BergOp - een programma ter ondersteuning van praktijkgestuurd effectonderzoek
description
Transcript of BergOp - een programma ter ondersteuning van praktijkgestuurd effectonderzoek
BergOp - een programma ter ondersteuning van praktijkgestuurd
effectonderzoek
BINC-dag te Gent, 14 oktober 2009
Gert Kroes
Context
• Achtergrond: Project Zicht op Effectiviteit (ZoE) 13 Nederlandse instellingen voor jeugdzorg en onderzoeksorganisaties bundelen kennis en ervaring
• Nu: Samenwerkingsverband Effectieve Jeugdzorg Nederland (SEJN)zet sinds 2008 het project ZoE landelijk voort
• SEJN: Netwerk van zorginstellingen en onderzoekspartners– Deelnemers: nu zo’n 30 instellingen voor jeugdzorg – Partners: Nederlands Jeugd instituut, PI Research,
Praktikon, PIONN
• Gaan uit van een gezamenlijk kader: de weg van de effectiviteit
De weg van de effectiviteit
• Het probleem waarvoor we staan
• De weg naar de oplossing
• Ons credo
Het probleem
• Er is druk vanuit overheid en wetenschap op evidence-based werken: inzetten van interventies die bewezen effectief zijn
• Bewezen effectief wil zeggen: aangetoond via een Randomized Controlled Trial (RCT)
• Echter: Slechts 1-2% van alle interventies in de jeugdzorg is bewezen effectief, misschien is er van 5% enige indicatie van effectiviteit
• Dat betekent dat er nog een lange weg te gaan is!
Hoe dan verder?
Twee mogelijke wegen:
1. Top-down: we gebruiken alleen maar evidence-based interventies en proberen die zo snel mogelijk uit te breiden middels RCT’s;dit is niet realistisch en het gaat zeker nog vele jaren duren voor de hele jeugdzorg zover is.
2. Bottom-up: we doen onderzoek in de praktijk en meten de effectiviteit van bestaande programma’s;dan kunnen we snel een kwaliteitscyclus in de jeugdzorg op gang brengen.
Wat maakt een interventie effectief?
Therapeutische relatie30%
Cliëntfactoren40%
Model en techniek15%
Verwachting (Placebo)
15%
Lambert (1992)Assay & Lambert (1999)
De tweede weg
• Beide wegen zijn begaanbaar.
• SEJN kiest voor de tweede weg:– Effectiviteit is meer dan het toepassen van een
‘bewezen effectieve interventie’ – Professionals weten wat werkt– Meet wat werkt in de praktijk– Zorg voor doorlopende kwaliteitsbewaking en -
verbetering
Zelf resultaten laten zien
Betekent dat de uitkomsten van elke individuele behandeling gemeten worden...
... met als doel de kwaliteit van de behandeling aan te tonen en waar mogelijk te verbeteren
Praktijkgestuurd effectonderzoekOok wel: Patient-focused research
Welke resultaten laten zien?
• Cliënttevredenheid meten– Is de cliënt tevreden over de hulp?
• Doelrealisatie registreren
– Zijn de doelen bereikt?
• Verandering meten– Verschil tussen begin en eind behandeling:
zijn klachten verminderd, competenties vergroot?
• Aansluiten bij de praktijk:– Wat wil men weten?– Stand van zaken?– Welke opzet past?
• Inbedden in de praktijk :– Welke instrumenten?– Hoe in te zetten als onderdeel van de behandeling?
• Benutten door de praktijk: – Individuele uitkomsten bespreken met cliënten– Individuele uitkomsten bespreken in supervisie of
teamoverleg– Bijsturen van individuele behandeling– Bijsturen van de interventie als geheel
Basisprincipes praktijkgestuurd effectonderzoek
Hulpmiddelen
• Trainingen (Nji)– Implementatie effectmeting– Werken met vragenlijsten– Logistiek – Benutting gegevens
• Centrale, online dataverzameling (BergOp)
Monitorprogramma BergOp
Een praktijkvoorbeeld
Wie vraagt? Wat?Het Dr. Leo Kannerhuis (directie, psychiater, behandelteam) vraagt hulp bij de evaluatie van een nieuwe zorgmodule, PGA (Psychiatrische Gezinsbehandeling Autisme)
Welke opzet?Meten van uitkomsten met gestandaardiseerde instrumenten voor en na de behandeling, plus een follow-up meting na 6 maanden
Inbedden… (1)
• Keuze instrumenten op basis van methodiek
Verandering in competenties en klachten bij alle gezinsleden:
– Opvoedingsproblematiek ouders (NOSI)– Psychische klachten ouders (SCL-90)– Competentiebeleving jongeren (CBSA)
– Gedragsproblemen jongeren (CBCL)
Inbedden… (2)
• Gebruik instrumenten inpassen in behandeling
– Meetmomenten afstemmen: 1) tijdens introductie, voor stellen werkdoelen; 2) bij afsluiting en evaluatie; 3) bij follow-up gesprek
– Training introductie vragenlijsten en interpretatie uitkomsten
– Logistiek opzetten: bestellen, versturen, scoren, opslaan, rapporteren vragenlijsten; training in gebruik database (BergOp); monitoren dataverzameling
Benutten… (1)
Voorbeeld uitkomsten op individueel niveau:
– Profiel gedragsproblemen jongere (CBCL)– Effectrapportage gedragsproblemen jongere (CBCL)
CBCL profiel bij aanvang
(Bron: BergOp 3.1)
CBCL profiel: aanvang - einde
(Bron: BergOp 3.1)
Benutten… (2)
Voorbeeld uitkomsten op groepsniveau: pilot PGA – januari 2005 - oktober 2006; – 12 gezinnen: 23 ouders, 31 jongeren
Uitkomsten jongeren mét en zonder ASS:– Gedragsproblemen (CBCL)– Opvoedingsstress (NOSI)
Weergave uitkomsten
Alle scores omgerekend naar deviatiescores (z-scores):
Score = 0 : gemiddelde landelijke normgroep (50e percentiel)
Score = 1 : 1 s.d. boven gemiddelde (84e percentiel)
Score = 2 : zeer hoog (98e percentiel)
Verandering gedragsproblemen jongeren met ASS volgens moeder
0
1
2
3
4
Dev
iati
esco
res
Terugtrekken Angst Sociaal Denkstoornis Agressie
AanvangEinde
Verandering gedragsproblemen andere jongeren volgens moeder
-1
0
1
2
3
4
Dev
iati
esco
res
Terugtrekken Angst Sociaal Denkstoornis Agressie
AanvangEinde
Verandering opvoedingsstress jongeren met ASS volgens moeder
0
1
2
3
4
Dev
iati
esco
res
Competentie Depressie Isolement Partnerrelatie Veeleisend
AanvangEinde
Verandering opvoedingsstress andere jongeren volgens moeder
0
1
2
3
4
Dev
iati
esco
res
Competentie Depressie Isolement Partner Veeleisend
AanvangEinde
Van onderzoek naar praktijk, en terug...
Kansen praktijkgestuurd effectonderzoek
• Levert betrouwbare informatie over resultaten individuele behandelingen
• Levert waardevolle informatie over resultaten interventie als geheel
• Verbetert de professionalisering van de zorg
• Verbindt wetenschappelijke en praktijkkennis
Uitdagingen praktijkgestuurd effectonderzoek
• Vraagt een cultuuromslag in de jeugdzorg
• Vraagt om een gedegen inbedding in het primaire proces
• Stelt hoge eisen aan logistiek en dataverwerking
• Vraagt slimme en gebruiksvriendelijke ICT
• Vergt continue kwaliteitsbewaking
Dank voor uw aandacht!