelere ilişkin bilgiler Tablo 82’de yer almaktadır.

174

Tablo 82. 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri


Tarihi Öngörülen Bitiş Tarihi

Toplam Maliyet*

2014 Yılı Ödeneği*

ÜNİVERSİTELER

Anadolu Üniversitesi Havacılık Araştırma Merkezi 2011 2014 29.439 5.000

Anadolu Üniversitesi Raylı Sistemler Araştırma Merkezi 2011 2015 157.500 43.000

Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı Merkezi ve Test Laboratuvarı 2006 2014 58.000 2.000

Ankara Üniversitesi Viral Zoonozlar Tanı ve İleri Araştırma Laboratuvarı

2011 2014 6.193 10

Ankara Üniversitesi Süperiletkenlik Araştırma Merkez Laboratuvarı 2010 2014 12.994 1.000

Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi 2012 2014 5.400 100

Ankara Üniversitesi Parçacık Hızlandırıcı Merkezi 2012 2014 20.215 2.500

Atatürk Üniversitesi Doğu Anadolu Gözlemevi 2011 2014 56.954 17.640


2007 2014 13.343 500

Boğaziçi Üniversitesi Yaşambilim Araştırma Merkezi 2009 2014 23.621 1.500

Dokuz Eylül Üniversitesi İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezi 2007 2014 123.244 20.000

Ege Üniversitesi Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi 2010 2014 11.514 1.500

Hacettepe Üniversitesi Doğa Koruma ve Biyoçeşitlilik Ar-Ge Merkezi 2009 2014 19.433 10

Harran Üniversitesi GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ar-Ge Merkezi

2011 2015 10.500 100

İstanbul Teknik Üniversitesi

Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi 2004 2014 83.581 1.000


Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araştırmalar Merkezi

2008 2014 30.324 500


Coğrafi Bilgi Teknolojileri Merkezi 2012 2014 8.799 920


Araç Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2012 2014 11.062 2.900

İstanbul Üniversitesi Hulusi Behçet Araştırma Merkezi 2010 2014 10.848 200

Kocaeli Üniversitesi Medikal Elektro-optik Sistemler Araştırma Merkezi

2011 2014 5.937 10


Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011 2015 17.500 3.600


Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği Araştırma Merkezi

2011 2014 7.178 700


Deniz Ekosistem ve İklim Araştırma Merkezi 2012 2015 6.800 1.000

Selçuk Üniversitesi Doğal Ürünler Araştırma ve Uygulama Merkezi 2011 2014 7.552 3.000

KAMU KURUMLARI

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı

Deprem Veri Merkezi 2011 2014 2.891 750

175

Tablo 82. 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı - I)



Toplam Maliyet*



Meyve-Asma Baz Materyalleri Ar-Ge Merkezi 2010 2014 10.418 2.000


Milli Botanik Bahçesi 2011 2015 94.000 24.000

MKEK Gn. Md. Pilot Ölçekli Duyarsız Patlayıcı Altyapısı 2009 2014 57.598 4.500

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Radyasyondan Korunmada Teknik Altyapı 2011 2014 16.466 8.000

TÜBİTAK SAGE - Delici ve Delme Etkinliği Geliştirme Altyapısı

2008 2014 16.584 10

TÜBİTAK MAM - Organik Elekronik - OLED Teknoloji Altyapısı

2008 2014 5.652 10

TÜBİTAK BİLGEM - Katot ve Mikrodalga Vakum Tüp Altyapısı

2009 2015 12.806 500

TÜBİTAK BİLGEM - Anten Test Araştırma Merkezi 2009 2014 33.335 2.000

TÜBİTAK MAM YDBE - Ulusal 1 MV Hızlandırılmış Kütle Spektroskopisi Laboratuvarı

2009 2014 10.475 1.000

TÜBİTAK SAGE - Arayıcı Başlık Test Merkezi 2010 2014 14.911 10

TÜBİTAK UZAY - Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapısı

2010 2014 13.665 10

TÜBİTAK BİLGEM - Konuşma ve Dil Teknolojileri Araştırma Merkezi

2011 2014 3.700 10

TÜBİTAK BİLGEM İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma Merkezi

2011 2014 11.237 1.000

TÜBİTAK MAM - EE Gaz Teknolojileri Ar-Ge Merkezi 2011 2014 9.520 10

TÜBİTAK SAGE - Ankara Sesaltı Rüzgar Tüneli Altyapısı İyileştirme

2011 2014 10.336 2.000

TÜBİTAK SAGE - İç Balistik Tasarım Altyapısı 2011 2014 4.139 100

TÜBİTAK BİLGEM - Kablosuz İletişim Teknolojileri Laboratuvarı

2012 2014 10.451 10

TÜBİTAK BİLGEM - Patlayıcıya Karşı Tedbir Test ve Araştırma Merkezi

2012 2014 8.835 10

TÜBİTAK UME - Fotovoltaik Test ve Araştırma Merkezi 2012 2014 6.884 10

TÜBİTAK SAGE - Enerjik Malzemeler Tahribatsız Test Merkezi

2012 2014 5.144 660

TÜBİTAK MAM - Enerjetik Malzemeler Karakterizasyon Altyapısı

2012 2014 8.315 1.500

TÜBİTAK BUTAL - Eser Bileşen Laboratuvarı 2012 2014 3.134 10

TÜBİTAK Türk Ulusal e-Bilim e-altyapısı (Truba) 2012 2015 20.475 100

TÜBİTAK SAGE - Çevresel Testler Merkezi 2009 2014 41.975 10

TÜBİTAK ULAKNET - 2 Projesi 2009 2014 19.468 5.000

TÜBİTAK ULAKBİM BT PARDUS 2008 2014 21.789 6.000

176

Tablo 82. 2014 Yılı Yatırım Programında Yer Alan Tematik Araştırma Laboratuvar Projeleri (Devamı - II)



Toplam Maliyet*


TÜBİTAK BİLGEM - BT TC Kimlik Kartı Yaygınlaştırması 2012 2014 26.727 10

TÜBİTAK UZAY - İMECE Uydu Altyapı Geliştirilmesi Projesi

2013 2017 93.280 31.465

TÜBİTAK ULAKBİM Yayın Al.ve Elek. Arşivleme 2014 2014 7.000 7.000

TÜBİTAK BİLGEM e-SENS 2014 2016 2.140 1.090

TÜBİTAK BİLGEM UEKAE Yüksek Güçlü Lazer Araştırma Merkezi

2014 2016 28.000 7.700

TÜBİTAK BİLGEM BTE Bulut Bilişim ve Büyük Veri Araştırma Laboratuvarı

2014 2016 100.000 7.000

TÜBİTAK BİLGEM BTE Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi Altyapısı

2014 2016 4.500 1.500

TÜBİTAK BİLGEM UEKAE YİTAL Cihaz Parkı Güçlendirme Projesi

2014 2016 25.000 1.000

TÜBİTAK UZAY - Milli Yer İstasyonu Geliştirme Projesi 2014 2017 8.000 1.250

TÜBİTAK MAM EE Uydu İçin Lityum İyon Pil ve Batarya Geliştirilmesi

2014 2017 6.700 450

TÜBİTAK MAM - Yüksek Sıcaklık Malzemeleri Araştırma, Geliştirme Onarım Mükemmelliyet Merkezi

2014 2017 30.000 6.500

TÜBİTAK MAM - Biyomalzeme, Biyoelektronik ve Biyomekanik Mükemmelliyet Merkezi

2014 2016 20.000 5.000

TÜBİTAK MAM ÇTÜE Ulusal Deniz Araştırmaları Merkezi Liman ve Çevresi Gelişim Projesi

2014 2015 8.000 1.000

TÜBİTAK SAGE Hava Solumalı Füze Sistemleri Geliştirme Projesi

2014 2016 27.500 4.500

TÜBİTAK SAGE Mobil Uçuş Test Altyapısı 2014 2016 13.600 7.000



Merkezi Araştırma Laboratuvarları

Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeyde araştırma projelerinin yürütülmesini sağlayacak merkezler oluşturulmaktadır. Merkezi Araştırma Laboratuvarlarının temel amaçları arasında yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, araştırma kültürünü yaygınlaştırmak ve üniversite-özel sektör işbirliği anlamında somut projelerin geliştirilebileceği platformlar oluşturmak yer almaktadır. Bu merkezlerde kişilerin veya bölümlerin kontrolü altında olmayan, yönetim modeli şeffaf ve bütün araştırmacıların kullanımına açık nitelikli araştırma altyapıları oluşturulmaktadır. Böylelikle üniversitelerde görev yapan araştırmacılar TÜBİTAK, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi diğer kamu kurumlarının verdiği proje desteklerinden ve uluslararası fonlardan daha fazla yararlanabilecektir.

Bu kapsamda, 2014 yılında 13, 2013 yılında 1, 2012 yılında 4, 2011 yılında 8, 2010 yılında 54, 2009 yılında 10 ve daha önceki yıllarda 5 olmak üzere toplam 95 merkezi araştırma laboratuvar projesi yatırım programına alınmıştır. Merkezi Araştırma Laboratuvarları proje bilgileri Tablo 83’te verilmektedir.

177

Tablo 83. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri

Proje Sahibi Kurum Başlama Yılı Bitiş Yılı Toplam Maliyet*

Abant İzzet Baysal Üniversitesi 2010 2013 9.062

Abdullah Gül Üniversitesi 2014 2016 11.963

Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi 2014 2016 12.000

Adıyaman Üniversitesi 2009 2012 10.635

Afyon Kocatepe Üniversitesi 2010 2013 10.476

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi 2010 2013 5.729

Ahi Evran Üniversitesi 2009 2012 11.778

Akdeniz Üniversitesi 2014 2016 9.100

Aksaray Üniversitesi 2010 2013 6.708

Amasya Üniversitesi 2010 2013 6.405

Ardahan Üniversitesi 2010 2014 6.053

Artvin Çoruh Üniversitesi 2010 2013 5.831

Atatürk Üniversitesi 2010 2013 10.918

Balıkesir Üniversitesi 2010 2013 10.440

Bartın Üniversitesi 2010 2013 5.331

Batman Üniversitesi 2010 2013 5.522

Bayburt Üniversitesi 2010 2014 5.438

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi 2010 2013 5.517

Bingöl Üniversitesi 2010 2014 6.542

Bitlis Eren Üniversitesi 2010 2012 4.992

Boğaziçi Üniversitesi 1998 2007 3.945

Bozok Üniversitesi 2009 2013 10.697

Bülent Ecevit Üniversitesi 2008 2013 11.373

Celal Bayar Üniversitesi 2011 2014 8.902

Cumhuriyet Üniversitesi 2011 2014 17.640

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi 2010 2013 10.500

Çankırı Karatekin Üniversitesi 2010 2012 4.992

Çukurova Üniversitesi 2014 2016 11.846

Dicle Üniversitesi 2009 2013 12.796

Dokuz Eylül Üniversitesi 2014 2016 10.000

Dumlupınar Üniversitesi 2010 2013 10.425

Düzce Üniversitesi 2010 2013 6.964

Ege Üniversitesi 2010 2015 11.463

178

Tablo 83. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri (Devamı – I)


Erciyes Üniversitesi 2010 2012 16.480

Erzincan Üniversitesi 2010 2014 8.875

Erzurum Teknik Üniversitesi 2014 2016 11.000

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 2011 2014 9.742

Fırat Üniversitesi 2010 2013 9.905

Gazi Üniversitesi 2014 2016 15.000

Gaziantep Üniversitesi 2010 2014 12.604

Gaziosmanpaşa Üniversitesi 2009 2013 11.208

Gebze Yüksek Teknoloji Üniversitesi 2014 2016 10.000

Giresun Üniversitesi 2010 2013 6.592

Gümüşhane Üniversitesi 2010 2013 6.701

Hacettepe Üniversitesi 2010 2014 21.039

Hakkari Üniversitesi 2013 2015 5.880

Harran Üniversitesi 2012 2015 9.240

Hitit Üniversitesi 2009 2012 12.978

Iğdır Üniversitesi 2010 2014 5.763

İnönü Üniversitesi 2010 2012 7.636

İstanbul Üniversitesi 2010 2014 10.848

İstanbul Medeniyet Üniversitesi 2014 2016 10.000

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi 2014 2016 12.000

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2012 2014 11.717

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 2008 2011 11.496

Kafkas Üniversitesi 2012 2015 12.500

Karadeniz Teknik Üniversitesi 2014 2016 10.000

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi 2010 2013 6.460

Karabük Üniversitesi 2010 2013 9.360

Kastamonu Üniversitesi 2012 2014 6.311

Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi 2014 2016 12.000

Kırıkkale Üniversitesi 2009 2012 10.293

Kırklareli Üniversitesi 2010 2012 4.991

Kilis 7 Aralık Üniversitesi 2010 2015 6.000

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 2010 2013 7.159

Marmara Üniversitesi 1997 2006 22.955

179

Tablo 83. Merkezi Araştırma Laboratuvarı Projeleri (Devamı – II)


Mardin Artuklu Üniversitesi 2010 2014 5.350

Mersin Üniversitesi 2009 2012 13.700

Mimar Sinan Üniversitesi 2010 2013 6.863

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 2007 2011 23.943

Mustafa Kemal Üniversitesi 2010 2013 11.126

Muş Alparslan Üniversitesi 2010 2014 6.265

Namık Kemal Üniversitesi 2010 2013 8.114

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 2010 2013 7.174

Niğde Üniversitesi 2010 2013 9.968

Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2010 2013 11.646

Ordu Üniversitesi 2010 2014 6.350

Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1998 2011 38.585

Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi 2010 2014 6.279

Pamukkale Üniversitesi 2010 2014 10.997

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi 2010 2014 7.280

Sakarya Üniversitesi 2011 2013 7.821

Selçuk Üniversitesi 2009 2013 22.193

Siirt Üniversitesi 2010 2014 5.251

Sinop Üniversitesi 2009 2012 13.665

Süleyman Demirel Üniversitesi 2011 2014 17.304

Şırnak Üniversitesi 2010 2014 6.180

Trakya Üniversitesi 2011 2014 11.392

Tunceli Üniversitesi 2010 2014 6.326

Uludağ Üniversitesi 2011 2015 9.800

Uşak Üniversitesi 2010 2014 7.561

Yalova Üniversitesi 2010 2013 6.044

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 2014 2016 12.000

Yıldız Teknik Üniversitesi 2011 2014 12.298

Yüzüncü Yıl Üniversitesi 2009 2014 14.333



Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10/07/2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının

180

yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Kanunla ilgili ikincil mevzuat çalışmalarının 2015 yılında tamamlanması öngörülmektedir.

B. 5746 Sayılı Kanun Kapsamında Ar-Ge Merkezi Bilgileri

5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında ülkemizde Ar-Ge alt yapısını oluşturmuş, çok sayıda Ar-Ge personeli çalıştıran ve ülkemizin GSYİH'deki Ar-Ge payına katkıda bulunan büyük işletmelerin bu çalışmalarını daha da geliştirmelerine ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkân sağlanmıştır.

31 Ekim 2014 itibarıyla Ar-Ge Merkezi bilgileri aşağıda verilmektedir:

Ar-Ge Merkezi başvuru sayısı: 210

Ar-Ge Merkezi belgesi verilen firma sayısı: 186

Ar-Ge Merkezi belgesi iptal edilen firma sayısı: 21

o Tüzel kişilik değişikliği ile kapatılan Ar-Ge Merkezi sayısı: 4 o Komisyon kararı ile kapatılan Ar-Ge Merkezi sayısı: 3 o Firmanın talebi ile kapatılan Ar-Ge Merkezi sayısı: 14

Ar-Ge Merkezi belgesi verilmeyen firma sayısı: 16

Ar-Ge Merkezi başvuru değerlendirme sürecinde olan firma sayısı: 8

Faal olan Ar-Ge Merkezi Sayısı: 165

Faal olan Ar-Ge merkezilerince tescil edilen ulusal/uluslararası patent sayısı: 952

Ar-Ge merkezleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler Tablo 84-87’de sunulmaktadır.

Tablo 84. Yıllar İtibarıyla Ar-Ge Merkezi Başvuru ve Değerlendirme Bilgileri

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* Toplam

Belge Alan Firma Sayısı 20 42 22 29 30 23 20 186

Belgesi İptal Edilen Firma Sayısı - - 2 1 2 9 7 21

Başvuru Değerlendirme Süreci Devam Eden Firma Sayısı

- - - - - - 8 8

Faal Olan Ar-Ge Merkezi (birikimli)

20 62 82 110 138 152 165 165



Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı*

Ar-Ge Merkezinin Adı Sektörü İli

1 Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. Bankacılık ve Finans

(2)

İstanbul

2 Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. İstanbul

3 Airties Kablosuz İletişim Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş

Bilişim, Bilgi ve İletişim Teknolojileri

(7)

İstanbul

4 Alcatel Lucent Teletaş Telekomünikasyon A.Ş. İstanbul

5 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

6 Digital Platform İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

7 Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. İstanbul

8 Proline Bilişim Sistemleri ve Ticaret A.Ş. İstanbul

9 Turkcell Teknoloji Araştırma ve Geliştirme A.Ş. İstanbul

181

Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı* (Devamı – I)


10 Çanakkale Kalebodur Seramik San. A.Ş.

Cam ve Seramik Ürünleri (3)

Çanakkale

11 Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bilecik

12 Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. İstanbul

13 Arçelik A.Ş. Ar-Ge Direktörlüğü

Dayanıklı Tüketim Malları (10)

İstanbul

14 Arçelik A.Ş. - Bulaşık Makinası İşletmesi Ankara

15 Arçelik A.Ş. Buzdolabı ve Kompresör İşletmesi Eskişehir

16 Arçelik A.Ş. Çamaşır Makinası İşletmesi İstanbul

17 Arçelik A.Ş. Kurutma Makinası ve Elektrik Motorları İşletmesi

Tekirdağ

18 Arçelik A.Ş. Pişirici Cihazlar İşletmesi Bolu

19 BSH (Bosch/Siemens) Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş. Tekirdağ

20 İndesit Company Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. Manisa

21 Klimasan Klima San. ve Tic. A.Ş. Manisa

22 Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

23 Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları A.Ş. Demir ve Demir Dışı Metaller

(2)

Zonguldak

24 Güney Çelik Hasır ve Demir Mamülleri San. Tic. A.Ş. Adana

25 Kazlı Çeşme Deri San. ve Tic. A.Ş. Deri Teknolojileri

(1) İstanbul

26 Arçelik A.Ş. Elektronik İşletmesi

Elektronik (9)

İstanbul

27 Kent Kart Ege Elektronik San. ve Tic. A.Ş. İzmir

28 Makel Elektrik Malzemeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

29 Netaş Telekomünikasyon A.Ş. İstanbul

30 Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

31 Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.(1) Manisa



34 Viko Elektrik ve Elektronik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş. İstanbul

35 Balıkesir Elektromekanik Sanayi Tesisleri A.Ş Enerji

(2)

Balıkesir

36 Enel Enerji Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

37 Kayseri Şeker Fabrikaları

Gıda Sanayi (4)

Kayseri

38 Ünilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş. İstanbul

39 Aromsa Besin Aroma ve Katkı Maddeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Kocaeli

40 Elvan Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul

182

Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı* (Devamı – II)


41 Alp Havacılık San. ve Tic. A.Ş.

Havacılık (3)

Eskişehir

42 THY Teknik A.Ş. İstanbul

43 Tusaş Motor Sanayii A.Ş. (TEİ) Eskişehir

44 Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.Ş.

İklimlendirme (3)

Kocaeli

45 Arçelik-LG Klima San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli

46 Türk Demirdöküm Fabrikaları A.Ş. Bilecik

47 Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş.

İlaç (10)

İstanbul

48 Bilim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

49 Deva Holding A.Ş. Tekirdağ

50 Koçak Farma İlaç ve Kimya Sanayi A.Ş. Tekirdağ

51 Mustafa Nevzat İlaç Sanayi A.Ş. İstanbul

52 Nobel İlaç A.Ş. Düzce

53 Pharmactive İlaç A.Ş. Tekirdağ

54 Sanovel İlaç San. ve Tic. A.Ş. İstanbul

55 VSY Biyoteknoloji ve İlaç Sanayi A.Ş. İstanbul

56 Zentiva Sağlık Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kırklareli

57 Akdeniz Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Kimya (11)

İzmir

58 Akkim Kimya San. ve Tic. A.Ş. Yalova

59 Betek Boya ve Kimya A.Ş. Kocaeli

60 DYO Boya San.ve Tic. A.Ş. İzmir

61 Hayat Kimya Sanayi A.Ş. Kocaeli

62 Kansai Boya San. ve Tic. A.Ş. İzmir

63 Kayalar Kimya A.Ş. İstanbul

64 Organik Kimya A.Ş. İstanbul

65 Polisan Boya Sanayi Ticaret A.Ş. Kocaeli

66 Pulver Kimya San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli

67 Setaş Kimya San. ve Tic. A.Ş. Tekirdağ

68 Evyap Sabun, Yağ Gliserin San. ve Tic. A.Ş. Kozmetik

(1) İstanbul

69 Akım Metal San. ve Tic. A.Ş.

Makine ve Teçhizat İmalatı (11)

İstanbul

70 Baykal Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

71 Bosch Termo Teknik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

72 CVS Makina İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

183

Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı* (Devamı – III)


73 Durmazlar Makine Sanayi ve Tic. A.Ş.

Makine ve Teçhizat İmalatı (11)

Bursa

74 Ermaksan Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

75 Eti Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir

76 HİDROMEK - Hidrolik ve Mekanik Makine İmalat San. A.Ş.

Ankara

77 Hisarlar Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. Eskişehir

78 İzeltaş İzmir El Aletleri San. ve Tic. A.Ş. İzmir

79 Norm Civata Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir

80 Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Otomotiv (9)

Kocaeli

81 Ford Otomotiv Sanayi (Gölcük) A.Ş. Kocaeli

82 Man Türkiye A.Ş. Ankara

83 Mercedes Benz Türk A.Ş. İstanbul

84 Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. Sakarya

85 Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. Bursa

86 Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş. Adana

87 Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. Bursa

88 Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. Ankara

89 Heksagon Mühendislik ve Tasarım A.Ş. Otomotiv Tasarımı ve

Mühendislik (1)

Kocaeli

90 Aka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Otomotiv Yan Sanayi (41)

Bursa

91 Assan Hanıl Oto San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli

92 Aydınlar Yedek Parça San. ve Tic. A.Ş. Konya

93 Beyçelik Gestamp Kalıp ve Oto Yan Sanayi A.Ş. Bursa

94 Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

95 B-Plas Bursa Plastik, Metal, inşaat, Enerji, Madencilik, Jeotermal, Turizm ve Tarım San. ve Tic. A.Ş.

Bursa

96 CMS Jant ve Makine Sanayi A.Ş. İzmir

97 Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Ticaret A.Ş. Bursa

98 Diniz Johnson Controls Oto Donanım San. ve Tic. A.Ş. Bursa

99 Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. İzmir

100 Ermetal Otomotiv ve Eşya Sanayi Tic. A.Ş. Bursa

101 Estaş Eksantirik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sivas

102 Farba Oto Yedek Parçaları İmalatı İthalatı ve İhracatı A.Ş.

Bursa

103 Farplas Oto Yedek Parçaları İmalatı, İthalatı A.Ş. Kocaeli

104 Feka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa

184

Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı* (Devamı – IV)


105 Grammer Koltuk Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Otomotiv Yan Sanayi (41)

Bursa

106 Hema Endüstri A.Ş. Tekirdağ

107 İnci Akü Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

108 Kale Oto Radyatör Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kocaeli

109 Kanca El Aletleri Dövme Çelik ve Makine Sanayi A.Ş. Kocaeli

110 Mako (Magneti Marelli) Elektrik San. ve Tic. A.Ş. Bursa

111 Martur Sünger ve Koltuk Tesisleri Tic.ve San. A.Ş. Bursa

112 Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. Bursa

113 Mecaplast Otomotiv Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli

114 Nursan Oto Donanımları San. ve Tic. A.Ş. Kütahya

115 Olgun Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Manisa

116 ORAU-Orhan Otomotiv Kontrol Sistemleri Sanayi A.Ş. Bursa

117 ORS-Orta Doğu Rulman Sanayi A.Ş. Ankara

118 Rollmech Automotive San. ve Tic. A.Ş. Bursa

119 Samet Kalıp ve Madeni Eşya San. ve Tic. A.Ş. İstanbul

120 Sampa Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Samsun

121 Teklas Kauçuk San. ve Tic. A.Ş. Kocaeli

122 Teknorot Otomotiv Ürünleri San. ve .Tic. A.Ş. Düzce

123 Tırsan Treyler Sanayi Ticaret ve Nakliyat A.Ş. Sakarya

124 Toksan Yedek Parça İmalat Tic. ve San. A.Ş. Bursa

125 Totomak Makina ve Yedek Parça San. ve Tic. A.Ş. İzmir

126 Toyota Boshoku Türkiye Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. Sakarya

127 TOYOTETSU Otomotiv Parçaları San ve Tic. A.Ş. Kocaeli

128 Valeo Otomotiv Sistemleri Endüstrisi A.Ş. Bursa

129 Yıldız Kalıp San. ve Tic. A.Ş. İstanbul

130 Yiğit Akü Malzemeleri Nakliyat Turizm İnşaat San. ve Tic. A.Ş.

Ankara

131 Migros Ticaret A.Ş. Perakendecilik

(1) İstanbul

132 Tüpraş-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. Petrol ve Petrol Ürünleri

(1) Kocaeli

133 Aselsan A.Ş. - Haberleşme Cihazları Grup Bşk.

Savunma Sanayi (13)

Ankara

134 Aselsan A.Ş. - Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Optik Grup Başk.

Ankara

135 Aselsan A.Ş. - Radar Elektronik Harp ve İstihbarat Grup Bşk.

Ankara

136 Aselsan A.Ş. - SST Grup Başkanlığı Ankara

185

Tablo 85. Faaliyette Olan Ar-Ge Merkezlerinin Sektörel Dağılımı* (Devamı – V)


137 Baykar Makine San. ve Tic. A.Ş.

Savunma Sanayi (13)

İstanbul

138 FNSS Savunma Sistemleri A.Ş. Ankara

139 Gate Elektronik San. ve Tic. A.Ş. Ankara

140 Havelsan Hava Elektronik San. ve Tic. A.Ş. (Ankara) Ankara

141 Havelsan Hava Elektronik San. ve Tic. A.Ş. (İstanbul) İstanbul

142 Mikes - Mikrodalga Elektronik Sistemler San. ve Tic. A.Ş. Ankara

143 Roketsan Roket San. ve Tic. A.Ş. (1) Ankara

144 Roketsan Roket San. ve Tic. A.Ş. (2) Ankara

145 Tusaş Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAİ) Ankara

146 GAP Güneydoğu Tekstil San. ve Tic. A.Ş.

Tekstil (8)

Malatya

147 Kordsa Global Endüstriyel İplik ve Kord Bezi San ve Tic. A.Ş.

Kocaeli

148 Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. Bursa

149 Söktaş Tekstil San. ve Tic. A.Ş. Aydın

150 Sun Tekstil Sanayi A.Ş. İzmir

151 Üniteks Gıda Tekstil Motorlu Araçlar San. ve Tic. A.Ş. İzmir

152 Yünsa Yünlü San. ve Tic. A.Ş. Tekirdağ

153 Ekol Lojistik A.Ş. Ulaştırma ve Lojistik

(1) İstanbul

154 Akgün Bilgisayar Prog. ve Tic. Hiz. Ltd. Şti.

Yazılım (12)

Ankara

155 Bis Çözüm ve Entegrasyon Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti. İstanbul

156 C/S Enformasyon Teknolojileri Ltd. Şti. İstanbul

157 Detaysoft A.Ş. İstanbul

158 İdea Teknoloji Çözümleri Bil. San. Tic. A.Ş. İstanbul

159 Kariyer.net Elektronik Yayın ve İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

160 Koçsistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

161 OBASE Bilgisayar ve Danışmanlık Hizmetleri Ticaret A.Ş.

İstanbul

162 Provus Bilişim Hizmetleri A.Ş. İstanbul

163 Softtech Yazılım Teknolojileri Araştırma Geliştirme ve Pazarlama Tic. A.Ş.

İstanbul

164 Triodor Araştırma Geliştirme Yazılım ve Bilişim Tic. Ltd. Şti.

İstanbul

165 Üniversal Bilgi Teknolojileri Ltd. Şti. İstanbul



186

Tablo 86. Yıllar İtibarıyla Ar-Ge Merkezi Belgesi İptal Edilen Firmalar

Firma Adı Gerekçe Kapatılma Tarihi

1 Grundig Elektronik A.Ş. (İstanbul) Tüzel kişilik değişikliği ile kapatıldı 01.01.2010

2 Grundig Elektronik A.Ş. (İzmir) Tüzel kişilik değişikliği ile kapatıldı 01.01.2010

3 Vestel Dijital Üretim Sanayi A.Ş. Tüzel kişilik değişikliği ile kapatıldı 03.10.2011

4 Sun Holding A.Ş. Tüzel kişilik değişikliği ile kapatıldı 15.09.2012

5 Goldaş Kuyumculuk İthalat İhracat A.Ş. Komisyon tarafından kapatıldı 26.11.2012

6 Kale Kilit ve Kalıp San. ve Tic. A.Ş. Komisyon tarafından kapatıldı 18.03.2013

7 İntersource Tekstil ve Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş.

