BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi...

12
Khóa LUYN THI THPT QUC GIA NĂM 2019 GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY Moon.vn - Học để khẳng định mình 1 Hotline: 0432 99 98 98 BÀI 12 ID: 64302, 66839 Chuyên đề: LUYN THI THPT QUC GIA MÔN NGVĂN VCHNG A PH(Tô Hoài) I. TÌM HIU CHUNG 1. Tác gi- Tô Hoài (1920 - 2014) là mt trong những cây bút văn xuôi hàng đầu ca nền văn học Vit Nam hiện đại. Ông là nhà văn viết theo xu hướng hin thc tkhi bắt đầu cm bút, nhng sáng tác ca ông phn ln thiên vdin tstht của đời thường: Viết văn là một quá trình đấu tranh để nói ra sthật. Đã là sự tht thì không tầm thường, cho dù phải đập vnhng thần tượng trong lòng người đọc. - Ông cũng là nhà văn hấp dẫn độc gili trn thut ca một người tng tri, hóm hỉnh, đôi lúc tinh quái nhưng luôn sinh động nhvn tvựng giàu có. Đồng thời, Tô Hoài cũng có một vn sống đa dạng, vn hiu biết phong phú và sâu sc vnhiều lĩnh vực đời sống, đặc bit là nhng nét mi ltrong phong tc, tp quán nhiu vùng khác nhau của đất nước và trên thế gii. 2. Văn bản - In trong tp Truyn Tây Bc (1952), được tng gii Nht - Giải thưởng Hội Văn nghệ Vit Nam 1954 - 1955. - Là câu chuyn vnhững người dân lao động vùng cao Tây Bc không cam chu bn thc dân, chúa đất áp bức, đày đoạ, giam hãm trong cuc sống tăm tối đã vùng lên phản kháng, đi tìm cuc sng tdo. Vchng A Phgm hai phần, đoạn trích trong Sách giáo khoa là phn mt. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. Hình tượng nhân vt M1.1. Khái quát - Mđầu tác phm là hình nh mt cô gái âm thm, lloi, sống như gắn vào vi nhng vt vô tri vô giác: + Nhân vt ngập đầu trong mt chui công vic liên tiếp (quay si gai, thái cnga, dt vi, chci, đi cõng nước dưới khe sui). Chi tiết nói lên kiếp đời lao kh, nô lca M. + Chi tiết lúc nào Mcũng cúi mặt, mt buồn rười rượi khc sâu vào ni khtâm trong lòng nhân vt. + Các chi tiết (ngi bên tảng đá, cnh tàu nga) khiến người đọc có cm nhn M, nhân vt chính ca tác phm, hoàn toàn xa lnếu không muốn nói là đối lp vi cnh giàu sang tp np nhà thng lí. Hình nh Mhoàn toàn tương phản với gia đình mà Mị đang ở, một gia đình quyn thế, giàu nhiều nương, nhiều bc, nhiu thuc phin nht làng báo hiu mt cuộc đời không bng phng,

Transcript of BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi...

Page 1: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 1 Hotline: 0432 99 98 98

BÀI 12

ID: 64302, 66839

Chuyên đề: LUYỆN THI THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN

VỢ CHỒNG A PHỦ

(Tô Hoài)

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt

Nam hiện đại. Ông là nhà văn viết theo xu hướng hiện thực từ khi bắt đầu cầm bút, những sáng tác

của ông phần lớn thiên về diễn tả sự thật của đời thường: Viết văn là một quá trình đấu tranh để

nói ra sự thật. Đã là sự thật thì không tầm thường, cho dù phải đập vỡ những thần tượng trong

lòng người đọc.

- Ông cũng là nhà văn hấp dẫn độc giả ở lối trần thuật của một người từng trải, hóm hỉnh, đôi

lúc tinh quái nhưng luôn sinh động nhờ vốn từ vựng giàu có. Đồng thời, Tô Hoài cũng có một vốn

sống đa dạng, vốn hiểu biết phong phú và sâu sắc về nhiều lĩnh vực đời sống, đặc biệt là những nét

mới lạ trong phong tục, tập quán ở nhiều vùng khác nhau của đất nước và trên thế giới.

2. Văn bản

- In trong tập Truyện Tây Bắc (1952), được tặng giải Nhất - Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt

Nam 1954 - 1955.

- Là câu chuyện về những người dân lao động vùng cao Tây Bắc không cam chịu bọn thực

dân, chúa đất áp bức, đày đoạ, giam hãm trong cuộc sống tăm tối đã vùng lên phản kháng, đi tìm

cuộc sống tự do.

Vợ chồng A Phủ gồm hai phần, đoạn trích trong Sách giáo khoa là phần một.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Hình tượng nhân vật Mị

1.1. Khái quát

- Mở đầu tác phẩm là hình ảnh một cô gái âm thầm, lẻ loi, sống như gắn vào với những

vật vô tri vô giác:

+ Nhân vật ngập đầu trong một chuỗi công việc liên tiếp (quay sợi gai, thái cỏ ngựa, dệt vải,

chẻ củi, đi cõng nước dưới khe suối). Chi tiết nói lên kiếp đời lao khổ, nô lệ của Mị.

+ Chi tiết lúc nào Mị cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi khắc sâu vào nỗi khổ tâm trong lòng

nhân vật.

