Bnh l Vim phi thy:

Bnh l Vim phi thy:

Hnh nh: m thun nht c thu phi, c th thy ph qun hi (PQ t cp >= 3 thng thong, xung quanh l m nc nhn thy hnh nh kh trong PQ ), thy phi nguyn v tr gii phu, thng do ph cu khun, lao hay klebsiella. V d vim phi thy trn, quan st rnh lin thy b, nu :- Nm ngang --> Vim phi ph cu- Co ko ln trn --> thy vim lao- Vng xung di --> Vim phi do klebsiella

INCLUDEPICTURE "http://3.bp.blogspot.com/_ZWqgYBROGHw/TDiR_lcmlYI/AAAAAAAABOQ/MLUuHfBAxaQ/s1600/kl1.bmp" \* MERGEFORMATINET

Hnh 1 - Vim phi thy trn do Klebs

Hnh 2 - Thy vim lao

Hnh 3 - Vim phi thy trn do ph cu khun

Trong trng hp tn thng vng y phi tri, ta khng phn bit c l tn thng thy trn (thy li) hay thu di ca phi tri. xc nh v tr ca thy phi vng y b tn thng, ta cn bit thm du hiu bng b Felson, m rng ra cho nhng trng hp khc- xc nh v tr khu tr bng m lng ngc:ng dng vi cc bng m nhu m, rn phi, ng mch ch, vm honh, mng phi, trung tht.+ Khi 2 bng m m nc cng mt phng th mt b tip xc vi nhau (dh Felson (+) tnh).+ Ch : B ca tim phai, tri, ng mch ch ln, pha trc;B ca quai ng mch ch, ng mch ch xung pha sau.- Du hiu m rng ca du hiu bng b Felson:- Bng m rn phi, nu nhn thy ng mch phi v cc nhnh ca n, th n khng phi rn phi.- Du hiu che lp trc: gp trong u tuyn c, du hiu che lp sau gp trong xp phn thu 6 --> lm mt ng un MP cnh ng mch ch, nhng khng mt b tim.- Du hiu hi t: bng m rn phi, c cc mch mu dng li b bng m --> th n khu tr rn phi. Nu cc nhnh mch mu hi t vo tm ca bng m rn phi, th bng m ny ngun gc t mch mu. Nu im hi t khng phi l tm ca bng m l u.- Du hiu c lng ngc: u trung tht trn, nhn thy b trn xng n, th u ng sau. Ngc li ng trc.- Du hiu tng bng tri: u y phi mt b tip xc vm honh l u lng ngc + 1 phn bng.- Du hiu hnh bng gi: m mng ngoi tim.

V d

Nh minh ha pha trn, tn thng mt tip xc vi b phi ca tim, du hiu Felson (+) --> cng bnh din vi b phi ca tim tc bnh din trc, chng minh trn phim nghing.

Hnh nh Xquang xp phi

Bs.CKI.L Vn Dng

Khoa CHA-BV Ch Ry

Gii thiu

Xp phi c th xem gim th tch mt phn hoc tt c phi vi bao gm c th hoc khng c th mt thu quang bnh thng trong phn phi nh hng (Loi tr m phi mt do phu thut). Xp phi l mt du chng hay gp trn phim Xquang ngc.

Ty thuc vo nguyn nhn bnh sinh xp phi do tc nghn hoc khng do tc nghn to nn nhiu loi xp phi vi hnh nh Xquang c trng nhiu mc khc nhau t xp vng nh hoc h phn thy n xp ton b phi.

Xp vng nh ca h phn thy thng gp bnh nhn suy nhc hoc sau phu thut c th thy trn Xquang ng m dng ng. Xep mt hoc nhiu phn thuy trong mt thuy thi trn hinh anh Xquang vi xut hin m t dang ng n hinh chm ma khng tip xuc ranh lin thuy. Cn xp ton b nhu m phi thng thy tn thng ni kh qun, ht phi d vt vi hnh nh Xquang m v gim th tch ton b phi. Xp mc thy phi th c nhng du Xquang c trng ty thuc v tr.

Khi nhn ra bt thng trn xquang ngc gy xp phi c th nhn nh c bnh sinh, nh xp phi thy trn bn (T) vi tc nghn ung th biu m ni ph qun ca ph qun thy trn.

A. Lm sng xp phi

a.Bnh s

Xp phi xut hin sau phu thut vng ngc hoc bng trn.

Hu ht cc triu chng v du chng xc nh nhanh chng vi tc ph qun xut hin, kch thc vng phi nh hng, xut hin v khng xut hin ca bin chng nhim trng.

Tc ph qun xy ra nhanh vi mt vng ln ca phi xp gy au v tr nh hng t nhin b kh th v xanh tm. H huyt p, nhp tim nhanh, st v shock cng c th.

Xp phi pht trin chm c th khng c triu chng hoc c th gy ra cc triu chng ch nh. Hi chng thy gia thng l khng c triu chng,mc d kch thch gia bn phi v ph qun thy di bn phi c th gy ra ho nhiu, khan, khng c m.

b.Nguyn nhn

-Nguyn nhn nguyn pht gy xp cp hoc mn l tc ph qun bi nh sau:Nt m di; D vt ngoi c th; U ni ph qun; U, nt hch hoc phnh mch chn p v vo ph qun.

-Chn p bn ngoi phi bi dch hoc kh (V d nh trn dch, trn kh mng phi ) co th cng gy nn xp phi.

-Bt thng ca sn xut cht surfactant ca ph nang b gim st cng gy xp phi. Nhng bt thng ny xut hin ph bin vi nhim c v ARDS

-Xp phi hp th gy nn bi cc nhn nhn sau: Ung th biu m ph qun; Tc ph qun t di cn u (Nh ung th biu m tuyn ca v hoc gip, melanoma); Nguyn nhn vim (Lao, nm); D vt ngoi c th; Nut nhy (Thng xut hin trong v sau phu thut); ng ni kh qun sai lc v tr; Chn p bn ngoi ca ng dn kh bi u hch ln, phnh ng mch ch hoc tim ln.

-Xp phi th ng gy bi nguyn nhn sau:Trn dch mng phi; Trn kh mng phi.

-Xp phi chn p gy nn cc nguyn nhn sau: Khi chon ch trong nhu m, mng phi, thnh ngc; Trn dch ng kn mng phi; Bng kh ph thng ln.

-Xp phi dnh do nhng nguyn nhn sau:Bnh mng trong; Hi chng suy hp cp; Ht thuc; Phu thut bt cu tim; Ur mu; Th nng ko di.

-Xp phi do so x bi cc nguyn nhn sau:X phi t pht; Lao phi mn tnh; Nhim trng nm; X phi do x; Xp phi thay th gy nn bi u hoc dch lp y ph nang.

-Xp phi trn gy nn bi bnh mng phi nh nhng mng aming mng phi gy x v dnh mng phi tng vo nhu m phi.

B. Xp phi tc nghn

Xp phi tc nghn l loi phi bin v kt qu t s hp thu kh t ph nang khi mt s thng gia ph nang v kh qun do tc. Tc ph qun thy gy xp phi thy v tc ph qun phn thy gy xp phn thy phi. Bnh l quan trng nht gy tc nghn ph qun l ung th biu m ni ph qun, nhng nguyn nhn khc tc nghn ph qun bao gm u nguyn pht hoc u di cn, bnh l vim (c bit l lao hoc nm), ht phi d vt ngoi c th, nt nhy v chn p bn ngoi ca ng dn kh bi u, hch ln, phnh ng mch ch hoc tim ln,hen suyn to nn. Bnh nhn sau phu thut thng ph bin gy nn do nt nhy.

Nhng du Xquang trong xp phi thy:

*Du trc tip:

-Di di rnh lin thy

*Du gin tip:

-M vng phi xp

-Xa m b tim v trung tht

-Khp li mch mu v ph qun

-Vm honh cao phi xp

-Di di tim, trung tht v kh qun v v tr xp

-Co ko rn phi ln cao xp thy trn v xung thp xp thy di

-Tng th tch b tr thy khc

-Gim th tch khoang phi c thy xp

-Hp cc khong cung sn c thy phi xp

Xp phi thy

ngi ln vi xp phi thy thng xy ra do u gy tc trung tm. Ungth biu m ph qun khng ph bin ngi di 40 tui, m khi u carcinoid th thng hay gp. tr em vi xp phi thy do ht d vt bn ngoi hoc bnh hen suyn.Trn Xquang c nhiu hnh nh khc nhau ty thuc vo v tr xp.

a.Xp phi thy trn bn (P):

Xp phi thy trn (P) c s di di phn phi xp vo trong v ln trn dn n ln cao ca rn phi v cc rnh lin thy.

S li rnh lin thy ln trn trong trng hp xp t v di chuyn ln trn rnh lin thy chnh v ph trong trng hp xp phi nhiu. Trong xp phi hon ton hoc xp thy trn phi (P) th rnh lin thy nh nh song song vi trung tht v nh dy mng phi hoc trung tht rng. Tng thng kh b tr ca thy di v thy gia dn n di di ra ngoi v ln trn ng mch thy di phi bn (P).

C hai du Xquang kt hp vi xp phi thy trn. Du ch S vng phn nh xp phi thy trn bn (P) do khi u ln trung tm gy chn p xp phi thy. Du nh cnh vm honh (juxtaphrenic peak sign) phn nh bng tam gic nh che lp vm ca c honh th pht t xp phi thy trn (P), bng ny do co ko phn di ca rnh lin thy chnh, rnh ph di hoc dy chng phi bn di.