Komisyon tarafından kapatıldı 29.03.2013

8 Ericsson Telekomünikasyon A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 11.04.2013

9 İnform Elektronik San. ve Dış Tic. A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 10.05.2013

10 Oyak Teknoloji Bilişim ve Kart Hizmetleri İşletme talebiyle kapatıldı 14.05.2013

11 Delphi Automotive Systems Ltd. Şti.(İstanbul) İşletme talebiyle kapatıldı 04.06.2013

12 Anadolu Bilişim Hizmetleri A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 23.07.2013

13 Aksa Akrilik Kimya ve Sanayi A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 02.08.2013

14 Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat-İthalat San. ve Tic. A.Ş.

İşletme talebiyle kapatıldı 30.12.2013

15 Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 09.01.2014

16 Kros Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 14.02.2014

17 Major SKT Oto Donanım San. ve Tic. A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 18.08.2014

18 DİTAŞ Doğan Yedek Parça İmalatı ve Teknik A.Ş.

İşletme talebiyle kapatıldı 19.09.2014

19 Sıla Teknik Oto. San ve Tic. A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 30.09.2014

20 Delphi Automotive Systems Ltd. Şti. (İzmir) İşletme talebiyle kapatıldı 09.10.2014

21 BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. İşletme talebiyle kapatıldı 14.10.2014



Tablo 87. Sektör Bazında Belge Verilen Ar-Ge Merkezleri*

Sektör Toplam Personel Sayısı Ar-Ge Personeli Sayısı

Bankacılık 4.793 155

Bilişim, Bilgi ve İletişim Teknolojileri 4.960 1.737

Cam ve Seramik Ürünleri 3.383 209

Dayanıklı Tüketim Malları 25.440 1.179

Demir ve Demir Dışı Metaller 5.383 69

Deri Teknolojileri 58 58

Elektrik-Elektronik 9.796 1.640

Enerji 1.330 122

Gıda Sanayi 4.252 314

Havacılık 3.926 421

İklimlendirme 2.259 170

İlaç 10.965 796

187

Tablo 87. Sektör Bazında Belge Verilen Ar-Ge Merkezleri* (Devamı)

Sektör Toplam Personel Sayısı Ar-Ge Personeli Sayısı

Kimya 6.956 720

Kozmetik 689 51

Makine ve Teçhizat İmalatı 6.219 769

Otomotiv 35.617 2.334

Otomotiv Yan Sanayi 38.221 3.005

Otomotiv Tasarımı ve Mühendislik 243 202

Perakendecilik 17.278 84

Petrol ve Petrol Ürünleri 4.714 135

Savunma Sanayi 14.799 4.989

Tekstil 9.523 491

Ulaştırma ve Lojistik 3.819 66

Yazılım 3.939 1.070

Toplam 218.562 20.786



C. TÜBİTAK Araştırma Altyapısı Destekleri

1515 Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı

2014 yılınının ikinci yarısında başlatılan TÜBİTAK 1515 Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programının amacı;

Türk bilim insanlarının araştırma niteliklerinin yükseltilmesi ve

Ülkemizin belirli bilim ve teknoloji alanlarında küresel çekim merkezi olmasının sağlanmasıdır.

Belirtilen amaçlarla, alanında öncül bilimsel ve teknolojik bilgi üreten ulusal/uluslararası kuruluşların Türkiye’de kuracağı Ar-Ge Laboratuvarlarının belirli giderleri hibe olarak desteklenecektir.

Alanında öncül bilimsel ve teknolojik bilgi üreten ulusal/uluslararası kuruluşların, geleceğin teknolojilerini geliştirmeye dönük bilimsel hedefler içeren ve değerlendirme sonucu TÜBİTAK tarafından kabul edilen araştırma programı kapsamında;

Yeni bilgiler üretilmesi ve uygulanması,

Bilimsel yorumların yapılması,

Güncel ve gelecekte karşılaşılması muhtemel teknolojik ve bilimsel problemlerin çözümüne yönelik çalışmalar yapılması,

Kavramsal doğrulama, yeni kuramsal çerçeveler oluşturulması

amaçlı temel ve/veya uygulamalı araştırmaya dayanan faaliyetlerinin desteklenmesi esastır.

Destek oranı, destek kapsamına alınan Ar-Ge Laboratuvarı bütçesinin %75’i olup bir takvim yılındaki destek tutarı en fazla 10 milyon TL’dir.

188

Stratejik Amaç Y6: Ülkemizin Çıkarları Doğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Stratejik Amaç Y6.

Ülkemizin Çıkarları Doğrultusunda Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi

Amaç Y6.1.

Uluslararası BTY işbirliklerinin ülkemizin çok taraflı taahhütleri de dikkate alınarak UBTYS 2011-2016 stratejik çerçevesini desteklemesi

Y6.1.1 Uluslararası BTY işbirliklerinde UBTYS 2011-2016 stratejik çerçevesini destekleyecek tematik yaklaşımlar doğrultusunda güçlü ve ihtiyaç odaklı alanların ön plana çıkarılması

Eylem: Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda oluşturulan uluslararası kamu-kamu ortaklıklarının takibi ve girişimlerde aktif katılımın sağlanması

TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal

Kurumlar Sürekli

D

Gelişme: UBTYS 2011-2016'da yer alan güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlarda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı AB Çerçeve Programlar Müdürlüğü tarafından ERA-NET'ler ve Ortak Programlama İnisiyatifleri'ne katılım hususunda faaliyetlere devam edilmiş olup, anılan tarih aralığında kaydedilen gelişmeler aşağıda verilmektedir.

TÜBİTAK’ın dâhil olduğu Akıllı Şebekeler, Akıllı Şehirler, Translasyonel Kanser Araştırmaları, Nörodejeneratif Hastalık Araştırmaları, Nadir Hastalıklar alanlarında Horizon 2020 ERA-NET CoFund projeleri Avrupa Komisyonu tarafından değerlendirilerek desteklenmeye hak kazanmıştır. Söz konusu projelerin hibe sözleşmesi süreci devam etmektedir.

7.ÇP kapsamında TÜBİTAK, AB Rüzgâr Atlası ERANET+ projesine ortak olmuş ve açılan ortak çağrıya katılım sağlamıştır.

Antimikrobiyal Direnç Ortak Programlama İnisiyatifi kapsamında antimikrobiyal direnç araştırmalarında öncelik belirlenmesi ve bu önceliklerin uygulanması için oluşturulan çalışma gruplarında aktif olarak yer alınmıştır. Ülkelerin antimikrobiyal direnç alanındaki araştırmalarının haritalanması çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca Avrupa Komisyonu DG-SANCO ile ortak bir çalışma başlatılmıştır.

Avrupa Komisyonu, antimikrobiyal direnç araştırmaları ve kardiyovasküler hastalıklar alanlarında 2 yeni ERA-NET CoFund çağrısı açmıştır. Türkiye’den bu çağrılara yönelik hazırlanan projeler yakından takip edilmektedir.

Translasyonel Kanser Araştırmaları 2013 yılı ortak çağrısında Türkiye’den ortakların dâhil olduğu 2 proje 2. aşamaya geçmiş, ancak 2. aşamadaki değerlendirmeler sonrasında fonlanmaya uygun bulunmamıştır.

Su Ortak Programlama İnisiyatifi tarafından Horizon 2020 “İklim Değişikliği, Çevre, Kaynak Verimliliği ve Ham Maddeler” alanı altında su araştırmaları konusunda desteklenen ERA-NET CoFund Projesi’nde Türkiye Su Enstitüsü ortak olarak yer almıştır. Projenin Ocak 2015 tarihinde başlaması öngörülmektedir.

7. ÇP kapsamında desteklenen ve TÜBİTAK'ın ortakları arasında yer aldığı ERA-NET RUS PLUS projesi kapsamında 25 Haziran - 25 Eylül 2014 tarihleri arasında açık kalan çağrıda sağlık alanında beyin fonksiyonları ve patolojisinin moleküler mekanizmaları, rejeneratif tıp ve biyomalzemeler, kanser, kardiyovasküler ve bulaşıcı hastalıklar için ilaç keşfi konuları için proje önerileri kabul edilmiş olup ülkemizden de başvuruların olduğu bu çağrının değerlendirme aşaması devam etmektedir.

7. ÇP kapsamında desteklenen ve TÜBİTAK'ın ortakları arasında yer aldığı ERANET-MED Projesi kapsamında 1 Kasım 2014-2 Şubat 2015 tarihleri arasında açık kalacak çağrıda enerji ve su kaynakları ile bağlantılı konular için proje önerileri kabul edilecektir.

CHIST-ERA Projesi’nin 2013 Ekim ayında açılan ve Heterojen Dağıtık Hesaplama (Heterogenous Distributed Computing) ve Karmaşık Ortamlarda Uyarlanabilir Makineler (Adaptive Machines in Complex Environments) başlıklarını kapsayan 3. çağrısında 2 proje desteklenmiştir. 2011, 2012 ve 2013 yıllarını kapsayan çağrılarda toplam 7 proje desteklenmiştir. CHIST-ERA II Projesi kapsamında Ekim 2014'te açılan “Aksaklığa Dayanıklı ve Güvenilir Siber-Fiziksel Sistemler (Resilient Trustworthy Cyber-Physical Systems)” ve “İnsan Dilini Anlama (Human Language Understanding)” çağrılarına da TÜBİTAK katılım kararı almıştır. Çağrı başvuru süreci devam etmekte olup çağrı 13 Ocak 2015 tarihinde kapanacaktır.

FLAG-ERA Projesi kapsamında 27 Ekim 2014 tarihinde açılan ve 27 Ocak 2015 tarihinde kapanacak olan ilk çağrı Grafen ve İnsan Beyni konuları özelinde olup, TÜBİTAK bu çağrıya katılım kararı almıştır.

EUREKA kapsamında anılan dönemde gerçekleşenler gelişmeler aşağıda sunulmaktadır:

189




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

EUROSTARS:

14 Mart 2014 tarihinde kapanan Eurostars 2 programının ilk çağrısı kapsamında Türk şirketlerin yer aldığı 6 proje uluslararası bağımsız hakem değerlendirmesi sürecine girmiş ve bir tanesi desteklenmeye uygun görülmüştür. Ek olarak, 11 Eylül 2014 tarihinde kapanan 2. çağrıya ise Türk ortakların yer aldığı 14 proje sunulmuştur. Sunulan projelerin uluslararası değerlendirme süreci devam etmektedir.

KÜMELER:

ITEA2 kümesi 8. çağrı kapsamında etiket alan 17 projenin 12’sinde Türk şirketler yer almıştır. Bu projelerden 10’unun TÜBİTAK 1509 Programı başvurusu tamamlanmıştır. 4 projenin ulusal destek kararı alınmış olup, diğerleri henüz değerlendirme sürecindedir. ITEA2 kümesi faaliyetlerine 2014 yılı itibarı ile ITEA3 adı altında devam edecektir. ITEA3 kümesi 1.çağrı ilk aşamasına sunulan 34 projenin 23’ünde 89 Türk ortak yer almaktadır. İlk aşama sonuçları 28 Kasım 2014 tarihinde araştırmacılara iletilmiş olup, ikinci aşama için son başvuru tarihi 11 Şubat 2015’tir.

CELTIC+ kümesi kapsamında 2014 yılı çağrısına sunulan 8 projenin 4’ünde 10 Türk şirket yer almıştır. Değerlendirme sonuçları Aralık 2014’te araştırmacılara iletilmiştir.

EUREKA:

Temmuz 2014 itibarıyla başlayan İsviçre EUREKA Dönem Başkanlığı kapsamında Türk ortakların yer aldığı 2 proje desteklenmiştir.

Ekim 2014 itibarıyla açılan Türkiye – İspanya ortak çağrısı kapsamında 18 proje başvurusu gerçekleşmiştir. Projeler değerlendirme aşamasındadır.

D

Eylem: Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlar doğrultusunda ikili işbirlikleri oluşturulması, mevcut ikili işbirliklerinin bu alanlarda genişletilmesi ve geliştirilmesi

TÜBİTAK Araştırma Fonlayabilen Tüm Ulusal

Kurumlar Sürekli

D

Gelişme: TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı İkili ve Çoklu İlişkiler Müdürlüğü’nde proje esasına dayalı ikili bilimsel işbirliği programları yürütülmektedir. Söz konusu uluslararası programlar kapsamında öncelikli alanlar arasında olan enerji, su, gıda alanlarında da projeler önerilebilmektedir. Rapor döneminde İngiltere, Kosova, Meksika, Polonya, Portekiz ve Türkmenistan ile yeni anlaşmalar imzalanmıştır. Ayrıca, daha önce 24 ülkeden 28 kuruluş olan mevcut işbirliği sayısı 31 ülkeden 36 kuruluşa yükseltilmiş ve bu çerçevede yürütülen işbirliği programı sayısı da 31'den 38'e ulaşmıştır. Daha önce işbirliği çağrısı bulunmayan ülkeler olan İngiltere (British Council), Fransa (ANR) ve Japonya (JSPS) ile de ikili işbirliği proje başvuru çağrıları açılmıştır. Rapor döneminde mevcut ikili işbirliği programları kapsamında 308 proje başvurusu alınmıştır.

Ayrıca, 2014 yılının Türk-Alman Bilim Yılı ilan edilmesi sebebiyle Ocak 2014'te Berlin'de Hedef Türkiye Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Bu çalıştay kapsamında Almanya'da yaşayan 200'ün üzerinde Türk araştırmacıya ulaşılmış, araştırmacılara Türkiye'deki fırsatlar hakkında bilgi verilmiştir. Bilim Yılı kapsamında gerçekleştirilecek ikili işbirliği etkinlikleri için açılan çalıştay destek programı çerçevesinde 2 dönem çağrıya çıkılmıştır. İlk çağrıda 90 başvuru alınmış olup 50 etkinliğin desteklenmesine karar verilmişt ir. İkinci çağrıda ise 107 başvuru alınmış olup 24 etkinliğin desteklenmesine karar verilmiştir.

Y6.1.2 Güçlü ve ihtiyaç odaklı alanlara göre ülkelerin Ar-Ge ve yenilik kapasitesi ve yetkinliği açısından analizlerinin yapılarak uluslararası işbirliklerinde öncelikli ülkelerin belirlenmesi ve izlenmesi

Eylem: Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) alanlarında uluslararası işbirliğinde öncelikli ülkeler çalışmasının, ülkelerin alanlara göre Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin ve yetkinliğinin göz önünde bulundurularak hazırlanması

TÜBİTAK Dışişleri Bakanlığı, TİKA Sürekli

D

Gelişme: UBTYS 2011-2016 çerçevesinde belirlenen hedefler doğrultusunda TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanlığı’nın faaliyetlerine yol göstermesi amacıyla Eylül 2013'te Balkanlar, Orta Asya-Güney Kafkasya, Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgelerine yönelik düzenlenen Uluslararası İşbirliğinde Öncelikli Ülkeler Çalıştayları’na 120’den fazla uzman davet edilmiş olup, katılımcılara bilim, teknoloji, yenilikçilik, ekonomi ve politika kriterleri altında sorular yönlendirilmiştir.

Çalıştay sonucunda elde edilen bilgiler ışığında 3 bölgeye yönelik kapsamlı bir rapor hazırlanmıştır. Raporda, söz konusu bölgelerdeki ülkeler önceliklendirilmiş, her bir ülke için işbirliği alanları ve işbirliği araçları belirlenmiştir. Raporda özetle ülke öncelik sıralamasında Balkanlarda Romanya, Yunanistan ve Bulgaristan; Orta Asya/Güney Kafkasya’da Azerbaycan, Kazakistan ve Gürcistan; Orta Doğu/Kuzey Afrika’da Suudi Arabistan, Mısır ve Tunus ilk üç sırada yer almışlardır. BTY alanı değerlendirmelerinde ise Balkan ülkeleri ve Orta Asya/Güney Kafkasya ülkeleri ile enerji, gıda, BİT; Orta Doğu/Kuzey Afrika ülkeleri ile de enerji, gıda ve su alanları işbirliği önceliklendirmelerinde ön plana çıkmıştır. Bununla birlikte, otomotiv, savunma, uzay, sağlık ve makina imalat konusunda çalışmalar yapılabilecek ülkeler ve kurumlar da belirlenmiştir. BTY araçları değerlendirmelerinde ise her üç bölgede yer alan ülkelerin birçoğunun ekonomik sıkıntı ve bütçe kısıtı ile karşı karşıya olmaları nedeni ile işbirliği araçlarına ilişkin imkân önerileri sınırlı düzeyde kalmıştır. Bununla birlikte, ülkelerin ikili işbirliği araştırma projeleri, uzman değişimi ve ikili çalıştay yöntemleri üzerinden ortak çalışmalar yapmaya genelde daha yetkin oldukları, istisnai ülkelerin ise stratejik işbirliği ve ortak araştırma merkezi kurma gibi daha gelişmiş araçlara yatkın olabilecekleri sonucuna varılmıştır.

190




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Eylem: Ülkemizin sahip olduğu Ar-Ge ve yenilik tecrübelerinin ülkemiz açısından önceliği bulunan bölgelerdeki ülkeler ile paylaşım ve gelişiminin “Liderlik Okulu” projesiyle sağlanması

TÜBİTAK TÜSSİDE

Üniversiteler, Dışişleri Bakanlığı, KOSGEB, TİKA, TÜBİTAK, TODAİE, Yurt

Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, DEİK

2012-2016

-


Eylem: AB Çerçeve Programları kapsamında ülkemizin performansının ölçülmesine ilişkin yeni metriklerin geliştirilmesi

TÜBİTAK Avrupa Birliği Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı,

YÖK 2013-2016

D

Gelişme: Horizon 2020 Programı ilk verileri Kasım 2014 itibarıyla Avrupa Komisyonu’ndan alınmış olup, bu kapsamda çalışmalar sürdürülmektedir.

Y6.1.4 BTY ile alakalı uluslarüstü mekanizmalarda ülkemizden uzmanların görev almasının teşvik edilmesi

Eylem: Türk Kamu çalışanlarının Avrupa Komisyonu bünyesinde Görevlendirilmiş Ulusal Uzman (SNE) olarak istihdam edilmesi ve diğer uluslararası kuruluşlarda görev almalarına yönelik resmi girişimlerde bulunulması

Avrupa Birliği Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı

TÜBİTAK, İşbirliği Yapılacak Uluslararası Kuruluşlar

Sürekli

D

Gelişme: Türk çalışanların Avrupa Komisyonunda istihdam edilmesi için 2011 yılında imzalanan mutabakat kapsamında görevlendirilmiş personel sayısı 28'e ulaşmıştır. Avrupa Komisyonu Araştırma ve Yenilik Genel Müdürlüğü’nde çalışmak üzere başvuran personelin başvuruları öncelikli değerlendirilmektedir.

Y6.1.6 Türkiye’nin uluslararası yardımlarında BTY’nin de kapsam içine alınması

Eylem: AB Çerçeve Programlarına yeni katılan ülkelere ve Türkiye’nin BTY politikaları kapsamında öncelikli olarak belirlediği ülkelere Türkiye AB Çerçeve Programları Koordinasyon modelinin ve Türkiye’deki BTY modelinin aktarılması

TÜBİTAK AB Bakanlığı 2011-2016

D

Gelişme: Horizon 2020 kapsamında AB üyesi ülkeler, aday ülkeler ve diğer ülkeler arasında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin planlandığı, Ar-Ge ve yenilik süreçlerine ilişkin bilgi ve deneyim paylaşımının gerçekleştirildiği uluslararasılaşma hususu yakından takip edilmektedir. Horizon 2020 Programı’nın uluslararasılaşma boyutu kapsamında düzenlenen etkinlik ve çalıştaylara katılım sağlanmaktadır.

Eylem: BTY konularında tarım sektöründe az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle uluslararası işbirliklerinin geliştirilmesi


TİKA 2012-2016

D

191




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Gelişme:

12-16 Mayıs 2014 tarihleri arasında “2.Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Bilişim Teknolojileri Eğitimi” (International Course on Agricultural Mechanization and Information Technologies) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime Sudan, Bulgaristan, Mısır, İran, Tacikistan, Cezayir, Hindistan, Pakistan ve Azerbaycan olmak üzere 9 ülkeden toplam 17 kişi katılmıştır.

16-27 Haziran 2014 tarihleri arasında “5. Uluslararası Toprak ve Su Kaynaklarının Sürdürülebilir Yönetimi Eğitimi” (5th Internat ional Course on Sustainable Management of Soil and Water Resources) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime Bulgaristan, Fas, İran, Mısır, Nijerya ve Sudan olmak üzere 6 ülkeden toplam 18 kişi katılmıştır.

18-22 Ağustos 2014 tarihleri arasında 3. Uluslararası Gen Bankası Yönetimi ve Biyolojik Çeşitliliğin Korunumu (3rd International Course on Gene Bank Management and Biodiversity Conservation) eğitimi düzenlenmiştir. Eğitime Hindistan, İran, Mısır, Sudan ve Tayland olmak üzere 5 ülkeden toplam 7 kişi katılmıştır.

8-12 Eylül 2014 tarihleri arasında 2. Uluslararası Bitki Besleme ve Toprak Yönetimi (2nd International Course on Plant Nutrition and Soil Management) eğitimi düzenlenmiştir. Eğitime Pakistan, İran, Irak, Sudan, Bulgaristan ve Fas olmak üzere 6 ülkeden toplam 11 kişi katılmıştır.

15-19 Eylül 2014 tarihleri arasında “2. Uluslararası Tarımsal Sulama Eğitimi” (2nd International Course on Agricultural Irrigation) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime Almanya, Azerbaycan, Cezayir, Irak, İran, Kazakistan, Kosova, Mısır, Nijerya ve Sudan olmak üzere 10 ülkeden toplam 15 kişi katılmıştır.

22-26 Eylül 2014 tarihleri arasında Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Yayım (International Course on Agricultural Research and Extension) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime Sırbistan, İran, Sudan, Mısır ve Fas olmak üzere 5 ülkeden toplam 15 kişi katılmıştır.

13-17 Ekim 2014 tarihleri arasında “Uluslararası Gıda Güvenilirliği ve Gıda Katkı Maddeleri Eğitimi” (International Course on Food Safety and Food Additives) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime İran, Mısır ve Sudan olmak üzere 3 ülkeden toplam 10 kişi katılmıştır.

20-24 Ekim 2014 tarihleri arasında “3. Uluslararası Havza Hidrolojisi ve Toprak Korunumu” (3rd International Course on Watershed Hydrology and Soil Conservation) konulu eğitim düzenlenmiştir. Eğitime Bulgaristan, Fas, İran, Cezayir ve Slovakya olmak üzere 5 ülkeden toplam 12 kişi katılmıştır.

D

Eylem: Türkiye'nin En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) Yönelik Ekonomik ve Teknik İşbirliği Paketi kapsamında BTY alanında verilen taahhütlerin yerine getirilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK

Dışişleri Bakanlığı, YÖK, TİKA, BM Organları

2011-2014

D

Gelişme: 9-13 Mayıs 2011 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşen Birleşmiş Milletler (BM) IV. En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Konferansı çerçevesinde TÜBİTAK ve UNIDO işbirliğiyle 7-8 Şubat 2011 tarihlerinde İstanbul’da “Preparatory Event for the 4

th UN Conference on the Least Developed Countries - Science, Technology and Innovation:

Setting priorities and implementing policies for LDCs” başlıklı bir hazırlık etkinliği düzenlenmiştir. Toplantının ardından hazırlanan sonuç raporu ana konferansın önemli girdilerinden birisi olmuştur. Bunu takiben 9-13 Mayıs 2011 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen IV. BM En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) Konferansı'nın sonucunda da Başbakan tarafından EAGÜ’lere yönelik olarak bilim ve teknoloji alanlarını kapsayan bir paket açıklanmıştır. Buna göre, BTY alanındaki taahhütlerin sorumluluk paylaşımı aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

EAGÜ’ler için “Teknoloji Bankası” rolü üstlenecek uluslararası merkez kurulması (TÜBİTAK Koordinasyon, DİB, BSTB)

Gelecek 10 yılda tarım, mühendislik, tıp alanında lisansüstü eğitim için 1000 öğrenciye burs verilmesi (MEB Koordinasyon, TÜBİTAK, YÖK)

Teknoloji transferi, bilim insanları ve araştırmacı değişim programları, bilim kuruluşları arasında işbirliği ağlarının oluşumu (TÜBİTAK Koordinasyon, BSTB)

Rapor dönemindeki gelişmeler aşağıda sunulmuştur.

- Burs Programı: EAGÜ kategorisinde yer alan ülkelerin vatandaşlarına, Türkiye’de tezli yüksek lisans ve/veya doktora yapan veya yapacak olan öğrencilere mali destek sağlanması için BİDEB tarafından 2235 kodlu bir burs programı başlatılmıştır. Program 10 yıl boyunca devam edecektir. Programa bir yıl içinde iki dönem olmak üzere elektronik ortamda başvuru alınmaktadır. Birinci çağrı başvuru sayısı 53, kabul sayısı 7; ikinci çağrı başvuru sayısı 132, kabul sayısı 17; üçüncü çağrı başvuru sayısı 637, kabul sayısı 8; dördüncü çağrı başvuru sayısı 1356 olarak gerçekleşmiş olup başvuruların değerlendirilme süreci halen devam etmektedir.

- Teknoloji Bankası: EAGÜ’lere yönelik Teknoloji Bankasına ilişkin BM tarafından kabul edilen karar tasarısında, merkez kurulmadan önce, bir fizibilite çalışması yapılması, merkez çalışmalarına yönelik bir Akil Adamlar Paneli oluşturulması ve panel toplantısının TÜBİTAK tarafından organize edilmesi kararlaştırılmıştır. Konu TÜBİTAK tarafından uygun bulunmuş olup, Akil Adamlar Panel üyelerinin listesi Dışişleri Bakanlığı’ndan istenmiştir. Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen cevaba göre, panel toplantısı TÜBİTAK TÜSSİDE’de gerçekleştirilecektir. Konunun daha yakından takibi ve hızlandırılmasına ilişkin olarak BM Genel Sekreter Yardımcısı ile 18 Kasım 2014 tarihinde New York’ta bir görüşme gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Kurulması planlanan merkez ve uzman paneli konularının görüşülmesi öngörülen toplantı ile sürecin hızlandırılması hedeflenmektedir.

192




Tamamlanma Durumu

Tamamlandı (T)

Devam Ediyor (D)

Y6.1.7. Bilim diplomasisi faaliyetlerinin başlatılması ve yaygınlaştırılması (bilim ataşeleri, vb.)