+ Các chi tiết (ngồi bên tảng đá, cạnh tàu ngựa) khiến người đọc có cảm nhận Mị, nhân vật

chính của tác phẩm, hoàn toàn xa lạ nếu không muốn nói là đối lập với cảnh giàu sang tấp nập ở

nhà thống lí.

Hình ảnh Mị hoàn toàn tương phản với gia đình mà Mị đang ở, một gia đình quyền thế, giàu

có nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện nhất làng báo hiệu một cuộc đời không bằng phẳng,

Page 2: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 2 Hotline: 0432 99 98 98

một số phận nhiều đau khổ. Cách vào truyện giúp nhà văn mở lối dẫn người đọc cùng tham gia vào

hành trình tìm hiểu những bí ẩn của số phận nhân vật.

- Mị vốn là một cô gái trẻ đẹp (Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị); tài hoa (có

tài thổi sáo, Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo); chịu thương chịu khó; hiếu

thảo (Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ cho bố); thông minh,

có ý thức sâu sắc về giá trị của bản thân (Bố đừng bán con cho nhà giàu). Với những vẻ đẹp và

phẩm chất ấy, Mị xứng đáng được hưởng tình yêu và hạnh phúc, xứng đáng có một cuộc sống êm

đẹp.

- Số phận làm dâu gạt nợ: Vì món nợ truyền kiếp từ đời trước cha mẹ Mị không có đủ tiền cưới

phải vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá Tra bây giờ [...] chưa trả hết nợ mà Mị bị bắt về làm dâu

gạt nợ trong nhà thống lí Pá Tra. Chi tiết này tố cáo hình thức bóc lột bằng cách cho vay nặng lãi

của bọn địa chủ, phong kiến ở miền núi trước Cách mạng.

- Cuộc đời làm dâu gạt nợ - cuộc đời nô lệ khổ sai:

+ Có đến mấy tháng trời, đêm nào Mị cũng khóc. Uất ức quá, Mị đã tìm đến nắm lá ngón để

giải thoát nhưng trước những lời thống thiết của người cha già suốt đời khổ cực nên cô đã nén nỗi

đau, quay về nhà thống lí chấp nhận kiếp làm trâu ngựa.

+ Tác giả đã liệt kê một chuỗi công việc Mị phải làm (hái thuốc phiện, giặt đay, xe đay, bẻ

bắp, hái củi, bung ngô, tước đay) cùng một chuỗi thời gian liên tiếp, nối tiếp nhau (mỗi năm mỗi

mùa, mỗi tháng, giữa năm, đến mùa, lúc đi hái củi, lúc bung ngô) nhằm tô đậm sự cực khổ về thân

xác của Mị khi sống trong thân phận làm dâu gạt nợ. Ở nhà thống lí, Mị như một công cụ lao động

bị bóc lột đến tàn tệ về sức lực. Có lúc Mị tưởng mình là con ngựa thì phải đổi ở tàu ngựa nhà này

đến ở cái tàu ngựa nhà khác, thậm chí còn chẳng được bằng kiếp trâu ngựa bởi trâu ngựa đêm còn

được đứng gãi chân, nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.

+ Không chỉ bị bóc lột về thân xác, Mị còn bị chà đạp kiệt cùng về tinh thần. Mỗi ngày Mị

càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Hình ảnh con rùa gợi thân phận cơ cực, lầm

lũi, chịu đựng của một kiếp đời khốn khổ câm lặng.

+ Căn buồng Mị ở tù túng, âm u và lạnh lẽo kín mít chỉ có một cái cửa sổ bằng một lỗ vuông

bằng bàn tay, lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay nắng. Chi tiết

gợi đến một không gian chật hẹp, tù túng, yếm khí, thiếu tự do; gây ám ảnh về một cuộc sống tăm

tối, quẩn quanh, ngột ngạt, bế tắc của một kiếp người. Mỗi lần bước vào buồng, Mị lại nghĩ mình

cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra đến bao giờ chết thì thôi. Chi tiết gây ám ảnh về một

địa ngục trần gian, thể hiện sự bế tắc trong một cuộc đời, một số phận. Con dâu mà như một người

tù khổ sai, như một thứ công cụ lao động để cha con thống lí chà đạp. Chi tiết đồng thời cất lên

tiếng nói tố cáo tội ác của bọn chúa đất ở miền núi, sự độc ác, vô nhân đạo của chúng làm cạn

nhựa sống, làm tàn lụi niềm vui sống của những người trẻ tuổi tràn đầy sức sống.

1.2. Đêm tình mùa xuân

- Không gian tưng bừng: Khung cảnh mùa xuân ở Hồng Ngài được khắc họa bởi các chi tiết

cụ thể:

+ Hình ảnh: các nhà kho đầy lúa, các đống lửa sưởi, gió thổi, cỏ gianh vàng ửng, những chiếc

váy hoa phơi trên mỏm đá,

+ Màu sắc: màu vàng rộm của ngô lúa chất đầy trong các nhà kho, màu vàng đỏ của bí đỏ,

màu vàng từ các đống lửa do trẻ con đốt, màu sắc sặc sỡ từ những chiếc váy hoa…

Page 3: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 3 Hotline: 0432 99 98 98

+ Âm thanh: tiếng sáo, tiếng khèn, tiếng chó sủa, tiếng cười ầm của đám người tụ tập chơi đùa.

Các chi tiết về hình ảnh, màu sắc, âm thanh gợi bức tranh rực rỡ, sinh động, vui tươi của

những người Mèo trên núi cao khi Tết đến xuân về.

