Bezpieczeństwo w szkole
description
Transcript of Bezpieczeństwo w szkole
Bezpieczeństwo w szkole
Wybrane obowiązki nauczyciela w zakresie bhp
Podstawa prawna:• Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. nr 256 z 2004, poz.
2572 ze zmianami)• Art. 6 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U . z 2006 r. Nr 97,
poz. 674 ze zmianami) cyt.: „Nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego...”,
• Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ze zmianami)
• Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zmianami) oraz innych przepisów, (ustaw i wykonawczych i rozporządzeń) regulujących pracę z dziećmi i młodzieżą.
Obszar przestrzegania przepisów bhp
wypadek
Obowiązki i powinności nauczyciela :
• Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.• Zgłosić wypadek dyrektorowi szkoły.• powiadomić o wypadku rodziców (prawnych opiekunów) W
szkole jest to obowiązek dyrektora.• Zabezpieczyć miejsce wypadku.• Postępować zgodnie z dalszymi ustaleniami dyrektora szkoły
lub osoby przez niego wyznaczonej. • Złożyć szczegółowe wyjaśnienia zespołowi prowadzącemu
postępowanie dotyczące ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.
zagrożenia bhp
• nauczyciel przestrzega instrukcję bezpieczeństwa ppoż w szkole
• zna obowiązki postępowania na okoliczność różnych zagrożeń
• Nauczyciel zna szczegółowy plan ewakuacji z każdej kondygnacji budynku placówki
transport dzieci i młodzieży pojazdami
• sprawdzanie stanu liczebnego uczestników w czasie oczekiwania oraz wewnątrz pojazdu,
• dopilnowanie ładu i porządku przy wsiadaniu i zajmowaniu miejsc w pojeździe,
• przestrzeganie zasady- nauczyciel wsiada ostatni i wysiada pierwszy,
• ustalenie sposobu porozumiewania się z kierowcą w czasie jazdy,
C.D
• zwracanie uwagi na właściwe zachowanie się w czasie oczekiwania i przejazdu,
• zapewnienie bezpiecznego wsiadania i wysiadania uczniów, a także w zależności od sytuacji przejścia do szkoły, miejsca zbiórki, zwiedzanego obiektu, a po zakończeniu transportu zapewnienie bezpiecznego rozejścia się do domów. W razie potrzeby, w zależności od usytuowania przystanku, miejsca zaparkowania, do przeprowadzania dzieci na drugą stronę jezdni,
• przestrzeganie obowiązku wysiadania przez dzieci i młodzież z pojazdu tylko na parkingach.
• zorganizowanie bezpiecznego wysiadania w razie konieczności zatrzymania się na trasie, na skutek z zaistniałych okoliczności zmuszających do opuszczenia pojazdu przez dzieci młodzież.
• zabezpieczenia wyjścia na prawe pobocze, zgodnie z obowiązującym kierunkiem jazdy i wyprowadzenie w bezpieczne miejsce.
W trakcie zajęć lekcyjnych
• nauczyciel ma obowiązek wejść do sali pierwszy, • zwrócić uwagę na stan techniczny pomieszczenia,• sprawdzić czy warunki do prowadzenia lekcji nie
zagrażają bezpieczeństwu uczniów,• zwrócić uwagę na stan szyb w oknach, np.: czy nie są
zbite lub pęknięte, • zwrócić uwagę na stan instalacji elektrycznej, czy np.:
nie są powyrywane kontakty,
W trakcie lekcji
• sprawdzić czy nie ma zniszczonych stołów i krzeseł, co może zagrażać bezpieczeństwu uczniów,
• w przypadku stwierdzenia usterek lub gdy sala lekcyjna nie odpowiada warunkom bezpieczeństwa, nauczyciel ma obowiązek powiadomienia o tym dyrektora szkoły celem spowodowania usunięcia zagrożenia.
• do czasu usunięcia zagrożenia nauczyciel ma prawo odmówić prowadzenia zajęć w danym miejscu.
• przed rozpoczęciem lekcji winien zadbać o wywietrzenie sali, • sprawdzić temperaturę, oraz oświetlenie sali lekcyjnej,
pracowni gdy zachodzi konieczność korzystania ze sztucznego światła,
• nauczyciel decyduje o przebiegu zajęć,• zapoznaje uczniów z regulaminem pracowni i instrukcjami
obsługi sprzętu będącego do ich dyspozycji,• nauczyciel określa zasady korzystania z sali lekcyjnej,
pracowni i pomocy dydaktycznych,
• informuje o przebiegu lekcji oraz o środkach i zasadach bezpieczeństwa,
• podczas zajęć nauczyciel nie może uczniów pozostawić bez żadnej opieki,
• w nadzwyczajnej sytuacji winien wyprowadzić uczniów z sali, pracowni oraz zgłosić to nauczycielowi z sali obok, (sytuacja taka nie zwalnia go od odpowiedzialności za uczniów),
• uczniów chcących skorzystać z toalety nauczyciel powinien zwalniać pojedynczo. Winien brać pod uwagę fakt, iż uczniowie najczęściej dopuszczają się nierozważnych czynów kiedy są w grupach bez opieki dorosłych,
• w razie stwierdzenia niedyspozycji ucznia, jeśli zaistnieje taka potrzeba musi udzielić pierwszej pomocy i bezzwłocznie powiadomić o zdarzeniu dyrektora,
• po skończonej lekcji powinien sam otworzyć drzwi, by nie dopuścić do gwałtownego ich otwarcia przez wybiegających uczniów (może to spowodować uderzenie w przechodzących na korytarzu,
• nauczyciel obowiązany jest przestrzegać ustalonych godzin rozpoczynania i kończenia lekcji oraz do respektowania prawa uczniów do pełnych przerw międzylekcyjnych.
Podczas pełnienia dyżuru podczas przerw
• punktualnego rozpoczynania dyżuru i ciągłej obecności w miejscu podlegającym jego nadzorowi,
• znać regulaminy pełnienia dyżuru obowiązujące na poszczególnych kondygnacjach, boisku i pozostałym terenie szkoły,
• aktywnego pełnienia dyżuru - reagowania na wszelkie przejawy zachowań odbiegających od przyjętych norm,
• reagowania na niebezpieczne, zagrażające bezpieczeństwu uczniów zachowania (agresywne postawy wobec kolegów; bieganie, siadanie na poręczach schodów, parapetach okiennych, wchodzenia na drzewa, płoty itp.),
Dyżur c.d
• przestrzegania zakazu otwierania okien na korytarzach, obowiązku zamykania drzwi do sal lekcyjnych
• dbania by uczniowie nie śmiecili, brudzili, dewastowali ścian, ławek i innych urządzeń szkolnych oraz by nie niszczyli roślin,
• zwracania uwagi na przestrzeganie przez młodzieżą ustalonych zasad wchodzenia do budynku szkolnego i sal lekcyjnych,
• dopilnowania i egzekwowania, zakazu opuszczania terenu szkoły podczas przerwy,
• niedopuszczania do palenia papierosów, na terenie szkoły,
• kontrolowania toalet szkolnych.• natychmiastowego reagowania w przypadku
pojawienia się na terenie szkoły osób postronnych.
Na nauczycielach i szkole spoczywa szczególny obowiązek reagowania na niepokojące sygnały w zachowaniu uczniów. Szkoła z racji powszechnego charakteru i funkcji jest terenem, na którym w różnym stopniu i w różnej postaci, ujawniają się niemal wszystkie nurtujące młodzież problemy. Szkoła zobowiązana jest do wczesnego rozpoznawania niedostosowania społecznego i podejmowania stosownych oddziaływań profilaktycznych, wychowawczych, a wobec uczniów niedostosowanych działań resocjalizacyjnych.
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (DzU z 2001 r. nr 61, poz. 624, z późn.
zm.) uwzględniających w szczególności ogólne zasady organizacji szkoły lub placówki oraz zakresy spraw, które powinny być ustalone w statucie.
• Zgodnie z ramowym statutem statut szkoły publicznej powinien określać m.in.:
• – sposób wykonywania zadań szkoły, z uwzględnieniem optymalnych warunków rozwoju ucznia, zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia (§ 2 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 2 ww. rozporządzenia),
• – zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę (§ 11załącznika nr 2 ww. rozporządzenia),
• – warunki pobytu w szkole zapewniające uczniom bezpieczeństwo (§ 16 pkt 3 załącznika nr 2 ww. rozporządzenia).
• Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (DzU z 2003 r. nr 6, poz. 69, z późn. zm.) to dyrektor szkoły jest osobą odpowiedzialna za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w szkole lub placówce. O odpowiedzialności tej można mówić z chwilą wejścia ucznia na teren szkoły aż do zakończenia zajęć i opuszczenia jej terenu przez uczniów.
W związku z wykonywaniem swoich obowiązków nauczyciel może ponosić odpowiedzialność:
a) karną (na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny; Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.)
b) cywilną (na zasadach zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
c) pracowniczą – materialną i porządkową (na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy; Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Odpowiedzialności powyższej podlegają wszyscy nauczyciele, bez względu na posiadany stopień awansu zawodowego.
• Nauczyciele z powodu zaniedbań w wykonywaniu swoich obowiązków związanych z nadzorem nad powierzonymi ich opiece uczniami nie ponoszą bezpośredniej odpowiedzialności wobec ucznia. Odpowiedzialność taką w świetle obowiązujących przepisów ponosi organ prowadzący szkołę lub placówkę.
• Jednak odpowiedzialność organu prowadzącego nie wyklucza odpowiedzialności nauczycieli. Nauczyciel może bowiem podlegać innym rodzajom odpowiedzialności prawnej (np. dyscyplinarnej, porządkowej, karnej). Natomiast w przypadku wykazania, że szkoda została wyrządzona uczniowi przez nauczyciela z jego winy, za szkodę może odpowiadać bezpośrednio nauczyciel (np. popchnięcie ucznia, w wyniku którego nastąpiło złamanie ręki).
• W sytuacji, kiedy świadczenia przysługujące na mocy ustawy, nie rekompensują poszkodowanemu uczniowi w pełnym zakresie szkody poniesionej w związku z zaistniałym wypadkiem, istnieje możliwość dochodzenia roszczeń z tego tytułu, na podstawie prawa cywilnego.
Odpowiedzialność cywilna
• Rodzaj odpowiedzialności prawnej, który określa majątkowy charakter sankcji ( odszkodowanie). Rozróżnia się odpowiedzialność cywilną kontraktową (w przypadku wyrządzenia szkody przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania i odpowiedzialność cywilną deliktową (w razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym). Odpowiedzialność cywilna może wynikać z winy z tytułu ryzyka lub też z zasad współżycia społecznego może obciążać jedną lub więcej osób - w określonych częściach lub solidarnie (zobowiązanie solidarne); może dotyczyć także sankcji innych niż odszkodowawcze, np. unieważnienie umowy. Od tradycyjnej odpowiedzialności cywilnej różni się odpowiedzialność cywilna gwarancyjna, która obciąża nie sprawcę, a inną osobę (np. zakład ubezpieczeń) i nie ma charakteru sankcji.
Odpowiedzialność karna
• W sytuacji gdy wypadek ucznia w szkole lub inne zdarzenie było wynikiem przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez nauczyciela, jego odpowiedzialność będą kształtowały oprócz przepisów prawa cywilnego, także przepisy prawa karnego.
• Odpowiedzialność karna oraz odpowiedzialność za wykroczenie mają charakter osobisty i nie można tej odpowiedzialności „przerzucić” na organ prowadzący szkołę.
• Odpowiedzialność karna nie musi wiązać się z faktem utraty życia lub uszczerbkiem na zdrowiu ucznia.
• W myśl art. 160 Kodeksu karnego:• § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
• W świetle powyższego, wystarczy, że nauczyciel godzi się ze swoim działaniem lub zaniechaniem i doprowadza do sytuacji, w której uczniowi powierzonemu jego opiece grozi bezpośrednie niebezpieczeństwo (np. wyjście z uczniami w góry podczas wycieczki, przy ogłoszonym zagrożeniu lawinowym).
Odpowiedzialność karna
• Naruszenie art. 160 Kodeksu karnego może pozostawać w związku z art. 210 Kodeksu karnego, zgodnie z którym:
• § 1. Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• § 2. Jeżeli następstwem czynu jest śmierć osoby sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Przestępstwa
• Wśród innych przestępstw, które mogą być skutkiem niedopełnienia obowiązków nauczyciela związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom należy wskazać np.:
• - nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 k.k.);• - spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 k.k.) – np.
pozbawienie wzroku, słuchu, innego ciężkiego kalectwa,• - naruszenie czynności narządu ciała (zranienie zewnętrzne lub
wewnętrzne - np. złamania kości) lub rozstrój zdrowia (np. zakażenie żółtaczką);
• - nieudzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo (art. 162 k.k.). Jest to tzw. przestępstwo z zaniechania.
Odpowiedzialność
• Odpowiedzialność za popełnienie wykroczenia może dotyczyć m.in.:
• - niezabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka wbrew obowiązkowi (art. 72 k.w.);
• - niezawiadomienia odpowiedniego organu/osoby o niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu człowieka albo mieniu wbrew obowiązkowi (art. 73 k.w.);
• - dopuszczenia do przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia małoletniemu do lat 7 lub osobie niezdolnej rozpoznać/obronić się przed niebezpieczeństwem, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad taką osobą (art. 106 k.w.).
•
Niezależnie od tego, nauczyciele posiadający stopień awansu nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej. Odpowiedzialność ta dotyczy – niezależnie od podstaw nawiązania stosunku pracy oraz wymiaru zatrudnienia – wszystkich nauczycieli posiadających stopień awansu nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego. (uwaga - od 9.08.2009 - wszyscy nauczyciele!!!)
Odpowiedzialność dyscyplinarna jest niezależna od odpowiedzialności karnej, co oznacza, że nauczyciel z tytułu popełnienia jednego czynu może podlegać zarówno odpowiedzialności dyscyplinarnej, jak też karnej.