Eylem: Yurtdışı birimlerinde görevlendirilecek olan bilim ve teknoloji müşavirlerinin faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yönetilmesi

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (AB ve Dış

İlişkiler Genel Müdürlüğü)

TÜBA, YÖK, TÜBİTAK, Üniversiteler, Özel Sektör Temsilcileri, İlgili Kamu

Kurum Ve Kuruluşları 2014

D Gelişme: 12 Temmuz 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 4 Temmuz 2012 tarihli 6353 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’ye göre Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na birinci, ikinci, üçüncü, beşinci ve altıncı dereceden her birinden ikişer kadro olmak üzere toplam on kadro ihdas edilmiştir. Bilim ve teknoloji müşavir ve ataşelerinin seçimine ve atanmasına yönelik olarak sınav komisyonu tarafından çalışmalar yürütülmekte olup henüz atama yapılmamıştır.

193

Y6 - Bölüm 2: Uluslararası BTY İşbirliklerinin Etkinleştirilmesi Kapsamında Türkiye’deki Diğer Gelişmeler

Ülkemizde uluslararası BTY işbirliklerinin etkinleştirilmesi kapsamında akademinin, özel sektörün ve kamu araştırma enstitülerinin kullanabileceği destekler arasında TÜBİTAK tarafından yürütülen 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, TÜBİTAK’ın ulusal koordinasyonundan sorumlu olduğu Horizon 2020 Programı, COST (Cooperation in Science and Technology) Programı kapsamında uluslararası destek mekanizmaları ile TÜBİTAK ikili anlaşmaları kapsamında sağlanan proje destekleri bulunmaktadır.

A. Avrupa Birliği Çerçeve Programları Kapsamındaki Uluslararası BTY İşbirlikleri

Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı (ÇP) Ülke Performansı Genel Değerlendirmesi

Ülkemizin 7. ÇP katkı payı ödemeleri, ödemelerin Avrupa Birliği (AB) hibelerinden karşılanan miktarı, ulusal bütçeden ayrılan miktar ve Türk ortakların aldığı fon miktarları aşağıdaki Tablo 88’de gösterilmiştir.

Buna göre 1.097 Türk kuruluşunun içinde yer aldığı 7. ÇP projelerinin toplam portföy büyüklüğü 2,7 milyar avroya ulaşırken bu rakamın yaklaşık 200 milyon avrosu ülkemizde harcanmıştır. Bu rakam ulusal bütçeden 7. ÇP bütçesine transferi gerçekleştirilen miktarın %77’sine, toplam katkı payının ise %56’sına tekabül etmektedir. 7. ÇP geri dönüş miktarı Eurostars, COST, EMRP verileri ile yaklaşık 209 milyon avro’ya ulaşmıştır.

Tablo 88. 7.ÇP Katkı Payları

Yıl Ulusal Fon* AB Hibe Yardımı*

Toplam* Türk Ortakların

Aldığı Fon Miktarı* Desteklenen Türk

Ortak Sayısı

2007 9,9 12,5 22,4 26,3 156

2008 26,3 4,5 30,8 16,4 133

2009 24,6 16,6 41,2 27,4 179

2010 19,8 34,3 54,1 28,1 228

2011 50,2 12,3 62,5 37,6 212

2012 59,5 10,0 69,5 45,8 195

2013 70,8 5,1 75,9 18,7 103

Toplam 261,1 95,3 356,5 200,3** 1.206

Türk ortakların yer aldığı projelerin toplam portföy büyüklüğü: 2,8 milyar avro

* Milyon avro

** Avrupa Komisyonu veri tabanındaki maddi hatalar TÜBİTAK tarafından düzeltilmiştir.

7. ÇP başladığı günden bugüne kadar açılan ve sonuçlanan çağrılara ilişkin bilgiler Tablo 89’da yer almaktadır.

Tablo 89. 7. ÇP Çağrıları

Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Toplam

Açılan Çağrı Sayısı 62 61 73 89 74 80 47 486

Sonuçlanan Çağrı Sayısı 62 61 73 89 74 80 47 486

194

Tablo 89’da belirtildiği gibi 2007-2013 döneminde açılan toplam 486 çağrının tamamı sonuçlanmıştır. 6. ve 7. ÇP performans karşılaştırmaları Tablo 90’da yer almaktadır. Görüldüğü üzere, 7. ÇP kapsamında Türk ortakların payı 6. ÇP’ye göre %239 oranında artış göstermiş, buna bağlı olarak Türk ortakların payının ÇP’ye ulusal fonlardan yapılan katkıya oranı %32’den %76’ya çıkmıştır.

Tablo 90. 7. ÇP Katkı Paylarımız ve Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarları

6. ÇP

(2003-2006)

7. ÇP

(2007-2013) Artış Oranı

Türk Ortakların Payı* 59 200,3 %239

Ulusal Katkı Payı* 185 261,1 %41

Ulusal Katkı Payına Oran %32 %76

Toplam Katkı Payı* 232 356,5 %54

Toplam Katkı Payına Oran %25 %56

* Milyon avro

Tablo 91’de 7. ÇP’nin Özel Programlarında Türk ortakların aldığı fon miktarları ile desteklenen proje sayılarına ilişkin veriler yer almaktadır.

Tablo 91. 7. ÇP Alt Alanlarına Göre Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarları, Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları

Alan Desteklenen Proje Sayısı Türk Ortakların Aldığı

Fon Miktarı*

İşbirliği Özel Programı 448 95,4

Fikirler Özel Programı (ERC Destekleri) 8 11,4

Marie Curie Araştırma Programları ve Bursları 294 39,0

Kapasiteler Özel Programı 262 54,5

Toplam 1012 200,3

* Milyon avro

7. ÇP kapsamındaki projelerde yer alan Türk ortaklar, dahil oldukları çalışmalar sayesinde, AB-28 ülkeleri ve aralarında İsviçre, Norveç, Bosna-Hersek ve Makedonya gibi ülkelerin de yer aldığı Asosiye ülkelerin tamamındaki paydaşları ile işbirliği yapma fırsatı elde etmektedirler.

UBTYS 2011-2016’da Ar-Ge ve yenilik kapasitemizin güçlü olduğu alanlar olarak tespit edilen “otomotiv, makine imalat, bilgi ve iletişim teknolojileri” alanlarının, Türk ortakların 7. ÇP kapsamında aldıkları fon miktarı içindeki payları Tablo 92’de verilmektedir.

Tablo 92. UBTYS 2011-2016 Kapsamındaki Ar-Ge ve Yenilik Kapasitemizin Güçlü Olduğu Alanların Payları

Desteklenen Proje

Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon

Miktarı* Öncelikli Alanların Toplam

İçindeki Yüzdeleri (%)

Otomotiv 17 6,1 3

Makine İmalat 103 16,5 8,2

Bilgi İletişim Teknolojileri 186 36,5 18,2

* Milyon avro

UBTYS 2011-2016’da ivme kazanmamız gereken alanlar olarak tespit edilen savunma, uzay, enerji, su, gıda ve sağlık alanlarında Türk ortakların 7. ÇP kapsamında aldıkları fon miktarı ise Tablo 93’te gösterilmektedir.

195

Tablo 93. UBTYS 2011-2016 Kapsamındaki “İvme Kazanmamız Gereken Alanlar”ın Payları


Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarı* Öncelikli Alanların Toplam İçindeki Yüzdeleri (%)

Enerji 57 21,9 11

Su 37 7,3 3,6

Gıda 96 14,4 7,2

Savunma 28 5,7 2,8

Uzay 13 1,8 0,8

Sağlık 71 16,7 8,3

* Milyon avro

Horizon 2020 Programı Ülke Performansı Genel Değerlendirmesi

Horizon 2020, 2014 programlama yılı kapsamında 38 çağrının sonuçları açıklanmıştır. Türkiye’den 377 araştırma ve yenilik aktörü 282 proje kapsamında başvuru gerçekleştirmiştir. Söz konusu projelerin toplam bütçesi 956 milyon avro, Türk ortakların talep ettikleri bütçe ise yaklaşık 102 milyon avro olmuştur. Bu ortakların 45’i başarılı olmuş ve Avrupa Komisyonu’ndan toplamda 11,3 milyon avro fon almaya hak kazanmışlardır. Türk ortaklar başvuruları ile talep ettikleri bütçenin %11’ini almışlardır. Üye ülkeler için bu oran ortalama %13’tür. Aday ülkeler için %10, asosiye ülkeler için ise %12’dir.

Tablo 94. Horizon 2020 Alt Alanlarına Göre Türk Ortakların Aldığı Fon Miktarları, Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları

Alan Desteklenen Proje

Sayısı Türk Ortakların Aldığı Fon

Miktarı*

Bilimde Mükemmeliyet 12 1,6

Endüstriyel Liderlik 10 2,8

Toplumsal Sorunlara Çözümler 11 6,9

Toplum için ve Toplum ile Bilim 0 0

Mükemmeliyetin Yayılımı 0 0

Toplam 33 11,3

* Milyon avro

Türkiye aday ülkeler (İzlanda, Karadağ, Makedonya, Sırbistan) arasında en yüksek bütçeyi geri alan ülke olmuştur. Ülkemiz, aday ve asosiye ülkeler arasında ise Norveç (40 milyon avro) ve İsrail’den (29 milyon avro) sonra 3. sırada yer almaktadır. Tüm ülkeler sıralamasında geri döndürülen fon miktarı açısından Türkiye 7. ÇP’de 19. sıradan, Horizon 2020’de 21. sıraya gerilemiştir. En başarılı 3 ülke ise 372 milyon avro geri dönüş miktarı ile Almanya, 321 milyon avro ile İngiltere, 225 milyon avro ile İspanya olmuştur.

Ülkemizin Horizon 2020’deki katkı payı ödemeleri, ödemelerin AB hibelerinden karşılanan miktarı, ulusal bütçeden ayrılan miktar ve Türk ortakların aldığı fon miktarları Tablo 95’te gösterilmiştir. Buna göre 45 Türk kuruluşunun içinde yer aldığı Horizon 2020 projelerinin toplam portföy büyüklüğü 127 milyon avroya ulaşırken bu rakamın yaklaşık 11 milyon avrosu ülkemizde harcanacaktır. Bu rakam ulusal bütçeden Horizon 2020 bütçesine transferi gerçekleştirilen miktarın %26’sına, toplam katkı payının ise %22’sine tekabül etmektedir.

196

Tablo 95. Horizon 2020 Katkı Payları

Yıl Ulusal Fon* AB hibe yardımı*

Toplam* Türk Ortakların

Aldığı Fon Miktarı* Desteklenen Türk

Ortak Sayısı

2014 44,1 8,1 52,2 11,3 45

Türk ortakların yer aldığı projelerin toplam portföy büyüklüğü: 127

* Milyon avro

TÜBİTAK 2020 Uluslararası İşbirliklerine Katılımı Özendirmeye Yönelik Destek ve Ödül Programları

Horizon 2020 Programı’na katılımı sayısal ve niteliksel olarak artırmak adına araştırmacılarımıza çeşitli süreçlerde destek sağlamak amacıyla yeni bir destek ve ödül programı oluşturulmuştur. Bu program ile araştırmacılarımıza seyahat, organizasyon, proje yazma/sunma eğitimi, proje yazdırma desteği, ön-değerlendirme hizmet alım desteği sunulacaktır. Horizon 2020 Programı kapsamında Komisyon tarafından gerçekleştirilen bağımsız değerlendirme sonucunda başarı sağlayan veya belirli bir eşiğin üstünde puan alan araştırmacılarımıza başarı ve eşik üstü ödülleri verilecektir. Destek ve ödül programı hakkında detaylı bilgi 2014/105 no.lu karar altında yer almaktadır.

D. İkili İşbirliği Programları, COST ve ERA-Net

İkili işbirliği programları, ülkemiz ile diğer ülke araştırmacılarının biraraya gelerek ortak proje geliştirmelerine ve yürütmelerine destek vermek amacıyla oluşturulmuştur. Söz konusu uluslararası anlaşmalar çerçevesinde ortak araştırma projeleri desteklenmekte ve izlenmekte, ortak bilimsel toplantılar, uzman değişimleri, çalışma ziyaretleri vb. etkinliklere maddi destek sağlanmaktadır.

Hâlihazırda 31 ülkeden 36 kuruluşla proje destekleme esasına dayalı işbirliği anlaşmamız ve 38 ikili bilimsel işbirliği programımız bulunmaktadır. Bu ülkeler ABD, Almanya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin, Fas, Fransa, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Güney Kore, Karadağ, Macaristan, Makedonya, Meksika, Moğolistan, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna ve Yunanistan’dır. COST ise, ulusal olarak desteklenen araştırma projelerinin yürütücülerinin Avrupa düzeyinde oluşturulmuş ağlara (aksiyonlara) dâhil olmalarını sağlayan bir programdır. ERA-NET programı ile de Avrupa Birliği üyesi ve Avrupa Birliği üyeliğine aday olan ülkelerde, ulusal ve bölgesel araştırma programları arasında koordinasyon sağlanarak, araştırma programlarının geliştirilip güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu programlara ilişkin destek istatistikleri Tablo 96, 97, 98, 99 ve 100’de verilmektedir.

Tablo 96. İkili İşbirliği Programları Kapsamındaki Proje Verileri

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Önerilen Proje Sayısı 193 365 247 223 155 402 308


63 67 80 89 52 90 71

Desteklenen Bütçe** 17,0 15,3 17,8 17,9 8,3 10,5 13,4



Tablo 97. COST Kapsamında TÜBİTAK Tarafından Değerlendirilen Proje Verileri

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*



17 32 34 41 49 86 53

Desteklenen Bütçe** 5,2 13,1 12,7 14,0 16,0 22,3 21,9



197

Tablo 98. Türkiye Genelinde COST Aksiyonlarına Katılım Sayıları1

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Aksiyonlara Başvuran Araştırmacı Sayısı

12 26 26 45 45 98 89 129 162 285 213

Destek Kararı Verilen Araştırmacı Sayısı

7 16 20 31 25 51 39 61 85 193 142

Yürürlükteki Aksiyonlara Katılım Sayısı

19 23 29 62 68 78 95 92 117 178 205


Tablo 99. ERA-NET Kapsamındaki Proje Verileri

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*


Desteklenen Proje Sayısı 6 38 46 45 54 74 13

Desteklenen Bütçe** 0 3,3 4,9 14,9 20,0 18,0 5,7


**2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

Tablo 100. Ocak 2013 – Ekim 2014 Arasında COST, İkili İşbirliği Programları ve ERA-NET Kapsamında TÜBİTAK Tarafından Desteklenen Projelerin Öncelikli Alanlara Göre Dağılımı

BİT Enerji Gıda Makine İmalat

Otomotiv Savunma Su Uzay Sağlık Toplam


36 29 42 0 1 6 1 3 26 144

Desteklenen Bütçe*

9,1 6,6 11,4 0 0,1 1,1 0,1 0,9 8,6 37,8

*2014 yılı sabit fiyatlarıyla (Milyon TL)

A. 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı

Uluslararası ortak destek programlarında (EUREKA, EUROSTARS, Avrupa Birliği Çerçeve Programları altında ortak proje çağrılarına çıkan programlar ve benzeri uluslararası program ve projeler) yer alan sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın Türkiye’de yerleşik katma değer yaratan kuruluşların, Ar-Ge ve yenilikçi proje harcamalarına geri ödemesiz (hibe) olarak destek verilmektedir.

Tablo 101. 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Kapsamında Veriler

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014* Toplam

Proje Sayısı 12 35 37 59 60 72 91 50 416


2 17 33 43 34 33 57 20 239

Ödenen Destek Tutarı***

- 0,3 3,8 5,9 13,9 17,5 14,6 12,9 68,9



1 COST Aksiyonlarına katılım için araştırmacıların aksiyon konusu ile ilgili yürürlükte bir projeye sahip olması gerekmektedir. Söz konusu projeler ile araştırmacılar ilgili aksiyonlara katılım gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla, COST Aksiyonlarına katılım sayısı, aksiyonlara; COST (2515) projesi, TÜBİTAK 1001’den COST’a dönüştürülen proje, araştırmacıların üniversitelerinde yürüttükleri BAP (Bilimsel Araştırma Projesi) ve AB 7.ÇP projeleri ile

gerçekleştirdikleri katılım sayısını içermektedir.

198

TÜBİTAK 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı’na 2012 yılında, 15’i ilk kez başvuran 60 firma tarafından toplam 72 proje başvurusu yapılmıştır. 2013 yılında, 17’si ilk kez başvurmak üzere 69 firma, toplam 91 proje başvurusu yapmıştır. Program kapsamında 84 proje değerlendirilmiş olup 57 projenin desteklenmesine karar verilmiş ve programın destek kriterlerine uygun olmayan 27 proje reddedilmiştir. Ocak-Ekim 2014 döneminde ise programa 6’sı ilk kez başvurmak üzere 41 firma tarafından 50 proje başvurusu gerçekleştirilmiştir. Program kapsamında desteklenen projeler çerçevesinde, 2008-2014

2 yılları arasında 2014 yılı sabit fiyatlarıyla toplam 68,9

milyon TL ödeme yapılmıştır.

2 31 Ekim 2014 itibarıyla

199


3.4 Araştırma Altyapıları Yol Haritası ve Araştırma Merkezlerine İlişkin İdari ve Yasal Düzenlemeler [2010/203]

KARAR

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerdeki araştırma merkezlerinin etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere, merkezlerin özel sektör ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği kurmaları, yönetimi, sürdürülebilir finansmanı, personel istihdamı, tüm araştırmacılara 7 gün 24 saat hizmet verebilecek şekilde açık olması, performansların izlenmesi ve değerlendirilmesi gibi konularda idari ve yasal düzenlemeler yapılmasına ve;

Ülkemizdeki mevcut ve yapılacak araştırma merkezlerinin konu, yer, işbirlikleri, çalışma alanları ve finansman modeli gibi hususların belirlenmesine yönelik olarak Araştırma Altyapıları Yol Haritası hazırlanmasına

karar verilmiştir.









SORUMLU KURULUŞ

Kalkınma Bakanlığı



GELİŞME

Araştırma altyapılarının daha etkin kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere desteklenmesine ilişkin hususları düzenleyen 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun 10 Temmuz 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile araştırma altyapılarının yönetimi, finansmanı, personel yapısı ile izleme, değerlendirme ve desteklenmesine ilişkin düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Kanunla ilgili ikincil mevzuat çalışmalarına da başlanmış olup bu çalışmaların 2015 yılında tamamlanması öngörülmektedir.

200


1 Tam Zaman Eşdeğer

3.5. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]

KARAR

2023 yılında ülkemizin ilk 10 ekonomi arasına girebilmesi ve diğer ulusal hedeflere (yerli otomobil, yerli uçak, yerli helikopter vb.) ulaşılabilmesi için Ulusal Yenilik Sistemi 2023 yılı hedeflerinin aşağıdaki şekilde belirlenmesine

Ar-Ge harcaması/GSYİH: %3

Özel sektör Ar-Ge harcaması/GSYİH: %2

Araştırmacı sayısı: 300 bin1

Özel sektör araştırmacı sayısı: 180 bin1

ve anılan hedeflerin gerçekleşmesi yolunda,

2023 yılına kadar ihtiyaç duyulacak Ar-Ge ödeneklerinin kararda belirtilen ilgili kamu kurumları ile çalışılarak tespit edilmesine ve ilgili kurum bütçelerine eklenmesine,

Kaynakların BTYK’nın ‘2010/201 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016’ ve ‘2010/202 2011-2013 Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar’ kararlarına uygun şekilde kullanılmasına,

Ulusal Yenilik Sistemi 2023 yılı hedeflerinde ulaşılan düzeyin BTYK toplantılarında düzenli olarak izlenmesine,

karar verilmiştir.


2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin 2010 Hedefleri


2014/106 2014-2016 Yıllarında Kamu Ar-Ge ve Yenilik Fonlarının Kullanımında İzlenecek Politikalar





SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK



Ekonomi Bakanlığı




Maliye Bakanlığı



YÖK

Hazine Müsteşarlığı

KOSGEB

TOBB

TÜSİAD

MÜSİAD

Özel sektör

201


GELİŞME

Ar-Ge Harcamaları

TÜİK tarafından açıklanan 2013 yılı Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre Türkiye’de yaklaşık 16 milyar TL Ar-Ge harcaması yapılmıştır (Şekil 14). Yıllar itibarıyla Türkiye’nin Ar-Ge harcamalarına bakıldığında düzenli bir artış görülmektedir. 2013 yılı Ar-Ge harcaması, 2004 yılındaki değerin 3 katını aşmıştır.

Ar-Ge Harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya (GSYİH) oranı 2013 yılında %0,95’e ulaşırken, özel sektör Ar-Ge harcamalarının GSYİH’ye oranı aynı yıl %0,45’e ulaşmıştır (Şekil 15). Özel sektör Ar-Ge harcamaları toplam Ar-Ge harcamaları içinde en büyük paya sahiptir. 2004-2013 yıllarına bakıldığında her iki oranın da artış eğiliminde olduğu görülmektedir.

Ar-Ge İnsan Kaynağı

Yıllar itibarıyla Türkiye’deki TZE araştırmacı sayısına bakıldığında düzenli bir artış izlenmektedir. TÜİK tarafından açıklanan 2013 yılı Araştırma ve Geliştirme Anketi sonuçlarına göre Türkiye’de 89 bin TZE araştırmacı vardır. Bunun 40 bini özel sektörde çalışmaktadır (Şekil 16). 2013 yılı toplam TZE araştırmacı sayısı 2004 yılı değerinin yaklaşık 3 katı olurken, 2013 yılı özel sektör TZE araştırmacı sayısı 2004 yılı değerinin 7 katını aşmıştır.

Kaynak: TÜİK

Şekil 14. Ar-Ge Harcamaları ve Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (2014 sabit fiyatlarıyla)

Kaynak: TÜİK

Şekil 15. Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ye Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

Şekil 16. TZE Araştırmacı Sayısı

202


3.6. Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması [2011/102]

KARAR

Ar-Ge, yenilik ve girişimcilik destek mekanizmaları arasında bütünsellik, uyum ve hedef odaklılığın sağlanması için BTYK altında TÜBİTAK Başkanı başkanlığında YÖK Başkanı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı Müsteşar Yardımcısı ve KOSGEB Başkanı’ndan oluşan bir Koordinasyon Kurulu kurularak, geliştirilecek model önerisinin BTYK’nın 24. toplantısında Yüksek Kurul’un onayına sunulmasına karar verilmiştir. Bu süreçte toplantıların sekretarya hizmeti TÜBİTAK tarafından yerine getirilir. Koordinasyon Kurulu, ihtiyaca bağlı olarak üyelerin bir bölümünün katılacağı alt çalışma grupları kurabilir. Ayrıca, Koordinasyon Kurulu gündemle ilgili gördüğü kurum temsilcilerini veya kişileri davetli statüsünde Koordinasyon Kurulu toplantılarına veya alt grup çalışmalarına davet edebilir.

Ek Karar (BTYK’nın 24. Toplantısı):

BTYK’nın 2011/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan model doğrultusunda, bu alandaki mevcut ve yeni oluşturulacak destek mekanizmalarına ilişkin etki analizi çalışmalarının koordinasyonunun sağlanması ile mevcut veya oluşturulacak sektörel sınıflandırmaların destek sağlayan kurumlar tarafından aynı standartlar çerçevesinde kullanılmasına yönelik faaliyetlerin Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destekleri Koordinasyon Kurulu çatısı altında sürdürülmesine karar verilmiştir.








SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK







YÖK


KOSGEB

GELİŞME

TÜBİTAK Başkanı başkanlığında YÖK Başkanı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı Müsteşar Yardımcısı ve KOSGEB Başkanı’ndan oluşan Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destekleri Koordinasyon Kurulu tarafından 7 Mart 2012 - 3 Haziran 2014 tarihleri arasında toplam 19 toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıların gündemleri doğrultusunda Avrupa

203


Birliği Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Kamu İhale Kurumu, TOBB, TİM ve özel sektör temsilcileri toplantılara davet edilmiştir. Konuya ilişkin Haziran-Aralık 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen faaliyetler aşağıda sunulmaktadır.

Alanında öncül bilimsel ve teknolojik bilgi üreten ulusal/uluslararası kuruluşların Türkiye’de kuracağı Ar-Ge Laboratuvarları’na yönelik TÜBİTAK tarafından 1515-Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı oluşturulmuş ve yürürlüğe girmiştir.

TÜBİTAK tarafından Kalkınma Bakanlığı destekli araştırma altyapılarında oluşturulacak mükemmeliyet merkezleri için özel bir destek programı tasarlanmıştır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde Ar-Ge Destekleri Etki ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı kurulmuş olup ilgili Ar-Ge ve inovasyon desteklerinin etki analizlerinin yapılması hedeflenmektedir.

2011/1 sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ’de ileri teknolojiye sahip yurtdışında yerleşik şirketlerin alımına yönelik danışmanlık hizmetleri ve kredilere sağlanan desteğin artırılması çalışmalarına Ekonomi Bakanlığı tarafından başlanmış olup, gelişmeler BTYK’nın 2014/102 no.lu kararı altında aktarılmaktadır.

204


3.7. Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi [2011/106]

KARAR

Kamu ihale mevzuatı kapsamındaki kamu alımlarında ve UBTYS 2011-2016’da yer alan öncelikli sektörlerde kullanım hakkı tahsislerinde yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik edecek şekilde düzenlemelerin yapılmasına yönelik ilk aşamada Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başkanlığında Ekonomi Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TÜBİTAK ve Kamu İhale Kurumu’nun katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulmasına ve çalışma sonucunda belirlenen mevzuat değişikliği önerilerinin BTYK’nın 24. toplantısında Yüksek Kurul’un onayına sunulmasına karar verilmiştir.

Çalışma grubu ihtiyaca bağlı olarak alt çalışma grupları kurabilir. Ayrıca, çalışma grubu gündemle ilgili gördüğü kurum temsilcilerini veya kişileri davetli statüsünde çalışma grubu toplantılarına veya alt grup çalışmalarına davet edebilir (Örneğin, kullanım hakkı tahsislerinde teknoloji transferinin teşvik edilmesine yönelik konuların görüşülmesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın davet edilmesi).

Ek Karar (BTYK’nın 24. Toplantısı):

Kamu alımlarında ve kullanım hakkı tahsislerinde yeniliğin, yerlileşmenin ve teknoloji transferinin teşvik edilmesine yönelik olarak 2011/106 no.lu karar gereği mevzuat değişikliği önerileri hazırlanmış olup, mevzuat değişikliklerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile kazanımların değerlendirilmesi ve gelişmelerin BTYK toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.


97/14 Kamunun Orta ve Uzun Vadeli Satın Alma Politikasına İlişkin Düzenlemeler

98/01 “Off-set” Anlaşmalarından Ülkenin Teknoloji Yeteneğini Yükseltme Yönünde Azami Yararın Sağlanması








SORUMLU KURULUŞLAR



Avrupa Birliği Bakanlığı



Maliye Bakanlığı




TÜBİTAK

Kamu İhale Kurumu

205


GELİŞME

Bu karar kapsamında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlar ile birlikte yürütülen çalışmalar sonucunda hazırlanan kanun taslağının dercedildiği 6518 sayılı “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kanunu” 19 Şubat 2014 tarihli ve 28918 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

6518 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanunda yapılan değişiklikte yapılan çalışmalar aşağıda yer almaktadır.

o Yerli malı belirlenmesine ilişkin usul ve esasların ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte BSTB tarafından belirlenmesi

o Sanayi İşbirliği Programı (SİP) Yönetmeliğine (sanayi katılımı/offset uygulamalarına) ilişkin usul ve esasların, BSTB tarafından Kamu İhale Kurumu ve ilgili kurum/kuruluşların görüşleri alınarak belirlenmesi

Yerli malı belirlenmesi konusunda BSTB koordinasyonunda kurum ve kuruluşlarla birlikte yürütülen çalışmalar sonucunda nihai hale getirilen Yerli Malı Tebliği 13 Eylül 2014 tarihli ve 29118 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yerli Malı Tebliği ile “ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması” hükmü getirilmiştir.