- Diễn biến tâm trạng của Mị:

+ Khi tiếng sáo lấp ló ngoài đầu núi, Mị ngồi nhẩm thầm lại bài hát của người đang thổi như

thể tìm thấy sự đồng điệu với chính tiếng sáo ấy. Mị nhẩm thầm (không phải là “hát thầm”), tức là

khẽ khàng nhắc lại theo sự hồi tưởng, thậm chí không liền mạch, lúc nhớ lúc quên lời bài hát của

người đang thổi. Có lẽ trước đây Mị cũng đã từng thổi sáo hoặc hát lời hát ngợi ca tình yêu tự do

này. Giờ nghe tiếng sáo ngoài đầu núi vọng lại lúc ẩn lúc hiện, trong Mị đã thức dậy điều gì đó

quen thuộc, lâu nay bị lãng quên.

+ Mị lén lấy hũ rượu uống ực từng bát. Cách Mị uống ực từng bát rượu khiến người đọc cảm

nhận dường như không phải Mị đang uống rượu mà là uống từng bát cay đắng, uất hận vào lòng.

Những cay đắng, uất hận đó chất chồng và cứ bị dồn đẩy, nghẹn ắng trong lòng Mị.

Men rượu đã làm cô hồi tưởng về ngày trước. Đoạn văn đồng hiện những suy nghĩ của Mị cả ở

hiện tại (Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát; Tai Mị văng vẳng tiếng sáo

gọi bạn đầu làng.; Mùa xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo.), cả trong quá khứ (lòng Mị

thì đang sống về ngày trước; Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi.; Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm

đã thổi sáo đi theo Mị.) được viết bằng lời văn nửa trực tiếp. Quá khứ đan xen với hiện tại, làm

nên một dòng tâm tư đứt nối, chập chờn không liền mạch, rất phù hợp để diễn tả sự thức tỉnh của ý

thức trong Mị. Nhớ về quá khứ đẹp đẽ thời con gái, dù hồi ức tươi đẹp có nhập nhòa, đứt đoạn bởi

hiện tại đớn đớn, nhưng điều đó cho thấy tâm hồn Mị đang cựa quậy, đòi thức dậy sau một giấc

ngủ vùi.

+ Mị từ từ bước vào buồng nhưng lần này, Mị không ngồi xuống giường để trông ra ô cửa sổ

lỗ vuông bằng bàn tay và nghĩ đến cái chết như mọi lần. Cô thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột

nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Sau bao ngày tháng tê liệt, Mị nhận ra mình vẫn

còn trẻ lắm, mình vẫn còn trẻ và khao khát đi chơi như bao người phụ nữ đã có chồng khác. Có

điều, càng khao khát cuộc sống tự do, Mị càng thấm thía bi kịch cuộc đời mình, bởi từ ngày lấy A

Sử, chẳng bao giờ Mị được đi chơi Tết cả. Mị với A Sử thực chất chỉ là không có lòng với nhau mà

vẫn phải ở với nhau. Đến tận lúc này, bi kịch dồn đẩy nhân vật lên đến đỉnh điểm mới đưa ý nghĩ

về cái chết trở lại trong Mị, song suy nghĩ muốn chết của Mị trong hiện tại bộc lộ một ý thức sâu

sắc về sự sống. Mị đã phân biệt được sống và tồn tại để thấy sự tồn tại của mình thật vô nghĩa.

+ Tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường như quyến rủ Mị bước ra khỏi nhà A Sử,

hòa vào cuộc vui như bao trai gái đang yêu, như bao người đang đi chơi xuân. Mị cũng chuẩn bị đi

chơi Tết như bao người con gái khác. Cô đã xắn thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng rồi quấn

tóc lại, với tay lấy cái váy hoa và rút thêm cái áo. Hàng loạt hành động nổi loạn của Mị diễn ra liên

tiếp khi tiếng sáo đang rập rờn trong đầu Mị, khiến Mị không để ý đến sự có mặt của A Sử, không

nghe A Sử nói gì.

A Sử đã trói Mị vào cột nhà bằng một thúng sợi đay khiến Mị không cúi, không nghiêng đầu

được nữa. Trong bóng tối, Mị đứng im lặng. Hơi rượu vẫn còn nồng nàn như nâng đỡ tâm hồn Mị.

Quên nỗi đau khổ và đau đớn hiện tại, Mị vẫn thả hồn theo tiếng sáo và vùng bước đi. Nhưng cuối

cùng cô vẫn phải trở lại với thực tại khắc nghiệt, đau đớn, khổ nhục khi tay chân đầu không cựa

được. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa khi nghe tiếng ngựa gãi chân, nhai cỏ, tiếng

chó sủa xa xa. Cô nín khóc, bồi hồi trong trạng thái lúc tỉnh lúc mê. Dây trói thít lại đau nhức

Page 4: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 4 Hotline: 0432 99 98 98

nhưng Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ. Bị trói đứng suốt đêm, khi bàng hoàng tỉnh thì trời đã sáng,

chỉ nghe thấy tiếng lửa rép, không một tiếng động. Mị nghĩ đến các vợ chú, thương những người

đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan, thương người đàn bà nọ bị chồng trói chết trong nhà thống lí.

