BG_Benh hoc thuy san P2

8/7/2019 BG_Benh hoc thuy san P2

http://slidepdf.com/reader/full/bgbenh-hoc-thuy-san-p2 1/262

Tr ưTr ườ ờ

ngng

ĐHNNĐHNN

11

KhoaKhoa

CNCN

--TSTS

ThS. GV. Kim V ăn Vạn

Bộ

môn: Nuôi

tr ồng

thủy sản

Chươ ng V. Bệnh thườ ng gặ p ở ĐVTS



Ch ươ ng

V. B ệnh

thườ ng

gặp ở ĐVTS

I. Bệnh

truy ền

nhi ễm

1. Bệnh do vi rút ở ĐVTS2. Bệnh

do vi khuẩn

ở ĐVTS3. Bệnh

do nấm

ở ĐVTS

II. B ệnh do ký sinh trùng1. Bệnh

ngoại KSTở ĐVTS2. Bệnh

nội KSTở ĐVTS

3. Bệnh truyền lây giữa ngườ i, ĐV trên cạn và ĐVTSIII. B ệnh

do MT, D 2, DT và

địch

hại



BBệệnhnh

do vido vi rr úú tt

gâygây

rara ở ở ĐVTSĐVTS

XemXem llạạii phphầầnn VSV VSV ứứng ng ddụụng ng :: mmộộtt ssốốvi vi rrúútt

thưthườ ờ ng ng gây gây bbệệnhnh ở ở Đ VTSĐ VTS ..



BBệệnhnh

xuxuấấtt

huyhuyếếtt ở ở

ccáá

tr tr ắắmm

ccỏỏ

(Grass carp(Grass carphaemorrhagichaemorrhagic disease)disease)1. NN1. NN gâygây

bbệệnhnh :: Reovirus Reovirus .. ktkt

6060--80nm.80nm. Nhân Nhân

VR VR dsds

ARNARN

vvàà

khôngkhông

ccóó

vvỏỏ

b bọọcc..2.2. LoLo àà ii

bb ịị ảả

nhnh

hư hư ở ở ngng ::CCáá Tr Tr ắắmm ccỏỏ((CtenopharyngodonCtenopharyngodon idellaidella ),),CCáá Tr Tr ắắmm đenđen (( Mylopharyngodon Mylopharyngodon piceus piceus ),),

CCáá MMèè (( Hypophthalmichthys Hypophthalmichthys molitrixmolitrix ).).3.3. TriTri ệệuu

chchứ ứ ngng

bbệệnhnh ::CCáá b bịị b bệệnhnh ccóó bi biểểuu hihiệệnn llồồii mmắắtt,, xuxuấấtt huyhuyếếtt trêntrênmangmanghohoặặcc mangmangnhnhợ ợ ttnhnhạạtt,, xuxuấấtt huyhuyếếtt ở ở ggốốcc vâyvâyhohoặặcc trêntrênnnắắ p p mangmang..BBệệnhnh llầầnn đđầầuu tiêntiênđưđượ ợ cc ph pháátt hihiệệnn ở ở TQTQtrêntrên2020 nămnăm vvềềtr ưtr ướ ớ cc..CCáácc vvụụddịịchch xuxuấấtt hihiệệnn ở ở mimiềềnn Nam TQ Nam TQvvààoo mmùùaa hhèè khikhiTToo ttừừ2424--3030ooC.C.BBệệnhnh ccấấ p p ttíínhnh gâygâyrara ttỷỷ llệệchchếếtt lênlên đđếếnn 80%80%ở ở ccáá gigiốốngng dưdướ ớ ii 11 nămnăm

tutuổổii..KhiKhimmổổccáá ththấấyy XHXHở ở cơ cơ ,, xoangxoangmimiệệngng,, ruruộộtt,, ganganllááchch vvàà ththậậnn..



CCáá b bệệnhnh gigiảảmm hhồồngng ccầầuu, protein, can xi, protein, can xivvàà urêurê nhưngnhưng llạạii tăngtăngkalikalihuyhuyếếtt..

BiBiểểuu hihiệệnn ccủủaa ccáá b bệệnhnh vvàà ttỷỷ llệệgâygâychchếếtt đưđượ ợ cc quanquanssáátt ththấấyytrongtrongvòngvòng11--22 tutuầầnn sausau khikhi ccảảmm nhinhiễễmmở ở TToo >25>25ooC.C.VR VR gâygâyttổổnn thươ ngthươ ng ttếế b bààoo sausaukhikhi gâygâynhinhiễễmm 33--44 ngngààyy ở ở TToo

nuôinuôiccấấyy 2828--3030ooC.C.VaccineVaccinegâygâyĐƯ MDĐƯ MDđđạạtt ttỷỷ llệệ b bảảoo hhộộ80%80%sausau44 ngngààyy ddùùngngở ở TToo > 20> 20ooC.C.

4. C4. C ĐĐ

bbệệnhnh ::

PhânPhânllậậ p p VR VR b bằằngng PP22 nuôinuôiccấấyy ttếế b bààoo ((ccáácc dòngdòngttếế b bààoo: GCK : GCK --84, GCG84, GCGvvàà GCF)GCF)PP22 PCR PCR

KHVKHVđiđiệệnn ttửử..5.5. PhòngPhòng

vvàà

xxử ử

lýlý

bbệệnhnh

DDùùngng vaccinevaccine

BBệệnhnh xxảảyy rara ddùùngng b bộộtt ttỏỏii llààmm hhạạnn chchếếttỷỷ llệệchchếếtt dodo b bệệnhnh.. GiGiữữMT. (Health Fish)MT. (Health Fish)



ReovirusReovirus

trongtrong

thth ậậnn

ccáá

trtr ắắmm

ccỏỏ



CC áá trtr ắắmm ccỏỏ đenđen

thânthân ,, tt áá chch

đđàà nn ,, bơ ibơ i

llờ ờ đđờ ờ trtr ênên ttầầngng mmặặtt



DDấấuu

hihiệệuu

bênbên

ngongo àà ii

ccủủaa

ccáá

bbệệnhnh



Cá

tr ắm cỏ

bị

xuất

huyết

do vi rút



BBệệnhnh

tt í í chch

trêntrên

cơ cơ

ccáá

bbệệnhnh



BBệệnhnh

ccáá

chch éépp

trongtrong

mm ùù aa

xuânxuân

(Spring Viraemia Carp = SVC)NN.NN. Rhabdovirus Rhabdovirus gg©©yy bbÖÖnhnh trtr ªª nn nhiÒunhiÒu loloµµii cç chÐpchÐp:: CÇ

chÐpchÐp

, c, c

¸¸

chÐpchÐp

ccảả

nhnh

((koikoi

carp), ccarp), c

¸¸

trtr

¾¾mm

ccáá

, c, c

¸¸

mÌmÌ

trtr

¾¾ng,ng,

cç mÌmÌ hoahoa, c, ç diÕcdiÕc, c, ç vvµµngng......BBÖÖnhnh thth− − êngêng xxảảyy rara ë ë ĐK TĐK Too thÊpthÊp. C. Ç nhiÔmnhiÔmbbÖÖnhnh ccóóththÓÓgg©©yy chÕtchÕtdodo mÊtmÊtcc©©nn bb»»ngng mumuè è ii -- nn− í − í cc, c, ç cãcã bibiÓÓuuhihiÖÖnn phphïï nÒnÒ,, xuÊtxuÊthuyÕthuyÕt. VR. VR thth− − êngêng tÊntÊncc««ngng tÕ tÕ bbµµoo nnééiimm¹¹ cc ththµµnhnh mm¹¹ chch mm¸uu, m, m«« ssảảnn sinhsinh mm¸uu ((haematopoietichaematopoietictissue).tissue).

CÇ ssè è ngng sãtsãt quaqua vôvô dÞchdÞchcãcã ĐƯ MDĐƯ MDmm¹¹ nh vnh vµµ cãcã ththÓÓxx¸cc®®ÞnhÞnhbb»»ng P ng P 22 trung hotrung hoµµ VR,VR, P P 22MDMD huhuúúnhnh quangquang hohoÆÆcc P P 22EELISA.LISA.NhNhữữ ngng P P 22 nnµµyy còngcòng cãcã ththÓÓxx¸cc ®®ÞnhÞnh®− ®− î î cc cç

mangmang VRVR tõ tõ nhnhữữ

ngng cç chch− −

aa cãcã tritriÖÖuu chchø ø ngng bbÖÖnhnh..VRVR thth− − êngêng khkh− − trtróó ë ë gangan,, ththËËnn,, ll¸ chch,, mangmang vvµµ nn·· oo



CarpCarp KoiKoi



LL©©yy

truyÒntruyÒn

bbÖÖnhnh::

BBÖÖnhnh truyÒntruyÒnngangngang.. CãCã ththÓÓtrtrù ù cc tiÕptiÕphohoÆÆcc gigi¸nn tiÕptiÕp..NguNguåånn ddù ù trtrữữ mmÇÇmm bbÖÖnhnh tõ tõ cç nhiÔmnhiÔmththảả ii VRVR rara MT MT thth««ngng quaqua phph©©nn,, cçcc chÊtchÊtbbµµii tiÕttiÕtrrååii truyÒntruyÒnbbÖÖnhnh sang csang çnunu««ii..ĐĐ ộộmmÉÉnn ccảảmm vví í ii bbÖÖnhnh còngcòng phôphô thuthuéécc vvµµoo ttììnhnh trtr¹¹ ngngccññaa cçcc cç ththÓÓtrongtrong loloµµii:: ttììnhnh trtr¹¹ ngng sinhsinh lýlý,, tutuææii...... liliªª nnquanquan ®®ÕnÕnĐ Ư MDĐ Ư MD khkh««ngng ®®ÆÆcc hihiÖÖuu..ĐĐ è è i vi ví í i bi bÖÖnh nnh nµµy cy ç nhnháá nhnh¹¹ y cy cảảm hm h¬ ¬ n vn ví í i bi bÖÖnh.nh.



Bệnh

cá

chép

cảnh

(Carp Koi Disease)NN.NN. Herpesvirus Herpesvirus gg©©y by bÖÖnhnh ë ë

cç

chÐp cchÐp cảảnh (nh (Koi HerpesvirusKoi Herpesvirus

= K= K

HV)HV)

((Cyprinus carpio)Cyprinus carpio)

. C

. Ç¸

trtr

¾¾m cm c

áá

hh

ÇÇu nhu nh− −

khkh

««

ngng

nhiÔm bnhiÔm bÖÖnh nnh nµµy.y.DÊu hiDÊu hiÖÖu bu b ÖÖnh lýnh lý : Mang nh: Mang nhî î t nht nh¹¹ t.t.

CÇ bÞ bbÞ bÖÖnh thnh th− − êng cã biêng cã biÓÓu hiu hiÖÖn ngn ng¸p thiÕu khÝ trp thiÕu khÝ trªª n bÒ mn bÒ mÆÆt.t.T T ûû llÖÖchÕt bchÕt bÖÖnh nhanh sau khi cnh nhanh sau khi c cã bicã biÓÓu hiu hiÖÖn bn bÖÖnh 24nh 24--48h.48h.T T ûû llÖÖcç chÕt do bchÕt do bÖÖnh tõ 80nh tõ 80--100%.100%.VR gVR g©©y viy viªª m thm thËËn vn vµµ hoho¹¹ i ti tö ö mang vmang vµµ llµµm tm tăă ng tiÕt mucousng tiÕt mucoustrtrªª n bÒ mn bÒ mÆÆt ct c¬ ¬ ththÓÓ. Do g. Do g©©y viy viªª m vm vµµ hoho¹¹ i ti tö ö nnªª n rÊt dÔ bn rÊt dÔ bééiinhiÔm nÊm, vi khunhiÔm nÊm, vi khuÈÈn vn vµµ KST.KST.CÇ nhnháá mmÉÉn cn cảảm vm ví í i bi bÖÖnh hnh h¬ ¬ n cn ç trtr− ë − ë ng thng thµµnh.nh.



MMïï a vô xuÊt hia vô xuÊt hiÖÖn bn bÖÖnh:nh:BBÖÖnh thnh th− − êng xuÊt hiêng xuÊt hiÖÖn vn vµµo mo mïï a xua xu©©n, khi T n, khi T oo nn− í − í c biÕnc biÕn®é®éngngtõ 18tõ 18--2929ooC.C.TrongTrong Đ K Đ K PTN thÊy bPTN thÊy bÖÖnh cã thnh cã thÓÓxuÊt hixuÊt hiÖÖn cn cảả khi T khi T oo nn− í − í cc1616ooC.C.Trong TN bTrong TN bÖÖnh khnh kh««ng xuÊt hing xuÊt hiÖÖn <16n <16ooC vC vµµ > 30> 30ooC.C.Thêi gianThêi gian ññ bbÖÖnh khonh khoảảng 14 ngng 14 ngµµy vy vµµ cã thcã thÓÓccßßn ln l©©u hu h¬ ¬ n.n.

CĐ dùa trªn P 2

ph©n lËp vµ nhËn d¹ng VR trùc tiÕp b»ngçch nu«i cÊy tÕ bµo (cell line), b»ng P 2 P CR,hoÆc P 2 gi¸ntiÕp th«ng qua phảnøngELISA.CĐ ph©n biÖt víi bÖnh do VR kh¸c ë ç chÐp (SpringViremia of Carp: SVC). BÖnh xảy ra trªn nhiÒu ®èi t− îngnh− ç chÐp, ç mÌ..., bÖnh do ARNvirus, Rabdovirus .BÖnh xảy ra ë T o n− íc thÊp (5-18oC).



PhPh ßßng vng vµµ xxö ö lý blý bÖÖnhnh ::Khi bKhi bÖÖnh xnh xảảy ra hiy ra hiÖÖn khn kh««ng cã thung cã thuè è cc ®®iÒu trÞ mang liÒu trÞ mang l¹¹ i hii hiÖÖuuququảả ,,BiBiÖÖn phn ph¸p tp tăă ng T ng T oo nn− í − í c lc lµµm cho bm cho bÖÖnh khnh kh««ng xng xảảy ra nhy ra nh− − ngng

ggÆÆp mp méét nt nççi nguy hii nguy hiÓÓm cm ç vvÉÉn mang mn mang mÇÇm bm bÖÖnh nnh nªª n ln l¹¹ i li lµµngunguåån ln l©©y nhiÔm tiÒm ty nhiÔm tiÒm tµµng, hng, h¬ ¬ n nn nữữ a khi ta khi tăă ng T ng T oo rÊt dÔ phrÊt dÔ phttsinh csinh çc bc bÖÖnh VK, KST.nh VK, KST.ViViÖÖc tc tăă ng T ng T oo thth− − êng chêng chØØ p dôngp dông ®− î ®− î cc ®è ®è i vi ví í i ci ç c bc bÓÓcçccảảnh.nh.

Khi phKhi ph¸ t hit hiÖÖn thÊy bn thÊy bÖÖnh thnh th− −

êng huêng huûû bbáá totoµµn bn béé cç nhiÔm vnhiÔm vµµkhkhö ö trtrïï ng tong toµµn bn béé dông cô cã tiÕp xdông cô cã tiÕp xóóc vc ví í i ci ç bbÖÖnh bnh b»»ngngchlorine 200 ppm trong 1 giê.chlorine 200 ppm trong 1 giê.

PhPhßßng bng bÖÖnh thnh th««ng qua king qua kiÓÓm dÞch chm dÞch chÆÆt cht chÏÏ vvµµ nunu««i ci ç ch ly cch ly çmmí í i nhi nhËËp vÒ.p vÒ.



KHV



M«

c¬

ç

trª

bÞ

nhiÔm

bÖnh

EUS, nh÷ ng ®iÓm

®en lµ

sîi

nÊm

M«

c¬

ç

trª

bÞ

nhiÔm

bÖnh

EUS nhuém

E&H, mòi

tªn

thÓ

hiÖn

bäc

nÊm

M«

c¬

ç

trª

b× nh

th− êng

nhuém Eosin

vµ

Hematoxylin



BBệệnh do vi rnh do vi r úú t gây rat gây ra ở ở

ccáá da tr ơ nda tr ơ n (Channel Catfish Virus Disease = CCVD)(Channel Catfish Virus Disease = CCVD)

1. NN1. NN :: Herpesvirus Herpesvirus ictaluriictaluri .. ktkt

8080--100nm.100nm.dsds

ANDAND

vvàà

ccóó

vvỏỏ


bb ịị

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng :: CCáácc

loloààii

ccáá

dada

tr ơ ntr ơ n:: ccáá

trêtrê,, nheonheo,, basa basa,, ccáá

tratra....3.3. TriTri ệệuu

chchứ ứ ngng

bbệệnhnh ::

BBệệnhnh ccấấ p p ttíínhnh thưthườ ờ ngng xxảảyy raraở ở ccáá hươ nghươ ng,, ccáá gigiốốngng ccóó k k ííchch ccỡ ỡ dưdướ ớ ii 10cm,10cm,ccáá b bộộtt vvàà ccáá tr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh ccũũngng b bịị nhinhiễễmm b bệệnhnh..CCáá b bệệnhnh ccóó bi biểểuu hihiệệnn tr ưtr ướ ớ ngng b bụụngng,, llồồii mmắắtt,, nhnhợ ợ tt nhnhạạtt hohoặặccxuxuấấtt huyhuyếếtt ở ở mangmang,, llấấmm ttấấmm xuxuấấtt huyhuyếếtt ở ở ggốốcc vâyvâyvvàà dưdướ ớ ii dada..

CCóó ttớ ớ ii 2020--50%50%ssốốccáá trongtrongvvụụddịịchch bơ i bơ i nnổổii đđầầuu trêntrênmmặặtt nưnướ ớ cc..



Vụdịch nghiêm tr ọngcótỷlệchết bệnh lên tớ i 100%cá dướ i 1 năm tuổi ở 25oC hoặccaohơ n, trong vòng 7-10 ngày.Tỷ lệchết bệnh cao tậ p trungở To 21-24oC, cá không

bị chết bệnhở To <18oC.Trong bệnh này cũng thườ ng bị nhiễm thứ phát một sốloại VK nhưFlavobacterium columnaris , A.hydrophila hoặc nhiễm nấm.Bệnh tiến triển banđầu nhân lên và gây xuất huyết ở

thận, lách sauđó VR lan tớ i ruột, gan, tim, và não.VR gây hoại tửmô vàống thận, phù, hoại tửvà tắcnghẽnở gan, phù ruột, tắc nghẽnvàxuất huyết ở lách.Khi cảm nhiễm bệnh còn thấy c á bị xuất huyết dướ i cơ .



Cá sống sót sau vụdịch thườ ng gầy yếu, cá có chiều dài bằng 2/3 và P bằng 1/7 so vớ i cáđối chứng có cùng chế độ

D2.VR xâm nhậ pvà tấn công vào cá từnguồn nướ c thông qua

mang, ruột.

VR có thể đượ c phân lậ p từthận c á bệnh trên cơ sở dùng tế bào dòng CCO hoặc BB (brown bullhead) gây bệnh tích tế bào sau khi nuôi cấy 24-48h.To thích hợ p cho VR PT là 25-30oC.Trong vụdịch VR có thể đượ c truyền từcá bệnh sang cálành.Trong tựnhiên cũng nhưcảm nhiễm c á hươ ng bị chết bệnhtrong vòng 3-7-10 ngày sau khi nhiễm.VR cũng tồn tại ở cá bốmẹkhoẻmạnh.



4. C Đ

bệnh:

Phân lậ p VR bằng P2 nuôi cấy tế bào (các dòng tế bào:CCO, và BB)P2 PCR KHVđiện tử.IFAT .

5. Phòng

và

xử

lý

bệnhSàng lọc c á bốmẹkhông bị nhiễm bệnh tr ướ c khi cho S2.Khửtrùng MT nuôi thông qua hệthống lọc SH.



HHộộii chchứ ứ ngng quayquay tròntròn ccáá rôrô phiphi (Spinning Tilapia Syndrome)(Spinning Tilapia Syndrome)

NN: NN: Iridovirus Iridovirus (110(110--140nm)140nm)

CCáá rôrô phi phihươ nghươ ng,, gigiốốngng b bịị b bệệnhnh ccóó bi biểểuu hihiệệnn bơ i bơ i xoayxoaytròntrònsausau chchììmm xuxuốốngng đđááyy,, r r ồồii nnổổii lênlên

mmặặtt nưnướ ớ cc 11 ggóócc 4545oo

,, ngngáá p p khkhíí..CCáá khôngkhôngănăn vvàà chuychuyểểnn mmààuu ttốốii

CCáá b bịị b bệệnhnh ccóó ttỷỷ llệệchchếếtt lênlên đđếếnn 100%100%CCĐ Đ phânphân bibiệệtt ccáá rôrô phiphi nhinhiễễmm trtrùùng ng bbáánhnh xexe



BBệệnhnh

LymphocLymphoc ystis ystis1.1.

Nguyên Nguyên

nhânnhân: Do vi: Do vir r úútt

Iridovirus Iridovirus (130(130--

330nm)330nm)2.2. BBệệnhnh

thưthườ ờ ngng

xxảảyy

rara

ở ở

ccáá

bi biểểnn

3.3. TriTriệệuu

chchứứngng

b bệệnhnh:: CCáá

b bịị

b bệệnhnh

xuxuấấtt

hihiệệnn

khkhốốii

uu ccóó

đưđườ ờ ngng

k k íínhnh

ttớ ớ ii

5mm5mmtr tr êênn

dada,, mangmang,, vâyvây..DoDo ssựự

tăngtăng

sinhsinh

ccáácc

mômô

ttếế

b bààoo..

4.4. BBệệnhnh íítt xxảảyy rara ở ở ccáá tr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh..

5.5. ChChẩẩnn

đođoáánn:: BiBiểểuu

hihiệệnn

b bệệnhnh

((khkhốốii

u),u), mômô

b bệệnhnh

hhọọcc

vvàà CĐ CĐ b bằằngng

KHVKHVđiđiệệnn

ttửử..



Vi Vi rrúútt

gâygây

bbệệnhnh



BBệệ hh dd Irido ir sIridovirus ởở áá ĐĐ ààii



BBệệnhnh dodo

Iridovirus Iridovirus ở ở ccáá songsong ĐĐ ààii loan (Grouperloan (GrouperIridovirusIridovirus

of Taiwanof Taiwan

Disease = TGIV)Disease = TGIV)1.1.

NN: VR NN: VR Iridovirus Iridovirus (220(220--240nm), VR 240nm), VR ccóó

ttíínhnh

khkháángng

nguyênnguyên

gigiốốngng

VR VR gâygây

hohoạạii

ttửử

ttếế

b bààoo

mmááuu

truytruyềềnn

nhinhiễễmmccủủaa

ccáá

HHồồngng

phân phân

llậậ p p

đưđượ ợ cc

ở ở

Nh Nhậậtt

b bảảnn

vvàà

ccáá

songsongở ở

ThThááii lanlan2.2. TriTriệệuu

chchứứngng

b bệệnhnh:: CCáá

bơ i bơ i

quayquayvòngvòng

vvàà

thithiếếuu

mmááuu,, ccáá

b bỏỏ

ănăn,, ggầầyy

yyếếuu

r r ồồii

chchếếtt,, tăngtăng

sinhsinh

ttếế

b bààoo3.3.

ẢẢnhnh

hưhưở ở ngng

ccủủaa

ccáá:: BBệệnhnh

ccấấ p p

ttíínhnh

llààmm

chchếếtt

đđếếnn

60%,60%,

khikhi

ccảảmm

nhinhiễễmm

b bệệnhnh

ttỷỷ

llệệ

chchếếtt

ccộộngng

ddồồnn

đđếếnn

100%100%trongtrong

1111 ngngààyy

khôngkhông

ccóó

tritriệệuu

chchứứngng

khkháácc..

4.4. CCĐĐ :: BiBiểểuu

hihiệệnn

b bệệnhnh,, vvàà CĐ CĐ b bằằngng

KHVKHVđiđiệệnn

ttửử..



BBệệnhnh ngngủủ

ccủủaa ccáá songsong

(Sleepy Grouper Disease = SGD) NN: NN: Iridovirus Iridovirus (130(130--160 nm)160 nm)BiBiểểuu hihiệệnn ccáá b bệệnhnh:: mmấấtt ttíínhnh ththèèmm ănăn,, hônhônmêmê lâulâu,, limlimdim.dim.CCáá bơ i bơ i llờ ờ đđờ ờ 11 mmììnhnh trêntrênttầầngng mmặặtt hohoặặcc dưdướ ớ ii đđááyy..ẢẢnhnh hưhưở ở ngng trêntrênkýký chchủủ:: BBệệnhnh xxảảyy raraở ở ccáá ccóó tr tr ọọngng lưlượ ợ ngng100100--200 g200 gvvàà 22--4 kg4 kgở ở Malaysia, Singapore.Malaysia, Singapore.BBệệnhnh ccấấ p p ttíínhnh gâygâychchếếtt đđếếnn 50%50%ccáá,, thưthườ ờ ngng xuxuấấtt hihiệệnnvvààoo đêmđêm vvàà ggầầnn ssáángng.. BBệệnhnh chchếếtt sausau33--55 ngngààyy ccáá hohoạạttđđộộngng chchậậmm chchạạ p p,, nnằằmm yênyênkhôngkhônghohoạạtt đđộộngng.. MMộộtt ssốốccááccóó bi biểểuu hihiệệnn mangmangnhnhợ ợ tt nhnhạạtt,, nnắắ p p mangmangchuychuyểểnn đđộộngngnhanhnhanhđđểểngngáá p p khkhíí..LLááchch sưngsưng,, đôiđôi khikhi sưngsưng ththậậnn tr ưtr ướ ớ cc vvàà viêmviêmtimtim

VR VR đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy trongtrongllááchch,, timtim,, ththậậnn ccủủaa ccáá nhinhiễễmmCĐCĐ:: TriTriệệuu chchứứngng, KHV, KHVđiđiệệnn ttửử



IridovirusIridovirus trongtrong

nhânnhân TBTB gangan

ttụụ y y ccáá songsong



Cá

vượ c bị

bệnh

thân

chuyểnmàutối, gan

có

màu nâu; Cá

song chết

do bệnh

“cá

ngủ”

BBệệ hh d id i úú ââ hh ạạii ửử ếếbb àà



BBệệnhnh do vido vi rr úú tt gâygây

hohoạạii ttử ử ttếế bb àà oo thth ầầnn

kinhkinh

(Viral Nervous Necrosis = VNN)(Viral Nervous Necrosis = VNN)ĐâyĐây llàà mmộộtt b bệệnhnh truytruyềềnn nhinhiễễmm do vido vir r úútt gâygâynênnênvvàà còncònđđựựơ cơ c ggọọii vvớ ớ ii ccáácc têntên khkháácc nhaunhaunhưnhưhhộộii chchứứngng liliệệtt, vi, vi r r úúttgâygâyviêmviêmnãonãovvàà mmààngng nhnhệệnn,, b bệệnhnh xoayxoaytròntròn,, b bệệnhnh ththầầnnkinhkinhở ở ccáá,, b bệệnhnh viêmviêmnãonãoở ở ccáá..

1. NN1. NN :: Nordavirus Nordavirus .. ktkt 2525--30nm. VR 30nm. VR gâygây b bệệnhnh ccóó hhììnhnh ccầầuu,,nhânnhân

llàà

ssss

ARNARN

vvàà

khôngkhông

ccóó

vvỏỏ


bb ịị

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng :: BBệệnhnh

xxảảyy

rara

chchủủ

yyếếuu

trêntrên

ccáá

songsong

ngongoààii

rara

b bệệnhnh

còncòn

xxảảyy

rara

ở ở

mmộộtt

ssốố

loloààii

ccáá

bi biểểnn

khkháácc

nhưnhưccáá

tr tr áá p p……

BBệệnhnh đãđã đưđượ ợ cc b bááoo ccááoo đãđã xxảảyy raraở ở ThThááii lanlan,, Nh Nhậậtt b bảảnn,,ĐĐààii loan, Singapore,loan, Singapore,HyHy llạạ p p,, úúcc,, châuchâuÂuÂu,, InđônêxiaInđônêxia,,BruneiBruneivvàà Philippines.Philippines.



3. TC, B ệnh

tích

và

sự

phân

bố

bệnhCá bột, cá hươ ng nhiễm bệnh gây chết, màu nhợ t nhạt,mất tính thèmăn, mất cânbằngvàbơ i xoáy.Một sốcá chìm xuốngđáy sau nổi l ênbềmặt.

Bệnh xảy ra nghiêm tr ọngở cá <20 ngày tuổi.Cá bệnh thểhiện gan nhợ t nhạt, ruột tr ống r ỗng thức ănnhưng lại chứa đầy dịch màu xanh nâu, lách cóđốm đỏ

và viêm bóng hơ i.VR nhân lên trong mắt, não và các sợ i thần kinh làmảnh hưở ngđếncávàcòntạo ra các thểkhông bàoở tế

bào não và màng nhện.VR cũng nhân lên trong cơ quan sinh dục, gan, thận, dạdày và ruột.

Bệnh xảy raở Thái lan,Đài loan gây chết từ50-95% cá bột, cá hươ ngở To 26-30oC.



BBÖÖnhnh ®®èè mm trtr ¾¾ngng ëë tt «« mm ssóó White Spot Disease (WSD)White Spot Disease (WSD)

--

TrongTrong

22 ththËËpp

kkûû

võavõa

quaqua nhiÒunhiÒu

vôvô

dÞchdÞch

bbÖÖnhnh

xx¶¶yy rara trtrªª nn tt««mm nunu««ii, NN, NN chÝnhchÝnh llµµ do VR.do VR.

-- BBÖÖnhnh ®®è è mm trtr¾¾ngng ë ë tt««mm ssóó thth− −

êngêng xx¶¶yy rara vvµµ gg©©yynhiÒunhiÒu

thithiÖÖtt

hh¹¹ i.i.



1. T. T ªn gäi ña ÖnhhBaculovirusBaculovirus®®è è mm trtr¾¾ng (WSBV)ng (WSBV)

ViVi rróótt ®®è è mm trtr¾¾ng (WSV)ng (WSV)

BaculovirusBaculovirusgg©©y hoy ho¹¹ ii ttö ö tÕ tÕ bbµµoo bibiÓÓuu bb × ×vvµµ tÕ tÕ bbµµoomm¸u.u.

BBÖÖnhnh ®®è è mm trtr¾¾ng (WSD)ng (WSD)

HHééii chchø ø ngng ®®è è mm trtr¾¾ng do ving do vi rróótt (WSSV)(WSSV)



2. Ph. Ph ©n bè Önhh

BBÖÖnhnh ®− ®− î î cc bb¸o co c¸oo llÇÇnn ®®ÇÇuu titiªª nn xx¶¶yy rara ë ë §§ µµii

loan,loan,

TrungTrung

QuQu

è è

cc

nn

¨¨m 1991m 1991

--1992.1992.

BBÖÖnhnh xx¶¶yy rara ë ë NhNhËËtt bb¶¶n nn n¨m 1993 dom 1993 do nhnhËËppkhkhÈÈuu tt««mm tõ tõ TQ.TQ.

SauSau ®®ãã bbÖÖnhnh lanlan rara khkh¾¾pp nnääii nn¬ ¬ ii ë ë ChCh©©uu ¸ ::Ê Ê nn ®é®é,, InIn®«®«nnªª xiaxia,, TriÒuTriÒutitiªª nn, Malaysia,, Malaysia, ThTh¸ iilanlan,, ViViÖÖtt namnam rrååii lanlan sang Chsang Ch©©uu MMüü..



LLµµ

BaculovirusBaculovirus, VR, VR cãcã

hh × ×nhnh

queque

KT KT ccññaa VR: 70VR: 70--150 x 250150 x 250--420 nm420 nmCÊuCÊu

trtróócc

nhnh©©nn

ccññaa

VR lVR lµµ

ADNADN cãcã

chuchuççii

xoxo¾¾nn kÐpkÐp

3. T 3. T ¸ ¸ c c nh nh © © n n

g g © © y y b b Ö Ö nh nh



4. Lo. Lo μ

i bÞÞ

nhh

−

ëë

ngg

T T ««mm ssóó ë ë tÊttÊtcc¶¶ cc¸cc giaigiai ®®oo¹¹ n.n.

T T ««m bm b¹¹ c (tc (t««m he, tm he, t««mm nn− ¬ − ¬ ngng), t), t««m hem he chch©©nn

trtr¾¾ng, tng, t««mm ssóó NhNhËËtt bb¶¶n, tn, t««m rm r¶¶o...o...

VVµµ mméétt ssè è loloµµii gigi¸pp xx¸cc khkh¸cc:: CuaCua bbïï nn, t, t««mmccµµngng xanhxanh vvµµ Artemia Artemia ..



5.. TririÖu hh øngg ña «m bÖnhh

GiGi¶¶mm hohoÆÆcc bbáá ¨nnBiÕnBiÕn®®ææii mmµµu su s¾¾cc

BB¬ ¬ ii trtrªª nn ttÇÇngng mmÆÆtt vvµµ bb¸m vm vµµoo ththµµnhnh aoao

XuÊtXuÊthihiÖÖnn cc¸ cc ®®è è mm trtr¾¾ngng trtrªª nn vváá vví í ii ktkt 0,50,5--22mm.mm.

LLóócc ®®ÇÇuu ®®è è mm xuÊtxuÊthihiÖÖnn ë ë gigi¸pp ®®ÇÇuu ngngù ù cc,, ®®è è ttbôngbông ththø ø 55--66 sausau lanlan rara totoµµnn bbéé vváá tt««m.m.



Gii¸p

Çu

ggùc

«m bÞÞ

Önhh

èm

rr¾ngg



6.. ¶ nhh − ëëngg

rr ªn

ýý

hh ñ

T T ««mm gigi¶¶mm ¨nn ddÉÉnn ®®ÕnÕnruruéétt trtrè è ngng rrççngng

BBÖÖnhnh xx¶¶yy rara nhanhnhanh vvµµ ttûû llÖÖchÕtchÕtcaocao llªª nn ttí í ii100%100% trongtrong vvßßngng 33--1010 ngngµµyy..BBÖÖnhnh xx¶¶yy rara trtrªª nn nhiÒunhiÒuloloµµii gigi¸pp xx¸cc nunu««ii vvµµllµµmm biÕnbiÕn®®ææii ë ë nhiÒunhiÒucc¬ ¬ quanquan,, ttææchchø ø ccBBÖÖnhnh thth− − êngêng mmÉÉnn cc¶¶mm nhÊtnhÊtë ë tt««mm ssóó ccì ì 2,52,5

g/con,g/con, sausau khikhi thth¶¶ tt««mm ®− ®− î î cc 11 thth¸ngng..BBÖÖnhnh cãcã ththÓÓxuÊtxuÊthihiÖÖnn tõ tõ giaigiai ®®oo¹¹ nn ÊuÊutrtrïï ngng ®®ÕnÕntt««mm bbè è mmÑÑ..



T«m só

bÞ

bÖnh

®èm

tr¾ng do vi rút

Đốm tr ắng

do vikhuẩn

Bacillus ?



Cua

chÕt

trong

ao

t«m bÖnhT«m r¶o bÞ

bÖnh

®èm

tr¾ng



T«m gai

bÞ

bÖnh

®èm

tr¾ng



7.. Chh Èn o¸n bÖnhh

DDù ù aa vvµµo TCo TC bbÖÖnhnh:: rrÎÎ tiÒntiÒndÔdÔ¸pp dôngdông trongtrong Đ K Đ K thiÕuthiÕu

trangtrang

thiÕtthiÕt

bÞbÞ

hihi

ÖÖnn

®¹®¹

i.i.

PP mPP m«« bbÖÖnhnh hhääcc:: QuanQuan ss¸ tt thÊythÊyssù ù tt¨ngng sinhsinh tÕ tÕ bbµµoobibiÓÓuu mm«« vvµµ mm«« liliªª nn kÕtkÕtccññaa mangmang hohoÆÆcc dd¹¹ ddµµy ty t««mm

bbÖÖnhnh..QuanQuan ss¸ tt hh × ×nhnh dd¹¹ ng,ng, ktkt ccññaa VRVR dd− í − í ii KHVKHV ®®iiÖÖnn ttö ö ..CCĐĐ bb»»ngng PCRPCR chocho kÕtkÕtququ¶¶ nhanhnhanh,, chÝnhchÝnhxx¸cc ngayngay tõ tõ khikhi tt««m chm ch− − aa cãcã dÊudÊuhihiÖÖuu bbÖÖnhnh..MMéétt ssè è PP PP sinhsinh hhääcc phph©©nn ttö ö khkh¸cc còngcòng cãcã ththÓÓ¸pp dôngdông®Ó®ÓCCĐĐ bbÖÖnhnh nnµµyy nhnh− − ngng chch− − aa ¸pp dôngdông ë ë VN.VN.



9.. Phh ßngg Önhh

KhKhö ö trtrïï ngng aoao nunu««ii,, lÊylÊynn− í − í cc qua vqua v¶¶ii llääcc,, khkhö ö trtrïï ngngnn− í − í cc aoao sausau ®®ãã mmí í ii gg©©y my mµµuu rrååii thth¶¶ tt««m.m.KiKiÓÓmm dÞchdÞchchchÆÆtt chchÏÏ ngunguåånn tt««mm bbè è mmÑÑtrtr− í − í cc khikhi sinhsinhss¶¶n vn vµµ tt««mm gigiè è ngng trtr− í − í cc khikhi thth¶¶..

TrongTrong ququ¸ trtr × ×nhnh nunu««ii trtr¸nhnh cc¸cc ngunguåånn ®−

®−

aa mmÇÇmm bbÖÖnhnhvvµµoo hhÖÖththè è ngng nunu««ii: t: t««m cm c¸ tt¹¹ p vp vµµoo hhÖÖththè è ngng nunu««ii,,ngng− − êiêi nunu««ii,, dôngdông côcô vvµµ ®®ÞchÞchhh¹¹ i:i: chimchim, r, r¾¾n,n, chuchuéétt......

§§ ÆÆcc bibiÖÖtt ll− − u ýu ý trongtrong trtr− − êngêng hhî î pp ddïï ngng ththø ø cc ¨n tn t− ¬ − ¬ iissè è ngng..QuQu¶¶nn lýlý vvµµ chch¨mm sãcsãc ttè è tt tt««mm nunu««ii

SSửửddụụng ng ccáácc chchấấtt KTMDKTMDAntiWSDAntiWSD ((PhanPhan ThanhThanh PhPh− î − î ngng)?)?



BBệệ hh đđầầ àà



BBệệnhnh

đđầầuu

vvààngng

((YellowheadYellowhead Disease = YHD)Disease = YHD)1.1. TT áá cc

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh

BBệệnhnh đđầầuu vvààngng gâygâyrara b bở ở ii VR (VR (YellowheadYellowheadvirus =virus =YHV),YHV),nhânnhânVR VR ccóó ccấấuu tr tr úúcc ssss ARNARN,, ddạạngng ththẳẳngng ccóók k ííchch thưthướ ớ cc 4444±±6 x 1736 x 173±±13 nm, VR 13 nm, VR ccóó vvỏỏ b bọọcc vvàà ccóó

liênliênquanquanvvớ ớ ii VR VR trongtronghhọọCoronaviridaeCoronaviridae .. K K ííchch thưthướ ớ ccccủủaa gennomegennomexxấấ p p xxỉỉ 2222 KilobasesKilobases. VR . VR kýký sinhsinhở ở cơ cơ quanquanLymphoLympho(LOV)(LOV)vvàà ở ở mangmang(GAV)(GAV)tômtômssúú..TrongTrong22 loloạạii LOVLOVvvàà GAVGAV chchỉỉ ccóó GAVGAV đưđượ ợ cc bi biếếtt gâygâyrara ttỷỷ llệệchchếếtt..



Hình dạng của VR trong mô Lympho

ễễ



2.2. LoLo àà ii

nhinhi ễễmm

TrongTrongTN:TN:TômTômssúú;; CCảảmm nhinhiễễmm:: TômTômssúú Nh Nhậậtt b bảảnn,, tômtômhehe chânchântr tr ắắngng…… đđềềuu b bịị nhinhiễễmm b bệệnhnh,, riêngriêngtômtômr r ảảoo ccóókhkhảảnăngnăng chchốốngng llạạii b bệệnhnh,, mmộộtt ssốố loloạạii tômtômkhkháácc khôngkhông b bịị

ảảnhnh hưhưở ở ngng ccủủaa b bệệnhnh nhưngnhưng mangmangVR.VR.3.3. PhânPhân

bbốố

bbệệnhnh

BBệệnhnh đđầầuu vvààngngảảnhnh hưhưở ở ngng đđếếnn tômtômnuôinuôiở ở châuchâuÁÁ nhưnhưTrungTrungQuQuốốcc,, ấấnn đđộộ, Philippine, Philippinevvàà ThThááii lanlan..TrongTrong b bááoo ccááoo hhệệththốốngng b bệệnhnh Đ VTSĐ VTS hhààngng quýquýnămnăm

19991999vvàà 20002000ccủủaa vvùùngng ChâuChâuÁÁ ThThááii BBììnhnh Dươ ngDươ ng chochoththấấyy ở ở MalaysiaMalaysiaxxảảyy rara b bệệnhnh vvààoo ththáángng 6,6,ở ở PhilippinePhilippinexxảảyy rara vvààoo ththáángng 11--33 vvàà ththáángng 7;7;ở ở SrilancaSrilanca b bệệnhnh xxảảyy rara

vvààoo ththáángng 11 vvàà ở ở ThThááii LanLan b bệệnhnh xxảảyy rara quanhquanhnămnăm..

44 BiBiểểu hihiệện củủa tôtôm bbệệ hnh



4.4. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

tômtôm

bbệệnhnhTr ưTr ướ ớ cc khikhi ph pháátt b bệệnhnh 22--44 ngngààyy tômtômthưthườ ờ ngng ănăn nhinhiềềuu b bấấtt thưthườ ờ ngng

sausauddừừngng ănăn đđộộtt ngngộộtt..TTỷỷ llệệchchếếtt b bệệnhnh ccóó ththểểlênlên ttớ ớ ii 100%100%trongtrongvòngvòng33--55 ngngààyy ph pháátt b bệệnhnh..TômTôm b bịị b bệệnhnh thưthườ ờ ngng b báámm r r ììaa aoao hohoặặcc nnổổii lênlên b bềềmmặặtt,, gangantutuỵỵ bi biếếnn mmààuu vvàà xuxuấấtt hihiệệnn mmààuu vvààngngở ở gigiáá p p đđầầuu ngngựựcc chchíínhnh vvậậyy ccóótêntên ggọọii ccủủaa b bệệnhnh..TrênTrênthânthântômtômxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu nhnhợ ợ tt nhnhạạtt khôngkhông b bììnhnh thưthườ ờ ngng..BBệệnhnh xuxuấấtt hihiệệnn ở ở tômtômPostPosttrêntrên2020 ngngààyy tutuổổii vvàà đđặặcc bi biệệtt llàà tômtômllớ ớ nn hơ nhơ n thưthườ ờ ngng nhnhạạyy ccảảmm nhưngnhưng tômtômPostPostdưdướ ớ ii 1515 ngngààyy llạạiikhôngkhông b bịị b bệệnhnh..

ThThậậtt ththậậnn tr tr ọọngng trongtrongCCĐĐ khikhi ttỷỷ llệệchchếếtt gâygâyrara b bở ở ii b bệệnhnh đđầầuu vvààngngmmàà khôngkhôngxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu vvààngng trêntrêngigiáá p p đđầầuu ngngựựcc..BiBiểểuu hihiệệnn b bệệnhnh llàà khôngkhôngluônluônththấấyy vvàà ssựựvvắắngng mmặặtt khôngkhôngccóónghngh ĩ ĩ aa khôngkhôngnhinhiễễmm VR VR đđầầuu vvààngng vvàà ccầầnn CCĐĐ nhanhnhanh b bằằngng PP22

nhunhuộộmm mangmangvvàà mmááuu..



TômTôm

ssúú

bbịị

bbệệnhnh

đ đ ầầuu

v v ààngng



TCTC tômtôm

v v àà

mangmang

tômtôm

bbệệnhnh

ệệ



5. C5. C ĐĐ

bbệệnhnhQuanQuanssáátt b bằằngng mmắắtt thưthườ ờ ngng:: CCóó ththểểnghinghitômtômnhinhiễễmm b bệệnhnhđđầầuu vvààngng khikhi ththấấyy ccáácc ddấấuu hihiệệuu sausau:: tăngtăng ttỷỷ llệệănăn b bấấttthưthườ ờ ngng sausaugigiảảmm đđộộtt ngngộộtt,, tômtôm b bệệnhnh xuxuấấtt hihiệệnn r r ììaa aoao,, b bềềmmặặtt vvàà tômtôm bơ i bơ i llờ ờ đđờ ờ ,, tômtômccóó ththểểxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu nhnhợ ợ ttnhnhạạtt trêntrênthânthân,, mangmangvvàà vvùùngng gangantutuỵỵ,, mmààuu vvààngng xuxuấấtthihiệệnn ở ở gigiáá p p đđầầuu ngngựựcc..TrongTrongtr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p nghinghingngờ ờ thuthummẫẫuu chochoccáácc chchẩẩnn đođoáánnkhkháácc..ÉÉ p p mangmang:: CCốốđđịịnhnh totoàànn b bộộ tômtômhohoặặcc mangmangtômtômtrongtrongDD22

ccố

ố

đđị

ị

nhnh

DavidsonDavidson

’’ss

đđể

ể

quaqua

đêmđêm

,,r r ử

ử

aa

mangmang

quaqua

nưnướ ớ

cc

mmááyy đđểểloloạạii b bỏỏ thuthuốốcc ccốốđđịịnhnh vvàà nhunhuộộmm b bằằngng Mayer Mayer BennettBennett’’s H&E.s H&E.LLààmm ssạạchch mmẫẫuu b bằằngng xylenexylene,, ddàànn mmỏỏngngmangmangr r ồồii ggắắnn vvàà quanquanssáátt bi biếếnn đđổổii ccủủaa ttếế b bààoo BaBa zơ zơ ,, ttếế b bààoo hhììnhnh ccầầuu,, ttếế b bààoo chchấấtt ccóó đưđườ ờ ngng k k íínhnh xxấấ p p xxỉỉ 22μμ m.m.

NhuNhuộộmm mmááuu:: ddàànn đđềềuu mmááuu quanquanssáátt ththấấyy thothoááii hohoáá ttếếbbààoo



Nhu Nhuộộmm mmááuu:: ddàànn đđềềuu mmááuu quanquanssáátt ththấấyy thothoááii hohoáá ttếế b bààoo,,khôngkhôngththấấyy ssựựnhinhiễễmm khukhuẩẩnn..

CCóó ththểểở ở GGĐĐ

đđầầuu ccủủaa b bệệnhnh đđầầuu vvààngng ccáácc ttếế b bààoo mmááuu ccóó bi biếếnnđđổổii nhânnhân.. Nh Nhữữngng thaythayđđổổii llàà khkhóó ththấấyy đđốốii vvớ ớ ii nhnhữữngng concontômtômốốmm vvììtômtômốốmm b bịị mmấấtt mmộộtt ssốố ttếế b bààoo mmááuu nênnênccầầnn kikiểểmm tratra concontômtômkhokhoẻẻtrongtrongaoao tômtôm b bệệnhnh..MMẫẫuu mmááuu tômtômđưđượ ợ cc thuthu b bằằngng SyringeSyringeccóó chchứứaa 22 llầầnn ththểểttííchchformalin 25%formalin 25%hohoặặcc DD22 ccốốđđịịnhnh DavidsonDavidson’’s.s. MMẫẫuu mmááuu nghinghi

b bịị b bệệnhnh đưđượ ợ cc tr tr ộộnn vvớ ớ ii DD22

trongtrongsyringesyringenhnhỏỏgigiọọtt rara lamlamk k íínhnh,,ddàànn đđềềuu đđểểkhôkhôttựựnhiênnhiêntrongtrongkhôngkhôngkhkhíí sausaunhunhuộộmm b bằằngngH&EH&Ehohoặặcc thuthuốốcc nhnhộộmm khkháácc,, khkhửửnưnướ ớ cc sausau ggắắnn..CCĐĐ b bằằngng PP22 mômô b bệệnhnh hhọọcc:: CCốốđđịịnhnh tômtômyyếếuu nghinghi b bịị b bệệnhnhtrongtrongdungdungddịịchch ccốốđđịịnhnh DavidsonDavidson’’s,s, ccắắtt mômô r r ồồii nhunhuộộmmH&EH&Esoisoi k k íínhnh xemxemssựự bi biếếnn đđổổii ccủủaa ttếế b bààoo gangantutuỵỵ,, ddạạddààyy,,mômô mangmang..CCĐĐ b bằằngng P2 KHVP2 KHVđ đ iiệệnn ttửửquanquanssáátt hhììnhnh ddạạngng,, ccấấuu tr tr úúcc ccủủaa VR.VR.CĐ CĐ b bằằngng P2 SHPT: PCR, Western Blot.P2 SHPT: PCR, Western Blot.



Cơ

quan

tạo

máu

haemolyphoid

có

nhiều

nhân

tế

bào

thoái

hóa

k ết

đặc, bắt màuđỏ đậm



TrTráánhnh thaythayđđổổii pHpHđđộộtt ngngộộtt vvàà pHpHkhôngkhông> 9> 9 khôngkhôngđđểểhhààmm



Tr Tr áánhnh thaythayđđổổii pH pHđđộộtt ngngộộtt vvàà pH pHkhôngkhông> 9,> 9,khôngkhôngđđểểhhààmmlưlượ ợ ngng ôô xyxy hohoàà tantan ththấấ p p (<2mg/l)(<2mg/l)trongtrongththờ ờ ii giangianddààii.,., đđộộkikiềềmmkhôngkhôngthaythayđđổổii ququáá 0,50,5 trongtrongngngààyy..Tr Tr áánhnh ddùùngng ththứứcc ănăn tươ itươ i ssốốngng trongtrongccáácc aoao nuôinuôithươ ngthươ ng ph phẩẩmm,,tr tr ừừkhikhi ccáácc ththứứcc ănăn nnààyy đãđã đưđượ ợ cc khkhửử tr tr ùùngng vvàà hhấấ p p Pasteur.Pasteur.ĐĐốốii vvớ ớ ii aoao tômtôm b bệệnhnh ddùùngng chlorinechlorinedidiệệtt totoàànn b bộộ tômtômvvàà ccáácc sinhsinh

vvậậtt mangmangmmầầmm b bệệnhnh trongtrongaoao..TômTômchchếếtt vvàà ccáácc sinhsinhvvậậtt khkháácc đưđượ ợ cc didi chuychuyểểnn đđểểchônchônhohoặặcc đđốốttnnếếuu khôngkhôngdidi chuychuyểểnn đưđượ ợ cc aoao ccầầnn đđểểkhôkhôtr ưtr ướ ớ cc khikhi ththảảllạạii gigiốốngng.. N Nếếuu b bệệnhnh xxảảyy raraở ở ggđ đ tômtômđãđã llớ ớ nn ccầầnn thuthuhohoạạchch ggấấ p p vvàà xxửử lýlýnưnướ ớ cc aoao nuôinuôi b bằằngng Chlorine 4Chlorine 4ngngààyy tr ưtr ướ ớ cc khikhi thothoáátt rara ngongoààii MT.MT.TTấấtt ccảảccáácc chchấấtt ththảảii khkháácc ccầầnn đưđượ ợ cc trôntrônhohoặặcc đđốốtt,, ccầầnn chchúú ýý xxửử lýlýququầầnn ááoo ngưngườ ờ ii thuthuhohoạạchch b bằằngng chlorinechlorinetr ưtr ướ ớ cc khikhigigiặặtt,, ccầầnn khkhửửtr tr ùùngng ddụụngng ccụụ,, xexe vvậậnn chuychuyểểnn tômtômttừừaoao b bệệnhnh b bằằngng chlorinechlorinevvààccầầnn thôngthông b bááoo chochohhààngng xxóómm bi biếếtt đđểểkhôngkhôngthaythaynưnướ ớ cc íítt nhnhấấtt llàà 44ngngààyy k k ểểttừừngngààyy ththááoo nưnướ ớ cc aoao b bệệnhnh.. Nh Nhàà mmááyy chchếế bi biếếnn ccũũngng ccầầnn đưđượ ợ cc thôngthông b bááoo ngunguồồnn tômtôm b bịị b bệệnhnhđđểểtr tr áánhnh ssựự lanlan truytruyềềnn b bệệnhnh quaquaccáácc côngcôngtenten nơ nơ chchứứaa hhààngng hohoặặccccáácc chchấấtt ththảảii trongtrongququáá tr tr ììnhnh chchếế bi biếếnn..

HHộội chi chứứng Taura hay HC tôm bôngng Taura hay HC tôm bông



HHộội chi chứứng Taura hay HC tôm bôngng Taura hay HC tôm bông

(Taura Syndrome = TS)(Taura Syndrome = TS)1.1. TT áá cc

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnhVR VR ccóó hhììnhnh khkhốốii 2020 mmặặtt,, khôngkhôngccóó vvỏỏ b bọọcc thuthuộộcc hhọọPicornaviridaePicornaviridae ..VR VR ccóó ktkt 3131--32 nm,32 nm,nhânnhânccủủaa VR VR ccóó mmộộtt chuchuỗỗii xoxoắắnn đơ nđơ n ssARNssARN,, ddààiixxấấ p p xxỉỉ 10,2 kb.10,2 kb.

2.2. LoLo àà ii

nhinhi ễễmmVR VR gâygâyhhộộii chchứứngng TauraTaurathưthườ ờ ngng nhinhiễễmmở ở mmộộtt ssốố loloààii tômtômhehe MMỹỹ.. LoLoààiitômtômnhnhạạyy ccảảmm nhnhấấtt vvớ ớ ii b bệệnhnh nnààyy llàà tômtômhehe chânchântr tr ắắngng (P.(P. vanameivanamei ),),ngongoààii rara mmộộtt ssốố loloààii tômtômkhkháácc ccũũngng ccóó ththểểnhinhiễễmm nhưnhư tômtômssúú,, tômtômheheTQ,TQ,tômtômssúú Nh Nhậậtt b bảảnn……

3.3. PhânPhân

bbốố

đđịịaa

lýlýHHộộii chchứứngng TauraTaurađưđượ ợ cc xxáácc đđịịnhnh llầầnn đđầầuu ở ở tr tr ạạii tômtômnuôinuôiggầầnn sôngsôngTauraTauraccủủaa Ecuador Ecuador nămnăm 19921992nênnênđưđượ ợ cc đđặặtt luônluôntêntên b bệệnhnh.. SauSauđđóó b bệệnhnh lanlan sangsangkhkhắắ p p ccáácc vvùùngng nuôinuôitômtômở ở MMỹỹLaLa tinhtinh bao baoggồồmm ccảả

HawaiiHawaii

vvàà b bờ ờ

bi biể

ể

nn

ThTh

ááii

BB

ììnhnh

Dươ ngDươ ng

ccủ

ủ

aa

Colombia, Costa Rica,Colombia, Costa Rica,

Ecuador, El Salvador, Mexico, PanamaEcuador, El Salvador, Mexico, Panamavvàà Peru.Peru.



HHộộii chchứứngng TauraTauraccũũngng đưđượợcc bbááoo ccááoo đãđã xxảảyy raraởở tômtômnuôinuôithuthuộộcc bbờờ



HHộộii chchứứngng TauraTauraccũũngng đưđượ ợ cc b bááoo ccááoo đãđã xxảảyy raraở ở tômtômnuôinuôithuthuộộcc b bờ ờ bi biểểnn AtlanticAtlanticccủủaa Belize, Brazil, Columbia, Mexico, VenezuelaBelize, Brazil, Columbia, Mexico, Venezuelavvàà ph phííaa đôngđôngnamnamFloridaFloridaccủủaa nưnướ ớ cc MMỹỹ,, namnamCarolinaCarolinavvàà Texas.Texas.HHộộii chchứứngng nnààyy ccũũngng đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy ở ở tômtômhehe ttựựnhiênnhiênở ở Ecuador, ElEcuador, ElSalvador, HondurasSalvador, Hondurasvvàà Mexico.Mexico.TSVTSVđưđượ ợ cc ghighinhnhậậnn ở ở mimiềềnn đôngđông b báánn ccầầuu nhưnhưĐĐààii LoanLoanvvàà mmộộtt ssốố ttỉỉnhnhccủủaa TQTQnhnhữữngng vvùùngng nhnhậậ p p tômtômhehe chânchântr tr ắắngng ttừừTrungTrungMMỹỹ..HHộộii chchứứngng TauraTauraccũũngng đãđã đưđượ ợ cc titiệệtt tr tr ừừ rara khkhỏỏii tômtômnuôinuôiở ở FloridaFloridavvààBelize.Belize.

4.4. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnhTSTS thưthườ ờ ngng xxảảyy raraở ở tômtômPostPostsausaukhikhi ththảả1414--4040 ngngààyy trongtrongaoao nuôinuôithươ ngthươ ng ph phẩẩmm,, tuytuynhiênnhiêngđgđ tômtômllớ ớ nn ccũũngng ccóó ththểể b bịị ảảnhnh hưhưở ở ngng..

QuQuáá tr tr ììnhnh b bệệnhnh đưđượ ợ cc chiachiallààmm 33 giaigiaiđođoạạnn::-- PhaPhaccấấ p p ttíínhnh:: HHầầuu hhếếtt ttỷỷ llệệchchếếtt b bệệnhnh caocaoxxảảyy raraở ở giaigiaiđođoạạnn nnààyy..



5.5. CĐCĐ bbệệnhnh



5.5. C C bbệệnhnhQuanQuanssáátt b bằằngng mmắắtt thưthườ ờ ngng::

-- TômTôm b bệệnhnh thưthườ ờ ngng ccóó mmààuu đđỏỏnhnhạạtt,, đđặặcc bi biệệtt ở ở đuôiđuôi vvààchânchân..-- MMààuu ssắắcc thaythayđđổổii llàà dodo tăngtăng titiếếtt mmààuu đđỏỏ ttừừ bi biểểuu b bìì ccủủaa

vvỏỏ,, tômtômccóó bi biểểuu hihiệệnn mmềềmm vvỏỏ,, ruruộộtt tr tr ốốngng r r ỗỗngng vvàà thưthườ ờ ngng b bịị chchếếtt trongtrongququáá tr tr ììnhnh llộộtt xxáácc vvàà thuthu hhúútt chimchim..-- BBấấtt ccứứ tômtômhehe chânchântr tr ắắngng hayhaytômtômkhkháácc ssốốngng ssóótt đưđượ ợ cc

quaqua

vvụ

ụ

ddị

ị

chch

đđề

ề

uu

đưđượ ợ

cc

ggọ

ọ

ii

llàà

tômtôm

mangmang

tr tr

ùùngng

.

.-- TuyTuy nhiênnhiênkhôngkhôngccóó bi biểểuu hihiệệnn b bệệnhnh..PP22 mômô b bệệnhnh hhọọcc ccóó ththểểCCĐĐ đưđượ ợ cc b bệệnhnhở ở ccảảggđ đ tômtômPostPostvvààggđ đ tr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh..ỞỞgiaigiaiđođoạạnn mãnmãnttíínhnh ttííchch luluỹỹccáácc ttếế b bààoohhììnhnh ccầầuu trongtrongcơ cơ quanquanLymphoLympho..PP SHPT: PCR, In situ HybridizationPP SHPT: PCR, In situ HybridizationDDùùngng KHVKHVđiđiệệnn ttửử. VR . VR ccóó ddạạngng hhììnhnh khkhốốii khôngkhôngccóó vvỏỏ b bọọcc ccóó đưđườ ờ ngng k k íínhnh 3131--32nm.32nm.

NhânNhân ttếếbbààoo bibiểểuu mômô nhinhiễễmm VRVR



NhânNhân ttếế bbààoo bibiểểuu mômô

nhinhiễễmm VR VR

thothoááii hhóóaa



LLớ ớ pp bibiểểuu mômô tômtôm chânchân trtr ắắngng thth ấấyy rõrõ ccáá cc thth ểể vvùù ii bbắắtt mm àà uu xanhxanh đenđen vvàà VK VK hh ì ìnhnh queque (X100)(X100)

66 TT ềề bbệệ hh



6.6. TruyTruy ềềnn

bbệệnhnh

TômTômssốốngng ssóótt đưđượ ợ cc quaquavvụụddịịchch ccóó ththểểduyduytr tr ìì mmầầmm b bệệnhnh trongtrongcơ cơ quanquanlympholympho,, nhnhữữngng tômtômnnààyy ccóó ththểểtruytruyềềnn b bệệnhnh sangsangccáácc tômtômkhkháácc nhnhạạyy ccảảmm theotheođưđườ ờ ngng truytruyềềnn ngangngangthôngthôngquaqua phân phân,, nưnướ ớ cc ththảảii..ĐưĐườ ờ ngng truytruyềềnn ddọọcc ccũũngng ccầầnn ph phảảii đđểểý.ý.

SinhSinhvvậậtt nưnướ ớ cc vvàà ccảảchimchim bi biểểnn ccũũngng đđóóngng vaivai tròtròmmắắtt xxííchch sinhsinhhhọọcc trongtrongququáá tr tr ììnhnh truytruyềềnn..

HHộộii chchứứngng b bệệnhnh ccóó ththểểttììmm ththấấyy trongtrongssảảnn ph phẩẩmmtômtômđôngđôngllạạnhnh..

77. XXửử lýlý bbệệnhnh



7.7. XXử ử

lýlý

bbệệnhnhTrongTrongnhinhiềềuu vvùùngngở ở TrungTrungMMỹỹnơ inơ i b bệệnhnh thưthườ ờ ngng xuxuấấtt hihiệệnnccáácc tr tr ạạii tômtômccóó xuxu hưhướ ớ ngng ddùùngng tômtômgigiốốngng đđáánhnh b bắắtt ngongoààiittựựnhiênnhiênhơ nhơ n tômtômnuôinuôittừừccáácc tr tr ạạii.. ĐiĐiềềuu nnààyy chochottỷỷ llệệnuôinuôissốốngng đđếếnn khikhi thuthu hohoạạchch caocao hơ nhơ n dodo tômtômgigiốốngng đđáánhnh b bắắttngongoààii ttựựnhiênnhiênccóó khkhảảnăngnăng chchốốngng llạạii b bệệnhnh TSTS ttốốtt hơ nhơ n..ChiChiếếnn lưlượ ợ cc ququảảnn lýlý sausaukhikhi ththảảngưngườ ờ ii tata quanquantâmtâmđđếếnn mmậậttđđộộ ththảảgigiốốngng trongtrongnuôinuôi b báánn thâmthâmcanhcanhđđốốii vvớ ớ ii b bệệnhnh thithiệệtthhạạii nnặặngng thưthườ ờ ngng xxảảyy raraở ở gđgđ đđầầuu ccủủaa chuchuk k ỳỳ nuôinuôi..ChChọọnn gigiốốngng tômtômđđểểnângnângcaocaossứứcc chchốốngng chchịịuu vvớ ớ ii b bệệnhnhccũũngng llàà mmộộtt điđiềềuu ccầầnn llààmm..KhKhửử tr tr ùùngng ccẩẩnn ththậậnn ccáácc aoao nuôinuôitr tr áánhnh duyduytr tr ìì mmầầmm b bệệnhnh ttừừtômtômttạạ p p,, ccáácc vvậậtt chchấấtt ttồồnn dưdư ttừừ llứứaa nuôinuôitr ưtr ướ ớ cc r r ồồii ththảảllạạiigigiốốngng ttừừnhnhữữngng concongigiốốngng khôngkhôngmangmangmmầầmm b bệệnhnh đưđượ ợ ccssảảnn xuxuấấtt ttừừ tômtôm b bốốmmẹẹssạạchch b bệệnhnh..

Bệ h òi ở tô ú



Bệnh

còi ở

tôm

sú

Monodon Baculovirus (MBV) Disease(MBV) Disease

BBệệnhnh ccóó liênliênquanquannhinhiềềuu đđếếnn ssựựnhinhiễễmm khukhuẩẩnn còncònggọọii ““BBệệnhnh vvỏỏ””ĐâyĐây llàà b bệệnhnh VR VR đưđượ ợ cc CĐ CĐ đđầầuu tiêntiêntrêntrêntômtômssúú ở ở gđgđ ấấuu tr tr ùùngng,, tômtômgigiốốngng vvàà tômtômtr ưtr ưở ở ngng ththàànhnhKT VR: 75x300 nm.KT VR: 75x300 nm.BBệệnhnh xxảảyy rara trêntrêntômtômssúú,, tômtômhe,he, tômtômr r ảảoo……BiBiểểuu hihiệệnn:: tômtômnhinhiễễmm b bệệnhnh ccóó mmààuu xxáámm nhnhợ ợ tt nhnhạạtt,, chchậậmm chchạạmm,, b bỏỏănăn vvàà PTPT k k éémm.. BBệệnhnh xxảảyy rara trêntrênccáácc gđgđ PTPT ccủủaa tômtôm..TăngTăng cưcườ ờ ngng PTPT ttảảoo đđááyy vvàà VK VK ddạạngng ssợ ợ ii ccóó ththểểgâygâySVSV b báámm trêntrên

mangmang..SauSaukhikhi ththảảtômtôm4545 ngngààyy,, vvớ ớ ii mmậậtt đđộộ44--100 con/m100 con/m22,, ttỷỷ llệệtômtômsinhsinhtr ưtr ưở ở ngng chchậậmm,, ganganttụụyy chuychuyểểnn mmààuu vvààngng nhnhạạtt sangsangđđỏỏnâunâu..



Tômsúnhiễm



nhiễm bệnh

Gan

tụy tôm sú

nhiễm bệnh MBV,các

thể ẩn màuđỏ,nhuộm H&E

ẢẢnhnh hưhưở ở ngng trêntrênkýký chchủủ: VR : VR ccóó ththểểgâygây ph pháá hhủủyy ccấấuuể



gg ýý g yg y pp yytr tr úúcc ganganttụụyy,, đưđườ ờ ngng tiêutiêuhhóóaa.. ThThểểvvùùii llấấ p p đđầầyy TBTBganganttụụyy vvàà đưđượ ợ cc đđẩẩyy vvààoo ốốngng sausau khikhi đãđã b bịị ph pháá hhủủyy..DDẫẫnn đđếếnn hohoạạii ttửửvvàà b bộộii nhinhiễễmm VK.VK.

PP33 llàà gđgđ ssớ ớ mm nhnhấấtt đãđã ph pháátt hihiệệnn ththấấyy b bịị nhinhiễễmm MBVMBVTTỷỷ llệệnhinhiễễmm MBVMBVcaocao ttừừ2020--100%.100%.TTỷỷ llệệchchếếtt b bệệnhnhccộộngng ddồồnn tômtômssúú nhinhiễễmm MBVMBVllàà 2020--100%100%TômTômnuôinuôivvớ ớ ii mmậậtt đđộộddầầyy, stress,, stress,ttỷỷ llệệnhinhiễễmm vvààchchếếtt b bệệnhnh caocao..

CĐCĐ:: ThThểểvvùùii đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy ththấấyy trongtrongnhunhuộộmm xanhxanhmalachitemalachitegangan ttụụyy.. LLáátt ccắắtt mômô BHBHththểểhihiệệnn ssựựxâmxâmnhinhiễễmm TBTB ááii toantoan,, nhinhiềềuu ththểểvvùùii xuxuấấtt hihiệệnn vvớ ớ ii ssựựtăngtăng sinhsinhnhânnhânmômô ganganttụụyy..

ặặ ễễ



NgănNgăn

chchặặnn

ssự ự

nhinhi ễễmm

vivi rr úú tt

KhôngKhôngccóó điđiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh vivi r r úútt ở ở tômtôm,, ccáá nênnênccầầnn ngănngăn chchặặnn ssựựxâmxâmnhinhiễễmm vivi r r úútt vvààoo tômtômccáá

Ngăn Ngăn chchặặnn ssựựnhnhậậ p p gigiốốngng tômtôm,, ccáá mangmangmmầầmm b bệệnhnhSSửửddụụngng tômtômccáá b bốốmmẹẹkhôngkhôngnhinhiễễmm VR VR R R ửửaa naupliinauplii b bằằngng thuthuốốcc ssáátt tr tr ùùngng

R R ửửaa tr tr ứứngng b bằằngng nưnướ ớ cc khkhửử tr tr ùùngng ôzônôzônDiDiệệtt ccáácc sinhsinhvvậậtt mangmangmmầầmm b bệệnhnh trongtrongaoao b bằằngng chlorinechlorine Ngăn Ngăn chchặặnn ssựựxâmxâmnhnhậậ p p VR VR vvààoo hhệệththốốngng nuôinuôi b bằằngng lưlướ ớ ii llọọcc 250250μμ

Tr Tr áánhnh ththảảgigiốốngng trongtrongththờ ờ ii điđiểểmm hayhayxxảảyy rara ddịịchch b bệệnhnhSSửửddụụngng concongigiốốngng khôngkhôngmangmangmmầầmm b bệệnhnhShock Shock tômtômgigiốốngng b bằằngng formalineformaline100ppm 30100ppm 30 ph phúútt

GiGiảảmm ccáácc ĐK ĐK gâygâystressstresstrongtrongkhikhinuôinuôi

TTạạoo ccáácc ĐK ĐK ttốốtt trongtrongQTQTnuôinuôiThThựựcc hihiệệnn nghiêmnghiêmngngặặtt đkđk vvệệsinhsinh



ThThựựcc hihiệệnn nghiêmnghiêmngngặặtt đk đk vvệệsinhsinhTr Tr áánhnh ddùùngng ththứứcc ănăn tươ itươ i ssốốngng khôngkhôngrõrõ ngunguồồnn ggốốcc,, ccầầnn xxửử lýlý ththứứcc ănăntr ưtr ướ ớ cc khikhiddùùngng ((hhấấ p p pasteur pasteur 6060oo trongtrong1515 ph phúútt))ChChỉỉ ddùùngng ththứứcc ănăn khôkhôccóó hhààmm lưlượ ợ ngng DD22 ththííchch hhợ ợ p pDDùùngng ththứứcc ănăn ccóó b bổổsung VTM C 100sung VTM C 100 ppm ppm(1gVTMC/10 kg(1gVTMC/10 kgththứứcc ănăn).).ThưThườ ờ ngng VTMCVTMCtrêntrênththịị tr ưtr ườ ờ ngng 10%10%vvậậyy ccầầnn tr tr ộộnn 1g/1kg1g/1kgththứứcc ănănSSửửddụụngng chchấấtt KTMDKTMDtr tr ộộnn ththứứcc ănăn nhưnhư peptidoglycan peptidoglycan0,2mg/kg0,2mg/kgtr tr ọọngnglưlượ ợ ng/ngng/ngààyy trongtrong22--33 ththáángng hayhayFucoidanFucoidan5050--100 mg/kg100 mg/kgtôm/ngtôm/ngààyytrongtrong1515 ngngààyyTheoTheodõidõivvàà ph pháátt hihiệệnn b bệệnhnh ssớ ớ mm vvàà khkhốốngng chchếếccáácc yyếếuu ttốốstress do MTstress do MTThưThườ ờ ngng xuyênxuyênkikiểểmm tratra ttììnhnh tr tr ạạngng ssứứcc khkhỏỏee ĐVĐV nuôinuôivvàà ccáácc yyếếuu ttốốMTMTKiKiểểmm sosoáátt ssựự lanlan truytruyềềnn b bệệnhnh trongtrongtrangtrangtr tr ạạiiKhôngKhôngththảảii ccáácc chchấấtt ccóó chchứứaa mmầầmm b bệệnhnh rara ngongoààii MTMTDiDi chuychuyểểnn ngayngayccáá tômtômchchếếtt rara khkhỏỏii hhệệththốốngng nuôinuôiSauSaummỗỗii llứứaa nuôinuôi ph phảảii llààmm nghiêmnghiêmcôngcôngttáácc khkhửử tr tr ùùngng hhệệththốốngng nuôinuôi

T μ i liiÖu hamham hh¶o



T μ i liiÖu hamham hh¶o

FAO & NACA, 2001. Asia Diagnostic Guide to AquaticFAO & NACA, 2001. Asia Diagnostic Guide to AquaticAnimal Diseases. PP 178Animal Diseases. PP 178--182.182.

LightnerLightner, D.V. 1996. A hand book of Shrimp Pathology, D.V. 1996. A hand book of Shrimp Pathologyand Diagnostic Procedures for Disease of Culturedand Diagnostic Procedures for Disease of CulturedPenaeidPenaeid Shrimp. World Aquaculture Society, BatonShrimp. World Aquaculture Society, BatonRouge, LA. 304p.Rouge, LA. 304p.QuQu¶¶nn lýlý ssø ø cc khokhoÎÎ aoao nunu««ii tt««m,m, KhoaKhoa thuthuûû ss¶¶nn trtr− − êngêng§§ HH ccÇÇnn cc¬ ¬ dÞchdÞch..http://www.vietlinh.comhttp://www.vietlinh.comhttp://www.vinaseek.comhttp://www.vinaseek.comHttt:// Httt:// www.seafdec.org.ph www.seafdec.org.ph

BonamiBonami, J.R., K.W., J.R., K.W.HassonHasson, J. Mari, B. T., J. Mari, B. T. poulos poulos, and D.V., and D.V.Li htLight 19971997 TT S d f iS d f i idid h ih i

http://www.vietlinh.com/


http://www.vinaseek.com/






Lightner Lightner . 1997.. 1997.TauraTauraSyndrome of marineSyndrome of marine penaeid penaeidshrimp:shrimp:CharacterisationCharacterisationof the viral agent. J. gen.of the viral agent. J. gen.VirolVirol. 78 92): 313. 78 92): 313--319.319.HassonHasson, K.W., D.V., K.W., D.V.Lightner Lightner , B.T., B.T.PoulosPoulos, R.M. Redman,, R.M. Redman,B.L. White, J.A. Brock, and J.R.B.L. White, J.A. Brock, and J.R.BonamiBonami. 1995. 1995TauraTauraSyndrome in P.Syndrome in P.vanameivanamei : Demonstration of a viral etiology.: Demonstration of a viral etiology.Dis.Dis.AquatAquat. Org. 23(2):115. Org. 23(2):115--126.126.Lighner Lighner , D.V. 1996. A Handbook of Shrimp Pathology and, D.V. 1996. A Handbook of Shrimp Pathology andDiagnostic Procedures for Disease of CulturedDiagnostic Procedures for Disease of CulturedPenaeidPenaeidShrimp. World Aquaculture Society,Shrimp. World Aquaculture Society,BtonBtonRouge, LA. 304p.Rouge, LA. 304p.OIE. 1999 Regional Aquatic Animal Disease Yearbook 1999OIE. 1999 Regional Aquatic Animal Disease Yearbook 1999(Asian and Pacific Region). OIE Representation for Asia and(Asian and Pacific Region). OIE Representation for Asia andthe Pacific. Tokyo, Japan. 35p.the Pacific. Tokyo, Japan. 35p.

OIE. 200a. Diagnostic Manual for Aquatic Animal Disease,OIE. 200a. Diagnostic Manual for Aquatic Animal Disease,Third Edition, 2000. Office International des Epizooties, PariThird Edition, 2000. Office International des Epizooties, PariFrance. 237p.France. 237p.OIE. 2000b. Regional Aquatic Animal Disease Yearbook 199OIE. 2000b. Regional Aquatic Animal Disease Yearbook 199

(Asian and Pacific Region). OIE Representation for Asia and(Asian and Pacific Region). OIE Representation for Asia andthe Pacific. Tokyo, Japan. 40p.the Pacific. Tokyo, Japan. 40p.

ÔÔ ậậ



ÔnÔn

ttậậ p p

1.1. K K ểể

têntên

44 bbệệnhnh

ccáá

dodo Iridovirus Iridovirus

gây gây

rara

2.2. K K ểể têntên 33 bbệệnhnh ở ở ccáá song dosong do Iridovirus Iridovirus gây gây rara3.3. BBệệnhnh

Vi Vi rrúútt

TC TC đ đ ặặcc

thth ùù

LymphocystisLymphocystis IridovirusIridovirus KhKhốốii uuWSSV WSSV BaculovirusBaculovirus ĐĐ ốốmm trtrắắng ng v v ỏỏ

VNN VNN NodavirusNodavirus Không Không bbààooEUSEUS RhabdovirusRhabdovirus V V ếếtt loloéétt

Ờ Ệ



TR ƯỜ NGĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP 1KHOA CHĂN NUÔI - THỦY SẢN

ThS. GV. Kim Văn VạnBộ

môn: Nuôi

trồng

thủy sản

Chươ ng V. Bệnh thườ ng gặ p ở ĐVTS

Chương V Bệnh thường gặp ởĐVTS



Chươ ng

V. Bệnh

thườ ng

gặp ở ĐVTS

I. Bệnh

truyền

nhiễm1. Bệnh

do vi rút

ở ĐVTS

2. Bệnh

do vi khuẩn

ở ĐVTS3. Bệnh

do nấm

ở ĐVTS

II. Bệnh

do ký

sinh

trùng1. Bệnh

ngoại KSTở ĐVTS

2. Bệnh

nội KSTở ĐVTS

3. Bệnh truyền lây giữa ngườ i, ĐV trên cạn và ĐVTSIII. Bệnh

do MT, D2, DT và

địch

hại

Bệệ hh dd Vikhkh ẩẩ ââ ởởĐVTS



BBệệnhnh

do Vido Vikhukhuẩẩnn

gâygây

rara ở ở ĐVTSĐVTS

XemXem llạạii phphầầnn VSV VSV ứứng ng ddụụng ng :: mmộộtt ssốố Vi Vi khukhuẩẩnn

thưthườ ờ ng ng gây gây bbệệnhnh ở ở Đ VTSĐ

VTS ..

BBệệnhnh nhinhiễễmm khukhuẩẩnn dodoAAeromonad eromonad



BBệệnhnh

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn

dodo A A didi đđộộngng gâygây rara1. Nguyên

nhân

gây

bệnh:

Aeromonas hydrophila, A. caviae, A. sobria .

Đ2 VK: tr ực khuẩn ngắn, bắt màu gram (-), diđộng nhờ tiên mao.VK thườ ng xuyên có mặt trong nướ c, đất.MT chọn lọc của VK này là MT R-S.

TỷlệGuanine/Systosine trong AND của vi khuẩn = 58-61,6%.2. Loài

bị

bệnh: Tất cả

các

loàiĐVTS nướ c ngọt nhạy cảm vớ i bệnhnày: cá

rô

phi, cá

cảnh, cá

trê, cá

quả, rô

đồng, cá

chép,ếch, baba..

3. Biểu hiện của bệnh: Triệu chứng

bệnh

thay

đổi

ở

các

loài

cá

khác nhau:Cácđám lớ nmàutối xuất hiện dướ i bụng,

Một đám lớ n màuđỏxuất hiện trên cơ thể, cá thườ ng bị hoại tửvây,đuôi. Các vết loét thườ ng nông, bềmặt tr ở nên có màu nâu khi nó bịhoại tửhoặc thối giữa. Cá bị tuột vảy, tổn thươ ng phần miệng, mắt bịmờ hoặc lồi, bụng tr ướ ng to, xung huyết v à tắc ngén các nội quan.



Aeromonas spp.



BBệệnhnh nhinhiễễmm khukhuẩẩnn dodoAAeromonad eromonad



BBệệnhnh

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn

dodo A A didi đđộộngng gâygây rara4. Chẩn

đoán

bệnh

Thu mẫu VK ở thận sau nuôi cấy và phân lậ p trên môitr ườ ng BHIA (Brain Heart Infusion Agar), TSA (TrySoy Agar) hoặc NA (Nutrient Agar).

VK thườ ngcódạng tr ực khuẩn ngắn đứng riêng r ẽhoặcthành cặ pvàr ất í tkh i tạo dạng chuối hoặc dạng sợ i.5. Phòng

và

trị

bệnh

Phòng bệnh: - Giảm mật độthảKhi bệnh xảy ra điều tr ị bệnh bằng Oxytetracycline vớ iliều 55mg/kg cá trong 10 ngày.

BBệệ hh d id ikhkh ẩẩ



BBệệnhnh

do vido vikhukhuẩẩnn

Edwardsiella Edwardsiella

1. NN1. NN: VK : VK Edwardsiella Edwardsiella tardatarda ..ĐĐ22 ccủủaa VK VK ccóó ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn G (G (--),), didi đđộộngng..

VK PTVK PTttốốtt trêntrênMT BHIA, TSAMT BHIA, TSAvvàà R R --S.S.2. Lo2. Loàài bi bịị

bbệệnhnh: c: cáá

rô phi, crô phi, cáá

trê vtrê vàà

ccáá

chchéé p p3. Bi3. Biểểu hiu hiệện cn củủa ba bệệnhnh: Xu: Xuấất hit hiệện cn cáác vc vếết lot loéét nht nhỏỏ

chchạạy dy dọọc sc sốống lưngng lưngsau hsau hìình thnh thàànhnh áá p se, p se,sưng lên vsưng lên vàà

llààm mm mấất st sắắc tc tốố

mmààu trên da.u trên da.

Trong cTrong cáác nc nộội quan ci quan cóó hihiệện tưn tượ ợ ng xung huyng xung huyếết,t, ĐB lĐB lààm sưng ganm sưng gan,,ththậận.n.DưDướ ớ i slide mô bi slide mô bệệnh hnh họọc thc thấấy xuy xuấất hit hiệện hon hoạại ti tửử ttậậ p trung p trungở ở cơ cơ , mô gan,, mô gan,

ththậận.n.CCáá b bịị nhinhiễễm E.m E.tardatarda mmấất kht khảảnăng di chuynăng di chuyểển, cn, cóó ththểểhhìình thnh thàành vnh vếếttloloéét trên da,t trên da,cơ vcơ vàà ttạạo ho hạạtt ở ở ccáác cơ quanc cơ quan. C. Cáác vc vếết lot loéét trên da ct trên da cóó chchứứaakhkhíí vvàà ccóó mmùùi do chi do chứứa ma mộột lưt lượ ợ ng lng lớ ớ n mô hon mô hoạại ti tửửhohoặặc mô chc mô chếết. Bt. Bệệnhnhthưthườ ờ ng xung xuấất hit hiệệnn ở ở ccáá llớ ớ n.n.ChChấất cht chứứa trong rua trong ruộột ct củủa ma mộột st sốố đđộộng vng vậật mang tr t mang tr ùùng nhưcng nhưcáá ququảả,,lươ n cá trê lưỡ n cưvà bò sát là n uồn lâ nhiễm E.tarda .



BBệệ hh d id ikhkh ẩẩ d d ll

http://eds.mofi.gov.vn/uni/include/dispimg.php?table=danhmuc_benh&key=ma_benh&id=tbtt&image=disease_pic



BBệệnhnh


Edwardsiella Edwardsiella

BBệệnh xnh xảảy ra nghiêm tr y ra nghiêm tr ọọngngở ở TToo cao, chcao, chấất lưt lượ ợ ng nưng nướ ớ c k c k éém vm vàà ththảảddàày.y.TToo ththíích hch hợ ợ p cho TNGB PT p cho TNGB PTở ở 3030ooC. Tuy nhiên, chC. Tuy nhiên, chúúng cng cóó ththểểxuxuấấtt

hihiệện trong nưn trong nướ ớ cc ở ở TToo

1010--1818oo

C. Khi quan sC. Khi quan sáátt ở ở ĐĐàài loan nơ i hi loan nơ i hầầu hu hếếttccáác nghiên cc nghiên cứứu tu tììm thm thấấy by bệệnh xnh xảảy ra cy ra cóó liên quan vliên quan vớ ớ i si sựự thayđthayđổổi Ti Too đđộột ngt ngộột.t.

4.4. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnhVK VK gâygây b bệệnhnh ccóó ththểểđưđượ ợ cc phân phânllậậ p p ttừừcơ cơ ,, ccáácc nnộộii quanquanccủủaa ccáá nghinghi b bịị b bệệnhnh trêntrênmôimôitr ưtr ườ ờ ngng dinhdinhdưdưỡ ỡ ngng thôngthôngthưthườ ờ ngng: BHIA (Brain Heart: BHIA (Brain HeartInfusion Agar), TSA (Infusion Agar), TSA (TryticTryticSoy Agar).Soy Agar).TrênTrênccáácc môimôitr ưtr ườ ờ ngng nnààyy sausau2424--4848 gigiờ ờ nuôinuôiccấấyy hhììnhnh ththàànhnh khukhuẩẩnn llạạcc nhnhỏỏ

5.5. PhòngPhòng

vvàà

trtr ịị

bbệệnhnhPhòngPhòngbbệệnhnh:: -- Nâng Nângcaocaochchấấtt lưlượ ợ ngng nưnướ ớ cc

-- GiGiảảmm mmậậtt đđộộ ththảả

KhiKhi bbệệnhnh xxảảyy rara điđiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh b bằằngng OxytetracyclineOxytetracyclinevvớ ớ ii liliềềuu 5555mg/kgmg/kgccáá trongtrong1010 ngngààyy..

BBệệ hh d VKd VK b i



BBệệnhnh

do VK do VK Mycobacterium Mycobacterium

1. NN1. NNBBệệnhnh gâygâyrara do 3do 3loloạạii VK VK Mycobacteria Mycobacteria :: Mycobacterium Mycobacteriummarinummarinum ((thưthườ ờ ngng nhinhiễễmmở ở ccáá bi biểểnn), M.), M. fortuitum fortuitum ((thưthườ ờ ngngnhinhiềềmmở ở ccáá nưnướ ớ cc ngngọọtt) & M.) & M.chelonaechelonae ..VK VK ccóó ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn,, b bắắtt mmààuu G (+)G (+)yyếếuu,, ktkt VK 1,5VK 1,5--2x0,252x0,25--

0,350,35μμ m, VK m, VK khôngkhôngdidi đđộộngng,, khôngkhônghhììnhnh ththàànhnh gigiáá p p mômô. VK . VK chchỉỉ ph pháátt tritriểểnn trêntrênMTĐBMTĐB..2.2. LoLoààii

bbịị

bbệệnhnh:: CCáácc

loloạạii

lưlưỡ ỡ ngng

thêthê,, bò bò

ssáátt,, gigiáá p p

xxáácc,, ccáá

chchọọii,, ccáá

ququảả..nh..nhạạyy

ccảảmm

vvớ ớ ii

b bệệnhnh..CCáácc chchủủngng VK VK gâygây b bệệnhnh nnààyy ccũũngng ccóó ththểểnhinhiễễmm trêntrêndada ngưngườ ờ iiđđặặcc bi biệệtt vvùùngng dada khkhửửuu taytay,, vvùùngng đđầầuu ggốốii vvàà còncònđưđượ ợ cc ggọọii llàà b bệệnhnh uu b bểể bơ i bơ i (Swimming pool(Swimming poolgranulomagranuloma))



Mycobacterium Mycobacterium marinummarinum



Mycobacterium Mycobacterium fortuitum fortuitum



BBệệ hnh d VKdo VKM b iM b i



BBệệnhnh


3.3. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnh:: ĐâyĐây

llàà

mmộộtt

b bệệnhnh

mãnmãn

ttíínhnh,, tritriệệuu

chchứứngng

b bệệnhnh

ph phụụthuthuộộcc

trêntrên

loloààii

vvàà

đk đk

sinhsinh

ththááii.. BiBiểểuu

hihiệệnn

ban banđđầầuu

ccủủaa

ccáá

b bệệnhnh

nhưnhư

sausau:: CCáá bơ bơ ph phờ ờ ,, chcháánn ănăn,, ggầầyy yyếếuu,, llồồii mmắắtt vvàà dada mmấấtt mmààuu..BiBiểểuu hihiệệnn bên bênngongoààii:: ccáá tutuộộtt vvảảyy,, hhììnhnh ththàànhnh hhạạtt,, viêmviêmvvàà hohoạạii ttửửvâyvây..

BiBiểểuu hihiệệnn bên bêntrongtrong:: ViêmViêmtr tr ắắngng xxáámm,, nnốốtt hhạạtt thaythayđđổổii k k ííchch thưthướ ớ ccthưthườ ờ ngng ththấấyy ở ở hhầầuu hhếếtt ccáácc nnộộii quanquanvvàà mômô.. ThưThườ ờ ngng ththấấyy nhnhấấtt ở ở gangan,,ththậậnn,, timtimvvàà llááchch.. N Nốốtt hhạạtt ccũũngng ccóó ththểểxuxuấấtt hihiệệnn ở ở cơ cơ ..ĐưĐườ ờ ngng truytruyềềnn b bệệnhnh thôngthôngquaquađưđườ ờ ngng tiêutiêuhohoáá (do(do ththứứcc ănăn ttạạ p p nhinhiễễmmhohoặặcc ccáácc chchấấtt ccặặnn bã bã),), xâmxâmnhnhậậ p p thôngthôngquaquadada vvàà mangmang b bịị ttổổnnthươ ngthươ ng.. Ngu Nguồồnn b bệệnhnh ccóó trongtrongnưnướ ớ cc,, đđấấtt ở ở nơ inơ i ttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh ssẵẵnnccóó vvàà ccóó ththểểduyduytr tr ìì 22 nămnăm. VK . VK ccóó ththểểđưđượ ợ cc gigiảảii ph phóóngng vvààoo MTMTttừừccáá,, lưlưỡ ỡ ngng thêthê,, bò bòssáátt nhnhạạyy ccảảmm vvớ ớ ii VK VK gâygây b bệệnhnh.. Nhi Nhiễễmm b bệệnhnh ccũũngngccóó ththểểdodo ddùùngng ccáá ttạạ p p ccóó mangmangmmầầmm b bệệnhnh vvàà quaquađưđườ ờ ngng sinhsinhssảảnn đãđãđưđượ ợ cc ththểểhihiệệnn..

BBệệ hnh d VKdo VKM b iM b i



BBệệnhnh


ĐâyĐây llàà mmộộtt b bệệnhnh mãnmãnttíínhnh nênnênccóóththểểnhinhiềềuu nămnăm khôngkhôngththểểhihiệệnn b bệệnhnh sausau ph pháátt tritriểểnn tritriệệuu chchứứngng b bệệnhnh::LLúúcc đđầầuu ccáá mmấấtt ddầầnn ssắắcc ttốố,, ccáá ththểểhihiệệnn chchậậmm chchạạ p p,, mmấấtt ttíínhnh ththèèmm

ănăn..XuXuấấtt hihiệệnn vvếếtt loloéétt trêntrêndada..VâyVây,, đuôiđuôi ccóó ththểể b bịị r r ááchch nnáátt,, tutuộộttvvảảyy ccóó ththểểnhnhììnn ththấấyy..CCáácc hhạạtt ccóó ththểểhhììnhnh ththàànhnh trongtrongcơ cơ ,, ccáácc nnộộii quanquan.. ĐiĐiềềuu nnààyy ddẫẫnnđđếếnn ccáá b bịị ggầầyy yyếếuu,, ph phùù hohoặặcc viêmviêmmmààngng b bụụngng..CCáá nhinhiễễmm b bệệnhnh ccóó ththểểlanlan đđếếnnxươ ngxươ ng vvàà llààmm bi biếếnn ddạạngng xươ ngxươ ng..

Cá

bị

nhiễm

Mycobacterium

BBệệnhnh do VKdo VKM b iM b t i



BBệệnhnh


4.4. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnhMTMT phân phânllậậ p p VK VK Mycobacteria Mycobacteria : M: MT ĐB OgawaT ĐB Ogawavvàà LowensteinLowenstein--JenseJense..VK PTVK PTở ở TToo 2828ooCC trongtrong33--55 ngngààyy.. TrênTrênMTMTnnààyy khukhuẩẩnn llạạcc xuxuấấtt hihiệệnnccóó mmààuu kemkemở ở trongtrongttốốii nhưngnhưng đưađưa rara ngongoààii áánhnh ssáángng ccóó mmààuu vvààngng..

Nuôi Nuôiccấấyy VK VK trongtrong b bệệnhnh nnààyy khôngkhôngluônluônththểểhihiệệnn chchíínhnh xxáácc do VK do VK chchậậmm PTPT trêntrênMTMTnuôinuôiccấấyy vvàà ddễễ b bịị VK VK ttạạ p p PT.PT.R R ấấtt íítt ssửửddụụngng MTMTthôngthôngthưthườ ờ ngng nhưnhưBHIA (Brain Heart InfusionBHIA (Brain Heart InfusionAgar), TSA (Agar), TSA (TryticTryticSoy Agar)Soy Agar)đđểểnuôinuôiccấấyy VK VK nnààyy..TTấấtt ccảảccáácc VK VK Mycobacterium Mycobacterium ở ở ccáá đưđượ ợ cc nuôinuôiccấấyy ở ở khokhoảảngng TToo 2020--3030ooCC trongtrongththờ ờ ii giangian22--3030 ngngààyy. VK . VK ccóó ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn,, b bắắtt mmààuu aaxxíítt nhanhnhanhmmạạnhnh, G(+), G(+)yyếếuu,, khôngkhôngdidi đđộộngng vvàà khôngkhônghhììnhnh ththàànhnh b bààoottửử. T. Too ththííchch hhợ ợ p p chochoVK PTVK PTttừừ1515--3737ooC,C, nhưngnhưng phân phânllậậ p p ttốốtt nhnhấấtt ở ở 2828ooC.C.

BBệệnhnh do VKdo VKM b iM b t i



BBệệnhnh


5.5. PhòngPhòng

vvàà

trtr ịị

bbệệnhnh

CCảảii ttạạoo hhệệththốốngng vvệệsinhsinh,, khkhử ử trtrùùngng vvàà tiêutiêu didiệệttccáá mangmang mmầầmm bbệệnhnh..

TrTráánhnh ddùùngng ththứ ứ cc ănăn chocho ccáá bbịị ttạạpp nhinhiễễmm..KhKhử ử trtrùùngng PasterPaster ththứ ứ cc ănăn chocho ccáá trư trư ớ ớ cc khikhiddùùngng,, khkhử ử trtrùùngng PasterPaster đư đư ợ ợ cc ththự ự cc hihiệệnn ở ở TToo 6060--7070ooCC trongtrong 3030 phphúútt..CCáá bbịị bbệệnhnh ccóó ththểểđư đư ợ ợ cc xxử ử lýlý bbằằngng ChloramChloram BBhohoặặcc TT vvớ ớ ii nnồồngng đđộộ10 mg/l10 mg/ltrongtrong 2424 gigiờ ờ ..

BBệệnhnh nhinhiễễmm khukhuẩẩnn dodo P d dP d d



BBệệnhnh

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn

dodo Pseudomonad Pseudomonad

1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh::BBệệnhnh gâygâyrara do VK do VK Pseudomonas,Pseudomonas, ccáácc loloààii gâygây b bệệnhnh chochoccáá ggồồmm::

PseudomonasPseudomonas fluorescens fluorescens , P., P. anguillisepticaanguilliseptica , P., P. chlororaphischlororaphis2.2. LoLoààii

bbịị

bbệệnhnh:: ccáá

rôrô

phi, phi,ccáá

vvààngng,, lươ nlươ n

....

3.3. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnh:: TriTriệệuu

chchứứngng

b bệệnhnh

gâygây

rara

do VK do VK PseudomonasPseudomonas

gigiốốngng vvớ ớ ii tritriệệuu chchứứngng b bệệnhnh dodo ccáácc tr tr ựựcc khukhuẩẩnn G(G(--)) khkháácc::CCáácc điđiểểmm xuxuấấtt huyhuyếếtt nhnhỏỏ trêntrêndada,, xungxungquanhquanhmimiệệngng,, mangmanghohoặặcc b bềềmmặặtt b bụụngng..

BBềềmmặặtt cơ cơ ththểểccóó ththểểxuxuấấtt hihiệệnn mmááuu nhnhầầyy trongtrongccáácc tr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p nghiêmnghiêmtr tr ọọngng,, nhưngnhưng khôngkhôngxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu đđỏỏ trêntrênvâyvâyvvàà hhậậuu mônmôn..VK VK đưđượ ợ cc phân phân b bốốr r ộộngng trongtrongMT,MT, nhinhiễễmm khukhuẩẩnn PseudomonasPseudomonasthưthườ ờ ngngliênliênquanquanđđếếnn stressstresshohoặặcc ququảảnn lýlý MTMT.. MMộộtt ssốốyyếếuu ttốốstressstressddẫẫnn đđếếnn b bệệnhnh llàà ccáácc chchấấtt đđộộcc trongtrongnưnướ ớ cc,, ttổổnn thươ ngthươ ng dada hohoặặcc vvảảyy,, gigiảảmm ôô xyxyhohoàà tan,tan,mmậậtt đđộộ ththảảququáá ddààyy vvàà nghnghèèoo dinhdinhdưdưỡ ỡ ngng..



BBệệnhnh

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn


VK VK xâmxâmnhnhậậ p p vvààoo cơ cơ ththểểquaquađưđườ ờ ngng mimiệệngng,, dada vvààmangmang b bịị ttổổnn thươ ngthươ ng sausauđđóóVK VK lanlan khkhắắ p p cơ cơ ththểểtheotheodòngdòngmmááuu..

VK VK vvàà ccáácc đđộộcc ttốốccủủaa chchúúngng ph pháá huhuỷỷmômôccủủaa cơ cơ ththểể,, ccáácccơ cơ quanquanvvàà llààmm mmấấtt chchứứcc

năngnăng ddẫẫnn đđếếnn ttỷỷ llệệchchếếtt ccóóththểểlênlên ttớ ớ ii 70%.70%. Lươ n bị

xuất

huyết

donhiễm

VK Pseudomonas




BBệệnhnh

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn


4.4. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnhĐĐểểCCĐĐ b bệệnhnh thưthườ ờ ngng thuthummẫẫuu VK VK ở ở ththậậnn hohoặặcc nnộộii quanquankhkháácc hohoặặcctrêntrênvvếếtt thươ ngthươ ng sausaunuôinuôiccấấyy trêntrênmôimôitr ưtr ườ ờ ngng BHIA (Brain HeartBHIA (Brain HeartInfusion Agar), TSA (Infusion Agar), TSA (TryticTryticSoy Agar)Soy Agar)hohoặặcc NA (Nutrient Agar). NA (Nutrient Agar).VK VK thưthườ ờ ngng ccóó ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn ddààii..

5.5. PhòngPhòng vvàà trtr ịị bbệệnhnhPhòngPhòng b bệệnhnh::-- CCóó ththểểddùùngng VaccineVaccine

-- QuQuảảnn lýlý ttốốtt sausaukhikhi ththảả-- GiGiữữchchấấtt lưlượ ợ ngng nưnướ ớ cc ttốốtt -- GiGiảảmm mmậậtt đđộộ ththảảBBệệnhnh ccóó ththểểđưđượ ợ cc xxửử lýlý b bằằngng ccááchch điđiềềuu chchỉỉnhnh MT:MT:ChuyChuyểểnn ccáá b bịị

b bệệnhnh vvààoo b bểểsausaunângnângTToo

lênlên 2626--2727oo

CC vvàà duyduytr tr ìì TToo

trongtrongkhokhoảảngng 22tutuầầnn..

BBệệnhnh nhinhiễễmm khukhuẩẩnn dodo StreptococcusStreptococcus



ệ p

1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh::BBệệnhnh nhinhiễễmm khukhuẩẩnn StreptococcalStreptococcal gâygâyrara b bở ở ii ccáácc loloààii thuthuộộcc gigiốốngngStreptococcusStreptococcus ..

2. Lo2. Loàài bi bịị

bbệệnhnh:: ccáá

rô phi, crô phi, cáá

song, csong, cáá vưvượ ợ cc....3. Bi3. Biểểu hiu hiệện cn củủa ba bệệnhnh::

TriTriệệu chu chứứng bng bệệnh thayđnh thayđổổi theo ci theo cáác loc loàài ci cáá b bịị b bệệnh.nh.

TuyTuy nhiênnhiênhhầầuu hhếếtt ccáá b bệệnhnh ccóó bi biểểuu hihiệệnn::Bơ iBơ i ththấấtt thưthườ ờ ngng..ThânThânxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu đenđen..LLồồii mmộộtt bên bênhohoặặcc 22 bên bênmmắắtt,, mmắắtt k k ééoo mmààngng..XuXuấấtt huyhuyếếtt trêntrênmangmanghohoặặcc ggốốcc ccáácc vâyvây..XuXuấấtt hihiệệnn vvùùngng loloéétt trêntrên b bềềmmặặtt cơ cơ ththểể..TTổổnn thươ ngthươ ng xuxuấấtt huyhuyếếtt ddầầnn ddầầnn lanlan r r ộộngng vvàà llắắngng đđọọngng vvậậtt chchấấtt vvàà ddầầnn hhììnhnhththàànhnh vvùùngng ttốốii xungxungquanhquanh.. TTổổnn thươ ngthươ ng nnặặngng hơ nhơ n trongtrongccáácc b bệệnhnh nhinhiễễmmkhukhuẩẩnn dodo Aeromonad Aeromonad hohoặặcc VibrioVibrio ..




ệ p

VK VK mmàà đưđượ ợ cc thothoáátt rara ttừừccáá b bệệnhnh llàà ngunguồồnn lâylây nhinhiễễmm trongtrongMTMTnưnướ ớ cc.. Ngư Ngượ ợ cc llạạii ththứứcc ănăn nhinhiễễmm khukhuẩẩnn ccóó ththểểllàà ngunguồồnn lâylây nhinhiễễmm ban banđđầầuutrongtrongccáácc tr tr ạạii ccáá..CCáá ssốốngng ssóótt quaquavvụụddịịchch ccũũngng ccóó ththểểllàà ngunguồồnn ddựự tr tr ữữ ttáácc nhânnhânnghiêmnghiêmtr tr ọọngng.. StreptococcusStreptococcus ccóó ththểểđưđượ ợ cc truytruyềềnn thôngthôngquaquassựự titiếế p p xxúúcc vvớ ớ ii ccáá

b bệệnhnh hohoặặcc quaquaththứứcc ănăn ccóó chchứứaa mmầầmm b bệệnhnh..CCáá khkhóó ththở ở vvàà mmấấtt khkhảảnăngnăng đđịịnhnh hưhướ ớ ngng trongtrongnưnướ ớ cc..MMắắtt ccáá k k ééoo mmààngng vvàà hohoạạii ttửửddẫẫnn đđếếnn mmùù..

CCáá bơ i bơ i xoxoắắnn vvặặnn..MMặặcc ddùù chchúúngng vvẫẫnn còncònđđáá p pứứngng vvớ ớ ii k k ííchch ththííchch,, nhưngnhưng khkhảảnăngnăng điđiềềuuchchỉỉnhnh chuychuyểểnn đđộộngng k k éémm..LLááchch,, ththậậnn toto rara..TTổổnn thươ ngthươ ng ccáácc nnộộii quanquanllààmm mmấấtt chchứứcc năngnăng ccóó ththểểddẫẫnn đđếếnn chchếếtt..




4.4. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnhMMộộtt ssốốMTMTththưườ ờ ng ng ddùùngng đđểểnuôinuôiccấấyy vvàà phân phânllậậ p pStreptoccocusStreptoccocus : BHIA, TSA: BHIA, TSA b bổổsung 0,5% glucose.sung 0,5% glucose.MTMTchchọọnn llọọcc chochonuôinuôiccấấyy VK VK StreptoccocusStreptoccocus .. KhuKhuẩẩnn llạạcc ph pháátt tritriểểnn sausau2424--4848 gigiờ ờ nuôinuôiccấấyy ở ở TToo 2020--3030ooC,C, trêntrênđđ ĩ ĩ aaththạạchch xuxuấấtt hihiệệnn khukhuẩẩnn llạạcc tròntròn,, nhnhỏỏ,, mmààuu vvààngng vvàà hơ ihơ i llồồii..

5.5.

PhòngPhòng

vvàà

trtr ịị

bbệệnhnh

PhòngPhòngbbệệnhnh:: -- Tr Tr áánhnh ththảảccáá ququáá ddààyy,, tr tr áánhnh chochoththừừaa ththứứccănăn vvàà ththậậtt ccẩẩnn ththậậnn trongtrongđđáánhnh b bắắtt vvàà didi chuychuyểểnn..KhiKhi bbệệnhnh xxảảyy rara loloạạii b bỏỏ totoàànn b bộộccáá yyếếuu,, ccáá chchếếtt trongtrongaoao,,

llồồngng lưlướ ớ ii đđểểtr tr áánhnh thithiệệtt hhạạii nghiêmnghiêmtr tr ọọngng vvàà ddùùngng thuthuốốccErythromycineErythromycinevvớ ớ ii liliềềuu 2525--50mg/kg50mg/kgccáá trongtrong55--77 ngngààyy..




Mắt c á bị

nhiễm

khuẩn

StreptococcusStreptococcus

BBệệnhnh CColumnarisolumnaris



BBệệnhnh

CColumnarisolumnaris

1.1. TTáácc

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnhBBệệnhnh gâygâyrara b bở ở ii VK VK Flexibacter Flexibacter columnariscolumnaris .. BBệệnhnh khôngkhôngthưthườ ờ ngng xuxuấấtthihiệệnn nhưnhưmmộộtt nhinhiễễmm ttựự ph pháátt mmàà k k ếếtt ququảảttừừssựự ttổổnn thươ ngthươ ng vvậậtt lýlý hohoặặccthithiếếuu dinhdinhdưdưỡ ỡ ngng.. CCáácc vvụụddịịchch gâygâyrara b bở ở ii ccáácc yyếếuu ttốốnhưnhưnhinhiệệtt đđộộ,,stress.stress.CCáácc kimkimloloạạii hohoàà tantan nhưnhư N Náátritri, Kali,, Kali,CanxiCanxivvàà ManhêManhêllàà nhnhữữngngyyếếuu ttốố llààmm tăngtăng nhinhiễễmm..ĐĐ22 ccủủaa VK VK gâygây b bệệnhnh: VK : VK ssốốngng hihiếếuu khkhíí,, ccóó ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn gram (gram (--),),ddààii k k ííchch thưthướ ớ cc 0,50,5--0,7x40,7x4--88μμ m, VK m, VK didi đđộộngng nhnhờ ờ ssựựuuốốnn lưlượ ợ nn thânthânVK.VK.VK PTVK PTttốốtt trêntrênMTMTCytophaCytophaagar,agar,khukhuẩẩnn llạạcc ccủủaa VK VK ddẹẹtt,, mmỏỏngng,, lanlanr r ộộngng vvàà ccóó mmààuu vvààngng xanhxanh. VK . VK khôngkhônglênlên menmenđưđườ ờ ngng nhưngnhưng ôxyôxyhohoááglucose.glucose.

2.2. LoLoààii

bbịị

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng

MMộộtt ssốố loloààii b bịị ảảnhnh hưhưở ở ngng b bở ở ii b bệệnhnh:: CCáá rôrô phi, phi,ccáá chchéé p p,, ccáá trêtrê,, RôhuRôhu..

CytophagaCytophaga



Cytophaga Cytophaga sp.sp.




BBệệnhnh


3.3. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnhCCáá b bịị b bệệnhnh thưthườ ờ ngng xuxuấấtt hihiệệnn mmộộtt ssốốđđốốmm tr tr ắắngng trêntrênđđầầuu,,mangmang,, vâyvâyhohoặặcc thânthânxungxungquanhquanhđđốốmm tr tr ắắngng xuxuấấtt hihiệệnn vvầầngngđđỏỏ.. Tr Tr áánhnh nhnhầầmm vvớ ớ ii nhinhiễễmm nnấấmm..CCáácc vvếếtt ttổổnn thươ ngthươ ng nnààyy ccóó hhììnhnh tròntrònsausau lanlan sangsangccáácc hưhướ ớ ngngccóó ccùùngng ttỷỷ llệệ.. CCáácc ttổổnn thươ ngthươ ng xxảảyy rara trêntrênmangmangthưthườ ờ ngng nnặặngnghơ nhơ n gâygâyhohoạạii ttửửmmààuu nâunâu.. TrênTrêndada hhììnhnh ththàànhnh vvếếtt loloéétt xuxuấấtthuyhuyếếtt ccóó ph phủủccáácc ttếế b bààoo vvàà mômô chchếếtt.. KhiKhiccắắtt mômôttếế b bààoo ththấấyyccóó llỗỗ tr tr ỗỗ trêntrênllớ ớ p p bi biểểuu mômô,, hohoạạii ttửửvvàà ccáácc vvếếtt loloéétt đưđượ ợ cc quanquanssáátt.. CCáá chchếếtt b bệệnhnh dodo ttổổnn thươ ngthươ ng nnặặngngở ở mangmangvvàà ssựựssảảnn sinhsinhđđộộcc ttốố ttừừVK.VK.BBệệnhnh ccóó ththểểgâygâychchếếtt 7070--100%100%ccáá trêtrê gigiốốngngtrongtrongvòngvòng4848 gigiờ ờ ..




BBệệnhnh


BBệệnhnh F.F. columnariscolumnaris đưđượ ợ cc phân phân b bốốr r ộộngng khkhắắ p p trongtrongttựựnhiênnhiên..TTáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh ssốốngng lâulâu ttừừ ccáácc ổổnhinhiễễmm,, chchúúngng ttồồnn ttạạiimmộộtt giaigiaiđođoạạnn ddààii trongtrongnưnướ ớ cc ccóó đđộộccứứngng caocaovvàà nhinhiềềuu chchấấtthhữữuu cơ cơ ..ThThờ ờ ii giangianssốốngng ssóótt ccủủaa VK VK gigiảảmm điđi khikhi pH = 6. pH = 6.KhKhảảnăngnăng

nhinhiễễmm vvàà ssốốngng ssóótt gigiảảmm điđi khikhi ccóó mmặặtt ccủủaa ccáácc VK VK khkháácc..Tr ưTr ướ ớ cc tiêntiênVK VK ccóó ththểểttấấnn côngcôngthôngthôngquaquamangmanghohoặặcc dada..KhiKhi ttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh xâmxâmnhnhậậ p p vvààoo đưđượ ợ cc cơ cơ ththểể, men, men phân phân

gigiảảii protein proteinllààmm ph pháá vvỡ ỡ dada vvàà cơ cơ .. ChChíínhnh điđiềềuu nnààyy ttạạoo ththàànhnhccáácc vvếếtt thươ ngthươ ng hohoạạii ttửửmmở ở .. N Nếếuu ttổổnn thươ ngthươ ngở ở mangmangllààmm chochoccáá khkhóó hôhô hhấấ p p ththậậmm chchíí gâygâychchếếtt.. CCáácc vvếếtt thươ ngthươ ng trêntrên b bềềmmặặtt cơ cơ ththểểccũũngng nhưnhưccáácc ttổổnn thươ ngthươ ng trêntrênmangmangccóó ththểểttạạoođưđườ ờ ngng chochonhinhiễễmm k k ếế ph pháátt b bớ ớ ii ccáácc ttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh khkháácc..CCáá ssốốngng ssóótt trongtrongổổnhinhiễễmm tr tr ở ở ththàànhnh vvậậtt mangmang b bệệnhnh..




BBệệnhnh


4.4. ChChẩẩnn

đođoáánn

BiBiểểuu hihiệệnn b bệệnhnh trêntrêndada vvàà mangmangccủủaa ccáá.. Nhu Nhuộộmmưướ ớ tt mômônhinhiễễmm đđểểquanquanssáátt ssựựdidi đđộộngng chchậậmm chchạạ p pccủủaa vivi khukhuẩẩnn..

KiKiểểmm tratra vivi khukhuẩẩnn ttừừvvếếtt loloéétt chochoththấấyy vivi khukhuẩẩnn gram (gram (--),),ddạạngng tr tr ựựcc khukhuẩẩnn ddààii,, mmảảnhnh..

KhiKhi

nuôinuôi

ccấ

ấ

yy

vivi

khukhuẩ

ẩ

nn ph ph

áátt

tritriể

ể

nn

thth

àànhnh

khukhuẩ

ẩ

nn

llạ

ạ

cc

mm

ààuu

vvààngng xanhxanh,, b bằằngng ph phẳẳngng,, hhììnhnh tròntrònvvàà ddíínhnh b bềềmmặặtt..ViVi khukhuẩẩnn gâygây b bệệnhnh ccóó ththểểđưđượ ợ cc chchẩẩnn đođoáánn b bằằngng phươ ng phươ ng

ph pháá p p K K ỹỹ thuthuậậtt khkháángng ththểểhuhuỳỳnhnh quangquanggigiáánn titiếế p p (IFAT).(IFAT).




BBệệnhnh


5.5. PhòngPhòng

vvàà

xxử ử

lýlý

bbệệnhnhPhòngPhòngbbệệnhnh::-- CCóó ththểể phòng phòng b bệệnhnh b bằằngng VaccineVaccineQuQuảảnn lýlý ttốốtt môimôitr ưtr ườ ờ ngngBBổổsungsungmmộộtt ssốốvivi khukhuẩẩnn ccạạnhnh tranhtranh..XXử ử lýlý bbệệnhnh::-- Nh Nhúúngng ccáá b bệệnhnh trongtrongdungdungddịịchch Sulf Sulf áátt đđồồngng 40mg/l40mg/ltrongtrong2020 ph phúútt hohoặặcc 500mg/l500mg/ltrongtrong11 ph phúútt.. HoHoặặcc ttắắmm chochoccáá b bằằngng dungdungddịịchch KMnOKMnO44 22--4ppm4ppmhohoặặcc ddùùngng mumuốốii ănăn 0,50,5--1%, dung1%, dungddịịchch BKC 1BKC 1--3ppm.3ppm.TTắắmm chochoccáá b bằằngng dungdungddịịchch khkháángng sinhsinh1 mg/l1 mg/ltrongtrong2424gigiờ ờ .. HoHoặặcc tr tr ộộnn thuthuốốcc khkháángng sinhsinhchochoănăn..



BBệệnhnh do vido vikhukhuẩẩnn VVibrioibrio



BBệệnhnh


VVibrioibrio

1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh:: BBệệnhnh

gâygây

rara

dodo ccáácc

VK VK thuthuộộcc

gigiốốngng

VibrioVibrio..CCáácc

loloààii


ggặặ p p

llàà: V.: V. alginolyticusalginolyticus , V., V. anguillarumanguillarum , V., V.vulnificusvulnificus ..VK VK thư thư ờ ờ ngng gâygây bbệệnhnh chocho ccáá:: CCáá song,song,ccáá măngmăng,, ccáá giògiò,, ccáá vưvượ ợ cc……,,

2.2. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

ccáá

bbệệnhnhCCáá nhinhiễễmm b bệệnhnh VibrioVibrio thưthườ ờ ngng chcháánn ănăn hohoặặcc b bỏỏănăn.. MMộộtt ssốốvvùùngng ccủủaa cơ cơ ththểểhohoặặcc totoàànn thânthânccáá ccóó mmààuu ttốốii,, ccóó ccáácc điđiểểmm xuxuấấtt huyhuyếếtt ở ở ccáácc ph phầầnnkhkháácc nhaunhauccủủaa cơ cơ ththểểddẫẫnn đđếếnn hohoạạii ttửửvâyvây,, mmắắtt mmờ ờ ,, llồồii mmắắtt..TrongTrongmmộộtt ssốố tr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p b bệệnhnh ccấấ p p ttíínhnh ccáá ccóó ththểểchchếếtt khôngkhôngththểểhihiệệnntritriệệuu chchứứngng b bệệnhnh,, ngongoạạii tr tr ừừmmộộtt vvààii tr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p b bịị sưngsưng ph phùù b bụụngng..CCáá b bịị b bệệnhnh mmạạnn ttíínhnh thưthườ ờ ngng ccóó bi biểểuu hihiệệnn mangmang b bịị nhnhợ ợ tt nhnhạạtt,, ttổổnnthươ ngthươ ng ddạạngng hhạạtt llớ ớ nn ở ở sâusâu trongtrongcơ cơ ..



BBệệnhnh


VVibrioibrio

Vibrio đượ c phân bốr ộng trong nướ c biển và vùng MT cửa sông.Không có thông tin rõ ràng về đườ ng xâm nhậ p của VK vào trong cơ thể, nhưngđườ ng miệngđượ c nghi ngờ vì thấy xuất hiện VK trongống ruột của cá bình thườ ng. Tác nhân gây bệnh trong ruột có thểnhiễm vào ký chủdướ i điều kiện tổn thươ ng vật lýhoặc thiếu dinhdưỡ ng hoặc trong tr ườ ng hợ p stress, VK cũng có thểxâm nhậ p thôngqua tổn thươ ng bên ngoài. VK cũng có thể đượ c truyền thông qua phân, cá nhiễm bệnhđượ c dùng làm thức ăn.Vibrio thườ ng tấn công cá trong những tháng mùa hè, đặc biệt khi thả

mật độdày,độmặn cao và các chất hữu cơ nhiều. Cá bị stress nhạycảmcaovớ i bệnh.Khi một vụdịch xuất hiện tỷlệchết 50% hoặccaohơ ncó thể đượ cquan sátở cá hươ ng, cá giống.ở cá lớ n tỷlệchết thấ p hơ n nhưng cánhiễm bệnh khôngănvàchậm lớ n, khi thu hoạch cá có thểcó hoại tửlớ n trong khối cơ làmảnh hưở ngđến chất lượ ng sản phẩm.




BBệệnhnh


VVibrioibrio

3. Chẩn

đoán

bệnhVK gây bệnh phân lậ p từthận, gan, lách, cơ hoại tửhoặccác cơ quan khác của cá nhiễm bệnh. Tác nhân gây bệnhthườ ngđượ c phân lậ p từcác cơ quan nhiễm trong nuôicấy thuần trên môi tr ườ ng BHIA, NA và TSA có bổsung

1-2%muối. MT chọn lọc cho nuôi cấy Vibrio là môitr ườ ngTCBS(Thiosulphate Citrate Bile Salt SucroseAgar).

4. Phòng

và

xử

lý

bệnhPhòng bệnh: Vaccine, duy trì chất lượ ng nướ c tốt, quản lýnuôi dưỡ ng tốtvà thảmật độvừa phải.Khi bệnh xảyracóthểdùng kháng sinh: Oxytetracyclinvớ i liều 55 mg/kg cá/ngày trong 7-10 ngày.

BBệệnhnh do vido vikhukhuẩẩnn gâygâyraraởởgigiáápp xxáácc



BBệệnhnh


gâygây

rara ở ở

gigiáá p p

xxáácc

1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh::VK VK VibrioVibrio ,, Aeromonas Aeromonas vvàà PseudomonasPseudomonas thưthườ ờ ngng gâygâyrara ccáácc b bệệnhnh đđốốmmđenđen,, đđốốmm nâunâuvvàà hohoạạii ttửử ph phầầnn ph phụụở ở gigiáá p p xxáácc..2.2. LoLoààii

bbịị

bbệệnhnh:: ccáácc

loloạạii

tômtôm:: tômtôm

ssúú,, tômtôm

ththẻẻ,, tômtôm

r r ảảoo

vvàà

tômtôm

ccààngng

xanhxanh....

3.3. BiBiểểuu hihiệệnn ccủủaa bbệệnhnh:: TômTôm

b bệệnhnh

ththểể

hihiệệnn

mmààuu

nâunâu

chuychuyểểnn

sangsangmmààuu

đenđen,, mmộộtt

hohoặặcc

nhinhiềềuu vvùùngng

b bịị

ănăn

mònmòn

trêntrên

b bềề

mmặặtt

vvỏỏ,, ph phầầnn

ph phụụ

vvàà

mangmang..ỞỞ

giaigiai

đođoạạnn

tômtôm

PostPost ph phầầnn

ph phụụ

ththểể

hihiệệnn

gigiốốngng

điđiếếuu

cigar.cigar.ChChỗỗ

sưngsưng

r r ộộ p p

ccóó

chchứứaa

ddịịchchgelatingelatinxanhxanh

ttíímm

ccóó

ththểể

ththấấyy

trêntrên

ph phầầnn

đđầầuu

ngngựựcc

vvàà

ccáácc

đđốốtt

vvùùngng

b bụụngng..ChChỗỗ

sưngsưng

r r ộộ p p

nnààyy

ccóó

ththểể

mmở ở

r r ộộngng

rara

ph phầầnn

bên bên,, ph phầầnn

sausau

ccủủaa

vvùùngng

đđầầuu

ngngựựcc..

CCáácc llỗỗ ththủủngng hohoặặcc ttổổnn thươ ngthươ ng gâygâyraraở ở đuôiđuôi,, trutruỳỳ..



BBệệnhnh


gâygây

rara ở ở

gigiáá p p

xxáácc

Xuất hiệncácvết nứt ở cácđốt bụng, tôm bị cong thân.Thiệt hại khác do tôm bị ăn thịt.

Vỏkitin có chứa một lượ ng lớ n vi khuẩn.VK sản sinh các men phân huỷli pít, protein và kitin. Các men nàycùng nhauăn mòn nhiều lớ p của vỏkitin, k ết quảdẫn đến bệnh xảyra.Quá trình phá huỷvỏkitin tạo đườ ng cho các tác nhân gây bệnh khácnhưnấm hoặc vi khuẩn cơ hội xâm nhậ p. Tôm nhiễm bệnh có thể bịchết do mất cânbằng áp xuất thẩm thấu, khó khăn trong lột xác,nhiễm nấm k ế phát và nhiễm khuẩn nói chung. Tôm bị bệnh yếu, dễ bịăn thịt, hoặc chết do shock hoặc kiệt sức.Bệnh cũng liên quanđến quá trình tổn thươ ng vỏkitin, sựcó mặt mộtlượ ng lớ n VK trong nướ c nuôi, vệsinh tr ại kém, các chất hữu cơ nhiều hoặc tảo bị tạ p nhiễm, dinh dưỡ ng khôngđầy đủvà sốc MT.




BBệệnhnh


gâygây

rara ở ở

gigiáá p p

xxáácc

4. Chẩn

đoán

bệnhĐểchuẩn đoán bệnh thườ ng thu mẫu VK bằng cách cắt phần phụhoặc thumẫu trên các vết loét trên cơ thểr ồi nuôi cấy và phân lậ p trên môi tr ườ ngBHIA, TSA hoặc NA. VK còn có thể đượ c chẩn đoán bệnh bằng phươ ng pháp huyết thanh học (ngưng k ết trên lam kính).

5. Phòng

và

trị

bệnh- Duy trì tốt chất lượ ng nướ c ao nuôi vàđảm bảo đủkhẩu phần dinhdưỡ ng.- Giữcác vật chất hữu cơ trong nướ cở mức thấ p bằng cách di chuyển cácchất lắngđọng có chứa lượ ng lớ n VK gây bệnh.- Giảm mật độthả đểtránh stress.- Tránh gây tổn thươ ng phần vỏ đểngăn chặn sựxâm nhậ p các tác nhângây bệnh.-Gâylột xác.

- Tr ộn thức ăn vớ i kháng sinhđểcho tômăn.

cc ngng mm tr r ng

ng o vo v uu nn tômtômnuôinuôi



(Bacterial White Spot Syndrome = BWSS)HHộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng do VK do VK gâygâyraraở ở tômtômnuôinuôiggầầnn đâyđây

mmớ ớ ii đưđượ ợ cc b bááoo ccááoo tuytuy nhiênnhiênđôiđôi llúúcc còncònllộộnn xxộộnn trongtrongchchẩẩnn

đođoáánn vvớ ớ ii b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt..TTừừnămnăm 1993, vi1993, vir r úútt gâygây b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng đãđã gâygâythithiệệtt hhạạiinhinhiềềuu ở ở tômtômnuôinuôiở ở châuchâuÁÁ vvàà MMỹỹLaLa tinhtinh.. GGầầnn đâyđây hhộộii

chchứ

ứ

ngng

b bệ

ệ

nhnh

đđố

ố

mm

tr tr ắ

ắ

ngng

khkh

áácc

ccóó bi biể

ể

uu

hihiệ

ệ

nn b bệ

ệ

nhnh

gigiố

ố

ngng

nhưnhư

đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt gâygâyrara nhưngnhưng đưđượ ợ cc xxáácc đđịịnhnh vvàà b bááoo ccááoollàà hhộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng do VK.do VK.SSựựgigiốốngng nhaunhauvvềề bi biểểuu hihiệệnnccủủaa đđốốmm tr tr ắắngng đãđã chochommộộtt k k ếếtt ququảảllộộnn xxộộnn trongtrongchchẩẩnn đođoáánn b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt gâygâyrara khikhi chchẩẩnn đođoáánn b bệệnhnh b bằằngngPP22 PCR PCR .. TrongTronghhộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng do VK do VK khikhi chchẩẩnn đođoáánn b bằằngng PCR PCR trongtrong b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt chochok k ếếtt ququảảâmâmttíínhnh.. HHộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng dodo VK VK ảảnhnh hưhưở ở ngng đđếếnn llộộtt vvỏỏvvààsinhsinhtr ưtr ưở ở ngng ccủủaa tômtôm..

cc ngng mm tr r ng

ng o vo v uu nn tômtômnuôinuôi



(Bacterial White Spot Syndrome = BWSS)1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh

VK VK Bacillus Bacillus subtilissubtilis đưđượ ợ cc chochor r ằằngng ccóó liênliênquanquanđđếếnn ccááccđđốốmm tr tr ắắngng nhưngnhưng NN NNnnààyy chưachưa đưđượ ợ cc ththểểhihiệệnn rõrõ r r ààngng,,nghiênnghiênccứứuu ccảảmm nhinhiễễmm khôngkhôngđưđượ ợ cc ththểểhihiệệnn..VK VK VibrioVibrio choleraecholerae ccũũngng đưđượ ợ cc phân phânllậậ p p trongtrongccáácc tr tr ạạii

tômtômnuôinuôiccóó bi biểểuu hihiệệnn đđốốmm tr tr ắắngngở ở ThThááii lanlan khikhi trongtrongaoaoccóó đđộộ pH, pH,đđộộkikiềềmm caocaovvàà vvắắngng mmặặtt vivi r r úútt gâygây b bệệnhnh đđốốmmtr tr ắắngng hohoặặcc khukhuẩẩnn llạạcc ccủủaa VK VK ttừừccáácc đđốốmm chchỉỉ rara r r ằằngng VK VK llàà ttáácc nhânnhânnhinhiễễmm ththứứ ph pháátt..TTáácc nhânnhânnguynguyênên ph pháátt llàà chưachưa rõrõ r r ààngng vvàà vvấấnn đđềềnnààyy ccầầnnnghiênnghiênccứứuu titiếế p p.. ChoChođđếếnn naynayttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh do VK do VK đãđã ththểểhihiệệnn rõrõ r r ààngng, VK , VK khôngkhông ph phảảii llàà ttáácc nhânnhânnguyênnguyên ph pháátt..

2.2. LoLoààii

nhinhiễễmmTTớ ớ ii naynayccáácc b bááoo ccááoo chochoththấấyy chchỉỉ ccóó tômtômssúú nuôinuôi b bịị



yy yy ịị

nhinhiễễmm b bệệnhnh..3.3. PhânPhân

bbốố

đđịịaa

lýlýHHộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng do VK do VK đưđượ ợ cc b bááoo ccááoo llầầnn đđầầuu tiêntiênở ở

tr tr ạ

ạ

ii

tômtôm

ssúú

nuôinuôi

ở ở

MalaysiaMalaysia

nămnăm

1998 (Wang1998 (Wang

vvàà

CTV,CTV,

1999, 2000).1999, 2000).BBááoo ccááoo xxáácc đđịịnhnh VK VK chchỉỉ llàà ĐK ĐK ..4.4. TriTriệệuu

chchứ ứ ngng

bbệệnhnh

CC

áácc

đđố

ố

mm

tr tr ắ

ắ

ngng

mmờ ờ

đưđượ ợ

cc

nhnh

ììnn

ththấ

ấ

yy

trêntrên

vvỏ

ỏ

đđầ

ầ

uu

ngngự

ự

cc

hohoặ

ặ

cc

totoàànn b bộộcơ cơ ththểểnhưngnhưng ccóó ththểểthôngthông b bááoo rõrõ r r ààngng hơ nhơ n khikhillớ ớ p p bi biểểuu b bìì đưđượ ợ cc b bóócc rara khkhỏỏii cơ cơ ththểể.. ĐĐốốmm tr tr ắắngng ccóó hhììnhnhtròntròn.. PhPhầầnn gigiữữaa ccủủaa ccáácc đđốốmm thưthườ ờ ngng b bịị ănăn mònmònvvàà ththậậmmchchíí đđụụcc ththủủngng.. TrongTronggiaigiaiđođoạạnn nhinhiễễmm đđầầuu tômtômvvẫẫnn hohoạạttđđộộngng,, b bắắtt mmồồii vvàà ccóó ththểểllộộtt xxáácc,, ở ở giaigiaiđođoạạnn nnààyy ccáácc đđốốmmtr tr ắắngng ccóó ththểểmmấấtt điđi.. TuyTuy nhiênnhiêntômtômllộộtt xxáácc chchậậmm,, sinhsinhtr ưtr ưở ở ngng k k éémm vvàà ttỷỷ llệệchchếếtt ththấấ p p đãđã đưđượ ợ cc b bááoo ccááoo (Wang(Wangvvààctvctv, 2000)., 2000).

5.5. Phươ ngPhươ ng

phpháápp

chchẩẩnn

đođoáánn5.15.1 QuanQuanssáátt b bằằngng mmắắtt thưthườ ờ ngng



Q

gg

gg

TômTômxuxuấấtt hihiệệnn ccáácc đđốốmm tr tr ắắngng trêntrênvvỏỏnhưngnhưng khôngkhôngththấấyyxuxuấấtt hihiệệnn tômtômchchếếtt..5.25.2 Nhu Nhuộộmm

ưướ ớ tt

CCáácc đđốốmm tr tr ắắngng đưđượ ợ cc xxáácc đđịịnhnhở ở tômtômssúú b bằằngng ccááchch ththểểhihiệệnn đđáámm mmààuu nâunâummờ ờ xuxuấấtt hihiệệnn ccùùngng vvớ ớ ii ssựựxuxuấấtt hihiệệnnggờ ờ ,, ph phầầnn trungtrungtâmtâmđđáámm ththểểhihiệệnn ssựựănăn mònmònhohoặặcc b bịị đđụụccththủủngng bên bênngongoààii ccóó VK.VK.CCĐĐ b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt llàà âmâm ttíínhnh.. Nh Nhữữngng tr ưtr ườ ờ ngnghhợ ợ p p nnààyy tưtượ ợ ngng tr ưngtr ưng chochohhộộii chchứứngng đđốốmm tr tr ắắngng do VK.do VK.

5.3 P5.3 P22

chchẩẩnn

đođoáánn

b bằằngng

PCR PCR K K ếếtt ququảảchchẩẩnn đođoáánn llàà âmâm ttíínhnh khikhi áá p p ddụụngng PP22 PCR PCR trongtrong b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do vido vir r úútt ccủủaa ccáácc mmẫẫuu ccóó bi biểểuu hihiệệnn đđốốmmtr tr ắắngng chchứứngng ttỏỏ tômtôm b bịị b bệệnhnh đđốốmm tr tr ắắngng do VK.do VK.

5.4 P2

mô

bệnh

học. Cắt

mô

soi

kính

tìm

thấy

VK.

5.5 Dùngkínhhiển viđiện tử: Soithấy VK.



6. Truyền bệnhVK chỉ bám trên bềmặt của cơ thểtôm, phươ ng thứctruyền bệnh thông qua nướ c nuôi.

7. Xử lý bệnhMặc dù tác nhân chính xác là khôngđượ c biết, một sốcách có thểgiúpđểlàm giảm r ủi do của hội chứngđốmtr ắng do VK.Tránhđểmật độVK quá cao trong nướ c nuôi, trongtr ườ ng hợ p này cần thay nướ c thườ ng xuyên. Khi chưa rõràng không nên dùng chế phẩmcóchứa VK Bacillussubtilis chođến khi liên quan giữa VK và hội chứngđốmtr ắng do VK đượ c hiểu tốt hơ n. Những tr ườ ng hợ p nàydùng vôi vớ i liều 25 ppmđểxửlý.

TTààii liliệệuu thamthamkhkhảảoo



Tàài

liệệuu

thamt a

khảảooWang, Y.G., M.Wang, Y.G., M.Shariff Shariff , K.L. Lee and M.D., K.L. Lee and M.D.HassanHassan. 1999. A. 1999. Areview on diseases of cultured shrimp in Malaysia. Paper wareview on diseases of cultured shrimp in Malaysia. Paper wa

presented at Workshop on Thematic Review on Management presented at Workshop on Thematic Review on ManagementStrategies for major Diseases in Shrimp Aquaculture, 28Strategies for major Diseases in Shrimp Aquaculture, 28--3030 November 1999, November 1999,CebuCebu, Philippines. WB, NACA, WWF and, Philippines. WB, NACA, WWF andFAO.FAO.Wang, Y.G., K.L. Lee, M.Wang, Y.G., K.L. Lee, M. Najiah Najiah, M., M.Shariff Shariff , and M.D., and M.D.HassanHassan. 2000. A new bacterial white spot syndrome (BWSS). 2000. A new bacterial white spot syndrome (BWSS)in cultured tiger shrimpin cultured tiger shrimpPenaeusPenaeusmonodonmonodonand its comparisonand its comparison

with white spot syndrome (WSS) caused by virus. Dis.with white spot syndrome (WSS) caused by virus. Dis.AquatAquat..Org. 41: 9Org. 41: 9--18.18.

Câu hỏi ô n tập



ập

TT ì ìnhnh

huhuốốngng

nnààoo

sausau

llàà

ĐĐúúngng ((ĐĐ),), SaiSai

(S)(S)1.1.

CCáá

b bịị

ttổổnn

thươ ngthươ ng

mangmang

ssẽẽ

khkhóó

hôhô

hhấấ p p2.2.

TCBSTCBSllàà

MTMTchchọọnn

llọọcc

chocho

nuôinuôi

ccấấyy

VK VK AeromonasAeromonas

3.3.

HHầầuu

hhếếtt

ccáácc

loloạạii

VK VK ccóó

ththểể

PTPT trêntrên

MT TSAMT TSA4.4.

VaccineVaccineccóó

ththểể

ngănngăn

chchặặnn

ssựự

xuxuấấtt

hihiệệnn

b bệệnhnh

ccáá5.5.

DDùùngng

KSKSllàà

mmộộtt

phươ ng phươ ng

ssááchch

cucuốốii

ccùùngng

6.6.

VK VK VirioVirio


xuxuấấtt

hihiệệnn

vvùùngng

llợ ợ ,, mmặặnn7.7.

HHààmm

lưlượ ợ ngng

ôô xyxy

hòahòa

tantan ththấấ p p

llàà

nguyênnguyên

nhânnhân

llààmm

ccáá

gigiảảmm

ănăn8.8.

CCáá

b bịị

stressstressddễễ

b bịị

nhinhiễễmm

khukhuẩẩnn

9.9.

ChoCho

ccáá

ănăn

ththừừaa

ththứứcc

ănăn

ssẽẽ

ngănngăn

chchặặnn

ssựự

xuxuấấtt

hihiệệnn

b bệệnhnh10.10.

Nư Nướ ớ cc

ttừừ

aoao

nuôinuôi

ccáá

rôrô

phi phiccóó

ththểể

đưđượ ợ cc

ddùùngng

ttốốtt

chocho

aoao

nuôinuôi

tômtôm11.11.

ChChếế

ph phẩẩmm

sinhsinh

hhọọcc

gâygây

hhạạii

VK VK

TRƯỜNGĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP 1



TR ƯỜ NGĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP 1KHOA CHĂN NUÔI - THỦY SẢN


môn: Nuôi

trồng

Thủy sản

Chươ ng V3. Bệnh thườ ng gặ p ở ĐVTS

Chươ ng V3. Bệnh thườ ng gặp ở ĐVTS



I. Bệnh

truyền

nhiễm1. Bệnh

do vi rút

ở ĐVTS

2. Bệnh

do vi khuẩn

ở ĐVTS3. Bệnh

do nấm

ở ĐVTS

II. Bệnh

do ký

sinh

trùng1. Bệnh


2. Bệnh

nội KSTở ĐVTS3. Bệnh

truyền lây giữa ngườ i, ĐV trên

cạn và

ĐVTSIII. Bệnh

do MT, D2, DT và

địch

hại

BBệệnhnh dodo NNấấmm gâygây rara ở ở ĐVTSĐVTS



ệệ

g yg y

Xem lại phần VSVứng dụng: một số Nấm

thườ ng gây bệnhở ĐVTS: giớ i thiệu vềhìnhdạng, các hình thức sinh sản…Phân lập nấm bệnhNấm nướ c ng ọt: Saprolegnia và Achlya Nấm nướ c lợ : Lagenidium và Haliphthoros

MMộộtt ssốố bbệệnhnh NN ấấmm thư thư ờ ờ ngng ggặặ p p ở ở

ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia 1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnhBBệệnhnh gâygâyrara b bở ở ii SaprolegniaSaprolegnia sppspp.,., Achlya Achlya sppspp.. hohoặặcc

Aphanomyces Aphanomyces sp.sp.2.2. LoLoààii

bbịị

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng Nhi Nhiềềuu loloààii ccáá nưnướ ớ cc ngngọọtt:: ccáá chchéé p p,, ccáá vvààngng.... b bịị ảảnhnhhưhưở ở ngng..3.3. TriTriệệuu

chchứ ứ ngng

bbệệnhnh

-- MMộộtt ttúúmm bông bông ph pháátt tritriểểnn trêntrêntr tr ứứngng ccáá vvàà ccáácc mômô ttổổnnthươ ngthươ ng khkháácc ccủủaa ccáá..-- MMầầuu ssắắcc ccủủaa nnấấmm ccóó ththểểthaythayđđổổii ttừừmmààuu tr tr ắắngng sangsangmmààuu xxáámm..


ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia ẢẢnhnh

3A.3A. N Nấấmm

SaprolegniSaprolegni aa

ccóó

chchứứaa ttúúii b bààoo ttửử tr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh..

ẢẢnhnh

3B.3B. N Nấấmm

SaprolegniaSaprolegnia

ccóó b bààoo ttửử đđộộngng đangđang gigiảảii ph phóóngng

ttừừ

ttúúii

b bààoo

ttửử


ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia

ẢẢnhnh 4.4. N Nấấmm Achlya Achlya ccóó

chchấấtt

đđốốngng

b bààoo

ttửử sơ sơ

khaikhai

ở ở

đđỉỉnhnh

ccủủaa

ttúúii

b bààoo

ttửử

sausau

đđóó

gigiảảii ph phóóngng.. TTúúii

b bààoo

ttửử

tr tr ốốngng

r r ỗỗngng

sausau

khikhi

ttấấtt ccảả

ccáácc

b bààoo

ttửử

đưđượ ợ cc gigiảảii

ph phóóngng..


ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia ẢẢnhnh

5.5. GiGiảảii

ph phóóngng

b bààoo

ttửử sơ sơ

khaikhai

ccủủaa

nnấấmm

Aphanomyces Aphanomyces ..

ChCh úú ý ý:: BBààoo ttửửsơ sơ khaikhaiđưđượ ợ cc gigiảảii ph phóóngng ththàànhnh mmộộtt hhààngng đơ nđơ nvvàà ngayngayllậậ p p ttứứcc chchúúngng ttụụttậậ p p ththàànhnh đđốốngngở ở ngngọọnn ccủủaa ttúúii b bààoo ttửử..


ccáá




Ảnh

6. Nấm phát

triển trên trứ ng

cá Ảnh 7. Nấm Saprolegnia

diclina trên lá mang của cá

Ở

cá

nấm thườ ng

bám

trên

trứ ng

và

trên

mang


ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia 4.4.ẢẢnh hư nh hư ở ở ng trên ký chng trên ký chủủ

Ký chKý chủủ b bịị nhinhiễễm nm nấấm xm xảảy ra nhanh vy ra nhanh vàà gây thigây thiệệt ht hạại nhii nhiềều.u.CCáá b bịị chchếết hot hoặặc yc yếếu vu vàà khôngđkhôngđáá p pứứng vng vớ ớ i k i k íích thch thíích bênch bênngongoàài.i.Mô bMô bệệnh hnh họọc cho thc cho thấấy sy sựự ph pháá hhủủy nhanh ly nhanh lớ ớ p bi p biểểu bu bìì (mô b(mô bịịhohoạại ti tửử) c) cóó đđáá p pứứng viêm nhng viêm nhẹẹ..

5. Ch5. Chẩẩn đon đoáánnKiKiểểm tra dưm tra dướ ớ i k i k íính hinh hiểển vi tn vi túúm nm nấấm phm pháát trit triểển tn từừnhnhữững mô bng mô bịịảảnh hưnh hưở ở ng sng sẽẽquan squan sáát tht thấấy sy sợ ợ i ni nấấm.m. N Nếếu nhưcu nhưcóó xuxuấất hit hiệện tn túúi bi bàào to tửử ththìì viviệệc nhc nhậận dn dạạng tng táác nhânc nhângây bgây bệệnh liên quan cnh liên quan cóó ththểểththựực hic hiệện đưn đượ ợ c.c.


ccáá





ccáá



BBệệnhnh Saprolegnia Saprolegnia 6. Phòng v6. Phòng vàà

xxử ử

lý blý bệệnhnh

CCáác hc hóóa cha chấất thưt thườ ờ ngđưngđượ ợ c dc dùùng trong xng trong xửử lý blý bệệnh:nh:-- Xanh malachite không k Xanh malachite không k ẽẽm 0,1% dm 0,1% dùùngđngđểể bôi lên bôi lênchchỗỗmô bmô bịị ttổổn thươ ngn thươ ng. V. Vùùng bôi sauđng bôi sauđóó đưđượ ợ c r c r ửửa đia đi..

N Nếếu tu tắắm sm sửửddụụng nng nồồngđngđộộ67mg/l trong 1 ph67mg/l trong 1 phúút, nt, nồồngngđđộộ0,2 mg/l trong 1 gi0,2 mg/l trong 1 giờ ờ , v, vàà 0,1 mg/l trong th0,1 mg/l trong thờ ờ i giani gianddàài (i (Đ ã bĐ ã b ịị ccấấm)m)..MuMuốối ăni ăn: t: tắắm bm bằằng mung muốối ăn vi ăn vớ ớ i ni nồồngđngđộộ llàà 22g/l22g/ltrong 30 phtrong 30 phúút, 30g/l trong 10 pht, 30g/l trong 10 phúút vt vàà nnếếu ngâm du ngâm dùùngngnnồồngđngđộộ11--3 g/l3 g/lFormalin: 0,4Formalin: 0,4--0,5 ml/l trong 1 gi0,5 ml/l trong 1 giờ ờ ..

HHộội chi chứứng lng lở ở

loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU1. T1. Táác nhân chc nhân chí í nh gây bnh gây bệệnhnh

llàà

nnấấmm Aphanomyces Aphanomycesinvadansinvadans

ccùùng vng vớ ớ i vi khui vi khuẩẩn vn vàà

vi r vi r úút.t.

2. Ký ch2. Ký chủủ: B: Bệệnh xnh xảảy ra trên nhiy ra trên nhiềều lou loàài ci cáá nưnướ ớ c ngc ngọọt (ct (cóó ttớ ớ i 50 loi 50 loàài)i) ở ở

Nh Nhậật bt báán,n, ÚÚc vc vàà

ccáác nưc nướ ớ c đông namc đông namÁÁ..

Nhưng m Nhưng mộột st sốố loloàài ci cáá nuôi nhưRô Phinuôi nhưRô Phi, c, cáá tr tr ắắm cm cỏỏ llạạiikhông bkhông bịị

mmắắc bc bệệnh nnh nàày.y.3. Phân b3. Phân bốố đđịịa lýa lý: B: Bệệnhđưnhđượ ợ c bc bááo co cááo lo lầần đn đầầu tiên xu tiên xảảyy

raraở ở Nh Nhậật bt bảản vn vàà thưthườ ờ ng xuyên xng xuyên xảảy ray raở ở ÚÚc. Cc. Cáác vc vụụ ddịịch đưchđượ ợ c lan truyc lan truyềền sang cn sang cảả

ph phíía Đông Nam va Đông Nam vàà

Nam NamÁÁ nhưMalaysianhưMalaysia, Indonesia, Th, Indonesia, Tháái lan, Philippine,i lan, Philippine,Srilanka, Bangladesh vSrilanka, Bangladesh vàà ẤẤn đn độộ..

HHộội chi chứứng lng lở ở loloéétt



4. Bi4. Biểểu hiu hiệện cn củủa ca cáá

bbệệnhnh: B: Banđanđầầuuccáá

ccóó

bi biểểu hiu hiệện mn mààu tu tốối, mi, mấấttttíính thnh thèèm ăn vm ăn vàà

nnổổi dưi dướ ớ i bi bềề

mmặặt nưt nướ ớ c.c.CCáá b bệệnh thưnh thườ ờ ng tng tạạo đo đáám hom hoạạiittửửdưdướ ớ i da ci da cóó ththểể ăn sâu văn sâu vààooccáác cơ thc cơ thịịt pht phíía trong, ma trong, mộột st sốố đđáám viêm cm viêm cóó ttạạo go gờ ờ mmààu tr u tr ắắngngxxáám.m.ĐĐáám hom hoạại ti tửửxuxuấất hit hiệện tn từừnhnhỏỏ

sau to dsau to d

ầ

ầ

n.n.

TTỷỷ llệệchchếết cao thưt cao thườ ờ ng liênng liênquan vquan vớ ớ i ci cáác vc vụụddịịch.ch. Nhưng c Nhưng cáác đc đáám viêm cm viêm cóó ththểểhhồồi phi phụục (lc (làành vnh vếết thưt thườ ờ ng) nng) nếếuukhông ckhông cóó nhinhiễễm tr m tr ùùng k ng k ếế ph pháát.t.

(Epizootic Ulcerative Syndrome = EUS)(Epizootic Ulcerative Syndrome = EUS)


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU5. Chẩn

đoán

bệnhBằng mắt thườ ng có thểquan sát thấycácvết thươ ng hở trên mộtsốloài cá nhưcá rôđồng, cá quả, cá trôi.CĐ phân biệt bằng P2 cắt m ô tổchức nhiễm đểxácđịnh sựcó mặtcủa nấm A.invadans bằng cách quan sát sựtạo bọc (granuloma)của nấm v à sợ i nấm.

Trong giaiđoạn đầu của bệnh cácđám viêm thểhiện sựxuấthuyết nôngở dướ idavàchưa quan sát thấy nấm. Sauđó xuất hiệncác sợ i nấm xuyên sâu vào mô cơ làm tăng quá trình viêm. Nấmgâyramột đápứng viêm mạnh và quá trình tạo bọc đượ chình thành xung quanh sựxuyên của sợ i nấm,đâylàmột đặctr ưngđặc biệt của bệnh. Quá trình từmột viêm mạn tính nhẹtớ imột viêm nặng nghiêm tr ọng. Hầu hết cácđám viêm lớ n, hở , xuấthuyết dướ idacóđườ ng kính từ1-4 cm thườ ng do quá trình bộinhiễm vi khuẩn Aeromonas hydrophyla .


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU Nuôi cấy nấm: Dùng dao khửtrùng trên ngọn lửa đèn cồnr ồi áp sát vào phần danh giớ i giữa vùng viêm và vùng lànhđểtránh tạ p nhiễm nấm tạ p từ bên ngoài, sau cắt mẫucóthểtích khoảng 2 mm3, dùng panh vô trùng gắ p mẫu đặt vàođĩ aMT nuôi cấy nấm (MT nuôi cấy nấmcóchứa kháng sinh

Penicilline 100 UI/ml vàOxolinic acid 100mg/l). Bao bọcđĩ a mẫu r ồi nuôi cấyở nhiệt độ phòng và theo dõi hàngngày. Nhận dạng nấm bằng P2 quan sát sựhình thành bào tửvà quá trình sinh sản vô tính. Nấm A.invadans phát triểnchậm trong môi tr ườ ng nuôi cấy và không phát triểnở 37oCtrên MT nuôi cấy GPY agar.Cảm nhiễm đểxácđịnh nấm bằng cách tiêm 0,1 ml dungdịch có chứa trên 100 bào tử động vào loài cá nhạy cảm vớ i bệnh EUS (cá quả) ở 20oC đểquan sát sự phát triển của nấmtrong cơ của mẫu cá sau 7 ngày tiêm và hình thành bọc nấmsau 14 ngày.


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU6. Truyền bệnh: Bệnh

có

thể

lan

truyền

thông

qua lụt lội làm phát

tán

cá

mang

mầm bệnh.

Bệnh thườ ng xảy raở đk To

thấ p (các tháng mùađông vàmùa xuân). Nấm A.invadans là nguyên nhân cần thiết của bệnhvàcómặt trong mọi tr ườ ng hợ p, tuy nhiên da cá bị tổnthươ ng làđk cần thiết đểcho nấm gắn và xuyên vào lớ p mô bên dướ i.Các tổn thươ ng này có thê gây ra do nguyên nhân vô sinhhoặc hữu sinh ví dụnhư ở Úc và Philippine các vụdịch xảy

ra đều c ó sựliên quanđến các tr ận mưa a xít cùng vớ i To

thấ p. Trong các tr ườ ng hợ p khác không có mưa a xít bệnhcó thểxuất hiện cùng vớ i tác nhân sinh học khác nhưnhiễm

Rhadovirus hoặccácyếu tốMT (nhưTo) có thểtạo ra cáctổn thươ ng.


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU

Ảnh

9a: Mô

cơ

cá

trê

bình thườ ng

nhuộm

Eosin

và

Hematoxylin .

Ảnh

9b: Mô

cơ

cá

trê

bị

nhiễm bệnh

EUS nhuộm

E&H, mũi

tên

thể

hiện bọc nấm.


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU

Ả nh

9c: Mô

cơ

cá

trê

bị

nhiễm bệnh

EUS, những

điểm đen

là

sợ i nấm.


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU(Epizootic Ulcerative Syndrome = EU7. Phòng

và

Xử

lý

bệnh: EUS xuất hiện

ở

hầu hết

các

loài

cá

tự nhiên

nên

r ất

khó

xử

lý

vụ

dịch

trong

một

vùng.

Xửlý quần đàn trong tựnhiên là không thểtrong hầu hết cáctr ườ ng hợ p.Giảm mật độnuôi là một giải pháp hạn chếdịch bệnh.

Giải pháp loại tr ừtác nhân gây bệnh bằng cách di chuyển tấtcảcác loại c á từao, hồchứa, kênh nướ c tr ướ c khi thảlại, rútcạn, phơ i ao và bón vôi cùng vớ i việc khửtrùng các dụngcụ.

Khi các tác nhân gây bệnhđượ c xửlý từvị trí nhiễm cần cócác biện pháp phòng bệnhđểtránh bệnh quay tr ở lại.Giải pháp chọn các loài cá có khảnăng kháng bệnh tựnhiên

đểnuôi là có hiệu quả ở mức trang tr ại.


loloéétt



(Epizootic Ulcerative Syndrome = EUS(Epizootic Ulcerative Syndrome = EUS Nhưng có những nơ i giái phápthayđổi loài cá nuôi không

thực hiện đượ c cần các biện pháp diệt nấm sau:- Phơ i

khô

đáy

ao

và

bón

vôi

đáy

ao

tr ướ c

khi

thả

giống.- Diệt c á tạ p-

Dùng

hoá

chất xử

lý

cá

giống

tr ướ c

khi

thả- Dùng nướ c ngầm-

Dùng

muối tắm cho cá

- Khử

trùng

lướ i v à dụng

cụ.- Xanh malachite 0,1 mg/l

Đầucáquả

bị

lở

loét

BBỆỆ NH TH NH THỐỐI MANG HAY BI MANG HAY BỆỆ NH NH



BRANCHIOMYCOSIS BRANCHIOMYCOSIS 1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh:: b bệệnhnh

xxảảyy

dodo dodo

nnấấmm

Branchiomyces Branchiomyces

sppspp..

2.2. LoLoààii

bbịị

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng::

ccáá

chchéé p p,, ccáá

vvààngng,, lươ nlươ n......3.3. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnh::

-- MangMangnhnhợ ợ tt nhnhạạtt ccóó vvùùngng nâunâuhohoặặcc vvùùngng xxáámm..-- VVùùngng mangmang b bịị hohoạạii ttửửccóó ththểể b bịị bong bongraraở ở giaigiaiđođoạạnn sausau, do, dovvậậyytr tr ở ở ththàànhnh mmộộtt tâmtâmđiđiểểmm nhinhiễễmm nnấấmm SSaprolegniaaprolegnia ..4.4.ẢẢnhnh


trêntrên

kýký

chchủủ

-- SSợ ợ ii nnấấmm trongtrongmangmangllààmm ttắắcc nghnghẽẽnn ssựự tutuầầnn hohoàànn ccủủaa mmááuu..

-- HoHoạạii ttửử ttếế b bààoo bi biểểuu b bìì ccủủaa mangmangvvàà llààmm k k ếếtt ddíínhnh tơ tơ mangmangccóó ththểểđưđượ ợ cc quanquanssáátt ththấấyy..-- BBệệnhnh xxảảyy rara nhanhnhanhvvàà ttỷỷ llệệchchếếtt ttừừ3030--50%50%xuxuấấtt hihiệệnn trongtrong22--44ngngààyy..

-- ConConvvậậtt chchếếtt chchủủyyếếuu dodo b bỏỏănăn..

BBỆỆ NH TH NH THỐỐI MANG HAY BI MANG HAY BỆỆ NH NH



BRANCHIOMYCOSIS BRANCHIOMYCOSIS 5. Chẩn

đoán: -

Quan

sát

mang

- Quan sát thấy

nhánh

hoặc

nhiều sợ i nấm

trong

mô

mang

bị ảnh

hưở ng

6. Phòng

và

xử

lý

bệnh:

Xanh

malachite: 0,3 mg/l trong

24 giờ .- Sulphátđồng

100 ppm

trong

10-30 phút.

- Muối

ăn

(3-5%).Khi

dịch

xảy ra nên giảm hoặc dừng

cho

ăn, vớ t toàn bộ

số

các

chết

đem

chôn

vớ i

vôi

hayđem

đốt, để

phòng

dịch

ao

nên

đượ c tháo cạn

để

khô

vàkhử

trùng

đáy

ao.



BBệệnhnh Ichthyphoniasis Ichthyphoniasis

hayhay b bệệnhnh



Ichthyosporidiosis Ichthyosporidiosis5. Chẩn

đoán

QuanQuanssáátt ccáácc nnốốtt hhạạtt tr tr ắắngng dưdướ ớ iik k íínhnh hihiểểnn vivi ssẽẽththấấyy ccáácc giaigiaiđođoạạnn ph pháátt tritriểểnn khkháácc nhaunhauccủủaattáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh.. ảảnhnh 1212 chocho

ththấấyy giaigiaiđođoạạnn đđầầuu ccủủaa b bààoo ttửử,, b bààoo ttửửnnảảyy mmầầmm vvàà ssợ ợ ii nnấấmm..-- TTáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh đưđượ ợ cc bao bao b bọọcc b bở ở ii mômôliênliênk k ếếtt ccủủaa kýký chchủủhhììnhnh ththàànhnh uu hhạạtt llổổnn nhnhổổnn..

6.6. PhòngPhòng

vvàà

xxử ử

lýlý

bbệệnhnh-- ĐiĐiềềuu tr tr ịị chưachưa ccóó hihiệệuu ququảả-- CCầầnn chchủủýý khikhiddùùngng ccáá ttạạ p p llààmmththứứcc ănăn..

Vòng

đờ i của Ichthyophonus

hoferi

trong

cá

nướ c ngọt

CCáácc

b bệệnhnh

nnấấmm

chchủủ

yyếếuu ở ở

gigiáá p p

xxáácc



BBệệnhnh nnấấmm ở ở ấấuu trtrùùngng tômtôm1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnhBBệệnhnh gâygâyrara b bở ở ii nnấấmm Lagenidium Lagenidium sppspp.,., SirolpidiumSirolpidiumsppspp.. vvàà Haliphthoros Haliphthoros sppspp..

2.2. LoLoààii

ảảnhnh

hư hư ở ở ngng:: TTấấtt

ccảả

ccáácc

loloààii

tômtôm

he (he ( Penaeus Penaeus ))cuacua

((ScyllaScylla serrata serrata ).).

3.3. BiBiểểuu

hihiệệnn

ccủủaa

bbệệnhnh-- ThThấấyy ấấuu tr tr ùùngng tômtôm,, cuacuachchếếtt b bấấtt ngngờ ờ ((thưthườ ờ ngngở ở giaigiaiđođoạạnn Zoa Zoa vvàà MysisMysis ))

4.4.ẢẢnhnh


trêntrên

kýký

chchủủ-- ÍÍtt hohoặặcc khôngkhôngccóó đđáá p pứứngng viêmviêm-- TômTômnhinhiễễmm b bệệnhnh gâygâychchếếtt.. TTỷỷ llệệchchếếtt 2020--100%100%trongtrongvòngvòng2424--4848 gigiờ ờ sausaukhikhinhinhiễễmm..

CCáácc

b bệệnhnh

nnấấmm

chchủủ

yyếếuu ở ở

gigiáá p p

xxáácc



BBệệnhnh nnấấmm ở ở ấấuu trtrùùngng tômtôm5.5. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnh

-- KiKiểểmm tratra ấấuu tr tr ùùngng tômtômnhinhiễễmm b bệệnhnh dưdướ ớ ii k k íínhnh hihiểểnnvivi ssẽẽththấấyy nnấấmm khôngkhôngccóó vvááchch ngănngăn,, nhnháánhnh ssợ ợ ii nnấấmmxuyênxuyênsusuốốtt cơ cơ ththểểvvàà ph phầầnn ph phụụ..

66 PhòngPhòng vvàà xxử ử lýlý bbệệnhnh-- KhKhửử tr tr ùùngng b bểểươ ngươ ng nuôinuôiấấuu tr tr ùùngng b bằằngng chlorine,chlorine,nưnướ ớ cc llấấyy vvààoo b bểể ph phảảii quaquahhệệththốốngng llọọcc..

-- KhKhửử tr tr ùùngng tr tr ứứngng b bằằngng thuthuốốcc ttẩẩyy r r ửửaa vvớ ớ ii nnồồngng đđộộ20ppm20ppmsausau r r ửửaa llạạii tr ưtr ướ ớ cc khikhiấấ p p tr tr ứứngng..-- DDùùngng formalin 1formalin 1--10%10%đđểểđiđiềềuu tr tr ịị vvàà ddùùngng TreflanTreflan0,2ppm0,2ppmđđểểdidiềềuu tr tr ịị ddựự phòng phòng..

CCáácc

b bệệnhnh

nnấấmm

chchủủ

yyếếuu ở ở

gigiáá p p

xxáácc



BBệệnhnh nnấấmm ở ở ấấuu trtrùùngng tômtôm

Nấm

Lagenidium Nấm

Haliphthorox

milfordensis Nấm

Lagenidium ở

ấu

trùng

tôm

sú

CCáácc

b bệệnhnh

nnấấmm

chchủủ

yyếếuu ở ở

gigiáá p p

xxáácc



BBệệnhnh nnấấmm ở ở ấấuu trtrùùngng tômtôm

Tr ứng

cua

bình

thườ ng không

nhiễm nấm

Tr ứng

cua

Scylla serrata

nhiễm nấm

Haliphthoros

milfordensis

BBệệnhnh

đenđen

mangmang


dodo nnấấmm



Fusarium Fusarium1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh:: b bệệnhnh

gâygây

rara

dodo nnấấmm

Fusarium Fusarium

solani solani

2.2. LoLoààii

bbịị

ảảnhnh


ccảả

ccáácc

loloààii tômtôm

hehe b bịị

ảảnhnh

hưhưở ở ngng

ccủủaa

b bệệnhnh

nnààyy..

3.3. TriTriệệuu

chchứ ứ ngng

bbệệnhnhXuXuấấtt hihiệệnn đđốốmm đenđen trêntrênmangmangsausauththấấyy tômtômchchếếtt..

4.4.ẢẢnhnh


trêntrên

kýký

chchủủ-- QuQuáá tr tr ììnhnh ph pháátt tritriểểnn b bệệnhnh gâygâyrarattỷỷ llệệchchếếtt ttớ ớ ii 30%30%-- Nhi Nhiễễmm nnấấmm thôngthôngquaquaccáácc mômôttổổnnthươ ngthươ ng

BBệệnhnh

đenđen

mangmang


dodo nnấấmm



Fusarium Fusarium-- ChChỗỗ ttổổnn thươ ngthươ ng llàà ccửửaa ngõngõchochoccáácc ttáácc nhânnhân

cơ cơ hhộộii khkháácc nhinhiễễmm vvàà gâygây b bệệnhnh..5.5. ChChẩẩnn

đođoáánn

bbệệnhnhKiKiểểmm tratraưướ ớ tt mômô nhinhiễễmm dưdướ ớ ii k k íínhnh hihiểểnn vivi ssẽẽquanquanssáátt ththấấyy ttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh ccóó ddạạngng xuxuồồngng

6.6. PhòngPhòng

vvàà

xxử ử

lýlý

bbệệnhnh

-- XXóóaa b bỏỏngunguồồnn nhinhiễễmm nnấấmm Fusarium Fusariumcondiophorescondiophores vvàà xxửử lýlý ccáácc ccáá ththểểnhinhiễễmm..-- ChưaChưa ththấấyy ccóó hhóóaa chchấấtt nnààoo xxửử lýlý ccóó hihiệệuu ququảả..



BBệệnhnh Aflatoxicosis Aflatoxicosis



1.1. NguyênNguyên

nhânnhân

gâygây

bbệệnhnh::-- BBệệnhnh gâygâyrara dodo đđộộcc ttốốAflatoxin Aflatoxin đưđượ ợ cc ssảảnn sinhsinhttừừnnấấmm

Aspergillus Aspergillus flavus flavus vvàà ccáácc loloạạii Aspergillus Aspergillus khkháácc mmàà thưthườ ờ ngng dodo b bảảoo ququảảnn ththứứcc ănăn khôngkhôngđđúúngng ccááchch..

2.2. LoLoààii

bbịị

ảảnhnh


ccảả

ccáácc

loloààii

tômtôm

hehe b bịị

ảảnhnh

hưhưở ở ngng

ccủủaa b bệệnhnh

nnààyy..

3.3. TriTriệệuu chchứ ứ ngng bbệệnhnh-- TômTômxuxuấấtt hihiệệnn mmààuu vvààngng ththậậmm tr tr íí mmààuu đđỏỏ trêntrêncơ cơ ththểểccũũngngnhưnhư trêntrên ph phầầnn ph phụụccủủaa tômtômgigiốốngng trongtrongaoao nuôinuôi..-- TômTôm b bệệnhnh bơ i bơ i yyếếuu ggầầnn b bờ ờ r r ồồii chchếếtt..-- Nhi Nhiềềuu khikhi ththấấyy tômtômccóó bi biểểuu hihiệệnn mmềềmm vvỏỏ..

4.4.ẢẢnhnh


trêntrên

kýký

chchủủ-- PP22 mômô b bệệnhnh hhọọcc quanquanssáátt ththấấyy hohoạạii ttửử ttếế b bààoo bi biểểuu b bìì trongtrongốốngng

ganganttụụyy..



BBệệnhnh Aflatoxicosis Aflatoxicosis



Khốibào tửnấm Aspergillus sp. trong thức ăn

TTóómm llạạii



N Nấấmm llàà mmộộtt nhnhóómm VSVVSVccóó ththểểgâygây b bệệnhnh chochoccáá vvàà gigiáá p p xxáácc..

N Nấấmm llàà sinhsinhvvậậtt ttựựdưdưỡ ỡ ngng.. N Nấấmm sinhsinhtr ưtr ưở ở ngng b bằằngng ccááchch k k ééoo ddààii,, cơ cơ ththểểccủủaa nnấấmm ccóó ththểểccóóhohoặặcc khôngkhôngccóó vvááchch ngănngăn.. Nhi Nhiềềuu ssợ ợ ii nnấấmm ttậậ p p hhợ ợ p p llạạii ththàànhnh b búúii nnấấmm.. N Nấấmm sinhsinhssảảnn theotheoccảảhhììnhnh ththứứcc vôvô ttíínhnh llẫẫnn hhữữuu ttíínhnh....CCáácc b bệệnhnh nnấấmm quanquantr tr ọọngng gâygây b bệệnhnhở ở ccáá vvàà gigiáá p p xxáácc nhưnhưđãđãtr tr ììnhnh b bààyy vvềềnguyênnguyênnhânnhângâygây b bệệnhnh,, loloààii b bịị ảảnhnh hưhưở ở ngng,, ảảnhnhhưhưở ở ngng trêntrênkýký chchủủ,, tritriệệuu chchứứngng b bệệnhnh đưđượ ợ cc nhnhậậnn ddạạngng trongtrongttừừngng b bệệnhnh ccụụththểể..PP22 CCĐ Đ b bệệnhnh đưđượ ợ cc ccậậ p p nhnhậậtt hhààngng nămnăm,, thuthuốốcc điđiềềuu tr tr ịị llàà khôngkhôngssẵẵnn,, tuytuynhiênnhiên phòng phòng b bệệnhnh llàà PP22 quanquantr tr ọọngng..

ĐĐềềcươ ngcươ ng



1.1. ĐâuĐâu

llàà

nnấấmm

nưnướ ớ cc

ngngọọtt,, llợ ợ

trongtrong

ccáácc

nnấấmm

gâygây

b bệệnhnh

sausau::SaprolegniaSaprolegnia sppspp. (N),. (N), Achlya Achlya sppspp. (N),. (N), Aphanomyces Aphanomyces invadansinvadans(N),(N), Ichthyophonus Ichthyophonus hoferihoferi (N),(N), Saprolegnia diclina (N),(N),

Branchiomyces Branchiomyces sppspp. (N). (N)Fusarium Fusarium solani solani (L),(L), Lagenidium sppspp.. (L), Haliphthorosspp.spp.(L), SirolpidiumSirolpidium sppspp.. Haliphthorox milfordensis,

Aspergillus Aspergillus

flavus flavus

2.2. N N ấ ấ mm

nnàà oo

thư thư ờ ờ ng ng

gây gây

bbệệnhnh

chocho

tômtôm , , nnấ ấ mm

nnàà oo

thư thư ờ ờ ng ng

gây gây

bbệệnhnh chocho

ccáá

Ichthyophonus Ichthyophonus hoferihoferi ( ( ccáá ) )

Fusarium Fusarium solani solani ( ( tômtôm ) )3.3. T T áá cc

nhânnhân

gây gây

bbệệnhnh

nnàà oo

l l àà

nnấ ấ mm , , t t áá cc

nhânnhân

gây gây

bbệệnhnh

nnàà oo

l l àà

KST KST

Ichthyophonus Ichthyophonus

sp.,sp., Ichthyophthyrius Ichthyophthyrius

multifiliismultifiliis

TR ƯỜ NGĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP 1Ủ Ả



KHOA CHĂN NUÔI - THỦY SẢN


môn: Nuôi

trồng

Thủy sản

Chươ ng V4. Bệnh thườ ng gặ p ở ĐVTS

Chươ ng

V3. Bệnh

thườ ng

gặp ở ĐVTS



I. Bệnh

truyền

nhiễm1. Bệnh

do vi rút

ở ĐVTS2. Bệnh do vi khuẩn ở ĐVTS3. Bệnh

do nấm

ở ĐVTS

II. Bệnh

do ký

sinh

trùng1. Bệnh


2. Bệnh

nội KSTở ĐVTS3. Bệnh


cạn và

ĐVTSIII. Bệnh

do MT, D2, DT và

địch

hại

BBệệnhnh do KSTdo KST



CCáácc

khkhááii

niniệệmm

chungchungI.I. MMộộtt

ssốố

k/nk/n

thư thư ờ ờ ngng

đư đư ợ ợ cc

đđềề

ccậậpp

trongtrong

kstkst

hhọọcc

1.1. QuanQuan hhệệ ssốốngng gigiữ ữ aa ccáácc svsvSSốống hong hoạại sinh li sinh làà kikiểểu su sốống chung ging chung giữữa 2a 2 sv trongđsv trongđóó mmộột lot loàài si sốốngngtrong hotrong hoặặc trênc trên ph phầầnn ththảảii ccủủaa loloàài khi kháác.c.SSốống cng cộộng sinh:ng sinh:thưthườ ờ ngđưngđượ ợ c mô tc mô tảảssựự liên quan gliên quan gầần mn màà ccảả22 đđềềuuccóó llợ ợ i.i.HHộội sinh li sinh làà kikiểểu su sốống mng màà ccóó ssựự liên quan gliên quan gầần: mn: mộột sv ct sv cóó llợ ợ i vi vàà svsvkia không ckia không cóó llợ ợ i nhưng ci nhưng cũũng chng chẳẳng cng cóó hhạại gi gìì..K K SS llàà kikiểểu su sốống ging giữữa 2 sv ma 2 sv màà mmộột bên st bên sốống nhng nhờ ờ vvàào bên kia hoo bên kia hoặặccgây hgây hạại. Sv si. Sv sốống nhng nhờ ờ đưđượ ợ c gc gọọi li làà vvậật ký sinh còn bên cho st ký sinh còn bên cho sốống nhng nhờ ờ ggọọi li làà vvậật cht chủủ..HiHiểểu quan hu quan hệệký chký chủủ--ký sinh cký sinh cầầnn hihiểểu không chu không chỉỉ vvậật ký sinh mt ký sinh màà còncòn ph phảải hii hiểểu cu cảảký chký chủủ. Nghiên c. Nghiên cứứu su sứức khoc khoẻẻccáá nhnhấấn mn mạạnh trên mnh trên mặặttký chký chủủccủủa quan ha quan hệệccộộng sinh.ng sinh.



3. KST3. KSTđư đư ợ ợ cc

phânphân

loloạạii

theotheo

vvịị

trtr í í

KSKS



3.13.1 Ngo Ngoạạii KS:KS:GGồồmm ccáácc loloạạii KST KSKST KStrêntrêndada,, vâyvâyvvàà mangmangccáá..

3.23.2

N Nộ

ộ

ii

KS:KS:

N Nộộii KSTKST bao baoggồồmm ccáácc KST KSKST KSở ở ccáácc nnộộii quanquanvvààở ở trongtrongcơ cơ ccủủaa KC: ATKC: ATvvàà giungiunssáánn,, giungiunssáánntr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh,, ththííchch b bààoo ttửử tr tr ùùngng (( Myxosporida Myxosporida ), vi), vi b bààoo ttửử tr tr ùùngng (( Microsporida Microsporida ),), ccầầuu tr tr ùùngng ((CoccidiaCoccidia ),),

tiêntiênmaomaotr tr ùùngng ((Trypanosomes,Trypanosomes, CryptobiaCryptobia ).).

4.4. VòngVòng

đđờ ờ ii

ccủủaa

KSTKST:: VòngVòng

đđờ ờ ii


đưđượ ợ cc

XXĐĐ



ssựự liênliên quanquan gigiữữaa KSKS vvàà KC.KC. N Nóó hohoạạtt đđộộngng trongtrong ttấấtt

ccảả

ccáácc

gđgđ

PTPT trongtrong

cucuộộcc

ssốốngng

ccủủaa

SV.SV.VòngVòngđđờ ờ ii tr tr ựựcc titiếế p p:: mmộộtt kýký chchủủVòngVòngđđờ ờ ii gigiáánn titiếế p p:: ccóó trêntrên11 kýký chchủủ..CCáá ccóó ththểểhohoạạtt đđộộngng nhưnhưKCKCcucuốốii ccùùngng, KC, KCtrungtrunggiangianhohoặặcc KCKCmangmang..

5.5. ĐĐáánhnh

gigiáá

thithiệệtt

hhạạii

dodo bbệệnhnh

KSTKST

ếế ốố



TTỷỷ llệệccáá chchếếtt hohoặặcc ốốmmGiGiảảmm khkhảảnăngnăng STST

TiêuTiêuttốốnn nhinhiềềuu ththứứcc ănăn chocho1 kg1 kgtăngtăng tr tr ọọngngGiGiảảmm gigiáá tr tr ịị thươ ngthươ ng mmạạii ssảảnn ph phẩẩmm

GiGiảảmm khkhảảnăngnăng SS22

ẢẢnhnh hưhưở ở ngng đđếếnn ssứứcc khokhoẻẻngưngườ ờ ii tiêutiêuddùùngng

CCóó ccầầnn thithiếếtt ph phảảii xxửử lýlý??XXửử lýlý ccóó kinhkinhttếếkhôngkhông??

NgoNgoạạii KSTKST



I.I. TTáácc

đđộộngng

ccủủaa

NgoNgoạạii

KSTKST trêntrên

ccáá1. KS1. KSgâygây

ttổổnn

hhạạii

bbở ở ii

ququáá

trtr ì ìnhnh

ggắắnn

bbáámmMMóócc:: GyroductylusGyroductylus , , Dactylogyrus Dactylogyrus , , Ergrasilus ErgrasilusGiGiáácc b báámm:: TrichodinaTrichodina , , Argulus ArgulusXuyênXuyênsâusâuhohoặặcc ddùùngng vòivòi hhúútt:: Ichthyophthirium Ichthyophthirium , ,

Lernaea Lernaea , ,ĐĐ ĩ ĩ aa b báámm:: Dactylogyrus Dactylogyrus , , ScyphidiaScyphidia

2. KS2. KSgâygây

thithiệệtt

hhạạii

dodo ccạạnhnh

tranhtranh

ththứ ứ cc

ănănKSKS llấấyy DD22 tr tr ựựcc titiếế p p ttừừccáácc ttếế b bààoo chchứứaa Ichthyobodo Ichthyobodo((CostiaCostia ))CCààoo xưxướ ớ cc:: r r ậậnn ccáá bi biểểnnXuyênXuyênsâusâu

3.3.ẢẢnhnh

hưhưở ở ngng

ccủủaa

ngongoạạii

KSTKSTlênlên

dada

vvàà

mangmangK K ííchch ththííchch b bở ở ii ggắắnn vvàà hhúútt DD22

ế ẫ ế ấ



TăngTăng titiếếtt mucusmucusddẫẫnn đđếếnn tăngtăng lưlượ ợ ngng VK,VK,nnấấmm vvàà ngongoạạiiKSKS khkháácc..

TăngTăng sinhsinhttếế b bààoo llààmm gigiảảmm hihiệệuu ququảảccủủaa traotraođđổổii ôô xyxy,,COCO22

HoHoạạii ttửử ttếế b bààoo niêmniêmmmạạcc ddẫẫnn đđếếnn bong bongdada llààmm thuthu hhúúttnnấấmm, VK , VK ddẫẫnn đđếếnn nhinhiễễmm k k ếế ph pháátt..CCáá chchếếtt dodo mmấấtt câncân b bằằngng áá p p xuxuấấtt ththẩẩmm ththấấuu,, mmấấtt khkhảả

năngnăng hôhô hhấấ p p..XuXuấấtt huyhuyếếttCCáá nhnhỏỏr r ấấtt ddễễ b bịị nhinhiễễmm ngongoạạii KSTKSTvvàà r r ấấtt ddễễ b bịị ttổổnnthươ ngthươ ng dada

II.II. MMộộtt

ssốố

Ngo Ngoạạii

KSTKSTtrêntrên

ccáá1.1. SSáánn lláá đơ nđơ n chchủủ(( Monogenea Monogenea ):):

ầầ ếế ủủ ẻẻ ứứ



HHầầuu hhếếtt ccáácc loloààii ssáánn lláá đơ nđơ n chchủủđđẻẻtr tr ứứngng(( Dactylogyrid Dactylogyrid )) vvàà chchỉỉ riêngriêngccóó 11 loloààii đđẻẻconcon((GyrodactylusGyrodactylus ).).SSáánn lláá đơ nđơ n chchủủllàà loloạạii ngongoạạii KSKS thưthườ ờ ngng KSKS trêntrêndada,,mangmangccáá..ChChúúngng didi truytruyểểnn trêntrêncơ cơ ththểểccáá vvàà ănăn trêntrên bi biểểuu b bìì hohoặặccccặặnn b báá ccủủaa mangmang.. N Nóó ggắắnn vvààoo kýký chchủủthôngthôngquaquacơ cơ quanquan b báámm llààmm ttổổnnthươ ngthươ ng dada vvàà mangmangvvàà còncònhhúútt chchấấtt DD22..SSáánn lláá đơ nđơ n chchủủccóó mmộộtt ccặặ p p mmóócc ở ở chchíínhnh gigiữữaa.. SSáánntr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh ccóó ccảảcơ cơ quanquansinhsinhddụụcc đđựựcc vvàà ccááii trêntrênccùùngng mmộộtt cơ cơ ththểể..



Sán

Dactylogyrus KS trên

mang



Gyrodactylus

VòngVòng

đđờ ờ ii

ccủủaa

ssáánn

lláá

đơ nđơ n

chchủủ::•• HHầầuu hhếếtt ssáánn lláá đơ nđơ n chchủủccóó vòngvòngđđờ ờ ii tr tr ựựcc titiếế p p..

ởở ẻẻ ứứ



•• SSáánn

tr ưtr ưở ở ngng

ththàànhnh

KSKS trêntrên

dada,, mangmang

đđẻẻ

tr tr ứứngng

vvààoo

trongtrong

nưnướ ớ cc

sausau

đđóó

tr tr ứứngng

nnở ở

ththàànhnh

ATAT

((OnchomiracidiumOnchomiracidium ) AT) AT bơ i bơ i ttựự dodo trongtrong nưnướ ớ cc sausau

ttììmm

KCKCđđểể

KS.KS.

Sán

KS trên

vây

DactylogyridaeDactylogyridaeCCóó

íítt

nhnhấấtt

llàà

77 gigiốốngng

vvàà

trêntrên

150150loloààii

KSKSở ở

ccảả

nưnướ ớ cc

mmặặnn

vvàà

nưnướ ớ cc ngngọọtt trêntrêntotoàànn ththếếgigiớ ớ ii..ầầ ếế ừừ



KTKTddààii

khôngkhông

ququáá

2 mm2 mmhhầầuu

hhếếtt

chchúúngng

ccóó

ktkt

ttừừ

0,20,2--0,5 mm.0,5 mm.SSáánn

ccóó

77 ccặặ p p

mmóócc

r r ììaa

vvàà

11 ccặặ p p

mmóócc

ở ở

chchíínhnh

gigiữữaa

vvàà

hihiếếmm

loloààii

ccóó

22 ccặặ p p..ChChúúngng

ccóó

22 hohoặặcc

44 điđiểểmm

mmắắtt

ở ở

ph phííaa

tr ưtr ướ ớ cc

ccủủaa

cơ cơ

ththểể..

BuBuồồngng

tr tr ứứngng

ccóó

hhììnhnh

tròntròn

hohoặặcc

hhììnhnh

ô van,ô van,tinhtinh

hohoàànn

ở ở

ddạạngngđơ nđơ n

llẻẻ,, mmỗỗii

llầầnn

ssáánn

đđẻẻ

11 tr tr ứứngng..

GiGiốốngng

ssáánn


KSKSở ở

ccáá

llàà

Dactylogyrus Dactylogyrus vvàà


kýký sinhsinh

ở ở

trongtrong

mangmang

ccủủaa

kýký

chchủủ

vvàà

ccóó

ttớ ớ ii

100100loloààii

đưđượ ợ cc

nhnhậậnn

ddạạngng

thuthuộộcc

gigiốốngng

Dactylogyrus Dactylogyrus vvàà

ccóó

k k ííchch

thưthướ ớ cc llớ ớ nn hơ nhơ n GyrodactylusGyrodactylus ..ChChúúngng


kýký

sinhsinh

trêntrên

mangmang,, vòngvòng

đđờ ờ ii

ph pháátt

tritriểểnn

ccủủaa

chchúúngng

ph phụụ

thuthuộộcc

TToo..

→→ ChCh úú ý: ý: TrongTrong ququáá tr tr ììnhnh điđiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh ccầầnn điđiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh nhnhắắcc llạạii,, ththờ ờ ii giangianđiđiềềuu tr tr ịị nhnhắắcc llạạii ph phụụthuthuộộcc vvààoo TToo..

GyrodactylidsGyrodactylids•• SSáánn thưthườ ờ ngng đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy trêntrênnhinhiềềuu loloààii ĐVĐV ccóó xươ ngxươ ng

ốố ậậ ấấ ỡỡốố



ssốốngng b bậậcc ththấấ p p ((ccáá,, lưlưỡ ỡ ngng thêthê,, bò bò ssáátt)) vvàà khôngkhông xươ ngxươ ng ssốốngng..••

ÍÍtt

nhnhấấtt

ccóó

8585 loloààii

đưđượ ợ cc

nhnhậậnn

ddạạngng

KSKS trêntrên

ccáá..GyrodactylidsGyrodactylids ccóó 88 đôiđôi mmóócc xungxung quangquang vvàà 11 đôiđôi mmóócc ở ở chchíínhnh

gigiữữaa,, ccóó

22--6 van6 vanhhúútt..

••

ChChúúngng

ccóó

11 gaigai

giaogiao

ccấấuu

ở ở

chchíínhnh

gigiữữaa

ph phầầnn

b bụụngng..••

HHầầuu hhếếtt gigiốốngng gâygây b bệệnhnh chocho ccáá llàà

GyrodactylusGyrodactylus ,, chchúúngng đưđượ ợ cc

phân phân

b bốố

r r ộộngng

rãirãi,, loloààii

nnààyy


ccóó

ktkt

< 0,4 mm.< 0,4 mm.••

TTấấtt

ccảả

ccáácc

loloààii

thuthuộộcc

gigiốốngng

nnààyy

đđềềuu

đđẻẻ

con,con,vvớ ớ ii

11--3 con3 conconcon,, ttửử cungcung ddạạngng chchữữ V,V, tinhtinh hohoàànn hhììnhnh tròntròn ddạạngng đơ nđơ n llẻẻ.. TTáácc

hhạạii

ccủủaa

b bọọnn

nnààyy

llàà

chchúúngng

gâygây

ttổổnn

thươ ngthươ ng

chocho

ccáá

dodo ddùùngng

ccáácc

mmóócc

b báámm

vvàà

ttổổnn

hhạạii

nghiêmnghiêm

tr tr ọọngng

khikhi chchúúngng didi chuychuyểểnn..



Gyrodactylus Dactylogyrus ký

sinh ở

mang

cá



Gyrodactylus

ký

sinh

trên

vây

cá



Gyrodactylus ký sinh trên, da vây cá



Gyrodactylus sp. , lives ofepithelia. Connecting t

surface of the fish b

penetrating it with 1marginal hooks.

2.2. BBệệnhnh

đđốốmm

trtrắắngng


tr tr ùùngng

ququảả

dưadưa

Ichthyophthirius Ichthyophthiriusmultifiliismultifiliis ::KSTKSTtr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh thưthườ ờ ngng KSKSở ở dada,, mangmangccáá..ChChúú óó hhìì hh dd iiốố ảảdưdư hhấấ hh ơơ



ChChúúngng ccóó hhììnhnh ddạạngng gigiốốngng ququảảdưadưa hhấấuu,, xungxungquanhquanhcơ cơ ththểểđưđượ ợ cc bao bao b bở ở ii mmộộtt llớ ớ p p lônglôngngngắắnn,, mimiệệngng ccóó ccấấuu tr tr úúccđơ nđơ n gigiảảnn,, nhânnhânllớ ớ nn ddạạngng hhììnhnh chchữữU hayU hayhhììnhnh mmóóngngngngựựaa..KSTKSTtr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh nnằằmm dưdướ ớ ii llớ ớ p p bi biểểuu b bìì khikhi tr tr úúngng r r ờ ờ ii dadaccáá vvààoo nưnướ ớ cc gâygâyttổổnn thươ ngthươ ng nnặặngng chochodada ccáá,, đđặặcc bi biệệtt khikhi

ccáá nhinhiễễmm vvớ ớ ii ssốố lưlượ ợ ngng llớ ớ nn KSTKSTvvàà nhinhiềềuu trongtrongssốốchchúúngngccùùngng r r ờ ờ ii dada vvààoo nưnướ ớ cc,, khikhivvààoo nưnướ ớ cc KSTKST bơ i bơ i mmộộtt ththờ ờ iigiangianr r ồồii ttạạoo b bọọcc b bààoo ttửửvvàà b báámm vvààoo ccáácc vvậậtt chchấấtt ccóó trongtrongnưnướ ớ cc,, trongtrong b bọọcc nnààyy chchúúngng phân phânchiachiaththàànhnh nhinhiềềuu b bààoo ttửửcon (100con (100--2000),2000),sausaummộộtt ththờ ờ ii giangianccáácc b bààoo ttửửcon PTcon PT ph pháávvỡ ỡ mmààngng b bààoo ttửửchchíínhnh thothoáátt vvààoo nưnướ ớ cc bơ i bơ i ttììmm KCKCmmớ ớ ii..ChChúúngng ssẽẽ b bịị chchếếtt nnếếuu trongtrongvòngvòng33--44 ngngààyy khôngkhôngttììmmđưđượ ợ cc KCKCmmớ ớ ii..



Cá

bị

nhiễm

trùng

quả

dưa

Trùng quả dưa tr ưở ng

thành

Ichthyophthirius multifiliis .(white spot disease) Ciliateinfecting the skin and fins.C i t f th t h t



Consist of the trophont feeding in the host epidermis

Size up to 0,4-0,8 mm. It

escapes to the water andswims freely as tomonts. Aftencysting on the substrate,

numerous cell divisions take place (up to 1000). Thesetheronts

seek up new hosts.

TToo ththííchch hhợ ợ p p chochoKST STKST STvvàà PTPT ttừừ22--3030ooC,C, tutuỳỳthuthuộộcc vvààoo TToo caocaohayhayththấấ p p mmàà vòngvòngđđờ ờ ii ccủủaaKSTKST óó hhểể úú ắắ hh ặặ kkéé ddààii TToo òò



KSTKSTccóó ththểểr r úútt ngngắắnn hohoặặcc k k ééoo ddààii. T. Too caocaovòngvòngđđờ ờ ii ccủủaa KSTKSTđưđượ ợ cc r r úútt ngngắắnn nhưngnhưng ktkt ccủủaa KSTKST

nhnhỏỏvvàà ngưngượ ợ cc llạạii..ỞỞTToo

2424--2626oo

CC totoàànn b bộộvòngvòngđđờ ờ ii ccủủaa KSTKSTchchỉỉ mmấấtt 44 ngngààyy..-- KhiKhi b bệệnhnh xxảảyy rara xxửử lýlý b bệệnhnh b bằằngng xanhxanhmalachitemalachitek k ếếtt hhợ ợ p p vvớ ớ ii formalineformalinehohoặặccChloramineChloramineT,T, DimetridazoleDimetridazoleEmtrylEmtryl..

3.3. BBệệnhnh

trtrùùngng

bbáánhnh

xexe

hayhay trtrùùngng

mmặặtt

trtrờ ờ iiBBệệnhnh gâygâyrara do KSTdo KSTTrichodinaTrichodina , , TrichodinellaTrichodinella , ,

TripartiellaTripartiella óó hhìì hh ddạạ iiốố bbáá hh ỗỗii ll ạạiiKST KSKST KSđđặặ ư ởở ộộ ll ii KCKC



TripartiellaTripartiella ccóó hhììnhnh ddạạngng gigiốốngng b báánhnh xexe,, mmỗỗii loloạạiiKST KSKST KSđđặặcc tr ưngtr ưngở ở mmộộtt loloạạii KC.KC.ChChúúngng thưthườ ờ ngng KSKS trêntrêndada,, mangmangvvàà đôiđôi khikhi còncòn b bắắtt

ggặặ p pở ở b bóóngng đđááii..KSTKSTđưđượ ợ cc phân phân b bốố trêntrêntotoàànn ccầầuu vvàà ở ở ttấấtt ccảảccáácc hhệệththốốngng,, ccáá nhnhỏỏ r r ấấtt nhnhạạyy ccảảmm vvớ ớ ii b bệệnhnh,,

ChChúúngng SS22 b bằằngng ccááchch ccắắtt đôiđôi..CCáá b bịị b bệệnhnh thưthườ ờ ngng tăngtăng titiếếtt ccáácc ttếế b bààoo ddịịchch nhnhầầyy trêntrêndada vvàà còncòngâygâyhohoạạii ttửử.. CCáá nhinhiễễmm b bệệnhnh ccóó mmầầuu ssắắcckhôngkhông b bììnhnh thưthườ ờ ngng,, ccáá chchậậmm chchạạ p p,, mmấấtt tr tr ọọngng lưlượ ợ ngng,,ccáá ccóó bi biểểuu hihiệệnn treotreodâudâutrêntrên b bềềmmặặtt vvàà cucuộộnn xoxoááyy..ĐiĐiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh b bằằngng formalineformalinehohoặặcc CuSOCuSO44



Trichodina

4. Bệnh

Costiasis

NN gây bệnh làIchthyobodo necator hayCostia necatrix .Chúng có 2 dạng: dạng bơ i có 1 cặ p lông trên thân và dạngdẹt



dẹt.Chúng KS trên da, mang vàđôi khi bơ i tựdo trong cảnướ cngọt lẫn nướ c mặn, nhưng thườ ng thấyở cá nướ c ngọt hơ n.

Chúng xuyên sâu vào tế bào chất của tế bào KC, tế bàoniêm mạc của da và mang.KST có dạng quảlê vớ i kích thướ c từ7-10μ .KST thườ ng KSở cá hồi (nướ c ngọt) hươ ngvàcáhồigiống.ĐBở gđ cá mớ i nở cá nhiễm bệnh gây chết r ấtnhanh, tỷ lệchết cao, cá nhỏnhạy cảm vớ i bệnh hơ n cálớ n.

To

thích hợ p cho KST PT từ2-30oC.Đểtránh thiệt hại do bệnhgâyracần chú ý k ỹthuật nuôi

dưỡ ngvàmật độthảthấ p. Khi bệnh xảy ra dùng formalinđểxửlý bệnh.



Ichthyobodo -

Costia Ichthyobodo necator

5.5. BBệệnhnh

trtrùùngng

loaloa

k k èènn.. BBệệnhnh

xxảảyy

rara

dodo tr tr ùùngng Apisoma Apisoma ,, Epistylis Epistylis , , VorticellaVorticella ..

CCáá KSTKST óó ddạạ gg hhìì hh ll kkèè hhìì hh ốố ơơ ththểể



CCáácc KSTKSTccóó ddạạngng hhììnhnh loaloa k k èènn,, hhììnhnh ccốốcc,, cơ cơ ththểểccóó ththểểcoco r r úútt thưthườ ờ ngng chchỉỉ ssốốngng b báámm trêntrênKCKCchchứứ

khôngkhônggâygâynhinhiềềuu thithiệệtt hhạạii,, nhưngnhưng khikhi nhinhiễễmm nhinhiềềuuthưthườ ờ ngng gâygâytăngtăng titiếếtt ddịịchch nhnhầầyy,, dada tr tr ở ở nênnênxungxunghuyhuyếếtt, KS, KSkhôngkhôngccóó KCKC Đ BĐ B,, phân phân b bốố totoàànn ccầầuu,, b bệệnhnh thưthườ ờ ngng liênliênquanquanđđếếnn chchấấtt lưlượ ợ ngng nưnướ ớ cc..CCóó ththểểđiđiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh b bằằngng CuSOCuSO44 hohoặặcc formalinformalinnhưngnhưng ccầầnn điđiềềuu tr tr ịị nhnhắắcc llạạii..



•

Epistylis sp. Attaches to skin, fins and gills.Adheres to epithelium, and filters the water withtheir cilia and live of organic particles in the

water. Reproduce by budding of teletrochs.Able to swim to other host.

6.6. GiGiáápp

xxáácc

kýký

sinhsinhCơ Cơ ththểểgigiáá p p xxáácc ccóó b bộộxươ ngxươ ng ngongoààii nnốốii vvớ ớ ii ccáácc

hhầầ hhụụ àà ơơ ththểể hâhâ đđốốtt



ph phầầnn ph phụụvvàà cơ cơ ththểể phân phânđđốốtt..ỐỐngng tiêutiêuhhóóaa hohoàànn chchỉỉnhnh,, ccóó vòngvòngtutuầầnn hohoàànn,, hôhô

hhấấ p p b bằằngng khkhíí ququảảnn,, mangmangmmộộtt ph phầầnn thôngthôngrara b bềềmmặặtt cơ cơ ththểể..

GiGiớ ớ ii ttíínhnh llàà ttááchch bi biệệtt,, ttấấtt ccảảđđẻẻtr tr ứứngng..ThThờ ờ ii giangiangigiáá p p xxáácc ssốốngng KSKS khôngkhônglâulâu hơ nhơ n ththờ ờ iigiangianchchúúngng ssốốngng ttựựdo.do.GiGiáá p p xxáácc KSKS ggồồmm:: CopepodaCopepoda , , Branchiura Branchiura vvàà

Isopoda Isopoda ..

6.16.1CopepodaCopepoda

kýký

sinhsinh

trêntrên

ccáá

ggồồmm

ccóó

16001600--18001800loloààii

trongtrong

đđóó

chchỉỉ

ccóó

khokhoảảngng

5%5%ssốố

loloààii

KSKS trêntrên

ccáá

nưnướớcc ngngọọtt đưđượợcc ttììmm ththấấhỉỉ ó ốố đ ì hấấ ởở á ô b ểể



nưnướ ớ cc ngngọọtt đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy..ChChỉỉ ccóó 44 gigiốốngng đưđượ ợ cc ttììmm ththấấyy ở ở ccáá nuôinuôi bi biểểnn::-- Learnaea Learnaea-- Lamproglena Lamproglena-- Ergasilus Ergasilus

-- CarligusCarligus ..ChChỉỉ ccóó conconccááii KS, conKS, conđđựựcc ssốốngng ttựựdodo

SSốốggđ đ trongtrongvòngvòngđđờ ờ ii ccủủaa CopepodaCopepodaccóó ththểể>10:>10: Nauplius Nauplius 22--33 gđgđ,, Copepodid Copepodid 44--55 gđgđ,, titiềềnn tr ưtr ưở ở ngngththàànhnh 22 gđgđ vvàà gđgđ tr ưtr ưở ở ngng ththàànhnh..

CopepodaCopepodaccááii trưtrưở ở ng ng ththàànhnh mang mang trtrứứng ng

ềề ởở



Cyclopoid Cyclopoid Ti Tiềềnn trưtrưở ở ng ng ththàànhnh

Copepodid Copepodid ký ký sinhsinh Tr Trứứng ng

Copepodid Copepodid bơ ibơ i ttựựdodo Nauplius Nauplius

Vòng Vòng đ òiđ òi ccủủaa Copepodid Copepodid

a. Bệnh

trùng

mỏ

neo LernaeaCơ thểkhông phânđốt, neo bám trên mô bằngmóc rất lớn



móc r ất lớ n.Có 5 loàiđã đượ c thông báo gây bệnh cho cá nuôi

biển. Loài gây thiệt hại kinh tếlớ n nhất l àL .cyprinacea .Loài gây bệnhở cá nướ c ngọt KS khôngđặc hiệuvớ i loài KC nào và không kén chọn vị trí ký sinhtrên cơ thểKC.Xửlý bệnh: nướ c vôi trong,Dipterex, lá xoan,formalin



b.Ergasilus: Ký

sinh

ở

mang

là

chính

đôi

khi

gặ p trên da,vây, ăng ten thứcấ p PT mạnh, cómóc bámkhỏe.

6 2 Branchiura:Argulus(rận) thuộc bộBranchiura



6.2 Branchiura: Argulus (r ận) thuộc bộ Branchiura,thườ ng

tìm

thấy

ở

cá

nướ c ngọt. đượ c gọi l à r ận cá.Chúng

thườ ng

KS trên

da, mang

và

vây

cá, hầu hết tìm

thấy trên da cá. Cơ

thể

phân

ra

làm

3 vùng: vùng

đầu ngực, vùng

ngực và vùng vùng bụng. Phần

đầu có giác

hút, chân

bơ i, điểm mắt, miệng, phần ngực, phần thân có

các

đốt bụng.

6.3 Isopod:Có

khoảng

400 loài

ký

sinh

ở

cá, một số

loài

ký sinh không bắt buộc, một số là KC trung gian, một số

hút

máu

KC và

khi

tr ưở ng

thành

r ờ i KC.



7.7. ChilodonellaChilodonella

KSTKSTccóó ddạạngng hhììnhnh b bầầuu ddụụcc hơ ihơ i llệệchch ktkt r r ấấtt nhnhỏỏvvàà khôngkhôngththểểnhnhììnn đưđượợcc bbằằngng mmắắtt thưthườờngng vvàà ttừừ3030 80x2080x206262 μμ



ththểểnhnhììnn đưđượ ợ cc b bằằngng mmắắtt thưthườ ờ ngng vvàà ttừừ3030--80x2080x20--6262 μμ ,,Cơ Cơ ththểểccóó 22 ph phầầnn ccóó 88--9, 129, 12--1313 hhààngng lônglông,, mimiệệngng ccủủaaKSTKSTthưthườ ờ ngng ggắắnn trêntrênllớ ớ p p bi biểểuu b bìì mangmangccủủaa kýký chchủủllààmmtăngtăng sinhsinhccáácc ttếế b bààoo bi biểểuu b bìì vvàà tăngtăng titiếếtt ddịịchch nhnhầầyy ttạạoo raranhnhữữngng đđáámm mmààuu tr tr ắắngng,, mmààuu xxáámm trêntrêndada,, trêntrênmangmang..

KSTKSTccóó nhânnhântoto hhììnhnh tròntròn..BBệệnhnh thưthườ ờ ngng xxảảyy rara điđi k k èèmm vvớ ớ ii chchấấtt lưlượ ợ ngng MTMTk k éémm,, ccááyyếếuu vvàà thưthườ ờ ngng k k èèmm vvớ ớ ii ccáácc b bệệnhnh do VK do VK gâygâyrara trêntrênmangmang..ĐiĐiềềuu tr tr ịị b bệệnhnh b bằằngng FormalineFormaline

8.8. ẤẤuu

trtr ùù ngng

nhuynhuy ễễnn

thth ểể

( ( Glochidium Glochidium ) )ChChúúng ng llàà ÂT ÂTccủủaa nhuy nhuy ễễnn ththểể22 mmảảnhnh,, đ đ ểểhohoàànnththàànhnh vòngvòngđđờờii chchúúngngphphảảii trtrảảii qua QTqua QTssốốngng



ththàànhnh vòng vòng đ đ ờ ờ ii chchúúng ng phphảảii trtrảảii qua QTqua QTssốống ng bbáámm v v ààoo mang mang ccáá..

NNếếuu ccáá bbịị nhinhiễễmm íítt không không ccóó ảảnhnh hưhưở ở ng ng g g ììnhưng nhưng khikhinhinhiễễmm nhinhiềềuu ssẽẽảảnhnh hưhưở ở ng ng đ đ ếếnn hôhô

hhấấpp ccủủaa ccáá..



•• SSáánn

tr ưtr ưở ở ngng

ththàànhnh


llàà

nnộộii

KSKS ssốốngng

trongtrong

ruruộộtt,, chchỉỉ duyduynhnhấấtt ccóó mmộộtt loloààii((TransversotremaTransversotrema )) ttììmm ththấấyy llàà ngongoạạii KSKS chchúúngng



((TransversotremaTransversotrema )) ttììmm ththấấyy llàà ngongoạạii KSKS chchúúngng KSKSở ở

gigiữữaa

ccáácc

llớ ớ p p

vvảảyy

ccáá..

•• ẤẤTT ssốốngng ccảả nnộộii vvàà ngongoạạii KS:KS:vâyvây,, vvảảyy,, mangmang,,ruruộộtt,, cơ cơ

vvàà

ccáácc

nnộộii

quanquan

khkháácc..

•• SSáánn ccóó 22 gigiáácc b báámm:: gigiáácc b báámm mimiệệngng vvàà gigiáácc b báámm b bụụngng..••

Cơ Cơ

ththểể

ddạạngng

ddẹẹtt,, hhììnhnh

ô vanô vanhohoặặcc

ddạạngng

mmáácc,,

thânthân

khôngkhông

phân phân

đđốốtt..••

VòngVòng

đđờ ờ ii

ccủủaa

chchúúngng

tr tr ảảii

quaqua ttừừ

22 kýký

chchủủ

tr tr ở ở

lênlên..

SSáá hhủủ ồồ



SSáánn song song chchủủg g ồồmm:: Diplostomum Diplostomum , , Ichthyotylurus Ichthyotylurus , ,Tylodelphys Tylodelphys , , Urulifer Urulifer

SSáánn ký ký sinhsinhở ở chimchim

ẤẤ T KS T KSở ở ccáá ẤẤ T KS T KSở ở ốốcc

Vòng Vòng đ đ ờ ờ ii ccủủaa ssáánn StrigeoidStrigeoid

In the fish eye:In the fish eye:DiplostomumDiplostomumspsp Located inLocated in



Diplostomum Diplostomum spsp.. Located inLocated inthe lens. In large numbers itthe lens. In large numbers itblinds the fish. The parasite isblinds the fish. The parasite isat this stage calledat this stage calledmetacercariametacercaria..

Tylodelphys Tylodelphys spsp..Located in vitreous humourLocated in vitreous humour..Same as above but withSame as above but withdifferent species of snaildifferent species of snail

SÁN TRƯỞNG THÀNH



SÁN TR ƯỞ NG THÀNH

Tr ứng

Ấu

trùng

Miracidium bơ i tự

do

Ấu trùng Sporocyst

hoặc Redia

ký

sinh

trong

nhuyễn thểẤu

trùng

Cercaria bơ i tự

do

Ấu

trùng

Metacercariaký

sinh

ở ĐV có

hoặc

không

xươ ng

hoặccâycỏ thủy sinh

Vòngđờ i của sán lá song chủ

2. Sán

dây

(Cestoda = Tape worm):Sán tr ưở ng thành thườ ng sống trongống ruộtđv c ó xương sống các gđ AT có thểsống cả ở



đv c ó xươ ng sống, các gđ AT có thểsống cả ở ĐV cóXShoặc ĐV không XS.

Cấu trúc của sán tr ưở ng thành dạng dải gồm có phần đầu (Scolex ) và phần thân (body).

Phần đầu cóđiểm mắt và giác bám, phần thângồm nhiều đốt sán (Segments).Một sốloại phần thân không phânđốt.Phần thân phânđốt, mỗi đốt sán cóđầy đủcơ quan S2.



SÁN TRƯỞNG THÀNH KÝ



SÁN TR ƯỞ NG THÀNH KÝSINHỞ

KÝ CHỦ

CUỐICÙNG

Tr ứng

Coracidium

Procercoid ký

chủ

trung

gian

thứ

nhất

Plerocercoid ký

chủ

mang

Plerocercoid ký

chủ trung

gian

thứ

2

Vòngđờ i của sán dây

Plerocercoid



4. Giun

đầu móc: Giun

đượ c phân bố

r ộng, tất cả

các loài,đều KS trongống

tiêu

hóa

của ĐV có

XS.

Giun có cái vòiởphần trước vàđược bao phủbởiề ầ



Giun có cái vòiở phần tr ướ c vàđượ c bao phủ bở inhiều móc, nênđượ c gọi là giunđầu móc.Cơ thểgiunđượ c chia làm 3 phần: vòi, cổvà thân.Thân có dạng hình tr ụ, vòi có chứa móc, sốlượ ngmóc là một chỉ tiêu trong phân loại giun.Chức năng của vòiđểneo cơ thểgiun vào một nơ i bằng cách xuyên sâu vào thành ruột của KC.Cổlà phần ngắn nằm phía sau vòi có thểco rút,

Thân cấu trúc dạng túi hình tr ụhoặc dạng dẹt đốixứng 2 bên, conđực có túi tinh, con cáiđẻtr ứng dài.Giun thườ ng tìm thấyở cá tựnhiên, ít thấyở cá nuôi.

Tác

hại của giun gây ra phụ

thuộc vào:KT và sốlượ ng các mócHĐ của giun (chuyển động lên xuống)



HĐ của giun (chuyển động lên xuống)KT củacávàđộdầy mỏng của thành ruộtKhảnăng xuyên sâu của móc.Sốlượ ng giunTình hình phù hợ p của giun vớ i KC.

5.5. BBààoo

ttử ử

trtrùùngng

(( Myxosporida Myxosporida ))ChChúúngng thưthườ ờ ngng KSKSở ở mangmang,, nãonãoccáá chchéé p p.. ChChúúngngccóó nhinhiềềuu loloààii nhưngnhưng thưthườờngng đưđượợcc phânphânbibiệệtt ddựựaaêê



ccóó nhinhiềềuu loloààii nhưngnhưng thưthườ ờ ngng đưđượ ợ cc phân phân bi biệệtt ddựựaatrêntrên::

LoLoạạii b bààoo ttửửchchúúngng hhììnhnh ththàànhnh,, ktkt vvàà ssốố lưlượ ợ ngng..LoLoạạii KCKCvvàà loloạạii ttếế b bààoo KCKCmmàà chchúúngng nhinhiễễmm.. Nơ i Nơ i mmàà b bààoo ttửửhhììnhnh ththàànhnh..GiGiáánn titiếế p p trongtrongttếế b bààoo chchấấtt ccủủaa ttếế b bààoo KC.KC.KhiKhiKSTKSTxâmxâmnhnhậậ p p chchúúngng k k ííchch ththííchch ttếế b bààoo b bììnhnhthưthườ ờ ngng llààmm ttếế b bààoo tr ươ ngtr ươ ng ph phồồngng lênlên llúúcc nnààyy ttếế b bààoo kýký chchủủhohoàànn totoàànn thaythayđđổổii ccấấuu tr tr úúcc,, hhììnhnhddạạngng vvàà chchứứcc năngnăng..



2. Sán lá gan nhỏ:Clornochis sinensis& Opisthorchisovirrini

3 Sánlá ruột nhỏ:



3. Sán

lá

ruột nhỏ: Haplorchis spp.,

Centrocestus spp.4. Sán

lá

gan

lớ n:

Fasciola gigantica ,F. hepatica

TR ƯỜ NGĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP 1

KHOA CHĂN NUÔI -THỦY SẢN



KHOA CHĂN NUÔI THỦY SẢN


môn: Nuôi

trồng

Thủy sản

Chươ ng

V5. Bệnh

thườ ng

gặ p ở ĐVTS

Chươ ng

V5. Bệnh

do MT, D2, DT và Địch hại

I Bệnh truyền nhiễm



I. Bệnh

truyền

nhiễm1. Bệnh

do vi rút

ở ĐVTS

2. Bệnh do vi khuẩn ở ĐVTS3. Bệnh

do nấm

ở ĐVTSII. Bệnh

do ký

sinh

trùng1. Bệnh ngoại KSTở ĐVTS2. Bệnh

nội KSTở ĐVTS

3. Bệnh


cạn và ĐVTSIII. Bệnh

do MT, D2, DT và

Đ ịch

hại



I.I. BBệệnhnh liênliên quanquan đđếếnn yyếếuu ttốố ththủủyy lýlý -- ththủủyy hhóóaa nư nư ớ ớ cc



1.1. BBệệnhnh

bbọọtt

khkhí í ::

BBệệnhnh gâygâyrara dodo ququáá b bááoo hohoàà ccáácc khkhíí hohoàà tantan trongtrongnưnướ ớ cc((thưthườ ờ ngng llàà khkhíí Nitơ Nitơ vvàà khkhíí ôô xyxy).).CCáácc khkhíí nnààyy hohoàà tantan nhinhiềềuu trongtrongnưnướ ớ cc ở ở TToo ththấấ p p.. SSựự

hohoàà tantan b bịị gigiảảmm điđi khikhi TToo

nângnânglênlên.. TăngTăng nhanhnhanhTToo

nưnướ ớ cc gâygâyrara hihiệệnn tưtượ ợ ngng ququáá bão bãohohoàà khkhíí.. BBệệnhnh b bọọtt khkhíídodo khkhíí nitơ nitơ chchỉỉ xuxuấấtt hihiệệnn khikhihhààmm lưlượ ợ ngng khkhíí hohoàà tantan

trêntrên

115%115%

dưdướ ớ

ii

mmứ

ứ

cc

nnààyy b bệ

ệ

nhnh

khôngkhông

hhììnhnh

thth

àànhnh

.

.HiHiệệnn tưtượ ợ ngng ququáá bão bãohohoàà khkhíí hohoàà tantan ccóó ththểểdodo ròrò r r ỉỉ bơ m bơ m hohoặặcc hhệệththốốngng vanvantrongtrongtr tr ạạii hohoặặcc dodo hihiệệnn tưtượ ợ ngng

ququáá ddààyy đđặặcc ttảảoo gâygâythithiếếuu ôô xyxy vvềềđêmđêm vvàà ququáá bão bãohohoààtrongtrongngngààyy..



** Phòng

bệnhThay nướ c: ngoài việc tạo MT mớ i còn giảm vật chất vàkhíđộc trong MT nướ c. Nhưng thay nướ c cần lưu ý vìnướ c mớ i thườ ng chứahàmlượ ng ô xy hoà tan cao hơ nnước cũ Cũng không có một sựrõ ràng là thay bao nhiêu



g ợ g ynướ c cũ. Cũng không có một sựrõ ràng là thay bao nhiêunướ c v ì nếu thay ít không làm giảm đượ c các chất và khí

độc nhưng thay nhiềucóthểgây stress chođộng vật đặc biệt khi làm mạnh.Tránh hiện tượ ng tảo nở hoa nhiều: Tảo nở hoa có thểkhông có lợ i chođv. Bình thườ ng tảo nở hoa tạo thêmcác tế bào trong nướ c, khi chúng già hoặc chết đi gây racác vẫn đề: lắngđọng dướ i đáy khiđóvsvbắt đầu phângiải cáchợ p chất hữu cơ và tiêu hao nhiều ô xy hoà tanvà có thểgây thiếu khí.Kiểm tra hàm lượ ng ô xy hoà tan thườ ng xuyên trongngàyđểxácđịnh thờ i điểm nguy cấ p.

Tôm

he b ị bệ nh

bọt khí 1 và

2: mang

tôm

bị

bệnh

bọt

khí

chuyển sang màu tr ắng bợ t.

3: Mặt bụngcủa tôm bị bệnhấ ở



bọt khí cho thấy

các

bọt

khíở xoang

hemocoel

dướ i lớ p vỏ

kitin

và

xung

quang

bó

thầnkinh

bụng

4:Tiêu bản tươ i của

Postlarvae bị bệnh bọt khí.5 và

6: Hình

ảnh

ở độ phóngđại thấ p và cao

của

tiêu

bảntươ i l àmtừ

mang

của tômbị

bệnh

bọt khí cho thấy

các

bọtkhí

chứa

đầy

trong

mô

mang

của tômbệnh.

2. Hội chứ ng stress bóng hơ iHội chứng stress bóng hơ i liên quan vớ i việc mất chứcnăng của bóng hơ i v à sựk ết hợ p của việc đánh bắt thô bạo, thayđổi biên T

or ộng, cườ ngđộchiếu sáng mạnh,tảo nởhoa dàyđặc. Cườngđộchiếu sáng mạnh gây tảo

ẫ



ạ , y ộ g, g ộ g ạ ,tảo nở hoa dàyđặc. Cườ ngđộchiếu sáng mạnh gây tảonở hoa nhanh dẫn đến thiếu ô xy về đêm và hiện tượ ngquá bão hoà ô xy hoà tan trong ngày.Biểu hiện bệnh: cá bột bị bệnh thườ ng thấy bọtkh í lớ nở phần lưng phía tr ướ cvàphần giữa phía ngoài của bóng hơ i.Ảnh hưở ng trên ký chủ: Cá bị bệnh mất khảnăngđiềuchỉnh, nhao lên không khí, gây căng phồng bụng. Cámất khảnăng nổi v à bơ i vềmột phía, nghiêngđầu

xuống gần bềmặt.Phòng bệnh: Lọc nướ c nuôi,đ iều chỉnh tảo nở hoatrong nướ c, cung cấ p khíđểduy trì cá bột ở phía dướ icủacácbể ấ p.

3.3. NgNgạạtt

hayhay thithiếếuu

ôô xyxy

huyhuyếếtt Ng Ngạạtt hohoặặcc thithiếếuu ôô xyxy huyhuyếếtt gâygâyrara b bở ở ii mmứứcc ôô xyxy hohoàà tantan

ththấấ p p do:do:NhiNhiềềuu hhợợpp chchấấtt hhữữuu cơcơ trongtrongnưnướớcc



pp-- Nhi Nhiềềuu hhợ ợ p p chchấấtt hhữữuu cơ cơ trongtrongnưnướ ớ cc-- TTảảoo nnở ở hoahoavvàà ttảảoo ttàànn..BiBiểểuu hihiệệnn:: CCáá ngngáá p pở ở chchỗỗnưnướ ớ cc vvààoo,, mimiệệngng ngngáá p p vvàà bơ i bơ i ở ở b bềềmmặặtt..

PhòngPhòng b bệệnhnh:: KiKiểểmm tratra hhààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hohoàà tantan thưthườ ờ ngngxuyênxuyênvvàà cungcungccấấ p p ngayngayôô xyxy hohoàà tantan khikhi ccầầnn thithiếếtt:: ssụụcckhkhíí,, ququạạtt nưnướ ớ cc..

4.4. TrTrúúngng

đđộộcc

mumuốốiiĐĐộộmmặặnn llàà lưlượ ợ ngng mumuốốii hohoàà tantan trongtrongnưnướ ớ cc thưthườ ờ ngng đưđượ ợ cc

ttíínhnh b bằằngng đơ nđơ n vvịị%o.%o.KhKhảảnăngnăng chchịịuu đđựựngng đđộộmmặặnn ph phụụthuthuộộcc loloààii thuthuỷỷ ssảảnn KhiKhiđđộộmmặặnn ququáá caocaohohoặặcc ququáá ththấấpp



gg gg gg ppthuthuộộcc loloààii thuthuỷỷ ssảảnn.. KhiKhiđđộộmmặặnn ququáá caocaohohoặặcc ququáá ththấấ p p((ngongoààii ngưngưỡ ỡ ngng ththííchch nghinghi)) llààmm chochoccáá ggầầyy yyếếuu,, mmấấtt vvảảyyvvàà mmờ ờ mmắắtt..

5.5. TrTrúúngng

đđộộcc

kikiềềmm

KhiKhiđđộộkikiềềmm trongtrongnưnướ ớ cc caocaohơ nhơ n khkhảảnăngnăng chchịịuu đđựựngnggâygâytr tr úúngng đđộộcc.. DDùùngng vôivôixxửử lýlý aoao ququáá liliềềuu,, ddùùngng vôivôididiệệttttạạ p p..

CCáá b bịị tr tr úúngng đđộộcc ccóó bi biểểuu hihiệệnn mmờ ờ đđụụcc dada,, sơ sơ dada vvàà mangmang..PhòngPhòng b bệệnhnh:: KiKiểểmm tratra pH pHngunguồồnn nưnướ ớ cc vvàà điđiềềuu chchỉỉnhnh pH pHchocho ph phùù hhợ ợ p p vvớ ớ ii ttừừngng loloààii nuôinuôi..

6.6. TrTrúúngng đđộộcc aa xxí í tt

Tr Tr úúngng đđộộcc aa xxíítt gâygâyrara dodo gigiảảmm pH pHttớ ớ ii mmứứcc ququáá ththấấ p pkhôngkhông ph phùù hhợ ợ p p vvớ ớ ii loloààii nuôinuôi.. KhiKhiccóó ssựựchênhchênhllệệchch llớ ớ nnvvớ ớ ii pH pHththííchch hhợ ợ p p..

á bịị bệệ h h ờờ ó b ểể h ệệ b lộộ à d h ểể



pp ppCCáá b bịị b bệệnhnh thưthườ ờ ngng ccóó bi biểểuu hihiệệnn bơ i bơ i llộộii vvàà didi chuychuyểểnnnhanhnhanhvvàà ngngáá p p khkhíí,, tăngtăng titiếếtt ddịịchch nhnhầầyy vvàà llààmm chchếếtt nhanhnhanh..ThưThườ ờ ngng xxảảyy raraở ở ccáácc aoao nưnướ ớ cc ththảảii ttừừccáácc xưxưở ở ngng bia biaccỏỏ((ĐĐììnhnh BBảảngng))

ẢẢnhnh hưhưở ở ngng ccủủaa KC:KC:TraoTraođđổổii chchấấtt b bììnhnh thưthườ ờ ngng b bịị ccảảnn tr tr ở ở ddẫẫnn đđếếnn chchậậmm PTPT vvàà gâygâychchếếtt..PhòngPhòng b bệệnhnh::

-- KiKiểểmm tratra pH pHđđấấtt-- DDùùngng nưnướ ớ cc r r ửửaa đđááyy aoao, a, a xxíítt thưthườ ờ ngng ththểểhihiệệnn mmààuu đđỏỏở ở đđááyy aoao..-- BBóónn vôivôi tr ưtr ướ ớ cc khikhi ththảả ĐVTSĐVTS..



8.8. BBệệnhnh

hohoạạii

ttử ử

cơ cơ BBệệnhnh gâygâyrara dodo mmộộtt trongtrongccáácc yyếếuu ttốốsausau:: -- Shock TShock Too vvààđđộộmmặặnn

-- HHààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hòahòatantan ththấấ p p -- ThThảảququáá ddààyy



ợợ gg yy pp qq yy-- XâyXâyssáátt dodo đđáánhnh b bắắtt hohoặặcc vvậậnn chuychuyểểnn

-- QuQuáá nhinhiềềuu SVSV b báámm trêntrênmangmangBiBiểểuu hihiệệnn ccủủaa b bệệnhnh:: TômTôm b bệệnhnh thưthườ ờ ngng xuxuấấtt hihiệệnn vvùùngngtr tr ắắngng đđụụcc trêntrên ph phầầnn b bụụngng,, mmààuu đenđen trêntrênr r ììaa ccủủaa chânchânsausauănăn mònmòn,, chchảảyy ddịịchchở ở đđầầuu chânchânở ở gđgđ sausau..ẢẢnhnh hưhưở ở ngngở ở KC:KC:CCóó ssựựchchếếtt ddầầnn ccáácc ttếế b bààoo vvùùngngảảnhnhhưhưở ở ngng,, ddẫẫnn đđếếnn ssựựănăn mònmòn,, đđặặcc bi biệệtt trêntrênđuôiđuôi.. CCáácc vvùùngngảảnhnh hưhưở ở ngng nnààyy ttạạoo ccửửaa ngõngõchochonhinhiễễmm khukhuẩẩnn ththứứ ph pháátt..PhòngPhòng b bệệnhnh:: Nên Nêngigiảảmm mmậậtt đđộộ tômtômththảảtrongtrongaoao,, cungcungccấấ p p đđủủththứứcc ănăn tr tr áánhnh chochoththừừaa ththứứcc ănăn,, hhààngng ngngààyy thaythaynưnướ ớ cc 55--10%10%đđểểnângnângcaocaochchấấtt lưlượ ợ ngng nưnướ ớ cc..



Tôm

sú

bị

bệnh

cong thân

10.10.TômTôm

llộộtt

xxáácc

khôngkhông

hohoàànn

totoàànnTômTômllộộtt xxáácc khôngkhônghohoàànn totoàànn thưthườ ờ ngng liênliênquanquanđđếếnn TToo ththấấ p p trongtrongnưnướ ớ cc nuôinuôi..ểể ệệ ầầ ỏỏ ẫẫ ắắ ầầ ủủ



pp ggBiBiểểuu hihiệệnn:: PhPhầầnn vvỏỏccũũ vvẫẫnn ggắắnn vvààoo ph phầầnn ph phụụccủủaa

tômtômPostPostmmớ ớ ii llộộtt.. BiBiểểuu hihiệệnn khkháácc ccủủaa tômtômPostPostllàà bơ i bơ i llộộii khôngkhông b bììnhnh thưthườ ờ ngng vvàà tômtômddễễ b bịị ănăn ththịịtt..

PhòngPhòng b bệệnhnh:: TômTômllộộtt xxáácc khôngkhônghohoàànn totoàànn ccóó ththểể phòng phòng b bệệnhnh hohoặặcc xxửử lýlý b bằằngng ccááchch điđiềềuu chchỉỉnhnh TToo

ththííchch hhợ ợ p p trongtrongnưnướ ớ cc nuôinuôi,, vvàà ssửửddụụngng ddụụngng ccụụnângnângnhinhiệệtt khikhi TToo ththấấ p pở ở ccáácc tr tr ạạii gigiốốngng..

11.11. NgNgạạt/thit/thiếếuu

khkhí í

ở ở

tômtômHiHiệệnn tưtượ ợ ngng ngngạạtt gâygâyrara b bở ở ii gigiảảmm hhààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hòahòatan dotan donhinhiềềuu CHCCHChohoặặcc ttảảoo nnở ở hoahoaở ở TToo caocao..

BiBiểểuu hihiệệnn:: TômTôm b bịị ảảnhnh hưhưở ở ngng bơ i bơ i trêntrênttầầngng mmặặtt vvàà chchúúngng b bịị chchếếttvvớ ớ ii ssốố lưlượ ợ ngng llớ ớ nn..ẢẢ hh hưhưởở ủủ KCKC XX ấất hihiệệ đđộột ộột llàà kikiệệt hôhô hhấấ ddẫẫ đđếế



ẢẢnhnh hưhưở ở ngng ccủủaa KC:KC:XuXuấấtt hihiệệnn đđộộtt ngngộộtt llààmm kikiệệtt hôhô hhấấ p p ddẫẫnn đđếếnnchchếếtt,, nhnhẹẹhơ nhơ n llààmmảảnhnh hưhưở ở ngng đđếếnn traotraođđổổii chchấấtt llààmm sinhsinhtr ưtr ưở ở ngng

chchậậmm llạạii..PhòngPhòng b bệệnhnh:: CCáácc thôngthôngssốốnưnướ ớ cc đđặặcc bi biệệtt llàà hhààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hòahòatantan ssẽẽ ph phảảii kikiểểmm tratra thưthườ ờ ngng xuyênxuyênkhikhi ththấấyy hhààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hohoààtantan gigiảảmm xuxuốốngng ththấấ p p ccầầnn b bậậtt ngayngaymmááyy khukhuấấyy nưnướ ớ cc hohoặặcc bơ m bơ mnưnướ ớ cc ngayngay.. TrongTrongđk đk mmááyy khukhuấấyy nưnướ ớ cc vvàà bơ m bơ m nưnướ ớ cc khôngkhôngthuthuậậnnllợ ợ ii ccầầnn gigiảảmm mmậậtt đđộộnuôinuôi.. ĐĐốốii vvớ ớ ii tômtômssúú vvàà ccáácc loloạạii tômtômkhkháácctrongtrongQTQTnuôinuôi ph phảảii thưthườ ờ ngng xuyênxuyênkikiểểmm tratra hhààmm lưlượ ợ ngng ôô xyxy hòahòatantan vvàà ssẵẵnn ssààngng ddùùngng mmááyy khukhuấấyy nưnướ ớ cc vvàà bơ m bơ m nưnướ ớ cc..HiHiệệnn naynayccóó viênviênssủủii cungcungccấấ p p ôô xyxy ttầầngng đđááyy

12. Hội chứng

bệnh

a xít

sul

phátHiện tượ ng xảy ra khi pH nướ c, đất thấ p

Tôm bị ảnh hưở ng thườ ng biểu hiện:ST chậm do chậm lột xác



- ST chậm do chậm lột xác.- Mang và phần phụcó màu vàng chuyển sang màu

da cam r ồi chuyển sang màu nâu.Đáy ao có màuđỏ đặc biệt trong tr ườ ng hợ p đáy ao phơ i nắng.Ảnh hưở ng của KC: Traođổi chất bình thườ ng bị cảntr ở làm chậm QT ST có thểdẫn đến chết. Tôm sú nuôitrong vùngđất bị nhiễm a xít sul phát chưa bao giờ lớ ntrên 15 g trong thờ i gian nuôi 120 ngày, mặc dù trong60 ngày nuôiđầu tiên chúng ST tươ ngđối nhanh.

Phòng bệnh: - R ửa đáyaobằng nướ c sạch r ồi dùng vôi bónđáy ao tr ướ c khi thảtôm.

13. Bệnh

đen

mangBệnh do lắngđọng hóa chất, lắngđọng bùn, tăng hàm lượ ngammonia hoặc nitrite trong nướ c nuôi. Nó cũng do chứa nhiềucác CHC (thức ăn thừa, phân lắngđọngở đáyaotạo bùnđen bẩnở đáy).Biểu hiện: Mang tôm bệnh có màuđỏhoặc nâu sau chuyển sang



Biểu hiện: Mang tôm bệnh có màuđỏhoặc nâu sau chuyển sangmàuđen và làm teođỉnh củacác tơ mang sauđó toàn bộmang

chuyển sang màuđen, phía mặt lưng của cơ thểcó thể đượ c bao phủgiống lớ p sươ ng, tôm mất tính thèmăn và gây chết.Ảnh hưở ng trên KC: Quan sát mô bệnh học trên mang thấy sựlắngđọng melaninở vị trí mô hoại tử, lắngđọng các tế bào máu

trong mang làmảnh hưở ngđến h ô hấ p khó khăn và nhiễm VK,nấm vàđơ n bào KS k ế phát thông qua các tế bào chết ở mang.Phòng bệnh: Các chất thải ở các nhà máy có chứa kim loại nặngkhôngđượ c thải vào nguồn nướ c nuôi tôm. Bùnđen nênđượ c di

chuyểnsaumỗi lứa nuôi và phơ i đáy ao. Trong QT CB ao bềmặtcần đượ c r ửa nhiều lần. Trong QT nuôi nướ c a o cần đượ c thaythườ ng xuyên và tránh choăn thừa.



Bệnh

đen

mang

ở

ghẹ Bệnh

đen

mang

ở

cua

14.Bệnh

đỏBệnhđỏ ở tôm là do dùng quá nhiều vôiđểcải tạo ao banđầu đểtăng pH (2-4 tấn/ha) và tôm sống trong MT cóđộmặn thấ p (6-15%o)Biểu hiệntômbệnh: Tôm có màuđỏtrên mang hoặc cácđốtbụng Trên thân xuất hiện màu vàngđến màuđỏ Kèm theo sự



bụng, Trên thân xuất hiện màu vàngđến màuđỏ. Kèm theo sựtăng dịch trongđầu ngực, đôi khi tôm bệnh còn phát ra mùi hôi.

Ảnh hưở ng trên KC: Kiểmtramôbệnh học thấy xuất hiệncác tế bào máu thoát vào giữa cácống gan tụy, khiđó tăng viêm fibrinvà melaninở các mô hoại tử, cảtrongống hoặc xoang xungquanh nó.

Phòng bệnh:Đáy ao nênđượ c CB cẩn thận, nên giảm lượ ng vôivà các chất hữu cơ khi CB ao.



Bệnh

chết

đỏ

ở

tôm

bố

mẹ

trong

các

tr ại giống

ở

Việt nam



II. Bệnh

liên

quan

đếncácyếu tố

vật lýChủyếugâytổn thươ ng trongđánh bắt, vận chuyển, mật độthảdày và địch hại gây nhiễm khuẩn k ế phát.



Cá

rô

phi bị

xây sát

nhiễm

trùng



Xươ ngXươ ng ccáá DiDiếếcc b bịị bi biếếnn ddạạngng dodo b bịị k k ííchch điđiệệnn

CCáá b bịị tr tr úúngng đđộộcc thuthuốốcc tr tr ừừsâusâuCCáá b bịị tr tr úúngng đđộộcc thuthuốốcc didiệệtt ttạạ p p ttừừccáácc aoao nuôinuôitômtôm



BBệệnhnh thithiếếuu vitamin Cvitamin Cccủủaa đđộộngng vvậậtt ththủủyy

ssảảnnKhiKhigigiáá p p xxáácc thithiếếuu vitamin Cvitamin Cthưthườ ờ ngng ththểểhihiệệnn ccáácc vvùùngng cơ cơ mmààuu



gg pp gg ệệ ggđenđen dưdướ ớ ii llớ ớ p p vvỏỏkitinkitinở ở mmặặtt lưnglưng ccủủaa ph phầầnn b bụụngng,, ở ở ccáácc chânchân bơ i bơ i,,

chânchân bò bòvvàà ccáácc vvệệtt đenđen trêntrênmangmangtômtôm.. CCáácc vvếếtt đenđen ccóó ththểểxuxuấấtthihiệệnn ở ở ddạạddààyy,, ruruộộtt.. TômTôm b bịị b bệệnhnh ththểểhihiệệnn ssựự b bỏỏănăn, hay, hayk k éémm ănăn,,khkhảảnăngnăng chchịịuu ssốốcc gigiảảmm ssúútt,, mmẫẫnn ccảảmm hơ nhơ n vvớ ớ ii ccáácc loloạạii mmầầmm b bệệnhnh ththứứccấấ p p khkháácc nhaunhau,, khkhảảnăngnăng ttááii ttạạoo vvếếtt thươ ngthươ ng gigiảảmm nênnên

QTQThhồồii ph phụụcc chchậậmm llạạii..KhiKhiccáá nuôinuôi b bịị thithiếếuu vitamin Cvitamin Cthưthườ ờ ngng ththểểhihiệệnn mmộộtt ssốốddấấuu hihiệệuunhưnhư:: ccáácc ddạạngng ddịị ttậậtt xươ ngxươ ng ssốốngng,, ttậậtt ưưỡ ỡ nn lưnglưng vvàà hihiệệnn tưtượ ợ ngng xuxuấấtthuyhuyếếtt ở ở ggốốcc vâyvây,, ở ở xungxungquanhquanhmimiệệngng vvàà mmắắtt ccủủaa ccáá,, mmààuu ssắắcc cơ cơ ththểểchuychuyểểnn sangsangmmààuu đenđen ttốốii.. CCáá b bịị b bệệnhnh ccũũngng gigiảảmm sinhsinhtr ưtr ưở ở ngngvvàà khkhảảnăngnăng chchốốngng chchịịuu ssốốcc vvàà ssựựxâmxâmnhnhậậ p p ccủủaa ttáácc nhânnhângâygây b bệệnhnh..

BBệệnhnh thithiếếuu vitamin Cvitamin Cthưthườ ờ ngng xxảảyy rara trongtrongccáácc hhệệththốốngng nuôinuôitômtômccááthâmthâmcanhcanh,, đđặặcc bi biệệtt nuôinuôitrongtrongđk đk ccóó ththàànhnh ph phầầnn loloààii hohoặặcc ssốố lưlượ ợ ngngnghnghèèoo nnàànn ccáácc loloààii ttảảoo..

TrênTrênccáá nuôinuôi,, đãđã ccóó r r ấấtt nhinhiềềuu ccáácc thôngthông b bááoo khkháácc nhaunhauvvềề b bệệnhnhthithiếếuu vitaminvitaminở ở ccáá:: hihiệện bn bệệnhưnhưỡ ỡ n lưngn lưng ccủủaa ccáá chchéé p p,, ccáá bơ n bơ n,, ccáá rôrôhiphi hanh; ấấtt hh ếếtt ââ àà mắắtt cáá ttrắắm cỏỏ; sựựbibiếến ddạạ gngcủủa cộộtt



phi phixanhxanh;; xuxuấấtt huyhuyếếtt vâyvâyvvàà mmắắtt ccáá tr tr ắắmm ccỏỏ;; ssựự bi biếếnn ddạạngng ccủủaa ccộộttssốốngng ccủủaa ccáá mmúú llààmm ccáá ccóó ddấấuu hihiệệuu ưưỡ ỡ nn lưnglưng,, b bụụngng ccáá hhóó p p llạạii..BBệệnhnh nnààyy ccóó ththểểgâygâychchếếtt r r ảảii r r áácc..ĐĐểể phòng phòng b bệệnhnh,, trongtrongnuôinuôitr tr ồồngng ththủủyy ssảảnn ccầầnn b bổổsungsungmmộộtt lưlượ ợ ngngvitamin Cvitamin Cththííchch hhợ ợ p p chochottừừngng đđốốii tưtượ ợ ngng nuôinuôi,, ttùùyy theotheololoạạii ththứứcc ănăn

ddùùngng,, đđặặcc bi biệệtt trongtrongtr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p ddùùngng ththứứcc ănăn ttổổngng hhợ ợ p p đđểểnuôinuôitômtômccáá.. MMặặcc ddùù trongtrongththàànhnh ph phầầnn ththứứcc ănăn ttổổngng hhợ ợ p p đãđã ccóó mmộộtt lưlượ ợ ngngvitaminvitaminttổổngng hhợ ợ p p,, nhưngnhưng trongtrongququáá tr tr ììnhnh chchếế bi biếếnn vvàà b bảảoo ququảảnn,,vitamin Cvitamin Cđãđã b bịị ththấấtt thothoáátt r r ấấtt nhinhiềềuu, do, dovvậậyy nnếếuu khôngkhông b bổổsung,sung,ccóóththểểvvậậtt nuôinuôissẽẽxuxuấấtt hihiệệnn b bệệnhnh lýlý đãđã nnóóii ở ở trêntrên.. ĐBĐB ccầầnn lưulưu ýý khikhinuôinuôi ĐVTSĐVTStrongtrongMTMTthithiếếuu ttảảoo..LưLượ ợ ngng vitamin Cvitamin Cccầầnn b bổổsungsungchocho ĐVTSĐVTSr r ấấtt khkháácc nhaunhauttùùyy theotheo

ttừừngng đđốốii tưtượ ợ ngng nuôinuôivvàà ttừừngng loloạạii vitamin C.vitamin C.



Cá

bị

cong cột sống

(hóp

bụng,ưỡ n lưng) có

liên

quan

tớ i hiện tượ ngthiếu vitamin C

BBệệnhnh dodo ththứ ứ cc ănănBệnh

nhiễm

độc tố

nấm mốc

Aflatoxin

trong

thức

ăn (Xem phần Bệnhdo Nấm)



Cá

rô

phi bị

bệnh

doăn phải thức

ăn

ôi

thiu, thức

ăn

nhiễm nấm mốc, tảo

độc. Bụng

chướ ng

to tích

khí, hậumônlồi ra

( p ệ

)

THTHỰ Ự C VC VẬẬT GÂY HT GÂY HẠẠII1.1. ThThự ự cc vvậậyy ththủủyy sinhsinh gâygây hhạạii::

KhiKhiTVTS PTTVTS PT hh óó hthểểllàà áá hhỉỉ ốố lýlý àà hhóó hh ủủ MTMT



KhiKhiTVTS PTTVTS PTmmạạnhnh,, ccóó ththểểllààmm ccáácc chchỉỉ ssốố lýlý vvàà hhóóaa hhọọcc ccủủaa MTMTnuôinuôi bi biếếnn đđộộngng r r ấấtt mmạạnhnh nhnhưư:: đđộộ trongtrong, DO, pH,, DO, pH,khkhíí đđộộcc......ccóó ththểểgâygâyssốốcc chochotômtômccáá,, hohoặặcc gâygâychchếếtt hhààngng loloạạtt..TrongTrongccáácc aoao nuôinuôitômtômthâmthâmcanhcanh,, nnếếuu k k ỹỹ thuthuậậtt ququảảnn lýlý khôngkhôngttốốtt,, ccóó ththểểttảảoo đđááyy ssẽẽPTPT mmạạnhnh,, ccạạnhnh tranhtranhkhôngkhônggiangianhohoạạtt đđộộngng

ccủủaa tômtômnuôinuôi,, llààmm chocho bi biếếnn đđộộngng oxyoxytheotheongngààyy đêmđêm r r ấấtt llớ ớ nn,, tômtômnuôinuôi ph phảảii ssốốngng trongtrongMTMTthithiếếuu oxyoxyvvààoo nnửửaa đêmđêm vvềềssáángng,, gâygâyssốốcchohoặặcc ccóó ththểểgâygâychchếếtt tômtôm.. KhiKhi ttảảoo đđááyy ttàànn llụụii,, mmộộtt lưlượ ợ ngng mmùùnn bã bãhhữữuu cơ cơ r r ấấtt llớ ớ nn ttồồnn ttạạii ở ở đđááyy aoao gâygâyhihiệệnn tưtượ ợ ngng ôô nhinhiễễmm đđááyy aoao..KhiKhiTVPD PTTVPD PTmmạạnhnh,, khikhi ttàànn llụụii đđồồngng loloạạtt ccóó ththểểllààmm tăngtăng lưlượ ợ ngngvvậậtt CHCCHClơ lơ llửửngng,, b báámm vvààoo mangmangtômtômccáá,, gâygâyhihiệệnn tưtượ ợ ngng vvààngngmangmang,, đenđen mangmang..

MMộộtt ssốố loloààii ttảảoo ph phùù dudu, do, dođưđượ ợ cc b bảảoo vvệệ bên bênngongoààii b bằằngngmmộộtt llớ ớ p p mmààngng nhnhầầyy,, nênnênkhikhi Đ VTSĐ VTSănăn vvààoo r r ấấtt khkhóó tiêutiêu

hhóóaa,, ccóó ththểểllààmm chưchướ ớ ngng b bụụngng,, khôngkhôngtiêutiêuvvàà ggấấyy chchếếtt ccáátômtômVDVDđiđiểểnn hhììnhnh vvềềloloạạii ttáácc hhạạii nnààyy llàà ttảảoo Mycrocytic Mycrocytic ..ểể ẻẻ ứ ủủ ềề



TVTSTVTSllàà nơ inơ i cưcư tr tr úú vvàà llàà gigiáá ththểểđđẻẻtr tr ứứngng ccủủaa nhinhiềềuu KSTKST

vvàà đđộộngng vvậậtt gâygâyhhạạii đđốốii vvớ ớ ii Đ VTSĐ VTSnuôinuôi,, nhưnhưđđỉỉaa ccáá((PiscicolaPiscicola sppspp )) vvàà r r ậậnn ccáá (( Argulus Argulus sppspp )) đđềềuu llàà nhnhữữngngKSTKSTccóó ttậậ p p ttíínhnh đđẻẻtr tr ứứngng ddíínhnh trêntrênTVTS.TVTS.

2. TVTS2. TVTSgâygây đđộộcc..2.1.2.1.

HiHiệệnn

tưtượ ợ ngng

ttảảoo

đđộộcc

nnở ở

hoahoa

vvàà

""ththủủyy

tritriềềuu

đđỏỏ““2.2.2.2.CCáácc

đk đk

ktkt

ssựự

nnở ở

hoahoa

ccủủaa

ttảảoo

đđộộcc,, ttảảoo

hhạạii:: SSựự

ph phìì

dưdưỡ ỡ ngng;;

KhKhốốii

nưnướ ớ cc

b bềề

mmặặtt

ttồồnn

ttạạii

trongtrong

mmộộtt

ththờ ờ ii

giangian

ddààii;; ÁÁ p p

llựựccssửử

ddụụngng

TVPDTVPDccủủaa

đvđv

ănăn

tvpdtvpd

gigiảảmm

xuxuốốngng

;; SSựự

ththííchch

nghinghi

vvớ ớ ii

đk đk

gâygây

ssốốcc

ccủủaa

MT;MT; SSựự

tăngtăng

cưcườ ờ ngng

ssửử

ddụụngng

ccááccmmặặtt nưnướ ớ cc venven bi biểểnn chocho NTTS NTTS

3.3.ẢẢnhnh


ccủủaa

hihiệệnn

tư tư ợ ợ ngng

nnở ở

hoahoa

ttảảoo

đđộộcc,, ttảảoo

hhạạii

ttớ ớ iiđvtsđvtsHiHiệệnn tưtượ ợ ngng nnở ở hoahoaccủủaa ttảảoo ccóó ththểểllààmm mmộộtt ssốốchchỉỉ ssốốMTMT bi biếếnn đđộộngng llớ ớ nn, DO, DOvvàà pH. pH.KhiKhittàànn llụụii,, ssựự phân phânhhủủyy do VK do VK hay dohay dottáácc đđộộngng hhóóaa hhọọcc đđềềuu tiêutiêuhaohaommộộtt lưlượ ợ ngng OxyOxyđđáá kkểể àà ththảảii áá khkhíí đđộộ hh áá SVSV ốố tt MTMT



đđáángng k k ểểvvàà ththảảii rara ccáácc khkhíí đđộộcc chochoccáácc SVSV ssốốngng trongtrongMT,MT,gâygâyhhạạii chochohhệệSVSV đđááyy..ĐĐộộcc ttốốsinhsinhrara ttừừccáácc loloààii ttảảoo đđộộcc ccóó ththểểllààmm thươ ngthươ ng ttổổnnmangmang,, ảảnhnh hưhưở ở ngng đđếếnn hđhđ hôhô hhấấ p p ccủủaa ĐVTSĐVTS,, ccóó ththểểgâygâyhihiệệnn tưtượ ợ ngng xuxuấấtt huyhuyếếtt,, vvỡ ỡ mmặặchch mmááuu hayhayttáácc đđộộngng ttớ ớ ii hhệệththầầnn kinhkinhccủủaa ĐVTSĐVTS.. CCóó nhinhiềềuu loloạạii đđộộcc ttốốkhkháácc nhaunhauđưđượ ợ cc titiếếtt rara ttừừccáácc loloạạii ttảảoo khkháácc nhaunhauvvàà trongtrongnhinhiềềuutr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p cơ cơ chchếếvvàà đđặặcc ttíínhnh gâygâyđđộộcc ccủủaa ccáácc đđộộcc ttốốnnààyy

chưachưa đưđượ ợ cc llààmm ssáángng ttỏỏ.. TuyTuy vvậậyy,, mmộộtt ssốốđđộộcc ttốốđãđã đưđượ ợ ccnhnhậậnn bi biếếtt vvàà hhầầuu hhếếtt chchúúngng đđềềuu gâygâyđđộộcc chochoccáá,, trongtrongđđóóloloạạii gâygâyđđộộcc chochohhệệththốốngng ththầầnn kinhkinh(( Neurotoxins Neurotoxins)) thưthườ ờ ngngggặặ p p nhnhấấtt..

KhiKhihihiệệnn tưtượ ợ ngng nnở ở hoahoaccủủaa ttảảoo đđộộcc xxảảyy raraở ở vvùùngng bi biểểnn nnààoo đđóó,, đđộộcc ttốốkhôngkhôngnhnhữữngng gigiếếtt hhạạii đvtsđvts ttạạiinơ inơ i đđóó mmàà nưnướ ớ cc ở ở vvùùngng nnààyy chchảảyy vvààoo ccáácc aoao đđììaanuôinuôiththủủyy ssảảnn venven bibiểểnn vvàà đvtsđvts nuôinuôichchịịuu ttáácc hhạạii



nuôinuôiththủủyy ssảảnn venven bi biểểnn,, vvàà đvtsđvts nuôinuôichchịịuu ttáácc hhạạii..

TrongTrongtr ưtr ườ ờ ngng hhợ ợ p p nnààyy,, ssửửddụụngng nưnướ ớ cc ngngầầmm ccũũngngkhkhôôngng ththậậtt ssựựanan totoàànnHiHiệệnn tưtượ ợ ngng ttảảoo đđộộcc,, ttảảoo hhạạii nnở ở hoahoacòncònccóó ttáácc hhạạiillààmm tăngtăng hhààmm lưlượ ợ ngng IonIonkimkimloloạạii nnặặngng trongtrongnưnướ ớ cc bi biểểnn,, thôngthôngquaquaququáá tr tr ììnhnh traotraođđổổii ionion kimkimloloạạii ccủủaa

ccáácc ttếế b bààoo ttảảoo.. Ngư Ngườ ờ ii tata đãđã quanquanssáátt đưđượ ợ cc mmốốii quanquanhhệệgigiữữaa ssựựnnở ở hoahoaccủủaa ttảảoo đđộộcc,, hhạạii vvớ ớ ii ccáácc loloạạii IonIonFe,Fe, CdCd, Cu, Hg, Cu, Hgvvàà PbPb trongtrongnưnướ ớ cc ttầầngng mmặặtt..

TrongTrongmmộộtt ssốốnămnăm ggầầnn đâyđây,, ngưngườ ờ ii tata đãđã quanquanssááttđưđượ ợ cc nhinhiềềuu hihiệệnn tưtượ ợ ngng nnở ở hoahoaccủủaa ttảảoo đđộộcc gâygâychchếếtt

tr tr ựựcc titiếế p p ccáácc đđốốii tưtượ ợ ngng nuôinuôiththủủyy ssảảnn nhưnhưccáá,, gigiáá p pxxáácc,, Đ VTMĐ VTM..



,,

ĐĐộộc tc tốố titiếết ra tt ra từừccáác loc loàài ti tảảo đo độộc cc cũũngngảảnh hưnh hưở ở ngngr r ấất lt lớ ớ n đn đếến đn đờ ờ i si sốống cng củủa gia giáá p x p xáác vc vàà Đ VTMĐ VTMngongoààiittựựnhiên vnhiên vàà trongtrong NTTS NTTS, trong th, trong thựực tc tếếkhông hikhông hiếếmmggặặ p hi p hiệện tưn tượ ợ ngđngđộộng vng vậật 2 vt 2 vỏỏ (Bivalvia(Bivalvia ) b) bịị chchếếtthhààng long loạạt liên quan tt liên quan tớ ớ i ti tảảo đo độộc.c. Khi con ngưKhi con ngườ ờ i si sửử

ddụụng nhng nhữữngđv bngđv bịị chchếết do ngt do ngộộ đđộộc lc lààm thm thứức ănc ăn,, đđộộccttốốccóó ththểểảảnh hưnh hưở ở ng tng tớ ớ i si sứức khc khỏỏe con ngưe con ngườ ờ i,i, ở ở ddạạngngnhnhẹẹththìì gây dgây dịị ứứng,ng,ở ở ddạạng nng nặặng cng cóó ththểểgây tgây tửửvong.vong.

4. Chiến lượ c đốiphóvớ i hiện tượ ng nở hoa của các loài tảo

độc, hạiQuảnlýhiện tượ ng thủy triều đỏ

Cần phổ biến các thông tin vềhiện tượ ng thủy triều đỏchocộngđồng dân cư, đặc biệt những ngườ i tham gia NTTSthô g q á bổi th ết t ì h h tậ h ấ Khi hiệ



thông qua các buổi thuyết trình hay tậ p huấn. Khi hiệntượ ng thủy triều đỏxảy ra, vùng NTTS gần đó khôngđượ clấy nướ c vào aođìa và ngườ i dân trong vùng khôngđượ c sửdụng làm t.ăn nhữngđv c ó vỏnhưgiáp xác,đvtm thu từnơ i bị ảnh hưở ng của nướ c thủy triều đỏ.Cần ban hành một sốquyđịnh cấm thu hoạch, bán và vậnchuyển tất cảcác giống loài giáp xác vàđvtmở nơ i chịuảnhhưở ng của thủy triều đỏ. Cấm vận chuyển ĐVTS từnơ i xảy

ra thủy triều đỏ đến các vùng không bị ảnh hưở ng.Cần CB một sốchủng loại thuốc cần thiết v à hướ ng dấn biện pháp cấ p cứu những tr ườ ng hợ p con ngườ i bị ngộ độcdođộc tốcủa các loài tảo độc.

ĐĐ ỘỘNG V NG V ẬẬ T GÂY H T GÂY HẠẠIIĐộng vật hoang dã có thểcạnh tranh oxy vàhứ ă ủ ĐVTS



thức ăn của ĐVTSĐVTSinh vàĐV trên cạncóthểlà ký chủtrung gian, ký chủcuối cùng hoặc là các sinhvật mang mầm bệnh lây nhiễm choĐVTSnuôiĐV có thểtr ực tiế p gây hại choĐVTS nuôi:

Rái cá; chim bói cá, bồnông, lưỡ ng cư, cá cóc, bọgạo, cá dữ…



Uở yếm ghẹ?



III. CĐ bệnh

do MT và

bệnh

không

truyền nhiễmCác bệnh không TN có thể đượ c CĐ thông qua kiểm tra cá, phântích mô bệnh học, phân tích huyết học đánh giá thành phần tế bàomáu trongđápứng stress, phân tích lý hóa nướ c nuôi,đánh giáhoạt động và quản lýđộng vật nuôi.

Tó l i Bệ hkhô TN â bởi h đổi h ặ ả hh ở



Tóm

lại:

Bệnh

không

TN gây

ra

bở i sự

thay

đổi hoặc

ảnh

hưở ng

tr ựctiế p của

các

yếu tố

MT lên

sức khỏe của

đvts

và

cũng

bị ảnh

hưở ng

bở i

đk bất lợ i của

MT mà

gây

ra

stress. Stress cũng

cũng do thay

đổi vật l ý của MT hoặc

dođánh

bắt, phân

loại hoặc tr ật

tr ội.

BG_Benh hoc thuy san P2

Documents

Transcript of BG_Benh hoc thuy san P2