SİP Yönetmeliği konusunda hazırlanan, “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (u) Bendine Göre Yapılacak Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Sanayi İşbirliği Programı (SİP) Yönetmeliği Taslağı” 18 Temmuz 2014 tarihinde BSTB, ilgili kamu kurum/kuruluşları ile sektör ve STK’ların görüşüne sunulmuştur. Konu ile ilgili olarak 12 Ağustos 2014 tarihinde ilgili tüm kamu kurum/kuruluşların, sektörün ve STK’ların katılım sağladığı nihai değerlendirme toplantısı yapılmıştır. Yönetmelik taslağına yönelik kurum/kuruluş görüşleri tamamlanmış olup, söz konusu taslağın Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlığa arz edilmesi planlanmaktadır.

EK

Ek-2: Yerli Malı Tebliği

206



13 Eylül 2014 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29118

TEBLİĞ

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:

YERLİ MALI TEBLİĞİ

(SGM 2014/35)

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında fiyat avantajı uygulanacak mal alımı ihalelerinde istekliler tarafından teklif edilen malın yerli malı olduğunun belirlenmesi ve belgelendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 4734 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,

b) Borsa: Ticaret borsalarını,

c) Eksper: Oda/borsa tarafından belirlenen konusunda uzman kişiyi veya Üniversitelerin ilgili bölümlerinden konularında uzman kişiyi,

ç) İdare: İhaleyi yapan 4734 sayılı Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları,

d) İstekli: Mal alımı ihalelerine teklif veren tedarikçiyi,

e) Oda: Ticaret ve sanayi odası, ticaret odası, sanayi odası ve deniz ticaret odası, esnaf ve sanatkârlar odasını,

f) TESK: Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunu,

g) TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,

ğ) Yerli malı belgesi: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre yapılacak mal alımı ihalelerinde istekliler tarafından teklif edilen malın yerli malı olduğunu gösteren belgeyi,

ifade eder.

Yerli malı

MADDE 4 – (1) Sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Bakanlık tarafından düzenlenen Sanayi Sicil Belgesine sahip sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve Sanayi Sicil Belgesindeki “Üretim Konusu” içeriğinde yer alması.

b) Tamamen Türkiye’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması.

c) Ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması.

(2) Gıda ve tarımsal ürünlerin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca düzenlenen İşletme Kayıt veya Onay Belgesine sahip işletmeciler tarafından üretilmesi.

207



b) Tamamen Türkiye’de üretilen/yetiştirilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması.

c) Tarım ürünleri için Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi veya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili Kayıt Belgesine (Örtüaltı Kayıt Sistemi ve benzeri) sahip firmalar tarafından üretilmesi.

(3) Türkiye’de toplanan bitkisel ürünler, Türkiye’de doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar ve bunlardan elde edilen ürünler, Türkiye’de yetiştirilen ve avlanan su ürünleri yerli malı kabul edilir. Bunların dışındaki ham tarım, hayvancılık ve su ürünleri, tamamen Türkiye’de üretilmesi veya üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması şartıyla yerli malı kabul edilir.

(4) Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik ürünleri ile birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen ürünler dışında kalan veya bu kategorilerin hiçbirine girmeyen diğer ürünler; tamamen Türkiye’de üretilmesi veya üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması şartıyla yerli malı kabul edilir.

(5) İkinci, üçüncü, dördüncü fıkralarda sayılan ürünlerden sanayi ürünü olarak değerlendirilenlerin yerli malı kabul edilebilmesi için ayrıca birinci fıkranın (a) ve (c) bentlerinde sayılan şartlar da aranır.

(6) Serbest bölgeler mevzuatı ile gümrük mevzuatı göz önünde bulundurularak, yerli malı kriterlerine ilişkin bu Tebliğde yer alan gerekli şartların sağlanması kaydıyla serbest bölgede faaliyet gösteren işletmelerin ürettikleri ürünler yerli malı kabul edilir.

Yerli katkı oranı

MADDE 5 – (1) Yerli katkı oranı, aşağıdaki formüle uygun olarak üretici tarafından hesaplanır. Yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, teknik yönden eksper tarafından, mali yönden ise serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir tarafından tetkik edilerek, hesaplamanın doğruluğu ve resmi kayıtlara uygunluğu açısından teyit edilir ve imzalanır. İmzalanan yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, aksi yönde bir tespitin bulunması halinde her türlü idari, hukuki ve cezai sorumluluğu kabul ettiklerine dair üretici veya üreticiyi temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından imzalı bir taahhütname ekinde yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili odaya/borsaya teslim edilir.

Nihai Ürün Maliyet Tutarı(TL)−Nihai Ürün İçindeki İthal Girdi Maliyet Tutarı (TL)

Yerli Katkı Oranı = —————————————————————————————————— x100

Nihai Ürün Maliyet Tutarı (TL)

(2) Nihai ürünü teşkil eden yerli ve ithal girdi maliyetlerinin hesaplanmasında aşağıdaki kalemler dikkate alınır:

a) Kullanılan doğrudan ve dolaylı malzeme giderleri.

b) Doğrudan ve dolaylı işçilik giderleri.

c) Ürünle ilgili genel giderler.

(3) Yurt içinden temin edilen girdilerin ithal olup olmadığı hakkında menşe kontrolü yapılır, girdi ithal ise ithal girdi hesaplamasına dahil edilir.

(4) İthal girdi tutarının hesaplamasında, ithal girdinin fabrikaya teslim fiyatı ve teslim tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınır.

(5) İlgili oda/borsa tarafından kontrol edilerek onaylanan yerli katkı oranı, yerli malı belgesine dercedilir.

(6) Yerli katkı oranı hesabında üretici tarafından oda/borsaya sunulan ticari sır niteliğindeki bilgiler, kanunen yetkili mercilerden başkasına açıklanamaz, verilemez ve kendileri veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar vermek amacıyla kullanılamaz. Bu kapsamda oda/borsa, ticari sırlarla ilgili bilgi ve belgelerin korunmasını sağlamak amacıyla her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

208



Yerli malı belgesi

MADDE 6 – (1) Yerli malı belgesi, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenir.

(2) Yerli malı belgesi için standart form kullanılır. Yerli malı belgesi standart formunda en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

a) Belgenin veriliş ve geçerlilik tarihi, numarası.

b) Üreticinin unvanı, iletişim bilgileri (işyeri adresi, telefon, faks numaraları, e-posta adresi).

c) Üreticinin Vergi Kimlik Numarası, TC Kimlik Numarası, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Numarası.

ç) Sanayi Sicil Numarası, Ticaret Sicil Numarası/Esnaf Sicil Numarası ve oda/borsa Sicil Numarası.

d) Kapasite raporu tarihi, numarası ve geçerlilik tarihi.

e) Ürün adı, ürünün özelliğine göre varsa marka adı, modeli, seri numarası, cinsi, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu Numarası.

f) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan belgelere ilişkin tarih, sayı ve geçerlilik tarihi bilgileri.

g) Yerli katkı oranı.

ğ) Ürünün teknoloji düzeyi (düşük/orta-düşük/orta-yüksek/yüksek).

h) Müstahsil makbuzu veya faturanın seri numarası/örneği ve maden ruhsatının adı, tarihi, cinsi, grubu ve numarası.

ı) Belgeyi düzenleyen oda/borsanın adı ve mührü, imzalayanın adı ve soyadı.

i) Belgelendirme kriterlerine ilişkin diğer bilgi ve belgeler.

(3) Yerli malı belgesi standart formu ile taahhütname TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın uygun görüşü alınarak belirlenir.

(4) Yerli malı belgesinin geçerlilik süresi düzenlenme tarihinden itibaren bir yıldır.

(5) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler, TOBB ve TESK tarafından hazırlanan ve web üzerinden erişim sağlanabilen bir veri tabanında tutulur.

(6) Yerli malı belgelerine ilişkin bilgiler TOBB ve TESK tarafından altı ayda bir Bakanlığa sunulur.

Belgelendirme

MADDE 7 – (1) Bu Tebliğe uygun olarak yapılacak belgelendirme işlemlerine ilişkin uygulama esasları, TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın görüşü alınarak belirlenir. Yerli katkı oranının hesaplanmasında hangi belgelerin dikkate alınacağı bu uygulama esaslarında belirtilir.

(2) Üretici dışındaki istekliler tarafından teklif edilen mallar için kullanılmak üzere; üretici yerli malı belgesini orijinaline uygun olarak çoğaltarak ürün ile birlikte piyasaya sunabilir. Ancak üretici tarafından çoğaltılarak ürünle birlikte piyasaya sunulan belgenin tanzim edildiği ilgili oda/borsa tarafından geçerliliğinin tasdik edilmesi gerekir.

(3) Bir üreticinin yurtdışında üretim yapması/yaptırması durumunda yerli malı belgesi düzenlenmez. Ancak yurtiçinde kendi adına ve markasıyla bir başkasına üretim yaptırması durumunda ürünü üretene yerli malı belgesi düzenlenir.

(4) Yerli malı belgesi talep edilen ürünün 4 üncü maddede sayılan yerli malı koşullarını taşıyıp taşımadığı konusunda tereddüt olması halinde ilgili oda/borsa tarafından görevlendirilen eksper marifetiyle tespit yapılır.

(5) Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır.

(6) İlgili oda/borsa tarafından; yerli malı belgesinin düzenlenmesinden sonra kriterlerin korunup korunmadığına yönelik üretici bazında ara kontrol yapılabilir. Yerli malına ilişkin kriterlerin korunmadığı tespit edilirse yerli malı belgesi iptal edilir.

209



(7) Yurt dışından parça olarak ithal edilen ve yurtiçinde basit birleştirme ile oluşturulan ürünler için yerli malı belgesi düzenlenmez.

Sorumluluk

MADDE 8 – (1) Yerli malı belgesinin sahibi ile bu belgeyi düzenleyen ilgili oda/borsa ve belgeyi idareye sunan istekliler ile ilgili eksper, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir belgedeki bilgilerin doğruluğundan genel hükümler ve/veya 4734 sayılı Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde sorumludurlar.

Denetim

MADDE 9 – (1) Bakanlık bu Tebliğin uygulanmasına ilişkin denetim yapmaya yetkilidir.

Geçiş süreci

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlük tarihinden önce 22/8/2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği kapsamında TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenmiş yerli malı belgeleri, belge üzerinde yazılı geçerlilik süresinin sonuna kadar geçerlidir.

Yürürlük

MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.

210


3.8. Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması [2011/107]

KARAR

Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2016’da “Gençlerin Ar-Ge alanlarına yönlendirilmesi” stratejisine yer verilerek bu hususunun kritik önem taşıdığı belirtilmiş ve bu strateji altında “İlköğretim ve ortaöğretim için popüler bilim etkinliklerinin artırılarak, bilimsel faaliyetlere olan merakın artırılması” eylemine yer verilmiştir.

Yukarıda anılan eyleme hizmet edecek olan ve aynı zamanda Sayın Başbakanımızın himayeleri altında olan “Bilim Merkezleri”nin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak ülkemizde bu merkezlerin kurulması ve yıllar içinde sayılarının artırılması hedeflenmektedir.

Bu hedef doğrultusunda, özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde, 2023 yılı itibarıyla tüm illerde kurulmasına yönelik yerel yönetimlerle işbirliği halinde çalışmaların gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.


97/27 Bilim ve Teknoloji Merkezlerinin Kurulması

2005/10 Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı 2005-2010








SORUMLU KURULUŞLAR

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı TÜBİTAK


Yerel Yönetimler

Sanayi ve/veya Ticaret Odaları

Üniversiteler

Milli Eğitim Bakanlığı

GELİŞME

TÜBİTAK tarafından desteklenmekte olan Konya Bilim Merkezi’nin 26 Nisan 2014 tarihinde ön açılışı yapılmıştır. Bilim merkezinde yer alacak sergilerin tasarımları tamamlanmış ve sergi üretim ihalelerine çıkılmıştır. Dokuz temadan ikisinin üretim ve kurulumu tamamlanmış, iki temanın ise üretimi devam etmektedir. Diğer temalarla ilgili ihaleye çıkma hazırlıkları devam etmektedir.

Kocaeli Bilim Merkezi Kurulması Projesi kapsamında Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde ön protokol, 3 Eylül 2012 tarihinde ise sözleşme imzalanmıştır. Sergilerin tasarımları tamamlanmış olup üretim ihalesine çıkılmıştır. Beş temadan birinin üretim ve kurulumu tamamlanmış, iki temanın ise üretimi devam etmektedir. Diğer temalarla ilgili ihaleye çıkma hazırlıkları devam etmektedir. Bilim merkezinin ön açılışının Mart 2015’te yapılması hedeflenmektedir.

211


Kayseri Bilim Merkezi Kurulması Projesi kapsamında, Kayseri Büyükşehir Belediyesi ile 16 Mayıs 2012 tarihinde ön protokol, 11 Mart 2013 tarihinde ise sözleşme imzalanmıştır. Sergilerin tasarımları tamamlanmış olup bir tema için üretim ihalesine çıkılmıştır. Diğer dört tema ile ilgili ihaleye çıkma hazırlıkları devam etmektedir. Bilim merkezinin ön açılışının Haziran 2015’te yapılması hedeflenmektedir.

Bursa Büyükşehir Belediyesi ile 5 Nisan 2013 tarihinde Bursa’da Bilim Merkezi Kurulması Proje Sözleşmesi imzalanmış ancak var olan sözleşme fesih edilerek 4 Şubat 2014 tarihinde yeniden bir sözleşme imzalanmıştır. Proje kapsamında tasarımcı firma ile sözleşme imzalanmış olup sergilerin kavramsal tasarımı çalışmaları devam etmektedir.

Ayrıca, Eskişehir, Sakarya, Samsun, Gaziantep, Ankara Büyükşehir Belediyeleri ile de ön protokoller imzalanmıştır.

212


3.9. Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi [2011/108]

KARAR

Yerli patentlerin lisanslanmasına ilişkin verilerin Türk Patent Enstitüsü tarafından düzenli olarak izlenmesine ve lisans gelirlerinin artırılması için gerekli mekanizmaların kurumlar arası eşgüdüm içinde oluşturulmasına, bu konudaki gelişmelerin BTYK’ya raporlanmasına karar verilmiştir.








SORUMLU KURULUŞLAR

Türk Patent Enstitüsü



YÖK

Üniversiteler

TÜBİTAK

KOSGEB

GELİŞME

Karar kapsamındaki çalışmalar teşvik, takip ve bilgilendirme olmak üzere üç başlıkta takip edilmektedir.

Teşvik Başlığı Altında Yürütülen Çalışmalar:

BTYK’nın 2011/108 sayılı kararı ile Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) Vergi ve Teşvikler Teknik Komitesinin “Sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik teşvik imkânlarının artırılması” başlıklı eylem maddesi kapsamında yürütülen çalışmalar neticesinde, 19 Şubat 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 6518 sayılı Kanun ile ilgili olarak ikincil mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Türk Patent Enstitüsü tarafından çalışmalar sürdürülmüştür.

YOİKK Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge Teknik Komitesinin “Patent, marka ve endüstriyel tasarım başvurularının ücretlendirme politikalarında şahıs, KOBİ ve üniversite uygulamasına geçilmesine yönelik analiz yapılması” başlıklı 6 no.lu eylemi kapsamında patent, marka ve endüstriyel tasarım başvurularında kişi, KOBİ ve üniversite başvuruları arasında farklı ücret uygulama politikaları hakkında yurtdışı örnekler de incelenerek ikincil mevzuatta yapılabilecek ücret değişikliklerine yönelik bir rapor hazırlanması ile ilgili olarak bir çalışma grubu oluşturulmuştur.

Takip Başlığı Altında Yürütülen Çalışmalar:

2014 yılında Patent Siciline kaydedilen lisans işlemi sayısı 18, devir işlemi sayısı 317 olarak gerçekleşmiştir (Tablo 102).

213


Tablo 102. Patent Siciline Kaydedilen Lisans ve Devir İşlemleri

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Lisans 12 21 7 27 27 33 21 36 18

Devir 387 258 334 348 254 391 329 481 317


Ayrıca, başvuru ve buluş sahibi profilleri ile ilgili detaylı bilgi temini çalışmaları kapsamında, ilgili bilgilerin temin edilmesini sağlayacak şekilde yeniden tasarlanan ve 2013 yılı başından itibaren kullanılmaya başlanan patent başvuru formları ile %59 oranında profil geri bildirimi alınmıştır. Başvuru sahibi profil bilgisini sağlayanlar arasındaki dağılım Tablo 103’te verilmektedir.

Tablo 103. Başvuru Sahibi Profil Bilgisi

Başvuru Sahibi

Firma Sahibi

Firma Çalışanı

KOBİ Büyük Ölçekli

Akademisyen Ar-Ge

Personeli Üniversite

Kamu Kurumu

Oran (%) 28,6 45,5 6,9 8,2 6,6 2,9 1,0 0,3

Bilgilendirme Başlığı Altında Yürütülen Çalışmalar:

Teknoloji Transfer Platformu internet sitesinin test ve içerik zenginleştirme çalışmaları tamamlanmıştır.

214


3.10. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101]

KARAR

İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin öğrenme ve gelişimlerinin takip edilmesi ve bu değişikliklerde rol oynayan faktörlerin tespit edilmesi için verilerin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanmasına yönelik çalışmaların yapılmasına, bu çalışmaların gerçekleştirilmesine yönelik yürütme ve danışma kurulları kurulmasına karar verilmiştir.




Ocak 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 25. Toplantısı

Haziran 2013; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 26. Toplantısı

Haziran 2014; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 27. Toplantısı

SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK Milli Eğitim Bakanlığı


-

GELİŞME

Kanıt temelli politika geliştirme sürecinin giderek önem kazandığı gerçeğinden hareketle politika belirleyiciler ve uygulayıcılar için temel bir kaynak teşkil etmesi ve ortaöğretimin bütün paydaşlarına fayda sağlaması için Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü tarafından “Ortaöğretim İzleme ve Değerlendirme Raporu” adlı bir yayın hazırlanmıştır. Rapor kapsamında Eğitime Katılım, Eğitim Ortamları, Öğrenci Destek Hizmetleri, Eğitim Programları, Öğretmenler, Yönetişim ve Finansman, Eğitimin Çıktıları temel bileşenleri il, bölge, ülke ve uluslararası bağlamda karşılaştırmalı bir yaklaşımla, 10’ar yıllık periyotlarla (2003 – 2013 – 2023) analiz edilmiştir. Çalışmada ortaöğretimin temel bileşenlerine dair son on yılda kat edilen mesafe, mevcut durum hakkında nitelikli veri analizleri ve 2023’e ışık tutacak geribildirimler ortaya konulmuştur

1.

Alınan karar gereği eğitim öğretim faaliyetlerinin kalitesinin değerlendirilmesine yönelik araçlar uzmanlardan oluşan heyetlerle ve danışmanlar eşliğinde geliştirilmiş ve ilk ve ortaöğretim düzeyinde pilot uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulamaların ardından ülke geneline uygulanması planlanan bu çalışmanın dokümanları MEB’e teslim edilmiştir.

1 Rapora http://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_02/14013735_ortaretimrapor2013.pdf adresinden

ulaşılabilmektedir.

215


3.11. İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Müfredatına Uygun Dijital İçeriklerin Geliştirilmesi ve Erişime Sunulması [2012/102]

KARAR

Ülkemizde dijital eğitim reformunu destekleyici nitelikte aşağıdaki üç temel konu üzerinde TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlığı eş sorumluluğunda çalışmalar yapılmasına karar verilmiştir:

z-Kitap (zenginleştirilmiş kitap): İlgili derslerin müfredat ve kazanımlarına yönelik işitsel, görsel, hareketli, etkileşimli ve dinamik öğeler bir arada kullanılarak zenginleştirilen içeriğe sahip elektronik öğrenme/öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve erişime sunulması.

e-Ders: Bir derse veya alt kazanımlarına yönelik hazırlanmış video çekimlerinden oluşacak ve hem öğretmenler için bir uygulama örneği teşkil edecek hem de öğrenciler için ders tekrarı yaparak eksik konularını tamamlayabilecekleri öğretim materyallerinin geliştirilmesi.

TÜBİTAK Popüler Dergileri (E-Dergi): İlgili dergilerin elektronik versiyonlarının tablet bilgisayarlar üzerinden bütün öğrencilerin erişimine sunulması.


-





SORUMLU KURULUŞLAR



Üniversiteler

GELİŞME

z-Kitap Çalışmaları:

z-Kitaplar, ders materyallerinin zenginleştirilmesini ve bu materyallerin elektronik ortamda paylaştırılmasını sağlar. Bu doğrultuda TÜBİTAK bünyesinde z-Kitap kavramsal çerçevesi hazırlanmış ve içeriklerin geliştirilmesi, paketlenmesi, sunulması ile ilgili yöntemler ve sistematik üzerinde araştırmalar yapılmıştır. z-Kitap formatı ile ilgili uluslararası standartlar üzerinde çalışılarak ortak bir standart oluşturulmuştur. Bu standarda dayalı olarak z-Kitap hazırlama rehberi oluşturulmuş ve deneme olarak kişisel bilgisayar ve mobil cihazlar için z-Kitap okuyucu uygulamasının beta sürümü geliştirilmiştir. Ayrıca Eğitimde İşbirliği Protokolü kapsamında imzalanan sözleşmelerin içeriğine uygun olarak ortaöğretim 9. sınıf matematik ve coğrafya örnek z-Kitap uygulamaları planlanmıştır.

e-Ders Çalışmaları:

e-Ders kapsamında öğrenciler için uygulama ve öğrenme örneği teşkil edecek şekilde 440 e-Ders, 372 e-İçerik oluşturulmuş ve MEB’e teslim edilmiştir. e-Ders videoları dağılımına ilişkin detaylar Tablo 104’te yer almaktadır.

216


Tablo 104. e-Ders Videoları Dağılımı

Sınıf Matematik Fen

Bilimleri Fizik Kimya Biyoloji Toplam

5 15 15 - - - 30

6 15 15 - - - 30

7 15 15 - - - 30

8 15 15 - - - 30

9 20 - 20 20 20 80

10 20 - 20 20 20 80

11 20 - 20 20 20 80

12 20 - 20 20 20 80

Toplam 140 60 80 80 80 440

Eğitimde işbirliği protokolü kapsamındaki tüm öğretim programları ve içeriklere ilişkin detaylı bilgi Tablo 105’te yer almaktadır.

Tablo 105. Öğretim Programı ve Ders Kitapları Mevcut Durum Tablosu

Dersler Öğretim Programı Ders Kitapları

Tamamlanan Devam Eden* Planlanan**

Te

mel B

ilim

ler

Ortaöğretim Biyoloji (9-12) √ 10 11 12

Ortaöğretim Fizik (9-12) √ 10 11 12

Ortaöğretim Kimya (9-12) √ 10 11 12

Ortaöğretim Matematik ve Geometri (9-12) √ 10 11 12

Ortaokul Matematik (5-8) √ 6 7 8

Fen Bilimleri (3-8) √ 3,6

4

8

7

Matematik (1-4)

Devam Ediyor

− − 1-4

İleri Biyoloji (9-12) − − 9

İleri Matematik (9-12) − − 9

İleri Fizik (9-12) − − 9

İleri Kimya (9-12) − − 9

Teknoloji ve Tasarım (7-8) − − −

So

syal B

ilim

ler

Hayat Bilgisi (1-3)

Devam Ediyor

− − 1

Türkçe (1-8) − − 1,5

Sosyal Bilgiler (4-7) − − 4

Coğrafya (9-12) − − 9

Tarih (9-12) − − 9

Edebiyat, Dil ve Anlatım (9-12 ) − − 9

217


Tablo 105. Öğretim Programı ve Ders Kitapları Mevcut Durum Tablosu (Devamı)

Dersler Öğretim Programı Ders Kitapları

Tamamlanan Devam Eden* Planlanan**

Seçm

eli D

ers

ler

Bilim Uygulamaları (5-8) √ − 6 7-8

Zeka Oyunları (5-8) √ 5-8 − −

Yazma ve Yazarlık Becerileri (5-8) √ − − 5-8

Çevre ve Bilim

Devam Ediyor

− − 1

İletişim ve Sunum Becerileri (7 veya 8)

− − −

Düşünme Eğitimi (7- 8) − − −

Yab

an

cı

Dil İngilizce (2-8) √ 3,6 4,7 8

İngilizce (9-12) √ − − 9

* Devam aşamasında olan kitapların Aralık 2014 sonunda teslim edilmesi planlanmaktadır. ** Planlanan sütununda yer alan çalışmalar 2015 yılı çalışmalarını da kapsamaktadır.

TÜBİTAK Popüler Dergileri (e-Dergi) Çalışmaları:

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı tarafından “Bilim ve Teknik”, “Bilim Çocuk” ve “Meraklı Minik” dergileri yayımlanmaktadır. Bu dergilerin yanında çevrimiçi ücretsiz olarak yayınlanacak TÜBİTAK Bilim Genç dergisi de test yayınındadır. Anılan dergilerin yayın amacı aşağıda sunulmaktadır.

Çocuklara küçük yaşlardan itibaren bilimi sevdirmek,

Bilimin yaşamın bir parçası olduğunu göstermek,

Gelecekte bilim dünyasına katkıda bulunabileceklerini fark ettirmek ve onları buluş yapmaya özendirmek,

Araştırma yapma, soru sorma, merak etme ve okuma isteği uyandırmak.

Bu kapsamda Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin e-Dergi arşivleri hazırlanarak MEB yetkililerine teslim edilmiş olup, dergiler MEB tarafından Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalı üzerinden ücretsiz erişime açılmıştır. Tablet ve akıllı tahtalarda paylaşılmak üzere MEB’e teslim edilmiş olan yayınların hangi ortamlarda ve hangi plana göre sunulacağı MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü kontrolünde yürütülmektedir.

Ayrıca, MEB tarafından açılan EBA portalı üzerinden ücretsiz erişime açılan dergi modülü sayesinde öğretmenler ve öğrenciler bilim, teknoloji, kültür sanat gibi kişisel gelişimlerine ve derslerine yardımcı olabilecek içeriklere sahip dergilerin PDF hallerine ulaşıp, bu dergileri bilgisayarlarına, tablet bilgisayarlarına veya akıllı tahtalara indirip istedikleri zaman okuyabilmektedirler. Dergi modülü ile konu açısından geniş yelpazede dağılmış olan dergiler bir araya getirilerek kullanıcılara rahat bir ulaşım alanının sağlanması amaçlanmıştır. EBA portalı içerisinde şu ana kadar hazırlanıp yayınlanmış bulunan dergi ve sayıları Tablo 106’da sunulmaktadır.

Tablo 106. Dergi Modülünde Yer Alan Dergiler ve Sayıları

Dergi Adı Sayısı

Bilim ve Teknik 462

Bilim Çocuk 183

Meraklı Minik 83

Bilim Genç Günlük güncelleme

Diğer 345

218


3.12. Temel Yetkinliklerin Öğrencilere Daha Etkin Bir Şekilde Kazandırılması Amacıyla Öğretim Programlarının Revizyonuna Yönelik Çalışmalar Yapılması ve Eğitim İçeriklerinin Tasarlanması [2012/104]

KARAR

Temel yetkinliklerin öğrencilere daha etkin bir şekilde kazandırılması amacıyla öğretim programlarının revize edilmesine yönelik çalışmalar yapılmasına, eğitim materyallerinin geliştirilmesine, bu çalışmaları yürütecek olan çalışma gruplarının oluşturulmasına ve bu sürecin Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı ve TÜBİTAK’ın işbirliğinde yürütülmesine karar verilmiştir.


-





SORUMLU KURULUŞLAR

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı

TÜBİTAK


YÖK ÖSYM

GELİŞME

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ile TÜBİTAK arasındaki işbirliği protokolü 3 Şubat 2014 tarihli sözleşme ile yenilenmiştir.