Nghĩ vậy nên Mị vừa thương mình vừa thương người, thương cho thân phận những người đàn bà ở

Hồng Ngài một đời con người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị sợ hãi cựa quậy xem

mình còn sống hay đã chết thì sợi dây trói lại đau dứt từng mảng thịt. Khép lại khát vọng được đi

chơi, được sống tự do trong những đêm tình xuân, Mị lại rơi vào tình cảnh bi đát còn hơn cả trước

đó. Kết cục ấy cũng là lời lên án, tố cáo đối với hành động tàn độc của cha con thống lí, đại diện

cho giai cấp thống trị ở miền núi dã áp bức con người tới mức không còn nhân tính.

Quá trình thức tỉnh cho thấy sức sống tiềm tàng mãnh liệt trong Mị và tài năng cũng như

tấm lòng nhân đạo của nhà văn Tô Hoài dành cho nhân vật.

1.3. Đêm mùa đông ở Hồng Ngài

Sự thức tỉnh trong đêm tình mùa xuân là tiền đề để Mị có hành động phản kháng mãnh liệt.

- Ban đầu khi chứng kiến cảnh A Phủ bị trói thì cô vẫn thản nhiên thổi lửa hơ tay, thậm chí

nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi. Mị thản nhiên vì đã quá quen với cảnh tượng

đó ở nhà thống lí; bản thân Mị cũng từng là một nạn nhân bất lực.

- Đêm nay, ngọn lửa bập bùng sáng lên, Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa

mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Dòng nước mắt ấy của A

Phủ gợi cho cô nhớ lại tình cảnh của mình khi bị A Sử trói vào cột đêm năm trước: Mị bị trói đứng

vào cột nhà, Mị khóc, nước mắt chảy xuống không biết làm thế nào lau đi được. Những dòng nước

mắt của Mị và A Phủ là những dòng nước mắt của thân phận nô lệ, bị đè nén, bị chà đạp đến kiệt

cùng, những dòng nước mắt tủi cực, cay đắng; những dòng nước mắt thấm thía sâu sắc bi kịch

cuộc đời. Rồi Mị nhớ đến người đàn bà trong nhà này bị trói đứng cho đến chết. Ba con người, ba

cuộc đời nhưng cùng một cảnh ngộ. Nghĩ đến cảnh ngộ của bản thân, Mị thương mình và dần đồng

cảm với người đồng cảnh. Mị nhận thức sâu sắc về nỗi bất công của A Phủ (cũng chính là sự nhận

thức sâu sắc về nỗi bất công của bản thân Mị và những người ở khác trong nhà thống lí). Và lần

đầu tiên, dù chỉ trong ý nghĩ, Mị kết tội cha con thống lí: Chúng nó thật độc ác. Mị nhận ra cái

chết sẽ đến với A Phủ như một lẽ tất yếu. (Năm lần trong một câu văn, Tô Hoài lặp đi lặp lại từ

chết để thể hiện điều này: Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét,

phải chết.). Mị thấy điều này thật bất công (Người kia việc gì mà phải chết thế.).

Tài năng miêu tả tâm lí nhân vật của nhà văn được thể hiện ở giọng điệu trần thuật. Nhà văn có

lúc khách quan kể lại sự việc (Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử

trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ,

không biết lau đi được.; A Phủ… Mị phảng phất nghĩ như vậy.) nhưng phần lớn các câu trong đoạn

lại cho thấy sự thâm nhập sâu sắc của tác giả vào dòng nội tâm nhân vật, để viết nên những lời văn

nửa trực tiếp (Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói

đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ

đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta

về trình ma nhà nó rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi… Người kia việc gì mà phải

chết thế.).

Sự hòa quyện giữa lời kể của tác giả với dòng suy nghĩ của nhân vật mang đến cảm nhận về sự

thấu hiểu, cảm thông, yêu thương sâu sắc mà người viết dành cho nhân vật của mình.

Page 5: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 5 Hotline: 0432 99 98 98

- Đám than đã vạc hẳn lửa, trời gần về sáng, mọi người trong nhà sắp dậy làm việc. Đây là

thời điểm hết sức nhạy cảm. Nếu từ ý nghĩ, Mị quyết định hành động cởi trói cho A Phủ thì đó là

một sự liều lĩnh...

Trước đó, Mị rất tỉnh táo để nhận thấy cái chết sẽ đến với A Phủ chỉ trong nay mai, như một lẽ

tất yếu. Nhưng lúc này, Mị lại tưởng tượng một lúc nào, biết đâu A Phủ sẽ trốn được (điều không

thể đối với người bị trói đứng ở cột nhà) và cha con thống lí sẽ kết tội Mị cởi trói cho A Phủ. Thực

chất, phía sau ý nghĩ này chính là suy nghĩ cởi trói cho A Phủ. Và rất nhanh, ý nghĩ đó đã lập tức

chuyển hóa thành hành động khiến người đọc vô cùng bất ngờ.

- Hành động cắt dây trói cho A Phủ của Mị chỉ được miêu tả bằng hai câu văn ngắn, hành

động nhanh, dứt khoát, nhịp văn gấp gáp, hồi hộp, khẩn trương, căng thẳng (Mị rút con dao nhỏ

cắt lúa, cắt nút dây mây. (…) Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt

hoảng.). Cắt dây trói cho A Phủ, Mị cũng đã cắt đứt sợi dây vô hình của thế lực cường quyền mà

cha con thống lí trói buộc cuộc đời Mị bấy lâu nay.

Song, ngay khi cởi trói được cho A Phủ, Mị lại đứng lặng trong bóng tối nhìn A Phủ chạy

xuống dốc. Chi tiết khiến người đọc vô cùng lo lắng. Bởi nếu Mị đứng yên đó, chỉ lát nữa thôi,

mọi người trong nhà thức dậy, cha con thống lí sẽ bắt Mị trói thế vào chỗ A Phủ và chắc chắn Mị

sẽ phải chết. Vậy sao Mị lại đứng lặng trong bóng tối? Có thể lí giải nguyên do hành động này

bằng suy nghĩ trước đó của Mị (“Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì chỉ còn

biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi…”). Đây là chi tiết trở đi trở lại trong truyện (trước đó, mỗi lần

bước vào căn buồng, Mị đều ngồi trông ra ô cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay và chờ đợi đến ngày

chết rũ xương ở nhà thống lí), thể hiện suy nghĩ tiêu cực của một con người đã cam chịu, chấp

nhận kiếp sống tôi đòi, nô lệ. Đó cũng là suy nghĩ của con người chịu sự ám ảnh ghê gớm của thế

lực thần quyền (ma).

Nhưng sau đó, Mị cũng vụt chạy theo A Phủ. Những câu nói của Mị “A Phủ cho tôi đi.”, “Ở

đây thì chết mất.” và hành động cùng A Phủ lẳng lặng đỡ nhau lao chạy xuống dốc núi cho thấy

sự quyết liệt chống lại thế lực thần quyền bấy lâu bủa vây, giam hãm tinh thần Mị. Mị đã đồng thời

chiến thắng cả hai thế lực cường quyền và thần quyền.

Sức sống mãnh liệt trong đêm tình mùa xuân đã chuyển hóa thành sức phản kháng quyết

liệt trong đêm mùa đông.

Hình tượng nhân vật Mị điển hình cho cuộc đời, số phận của những người lao động nghèo

khổ ở miền núi phía Bắc những năm trước Cách mạng tháng Tám.

2. Nhân vật A Phủ

- A Phủ có số phận éo le, là nạn nhân của hủ tục lạc hậu và cường quyền phong kiến miền núi.

- A Phủ có những phẩm chất tốt đẹp:

+ Một chàng trai biết sống và sống mạnh mẽ, yêu tự do.

+ Sức sống, sức phản kháng mãnh liệt.

III. TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

Page 6: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 6 Hotline: 0432 99 98 98

+ Đối với nhân vật Mị, nhà văn không đi sâu miêu tả ngoại hình và ngôn ngữ mà tập trung

khắc họa diễn biến tâm trạng bằng những chi tiết và hình ảnh trong đời thực (cử chỉ, hành động,

việc làm cụ thể) nên có ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.

+ Đối với nhân vật A Phủ, tác giả chủ yếu khắc họa qua hành động, công việc và những đối

thoại đơn giản...

- Bằng vốn hiểu biết phong phú và khả năng quan sát tinh tế, tác giả đã khắc họa lại được

những bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, thơ mộng, thể hiện được nhiều phong tục độc đáo

và miêu tả sinh động những người H’Mông hồn nhiên, ngay thẳng.

- Nghệ thuật trần thuật: các chi tiết được sắp xếp một cách logic và rất tự nhiên, những chỗ

chuyển cảnh đều rất chặt chẽ, hợp lí. Chẳng hạn đang nói về số phận Mị chuyển sang nói về A Phủ

rất tự nhiên mà người đọc thấy truyện như một dòng chảy liên tục...

- Giọng kể của nhà văn nhiều chỗ nhập vào dòng tâm tư của nhân vật, làm nổi lên ý nghĩ, tâm

trạng và cả những trạng thái chập chờn của tiềm thức nhân vật. Như những câu: Mị trẻ lắm. Mị vẫn

còn trẻ. Mị muốn đi chơi - câu văn này khó có thể nói rõ là của nhà văn hay của nhân vật.

2. Nội dung

- Giá trị hiện thực : Tác phẩm là một bức tranh rất chân thực về nỗi khốn khổ của những người

dân miền núi dưới ách áp bức nặng nề của bọn thống lí mà Mị và A Phủ là hai nhân vật tiêu biểu.

- Giá trị nhân đạo:

+ Sự cảm thông sâu sắc với cuộc sống bất hạnh của những con người bị áp bức.

+ Lên án, tố cáo sự tàn bạo của giai cấp thống trị ở miền núi thông qua hình tượng cha con

thống lí Pá Tra.

+ Trân trọng khát vọng tự do, hạnh phúc và phẩm chất tốt đẹp của con người.

+ Đồng tình với tinh thần phản kháng, đấu tranh của con người, vạch ra cho họ con đường giải

phóng.

Vợ chồng A Phủ là bản cáo trạng hùng hồn, đanh thép đối với những thế lực phong kiến, thực

dân tàn bạo áp bức bóc lột, đày đọa người nông dân nghèo miền núi. Đồng thời nó còn khẳng định

khát vọng sống tự do, hạnh phúc, sức sống mạnh mẽ và bền bỉ của những người lao động; đặc biệt

là đề cao sự đồng cảm giai cấp, tình hữu ái của những người lao động nghèo khổ và sự gắn bó của

họ với cách mạng và kháng chiến.

Bài tập:

I. ĐỌC HIỂU

1. Đề 1. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Ai ở xa về, có việc vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô con gái ngồi quay sợi

gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải,

chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi. Người ta

thường nói: nhà Pá Tra làm thống lí, ăn của dân nhiều, đồn Tây lại cho muối về bán, giàu lắm,

nhà có nhiều nương, nhiều bạc, nhiều thuốc phiện nhất làng. Thế thì con gái nó còn bao giờ phải

Page 7: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 7 Hotline: 0432 99 98 98

xem cái khổ mà biết khổ, mà buồn. Nhưng rồi hỏi ra mới rõ cô ấy không phải là con gái nhà Pá

Tra: cô ấy là vợ A Sử, con trai thống lí Pá Tra.

Cô Mị về làm dâu nhà Pá Tra đã mấy năm. Từ năm nào, cô không nhớ, cũng không ai nhớ.

Nhưng người nghèo ở Hồng Ngài thì vẫn còn kể lại câu chuyện Mị về làm người nhà quan thống

lí. Ngày xưa, bố Mị lấy mẹ Mị không đủ tiền cưới, phải đến vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá

Tra bây giờ. Mỗi năm đem nộp lãi cho chủ nợ một nương ngô. Đến tận khi hai vợ chồng về già rồi

mà cũng chưa trả được nợ. Người vợ chết, cũng chưa trả hết nợ.

Cho tới năm ấy Mị đã lớn, Mị là con gái đầu lòng. Thống lí Pá Tra đến bảo bố Mị:

- Cho tao đứa con gái này về làm dâu thì tao xóa hết nợ cho.

Ông lão nghĩ năm nào cũng phải trả một nương ngô cho người ta, thì tiếc ngô, nhưng cũng lại

thương con quá. Ông chưa biết nói thế nào thì Mị bảo bố rằng:

- Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố. Bố đừng

bán con cho nhà giàu.

Đến Tết năm ấy, Tết thì vui chơi, trai gái đánh pao, đánh quay rồi đêm đêm rủ nhau đi chơi.

Những nhà có con gái thì bố mẹ không thể ngủ được vì tiếng chó sủa. Suốt đêm, con trai đến nhà

người mình yêu, đứng thổi sáo xung quanh vách. Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị.

Một đêm khuya, Mị nghe tiếng gõ vách. Tiếng gõ vách hò hẹn của người yêu. Mị hồi hộp lặng lẽ

quơ tay lên thì gặp hai ngón tay lách vào khe gỗ, sờ một ngón tay thấy có đeo nhẫn. Người yêu của

Mị thường đeo nhẫn ngón tay ấy. Mị bèn nhấc tấm vách gỗ. Một bàn tay dắt Mị bước ra. Mị vừa

bước ra, lập tức có mấy người choàng đến, nhét áo vào miệng Mị rồi bịt mắt, cõng Mị đi.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.4)

Câu 1. Giới thiệu vài nét về tác giả Tô Hoài.

Câu 2. Cách giới thiệu nhân vật của tác giả ở đoạn văn đầu tiên có gì đáng chú ý?

Câu 3. Vì sao Mị phải làm dâu nhà thống lí Pá Tra? Câu chuyện đau buồn của Mị nói lên điều

gì trong thân phận của những người dân nghèo miền núi?

Câu 4. Câu nói của Mị với bố cho thấy phẩm chất tốt đẹp gì trong nhân vật? Vì sao Mị lại xin

bố đừng bán chứ không phải đừng gả?

Câu 5. Nêu ý nghĩa của chi tiết Trai đến đứng nhẵn chân vách đầu buồng Mị.

Câu 6. Chi tiết Mị hồi hộp lặng lẽ quơ tay lên vách để tìm tay người yêu cho thấy vẻ đẹp gì

trong tâm hồn Mị?

Câu 7. Nêu cảm nhận của anh/chị về hình ảnh nhân vật Mị trong đoạn trích.

2. Đề 2. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Bây giờ thì Mị tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng

là con ngựa, là con ngựa phải đổi ở cái tàu ngựa nhà này đến ở cái tàu ngựa nhà khác, ngựa chỉ

biết việc ăn cỏ, biết đi làm thôi. Mị cúi mặt, không nghĩ ngợi nữa, mà lúc nào cũng chỉ nhớ đi nhớ

lại những việc giống nhau, tiếp nhau vẽ ra trước mặt, mỗi năm mỗi mùa, mỗi tháng lại làm đi làm

lại: Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm thì giặt đay, xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ

bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một bó đay trong cánh tay để tước thành

Page 8: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 8 Hotline: 0432 99 98 98

sợi. Bao giờ cũng thế, suốt năm suốt đời như thế. Con ngựa, con trâu làm còn có lúc, đêm nó còn

được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.

Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa. Ở cái buồng Mị nằm, kín

mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng,

không biết là sương hay là nắng. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông

ra, đến bao giờ chết thì thôi.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.6)

Câu 1. Giới thiệu vài nét về xuất xứ của tác phẩm Vợ chồng A Phủ.

Câu 2. Phân tích nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả trong đoạn trích.

Câu 3. Nhận xét về giọng trần thuật trong đoạn trích.

Câu 4. Phân tích nghệ thuật liệt kê được sử dụng trong câu văn: Mị cúi mặt, không nghĩ ngợi

nữa, mà lúc nào cũng chỉ nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau, tiếp nhau vẽ ra trước mặt, mỗi

năm mỗi mùa, mỗi tháng lại làm đi làm lại: Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa năm thì giặt

đay, xe đay, đến mùa thì đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một

bó đay trong cánh tay để tước thành sợi..

Câu 5. Phân tích chuỗi so sánh: Mị tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa…;

Con ngựa, con trâu làm còn có lúc, đêm nó còn được đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái

nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày.; Mỗi ngày Mị càng không nói, lùi lũi như con rùa

nuôi trong xó cửa..

Câu 6. Phân tích hiệu quả nghệ thuật của chi tiết Mị nằm trong căn buồng có một chiếc cửa sổ

một lỗ vuông bằng bàn tay, trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng.

Câu 7. Chi tiết Mị nghĩ cứ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra đến chết thì thôi cho thấy

điều gì trong thái độ sống của Mị?

Câu 8. Từ đoạn trích, nêu cảm nhận của anh/chị về tấm lòng nhân đạo của nhà văn đối với

nhân vật.

3. Đề 3. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Trên đầu núi, các nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy các nhà kho. Trẻ

con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài người ta

thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế cho kịp lúc mưa

xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió thổi vào cỏ gianh vàng

ửng, gió và rét rất dữ dội.

Nhưng trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe như con

bướm sặc sỡ […]. Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà.

Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết

tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.

Mày có con trai con gái rồi

Mày đi làm nương

Ta không có con trai con gái

Page 9: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 9 Hotline: 0432 99 98 98

Ta đi tìm người yêu.

Tiếng chó sủa xa xa. Những đêm tình mùa xuân đã tới.

Ở mỗi đầu làng đều có một mỏm đất phẳng làm cái sân chơi chung ngày Tết. Trai gái, trẻ con

ra sân chơi ấy tụ tập, đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.6-7)

Câu 1. Nêu chủ đề của đoạn trích.

Câu 2. Khung cảnh mùa xuân ở Hồng Ngài được tác giả khắc họa bằng những chi tiết hình

ảnh, màu sắc, âm thanh nào? Hãy nhận xét các chi tiết đó.

Câu 3. Qua trang văn của Tô Hoài, anh/chị hình dung như thế nào về phong tục đón Tết của

người Mèo trên núi cao?

Câu 4. Phân tích chi tiết Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi, Mị ngồi nhẩm thầm bài

hát của người đang thổi.

Câu 5. Từ đoạn trích, nêu cảm nhận của anh/chị về ngòi bút tả cảnh của Tô Hoài.

4. Đề 4. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say, Mị lịm mặt

ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày trước.

Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị

uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết

bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị.

Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ một

mình giữa nhà. Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi, mà từ từ bước

vào buồng. Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Mị cũng chẳng buồn đi. Bấy giờ Mị ngồi

xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở

lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị

muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có

lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết

ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu

vẫn lửng lơ bay ngoài đường.

Anh ném pao, em không bắt

Em không yêu, quả pao rơi rồi…

Lúc ấy, A Sử vừa ở đâu về, lại đang sửa soạn đi chơi. A Sử thay áo mới, khoác thêm hai vòng

bạc vào cổ rồi bịt cái khăn trắng lên đầu. Có khi nó đi mấy ngày mấy đêm. Nó còn muốn rình bắt

mấy người con gái nữa về làm vợ. Cũng chẳng bao giờ Mị nói gì.

Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn

cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi chơi. Mị quấn

tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. A Sử đang sắp bước ra, bỗng quay lại, lấy

làm lạ. Nó nhìn quanh, thấy Mị rút thêm cái áo. A Sử hỏi:

- Mày muốn đi chơi à?

Page 10: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 10 Hotline: 0432 99 98 98

Mị không nói. A Sử cũng không hỏi thêm nữa. A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai

bàn tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử

quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa. Trói xong vợ, A Sử

thắt nốt cái thắt lưng xanh ra ngoài áo rồi A Sử tắt đèn, đi ra, khép cửa buồng lại.

Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn,

Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. Em không yêu, quả pao

rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…. Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa

được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng

yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa.

Chó sủa xa xa. Chừng đã khuya. Lúc này là lúc trai đang đến bên vách làm hiệu, rủ người yêu

dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.

Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc lại

nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê, lúc tỉnh. Cho tới

khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.7-8)

Câu 1. Vì sao Mị không đi chơi Tết như mọi người? Việc Mị không đi chơi Tết nói lên điều gì

trong việc thể hiện cuộc đời, số phận đau khổ của nhân vật?

Câu 2. Cách Mị uống rượu có gì lạ? Hơi rượu đã có sức lay tỉnh như thế nào đối với tâm hồn

tưởng chừng đã đóng băng trong Mị?

Câu 3. Đoạn văn in đậm khơi gợi những suy nghĩ của Mị về hiện tại hay quá khứ? Điều đó có

ý nghĩa gì?

Câu 4. Phân tích giọng điệu trần thuật trong những câu văn: Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị

muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có

lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết

ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Suy nghĩ muốn chết của Mị

trong hiện tại nói lên điều gì trong tâm hồn Mị?

Câu 5. Phân tích ý nghĩa biểu tượng của các chi tiết Mị lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm

vào đĩa đèn cho sáng, Mị quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa.

Câu 6. Sự trở đi trở lại của âm thanh tiếng sáo có phải là một dụng ý nghệ thuật của tác giả?

Âm thanh này có tác động như thế nào đối với tâm hồn Mị?

Câu 7. Nêu cảm nhận của anh/chị về tư tưởng nhân đạo của Tô Hoài được thể hiện trong đoạn

trích.

5. Đề 5. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Thường khi đến gà gáy sáng Mị ngồi dậy ra bếp sưởi một lúc thật lâu thì các chị em trong nhà

mới bắt đầu dậy ra dóm lò bung ngô, nấu cháo lợn. Chỉ chợp mắt được từng lúc, Mị lại thức sưởi

lửa suốt đêm. Mỗi đêm, khi nghe tiếng phù phù thổi bếp, A Phủ lại mở mắt. Ngọn lửa sưởi bùng

lên, cùng lúc ấy thì Mị cũng nhìn sang, thấy mắt A Phủ trừng trừng, mới biết A Phủ còn sống. Mấy

đêm nay như thế. Nhưng Mị vẫn thản nhiên thổi lửa, hơ tay. Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy,

cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn sưởi, chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa. Có đêm A Sử chợt về, thấy

Page 11: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 11 Hotline: 0432 99 98 98

Mị ngồi đấy, A Sử đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp. Nhưng đêm sau Mị vẫn ra sưởi như đêm

trước.

Lúc ấy đã khuya. Trong nhà đã ngủ yên, thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng sáng lên,

Mị lé mắt trông sang, thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai

hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt nhớ lại đêm năm trước A Sử trói

Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ,

không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi,

nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ

chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn

bà, nó đã bắt ta về trình ma nhà nó rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi… Người

kia việc gì mà phải chết thế. A Phủ… Mị phảng phất nghĩ như vậy.

Đám than đã vạc hẳn lửa. Mị không thổi, cũng không đứng lên. Mị nhớ lại đời mình, Mị lại

tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được rồi, lúc ấy bố con Pá Tra

sẽ bảo là Mị đã cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải chết trên cái cọc ấy. Nghĩ

thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ…

Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại, A Phủ vẫn nhắm mắt nhưng Mị tưởng như

A Phủ đương biết có người bước lại… Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây. A Phủ cứ thở

phè từng hơi, không biết mê hay tỉnh. Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị

cũng hốt hoảng. Mị chỉ thì thào được một tiếng Đi ngay…, rồi Mị nghẹn lại. A Phủ bỗng khuỵu

xuống, không bước nổi. Nhưng trước cái chết có thể đến nơi ngay, A Phủ lại quật sức vùng lên,

chạy.

Mị đứng lặng trong bóng tối.

Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ, đã lăn, chạy,

chạy xuống tới lưng dốc, Mị nói, thở trong hơi gió thổi lạnh buốt:

- A Phủ cho tôi đi.

A Phủ chưa kịp nói, Mị lại nói:

- Ở đây thì chết mất.

A Phủ chợt hiểu.

Người đàn bà chê chồng đó vừa cứu sống mình.

A Phủ nói: Đi với tôi. Và hai người lẳng lặng đỡ nhau lao chạy xuống dốc núi.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr. 13-14)

Câu 1. Vì sao ban đầu Mị lại thản nhiên thổi lửa, hơ tay trước cảnh tượng A Phủ đang bị trói

đứng ngoài trời buốt giá?

Câu 2. Phân tích các chi tiết hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò

xuống hai hõm má đã xám đen lại; A Phủ lại quật sức vùng lên, chạy.

Câu 3. Phân tích tài năng của nhà văn khi miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong đoạn văn

in đậm.

Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về các câu văn miêu tả hành động Mị cởi trói cho A Phủ.

Page 12: BÀI 12 ID: 64302, 66839 · - Tô Hoài (1920 - 2014) là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn

Khóa LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2019 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 12 Hotline: 0432 99 98 98

Câu 5. Trước đó, trong tác phẩm, Mị đã từng nghĩ Ta là thân đàn bà, nó đã bắt ta về trình ma

nhà nó rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi… nhưng vì sao ngay sau khi cắt dây trói

cho A Phủ, Mị lại nói: A Phủ cho tôi đi., Ở đây thì chết mất. và cùng A Phủ lẳng lặng đỡ nhau lao

chạy xuống dốc núi?

Câu 6. Nêu cảm nhận của anh/chị về vai trò của sức mạnh vùng lên giải phóng của con người

trong đau khổ, áp bức.

II. LÀM VĂN

1. Đề 1. Nói về việc sáng tác Truyện Tây Bắc, Tô Hoài cho biết ông đã đưa những ý thơ vào

trong tác phẩm. Anh/Chị hãy phân tích những ý thơ được thể hiện trong truyện Vợ chồng A Phủ.

2. Đề 2. Nêu cảm nhận của anh/chị về tấm lòng nhà văn Tô Hoài dành cho đồng bào miền núi

qua tác phẩm Vợ chồng A Phủ.

3. Đề 3. Nhận xét về hình tượng nhân vật Mị trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), có ý

kiến cho rằng: Truyện đã khắc họa thành công diễn biến tâm lí nhân vật Mị. Ý kiến khác lại cho

rằng: Tác phẩm thể hiện tài năng miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật Mị.

Bằng cảm nhận của anh/chị về hình tượng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân, hãy bình

luận các ý kiến trên.

4. Đề 4. Anh/Chị hãy phân tích những biểu hiện của hương vị miền núi Tây Bắc thể hiện trong

truyện ngắn Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài).

5. Đề 5. Qua truyện ngắn Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), anh/chị hãy phân tích sức sống tiềm tàng

của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân. Đồng thời, hãy trình bày những suy nghĩ của anh/chị về

sức mạnh của tình yêu cuộc sống.

Giáo viên Vũ Dung

Nguồn: Moon.vn