Xp phi thy trn bn (P)Du ch S ngc /Xp phi thy trn bn (P) do U.

Xp phn thy ca thy trn (P).

b.Xp phi thy gia:

Xp phi thy gia thng d nhn ra trn phim nghing (hoc phim nh n) hn l phim chp thng.

Thng phim thng c cc du hiu rt l tinh t: du hiu xa b tim bn (P) [Cn phn bit vi cc thay i khc nh phi ngi ln tui]. Nu xp ln trn v ra trc th c th thy m m hnh chm cnh tim (P) trn phim phng. Rnh lin thy b khng thy.

Trn phim nghing c du hiu h thp rnh lin thy b v nng cao rnh lin thy chnh, thy c vng phi xp m cao hnh tam gic vi nh rn phi v y ngoi bin. Nu thy c nt m vng nh tam gic th nghi ng u vng rn phi gy xp thy gia.

Vm honh nng cao cng nhn thy trong xp thy gia.

Xp phi thy gia cn thy r trn phim chp nh n vi hnh tng m hnh tam gic nm di rn phi bn (P).

Xp phi thy gia trn phim thng, nghing.

Xp phi thy gia trn phim thng, nghing v nh n.

*Hi chng thy gia:

Xp phi mn ca thy gia l xem nh hi chng thy gia m l mt thut ng t ra t 1948 m t xut hin xp phi thy gia v th pht t vim phi mn tnh dn n ln cc nt hch tc ng vo ph qun thy gia. Ph qun thy gia di v hp v n d b tc nghn gc bi nt hch bch huyt hn l nhng ph qun khc. Hi chng ny c m t ban u vi bnh lao, nhng n cng c th c nhn thy trong cc nhim trng khc v khi u ni kh qun.

Hi chng xp thy gia thng gp tr em trong trng hp khng c tc nghn kt qu t bnh l hen suyn kt hp vi vim v ph.

c.Xp phi thy di (P)

Xp phi thy di bn (P) l t phi bin.

Xp phi hng xung trung tht di. iu ny lm di chuyn xung ca trn ca rnh lin thy ln v di di ra sau ca di to nn hnh m hnh tam gic khoang cnh ct sng bn (P) thy trn phim chp thng. B bn ca hnh m tam gic ny to nn bi rnh lin thy chnh di di.

Vm honh (P) ln cao v c th khng thy r hon ton.

Cn thy r b tim bn (P) [ Phn bit vi xp thy gia].

Rn phi di di xung di hoc khng thy do phi xp.

ng mch lin thy phi bn (P) l xut hin trong vng xp phi thy, du ny phn bit hnh m tam gic ca xp phi thy di (P) vi trn dch lng trung bnh m n c xu hng di di ng mch lin thy chiu ngang hn l lm m i.

Trn phim phi nghing hnh m tam gic nh cnh rn phi cn y phn sau ca vm honh bn (P).

Xp phi thy di bn (P) trn phim thng, nghing.

d.Xp thy di bn (T)

Xp phi thy di bn (T) l hnh nh xp tng t nh xp phi thy di bn (P). Bng m tam gic vng di cnh trung thtbn (T), vi khng thy c honh bn trong sau tim trn phim chp thng. Thm vo l rn (T) di chuyn xung di v ng mch lin thy che khut.

Xp thy di bn (T) ph bin, sau phu thut m thc t ngi phu thut bt cu mch vnh.

Xp phi thy di bn (T) trn phim thng, nghing.

e.Xp phi thy trn bn (T)

S xut hin trn X quang ca xp phi thy trn tri l khc bit vi xp phi thy trn bn phi v khng c rnh lin thy b bn (T).Phi xp di chuyn ra trc v trn.

Trong xp phi thy trn bn (T) th phi xp hng v trc km ko rng thy di ra pha sau n.

Trn phim thng thy trn phi xp (T) thy l m b khng r t ngoi vo rn phi bn (T). iu quan trng khng c nhm m nhu m phi bt thng nh vim phi v nhm ln ny khng hin thc nu tm ra nhng du gim th tch phi nh du xa b tim-trung tht, nng cao vm honh bn (T), lch trung tht qua bn (T).

Vi xp phi hon ton th b trn ca quai ng mch ch thy r rng bi v h phn thy trn (h phn thy 6) ca thy di tng th tch thay th v tr h phn thy sau ca thy trn v iu ny thy c lim sng cnh quai ng mch ch do nhu m phi h phn thy 6 nm gia quai ng ch v xp thy trn (T) cn gi l Luftsichel sign.

Trn phim nghing thy rnh lin thy ln di chuyn ra trc v vng phi xp nm nh song song vi xng c. Thy trn bn (P) tng th tch v bng ngang qua ng gia.

Xp phi thy trn bn (T) trn phim thng v nghing.

C. Xp phi khng tc nghn

Xp phi khng tc nghn gy nn bi mt tip xc gia mng phi tng v thnh, chn p, gim cht surfactant, thay th nhu m phi bi m so x, xp phi trn, xp phi hnh a

a.Xp phi th ng

Do mt tip xc gia mng phi tng v thnh do kt qu t trn kh v dch trong khoang mng phi. Gy gim th tch nhu m phi bnh thng. Xp thy di v gia nhiu khi trn dch, xp nhiu thy trn khi trn kh.

b.Xp phi do chn p

Xut hin mi tn thng chn p trong nhu m phi v y kh ra ph nang. Tn thng nh ny bao gm khi lng ln nhu m phi, bng kh ph thng ln v kh ph thng dng thy.

Bng kh gy chn p xp nhu m phi.

c.Xp phi dnh

Kt qu t thiu tht cht cng b mt ph nang (surfactant). S thiu ht cht b mt dn n xp ph nang; mt ln sp ,cc thnh ph nang c xu hng dnh, lm gin n kh khn. S thiu tht cht b mt lan ta c th l kt qu ca bnh mng trong, hi chng suy h hp cp tnh, ht phi khi thuc, phu thut bt cu ca tim, ur huyt v th nng ko di.

d.Xp phi do so x

Loi xp phi ny thng c kt hp vi gin ph qun trong phi b nh hng. Mt s bnh l c th dn n chng x phi v so xp phi nh x ha phi t pht, sarcoidosis, bnh collagen mch mu, lao v nm mn tnh nhim trng v x ha bc x.

So x gy xp phi

e.Xp phi trn

Thng xut hin nh mt hu qu ca bnh x mng phi mn tnh, c bit lin quan bnh mng phi aming (asbestos) v bnh lao. Thng phi bin y phi sau-trong.

S pht trin nhanh ca trn dch mng phi dn n vng k cn xp phi th ng. Mt rnh mng phi tng c th bc li vng phi xp v bao quanh mt phn ca n, nu rt dch lc ny th phi s n tr li; nu to x dnh hoc tn ti bnh mng phi mn tnh th vng phi xp vn b kp bi mng phi tng bc li. Thng n ging ung th ph qun.

Hnh nh: Khi trn vng y phi, km bnh l mng phi, nhng di ng ta t khi m vo nh m phi (DuCrows feet), mch mu ph qun hi t v xoy quanh khi m.

Xp phi trn.

f.Xp phi dng a (Hay dng ng, h phn thy)

Dng xp gim th tch ngoi bin m khng phi th pht t tc nghn ph qun. Xp dng a thng tip gip mng phi v vung gc vi b mt mng phi; dy thay i t vi mm n vi cm hoc nhiu hn, nhng tn thng thng thy dng ng hoc di m.

C ch ca xp phi dng a l thng gy nn tc mt ph qun nh v thy trong trnh trng gim thng kh (au ngc vim mang phi, sau phu thut, tran bung lng nhiu, lach ln), thuyn tc phi hoc nhim trng ng h hp di.

Xp phi dng a.

g.Xp phi sau m

Xp phi l mt bin chng phi ph bin nhng bnh nhn sauphu thutlng ngc v bngtrn. Nhn chung do nh hng ca thuc m v phu thut dn n xp phi do ri loi chc nng c honh v gim cht surfactant.

Xp phi c trng vng y phi v mc phn thy. Sau khi dng thuc m xp phi tng ln t 111% ton th tch nhu m phi.

D.Xp ton b phi

Xp ton b phi bn (P) hoc bn (T).

C th do tc nghn hoc khng tc nghn.

Tc nghn thng xy ra rn phi do tn thng bn trong hoc bn ngoi ph qun. Khng co du khi-ph anh.

Cn xp phi khng tc nghn thng gp trn kh hoc dch lng nhiu gy hon ton phi (P) hoc (T).

Du Xquang:M ton b mt na ngc (Tr trn kh lng nhiu), lch trung tht va khi v vng xp (Trong trn dch hoc kh lng ln th ngc li), xa b tim v trung tht. Trn phim nghing thy mt rn phi v mt b honh xut hin.

Xp ton b phi (P).E.Kt lun

Xp phi do nhiu nguyn nhn khc nhau gy xp tc nghn hay khng tc nghn vi nhiu mc khc nhau t xp nh ca h phn thy n xp ln mc ton b mt phiHnh nh Xquang ty thuc vo xp tc nghn hay khng v mc xp s cho nhiu hnh nh c trng khc nhau.