Sözleşme Sonrasında Yapılan Çalışmalar (Ekim 2014 sonu itibarıyla):

Temel Eğitimde Hayat Bilgisi (1., 2. ve 3. sınıflar) ve Matematik (1., 2., 3. ve 4. sınıflar) olmak üzere 2 dersin öğretim programı Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığına taslak olarak intikal ettirilmiştir. Fen Bilimleri (3. ve 6. sınıflar), İngilizce (3. ve 6. sınıflar) ve Matematik (6. sınıf) olmak üzere 5 ders materyali panel incelemesi safhasında bulunmaktadır.

Ortaöğretimde; İngilizce (9., 10., 11. ve 12. sınıflar) dersi öğretim programının Kurul müzakeresi yapılmış olup Biyoloji (10. Sınıf), Kimya (10. sınıf), Fizik (10. sınıf) ve Matematik (10. sınıf) derslerinin materyalleri panel incelemesi safhasında bulunmaktadır.

Sözleşme kapsamında devam eden çalışmalar:

Tamamlanacak Temel Eğitim Program Çalışmaları:

o Türkçe (1-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Sosyal Bilgiler (4-7. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Çevre ve Bilim (7. veya 8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Düşünme Eğitimi (7-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o İletişim ve Sunum Becerileri (7 veya 8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Teknoloji ve Tasarım (7-8. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

219


Tamamlanacak Temel Eğitim Ders Kitabı/Eğitim Materyali Çalışmaları:

o Fen Bilimleri (4., 7. ve 8. Sınıflar) Eğitim Materyali o Matematik (1., 2., 3., 4., 7. ve 8. Sınıflar) Eğitim Materyali o İngilizce ( 4., 7. ve 8. Sınıflar) Kitap Seti o Türkçe (1. ve 5. Sınıflar) Eğitim Materyali o Hayat Bilgisi (1. Sınıf) Eğitim Materyali o Sosyal Bilgiler (4. Sınıf) Eğitim Materyali o Zekâ Oyunları (5-8. Sınıflar) Öğretim Materyali o Çevre ve Bilim Öğretim Materyali o Yazarlık ve Yazma Becerileri (5-8. Sınıflar) Öğretim Materyali o Bilim Uygulamaları (6-8. Sınıflar) Öğretim Materyali

Tamamlanacak Ortaöğretim Program Çalışmaları:

o Coğrafya (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Tarih (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o Edebiyat, Dil ve Anlatım (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o İleri Biyoloji (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o İleri Kimya (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o İleri Fizik (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı o İleri Matematik (9-12. Sınıflar) Dersi Öğretim Programı

Tamamlanacak Ortaöğretim Ders Kitabı/Eğitim Materyali Çalışmaları:

o Biyoloji (11-12. Sınıflar) Eğitim Materyali o Kimya (11-12. Sınıflar) Eğitim Materyali o Fizik (11-12. Sınıflar) Eğitim Materyali o Matematik Eğitim Materyali (11. Sınıf Temel ve İleri Düzey 2 Kitap) o Matematik Eğitim Materyali (12. Sınıf Temel ve İleri Düzey 2 Kitap) o Tarih (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Coğrafya (9. Sınıf) Eğitim Materyali o İngilizce (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Edebiyat, Dil ve Anlatım (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Fen Liseleri için Biyoloji (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Fen Liseleri için Kimya (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Fen Liseleri için Fizik (9. Sınıf) Eğitim Materyali o Fen Liseleri için Matematik (9. Sınıf) Eğitim Materyali

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ile TÜBİTAK arasında 3 Şubat 2014 tarihinde yapılan işbirliği sözleşmesi kapsamında planlanan temel eğitimde 8, ortaöğretimde 8 olmak üzere toplam 16 dersin öğretim programının güncellenmesi ile temel eğitimde 30, ortaöğretimde 22 olmak üzere toplam 52 dersin ders kitabının/eğitim materyalinin yeniden hazırlanması çalışmaları tamamlanarak eğitim alanındaki hedeflere ilişkin önemli bir mesafe kat edilmiş olacaktır.

220

2012/105(G) BTYK’nın 28. Toplantısı

3.13. İlk ve Ortaöğretimde Yabancı Dil Öğretim Sistemi Konusunda Araştırma Yapılması ve Alternatif Öğretim Modellerinin Geliştirilmesi [2012/105]

KARAR

Yabancı dil öğretim sisteminin iyileştirilmesi için öğretmen, akademisyen ve uzmanlardan oluşan bir koordinasyon kurulunun oluşturulmasına; bu kurulun yabancı dil öğretim sistemi üzerine araştırma yapmasına, alternatif öğretim modelleri oluşturmasına, yabancı dil öğretimini destekleyecek etkin dil araçları geliştirmesine ve bunların medya ve toplumda yaygınlaştırılmasına karar verilmiştir.


-





SORUMLU KURULUŞLAR



TRT

Televizyon Yayıncıları Derneği


Üniversiteler

GELİŞME

Dilbilgisine dayalı yabancı dil öğretim sistemi yerine dilin pratikte aktif kullanılmasına yönelik daha etkin bir öğretim yöntemi hazırlanması üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemize en uygun İngilizce öğretim modelinin belirlenmesi için alanlarında uzman akademisyenlerin ve öğretmenlerin yer aldığı çalışma gruplarının hazırladığı 2-8. sınıf İngilizce Dersi Öğretim Programı Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu (MEB TTKB) tarafından kabul edilmiştir.

Diğer yandan 9-12. sınıf öğretim programına yönelik öğretim programı hazırlama çalışmaları tamamlanmıştır. Program Kasım 2014’te MEB TTKB’nin onayını almıştır.

İşbirliği Protokolü kapsamında öğretim programına uygun hazırlanan 2. sınıf İngilizce ders kitapları (ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı, öğretmen kılavuz kitabı) MEB TTKB’nin 29 Kasım 2013 tarih ve 162 sayılı Kurul kararıyla, 5. sınıf İngilizce ders kitapları (ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı, öğretmen kılavuz kitabı) 24 Aralık 2013 tarih ve 269 sayılı Kurul kararıyla 2014-2015 eğitim öğretim yılından itibaren 5 yıl okutulmak üzere kabul edilmiştir. Ayrıca hazırlanmış olan ilkokul 3. sınıf ile ortaokul 6. sınıf İngilizce ders kitaplarının (ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı, öğretmen kılavuz kitabı) MEB TTKB inceleme sistemine girişi yapılmış olup inceleme süreci devam etmektedir. Diğer taraftan, hazırlık çalışmaları devam eden ilkokul 4. sınıf ile ortaokul 7. sınıf İngilizce ders kitapları Ocak 2015 tarihine kadar MEB’e teslim edilecektir.

Sözleşmeye uygun olarak, 8 ve 9. sınıf İngilizce dersi eğitim materyalini hazırlama çalışmalarına Şubat 2015’te başlanacaktır.

Diğer taraftan, dil öğretimi, yabancı dil öğretimi ve ikinci dil öğretimine ilişkin 11-13 Haziran 2014 tarihlerinde İstanbul’da Milli Eğitim Bakanlığı ev sahipliğinde Uluslararası Dil Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Çalıştay raporu doğrultusunda oluşturulacak politikalarla yabancı dil öğretimi konusunda çalışmalar planlanacaktır.

221


3.14. Üniversiteye Giriş Sisteminin Yeniden Yapılandırılması [2012/108]

KARAR

Üniversiteye giriş sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik Yükseköğretim Kurulu’nun sorumluluğunda Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi, Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK’ın katılımıyla çalışmalar yapılmasına ve yeni sistemin 2014 yılı sonuna kadar uygulamaya konulmasına karar verilmiştir.


-





SORUMLU KURULUŞ

YÖK


ÖSYM

Milli Eğitim Bakanlığı

TÜBİTAK

GELİŞME

Üniversiteye giriş sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik ilgili Bakanlık/Kurumlardan en üst düzey temsilcilerin katıldığı bir komisyon oluşturulmuş, mevcut sistemin yapısı, sorunları ve çözüm yolları hakkında dünyadaki örnekleriyle karşılaştırılmalı bir rapor hazırlanarak komisyon üyelerine dağıtılmıştır. Komisyon düzenli çalışmalarına devam etmektedir.

222


3.15. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi’nin İzlenmesi [2013/101]

KARAR

BTYK’nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi‘nin koordinasyonunun Milli Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sağlanmasına, eylem ve stratejiler bazındaki gelişmelerin Yüksek Kurul’un toplantılarına raporlanmasına karar verilmiştir.


2009/102 Üstün Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı 2009-2013




SORUMLU KURULUŞLAR

Milli Eğitim Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı




TÜBİTAK

YÖK

Üniversiteler

GELİŞME

BTYK’nın 2013/101 no.lu kararına istinaden Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu Üstün (Özel) Yetenekli Bireyler Strateji Belgesi ve Uygulama Planı kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) arasında 29 Eylül 2014 tarihinde işbirliği toplantısı gerçekleştirilmiştir.

Söz konusu toplantıda alınan kararlar doğrultusunda ASPB Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün Aile Eğitim Programı içinde yer alan “Üstün Yetenekli Çocuklar ve Aileleri” modülünün uygulanması için görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu Özel Yetenekli Bireyler Strateji Belgesi ve Uygulama Planı’nın Aralık 2014-Ocak 2015 tarihlerinde yapılması planlanan revizyonu ile ilgili ASPB Çocuk Hakları Dairesi Başkanlığı’nın öneri oluşturması planlanmaktadır.

Özel Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı’nın 2013-2017, aşağıda belirtilen üç temel boyutu bulunmaktadır:

Eğitim Modelleri,

İnsan Kaynakları

Yaygınlaştırılabilirlik ve Sürdürülebilirlik

Karar kapsamındaki gelişmeler Ek 3’te yer alan tabloda sunulmaktadır.

EK

Ek- 3: Üstün (Özel) Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı İzleme Çalışması

223

2013/101 (G)

BTYK’nın 28. Toplantısı

Ek-3: Üstün (Özel) Yetenekli Bireyler Strateji ve Uygulama Planı İzleme Çalışması

4.1. EĞİTİM MODELLERİ İLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER

TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

AMAÇLAR HEDEFLER ALT HEDEFLER GÖSTERGELER İLGİLİ KURUM/

BİRİM SÜRE GELİŞME

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

mak.

Hed

ef

1.1

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

özelli

kle

rin

i belir

lem

eye y

önelik

ulu

sal sta

ndart

testle

rin

geliş

tirilm

esi ve d

oğru

, etk

ili v

e v

erim

li şekild

e

kulla

nılm

asın

ı sağla

mak.

Hedef 1.1.1: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme araçlarının çeşitliliğini artırmak.

Standart ölçme aracı sayısı

Üniversiteler MEB YEĞİTEK

MEB TEGM STK

Uzun

WNV, KBIT – 2 ve Woodcock Johnson III testleri satın alınmış olup WNV, KBIT testlerinin standardizasyon çalışmaları tamamlanmıştır.

Woodcock Johnson III testinin standardizasyon çalışmaları devam etmektedir.

Hedef 1.1.2: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme araçlarını uygulayacak personel sağlamak.

Eğitime alınan personel sayısı MEB ÖERHGM Orta Hâlihazırda MEB tarafından kullanılan standart testlerin uygulanmasına ilişkin test uygulayıcısı (testör) yetiştirme çalışmaları devam etmektedir.

Hedef 1.1.3: Üstün yeteneklilerin özelliklerini belirlemeye yönelik standart ölçme sonuçlarını eğitsel tanılama sonuçları ile birlikte kullanmak.

Eğitsel Tanılama Raporu MEB ÖERHGM

MEB TEGM MEB ÖOGM

Kısa Gelişme raporlanmamıştır.

Hedef 1.1.4: Standart ölçme sonuçlarından öğrencilerin özelliklerini belirlemenin yanında yetenek alan/alanlarının geliştirilmesinde de kullanılmasını sağlamak

Eğitsel Tanılama Raporu

Test ve test dışı teknikler

MEB ÖERHGM MEB TEGM MEB ÖOGM


Hed

ef

1.2

: O

kulö

ncesi ve ilk

okuld

a ö

ğre

ncile

rin

yete

nekle

rin

i ort

aya k

oym

ala

rına, belir

lem

ele

rin

e v

e

geliş

tirm

ele

rin

e fır

sat ta

nıy

acak e

snek v

e e

tkili

eğitim

uygula

ma

ları

olu

ştu

rmak.

Hedef 1.2.1: Öğrencilerin öğretim etkinliklerinde ortaya koydukları üstün yetenekliliğe ilişkin performans ve ürünlerini kanıta dayalı olarak belirleyecek öğretim etkinlikleri, ölçme değerlendirme yöntem ve araçları oluşturmak ve kullanmak, tanılamayla ilgili ayrı bir birim oluşturmak.

Öğretim etkinlikleri sayısı

Gözlem formları sayısı

Dereceli puanlama ölçekleri sayısı

Tutum ölçekleri sayısı

Proje değerlendirme ölçeği sayısı

Ürün Seçki Dosyası

Tanılama Birimi Çalışmaları

MEB TEGM MEB RAM

Orta Gelişme raporlanmamıştır.

Hedef 1.2.2: Eğitsel tanılama ve değerlendirmeye yönelik izleme ve değerlendirme veri tabanı oluşturmak.

Veri tabanı

MEB YEĞİTEK

MEB BİGM

MEB TEGM

MEB OÖGM

MEB MTEGM

MEB SGM


Hedef 1.2.3: Öğrencilerin zenginleştirilmiş ortamlarda farklı öğretim yöntemleri ile uygulanan öğretim etkinlikleri ile yeteneklerini ortaya koymalarını sağlamak.

Farklılaştırılmış eğitim programı sayısı

Yetenek geliştirici ortam ve materyal sayısı

TÜBİTAK

Üniversiteler

MEB TTKB

MEB TEGM

Yerel Yönetimler

Uzun Sınıf öğretmenlerine yönelik, zenginleştirme sürecine ilişkin etkinlik kitabı hazırlanmış ve Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden yayımlanmıştır.

224

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

mak.

Hed

ef

1.2

: O

kulö

ncesi ve ilk

okuld

a ö

ğre

ncile

rin

yete

nekle

rin

i ort

aya k

oym

ala

rına, belir

lem

ele

rin

e v

e

geliş

tirm

ele

rin

e fır

sat ta

nıy

acak e

snek v

e e

tkili

eğitim

uygula

ma

ları

olu

ştu

rmak.

Hedef 1.2.4: Okulöncesi ve ilkokul düzeyinde zenginleştirilmiş eğitim programları içeren farklı modellere fırsat tanımak.

Okulöncesi aile içi eğitim programları

Geliştirilecek modeller

İlkokul zenginleştirilmiş öğretim programları

Üniversiteler

MEB YEĞİTEK

MEB TEGM

BİLSEMLER

STK

Uzun

a. Rehberlik ve Araştırma Merkezinde tanılaması yapılan öğrenciler uygun bir şekilde yönlendirilmektedir.

b. “Üstün (Özel) Yetenekli Bireylere Yönelik Çerçeve Eğitim Programı Taslağı” hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

c. Performans göstergeleri (her kademede sınıf yükseltme, destek eğitim odaları, atölye çalışmaları vb.) dikkate alınarak uygun bir şekilde yönetmelik taslağına eklenmiştir.

c. Üstün (özel) yetenekli bireylere yönelik İl Milli Eğitim Müdürlüklerince açılan destek eğitim odalarında sunulan hizmetlerin niteliğinin incelenmesi, izlenmesi ve politika önerileri geliştirilmesi için 81 İl Valiliğine yazı gönderilmiş olup konuyla ilgili veriler toplanmakta ve analiz edilmektedir.

Hedef 1.2.5: Öğrencileri öğretim etkinliklerinde ortaya koydukları performans ve ürünlerine dayalı olarak yetenek alan/alanlara yönlendirmek.

5. sınıfta yeteneğine uygun seçmeli ders/derslere katılan

öğrenci sayısı

Üniversiteler

TÜBİTAK

MEB EĞİTEK

MEB BİGB

MEB TEGM

STK

Uzun Gelişme raporlanmamıştır.

Hedef 1.2.6: Okul öncesinden yüksek-öğrenime kadar üstün yetenekli öğrencilerin gelişmelerine imkan sağlayacak eğitim programları oluşturmak.

Eğitim programları

TÜBİTAK

Üniversiteler

MEB TTKB

MEB TEGM

Yerel Yönetimler

Uzun “Üstün (Özel) Yetenekli Bireylere Yönelik Çerçeve Eğitim Programı Taslağı” hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

Hedef 1.2.7: Eğitim programlarının farklı sos-yo-ekonomik ve kültürel düzeydeki okullarda uygulanmasını sağlayacak tedbirleri almak.

Eğitim Modeli

Eğitim Programları

MEB TTKB

MEB TEGM Orta

“Üstün (Özel) Yetenekli Bireylere Yönelik Çerçeve Eğitim Programı Taslağı” hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

Hedef 1.2.8: Eğitim programlarının içeriğini eğitim bölgelerinin özelliklerine göre çeşitlendirmek.

Eğitim Modeli

Eğitim Programı

MEB TTKB

MEB TEGM Orta

“Üstün (Özel) Yetenekli Bireylere Yönelik Çerçeve Eğitim Programı Taslağı” hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

225

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

mak.

Hed

ef

1.3

: O

rtaokuld

a ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin

yete

nek a

lanla

rındaki perf

orm

ansla

rına d

ayalı

ola

rak ç

eşitli

eğitim

uygula

ma

ları

gerç

ekle

ştirm

ek.

Hedef 1.3.1: Öğrencilerin yetenek alan/alanlarına yönelik farklılaştırılmış eğitim programları geliştirmek ve uygulamak.

Zenginleştirme ve Genişletme (destek odaları,

atölye çalışmaları)

Hızlandırma

TÜBİTAK

Üniversiteler

MEB TTKB

Yerel Yönetimler

MEB TEGM


Hedef 1.3.2: Farklılaştırılmış eğitim programlarına yönelik etkinlik ve öğretim materyalleri oluşturmak.

Öğretim materyalleri

Öğretim etkinlikleri

BİLSEMLER

MEB TEGM

Üniversiteler

TÜBİTAK

Uzun

a. Sınıf öğretmenlerine yönelik, zenginleştirme sürecine ilişkin etkinlik kitabı hazırlanmış ve Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden yayımlanmıştır.

b. Üstün (özel) yetenekli bireylere yönelik İl Milli Eğitim Müdürlüklerince açılan destek eğitim odalarında sunulan hizmetlerin niteliğinin incelenmesi, izlenmesi ve politika önerileri geliştirilmesi için 81 İl Valiliğine yazı gönderilmiş olup konuyla ilgili veriler toplanmakta ve analiz edilmektedir.

Hedef 1.3.3: Üstün yetenekli öğrencilerin yetenek alan/alanlarına uygun okul dışı etkinliklere fırsat tanımak.

BİLSEM

Eğitim bölgeleri çalışma atölyeleri

Çocuk Uygulama ve Araştırma Merkezleri

Bilim ve doğa eğitim kampları

Üniversiteler

STK

MEB TEGM

Yerel yönetimler

TUBİTAK

Kısa

a. Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile üstün (özel) yetenekli öğrencilerin bilim ve doğa eğitim kamplarından (yaz kampları) yararlanmalarını sağlamak adına ortak çalışmalar gerçekleştirilmiş olup Hatay-İskenderun Uluçınar Gençlik Kampı ulusal kamp dönemi dışında kalan 15-21 Eylül 2014 tarihleri arasında üstün (özel) yetenekli bireylere tahsis edilmiştir.

b. Yerel imkanlar ve projeler doğrultusunda illerde kamplar düzenlenmektedir.

Hedef 1.3.4: Öğrencilerin öğretim etkinliklerinde koydukları performans ve ürünlerini üstün yetenekliliğe ilişkin özelliklerini belirleyecek ölçme -değerlendirme yöntem ve araçları geliştirmek ve bunları kullanmak.

Geliştirilen standart testlerin sayısı

Okula erken başlayan öğrenci sayısı

Sınıf atlayan öğrenci sayısı

5. sınıfta yeteneğine uygun seçmeli ders/derslere katılan öğrenci sayısı

Üniversiteler

MEB YEĞİTEK

STK

MEB TEGM


226

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e

yaygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile

ente

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

mo

delle

ri u

ygula

ma

k.

Hed

ef

1.4

: Lis

ede ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin

özel yete

nek

ala

nın

da/a

lanla

rında y

ara

tıcılık

ve

üre

tkenlik

lerin

i ort

aya k

oym

ala

rını

sağla

yacak ö

ğre

nm

e o

rtam

ları

nı sağla

ma

k.

Hedef 1.4.1: Öğrencileri özel yetenek alan/alanlarında gelişimini sağlayacak programlara yönlendirmek.

Matematik, Fen, Spor, Müzik vb. alanlardaki üstün

yetenekli öğrencilere yönelik programlar,

MEB YEĞİTEK

MEB TEGM

MEB BİGM

MEB OÖGM

MEB MTEGM

MEB SGM

Orta Rehberlik ve Araştırma Merkezinde tanılaması yapılan öğrenciler uygun bir şekilde yönlendirilmektedir.

Hedef 1.4.2: Öğrencilerin özel yetenek alan/alanlarında uzmanlaşmasını sağlayacak çeşitlendirilmiş eğitim uygulamaları sağlamak.

Alanında ürün ortaya koyma

Proje üretme

Orta

Bilim ve sanat merkezlerince hazırlanan projeler Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından incelenmekte ve Maliye Bakanlığınca ayrılan bütçe doğrultusunda gerekli destek sağlanmaktadır.

Hedef 1.4.3: Öğrencilerin özel yetenek alan/alanlarında öğrenme hızlarına bağlı olarak bireysel ilerlemelerini sağlamak.

Hızlandırma(üst sınıflardan ders alma, sınıf atlatma, üniversiteden ders alma)

Uzaktan eğitim

Orta Performans göstergeleri (her kademede sınıf atlatma, destek eğitim odaları, atölye çalışmaları vb.) dikkate alınarak uygun bir şekilde yönetmelik taslağına eklenmiştir.

Hed

ef

1.5

: Ü

stü

n y

ete

nekli

öğre

ncile

rin

tüm

eğitim

süre

cin

i, t

üm

eğitim

düzeyle

rin

de t

akip

altın

a a

lara

k, yete

nekle

rin

in g

eliş

tirilm

esin

in

süre

klil

iğin

i sağla

mak.

Hedef 1.5.1: Üstün yetenekli bireyin örgün (okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise) ve hayat boyu eğitim süreci içerisinde değerlendirilmesi

İzleme ve Değerlendirme

MEB TEGM

MEB BİGM

MEB OÖGM

MEB MTEGM

MEB SGM

Üniversiteler

Uzun Rehberlik ve Araştırma Merkezinde tanılaması yapılan öğrenciler uygun bir şekilde yönlendirilmektedir.

227

2013/101 (G)





TE

MA

: E

ĞİT

İM M

OD

EL

LE

Rİ

Str

ate

jik A

maç 1

. Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

yete

nekle

rin

i

geliş

tirm

eye y

önelik

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

sis

tem

imiz

ile e

nte

gre

olm

uş ç

eşitli

eğitim

modelle

ri u

ygula

ma

k.

Hed

ef

1.6

: Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin

eğitim

inde ç

oklu

eğitim

mo

delle

rin

in y

anın

da,

hayat boyu d

este

k

ala

bile

cekle

ri k

uru

msal yapıla

r olu

ştu

rmak.

Hedef 1.6.1: Üstün yetenekli bireylerin gelişimindeki hizmetlerin sürekliliğini sağlayacak tedbirlerin alınması

Örgün eğitim sonrası eğitsel kurumların sayısı

Örgün eğitim sonrası eğitim ortamlarına katılan birey

sayısı

MEB HBÖGM

Üniversiteler

Sürekli Eğitim Merkezleri

STK

BİLSEMLER

Halk Eğitim Merkezleri

Uzun

a. Rehberlik ve Araştırma Merkezinde tanılaması yapılan öğrenciler uygun bir şekilde yönlendirilmektedir.

b. Performans göstergeleri (her kademede sınıf atlatma, destek eğitim odaları, atölye çalışmaları vb.) dikkate alınarak uygun bir şekilde yönetmelik taslağına eklenmiştir.

c. Üstün (Özel) yetenekli bireylere yönelik İl Milli Eğitim Müdürlüklerince açılan destek eğitim odalarında sunulan hizmetlerin niteliğinin incelenmesi, izlenmesi ve politika önerileri geliştirilmesi için 81 il Valiliğine yazı gönderilmiş olup konuyla ilgili veriler toplanmakta ve analiz edilmektedir.

228

2013/101 (G)



4.2. İNSAN KAYNAKLARIİLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER

TE

MA

: İN

SA

N K

AY

NA

KL

AR

I

AMAÇLAR HEDEFLER ALT HEDEFLER GÖSTERGELER İLGİLİ KURUM/BİRİM SÜRE GELİŞME

Str

ate

jik A

maç 2

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

eğitim

ini, ç

eşitli

eğitim

mo

delle

rin

de e

tkili

ve v

erim

li

şekild

e p

lanla

yacak v

e y

ürü

tecek p

ers

onel yetiştirm

ek.

Hed

ef

2.1

. T

üm

paydaşla

rın ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin e

ğitim

i konusunda b

ilgi ve

becerile

rin

i geliş

tirm

ek.

Hedef 2.1.1: Eğitimin tüm kademelerinde görevli öğretmen, koordinatör öğretmen, yönetici ve deneticilerin üstün yetenekli bireylerin eğitimi ve öğretimi konularında bilgilerini arttırmak ve becerilerini geliştirmek.

Öğretmenlere, koordinatör öğretmenlere, Yöneticilere

ve Deneticilere yönelik Hizmetiçi Eğitim ve

Uzaktan Eğitim Programları sayısı

TÜBİTAK

Üniversiteler

MEB TTKB

Yerel Yönetimler

MEB TEGM

MEB İKGM

MEB ÖYEGM

MEB YEĞİTEK

MEB HBÖGM

Uzun

a. Üstün (Özel) Yetenekli Bireylerin Eğitimi Strateji ve Uygulama Kılavuzu hazırlanmış, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden yayımlanmış ve 81 il Valiliğine gönderilmiştir.

b. İnsan Kaynakları ile İlgili Stratejik Amaçları ve Hedefler kapsamında Türkiye genelinde 7 farklı coğrafi bölgede 21 farklı ilde (Adana, Afyonkarahisar, Burdur, Bursa, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, Kırşehir, Malatya, Manisa, Mersin, Muş, Ordu, Rize, Sakarya, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Tekirdağ, Van, Zonguldak) İl Mill Eğitim Müdürlükleri / Üniversitelerimiz ile işbirliği içerisinde Bakanlığımız temel eğitim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerinin / eğitim fakültelerinde öğrenim gören öğretmen adaylarının özel yetenek, üstün (özel) yetenekli bireyler, üstün (özel) yetenekli bireylerin gelişim özellikleri, eğitim modelleri, uygulamalar ve öğretmenlere yönelik öneriler vb. konularda farkındalık kazanmaları ve bilgi sahibi olmaları amacıyla çalışmaların gerçekleştirilmesi ile ilgili planlamalar yapılmış ve çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

c. 2014-2015 eğitim öğretim yılı için üstün (özel) yetenekli öğrencilerin tanılanmasına yönelik çalışmalar kapsamında bilim ve sanat merkezi bulunan 64 ilde toplamda yaklaşık 26.000 4. sınıf öğretmenine özel yetenek, üstün (özel) yetenekli bireylerin gelişim özellikleri konularında mahalli düzeyde eğitimler verilmiştir.

d. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü ile işbirliği içerisinde özel yetenek, üstün (özel) yetenekli bireylerin gelişim özellikleri, üstün (özel) yetenekli bireylerin eğitiminde farklı eğitim modelleri vb. konularda alanda çalışan akademisyenlerin anlatımıyla gerçekleştirilecek TV kayıtlarının oluşturulması ve oluşturulacak bu kayıtların EBA-UZEM ve Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden paylaşılması ile ilgili planlama çalışmaları tamamlanmış olup gerekli çalışmalar yürütülmektedir.