Na powyższe zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 11 maja 2000 r. (III SZ 2/00): „Nie ma przeszkód, by postępowania - karne i dyscyplinarne – toczyły się równolegle. Wszczęciu postępowania dyscyplinarnego nie stoi na przeszkodzie również i to, że postępowanie karne zostało już zakończone”.
Natomiast za naruszenie porządku pracy, o którym mowa w art. 108 Kodeksu pracy – nauczyciel podlega tylko odpowiedzialności pracowniczej porządkowej, na zasadach określonych w art. 108 – art. 113 Kodeksu pracy.
Przepis art. 75 wskazuje dwie podstawy pociągnięcia nauczyciela do odpowiedzialności dyscyplinarnej:
1) naruszenie godności zawodu nauczyciela 2) naruszenie obowiązków nauczyciela
określonych w art. 6 ustawy Karta Nauczyciela, tj. obowiązków:
• rzetelnego realizowania zadań związanych z powierzonym stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły (dydaktyczną, wychowawczą, opiekuńczą), w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
• wspierania każdego ucznia w jego rozwoju, • kształcenia i wychowania młodzieży w umiłowaniu Ojczyzny,
poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, • kształcenia i wychowania młodzieży w atmosferze wolności
sumienia i szacunku dla każdego człowieka, • dbałości o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i
obywatelskich, zgodnych z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Naruszanie godności zawodu: • wyzywanie innych dorosłych osób, • używanie wulgaryzmów, • fałszowanie dokumentów, • mówienie nieprawdy, • notoryczne naruszanie regulaminów i zarządzeń, • spożywanie alkoholu, • używanie siły wobec dzieci, • pomoc w ściąganiu na maturze, egzaminie itd..• …
Pozostawienie uczniów bez opieki podczas prowadzonych zajęć lub bez należytej opieki:
• wychodzenie z zajęć, • spóźnianie się na zajęcia, • nie pełnienie dyżurów podczas przerw międzylekcyjnych, • wysyłanie po dzienniki, kredę i inne, • brak zastępstw, • „okienka dla uczniów”, • brak właściwego nadzoru nad powierzoną grupą, • …
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli jest kilkuetapowe.
1. Postępowanie wyjaśniające – prowadzone przez rzecznika dyscyplinarnego.
2. Postępowanie dyscyplinarne w pierwszej instancji – prowadzone przed komisją dyscyplinarną działającą przy wojewodzie.
3. Odwoławcze postępowanie dyscyplinarne – prowadzone przed komisją dyscyplinarną powołana przy właściwym ministrze (właściwym do spraw edukacji lub spraw kultury).
4. Postępowanie przed sądem – toczące się na skutek wniesienia odwołania od prawomocnego orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej.
• Przepis art. 83 Karty Nauczyciela dopuszcza zawieszenie w pełnieniu obowiązków nauczyciela, jeśli:
- wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne, - złożono wniosek o wszczęcie wobec niego
postępowania dyscyplinarnego. • Wyjątkowo – w sprawach niecierpiących zwłoki –
nauczyciel (dyrektor) może zostać zawieszony w obowiązkach nawet przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
W zależności od sytuacji faktycznej – zawieszenie w obowiązkach jest obligatoryjne lub fakultatywne:
- jeśli jeżeli ze względu na powagę i wiarygodność wysuniętych zarzutów celowe jest odsunięcie nauczyciela od wykonywania obowiązków w szkole – nauczyciel może zostać zawieszony w pełnieniu obowiązków; zawieszenie jest w tym przypadku uzależnione od uznania podmiotu, który władny jest zawiesić nauczyciela w pełnieniu obowiązków;
- jeśli wszczęte postępowanie karne lub złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczy naruszenia praw i dobra dziecka – zawieszenie w pełnieniu obowiązków jest obligatoryjne (art. 83 ust. 1a ustawy),
- jeśli nauczyciel (dyrektor) został tymczasowo aresztowany lub pozbawiony wolności w związku z postępowaniem karnym – zawieszenie w pełnieniu obowiązków jest obligatoryjne i następuje z mocy samego prawa.
Katalog kar za przewinienia dyscyplinarne nauczycieli zawarty został w art. 76 ustawy. W myśl tego przepisu, karami dyscyplinarnymi są:
• nagana z ostrzeżeniem, • zwolnienie z pracy, • zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania
ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania,
• wydalenie z zawodu nauczycielskiego.
Prawo ustanowienia obrońcy posiada obwiniony na wszystkich etapach postępowania: zarówno w postępowaniu wyjaśniającym, jak też w postępowaniu przed komisją dyscyplinarną. Jednocześnie obwiniony może mieć najwyżej dwóch obrońców. Możliwość ustanowienia obrońcy jest prawem obwinionego. Nie ma jednak przeszkód, by obwiniony działał w postępowaniu samodzielnie.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