229

2013/101 (G)





TE

MA

: İN

SA

N K

AY

NA

KL

AR

I

Str

ate

jik A

maç 2

: Ü

stü

n y

ete

neklil

erin

eğitim

ini, ç

eşitli

eğitim

mo

delle

rin

de

etk

ili v

e v

erim

li şekild

e p

lanla

yacak v

e y

ürü

tecek p

ers

onel yetiştirm

ek.

Hed

ef

2.1

. T

üm

paydaşla

rın ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

rin e

ğitim

i konusunda b

ilgi

ve b

ecerile

rin

i geliş

tirm

ek.

Hedef 2.1.2: Aileleri, üstün yetenekli bireylerin özellikleri ve eğitimi konusunda bilgilendirerek üstün yeteneklilerin eğitiminde aktif rol almalarını sağlamak.

Ailelere yönelik Uzaktan Eğitim Programları sayısı

Seminerler, konferanslar, çalıştaylar, paneller ve

kongreler

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı


STK

Yerel Yönetimler

MEB BİGB.

MEB HBÖGM

MEB YEĞİTEK

Uzun

a. “Üstün (Özel) Yetenekli Çocuklar Aile Kılavuzu” hazırlanmış olup Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri. Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden yayımlanmıştır.

Hedef 2.1.3: Ortaöğretim düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilere yönelik mentorlük uygulamalarını geliştirmek ve yaygınlaştırmak.

Mentör Eğitim Programı

Uygulama Ölçütleri

MEB OÖGM

Üniversiteler

TÜBİTAK

STK


Meslek Odaları


Hedef 2.1.4: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili üniversitelerle iş birliği yapmak.

Tezli ve tezsiz lisansüstü program sayıları

Çift dal/ yan dal programları

Üstün Yetenekliler Programı

Yurt dışına öğretmen /akademisyen gönderme

Akademisyen desteği

YÖK

Üniversite

MEB OÖGM

Uzun

1416 sayılı Kanuna dayalı olarak, yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ile kamu kurum ve kuruluşlarının yetişmiş insan kaynağı ihtiyacının karşılanması amacıyla, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından resmi burslu statüde lisansüstü öğrenim görmek üzere yurt dışına gönderilecek adayların seçimi ile ilgili başvuru ve tercihleri sürecinde Milli Eğitim Bakanlığı adına “Üstün Zekalılar Eğitimi” alanına kontenjan ayrılmıştır.

230

2013/101 (G)



4.3. YAYGINLAŞTIRILABİLİRLİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLE İLGİLİ STRATEJİK AMAÇLAR/HEDEFLER


TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3

. Ü

lke g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika v

e

uygula

ma

ları

nı yaygın

laştı

rma

k v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.1

. Ü

lkem

izdeki üstü

n y

ete

nekli

bireyle

re ihtiyaç d

uydukla

rı

örg

ün v

e y

aygın

eğitim

i sağla

mak.

Hedef 3.1.1: Okul öncesi ve ilkokul düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını örgün eğitim içerisinde karşılamak

Hazırlanan Eğitim Programları

TÜBİTAK

Üniversiteler

MEB TTKB

MEB TEGM


Hedef 3.1.2: Ortaokul ve lise düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını örgün ve/veya yaygın eğitim içerisinde karşılamak

Eğitim Programları

Alan Gezileri

Atölye Çalışmaları

Uzaktan Eğitim

Bilim ve Doğa Eğitim Kampları

MEB HBÖGM

MEB OÖGM

MEB TEGM


MEB YEĞİTEK

Üniversiteler

Uzun

a. “Üstün (Özel) Yetenekli Bireylere Yönelik Çerçeve Eğitim Programı Taslağı” hazırlanmış olup Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının görüşüne sunulmuştur.

b. Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile üstün (özel) yetenekli öğrencilerin bilim ve doğa eğitim kamplarından (yaz kampları) yararlanmalarını sağlamak adına ortak çalışmalar gerçekleştirilmiş olup Hatay-İskenderun Uluçınar Gençlik Kampı ulusal kamp dönemi dışında kalan 15-21 Eylül 2014 tarihleri arasında üstün (özel) yetenekli bireylere tahsis edilmiştir.

c. 13-14 Haziran 2013 tarihlerinde, BTSO Kamil Tolon Bilim ve Sanat Merkezi, Uludağ Üniversitesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı iş birliği ile Bursa da 2. Ulusal Çocuk Kongresi gerçekleştirilmiştir.

d. Ulusal Çocuk Kongresi 2014 yılı Haziran ayı içerisinde Rize Valiliği ve Rize Bilim ve Sanat Merkezince gerçekleştirilmiştir.

Hed

ef

3.2

. Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re s

unula

n e

ğitim

hiz

metle

rin

i bilg

i ve ile

tişim

teknolo

jile

ri ile

deste

kle

me

k.

Hedef 3.2.1: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili paydaşların ihtiyaçlarına cevap verecek bilgi ve iletişimi sağlayacak teknolojik ortamlar sağlamak.

FATİH Projesi (EBA)

TÜBİTAK,

Üniversiteler

MEB TEGM

MEB OÖGM

MEB HBÖGM

MEB MTEGM

MEB YEGİTEK

Orta

Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü ile işbirliği içerisinde özel yetenek, üstün (özel) yetenekli bireylerin gelişim özellikleri, üstün (özel) yetenekli bireylerin eğitiminde farklı eğitim modelleri vb. konularda alanda çalışan akademisyenlerin anlatımıyla gerçekleştirilecek TV kayıtlarının oluşturulması ve oluşturulacak bu kayıtların EBA-UZEM ve Genel Müdürlüğün web sitesi üzerinden paylaşılması ile ilgili planlama çalışmaları tamamlanmış olup gerekli çalışmalar yürütülmektedir.

231

2013/101 (G)




TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3.

Ülk

e g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika v

e u

ygula

ma

ları

nı

yaygın

laştı

rma

k v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.3

. Ü

lkem

izdeki kam

u v

e ö

zel kuru

m v

e k

uru

luşla

rla

üstü

n y

ete

neklil

erin e

ğitim

i ala

nın

da işbirliğ

i

sağla

mak.

Hedef 3.3.1: Kamu kurum ve kuruluşlarının üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin gerekli uygulamaları yapmalarını, toplumsal kültür ve farkındalığı yaygınlaştırmayı sağlamak.

Protokoller

Bilgilendirme etkinlikleri

Kamu kurum ve kuruluşları

Uzun

a. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Hayrât Vakfı işbirliği ile, Bilim ve Sanat Merkezlerindeki (BİLSEM) üstün (özel) yetenekli öğrencilere, millî kültürün en önemli kaynaklarını teşkil eden Osmanlıca eserleri okuyup anlamak, yazarak el becerilerini geliştirmek, bu eserlerdeki bilgi ve belgelerden azamî derecede faydalanmak ve bunları kültür hayatına kazandırmak fırsatını sağlayacak Osmanlı Türkçesi kursları tertiplemek amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Hayrât Vakfı arasında 21/01/2013 tarihinde 2 yıl süreyle geçerli işbirliği protokolü imzalanmıştır.

b. 13-14 Haziran 2013 tarihlerinde, BTSO Kamil Tolon Bilim ve Sanat Merkezi, Uludağ Üniversitesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı iş birliği ile Bursa da 2. Ulusal Çocuk Kongresi gerçekleştirilmiştir.

c. 3. Ulusal Çocuk Kongresi 2014 yılı Haziran ayı içerisinde Rize Valiliği ve Rize Bilim ve Sanat Merkezince gerçekleştirilmiştir.

Hedef 3.3.2: Üstün yeteneklilerin özel işletme ve tüzel kuruluşlardaki örnek uygulama ve öğrenme ortamlarından yararlanmasını sağlamak.

Protokoller

Alan Gezileri

Atölye Çalışması

Fabrikalar

İşletmeler

Tüzel kuruluşlar

Üniversiteler


Hedef 3.3.3: Kamu, tüzel ve özel kurum ve kuruluşlarda alanında uzman seçkin kişilerle mentörlük uygulamaları yapmak.

Protokoller

Mentör sayıları


Özel ve tüzel işletmeler


Hedef 3.3.4: Üstün yetenekliler konusunda toplumsal farkındalığı arttırmak.

Görsel ve İşitsel Ürünler

Bilimsel Etkinlikler

Kurs ve Seminerler

Yazılı ve görsel medya


TÜBİTAK

Üniversiteler

Yerel Yönetimler

MEB HBÖGM

Uzun

a. Üstün (Özel) Yetenekli Bireylerin Eğitimi Strateji ve Uygulama Kılavuzu hazırlanmış, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü web sitesi üzerinden yayımlanmış ve 81 İl Valiliğine gönderilmiştir.

b. 13-14 Haziran 2013 tarihlerinde, BTSO Kamil Tolon Bilim ve Sanat Merkezi, Uludağ Üniversitesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı iş birliği ile Bursa da 2. Ulusal Çocuk Kongresi gerçekleştirilmiştir.

c. 3. Ulusal Çocuk Kongresi 2014 yılı Haziran ayı içerisinde Rize Valiliği ve Rize Bilim ve Sanat Merkezince gerçekleştirilmiştir.

232

2013/101 (G)




TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3.

Ülk

e g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika v

e

uygula

ma

ları

nı yaygın

laştı

rma

k v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.4

. Ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re

sunula

n h

izm

etle

rin

sta

ndard

ını ve

sürd

ürü

lebili

rliğ

ini sağla

mak. Hedef 3.4.1: Oluşturulan model, alınan

karar ve yapılan planlamaları gerçekleştirmek için yasal düzenlemeler yapmak ve uygulamak.

Mevzuat MEB Hukuk Müşavirliği Orta Gelişme raporlanmamıştır.

Hedef 3.4.2: Üstün yeteneklilere yönelik belirlenen strateji ve uygulamalara ilişkin dönütler alarak strateji ve uygulama planını geliştirmek.

Revize edilmiş strateji ve uygulama planı

MEB TEGM

MEB OÖGM Kısa Gelişme raporlanmamıştır.

Hed

ef

3.5

. Ü

stü

n y

ete

neklil

er

eğitim

str

ate

jilerin

in

geliş

tirilm

esi iç

in k

am

u k

uru

m v

e k

uru

luşla

rının

, ilg

ili

ST

K’la

rın v

e ö

zel sektö

r te

msilc

ilerin

den o

luşan b

ir

danış

ma k

uru

lu o

luştu

rmak.

Hedef 3.5.1: Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili paydaşlar arasında koordinasyon ve işbirliğine katkı sağlamak.

Yapılan protokol sayısı Tüm paydaşlar Kısa

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Hayrat Vakfı işbirliği ile, Bilim ve Sanat Merkezlerindeki (BİLSEM) üstün (özel) yetenekli öğrencilere, milli kültürün en önemli kaynaklarını teşkil eden Osmanlıca eserleri okuyup anlamak, yazarak el becerilerini geliştirmek, bu eserlerdeki bilgi ve belgelerden azami derecede faydalanmak ve bunları kültür hayatına kazandırmak fırsatını sağlayacak Osmanlı Türkçesi kursları tertiplemek amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Hayrât Vakfı arasında 21/01/2013 tarihinde 2 yıl süreyle geçerli işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Hedef 3.5.2: Üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik ulusal standartların belirlenmesine katkı sağlamak.

Modellere ilişkin standartlar

Programlama standartları

Ölçme değerlendirme standartları

MEB Strateji Geliştirme Bşk.

TÜBİTAK

Üniversiteler

Orta Performans göstergeleri (her kademede sınıf atlatma, destek eğitim odaları, atölye çalışmaları vb.) dikkate alınarak uygun bir şekilde yönetmelik taslağına eklenmiştir.

Hedef 3.5.3: Üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik yeni model ve programlar geliştirilmesine katkı sağlamak.

Model sayısı

Program sayısı

MEB TTKB

MEB YETGM

Üniversiteler

TÜBİTAK


233

2013/101 (G)




TE

MA

: Y

AY

GIN

LA

ŞT

IRIL

AB

İLİR

LİK

ve S

ÜR

DÜ

RÜ

LE

BİL

İRL

İK

Str

ate

jik A

maç 3.

Ülk

e g

enelin

de ü

stü

n y

ete

nekli

bireyle

re y

önelik

çeşitli

eğitim

polit

ika

ve u

ygula

ma

ları

nı yaygın

laştırm

ak v

e s

üre

kli

hale

getirm

ek.

Hed

ef

3.5

. Ü

stü

n y

ete

neklil

er

eğitim

str

ate

jilerin

in g

eliş

tirilm

esi iç

in k

am

u k

uru

m v

e

kuru

luşla

rının

, ilg

ili S

TK

’ları

n v

e ö

zel sektö

r te

msilc

ilerin

den o

luşan b

ir d

anış

ma

kuru

lu o

luştu

rmak.

Hedef 3.5.4: Üstün yeteneklilere yönelik farklılaştırılmış eğitim programlarının uygulanması için etkinlik ve materyal geliştirilmesine katkı sağlamak.

Etkinlik sayısı

Materyal sayısı

BİLSEM

MEB TEGM

MEB OÖGM

MEB YEĞİTEK

Üniversiteler

TÜBİTAK

Uzun

Özellikle bilim ve sanat merkezlerince hazırlanan projeler Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından incelenmekte ve Maliye Bakanlığınca ayrılan bütçe doğrultusunda gerekli destek sağlanmaktadır.

Hedef 3.5.5: Üstün yeteneklilere yönelik toplanan verilerin analizlerini yaparak tavsiyelerde bulunmak.

Veri toplama aracı sayısı

Rapor sayısı

MEB Strateji Geliştirme Bşk.


Hedef 3.5.6: Ülkemizde üstün yeteneklilerin eğitimi alanında uygulanan farklı modellerle ilgili rapor hazırlayarak tavsiyelerde bulunmak.

Rapor sayısı

MEB

STK

Üniversiteler


Hedef 3.5.7: Üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin araştırma-geliştirme faaliyetlerini destekleyerek yürütülmesine katkı sağlamak.

Araştırma Sayısı

Ar-Ge birimi

Üniversiteler

MEB YETGM

STK

MEB TEGM


Hedef 3.5.8: Üstün yetenekli bireylerin hayat boyu izlenmesini sağlayacak mekanizmanın oluşturulmasına katkı sağlamak.

İzleme ve Değerlendirme

MEB

STK

Üniversiteler


234


3.16. e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması [2013/102]

KARAR

e-Devlet çalışmalarının yürütülmesi ve koordinasyonuna yönelik organizasyon modelinin geliştirilerek Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 26. Toplantısı’na sunulmasına karar verilmiştir.


2013/104 Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması




SORUMLU KURULUŞLAR



Başbakanlık



TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) koordinasyonunda ilgili kuruluşlar arasında yer alan Başbakanlık, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türksat ile toplantılar gerçekleştirilmiş ve devamında diğer kamu kurum ve kuruluşlarından görüşler alınmıştır. Alınan görüşler çerçevesinde UDHB tarafından oluşturulan taslak model BTYK’nın 26. Toplantısı’nda sunulmuş ve devamında yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir.

Başbakanlık, kararın yürürlüğe konulması amacıyla Bakanlar Kurulu Kararı istihsaline ilişkin, bazı kamu kurum kuruluşlarından görüşler alarak UDHB’ye iletmiştir. Gelen yeni görüşler doğrultusunda organizasyon modelinin daha etkin çalışabilmesi için modelde değişiklik yapılarak modele nihai şekli verilmiş, Ek-4’teki organizasyon modeli geliştirilmiştir.

EK

Ek-4: e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli

235



E-DEVLET ORGANİZASYON MODELİ

AÇIKLAMALAR

Ulusal Bilgi Toplumu Stratejileri doğrultusunda e-Devlet ve Kamu Entegre Veri Merkezi ile ilgili

eylemler ve hedeflerin hayata geçirilmesi için gerekli koordinasyonu sağlayabilecek kamunun katılım

ve sahiplenmesini de temin edecek üst seviye bir yapıya ihtiyaç olduğu görülmektedir. Bu kapsamda

diğer ülke örneklerinde de olduğu gibi en üst seviye siyasi sahiplik olarak Sayın Başbakan

tanımlanmıştır.

BAKANLAR KURULU

236



Kamu kurumlarıyla ilgili e-Dönüşüm projelerinde önemli ilerlemeler kaydedilmiş olmakla beraber,

projelerin hedefine ulaşması ve vatandaşların istek ve beklentilerinin karşılanması boyutunda

etkinliğinin artırılması amacıyla Bakanlar Kurulu, e-Devlet Yönetim Modeli’nin politika belirleme işlevini

yürütecektir.

1 Kasım 2011 tarihli ve 28102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 655 sayılı

“Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname”’nin 2 nci Maddesi (f) fıkrası ile “Bilgi toplumu politika, hedef ve stratejileri çerçevesinde;

ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlayarak e-Devlet hizmetlerinin

kapsamı ve yürütülmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetlere ilişkin eylem planları

yapmak, koordinasyon ve izleme faaliyetlerini yürütmek, gerekli düzenlemeleri yapmak ve bu

kapsamda ilgili faaliyetleri koordine etmek” görevi Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına

verilmiştir.

Ayrıca 15 Ocak 2013 tarihinde gerçekleştirilen Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 25. Toplantısı’nda

e-Devlet hizmetlerine ilişkin konular ve gelişmeler gündeme alınmış ve 2013/102, 2013/104 ve

2013/105 nolu kararlara ilişkin çalışmanın da Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

sorumluluğunda yürütülmesine karar verilmiştir.

Bu kapsamda gerek e-Devlet Organizasyon Modeli’nde gerekse de Kamu Entegre Veri Merkezi’nin

kurulması konusunda tek bir organizasyon modeli ile hedeflerin belirlenmesi, projelerin

önceliklendirilmesi, zaman planı oluşturulması, izleme ve yaptırım görevleri Ulaştırma, Denizcilik ve

Haberleşme Bakanlığı tarafından yürütülecek ve tüm bunlar için eylem planları da Ulaştırma, Denizcilik

ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanacaktır.

Bu alanda yapılan çalışmalara yönelik Bakanlar Kurulu’na raporlama görevi de yine Ulaştırma,

Denizcilik ve Haberleşme Bakanı tarafından yürütülecektir.

BAKANLAR KURULU

237



e-Devlet hizmetlerinde ve veri merkezlerinde, veri paylaşımı, entegrasyon vb. konularında kurumlar

arası işbirliği sağlamak üzere, kurumların temsilcilerinden oluşan, kurumlardaki paralel çalışmayı temin

edecek bir yapıya gerek duyulmaktadır. Bu kurul Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

başkanlığında tüm Bakanlıkların Müsteşarlarından oluşur.

e-Devlet Koordinasyon Kurulu, UDHB-Haberleşme Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Ulusal Veri

Merkezi Projesi ve e-Devlet ile ilgili taslak politika, hedef ve eylem planlarını görüşerek öneri ve

değerlendirmeler yapar. Verilen hedef ve politikaların kurum ve kuruluşlar kapsamında uygulamalarını

ve gerçekleştirilmelerine ilişkin alınacak tedbirler ve öneriler geliştirir.

İlgili Bakanlıkların çatısı altında Ulusal Veri Merkezi ve e-Devlet ile ilgili

- Koordinasyon,

- Eşgüdüm,

- Ortak proje geliştirme

görevleri e-Devlet Koordinasyon Kurulu tarafından yürütülecektir. Ayrıca, hedeflerin belirlenmesi,

projelerin önceliklendirilmesi, zaman planı belirlenmesi ile izleme ve yaptırım alanlarında görüş, öneri

ve değerlendirmeler de yine e-Devlet Koordinasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilecektir. Bu sayede

Ulusal Veri Merkezi ve e-Devlet projelerinin kurumsal bazda sahipliği sağlanacaktır.

Kurumlar arası proje bazlı koordinasyon, ilerlemenin izlenmesi ve raporlama, özel sektör ile işbirliği,

ortak hizmetlerin özel sektörden temini, bilgi teknolojileri alanında kamu alımları için kural belirleme,

tanıtım ve eğitim gibi e-dönüşüme ilişkin işlevleri sağlamak üzere Proje Takibi, Proje Yönetimi ve

Teknik Sahiplik alanlarında Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Haberleşme Genel

Müdürlüğü tanımlanmıştır. Ayrıca Haberleşme Genel Müdürlüğü, Bilgi Toplumu Politika ve Stratejileri

çerçevesinde eylem planı oluşturma ve eylem planlarının revizyonu sürecinde;

238



- Taslak hedefleri belirlemek,

- Taslak önceliklendirmeleri yapmak,

- Taslak zaman planları yapmak

görevlerini yerine getirmek ve bunları geliştirerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı ve

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’na sunmakla görevlidir.

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’nda görüşülerek, öneri ve değerlendirmelere tabi tutulduktan sonra

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından da karara bağlanan eylem planlarının ilgili

kurumlarca uygulamaya geçirilme sürecinde ise,

- Üç Aylık proje izleme ve değerlendirme toplantılarını ilgili kurumların proje yöneticileriyle

yapmak,

- Altı aylık proje durum değerlendirme raporunu Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanına

raporlamak,

- Altı aylık genel durum değerlendirme raporunu da e-Devlet Koordinasyon Kuruluna sunmak

görevleri Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı e-Devlet Başkanlığı/Genel Müdürlüğü

tarafından yürütülecektir.

Kamu Entegre Veri Merkezinin kurulması, kurdurulması, işletilmesi ve işlettirilmesi görev ve

sorumluluğunu Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı adına Haberleşme Genel Müdürlüğü

yürütecektir.

Kurum içi sorumluluk başlığında, Bakanlıkların ve bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşların bünyesindeki e-Devlet

uygulamalarının, veri merkezlerinin, Ulusal Veri Merkezine geçiş projelerinin teknik düzeyde sahipliğini

yapacak ve bu projeleri yürütecek kurum içi koordinasyonu da sağlamak üzere kurumların bünyesinde

ilgili birimler görev alacaktır. Bu birimler kendi müsteşar yardımcılarının başkanlığında

e-Devlet Koordinasyon Kurulu’nda alınan kararları yerine getirmekle görevlidir.

e-Devlet ve Kamu Entegre Veri Merkezi Projelerinde proje ve teknoloji desteği sağlaması konusunda

TÜBİTAK ve TÜRKSAT tanımlanmıştır.

Ayrıca e-Devlet projeleri sonucu oluşan e-Devlet hizmetlerinin e-Devlet Kapısına entegrasyonundan

ve bu hizmetlerinin kapıdan kesintisiz sunumundan e-Devlet Kapısı İşletmecisi olan sorumlu kurum

TÜRKSAT olacaktır.

Kamu Entegre Veri Merkezi’nin kurulmasından sonra kamu kurumlarının kullanmış oldukları çoğu

yazılım kamu bulutu üzerinden tek noktadan bütün kamu kurum ve kuruluşların kullanımına

sunulacaktır.

239


3.17. e-Devlet Uygulamaları Hizmet Alımları için Firma Belgelendirme Sistemi Oluşturulması [2013/103]

KARAR

a. e-Devlet ihalelerine kabul edilecek firmalara yönelik Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belgelendirme sistemi oluşturulmasına,

b. e-Devlet uygulamaları kapsamındaki hizmet alımlarının firma belgelendirme sistemi doğrultusunda yapılabilmesi için -mevzuat değişikliğine ihtiyaç olması halinde- önerilerin hazırlanmasına ve BTYK’nın 26. Toplantısı’na sunulmasına karar verilmiştir.


2013/102 e-Devlet Organizasyonu Yönetim Modeli Çalışmalarının Yapılması



SORUMLU KURULUŞLAR

a. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı


a. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu, TSE, TÜRKAK

b. Kamu İhale Kurumu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, TSE, TÜBİTAK

GELİŞME

Eylül 2014 - Aralık 2014 arasında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE, TÜBİTAK, KİK, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, BTK`nın dahil olduğu çalışma grubu dört farklı toplantı yapmıştır. Toplantılar sonucunda ortak bir çalışma modeli çıkarılmıştır. Bu model, ilgili kamu kurumları ve özel sektörün davet edildiği 17 Aralık 2014 tarihinde yapılan çalıştayda sunulmuş ve katılımcıların görüş ve önerileri alınmıştır.

Kararın (a) maddesi kapsamında e-Devlet ihalelerine kabul edilecek firmalara yönelik “Firma Belgelendirme Sistemi” modellenmiştir. Bu sisteme göre firmaların teknoloji alanındaki tecrübesi, çalışma alanları, teknoloji kullanımı gibi parametrelere göre ayrı ayrı derecelendirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla “Firma Derecelendirme Kriterleri”nin hazırlanmasına karar verilmiştir. Bu kriterler sektör ve paydaşlarla yapılacak görüşmelerle nihai halini alacaktır. Modellenen firma belgelendirme sisteminde, derecelendirme akredite kurum ve kuruluşlarca yapılacaktır (Şekil 17).

Kamu İhale Kanunu’nda bahse konu firma derecelendirilmesinin e-devlet ihalelerine katılacak firmalar için zorunlu hale getirilmesinin gerekli olduğu değerlendirilmektedir.

Şekil 17 – Firma Belgelendirme /Derecelendirme Süreci

Yazılım Firmalarının Belgelendirme Kurum/Kuruluşuna Başvurusu

Yazılım Firmasının Belgelendirilmesi Firma Seviye Belgesi (Seviye A,B,C…)

Bilişim Firmaları Derecelendirme Kriterleri

Firmaların Bilgilendirilmesi

Ön Değerlendirme ve Eksikliklerin Belirlenmesi

Firma Denetlemesinin Yapılması ve Firma Seviyesinin Belirlenmesi

240

Kararın (b) maddesi kapsamında e-Devlet uygulamaları kapsamındaki tedarik faaliyetlerinin firma belgelendirme sistemi doğrultusunda yapılabilmesi için mevzuat değişikliği ihtiyacı tespit edilmiştir. Bu bağlamda ortaya konan tespitler aşağıda sunulmaktadır:

Kamu İhale Kanunu, e-Devlet projeleri alım ihaleleri için hazırlanacak teknik şartnamelerdeki gereksinimlerin eksiksiz biçimde yazılmasını sağlamak amacıyla “Teknik Şartname Hazırlama Kriteri”nin oluşturulması planlanmaktadır. Kamu İhale Kanunu’na bağımsız bir kurul/kurum tarafından teknik şartnamelerin kontrolünü içeren hususlar eklenmesinin ve proje niteliklerine göre hangi seviyedeki firmaların projenin ihalesine katılabileceğinin teknik şartnamede belirtilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Çalışmalarda tedarik edilmesi planlanan e-Devlet projelerinin mükerrer olup olmadığının kontrol edilmesi amacıyla bir fizibilite çalışması yapılmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. Bu amaçla bir yazılım projesi envanteri oluşturulmalıdır.

Bağımsız bir kurul/kurum tarafından geliştirme süreci boyunca yapılacak teknik izleme sonucunda oluşturulan değerlendirme raporlarına göre projede iyileştirmeler yapılmalıdır. Bu raporlar kontrol teşkilatı ile muayene ve kabul komisyonunun değerlendirmeleri için birer girdi olacaktır. Bağımsız kurul/kurumun tedarik sürecine dahil edilmesi ile ilgili hususlar Kamu İhale Kanununa eklenmelidir. Bağımsız kurul/kurum Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE, TÜBİTAK’tan oluşan bir kurul ve/veya bu kurulun yetkilendirdiği firmalar olabilecektir. Yetkilendirilen firmalar belirli periyotlarla bu kurul tarafından denetlenmelidir. Değerlendirmeler oluşturulması planlanan Bilişim Projeleri Değerlendirme Kriteri’ne göre yapılmalıdır (Şekil 18).

Şekil 18 – Bilişim Projeleri Değerlendirme Süreci

Kamu İhale Kanunu’nda yapım işleri, mal alımı, hizmet alımı ve danışmanlık olmak üzere dört farklı tedarik mevzuatı bulunmaktadır. Kamu bilişim projeleri çoğunlukla hizmet alımı mevzuatına göre yapılmakta; ancak bu yöntem bilişim projelerinin niteliğine uygun olmadığından Kamu İhale Kanunu’na bilişim projelerine ait özel mevzuatların eklenmesi gerekmektedir.

Bahsi geçen tüm bu çalışmalar, diğer BTYK kararları, 2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı, 2015-2019 e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı, 2015-2016 Siber Güvenlik Stratejisi ve Eylem Planı ile uyumlaştırılmalıdır.

Yukarıda bahsi geçen kriterlerin Haziran 2015 tarihine kadar tamamlanması planlanmaktadır. Bu kriterlerin ve değerlendirme süreçlerinin kullanılabilmesi için Kamu İhale Kanunu’nda gerekli revizyonların gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Yazılım Firmasının Geliştirdiği Yazılım/Süreç/Sistemin Ara ve Nihai Denetimlerle Değerlendirilmesi ve Raporlanması

Değerlendirme raporları

Kabul Kriterleri ve Değerlendirme Raporlarına Göre Yazılım/Süreç/Sistemin Değerlendirilerek Kabulünün Yapılması

Denetim Sözleşmesi İmzalanması

Denetim kapsamında İş Tanımı, Takvim ve Planın Hazırlanması, Bütçenin Belirlenmesi ve Onaylanması

Yazılım Firmasının Bilgilendirilmesi ve Eğitilmesi

Yazılım Firmasının Gerekli Dokümanları Sağlaması

Düzeltici Faaliyetlerin Gerçekleştirilmesi ve Raporlanması

Bilişim Projeleri Değerlendirme Kriteri

241


3.18. Ulusal Veri Merkezi Çalışmalarının Yapılması [2013/104]

KARAR

Kamu kurumlarının veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik hukuki, teknik ve idari yapılanma modelinin oluşturulmasına ve Türkiye Kamu Entegre Veri Merkezi’nin kurulması çalışmalarının yapılmasına karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞ



Başbakanlık


TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından başlatılmış olan çalışmalara esas teşkil etmek üzere ilgili kuruluşlarla (Başbakanlık, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, Türksat) toplantılar düzenlenmiş, diğer Bakanlıklardan da görüş ve öneriler alınmıştır.

Alınan görüşler çerçevesinde Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından oluşturulan “Türkiye Kamu Entegre Veri Merkezinin Kurulması, İşletilmesi ve Yönetilmesine İlişkin Karar” başlıklı taslak Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmak üzere 20 Haziran 2014 tarihinde Başbakanlığa gönderilmiştir. Bu kapsamda konuyla ilgili kanun düzeyinde çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca proje 2015 yılı yatırım programında yer almaktadır.

242


3.19. Kurumların İhtiyaç Duyduğu Paket Program Çözümlerinin Toplu Alım Yöntemi ile Tedarik Edilmesi [2013/105]

KARAR

Kamu kurumlarının ihtiyaç duydukları paket program çözümlerine ilişkin envanterin oluşturulmasına, toplu satın alma yapılabilmesi için teknik, hukuki, idari ve uygulama modelinin geliştirilmesine ve BTYK'nın 26. Toplantısı’na sunulmasına karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR



Devlet Malzeme Ofisi

Maliye Bakanlığı

Kamu İhale Kurumu



TÜBİTAK

Türksat

GELİŞME

Karar kapsamında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı sorumluluğunda, ilgili kuruluşlar arasında yer alan Devlet Malzeme Ofisi, Maliye Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türksat ile toplantılar yapılmış ve devamında diğer kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri alınmıştır. Yapılan değerlendirmeler neticesinde aşağıda belirtilen sorunlar tespit edilmiştir:

Toplu alımın 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Bütçe Kontrol Kanunu’na uygun olmaması

Belli bir harcama miktarının üzerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na tabi olunması

Kurumlar arası ortak standardın olmaması

Aynı hizmeti farklı kurumların mükerrer tedariki

Ölçek ekonomisinden yararlanılamaması

Bu kapsamda mevzuat düzenlemeleri yapılarak, uygulama yönetmeliği hazırlanacaktır. Kamu Entegre Veri Merkezi’nin hayata geçirilmesi neticesinde, kamu kurumlarının kullanmakta olduğu çoğu uygulamanın kamu bulutu üzerinden sunulmasıyla birlikte amaçlanan hedef gerçekleşmiş olacaktır.

243


3.20. Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması [2013/106]

KARAR

Sağlık alanının, Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 kapsamında ivme kazanmamız gereken alanlardan biri olarak belirlenmesine karar verilmiştir.






SORUMLU KURULUŞLAR

Sağlık Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı





TÜBİTAK

YÖK

Üniversiteler

Özel Sektör

GELİŞME

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar:

Sadece sağlık alanındaki Ar-Ge faaliyetlerini koordine etmek ve yürütmek üzere, 6569 sayılı Kanun ile Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Kasım 2014’te kurulmuştur. Kanun gereği oluşturulan Yüksek Danışma Kurulu ilk toplantısını 26 Aralık 2014 tarihinde İstanbul’da yapmıştır. TÜSEB çatısı altında aşağıda yer alan enstitüler kurulmuş olup Bakanlar Kurulu kararı ile diğer enstitüler de kurulabilecektir.

Türkiye Kanser Enstitüsü

Türkiye Biyoteknoloji Enstitüsü

Türkiye Anne, Çocuk ve Ergen Sağlığı Enstitüsü

Türkiye Halk Sağlığı ve Kronik Hastalıklar Enstitüsü

Türkiye Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Enstitüsü

Türkiye Sağlık Hizmetleri Kalite ve Akreditasyon Enstitüsü

Proje 1: Sağlıkta İndikatör Yönetim Sistemi (SİYÖS)

Sağlıkta İndikatör Yönetim Sistemi (SİYÖS), sağlıkta kalite alanında ülkedeki belirli sağlık tesislerinde takip edilen indikatörlerin ulusal çapta izlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik bir sistemdir.

Günümüzde, sayılı ülkeler sağlık sistemlerini tek bir merkezi sistem üzerinden yönetmekte ve kalite indikatörlerini çevrimiçi ortamda anlık olarak takip etmektedir. SİYÖS’ün birinci versiyonuna ilişkin çalışmalarda, son 2 yıl içerisinde, 19 hastane katılımıyla tamamlanan pilot çalışma çıktıları kullanılarak ulusal indikatör rehberi oluşturulmuş, tüm diğer hastaneler için büyük bir referans ve istatistik kaynağı olarak literatürde yerini almıştır.

Yeni modelde, SİYÖS’ün anlık raporlama yetenekleri sayesinde 7 gün 24 saat sisteme girilen verilere ait analizler ve kritik durumların takibi yapılabilecektir.

244


SİYÖS, Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) kapsamında sağlık hizmeti sunan tüm tesislere ait indikatörleri kapsamaktadır. Mevcut durumda SİYÖS sisteminin içerdiği sağlık tesisleri şunlardır:

Özel/Kamu/Üniversite Hastaneleri

Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri

İl Ambulans Servisleri

Bu çalışma ile SİYÖS’ün Türkiye’nin ilk ve en büyük sağlıkta indikatör yönetim sistemi olması, elde edilecek çıktılarla ülkemizde sunulan sağlık kalitesinin iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.

SİYÖS’e ilişkin hedefler şunlardır:

İndikatör yönetimine ilişkin ortak bir dil oluşturulması

Sağlıkta indikatör yönetimi konusunda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi

Tesislere kendilerini ve birbirlerini kıyaslayabilme imkanının sağlandığı, daha işlevsel bir indikatör yönetim ortamının oluşturulması

Tüm sağlık tesislerinin kalite indikatörlerine ait verilerinin ortak bir veri tabanında toplanması

Avrupa Birliği çalışmaları çerçevesinde, uluslararası kuruluşlarının (OECD, WHO vb.) hazırladıkları yıllık raporların oluşturulmasında gereken ulusal verilerin elde edilmesi

Ülkemizin sağlıkta kalite başarısının net olarak izlenebilmesi

Kalite indikatörlerinin ülkemizdeki referans aralıklarının belirlenmesi

Sistemden alından raporlarla zayıf noktaların tespit edilmesi ve bu doğrultuda kalite indikatörlerinin/standartların geliştirilmesi

Proje 2: Hata Sınıflandırma Sistemleri

Ülkemizde de birçok dünya ülkesinde olduğu gibi önlenebilir tıbbi hatalar, her yıl büyük çapta mali kayıp ve ölümlere yol açabilmektedir. Sistemden kaynaklanan bu tür hataların kişiler tarafından bildiriminde, hukuki süreç ve malpraktis korkusu büyük bir bariyer teşkil etmektedir.

Sağlık çalışanlarının hukuki süreçlere maruz kalmadan olay bildirimi yapabilmeleri için bu bildirimlerin kişi bilgilerinden arındırılmış olması önem arz etmektedir.

Bu kapsamda, yapılan tıbbi hataların bildirimi için bir kodlama sistematiği geliştirilmiştir. Hata bildirimleri bu kodlar vasıtası ile gerçekleştirildiğinde, bildirimler kişisel bilgiler içermediğinden her hangi bir hukuki prosedür söz konusu olmayacak, elde edilen veri ile sağlık sisteminde iyileştirmeler sorunsuz bir şekilde gerçekleştirecektir. Ayrıca hukuki işleme maruz kalmayacağından emin olan sağlık çalışanları yapılan hataları gizlemeyecek, gönüllü olarak sistem iyileştirmelerine katkı sağlamış olacaktır.

Mevcut durumda üç türde hata sınıfını içeren sistematik haricinde dördüncü set olan Hasta Güvenliği Hata Sınıflandırma Sistemi’ne ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Tamamlanan çalışma bölümleri şunlardır:

İlaç Hataları Sınıflandırma Sistemi

Laboratuvar Hataları Sınıflandırma Sistemi

Cerrahi Hata Sınıflandırma Sistemi

Mevcut sınıflandırma sistemlerinde kullanıcıların kodlamalarını kolaylaştırması amacıyla kod oluşturma yazılımları sağlık tesislerinin kullanımına 2014 yılında sunulmuştur. İlerleyen süreçte bu kodlar Sağlıkta Kalite Standartlarının iyileştirilmesi çalışmalarında kullanılacaktır.

TÜBİTAK tarafından yapılan çalışmalar:

TÜBİTAK tarafından sağlık alanı özelinde Medikal Biyoteknoloji konusu öncelikli konu olarak belirlenmiş ve bu alanda aşağıda sunulan 5 alt konuda Teknoloji Yol Haritaları hazırlanmıştır.

İlaç

Aşı

245


Biyomalzeme

Biyomedikal ekipmanlar

Tıbbi tanı kiti

Ayrıca, 2013 yılında TÜBİTAK tarafından sağlık alanında özel sektörde Ar-Ge ile çözüm getirilebilecek konuların belirlenmesine yönelik bir envanter oluşturma çalışması yürütülmüştür. Hazırlanan teknoloji yol haritaları ve envanter çalışmaları, TÜBİTAK tarafından öncelikli alanlara yönelik 2012 yılında oluşturulan konu güdümlü destek programları kapsamındaki proje çağrılarına esas oluşturmaktadır.

Bu bağlamda TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında 2012-2014 yılları arasında açılan 16 çağrıya 1224 proje başvurusu yapılmıştır. Özel sektöre yönelik TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında ise 2013-2014 yıllarında açılan 21 çağrıya 194 başvuru yapılmıştır. TÜBİTAK tarafından açılan çağrılara ilişkin detaylı bilgi Tablo 107’de verilmektedir.

TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında 5 Ağustos 2013 tarihinde “Biyobenzer İlaçların Yerli Olarak Geliştirilmesi ve Üretilmesi” başlıklı çağrı yayınlanmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın müşteri kurum olarak yer aldığı çağrıya, 1. aşamada toplam 28 proje başvuruda bulunmuştur. 2. aşamaya hak kazanan projelerin panel değerlendirmesi sonrasında biyobenzer ilaç geliştirme ve üretim projesinin desteklenmesine karar verilmiştir.

Ayrıca, 30 Nisan 2014 - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında TÜBİTAK ARDEB Sağlık Bilimleri Araştırma Grubu’na (SBAG) 791 proje önerilmiş olup 184’ü desteklenmiştir.

Tablo 107. TÜBİTAK Tarafından Açılan Çağrı Başlıkları

Program Dönem Çağrı Başlığı Çağrı Sayısı Önerilen Proje Sayısı

1003

2012 Biyomedikal Ekipman 1 309

2013

Aşı 1 25

Tıbbi Tanı Kitleri 2 145

İlaç 2 78

Biyomedikal Ekipman 2 60

Biyomalzeme 3 118

İnsan Beyni 1 167

2014


Aşı 1 17


Epidemiyolojik Çalışmalar 1 151

1511

2013

Aşı 1 1

Biyomalzeme 6 22

Biyomedikal Ekipmanlar 6 86


2014 Biyomedikal Ekipmanlar 2 23


246


3.21. Yerli Termik Santral Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLTES) [2013/201]

KARAR

Yerli termik santral tasarım ve imalat kabiliyetinin geliştirilmesi ve kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde akışkan yatak kazanı teknolojisinde %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;

Gerekli çalışmaların Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve TÜBİTAK öncülüğünde yapılmasına,

Geliştirilecek performansı yüksek, gaz emisyonları düşük teknolojiler için küresel ticari rekabet koşullarının oluşturulmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik stratejilerin ve mekanizmaların geliştirilmesine,

Bu çalışmaların yürütülmesi için ilgili Bakanlık ve kuruluşlarımızın kaynak tahsisi de dahil olmak üzere gerekli desteği vermesine,

karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK



GELİŞME

Yerli kömür rezervlerimize uygun yüksek verimli ve düşük emisyonlu termik santral teknolojilerinin yerli sanayi ile birlikte geliştirilmesini ve ülkemize kazandırılmasını konu alan ve uygulaması Soma A Termik Santralının 2. ünitesinde gerçekleştirilecek olan “Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi (MİLTES)” başlıklı 5 yıl süreli proje sözleşmesi; TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), Soma Elektrik Üretim A.Ş (SEAŞ) ve Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından 12 Nisan 2013 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir.

MİLTES projesinde, Soma A Termik Santralının 22 MW kurulu gücündeki 1. ünitesi azami derecede yerli kaynak kullanımıyla günümüz teknolojisine sahip bir üniteye dönüştürülecektir. Bu kapsamda yapılacak çalışmalar mevcut durum analizi, kritik teknolojilerin belirlenmesi, termik santral tasarım/imalat “know-how” oluşumu, gerekli teknoloji transferlerinin gerçekleştirilmesi, teknoloji seçimi, tasarım, imalat, devreye alma ve testler gibi çalışmaları kapsayacaktır.

İki aşama halinde yürütülmesi hedeflenen projenin bir senelik ilk aşamasında; kullanılacak hammaddelerin detay karakterizasyonu, mevcut durum analizi, yerli termik santral teknolojileri tasarım/imalat kabiliyetlerinin tespiti, termik santral teknolojileri yerlileştirilme yöntemlerinin belirlenmesi, yaklaşık maliyet analizi ve zaman planı çalışmalarıyla ikinci aşamanın detaylı planlaması yapılacaktır.

İkinci aşamada ise termik santral teknolojilerinin geliştirilmesi ve yerlileştirilmesi, teknoloji transferi, akışkan yatak yakma kazanı tasarımı, imalatı ve montajı gibi Ar-Ge, üretim ve iyileştirme esaslı uygulamalar yapılacaktır.

Sözleşmenin imzalanmasını müteakip proje kapsamında 1. aşama çalışmalarına başlanmıştır. 1. aşamada yer alan aşağıdaki 3 ana iş paketi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

247


Mevcut Durum Analizi

Termik Santral Teknolojileri Yerlileştirilme Yöntemlerinin Belirlenmesi

Dolaşımlı Akışkan Yatak Kazan Tasarımı

Proje kapsamında gerçekleştirilen ve gerçekleştirilmesi planlanan çalışmalar aşağıda verilmektedir.

İş Paketi 1: Mevcut Durum Analizi

Bu iş paketinde, mevcutta atıl durumda bekleyen proje uygulamasının yapılacağı Soma A Termik Santralının 2. ünitesinin bir bütün halinde çalışabilir duruma getirilebilmesi için ünite ve yardımcı tesislerinin hâlihazır durumu ortaya konularak, yenilenmesi ve iyileştirilmesi gerekli tüm ekipmanlar belirlenecektir. Projenin 2. aşamasında da bu mevcut durum analizi çıktılarının sahada uygulaması gerçekleştirilecektir.

Bu kapsamda, uygulama alanı olan 2. ünitede, yenilenmesi ve iyileştirilmesi gerekli ekipmanların belirlenmesi çalışmalarına 28 Ocak 2014 tarihinde hizmet alımı yöntemiyle uzman bir firma ile birlikte başlanılmış olup, çalışmaların Şubat 2015’te bitirilmesi planlanmaktadır.

Kasım 2014 tarihi itibarı ile hazırlanan iş termin planına uygun olarak santraldaki kazan, kazan yardımcı ekipmanları, türbin, türbin yardımcı ekipmanları, jeneratör ve ikaz sistemleri, elektrik ve ölçü kontrol sistemleri ile ünite yardımcı tesislerinin sahadaki mevcut durum analiz çalışmaları tamamlanmıştır.

Bundan sonraki süreçte, saha çalışmaları ile elde edilen veriler doğrultusunda bu sistemler için ömür analizleri yapılarak Şubat 2015 itibarı ile teknik değerlendirme raporları hazırlanacaktır. Proje bitimi olan Kasım 2015’e kadarki süreçte ise ünitenin, proje kapsamında yapılacak olan dolaşımlı akışkan yataklı kazan ile birlikte bir bütün halinde çalışabilmesi amacıyla her bir ekipman için yaklaşık maliyetleri ile birlikte gerekli iyileştirme veya yenileme teknik şartnameleri hazırlanacaktır.

İş Paketi 2: Termik Santral Teknolojileri Yerlileştirilme Yöntemlerinin Belirlenmesi

Yerli kazan tasarım ve imalat kabiliyetlerinin belirlenmesi için önde gelen yerli kazan firmaları yerlerinde teknik olarak incelenmiş ve proje kapsamında “Yerli Sanayinin Tasarım ve İmalat Kabiliyetlerinin Belirlenmesi Raporu” oluşturulmuştur. Bunun yanında termik santral teknolojilerinin yerlileştirilmesi konusunda diğer ülkelerin izlemiş oldukları yöntemler üzerinde araştırmalar yapılarak teknoloji transferini de içeren yerlileştirme yol haritasının çıkarılması konusundaki çalışmalar tamamlanarak “Fark Analizi ve Yerlileştirme Yol Haritası Raporu” hazırlanmıştır. Ayrıca, termik santral kazan teknolojisinin ülkemizde yerlileştirilmesi konusundaki çalışmalar sonucunda bir strateji dokümanı oluşturulmuştur.

İş Paketi 3: Dolaşımlı Akışkan Yatak Kazan Tasarımı

Proje kapsamında tasarımı yapılacak olan 22 MWe dolaşımlı akışkan yataklı kazanın tasarımına baz teşkil edecek kömür özelliklerinin belirlenmesinde aşağıda belirtilen çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Ortak olarak işletmede aynı kömürün kullanılacağı Soma B Termik Santrali 1-4. üniteleri besleyen kömür ve kül örnekleri üzerinde karakterizasyon testleri yapılmıştır.

2009-2013 yıllarına ait son 5 yıllık fiili yakılan kömür analiz sonuçları değerlendirilmiştir.

Ege Linyit İşletmelerine ait Soma kömür havzalarından Kasım 2013 itibari ile alınan mevcut rezerv kömür özellikleri irdelenmiştir.

Çevre mevzuatlarına uygunluğu açısından, kazanda SO2 tutulması ile ilgili olarak Soma’dan alınan kireçtaşı numunelerinin analizleri yapılmıştır.

Sonuç olarak, garanti ve tasarım kömürüne esas kömür ve kireçtaşı özelliklerini içeren “Kazan Tasarımında Kullanılacak Kömür ve Kireçtaşının Karakterizasyonu Raporu” hazırlanmıştır.

Dolaşımlı akışkan yataklı kazan tasarımında yerlileştirmenin maksimize edilmesi amacıyla

Ülkemizdeki mevcut önde gelen akışkan yataklı kazanlar (Çan, Çumra, Yunus Emre Termik Santralları) teknik açıdan yerinde incelenmiştir.

TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesindeki 25 kWt lab ölçekli akışkan yataklı deney düzeneğinde tasarıma esas kömürün farklı dönemlerde yakma deneyleri gerçekleştirilmektedir.

248


Kazan için konsept ve temel tasarım çalışmaları yapılmış olup proses akış şemaları ile borulama-enstrümantasyon şemalarının çalışmaları tamamlanmıştır.

Dolaşımlı akışkan yatak teknolojisindeki bilgi birikiminin artırılması amacıyla kazan, kül soğutma ve nozul sistemini içeren üç adet soğuk test düzeneğinin kurulması çalışmaları yapılmıştır.

Temel ve detay tasarım konusunda uzman yurtdışı bir kuruluş ile işbirliği yapılarak teknoloji transferi gerektiren hususlarda ortak çalışmalar yapılması planlanmıştır. Böylece tasarım ekibinin azami derecede teknolojiye hâkim olması hedeflenmektedir. Bu kapsamda “Dolaşımlı Akışkan Yataklı Kazan için Tasarım ve Danışmanlık Hizmeti Alımı” teknik şartnamesi oluşturularak firmalardan ve araştırma kurumlarından teklifler alınmış ve bir kuruluş ile hizmet alım sözleşmesi imzalanmıştır. Bu kapsamda ilgili kurumdan dolaşımlı akışkan yatak teknolojisi konusunda eğitim alınmış olup oluşturulan bir plan doğrultusunda tamamlanan tasarımların kontrolleri yapılarak tasarımlara son şekli verilmektedir. Ayrıca, kazanın basınçlı kısımlarının projeleri ile kazan ve yardımcı ekipmanlarının temel tasarım çalışmaları ve teknik şartnameleri hazırlanacaktır.

Projenin 1. aşamasının 1. iş paketinde yapılan çalışmalar ile 3. iş paketinde yapılan çalışmalar doğrultusunda, yerli firmalarla birlikte ünitenin detay tasarımının yapılması, ekipmanların temini ve montaj edilmesi, ünitenin inşası, devreye alınması, test ve kontrol çalışmalarının yapılabilmesi için teknik ve idari şartnameler hazırlanacaktır.

249


3.22. Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLHES) [2013/202]

KARAR

Hidroelektrik enerjisi teknolojilerine yönelik tasarım ve üretim kabiliyetinin ülkemize kazandırılması, kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde başlangıç olarak 5 MW, daha sonrasında 20 MW ve üzeri güce sahip santrallerde %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;


Geliştirilecek teknolojiler için küresel ticari rekabet koşullarının oluşturulmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik stratejilerin ve mekanizmaların hazırlanmasına,

Uygulamanın yapılacağı sahaların belirlenmesine ve gerekli izinlerin verilmesine,


karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

Karar kapsamında TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında müşteri kurumu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) olan “Hidroelektrik Santral Bileşenlerinin Yerli Olarak Tasarımı ve Üretimi (MİLHES)” çağrısı 12 Temmuz 2013 tarihinde açılmıştır. Proje kapsamında, Antalya ve Yöresi HES İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Kepez-I HES’in birinci ünitesine ait bileşenlerin tamamı (türbin, jeneratör, ana vana, hız regülatörü, ikaz sistemi, elektrik sistemleri ile bu ünitenin PLC/SCADA otomasyonu) yerli imkânlar ile geliştirilecektir. Mekanik sistemlerin imalatı yerli firmalarca gerçekleştirilecek olup montajı santralda yapılarak sistemler devreye alınacaktır.

Bahse konu çağrıya TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin (MAM) yönetici olduğu, TOBB ETÜ, Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü (TEMSAN) ve özel bir firmadan oluşan konsorsiyum başvuru yapmış, iki aşamalı değerlendirme sonucunda projenin desteklenmesine karar verilmiştir. Projede sözleşme aşamasına geçilmiş olup sözleşmenin 2014 sonuna kadar yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

250


3.23. Rüzgar Enerjisi Santrali Teknolojilerinin Geliştirilmesi (MİLRES) [2013/203]

KARAR

2023 yılında rüzgar enerjisi santralleri için öngörülen 20 GW kurulu güç hedefine, kamu-özel sektör işbirliğinde geliştirilecek rüzgar türbin sistemlerinde (500 kW ve 2,5 MW) %80 yerli teknoloji ile ulaşılması için,





karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR



Kalkınma Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı

GELİŞME

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’nün müşteri kurum olarak yer aldığı, TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında yürütülen ve 1 Temmuz 2011 tarihinde başlayan “MİLRES – Milli Rüzgar Enerji Sistemleri Geliştirilmesi ve Prototip Türbin Üretimi” isimli projede tasarım ve prototip geliştirme faaliyetleri dışında imalat yönünden aşağıdaki maddeleri içeren bir çok ilk hedeflenmektedir.

Türkiye’nin ilk 500 kW’lık DFIG (Doubly Fed Induction Generator) tasarım ve imalatı

Türkiye’nin ilk devir yükseltici 500 kW’lık rüzgar türbini dişli kutusu tasarım ve imalatı

Dünyanın ilk 3 kademeli olarak kademe kademe sökülüp servis edilebilen rüzgar türbini dişli kutusu

Türkiye’nin ilk aerodinamik ve yapısal tasarımı, tüm imalat malzemesi, kalıp ve gövde imalatı tamamen yerli özgün rüzgâr türbini kanatları

Türkiye’de ilk 900 mm çapta şaft dövme işlemi

Türkiye’de ilk 3m çapında dikişsiz halka dövme parça imalatı

Geçen sürede ana aksamın imalatı bitirilmiş olup, kanat göbeği (hub) hariç bütün mekanik aksamın montajı ve döner aksam hassas merkezleme işlemleri tamamlanmıştır. Beklenen son parça olan hub parçasının son talaşlı işlemleri tamamlanmış olup bu işlemler sırasında ortaya çıkan yüzey altı çatlaklarının ölçülmesi ve risk değerlendirilmesi amacı ile ilave bir X-Ray işlemi beklenmektedir. Kablolama, yer testleri ve türbinin sahaya dikilmesi işleminin tamamlanması için 3 aylık bir ek süre talep edilmiştir.

251


TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), mevcut yürüyen 500kW gücündeki rüzgâr enerji santrali projesi kapsamında elektrik sistemleri ana iş paketi yürütücüsü olarak yer almaktadır. TÜBİTAK MAM’ın sorumlulukları kapsamında aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilmiştir.

Rüzgâr türbini kulesine ait kablo taşıma sisteminin, enerji kablolarının, aydınlatma priz platformlarının ve aydınlatma armatürlerinin montaj işleri yapılmıştır.

Beton köşk ile türbin kulesi arasındaki enerji kabloları döşenip beton köşk içerisindeki AG panosu bağlantıları yapılmıştır.

Topraklama ve yıldırımdan korunma sistemi için sahaya topraklama ağı tesis edilmiştir. Beton köşk içerisindeki trafoların ve panoların koruma topraklaması yapılmıştır.

Rüzgâr türbininin şebeke bağlantısı anlaşması kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden “Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu” ve Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’nden “Teknik Değerlendirme Raporu” alınmıştır.

252


3.24. Güneş Enerjisi Teknolojilerinin Ülkemize Kazandırılması (MİLGES) [2013/204]

KARAR

Güneş enerjisi teknolojilerinin ülkemize kazandırılması ve kamu-özel sektör işbirliği ile alt sistem teknolojileri tasarımında 5 yıl içinde toplam %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;





karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR






GELİŞME

Proje, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) proje yöneticiliğinde ODTÜ Güneş Araştırmaları Merkezi (GÜNAM) ve özel sektör ortaklığında oluşturulmuştur. Bu projenin temel amacı, Türkiye’nin fotovoltaik (FV) temelli güneş enerjisi santral ekipman ihtiyaçlarını kendi teknolojisi ile üreten ve dünyaya ihracat yapan bir ülke haline gelebilmesi için gerekli altyapının oluşturulması ve pilot uygulama olarak 10 MW kapasiteli bir Güneş Enerjisi Santrali (GES) kurulmasıdır. Proje sözleşmesi 1 Aralık 2014 tarihinde imzalanarak proje yürürlüğe alınmıştır.

Proje kapsamında, güneş enerjisi santrali kurulumu için gerekli üretim aşamaları %60 - 80’e ulaşan bir oranda yerli olarak gerçekleştirilecektir. Projede araştırma merkezleri Ar-Ge ve süreklilik faaliyetini, özel sektör kuruluşu ise üretim faaliyetlerini gerçekleştirecektir. Projenin aşamaları sırası ile mono kristal Si teknolojisine dayalı hücre geliştirilmesi ve üretimi, modül üretimi, evirici (inverter), kontrol sistemi geliştirilmesi ve üretimi, sistem entegrasyonu, 10 MW GES kurulumu ve işletmeye alınmasıdır.

253


3.25. Termik Santral Baca Gazı Arıtma Teknolojilerinde Yerli Tasarım ve İmalat Kabiliyetinin Geliştirilmesi (MİLKAS) [2013/205]

KARAR

Termik santral baca gazı arıtma teknolojileri1 alanında yerli tasarım ve imalat kabiliyetinin gelişmesi,

kamu-özel sektör işbirliği ile %80 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;



Uygulamanın yapılacağı santrallerin belirlenmesine ve gerekli izinlerin verilmesine,


karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

2x22 MW gücündeki Soma A termik santralının bir ünitesinde uygulanmak üzere iki fazdan oluşan Milli Termik Santral Kükürt Arıtma Sisteminin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi Projesi konusunda, Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü, Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) arasında yapılan görüşmede projenin ilk fazının 2014 yılında başlatılması konusunda mutabık kalınmıştır. Birinci faz çalışmaları kapsamında;

Türkiye termik santrallerinin panoramasının çıkarılması, ülkemiz için en uygun teknolojinin belirlenmesi, literatür / patent araştırmaları,

Modelleme ve tasarım çalışmaları, küçük ölçekli test çalışmaları,

Modelleme ve tasarım çalışmaları, özgün kükürt arıtma sisteminin tasarımının geliştirilmesi, sistemin detay tasarımı

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Birinci faz sonuçlarının olumlu çıkması durumunda 2017-2018 yıllarını kapsayan ikinci faz için TÜBİTAK tarafından Kalkınma Bakanlığı’na proje teklif edilecektir.

Ülkemiz kömürlerine uygun, çevre mevzuatlarını sağlayabilecek kükürt arıtma teknolojilerinin geliştirilmesi (2 yıl) ve santral ölçeğinde uygulanmasına (3 yıl) bağlı iki aşamalı gerçekleştirilecek projenin uygulama aşamasının Soma A Santralinde yapılması planlanmaktadır.

1 Kükürt (SOx), azot oksit (NOx) arıtma ve toz tutma teknolojileri, vb.

254


3.26. Kömür Gazlaştırma ve Sıvı Yakıt Üretimi Teknolojilerinin Geliştirilmesi [2013/206]

KARAR

Kömür gazlaştırma ve elde edilen sentez gazından sıvı yakıt üretimi teknolojilerinin ülkemize kazandırılması, kamu-özel sektör işbirliği ile 5 yıl içinde %75 yerlilik oranı hedefine ulaşılması için;




Bu çalışmaların yürütülmesi için ilgili Bakanlık ve kuruluşlarımızın kaynak tahsisi de dâhil olmak üzere gerekli desteği vermesine,

karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR




GELİŞME

Karar kapsamında yürütülen iki önemli projeye ilişkin gelişmeler aşağıda yer almaktadır.

1. Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi (TRİJEN) Projesi

TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında müşteri kuruluşun Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) olduğu TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) yürütücülüğünde “Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi (TRİJEN)” adıyla 48 ay süreli bir proje başlatılmıştır. Proje verilen 1 yıllık ek süre ile birlikte devam etmektedir.

Projeyle ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasının ve enerji güvenliğinin sağlanabilmesi için yaygın ve yerli kaynaklarımızdan olan kömür ve biyokütle karışımlarından temiz ve çevre dostu teknolojiler ile sıvı yakıt üretimi, yüksek verimlilikte ayrıklaştırılmış ve merkezi santraller için uygulanabilir teknolojilerin geliştirilmesi ve sonuçların pilot ölçekte demonstrasyonu amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle 250 kg/saat kapasiteli %85 linyit ve %15 biyokütle karışımı kullanılarak sentez gazı üretilmesi, gazın temizlenmesi, FT (Fischer Tropsch) teknolojisi ile sıvı yakıt üretimi ve karbondioksitin tutulması aşamalarının uygulandığı bir pilot tesis kurulması çalışmaları başlatılmıştır.

Proje ile ilgili olarak 31 Ekim 2013 tarihine kadar TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü’nde sıvı yakıt elde edilmesine kadar olan aşamalar, laboratuvar çaplı olarak tamamlanmıştır. Pilot ölçekli çalışmalar için de tüm tasarım çalışmaları tamamlanmış olup pilot tesisin TÜBİTAK MAM Gebze yerleşkesi yerine TKİ Soma Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) Müessesesinde kurulması hususunda mutabık kalınmıştır. Pilot tesise ait kömür hazırlama, kalsinasyon, inşaat, elektrik, mekanik ve yerleşke işlerine ait ihaleler gerçekleştirilmiş olup ilgili sözleşmeler çerçevesinde imalat ve montaj çalışmaları devam etmektedir. Pilot tesise ait olarak ana platformun gazlaştırma tankları, yardımcı ekipmanlar ve borulama sistemleri ile idari ve kontrol ünitelerine ait prefabrik binaların montajı tamamlanmıştır.

255


Pilot tesisin 2015 yılının ilk yarısında devreye alınması beklenmektedir. Pilot tesisin devreye alınmasından sonra 6-7 varil/gün kapasitede sıvı yakıt üretilecek ve buna ait gerekli karakterizasyon, verimlilik ve iyileştirme şeklinde Ar-Ge çalışmaları yürütülecek, alınacak sonuçların değerlendirilmesini takiben ön fizibilite çalışmaları tamamlanarak, çıkan sonuçların olumlu olması durumunda endüstriyel boyutta tesis/tesislerin kurulması aşamasına geçilecektir.

2. Sürüklemeli Tip Kömür Gazlaştırma Pilot Tesisi

TKİ Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi (GLİ) Tunçbilek sahasında kurulumu tamamlanarak 31 Aralık 2012 tarihinde TÜBİTAK MAM ile birlikte işletmeye alınan 250 kg/saat kapasiteli sürüklemeli tip kömür gazlaştırma pilot tesisi ile 20 kg/saat kapasiteli akışkan yataklı diğer pilot sistemde TKİ’ye ait sahalardan alınan linyitlerin gazlaştırılmaları ile ilgili test ve analizler büyük oranda tamamlanmıştır. Pilot sistemlerde linyitlerin gazlaşma karakterizasyonunun ve verimliliklerinin irdelendiği nihai raporun hazırlanmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmaların paralelinde pilot sistemlerde üretilen gazların temizlenmesi ve devamında da ülkemiz ihtiyacının ithalatla karşılanabildiği metanolün yerli olarak üretilebilmesi konularını kapsayan bir sözleşme 13 Eylül 2013 tarihinde TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ile imzalanmıştır.

Tasarıma göre yapılacak ihale ile önce metanole uygun biçimde gazın şartlandırılıp temizlenmesine ait pilot sistem kurulacak daha sonra da metanol üretimi ile ilgili tasarım ve pilot sistemin kurulması sağlanacaktır. Pilot sistemlerin tamamlanıp işletmeye alınmasından sonra yürütülecek Ar-Ge çalışmalarından alınacak sonuçlara göre ön fizibilite çalışmaları yapılacak, buradan çıkan sonuçların olumlu olması durumunda endüstriyel boyutta tesis/tesislerin kurulması aşamasına geçilecektir. Proje kapsamında, gaz şartlandırma, reaktör ve distilasyon ünitelerinin kavramsal tasarımları bitirilmiş olup detay tasarım çalışmaları sürdürülmektedir.

256


3.27. Enerji Verimliliğinin Artırılması Çalışmaları [2013/207]

KARAR

Binalarda ısı yalıtımı, bölgesel ısıtma sistemleri, atık ısı geri kazanımı, sokak aydınlatması, elektrikli ev aletleri, ulaşım araçları, elektrik motorları ve kompresörlerde enerjinin daha verimli kullanımının sağlanmasına yönelik;

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koordinasyonunda iş modeli ile destek paketlerinin geliştirilmesine,

Düzenleyici mevzuat çalışmalarının yapılmasına,

İlgili Bakanlık ve kuruluşlarımızın gerekli desteği vermesine,

karar verilmiştir.





SORUMLU KURULUŞLAR



Ekonomi Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

GELİŞME

Enerji arz güvenliğini sağlamak, kirliliği azaltmak ve ekonomi üzerindeki enerji yükünü hafifletmek amacıyla Enerji Verimliliği Stratejisi ve Enerji Verimliliği Kanunu da dâhil olmak üzere yasal ve kurumsal çerçeveyi oluşturabilmek için çalışmalar yürütülmektedir.

Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında enerji verimliliğinin artırılması ve desteklenmesi, enerji verimliliği danışmanlık (EVD) şirketlerinin kurulması, enerji yönetim sisteminin oluşturulması, enerji verimliliği yatırımlarının desteklenmesi (Verimlilik Arttırıcı Proje-VAP ve Gönüllü Anlaşmalar), ulaşımda ve binalarda enerji verimliliğinin artırılması, verimsiz ev aletlerinin satışının engellenmesi ve bilinçlendirilmesi gibi konular yer almaktadır.

Ayrıca, enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonun sağlanması amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu (EVKK) oluşturulmuş olup Kurul tarafından kararların uygulanmasının takibi ve sekretarya hizmetleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.

“5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ve “Enerji Kaynaklarının Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında, enerji verimliliği alanındaki eğitim, etüt, danışmanlık ve proje hizmetleri, belirli niteliklere sahip üniversitelere, Elektrik Mühendisleri Odasına, Makina Mühendisleri Odasına ve EVD şirketlerine yetki belgesi verilmek suretiyle ülke geneline yaygınlaştırılmaktadır.

Yıllık toplam enerji tüketimleri bin TEP1 ve üzeri olan işletmelere yönelik olarak toplam proje bütçesi en

fazla 1 milyon TL olan ve geri ödeme süresi beş yıldan az olan VAP’lara ETKB Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından destek verilmektedir. 2011 yılında yapılan mevzuat değişikliği ile proje bütçesi 500 bin TL’den 1 milyon TL’ye, ödenecek destek miktarı üst limiti ise 100 bin TL’den 300 bin TL’ye çıkarılmıştır. VAP başvuruları ocak ayında alınmakta olup, enerji verimliliği destekleri hakkında

1 Ton Eşdeğer Petrol

257


tebliğ 2012 yılı Temmuz ayında yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle 2012 yılı başvuruları Ekim ayında alınmıştır.

Tablo 108. Verimlilik Artırıcı Proje Bilgileri

2009 2010 2011* 2012 2013

Başvuru Destek Başvuru Destek Başvuru Destek Başvuru Destek Başvuru Destek

86 17 33 15 - - 19 11 70 59

*2011 yılında mevzuat değişikliği nedeniyle başvuru alınmamıştır.

Tablo 108’deki projelerden tamamlanan 25 VAP için yaklaşık 1,4 milyon TL destek ödemesi yapılmış olup, desteklenen projelerin toplam yatırım tutarı yaklaşık 8,7 milyon TL’dir. Bu projelerin uygulanması ile yıllık 15.737 TEP enerji, yaklaşık 13,6 milyon TL tasarruf sağlanmıştır. 2012 ve 2013 yılı başvurularından uygulamaları devam eden toplam 63 VAP’ın öngörülen uygulama bedeli yaklaşık 27,8 milyon TL, öngörülen destek bedeli ise yaklaşık 6,5 milyon TL’dir. Projelerin uygulanmaları neticesinde yıllık 23.985 TEP enerji, yaklaşık 28,3 milyon TL tasarruf beklenmektedir. 2014 yılında ise 39 endüstriyel işletme, 69 VAP başvurusunda bulunmuş olup, 1 VAP değerlendirme dışı bırakılmış, kalan 68 proje EVKK onay aşamasındadır. 2013 yılı başvurularından projesine uygun olarak tamamlanan VAP sayısı 3’tür. Tamamlanan 3 VAP’ın yatırım tutarı 1,4 milyon TL, ödenen destek miktarı 229 bin TL, gerçekleşen tasarruf miktarı 4.065 TEP ve gerçekleşen tasarruf tutarı 4 milyon TL’dir. Uygulaması devam eden proje sayısı ise 63’tür.

Gönüllü Anlaşmalar yoluyla enerji yoğunluğunu üç yıllık izleme dönemi sonunda ortalama olarak en az %10 azaltan işletmelere 200 bin TL’ye kadar hibe şeklinde destek verilmektedir. 2009 yılında 11, 2010 yılında 11, 2012 yılında 2 ve 2013 yılında da 1 endüstriyel işletmeyle Gönüllü Anlaşma imzalanmıştır.

2009 yılında Gönüllü Anlaşma imzalanan 3 işletme ile 2010 yılında Gönüllü Anlaşma imzalanan 1 işletmenin sözleşmeleri yazılı uyarılara rağmen yükümlülüklerini yerine getirmediklerinden dolayı tek taraflı olarak feshedilmiştir. 2009 yılında Gönüllü Anlaşma yapılan 5 endüstriyel işletmeye izleme döneminde enerji yoğunluklarını referans enerji yoğunluğuna göre taahhüt ettikleri oranda azaltamadığından dolayı herhangi bir ödeme yapılmamış olup sonuçları endüstriyel işletmeye bildirilmiştir. 2009 yılında Gönüllü Anlaşma imzalanan endüstriyel işletmelerden referans enerji yoğunluklarını taahhüt edilen oranda azaltan 3 endüstriyel işletmeden 2’sine 100’er bin TL olacak şekilde toplamda 200 bin TL destek ödemesi yapılmış olup, 1 endüstriyel işletmeden ödemeyle alakalı gerekli evraklar beklenmektedir.

2010 yılında Gönüllü Anlaşma yapılan 6 endüstriyel işletmeye izleme döneminde enerji yoğunluklarını referans enerji yoğunluğuna göre taahhüt ettikleri oranda azaltamadığından dolayı herhangi bir ödeme yapılmamış olup sonuçları endüstriyel işletmeye bildirilmiştir. 2010 yılında Gönüllü Anlaşma yapılan diğer 4 endüstriyel işletmenin her birine 100 bin TL olacak şekilde toplamda 400 bin TL destek ödemesi yapılabilmesi için gerekli çalışmalar devam etmektedir.

2012 ve 2013 yıllarında Gönüllü Anlaşma yapılan 3 endüstriyel işletmeye ait enerji yoğunluğu izlemesine yönelik çalışmalara devam edilmektedir. 3 işletmenin taahhütlerini yerine getirmesi durumunda yaklaşık 1.340 TEP/yıl tasarruf sağlanacak olup bu tasarrufun parasal karşılığı yaklaşık 2,5 milyon TL/yıl olacaktır. Üç yıllık izleme dönemi içerisinde işletmelerin taahhüt ettiği oranlarda enerji yoğunluklarını azaltması durumunda işletmelere yaklaşık 600 bin TL destek ödemesi yapılacaktır.

2014 yılında 1 endüstriyel işletme, Gönüllü Anlaşma yapmak üzere başvuruda bulunmuş olup, başvuru değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.

Enerji Verimliliği Kanunu uyarınca yürürlüğe konulan ve binaların enerji verimliliğini bütüncül bir yaklaşımla ele alan “Binalarda Enerji Performans (BEP) Yönetmeliği” ağırlıklı olarak yeni binalarda uygulanması zorunlu olan düzenlemeleri içermektedir. Söz konusu yönetmelik uyarınca, mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemleri ve elektrik tesisatı konularında minimum performans kriterlerini ve standartlarını karşılayamayan bina projeleri ve Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmeyen yeni binalara yapı kullanım ruhsatı verilmemektedir. Ayrıca, 27 Ekim 2011 tarihinde yayımlanan “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından kamu binalarında enerji etütleri başlatılmıştır.

258


Diğer taraftan, enerjiyi verimsiz kullanan ürünlerin kullanım ve satışının sınırlandırılmasına yönelik düzenlemeler Avrupa Birliği mevzuat ve politikaları ile de uyumlu bir şekilde yürürlüğe konulmaktadır.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, enerji verimliliği çalışmaları kapsamında ulusal, uluslararası ve bölgesel işbirliklerine de önem vermekte ve bu doğrultuda Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası kuruluşlar ile Hollanda ve ABD gibi ülkelerle ikili işbirlikleri kapsamında çeşitli projeler ve faaliyetler yürütmektedir.

259


3.28. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Dış Ticaret Açığının Azaltılmasına ve Teknolojik Yetkinliğimizin Artırılmasına Yönelik Destekler Oluşturulması [2014/101]

KARAR

Sağlık ve biyoteknoloji alanında dış ticaret açığını azaltmak ve teknolojik yetkinliğimizi artırmak amacıyla ilaç, aşı, biyomedikal ekipmanlar, tıbbi tanı kitleri ve biyomalzemeler alanlarında Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesine karar verilmiştir.



2013/106 Sağlık Alanının Öncelikli Alan Olması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

TÜBİTAK







GELİŞME

TÜBİTAK tarafından sağlık alanı özelinde Medikal Biyoteknoloji konusu öncelikli alt konu olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda “Medikal Biyoteknoloji” alanında teknoloji yol haritaları oluşturulması çalışmaları yürütülmüştür. Medikal Biyoteknoloji Teknoloji Yol Haritası çalışmaları 5 alt konu temelinde tamamlanmıştır:

İlaç

Aşı

Biyomalzeme

Biyomedikal ekipmanlar

Tıbbi tanı kiti

Ayrıca, 2013 yılında TÜBİTAK tarafından sağlık alanında özel sektörde Ar-Ge ile çözüm getirilebilecek konuların belirlenmesine yönelik bir envanter oluşturma çalışması yürütülmüştür. Hazırlanan teknoloji yol haritaları ve envanter çalışmaları, TÜBİTAK tarafından öncelikli alanlara yönelik 2012 yılında oluşturulan konu güdümlü destek programları kapsamındaki proje çağrılarına esas oluşturmaktadır.

TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı kapsamında 5 Ağustos 2013 tarihinde “Biyobenzer İlaçların Yerli Olarak Geliştirilmesi ve Üretilmesi” başlıklı çağrı yayınlanmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın müşteri kurum olarak yer aldığı çağrıya, 1. aşamada toplam 28 proje başvuruda bulunmuştur. 2. aşamaya hak kazanan projelerin panel değerlendirmesi sonrasında, biyobenzer ilaç geliştirme ve üretim projesinin desteklenmesine karar verilmiştir.

TÜBİTAK 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında 2013-2014 yıllarında açılan 21 çağrıya 194 başvuru yapılmıştır.

260

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında 2012-2014 yılları arasında beş alanda açılan 14 çağrıya 906 proje başvurusu yapılmıştır. Ayrıca, TÜBİTAK 1003 Programı da dâhil tüm program türlerini içerecek şekilde 30 Nisan 2014 - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında TÜBİTAK ARDEB Sağlık Bilimleri Araştırma Grubu’na (SBAG) önerilen 791 proje önerilmiş olup 184’ü desteklenmiştir. Anılan dönemde toplam destek bütçesi 35,6 milyon TL’dir.

TÜBİTAK programları kapsamında açılan çağrılar Tablo 109’da yer almaktadır.

Tablo 109. TÜBİTAK Tarafından Açılan Çağrı Başlıkları

Program Dönem Çağrı Başlığı Çağrı Sayısı Önerilen Proje Sayısı

1003

2012 Biyomedikal Ekipman 1 309

2013

Aşı 1 25


İlaç 2 78


Biyomalzeme 3 118

2014


Aşı 1 17


1511

2013

Aşı 1 1

Biyomalzeme 6 22



2014



261


3.29. Yüksek Teknoloji Şirketlerinin Satın Alınmasına Yönelik Desteklerin Geliştirilmesi [2014/102]

KARAR

Yüksek teknoloji içeren ürünlerin ihracat içindeki payının ve teknoloji kapasitemizin artırılması için medikal biyoteknoloji alanındaki firmalar da dâhil olmak üzere yüksek teknoloji şirketlerinin satın alınmasında Ekonomi Bakanlığı’nın uyguladığı devlet desteğinin genişletilmesine karar verilmiştir.


2011/102 Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

Ekonomi Bakanlığı TÜBİTAK


İlgili Bakanlıklar

GELİŞME

2011/1 Sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ’de değişiklik yapılmasına ilişkin Karar Taslağı, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’na sunulmak üzere Kalkınma Bakanlığı’na gönderilmiştir. Mevcut Tebliğ’de şirket ayrımı olmaksızın %60 oranında ve en fazla 200 bin ABD doları danışmanlık desteği bulunmakta olup herhangi bir faiz desteği ise bulunmamaktadır. Tebliğ değişikliği ile ileri teknolojiye sahip yurtdışında yerleşik şirketlerin alımına yönelik danışmanlık hizmetleri %75’i oranında 500 bin ABD dolarına kadar desteklenmekte ve yine aynı şirketlerin alımına yönelik kullanılacak krediler için TL cinsi kredilerde 5 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde 2 puan olmak üzere toplam 3 milyon ABD dolarına kadar faiz desteği verilmesi öngörülmektedir.

262


3.30. Sağlık ve Biyoteknoloji Alanında Araştırma Altyapılarının Kurulması, Geliştirilmesi ve Desteklenmesi [2014/104]

KARAR

a. Kalkınma Bakanlığı tarafından biyoteknolojik ilaç, biyomalzemeler, biyomedikal ekipman, kök hücre, genombilim, nörobilim ve kanser konularında mevcut araştırma altyapılarının kapasitelerinin güçlendirilmesine ve/veya yeni altyapıların kurulmasına öncelik verilecektir.

b. TÜBİTAK tarafından kamu kurumlarındaki araştırma merkezleri ile yükseköğretim kurumlarında yeterlik verilen araştırma altyapılarının büyük ölçekli projelerle desteklenerek ihtisaslaşmasının sağlanması amacıyla uygulanacak “Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı”nda biyoteknolojik ilaç, biyomalzemeler, biyomedikal ekipman, kök hücre, genombilim, nörobilim ve kanser konularına öncelik verilecektir.


2011/102 Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması


-

SORUMLU KURULUŞLAR

a. Kalkınma Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı

b. TÜBİTAK


a. Orman ve Su İşleri Bakanlığı

b. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı

GELİŞME

a. Kararın (a) bendi kapsamında;

Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar:

Kalkınma Bakanlığı’nın araştırma altyapılarına ilişkin 2015 yılı proje çağrısı kapsamında sağlık alanı 6 öncelikli alan arasında yer almıştır. Bu başlık altında aşağıdaki konularda proje teklifleri alınmıştır.

Biyoteknolojik ilaç

Aşı

Biyomedikal cihaz geliştirme

Klinik araştırma altyapısı

Büyük deney hayvanlarına yönelik altyapı

İyi üretim uygulamaları (GMP) koşullarını sağlayan laboratuvar ve pilot ölçekli altyapılar (Biyoteknolojik ilaç ve implantlar gibi biyomalzeme teknolojilerinin sanayiye aktarılabilmesi amacıyla ölçek büyütme çalışmalarının yapılabilmesine imkân sağlayan altyapılar ile GMP koşullarını sağlayan laboratuvarlar)

Söz konusu çağrı kapsamında alınan proje tekliflerinin değerlendirme süreci devam etmektedir.

263

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar:

Sadece sağlık alanındaki Ar-Ge faaliyetlerinin koordine etmek ve yürütmek üzere, 6569 sayılı Kanun ile Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı kurularak, Kanun gereği oluşturulan Yüksek Danışma Kurulu ilk toplantısını 26 Aralık 2014 tarihinde İstanbul’da yapmıştır.

Sağlık alanında altyapı oluşturmak için Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından. 81 ilde aktif kanser kayıtçılığına fiilen başlanmış durumdadır. İlk rapor Haziran 2015’te alınacaktır. Yerli kayıt programı için Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü ile çalışmalar sürdürülmektedir.

Yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar kapsamındaki biyoteknolojik ilaç, onkoloji ilaçları ve kan ürünleri üretimi proje onayları hakkında yönerge dâhilinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na yapılan 7 başvurunun 3’ü proje onayı almış olup diğer başvurular değerlendirilme aşamasındadır.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK) Ar-Ge Biriminin tüzel yapısının güçlendirilmesi ve Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde (EAH) kapasite geliştirme çalışmaları” eylem planı hazırlanmıştır. TKHK 2014-2018 Stratejik Planında stratejik amaç 2 “İnsan odaklı, erişilebilir, nitelikli ve güvenli sağlık hizmeti sunmak” başlığı altında “Sağlık hizmetinin kalite ve verimliliğini artırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak” hedefi ile “Doğru klinik uygulamaları, klinik araştırmaları ve yenilikçiliği teşvik edecek bölgesel Ar-Ge merkezleri kurulması” stratejisi yer almaktadır.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından yapılan çalışmalar:

“Biyoteknoloji Araştırma Merkezi”nin açılışıyla birlikte yapılması planlanan “Tarımsal Biyoteknoloji Çalıştayı”nın hazırlık toplantısı 17 Temmuz 2014 tarihinde düzenlenmiştir. Toplantıda TAGEM koordinatörlüğünde yapılacak biyoteknoloji çalıştayının tarihi, kapsamı, içeriği, Türkiye’de farklı kurumlar tarafından yürütülen biyoteknoloji çalışmalarının durumu, GTHB’nin biyoteknoloji alanındaki çalışmaları ve Biyoteknoloji Araştırma Merkezi’nin araştırma konuları ile öncelikli olarak çalışılması gereken biyoteknoloji alanları tartışılmıştır. Alınan kararlar doğrultusunda, TAGEM enstitülerinin biyoteknoloji alanındaki altyapısının, enstitülerde çalışan araştırıcı profilinin ortaya çıkarılması, yürütülen projelerin içeriklerinin anlaşılması ve sorunların ortaya konulması amacıyla 2014 yılı Ağustos ayı içerisinde bir anket çalışması yapılmıştır. Anket sonuçları değerlendirme aşamasında olup, değerlendirmenin yapılacak çalıştaya yön vermesi beklenmektedir.

b. Kararın (b) bendi kapsamında;

TÜBİTAK tarafından kamu Ar-Ge birimleri ve/veya üniversiteler bünyesindeki Kalkınma Bakanlığı tarafından yeterlilik verilen araştırma altyapılarının özel sektör kuruluşları, Ar-Ge merkezleri, kamu kurum/kuruluşları ve/veya diğer kurum/kuruluşlarla stratejik işbirliği yaparak ihtisaslaşması ve mükemmeliyet merkezi haline gelmesi amacıyla TÜBİTAK 1004 Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı tasarlanmıştır. TÜBİTAK 1004 Programı Usul ve Esasları TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından kabul edilmiş olup program kapsamında yürütülecek süreçlerde gerekli form, akış çizelgeleri ve sözleşme belgelerinin hazırlanması için çalışmalar devam etmektedir.

264

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

Documents

Transcript of Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu