Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

download Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

of 106

Transcript of Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    1/106

    Trng THPT chuyn L T TrngCn Th

    - - - - - -

    GIO TRNH

    BT NG THC LNG GIC

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    2/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 3

    Chng 1:

    CC BC U CS

    bt u mt cuc hnh trnh, ta khng thkhng chun bhnh trang ln ng.Ton hc cng vy. Mun khm ph c ci hay v ci p ca bt ng thc lnggic, ta cn c nhng vt dng chc chn v hu dng, chnh l chng 1:Ccbc u cs.

    Chng ny tng qut nhng kin thc cbn cn c chng minh bt ng thclng gic. Theo kinh nghim c nhn ca mnh, tc gicho rng nhng kin thc ny ly cho mt cuc hnh trnh.

    Trc ht l cc bt ng thc i scbn ( AM GM, BCS, Jensen, Chebyshev) Tip theo l cc ng thc, bt ng thc lin quan cbn trong tam gic. Cui cngl mt snh l khc l cng cc lc trong vic chng minh bt ng thc (nh lLargare, nh l vdu ca tam thc bc hai, nh l vhm tuyn tnh )

    Mc lc :1.1. Cc bt ng thc i scbn 4

    1.1.1. Bt ng thc AM GM............................................... 4

    1.1.2. Bt ng thc BCS.. 81.1.3. Bt ng thc Jensen.... 131.1.4. Bt ng thc Chebyshev..... 16

    1.2. Cc ng thc, bt ng thc trong tam gic.. 191.2.1. ng thc... 191.2.2. Bt ng thc..... 21

    1.3. Mt s nh l khc. 221.3.1. nh l Largare ... 221.3.2. nh l v du ca tam thc bc hai.. 251.3.3. nh l v hm tuyn tnh.. 28

    1.4. Bi tp.. 29

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    3/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 4

    1.1. Cc bt ng thc i s cbn :

    1.1.1. Bt ng thc AM GM :

    Vi mi s thc khng m naaa ,...,, 21 ta lun c

    nn

    n aaan

    aaa...

    ...21

    21

    +++

    Bt ng thcAM GM(Arithmetic Means Geometric Means) l mt bt ng thcquen thuc v c ng dng rt rng ri.y l bt ng thc m bn c cn ghi nh rrng nht, n s l cng c hon ho cho vic chng minh cc bt ng thc. Sau y lhai cch chng minh bt ng thc ny m theo kin ch quan ca mnh, tcgi chorng l ngngn v hay nht.

    Chng minh :Cch 1 : Quy np kiu Cauchy

    Vi 1=n bt ng thc hin nhin ng. Khi 2=n bt ng thc tr thnh

    ( ) 02

    2

    212121

    +

    aaaaaa

    (ng!)

    Gi s bt ng thc ng n kn = tc l :

    kk

    k aaak

    aaa...

    ...21

    21

    +++

    Ta s chng minh n ng vi kn 2= . Tht vy ta c :

    ( ) ( ) ( )( )

    ( )( )

    kkkk

    kkkk

    kk

    kkkkkkkk

    aaaaa

    k

    aaakaaak

    k

    aaaaaa

    k

    aaaaaa

    22121

    22121

    2212122121

    ......

    ......

    ......

    2

    ......

    +

    ++

    ++++

    =

    ++++++

    +++++++

    Tip theo ta s chng minh vi 1= kn . Khi :

    ( ) 1 121121

    1121

    1121121

    1121121

    ...1...

    ...

    ............

    =

    +++

    =

    ++++

    kkk

    kk

    k kkk

    kkk

    aaakaaa

    aaak

    aaaaaakaaaaaa

    Nhvy bt ng thc c chng minh hon ton.ng thc xy ra naaa === ...21

    Cch 2 : ( ligii ca Polya )

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    4/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 5

    Gin

    aaaA

    n+++=

    ...21

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vin

    n Aaaa ...21 (*)

    R rng nu Aaaa n ====

    ...21 th (*) c du ng thc. Gi s chng khng bngnhau. Nhvyphi c t nht mt s, gi s l Aa 2

    tc l 21 aAa =+= AaAaaaAaaAaaaa

    2121 '' aaaa >

    nn aaaaaaaa ...''... 321321

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    5/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 6

    Li gii :

    Ta lun c : ( ) CBA cotcot =+

    1cotcotcotcotcotcot

    cotcotcot

    1cotcot

    =++

    =+

    ACCBBA

    CBA

    BA

    Khi :

    ( ) ( ) ( )

    ( ) ( )

    3cotcotcot

    3cotcotcotcotcotcot3cotcotcot

    0cotcotcotcotcotcot

    2

    222

    ++

    =++++

    ++

    CBA

    ACCBBACBA

    ACCBBA

    Du bng xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.1.3.

    CMR vi mi ABC nhn v *Nn ta lun c :

    2

    1

    3tantantan

    tantantan

    ++

    ++nnnn

    CBA

    CBA

    Li gii :

    Theo AM GMta c :

    ( ) ( )

    ( ) ( ) 21

    33

    3 3

    33

    3333tantantan3tantantan

    tantantan

    tantantan3tantantan3tantantan

    =++

    ++

    ++

    ++=++

    nnn

    nnn

    nnnnn

    CBACBA

    CBA

    CBACBACBA

    pcm.

    V d 1.1.1.4.

    Cho a,b l hai s thc tha :0coscoscoscos ++ baba

    CMR : 0coscos + ba

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( ) 1cos1cos1

    0coscoscoscos

    ++

    ++

    ba

    baba

    Theo AM GMth :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    6/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 7

    ( ) ( )( )( )

    0coscos

    1cos1cos12

    cos1cos1

    +

    +++++

    ba

    baba

    V d 1.1.1.5.

    Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :

    2

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos+

    ++++

    ACCBBA

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    Li gii :

    Ta c

    =

    =

    BABA

    BA

    BA

    AA

    A

    A

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos4

    coscos4

    3

    2cot2sin

    2cos2

    cos

    Theo AM GMth :

    +

    +

    BABA

    BA

    BA

    BABA

    BA

    BA

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    2cos2cos4

    coscos4

    32

    Tng t ta c :

    +

    +

    AC

    AC

    AC

    AC

    CBCB

    CB

    CB

    cotcot4

    3

    2sin2sin3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    cotcot4

    3

    2sin

    2sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    Cng v theo v cc bt ng thc trn ta c :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    7/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 8

    ( )ACCBBAACCBBA

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    cotcotcotcotcotcot

    2

    3

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    3

    2

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    2cos

    2cos

    coscos

    +++

    ++

    ++

    2

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    3

    2+

    ++=

    ACCBBApcm.

    Bc u ta mi ch c bt ng thcAM GMcng cc ng thc lnggic nnsc nh hng n cc bt ng thc cn hn ch. Khi ta kt hpAM GMcngBCS,Jensen hay Chebyshev th n thc s l mt v kh ng gm cho cc bt ng thclnggic.

    1.1.2. Bt ng thc BCS :

    Vi hai b s ( )naaa ,...,, 21 v ( )nbbb ,...,, 21 ta lun c :

    ( ) 2222

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    2211 ......... nnnn bbbaaabababa +++++++++

    Nu nhAM GMl cnh chim u n trong vic chng minh bt ng thc thBCS (Bouniakovski Cauchy Schwartz) li l cnh tay phi ht sc c lc. Vi

    AM GM ta lun phi ch iu kin cc bin l khng m, nhng i vi BCS ccbin khng b rng buc bi iu kin , ch cn l s thc cng ng. Chng minh btng thc ny cng rt ngin.

    Chng minh :

    Cch 1 :

    Xt tam thc :

    ( ) ( ) ( )22222

    11 ...)( nn bxabxabxaxf +++=

    Sau khi khai trin ta c :

    ( )22

    2

    2

    12211222

    2

    2

    1 ......2...)( nnnn bbbxbababaxaaaxf ++++++++++= Mt khc v Rxxf 0)( nn :

    ( ) +++++++++ 2222

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    2211 .........0 nnnnf bbbaaabababa pcm.

    ng thc xy ran

    n

    b

    a

    b

    a

    b

    a=== ...

    2

    2

    1

    1 (quy c nu 0=ib th 0=ia )

    Cch 2 :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    8/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 9

    S dng bt ng thc AM GM ta c :

    ( )( )2222

    1

    22

    2

    2

    1

    22

    2

    2

    1

    2

    22

    2

    2

    1

    2

    ......

    2

    ......nn

    ii

    n

    i

    n

    i

    bbbaaa

    ba

    bbb

    b

    aaa

    a

    ++++++

    +++

    ++++

    Cho ichy t 1 n n ri cng v c n bt ng thc li ta c pcm.y cng l cch chng minh ht sc ngngn m bn c nn ghi nh!

    By gi vi s tip sc caBCS,AM GMnhc tip thm ngun sc mnh, nhh mc thm cnh, nhrng mc thm vy,pht huy hiu qu tm nh hng ca mnh.Hai bt ng thc ny b p b sung h tr cho nhau trong vic chng minh bt ngthc. Chng lng long nht th, song kim hp bch cngph thnh cng nhiubi ton kh.

    Trm nghe khng bng mt thy, ta hyxt cc v d thy r iu ny.

    V d 1.1.2.1.

    CMR vi mi ,,ba ta c :

    ( )( )2

    21cossincossin

    ++++

    baba

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( ) ( )( )

    ( ) ( )( ) ( )12cos12sin12

    1

    2

    2cos12sin

    22

    2cos1

    coscossinsincossincossin 22

    ++++=

    ++

    ++

    =

    +++=++

    abbaab

    abba

    abbaba

    Theo BCSta c :

    ( )2cossin 22 BAxBxA ++

    p dng ( )2 ta c :

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )31112cos12sin 2222 ++=++++ baabbaabba Thay ( )3 vo ( )1 ta c :

    ( )( ) ( )( )( ) ( )41112

    1cossincossin 22 ++++++ baabba

    Ta s chng minh bt ng thc sau y vi mi a, b :

    ( )( )( ) ( )52

    11112

    12

    22

    ++++++

    babaab

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    9/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 10

    Tht vy :

    ( ) ( )( )

    ( )( )2

    211

    24111

    2

    1

    22

    15

    2222

    2222

    ++++

    ++

    +++++

    baba

    abbaba

    ab

    ( )( ) ( ) ( ) ( )62

    1111

    2222 +++

    ++ba

    ba

    Theo AM GMth ( )6 hin nhin ng ( )5 ng.T ( )1 v ( )5 suy ra vi mi ,,ba ta c :

    ( )( )2

    21cossincossin

    ++++

    baba

    ng thc xy ra khi xy ra ng thi du bng ( )1 v ( )6

    ( )

    ++=

    =

    +=

    =

    =+

    =

    Zkkab

    baarctg

    ba

    abbatg

    ba

    abba

    ba

    2121

    12cos1

    2sin

    22

    V d 1.1.2.2.

    Cho 0,, >cba v cybxa =+ cossin . CMR :

    33

    222 11sincos

    ba

    c

    bab

    y

    a

    x

    +++

    Li gii :Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )*cossin

    11cos1sin1

    33

    222

    33

    222

    ba

    c

    b

    y

    a

    x

    ba

    c

    bab

    y

    a

    x

    ++

    ++

    +

    Theo BCSth :

    ( ) ( )( )222

    1

    2

    2

    2

    1

    2

    2211 bbaababa +++

    vi

    ==

    ==

    bbbaab

    bya

    axa

    21

    21

    ;

    cos;sin

    ( ) ( )23322

    cossincossin

    ybxabab

    y

    a

    x++

    +

    do 033 >+ ba v ( )*cossin =+ cybxa ng pcm.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    10/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 11

    ha

    x

    yz

    N

    Q

    P

    A

    B C

    M

    ng thc xy ra22

    2

    2

    1

    1 cossin

    b

    y

    a

    x

    b

    a

    b

    a==

    +=

    +=

    =+

    =

    33

    2

    33

    2

    22

    cos

    sin

    cossin

    cossin

    ba

    cby

    ba

    cax

    cybxa

    b

    y

    a

    x

    V d 1.1.2.3.

    CMR vi mi ABC ta c :

    R

    cbazyx

    2

    222++

    ++

    vi zyx ,, l khong cch t im M bt k nm bn trong ABC n ba cnhABCABC ,, .

    Li gii :

    Ta c:

    ( )

    ++++=++

    =++

    =++

    ++=

    cba

    cbacba

    abc

    ABC

    MCA

    ABC

    MBC

    ABC

    MAB

    MCAMBCMABABC

    h

    z

    h

    y

    h

    xhhhhhh

    h

    x

    h

    y

    h

    z

    S

    S

    S

    S

    S

    S

    SSSS

    1

    1

    Theo BCSth :

    ( )cba

    cba

    cba

    c

    c

    b

    b

    a

    a hhhh

    z

    h

    y

    h

    xhhh

    h

    zh

    h

    yh

    h

    xhzyx ++=

    ++++++=++

    m BahAchCbhCabahS cbaa sin,sin,sinsin21

    21 =====

    ( )R

    ca

    R

    bc

    R

    abAcCbBahhh

    cba222

    sinsinsin ++=++=++

    T suy ra :

    ++

    ++

    ++R

    cba

    R

    cabcabzyx

    22

    222

    pcm.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    11/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 12

    ng thc xy ra khi v ch khi ABCzyx

    cba

    ==

    ==u v M l tm ni tip ABC .

    V d 1.1.2.4.

    Chng minh rng :

    +

    2;08sincos 4

    xxx

    Li gii :

    p dng bt ng thc BCSlin tip 2 ln ta c :

    ( ) ( )( )( )( ) ( )( )

    4

    2222222

    2224

    8sincos

    8sincos1111

    sincos11sincos

    +

    =+++

    +++

    xx

    xx

    xxxx

    ng thc xy ra khi v ch khi4

    =x .

    V d 1.1.2.5.

    Chng minh rng vi mi s thc a vx ta c

    ( ) 11

    cos2sin12

    2

    +

    +

    xaxax

    Li gii :

    Theo BCS ta c :

    ( )( ) ( ) ( ) ( )

    ( )( ) ( )

    ( ) 11

    cos2sin1

    1cos2sin1

    21421

    cossin21cos2sin1

    2

    2

    2222

    42242

    2222222

    +

    +

    ++

    ++=++=

    +++

    xaxaa

    xaxax

    xxxxx

    aaxxaxax

    pcm.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    12/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 13

    1.1.3. Bt ng thc Jensen :

    Hm s )(xfy = lin tc trn on [ ]ba, v n im nxxx ,...,, 21 ty trn on

    [ ]ba, ta c :

    i) 0)('' >xf trong khong ( )ba, th :

    ++++++

    n

    xxxnfxfxfxf nn

    ...)(...)()( 2121

    ii) 0)(''

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    13/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 14

    V d 1.1.3.1.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    2

    33sinsinsin ++ CBA

    Li gii :

    Xt xxf sin)( = vi ( );0x

    Ta c ( );00sin)('' =

    2;00

    cos

    sin2''3

    xx

    xxf . T theo Jensenth :

    ==

    ++

    +

    +

    3

    6sin3

    3

    2223222

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.3.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    21

    222222

    32

    tan2

    tan2

    tan

    +

    +

    CBA

    Li gii :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    14/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 15

    Xt ( ) ( ) 22tanxxf = vi

    2;0

    x

    Ta c ( ) ( )( ) ( ) ( ) 1221221222 tantan22tantan122' + +=+= xxxxxf

    ( ) ( )( )( ) ( )( )( ) 0tantan1122tantan112222'' 2222222 >++++= xxxxxf Theo Jensenta c :

    =

    =

    ++

    +

    +

    2122

    36

    33

    2223222

    tg

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.4.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :3

    2

    3

    2tan

    2tan

    2tan

    2sin

    2sin

    2sin ++++++

    CBACBA

    Li gii :

    Xt ( ) xxxf tansin += vi

    2;0

    x

    Ta c ( ) ( )

    >

    =

    2;00

    cos

    cos1sin''

    4

    4 x

    x

    xxxf

    Khi theo Jensenth :

    +=

    +=

    ++

    +

    +

    3

    2

    3

    6tan

    6sin3

    3

    2223222

    CBA

    fC

    fB

    fA

    f pcm.

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.3.5.

    Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :

    ( ) ( ) ( )2

    33

    sinsinsin

    3

    2sinsinsin

    CBACBA

    Li gii :

    Ta c

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    15/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 16

    ++++

    +=++

    CBACBA

    CBACBA

    222

    222

    sinsinsinsinsinsin

    coscoscos22sinsinsin

    v2

    33sinsinsin ++ CBA

    2

    33sinsinsin2 ++

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    16/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 17

    Chng minh :

    Bng phn tch trc tip, ta c ng thc :

    ( ) ( )( ) ( )( ) 0.........1,

    21212211 =+++++++++ =

    n

    ji

    jijinnnnbbaabbbaaabababan

    V hai dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu cng chiu nn ( )( ) 0 jiji bbaa

    Nu 2 dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu ngc chiu th bt ng thc i

    chiu.

    V d 1.1.4.1.

    Chng minh rng vi mi ABC ta c :

    3

    ++

    ++

    cba

    cCbBaA

    Li gii :

    Khng mt tnh tng qut gi s :CBAcba

    Theo Chebyshev th :

    33

    333

    =++++++

    ++

    ++

    ++

    CBAcbacCbBaA

    cCbBaACBAcba

    ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 1.1.4.2.

    Cho ABC khng c gc t vA, B, C o bng radian. CMR :

    ( ) ( )

    ++++++

    C

    C

    B

    B

    A

    ACBACBA

    sinsinsinsinsinsin3

    Li gii :

    Xt ( )x

    xxf

    sin= vi

    2;0

    x

    Ta c ( ) ( )

    =

    2;00

    tancos'

    2

    x

    x

    xxxxf

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    17/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    18/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 19

    CBA

    CBA

    coscoscos

    sinsinsin

    Khi theo Chebyshev th :

    ( )CBA

    CBACBA

    CCBBAACBACBA

    coscoscos

    2sin2sin2sin

    2

    3sinsinsin2

    3

    cossincossincossin

    3

    coscoscos

    3

    sinsinsin

    ++

    ++++

    ++

    ++

    ++

    pcm.ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    1.2. Cc ng thc bt ng thc trong tam gic :

    Sau y l hu ht nhng ng thc, bt ng thc quen thuc trong tamgic v tronglnggic c dng trong chuyn ny hoc rt cn thit cho qu trnh hc ton cabn c. Cc bn c th dng phn ny nhmt t in nh tra cu khi cn thit.Haybn c cng c th chng minh tt c cc kt qu nhl bi tp rn luyn.Ngoi ra ticng xin nhc vi bn c rng nhng kin thc trong phn ny khi pdng vo bi tpu cn thit c chng minh li.

    1.2.1. ng thc :

    RC

    c

    B

    b

    A

    a

    2sinsinsin ===

    Cabbac

    Bcaacb

    Abccba

    cos2

    cos2

    cos2

    222

    222

    222

    +=

    +=

    +=

    AbBac

    CaAcb

    BcCba

    coscos

    coscos

    coscos

    +=

    +=

    +=

    ( ) ( ) ( )

    ( )( )( )cpbpapp

    rcprbprap

    prCBARR

    abc

    CabBcaAbc

    hchbhaS

    cba

    cba

    =

    ===

    ===

    ===

    ===

    sinsinsin24

    sin

    2

    1sin

    2

    1sin

    2

    1

    .2

    1.

    2

    1.

    2

    1

    2

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    19/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 20

    4

    22

    4

    22

    4

    22

    2222

    2222

    2222

    cbam

    bac

    m

    acbm

    c

    b

    a

    +=

    +=

    +=

    ba

    Cab

    l

    ac

    Bca

    l

    cb

    Abc

    l

    c

    b

    a

    +=

    +=

    +=

    2cos2

    2cos2

    2cos2

    ( )

    ( )

    ( )

    2sin

    2sin

    2sin4

    2tan

    2tan

    2tan

    CBAR

    Ccp

    Bbp

    Aapr

    =

    =

    =

    =

    +

    =+

    +

    =+

    +

    =+

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    AC

    AC

    ac

    ac

    CB

    CB

    cb

    cb

    BA

    BA

    ba

    ba

    S

    cbaCBA

    S

    cbaC

    SbacB

    S

    acbA

    4cotcotcot

    4cot

    4cot

    4cot

    222

    222

    222

    222

    ++=++

    +=

    +=

    +=

    ( )( )

    ( )( )

    ( )( )ab

    bpapC

    ca

    apcpB

    bc

    cpbpA

    =

    =

    =

    2sin

    2sin

    2sin

    ( )

    ( )

    ( )ab

    cppC

    ca

    bppB

    bc

    appA

    =

    =

    =

    2cos

    2cos

    2cos

    ( )( )( )

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )cppbpapC

    bpp

    apcpB

    appcpbpA

    =

    =

    =

    2tan

    2tan

    2tan

    ( )

    CBACBA

    R

    rCBACBA

    CBACBA

    CBACBA

    R

    pCBACBA

    coscoscos21coscoscos

    12

    sin2

    sin2

    sin41coscoscos

    coscoscos12sinsinsin

    sinsinsin42sin2sin2sin

    2cos

    2cos

    2cos4sinsinsin

    222

    222

    =++

    +=+=++

    +=++

    =++

    ==++

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    20/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 21

    1cotcotcotcotcotcot

    12

    tan2

    tan2

    tan2

    tan2

    tan2

    tan

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    tantantantantantan

    =++

    =++

    =++

    =++

    ACCBBA

    ACCBBA

    CBACBA

    CBACBA

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    ( )

    ( ) kCkBkAkCkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    Ak

    Ck

    Bk

    Ak

    Ak

    Ck

    Ck

    Bk

    Bk

    Ak

    kAkCkCkBkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    AkCkBkAk

    kCkBkAkCkBkA

    Ck

    Bk

    AkCkBkAk

    k

    k

    k

    k

    k

    k

    coscoscos212sinsinsin

    coscoscos211coscoscos

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    212cot

    12

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan2

    12tan

    1cotcotcotcotcotcot

    tantantantantantan

    coscoscos4112cos2cos2cos

    212sin

    212sin

    212sin41112cos12cos12cos

    sinsinsin412sin2sin2sin

    212cos

    212cos

    212cos4112sin12sin12sin

    1222

    222

    1

    +

    +

    +=++

    +=++

    +++=+++++

    =++++++++

    =++

    =++

    +=++

    ++++=+++++

    =++

    +++=+++++

    1.2.2. Bt ng thc :

    acbac

    cbacb

    bacba

    +

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    21/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 22

    1cotcotcot

    9tantantan

    4

    9sinsinsin

    4

    3coscoscos

    222

    222

    222

    222

    ++

    ++

    ++

    ++

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    2cot

    2cot

    2cot

    12tan2tan2tan

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    222

    222

    222

    222

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    ++

    ++

    ++

    ++

    33

    1cotcotcot

    33tantantan

    8

    33sinsinsin

    8

    1coscoscos

    CBA

    CBA

    CBA

    CBA

    332

    cot2

    cot2

    cot

    33

    1

    2

    tan

    2

    tan

    2

    tan

    8

    1

    2sin

    2sin

    2sin

    8

    33

    2cos

    2cos

    2cos

    AAA

    AAA

    CBA

    CBA

    1.3. Mt s nh l khc :

    1.3.1. nh l Lagrange :

    Nu hm s ( )xfy = lin tc trn on [ ]ba ; v c o hm trn khong ( )ba ; th tn ti 1 im ( )bac ; sao cho :

    ( ) ( ) ( )( )abcfafbf = '

    Ni chung vi kin thc THPT, ta ch c cng nhn nh l ny m khng chng minh.V chng minh ca n cn n mt s kin thc ca ton cao cp. Ta ch cn hiu cchdng n cng nhng iu kin i km trong cc trng hp chng minh.

    V d 1.3.1.1.

    Chng minh rng baRba

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    22/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 23

    Xt ( ) ( ) xxfxxf cos'sin == Khi theo nh l Lagrangeta c

    ( ) ( ) ( ) ( )

    abcabab

    cabafbfbac

    =

    cossinsin

    cos:;:

    pcm.

    V d1.3.1.2.

    Vi ba

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    23/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 24

    CMR nu 0>x thxx

    xx

    +>

    ++

    +

    11

    1

    11

    1

    Li gii :

    Xt ( ) ( )( ) 0ln1ln1

    1ln >+=

    += xxxx

    xxxf

    Ta c ( ) ( )1

    1ln1ln'

    ++=

    xxxxf

    Xt ( ) ttg ln= lin tc trn [ ]1; +xx khvi trn ( )1; +xx nn theo Lagrange th :

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    ( ) ( ) 01

    1ln1ln'

    1

    1'

    1

    ln1ln:1;

    >+

    +=

    +>=

    +

    ++

    xxxxf

    xcg

    xx

    xxxxc

    vi > 0x ( )xf tng trn ( )+;0

    ( ) ( )

    xx

    xx

    xx

    xxxfxf

    +>

    ++

    +>

    ++>+

    +

    +

    11

    1

    11

    11ln

    1

    11ln1

    1

    1

    pcm.

    V d 1.3.1.5.

    Chng minh rng + Zn ta c :

    1

    1

    1

    1arctan

    22

    1222+

    ++

    ++ nnnnn

    Li gii :

    Xt ( ) xxf arctan= lin tc trn [ ]1; +nn

    ( )21

    1'

    xxf

    += trn ( ) ++ Znnn 1;

    Theo nh l Lagrange ta c :( ) ( )

    ( ) ( )( )

    ( )( )

    ++=

    +

    ++

    +=+=

    +

    +

    +=+

    1

    1arctan

    1

    1

    11

    1arctanarctan1arctan

    1

    1

    1

    1':1;

    22

    2

    nnc

    nn

    nnnn

    c

    nn

    nfnfcfnnc

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    24/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 25

    ( ) 111; +

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    25/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 26

    ng thc xy ra khi v ch khi :

    cbaCBAzyxBzCyx

    BzCy::sin:sin:sin::

    coscos

    sinsin==

    +=

    =

    tc zyx ,, l ba cnh ca tam gic tng ng vi ABC .

    V d 1.3.2.2.

    CMR Rx v ABC bt k ta c :

    ( )CBxAx coscoscos2

    11 2 +++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )( ) ( )

    02

    sin2

    sin4

    12

    cos2

    sin4

    2sin4

    2cos

    2cos2

    cos12coscos'

    0cos22coscos2

    22

    22

    2

    2

    2

    2

    =

    =

    +=

    +=

    ++

    CBA

    CBA

    ACBCB

    ACB

    ACBxx

    Vy bt ng thc trn ng.

    ng thcxy ra khi v ch khi :

    ==

    =

    +=

    =

    CBx

    CB

    CBx cos2cos2coscos

    0

    V d 1.3.2.4.

    CMR trong mi ABC ta u c :2

    222

    2sinsinsin

    ++++

    cbaCcaBbcAab

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )

    ( ) ( )BbccbCcAb

    BbccbCcAbaa

    2cos22cos2cos'

    02cos22cos2cos2

    222

    222

    +++=

    +++++

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    26/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 27

    ( ) 02sin2sin 2 += CcAb Vy bt ng thc c chng minh xong.

    V d 1.3.2.4.

    Cho ABC bt k. CMR :

    2

    3coscoscos ++ CBA

    Li gii :

    t ( )BACBCB

    CBAk ++

    =++= cos2

    cos2

    cos2coscoscos

    01

    2

    cos

    2

    cos2

    2

    cos2 2 =++

    +

    kBABABA

    Do 2

    cosBA +

    l nghim ca phng trnh :

    012

    cos22 2 =+

    kxBA

    x

    Xt ( )122

    cos' 2 +

    = kBA

    . tn ti nghim th :

    ( )

    2

    3coscoscos

    2

    31

    2cos120' 2

    ++

    CBA

    kBA

    k

    pcm.

    V d 1.3.2.5.

    CMR Ryx , ta c :

    ( )2

    3cossinsin +++ yxyx

    Li gii :

    t ( )2

    sin212

    cos2

    sin2cossinsin 2yxyxyx

    yxyxk +

    ++

    =+++=

    Khi 2

    sinyx +

    l nghim ca phng trnh :

    012

    cos22 2 =+

    kxyx

    x

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    27/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 28

    ( )

    2

    3

    0121'

    =

    k

    k

    pcm.

    1.3.3. nh l v hm tuyn tnh :

    Xt hm ( ) baxxf += xc nh trn on [ ];

    Nu( )

    ( ) ( )Rk

    kf

    kf

    th ( ) [ ]; xkxf .

    y l mt nh l kh hay. Trong mt s trng hp, khi m AM GM b tay,BCS u hng v iu kin th nh l v hm tuyn tnh mipht huy ht sc mnhca mnh. Mtpht biu ht sc ngin nhng li l li ra cho nhiu bi bt ngthc kh.

    V d 1.3.3.1.

    Cho cba ,, l nhng s thc khng m tha :

    4222 =++ cba

    CMR : 82

    1+++ abccba

    Li gii :

    Ta vit li bt ng thc cn chng minh di dng :

    082

    11 ++

    cbabc

    Xt ( ) 82

    11 ++

    = cbabcaf vi [ ]2;0a .

    Khi :

    ( ) ( )

    ( ) 08882822

    0888280 22

    =

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    28/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 29

    V d 1.3.3.2.

    CMR cba ,, khng m ta c :

    ( )( ) ( )3297 cbaabccbacabcab +++++++

    Li gii :

    tcba

    cz

    cba

    by

    cba

    ax

    ++=

    ++=

    ++= ;; . Khi bi ton tr thnh :

    Chng minh ( ) 297 +++ xyzzxyzxy vi 1=++ zyx

    Khng mt tnh tng qut gi s { }zyxx ,,max= .

    Xt ( ) ( ) 27977 ++= yzxyzzyxf vi

    1;

    3

    1x

    Ta c :

    ( )

    ( )

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    29/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs

    The Inequalities Trigonometry 30

    1.4.5.CBA

    CBAsinsinsin8

    9cotcotcot ++

    1.4.6. CBAACCBBA

    sinsinsin82

    cos2

    cos2

    cos

    1.4.7. CBACBA sinsinsincoscoscos1 +

    1.4.8.Sbacacbcba 2

    33111 4

    ++

    ++

    +

    1.4.9. 32++cba m

    c

    m

    b

    m

    a

    1.4.10.2

    33++

    c

    m

    b

    m

    a

    m cba

    1.4.11. 2plmlmlm ccbbaa ++

    1.4.12.abcmcmbma cba

    3111222

    >++

    1.4.13. ( )( )( )8

    abccpbpap

    1.4.14. rhhh cba 9++

    1.4.15.

    +

    +

    +

    4

    3sin

    4

    3sin

    4

    3sinsinsinsin

    ACCBBACBA

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    30/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 31

    Chng 2 :

    Cc phng php chng minh

    Chng minh bt ng thc i hi k nng v kinh nghim. Khng th khi khi m tam u vo chng minh khi gp mtbi bt ng thc. Ta s xem xt n thuc dngbino, nndng phngphp no chng minh. Lc vic chng minh bt ng thcmi thnh cng c.

    Nhvy, c th ng u vi cc bt ng thc lng gic,bn c cn nm vngcc phngphp chng minh. s lkim ch nam cho ccbi bt ng thc. Nhngphngphp cng rt phongph v a dng : tng hp, phn tch, quy c ng, clng non gi, i bin, chn phn t cc tr Nhng theo kin ch quan ca mnh,nhng phng php tht s cn thit v thng dng s c tc gi gii thiu trongchng 2 : Cc phng php chng minh.

    Mc lc :2.1. Bin i lng gic tng ng ... 322.2. S dng cc bc u cs ... 382.3. a v vector v tch v hng .. 462.4. Kt hp cc bt ng thc c in .. 482.5. Tn dng tnh n diuca hm s 572.6. Bi tp . 64

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    31/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 32

    2.1. Bin i lng gic tng ng :

    C th ni phngphp ny l mt phngphp xa nhTrit.N s dng cccng thc lng gic v s bin i qua li gia cc bt ng thc. c th s dng

    tt phngphp ny bn c cn trang b cho mnh nhng kin thc cn thit v bin ilng gic (bn c c th tham kho thm phn 1.2. Cc ng thc,bt ng thctrong tamgic).

    Thng thng th vi phng php ny, ta s a bt ng thc cn chng minh vdng bt ng thc ng hay quen thuc. Ngoi ra, ta cng c th s dng hai kt ququen thuc 1cos;1sin xx .

    V d 2.1.1.

    CMR :7

    cos3

    14sin2

    14sin1

    >

    Li gii :

    Ta c :

    ( )17

    3cos

    7

    2cos

    7cos

    14sin2

    14sin1

    7

    3cos

    7

    2cos

    7

    cos

    14

    sin2

    14

    5sin

    14

    7sin

    14

    3sin

    14

    5sin

    14sin

    14

    3sin

    14sin1

    ++=

    ++=

    ++=

    Mt khc ta c :

    ( )27

    cos7

    3cos

    7

    3cos

    7

    2cos

    7

    2cos

    7cos

    7

    2cos

    7

    4cos

    7cos

    7

    5cos

    7

    3cos

    7cos

    2

    1

    7cos

    ++=

    +++++=

    t7

    3cos;

    7

    2cos;

    7cos

    === zyx

    Khi t ( ) ( )2,1 ta c bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( ) ( )33 zxyzxyzyx ++>++

    m 0,, >zyx nn :

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( )403 222 >++ xzzyyx

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    32/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    33/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 34

    V d 2.1.4.

    Cho ( )Zkk +

    2

    ,, l bagc tha 1sinsinsin 222 =++ . CMR :

    222

    2

    tantantan213

    tantantantantantan

    ++

    Li gii :

    Ta c :

    222222222

    222

    222

    222

    tantantan21tantantantantantan

    2tan1

    1

    tan1

    1

    tan1

    1

    2coscoscos

    1sinsinsin

    =++

    =+

    ++

    ++

    =++

    =++

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( ) ( ) ( ) 0tantantantantantantantantantantantan

    tantantantantantan3

    tantantantantantan

    222

    222222

    2

    ++

    ++

    ++

    pcm.

    ng thc xy ra

    tantantan

    tantantantan

    tantantantan

    tantantantan

    ==

    =

    =

    =

    V d 2.1.5.

    CMR trong ABC bt k ta c :

    ++++

    2tan

    2tan

    2tan3

    2cot

    2cot

    2cot

    CBACBA

    Li gii :

    Ta c :

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    CBACBA=++

    t2

    cot;2

    cot;2

    cotC

    zB

    yA

    x === th

    =++

    >

    xyzzyx

    zyx 0,,

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    34/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 35

    ( ) ( )

    ( ) ( )( ) ( ) ( ) 0

    3

    3

    1113

    222

    2

    ++

    ++++

    ++++

    ++++

    xzzyyx

    zxyzxyzyx

    xyz

    zxyzxyzyx

    zyxzyx

    pcm.ng thc xy ra CBA cotcotcot ==

    CBA ==

    ABC u.

    V d 2.1.6.

    CMR :xxx cos2

    2sin31

    sin31

    +

    +

    +

    Li gii :

    V 1sin1 x v 1cos x nn :0sin3;0sin3 >>+ xx v 0cos2 >+

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( )

    ( )

    ( )( ) 02cos1cos

    04cos6cos2

    cos1218cos612

    sin92cos26

    2

    2

    2

    +

    +

    +

    xx

    xx

    xx

    xx

    do 1cos x nn bt ng thc cui cng lun ng pcm.

    V d 2.1.7.

    CMR2

    ;3

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    35/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    36/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 37

    V d 2.1.9.

    Cho ABC khng vung. CMR :

    ACCBBACBACBA 222222222222 tantantantantantan9tantantan5tantantan3 +++++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( )( )( )

    ( )

    ( ) ( )

    ( )

    ( )( ) ( ) 0sincoscos2

    01coscos4cos4

    01cos4coscos2

    01cos42cos2cos2

    4

    3

    cos2

    2cos1

    2

    2cos1

    4

    3coscoscos

    coscoscos

    1

    coscos

    1

    coscos

    1

    coscos

    1

    coscoscos

    4

    coscoscos

    183

    cos

    1

    cos

    1

    cos

    141

    cos

    11

    cos

    11

    cos

    14

    tan1tan1tan18tantantan4tantantan4

    22

    2

    2

    2

    2

    222

    222222222222

    222222222

    222222222

    +

    +

    +++

    +++

    +

    +

    +

    +

    ++

    ++

    ++

    +++++

    BABAC

    BACC

    CBABA

    CBA

    C

    BA

    CBA

    CBAACCBBACBA

    CBACBACBA

    CBACBACBA

    pcm.

    V d sau y, theo kin ch quan ca tcgi, th ligii ca nxng ng l bcthy v bin i lng gic. Nhng bin i tht s lt lo kt hp cng bt ng thcmt cch hp l ng ch mang n cho chng ta mt bi ton tht s c sc !!!

    V d 2.1.10.

    Cho na ng trn bn knh R , C l mt im ty trn na ng trn. Trong haihnh qut ni tip hai ng trn, gi M v N l hai tip im ca hai ng trn vi

    ng knh ca na ng trn cho. CMR : 122 RMN

    Li gii :

    Gi 21 ,OO l tm ca hai ng trn. t 2=CON (nhvy 20

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    37/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 38

    NM O

    O1O2

    C

    Vy :

    cottancot2

    cot 2121 RRRRONMOMN +=+

    =+=

    Trong vung MOO1 c :

    ( )

    ( )

    cos1

    coscoscos1

    cos2sin

    11

    111

    +==+

    =

    =

    RRRR

    RROOR

    Tng t :

    ( )

    sin1

    sinsinsin 2222

    +===

    RRRROOR

    Do :

    ( )( )

    1cossin

    2

    2cos

    2sin

    2cos

    1

    2cos2.

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos2

    cos1sin1

    1cossin

    sin1cos

    cos1sin

    sin

    cos

    sin1

    sin

    cos

    sin

    cos1

    cos

    2

    2

    ++=

    +

    =

    +

    +

    =

    ++

    ++=

    ++

    +=

    +

    ++

    =

    R

    R

    R

    R

    RR

    RRMN

    m ( )=+

    + 122

    12

    22

    42cossin R

    RMN

    pcm.

    ng thc xy ra MNOC=4

    .

    2.2. S dng cc bc u cs :

    Cc bc u cs m tcgi mun nhc n y lphn 1.2. Cc ng thc, btng thc trong tam gic. Tas a cc bt ng thc cn chng minh v cc bt ngthc cbn bng cch bin i v s dng cc ng thc cbn.Ngoi ra, khi tham giacck thi, tcgi khuyn bn c nn chng minh cc ng thc, bt ng thc cbns dng nhmt b cho bi ton.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    38/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 39

    C1

    C

    B1

    B

    A1

    A

    V d 2.2.1.

    Cho ABC .ng phngic trong ccgc CBA ,, ct ng trn ngoi tip ABC

    ln lt ti 111 ,, CBA . CMR :

    111 CBAABCSS

    Li gii :

    Gi R l bn knh ng trn ngoi tip ABC th n cng l bn knh ng trnngoi tip 111 CBA .

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )1sinsinsin2sinsinsin2 111

    22 CBARCBAR

    Do 2;2;2111

    BA

    C

    AC

    B

    CB

    A

    +

    =

    +

    =

    +

    = nn :

    ( )

    ( )22

    cos2

    cos2

    cos2

    cos2

    cos2

    cos2

    sin2

    sin2

    sin8

    2sin

    2sin

    2sinsinsinsin1

    CBACBACBA

    BAACCBCBA

    +++

    V 02

    cos2

    cos2

    cos >CBA

    nn :

    ( ) 8

    1

    2sin

    2sin

    2sin2

    CBApcm.

    ng thc xy ra ABC

    u.

    V d 2.2.2.

    CMR trong mi tamgic ta u c :

    2sin

    2sin

    2sin4

    4

    7sinsinsinsinsinsin

    CBAACCBBA +++

    Li gii :

    Ta c :2

    sin2

    sin2

    sin41coscoscos CBACBA +=++

    Bt ng thc cho tng ng vi :

    ( )1coscoscos4

    3sinsinsinsinsinsin CBAACCBBA +++++

    m :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    39/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 40

    BABAC

    ACACB

    CBCBA

    coscossinsincos

    coscossinsincos

    coscossinsincos

    =

    =

    =

    nn :

    ( ) ( )243

    coscoscoscoscoscos1 ++ ACCBBA

    Tht vy hin nhin ta c :

    ( ) ( )3coscoscos3

    1coscoscoscoscoscos

    2CBAACCBBA ++++

    Mt khc ta c :2

    3coscoscos ++ CBA

    ( )3 ng ( )2 ng pcm.ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.

    V d 2.2.3.

    Cho ABC bt k. CMR :

    1coscos4cos21

    1

    coscos4cos21

    1

    coscos4cos21

    1

    +++

    +++

    ++ ACCCBBBAA

    Li gii :

    t v tri bt ng thc cn chng minh l T.Theo AM GMta c :

    ( ) ( )[ ] ( )19coscoscoscoscoscos4coscoscos23 ++++++

    ACCBBACBAT m :

    2

    3coscoscos ++ CBA

    v hin nhin :( )

    4

    3

    3

    coscoscoscoscoscoscoscoscos

    2

    ++

    ++CBA

    ACCBBA

    ( ) ( ) ( )29coscoscoscoscoscos4coscoscos23 ++++++ ACCBBACBA

    T ( ) ( )2,1 suy ra 1T pcm.

    V d 2.2.4.

    CMR vi mi ABC bt k, ta c :

    ( ) ( ) ( )222222 34 accbbaScba +++++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    40/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    41/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 42

    +

    2tansin

    2tansin

    2

    1

    2sin

    2sin2

    AB

    BA

    BA

    Tng t ta c :

    +

    +

    2tansin

    2tansin

    2

    1

    2sin

    2sin2

    2tansin

    2tansin

    2

    1

    2sin

    2sin2

    CA

    AC

    AC

    BC

    CB

    CB

    T suy ra :

    ( ) ( ) ( )

    +++++

    ++

    BAC

    ACB

    CBA

    ACCBBA

    sinsin2

    tansinsin2

    tansinsin2

    tan2

    1

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin2

    ++++

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin2coscoscosACCBBA

    CBA

    Khi :

    ( )

    ( ) ( ) ( )4

    1coscoscos

    4

    11coscoscos

    4

    1coscoscos

    2

    1

    1coscoscos4

    1

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    =++=++++

    ++++

    CBACBACBA

    CBAACCBBA

    m2

    3coscoscos ++ CBA

    ( )8

    51coscoscos

    4

    1

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin

    2sin ++++ CBA

    ACCBBA

    ( )2 ngpcm.

    V d 2.2.6.

    Cho ABC bt k. CMR :

    2tan

    2tan

    2tan

    cotcotcot

    2223

    222

    CBA

    cba

    CBA

    cba

    ++

    ++

    Li gii :

    Ta c :

    SCBA

    cba4

    cotcotcot

    222

    =++

    ++

    nn bt ng thc cho tng ng vi :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    42/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 43

    ( )1

    2tan

    2tan

    2tan

    64222

    3

    CBA

    cbaS

    Mt khc ta cng c :

    2sin4

    cos22cos2

    22

    2222

    Abca

    AbcbcaAbccba

    +=

    SAbcA

    Abc

    A

    a4sin2

    2tan

    2sin4

    2tan

    22

    ==

    Tng t ta cng c :

    SC

    cS

    B

    b4

    2

    tan

    ;4

    2

    tan

    22

    ( )1 ng pcm.

    V d 2.2.7.

    CMR trong mi tamgic ta c :( ) ( ) ( ) 3cos1cos1cos1 ++++++++ CabbaBcaacAbccb

    Li gii :

    Ta c v tri ca bt ng thc cn chng minh bng :( ) ( ) ( ) ( )[ ] ( )BcaAbcCabCbaBacAcbCBA coscoscoscoscoscoscoscoscos ++++++++++

    t :

    ( ) ( ) ( )

    BcaAbcCabR

    CbaBacAcbQ

    CBAP

    coscoscos

    coscoscos

    coscoscos

    ++=

    +++++=

    ++=

    D thy2

    3P

    Mt khc ta c :( ) ( ) aARCBRBCCBRBcCb ==+=+=+ sin2sin2cossincossin2coscos

    Tng t :

    cbaQ

    cAbBa

    bCaAc

    ++=

    =+

    =+

    coscos

    coscos

    V ta li c :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    43/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    44/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 45

    22

    3

    8

    23

    8

    ++

    ++

    +

    R

    S

    ac

    caca

    cb

    bcbc

    ba

    abab

    r

    S

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    2

    cabcab

    ac

    caca

    cb

    bcbc

    ba

    abab ++

    ++

    ++

    +

    Do( )

    623

    822

    cba

    r

    SprS

    ++=

    =

    Li c :

    ( )62

    2cbacabcab ++

    ++

    ++

    ++

    +

    ac

    caca

    cb

    bcbc

    ba

    abab

    r

    S2

    23

    8

    v tri c chng minh xong.Ta c :

    ( )

    33

    2

    33sinsinsin

    sinsinsin2

    Rcba

    CBA

    CBARcba

    ++

    ++

    ++=++

    Theo AM GM ta c :

    ( )( ) ( )( ) ( )( )8

    2 abcpapcpcpbpbpappS =

    ( ) ( ) ( )accbba

    abc

    cba

    abc

    cba

    abcp

    R

    S

    +++++=

    ++=

    ++

    9

    2

    9

    33

    8

    3

    8

    3

    82

    2

    Mt ln na theo AM GM ta c :

    ( ) ( ) ( ) ( )( )( ) accaca

    cb

    bcbc

    ba

    abab

    accbba

    abc

    accbba

    abc

    ++

    ++

    +

    +++

    +++++ 3.3

    99

    v phi chng minh xongBt ng thc c chng minh hon ton.

    V d 2.2.10.

    Cho ABC bt k. CMR :4

    2

    8

    2

    8

    2

    8

    3

    6

    2cos

    2cos

    2cos

    ++

    R

    abc

    C

    c

    B

    b

    A

    a

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    45/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 46

    Li gii :

    p dng BCS ta c :

    ( )

    2cos2cos2cos2cos2cos2cos

    222

    2444

    2

    8

    2

    8

    2

    8

    CBA

    cba

    C

    c

    B

    b

    A

    a

    ++

    ++++

    m :

    ( )224

    222

    16

    4

    9

    2cos

    2cos

    2cos

    SR

    abc

    CBA

    =

    ++

    V th ta ch cn chng minh : 2444 16Scba ++ Trc ht ra c : ( ) ( )1444 cbaabccba ++++

    Tht vy : ( ) ( ) ( ) ( ) 01 222222 ++ abcccabbbcaa

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 0222222222 ++++++++ babacacacbcbcba (ng!)Mt khc ta cng c :

    ( )( )( ) ( )( )( )( ) ( )21616 2 bacacbcbacbacpbpappS +++++==

    T ( ) ( )2,1 th suy ra taphi chng minh : ( )( )( ) ( )3bacacbcbaabc +++ t :

    bacz

    acby

    cbax

    +=

    +=

    +=

    v cba ,, l ba cnh ca mt tam gic nn 0,, >zyx Khi theo AM GMth :

    ( )( )( ) ( )( )( )( )( )( )bacacbcbaxyz

    zxyzxyxzzyyxabc +++==

    +++=

    8

    222

    8

    ( )3 ng pcm.

    2.3 a v vector v tch v hng :

    Phng php ny lun a ra cho bn c nhng li gii bt ng v th v. N ctrng cho s kt hp hon gia i s v hnh hc. Nhng tnh cht ca vector li mang

    n ligii thtsngsa v p mt. Nhng s lng cc bi ton ca phngphp nykhng nhiu.

    V d 2.3.1.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    46/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 47

    A

    BC

    e

    e

    e

    1

    2

    3

    O

    A

    B C

    CMR trong mi tamgic ta c :

    2

    3coscoscos ++ CBA

    Li gii :

    Ly cc vector n v 321 ,, eee ln lt trn cc cnh CABCAB ,, .

    Hin nhin ta c :

    ( )( ) ( ) ( )

    ( )

    2

    3coscoscos

    0coscoscos23

    0,cos2,cos2,cos23

    0

    133221

    2

    321

    ++

    ++

    +++

    ++

    CBA

    CBA

    eeeeee

    eee

    pcm.

    V d 2.3.2.

    Cho ABC nhn. CMR :

    2

    32cos2cos2cos ++ CBA

    Li gii :

    Gi O, G ln lt l tm ng trn ngoi tip v trng tm ABC .

    Ta c : OGOCOBOA 3=++ Hin nhin :

    ( )( ) ( ) ( )[ ]

    ( )

    2

    32cos2cos2cos

    02cos2cos2cos23

    0,cos,cos,cos23

    0

    22

    22

    2

    ++

    +++

    +++

    ++

    CBA

    BACRR

    OAOCOCOBOBOARR

    OCOBOA

    pcm.

    ng thc xy ra ABCGOOGOCOBOA ==++ 00 u.

    V d 2.3.3.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    47/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 48

    O

    A

    B C

    Cho ABC nhn. CMR Rzyx ,, ta c :

    ( )2222

    12cos2cos2cos zyxCxyBzxAyz ++++

    Li gii :

    Gi O l tm ng trn ngoi tip ABC .Ta c :

    ( )

    ( )222

    222

    222

    2

    2

    12cos2cos2cos

    02cos22cos22cos2

    0.2.2.2

    0

    zyxCxyBzxAyz

    BzxAyzCxyzyx

    OAOCzxOCOByzOBOAxyzyx

    OCzOByOAx

    ++++

    +++++

    +++++

    ++

    pcm.

    2.4. Kt hp cc bt ng thc c in :

    V ni dung cng nhcch thc s dng cc bt ng thc chng ta bn chng1:Cc bc u cs. V th phn ny, tas khng nhc li m xt thm mt s vdphc tp hn, th v hn.

    V d 2.4.1.

    CMR ABC ta c :

    2

    39

    2cot

    2cot

    2cot

    2sin

    2sin

    2sin

    ++

    ++

    CBACBA

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    3

    2

    sin

    2

    sin

    2

    sin

    3

    2sin

    2sin

    2sin

    CBA

    CBA

    ++

    Mt khc :

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    CBA

    CBA

    CBACBA==++

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    48/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    49/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 50

    ( )

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CCBBAA

    CBA

    CBA

    coscoscos2

    cossincossincossin

    2

    3

    coscoscos2

    cossincossincossin

    coscoscos

    2sin2sin2sin4

    1

    3

    ++=

    ++

    =

    Suy ra :

    ( )( )

    ( )1tantantan2

    9

    coscoscos

    cossincossincossincoscoscos

    2

    9tantantancoscoscos

    3

    3

    CBA

    CBA

    CCBBAACBACBACBA

    =

    ++++

    Mt khc : 33tantantan CBA

    ( )22

    3933

    2

    9tantantan

    2

    9 33= CBA

    T ( )1 v ( )2 suy ra :

    ( )( )2

    39tantantancoscoscos ++++ CBACBA

    pcm.

    V d 2.4.3.

    Cho ABC ty. CMR :

    34

    2tan

    1

    2tan

    2tan

    1

    2tan

    2tan

    1

    2tan

    ++

    ++

    +C

    C

    B

    B

    A

    A

    Li gii :

    Xt ( )

    =

    2;0tan

    xxxf

    Khi : ( ) =xf ''

    Theo Jensen th : ( )132

    tan2

    tan2

    tan ++CBA

    Xt ( )

    = 2;0cot

    xxxg

    V ( ) ( )

    >+=

    2;00cotcot12'' 2

    xxxxg

    Theo Jensen th : ( )2332

    cot2

    cot2

    cot ++CBA

    Vy ( ) ( )+ 21 pcm.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    50/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 51

    V d 2.4.4.

    CMR trong mi tamgic ta c :3

    3

    21

    sin

    11

    sin

    11

    sin

    11

    +

    +

    +

    +

    CBA

    Li gii :

    Ta s dng b sau :B : Cho 0,, >zyx v Szyx ++ th :

    ( )12

    11

    11

    11

    1

    3

    +

    +

    +

    +

    Szyx

    Chng minh b :Ta c :

    ( ) ( )2111111111 xyzzxyzxyzyxVT +

    +++

    +++=

    Theo AM GM ta c :

    ( )399111

    Szyxzyx

    ++++

    Du bng xy ra trong ( )3

    3S

    zyx ===

    Tip tc theo AM GM th :33 xyzzyxS ++

    ( )4271

    27 3

    3

    Sxyzxyz

    S

    Du bng trong ( )4 xy ra3

    Szyx ===

    Vn theo AM GM ta li c :

    ( )51

    3111

    3

    2

    ++

    xyzzxyzxy

    Du bng trong ( )5 xy ra3

    Szyx ===

    T ( ) ( )54 suy ra :

    ( )627111

    2Szxyzxy++

    Du bng trong ( )6 xy ra ng thi c du bng trong ( ) ( )3

    54S

    zyx ===

    T ( )( )( )( )6432 ta c :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    51/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 52

    ( )3

    32

    31

    2727911

    +=+++

    SSSSVT

    B c chng minh. Du bng xy ra ng thi c du bng trong ( )( )( )643

    3

    Szyx ===

    p dng vi 0sin,0sin,0sin >=>=>= CzByAx

    m ta c2

    33sinsinsin ++ CBA vy y

    2

    33=S

    Theo b suy ra ngay :3

    3

    21

    sin

    11

    sin

    11

    sin

    11

    +

    +

    +

    +

    CBA

    Du bng xy ra2

    3sinsinsin === CBA

    ABC

    u.

    V d 2.4.5.

    CMR trong mi tamgic ta c :

    3plll cba ++

    Li gii :

    Ta c : ( ) ( ) ( )1222cos2 appcb

    bc

    bc

    app

    cb

    bc

    cb

    A

    bcla

    +=

    +=

    +=

    Theo AM GM ta c 12

    + cb

    bcnn t ( )1 suy ra :

    ( ) ( )2appla

    Du bng trong ( )2 xy ra cb = Hon ton tng t ta c :

    ( ) ( )

    ( ) ( )4

    3

    cppl

    bppl

    c

    b

    Du bng trong ( ) ( )43 tng ng xy ra cba ==

    T ( )( ) ( )432 suy ra :

    ( ) ( )5cpbpapplll cba ++++ Du bng trong ( )5 xy ra ng thi c du bng trong ( )( ) ( ) cba ==432p dng BCS ta c :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    52/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 53

    ( ) ( )( )63

    332

    pcpbpap

    cbapcpbpap

    ++

    ++

    Du bng trong ( )6 xy ra cba ==

    T ( ) ( )65 ta c : ( )73plll cba ++

    ng thc trong ( )7 xy ra ng thi c du bng trong ( ) ( ) cba ==65ABC u.

    V d 2.4.6.

    Cho ABC bt k. CMR :

    R

    r

    abc

    cba 24

    333

    ++

    Li gii :

    Ta c : ( )( )( )cpbpappprR

    abcS ===

    4

    ( )( )( ) ( )( )( )

    ( )( )( )abc

    abccbacaacbccbabba

    abc

    cbabacacb

    abc

    cpbpap

    pabc

    cpbpapp

    pabc

    S

    R

    r

    2

    222222882

    333222222

    2

    +++++=

    +++=

    =

    ==

    abccba

    ca

    ac

    bc

    cb

    ab

    ba

    abccba

    Rr

    333333

    624 ++

    ++++++

    ++=

    pcm.

    V d 2.4.7.

    Cho ABC nhn. CMR :

    abcbA

    a

    C

    ca

    C

    c

    B

    bc

    B

    b

    A

    a27

    coscoscoscoscoscos

    +

    +

    +

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    CBABA

    A

    C

    CA

    C

    C

    B

    BC

    B

    B

    A

    Asinsinsin27sin

    cos

    sin

    cos

    sinsin

    cos

    sin

    cos

    sinsin

    cos

    sin

    cos

    sin

    +

    +

    +

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    53/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 54

    27coscos

    coscos1

    coscos

    coscos1

    coscos

    coscos1

    sinsinsin27sincoscos

    sinsin

    coscos

    sinsin

    coscos

    sin

    AC

    AC

    CB

    CB

    BA

    BA

    CBABAC

    BA

    CB

    AC

    BA

    C

    t

    +

    =

    +

    =

    +

    =

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    54/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 55

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng dng vi :

    ( )

    ( ) ( )cba

    abccbacba

    cba

    abccbacba

    +++++++

    +++

    ++++

    72935

    2

    435

    36

    2222

    2

    222

    Theo BCS th : ( ) ( )2222 3 cbacba ++++ ( ) ( ) ( )1279 2222 cbacba ++++

    Li c :

    ++

    ++

    3 222222

    3

    3

    3

    cbacba

    abccba

    ( )( )( )( )

    ( ) ( )2728

    7289

    222

    222

    222

    cba

    abccba

    abccbacbaabccbacba

    ++++

    ++++

    ++++

    Ly ( )1 cng ( )2 ta c :

    ( ) ( ) ( )

    ( ) ( )cba

    abccbacba

    cba

    abccbacbacba

    +++++++

    ++++++++++

    72935

    729827

    2222

    2222222

    pcm.

    V d 2.4.9.

    CMR trong ABC ta c :

    6

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    +

    +

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    Li gii :

    Theo AM GM ta c :

    ( )1

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    +

    +

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    55/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 56

    m :

    ( )( )( )CBA

    BAACCB

    CC

    BABA

    BB

    ACAC

    AA

    CBCB

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    sinsinsinsinsinsinsinsinsin

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos2

    2cos

    2sin2

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    +++=

    +

    +

    +

    =

    Li theo AM GM ta c :

    +

    +

    +

    ACAC

    CBCB

    BABA

    sinsin2sinsin

    sinsin2sinsin

    sinsin2sinsin

    ( )( )( )

    ( )( )( )( )28

    sinsinsin

    sinsinsinsinsinsin

    sinsinsin8sinsinsinsinsinsin

    +++

    +++

    CBA

    BAACCB

    CBABAACCB

    T ( )( )21 suy ra :

    683

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    2sin

    2cos

    3=

    +

    +

    C

    BA

    B

    AC

    A

    CB

    pcm.

    V d 2.4.10.

    CMR trong mi ABC ta c : 29sinsinsinsinsinsin

    ++

    R

    rACCBBA

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    2

    2

    2

    36

    9222222

    9sinsinsinsinsinsin

    rcabcab

    raccbba

    rACRCBRBAR

    ++

    ++

    ++

    Theo cng thc hnh chiu :

    +=

    +=

    +=

    a

    BArc

    a

    ACrb

    a

    CBra cot

    2cot;cot

    2cot;cot

    2cot

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    56/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 57

    +

    ++

    +

    +

    ++

    +

    +=++

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2

    22

    CBBAr

    BAACr

    ACCBrcabcab

    Theo AM GM ta c :

    ( )1cotcotcot42

    cot2

    cot22

    cot2

    cot22

    cot2

    cot2

    cot2

    cot 2 BACACCBACCB

    =

    +

    +

    Tng t :

    ( )

    ( )3cotcotcot42

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2cotcotcot42

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2

    2

    ACBCBBA

    CBABAAC

    +

    +

    +

    +

    T ( )( )( )321 suy ra :

    ( )42

    cot2

    cot2

    cot122

    cot2

    cot2

    cot2

    cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    3222 CBABAAC

    BAACBAAC

    +

    ++

    +

    +

    ++

    +

    +

    Mt khc ta c : ( )5272

    cot2

    cot2

    cot332

    cot2

    cot2

    cot 222 CBACBA

    T ( ) ( )54 suy ra : ( )6363.122

    cot2

    cot2

    cot123 222 =CBA

    T ( ) ( )64 suy ra pcm.

    2.5. Tn dng tnh n iu ca hm s :

    Chng ny khi c th bn c cn c kin thc cbn v o hm, khost hm sca chng trnh 12 THPT. Phngphp ny thc s c hiu qu trong cc bi bt ngthc lnggic. c th s dng tt phngphp ny th bn c cn n nhng kinhnghimgii ton cc phngphp nu cc phn trc.

    V d 2.5.1.

    CMR :

    xx

    2sin > vi

    2;0

    x

    Li gii :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    57/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 58

    Xt ( )

    2sin=

    x

    xxf vi

    2;0

    x

    ( )2

    sincos'

    x

    xxxxf

    =

    Xt ( ) xxxxg sincos = vi

    2;0

    x

    ( ) ( )xgxxxxg

    vi

    2;0

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    ( )

    ( ) 0cossin

    cossin

    3

    1

    3

    1

    >

    >

    xx

    x

    x

    Xt ( ) ( ) xxxxf =

    3

    1

    cossin vi

    2;0 x

    Ta c : ( ) ( ) ( ) 1cossin3

    1cos' 3

    42

    3

    2

    =

    xxxxf

    ( ) ( ) ( ) ( )

    >+=

    2;00cossin

    9

    4sin1cos

    3

    2'' 4

    73

    3

    1 xxxxxxf

    ( )xf ' ng bin trong khong ( ) ( ) 00'' => fxf

    ( )xf cng ng bin trong khong ( ) ( ) => 00fxf pcm.

    V d 2.5.3.

    CMR nu a l gc nhn hay 0=a th ta c :1tansin 222 ++ aaa

    Li gii :

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    58/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 59

    p dng AM GM cho hai s dng asin2 v atan2 ta c :aaaaaa tansintansintansin

    2222222 +

    =+

    Nhvy ta ch cn chng minh : aaa 2tansin >+ vi2

    0

    +=

    +=+=

    2;00

    cos

    cos1cos1cos1

    cos

    1cos2cos2

    cos

    1cos'

    22

    23

    2

    x

    x

    xxx

    x

    xx

    xxxf

    ( )xf ng bin trn khong ( ) ( )0faf > vi aaaa 2tansin2

    ;0 >+

    12tansin22222

    ++= aaaa

    1tansin 222 ++ aaa (khi 0=a ta c du ng thc xy ra).

    V d 2.5.4.

    CMR trong mi tamgic ta u c :

    ( ) CBACBABABABA coscoscoscoscoscos12

    13coscoscoscoscoscos1 ++++++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( ) ( )CBABABABACBA coscoscos

    6

    131coscoscoscoscoscos2coscoscos21 ++++++

    ( ) ( CBABABABACBA coscoscos6

    131coscoscoscoscoscos2coscoscos 222 ++++++++

    ( ) ( )CBACBA coscoscos6

    131coscoscos

    2+++++

    6

    13

    coscoscos

    1coscoscos

    +++++

    CBACBA

    t

    2

    31coscoscos =

    2

    3;10

    11'

    2ng bin trn khong .

    ( ) =

    6

    13

    2

    3fxf pcm.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    59/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 60

    V d 2.5.5.

    Cho ABC c chu vi bng 3. CMR :

    ( )2

    222

    4

    13sinsinsin8sinsinsin3

    RCBARCBA +++

    Li gii :

    Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )( )( ) 13sin2sin2sin24sin4.3sin4.3sin4.3 222222 +++ CRBRARCRBRAR

    134333222

    +++ abccba

    Do vai tr ca cba ,, l nhnhau nn ta c thgis cba

    Theo githit :2

    3133 >+=++ ccccbacba

    Ta bin i :

    ( )( )[ ]( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )cabcc

    cabcc

    ababccc

    abccabba

    abccba

    abccbaT

    232333

    322333

    64333

    4323

    433

    4333

    22

    22

    22

    22

    222

    222

    +=

    ++=

    ++=

    +++=

    +++=

    +++=

    v 0230322

    3>

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    60/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 61

    Li gii :

    Ta c :

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )

    ( )( )

    ( )

    p

    cp

    p

    bp

    p

    apCBA

    cpp

    bpapC

    bpp

    apcpB

    app

    cpbpA

    =

    =

    =

    =

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    2tan

    v( )( )( )

    p

    cp

    p

    bp

    p

    ap

    p

    cpbpapp

    p

    S

    S

    r

    =

    ==

    22

    2

    Do :2

    tan2

    tan2

    tan2 CBA

    S

    r=

    Mt khc :

    ( ) ( )

    ( )

    ( )

    2cot

    2cot

    2cot

    2cos

    2sin

    2sin

    2sin

    2cos

    2cos

    2cos

    2cos

    2tansinsinsin2

    sinsinsin2

    2tan

    2tan2

    CBA

    A

    A

    CBA

    CBA

    AACBR

    CBAR

    Aacb

    cba

    Aap

    cba

    r

    p

    ==

    +

    ++=

    +

    ++=

    ++=

    Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vi :

    33

    28

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    2cot

    1

    33

    28

    2cot

    2cot

    2cot

    2tan

    2tan

    2tan

    +

    +

    CBA

    CBA

    CBACBA

    t 332

    cot2

    cot2

    cot = tCBA

    t

    Xt ( )t

    ttf1

    += vi 33t

    ( ) 3301

    1'2

    >= tt

    tf

    ( ) ( ) =+==33

    28

    33

    13333min ftf pcm.

    V d2.5.7.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    61/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 62

    CMR vi mi ABC ta c :

    ( )( )( ) 233

    38222 eRcRbRaR

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    62/106

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    63/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 64

    V d2.5.10.

    CMR :20

    720sin

    3

    1 0

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    64/106

    Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 2 Cc phngphp chng minh

    The Inequalities Trigonometry 65

    2.6.1. ( )2

    5cos2cos2cos3 + BCA

    2.6.2. 42cos322cos22cos3 ++ CBA

    2.6.3. ( ) 542cos532cos2cos15 ++++ CBA

    2.6.4. 342

    tan2

    tan2

    tan ++ CBA vi ABC c mt gc 32

    2.6.5.2222 4

    1111

    rcba++

    2.6.6.cba r

    c

    r

    b

    r

    a

    r

    abc 333++

    2.6.7.( )( )( )

    23

    k Gii: Trc ht ta chng minh :B 1: 0, > yx v 01 > k th :

    ( ) ( ) ( )Hyxyx kkkk ++ 12

    Chng minh:( ) ( ) ( ) ( ) 0121121 11 ++=

    +

    +

    kkk

    k

    kk

    k

    aaafy

    x

    y

    xH vi 0>= a

    y

    x

    V ( ) ( ) ( ) 021' 11 =+= kk aakaf 1= a hoc 1=k . Vi 1=k th ( )H l ng thcng.Do 0>a v 01 >> k th ta c :

    ( ) 00 > aaf v 01 >> k

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    78/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 79

    ( )H c chng minh.Tr libi ton 2 :T h ( )1 ta c :

    +

    +

    k

    b

    k

    ck

    k

    bck

    a a

    cd

    a

    bd

    a

    cd

    a

    bdR 12

    ( p dng b ( )H via

    cdy

    a

    bdx bc == ; )

    Tng t :

    +

    +

    k

    a

    k

    bkk

    c

    k

    a

    k

    ckk

    b

    c

    bd

    c

    adR

    b

    cd

    b

    adR

    1

    1

    2

    2

    ( )kck

    b

    k

    a

    k

    kkk

    c

    kkk

    b

    kkk

    a

    kk

    c

    k

    b

    k

    a

    ddd

    a

    b

    b

    ad

    a

    c

    c

    ad

    b

    c

    c

    bdRRR

    ++

    +

    +

    +

    +

    +

    ++

    2

    2 1

    pcm.ng thc xy ra khi ABC u v M l tm tam gic. p dng ( )E ta chng minhcbi ton sau :Bi ton 3: Chng minh rng :

    ( )3111

    2111

    ++++

    cbacba RRRddd

    Gii: Thc hinphp nghch o tm M, phng tch n v ta c :

    =

    =

    =

    c

    b

    a

    RMC

    RMB

    RMA

    1*

    1*

    1*

    v

    =

    =

    =

    c

    b

    a

    dMC

    dMB

    dMA

    1''

    1''

    1''

    p dng ( )E trong '''''' CBA :

    ( )

    ++++

    ++++

    cbacba RRRddd

    MCMBMAMCMBMA111

    2111

    ***2''''''

    pcm.M rng kt qu ny ta c bi ton sau :Bi ton 4: Chng minh rng :

    ( )42 kck

    b

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a

    kRRRddd ++++

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    79/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 80

    vi 10 > k Hng dn cch gii : Ta thy ( )4 d dng c chng minh nh p dng ( )2 trongphp bin hnh nghch o tm M, phng tch n v. ng thc xy ra khi ABC uv M l tm tam gic.By gi vi 1>k th t h ( )1 ta thu c ngay :Bi ton 5: Chng minh rng :

    ( )( )52 222222 cbacba dddRRR ++>++ Xutpht t bi ton ny, ta thu c nhng kt qu tng qut sau :Bi ton 6: Chng minh rng :

    ( )( )62 kck

    b

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a dddRRR ++>++

    vi 1>k Gii: Chng ta cng chng minh mt b :B 2: 0, > yx v 1>k th :

    ( ) ( )Gyxyx kkk ++

    Chng minh:

    ( ) ( ) ( ) 01111 >+=+>

    + k

    k

    k

    kk

    aaagy

    x

    y

    xG (t 0>= a

    y

    x)

    V ( ) ( ) 1;001' 11 >>>+= kaaakag kk

    ( ) 1;00 >>> kaag

    ( )G c chng minh xong.

    S dng b ( )G vobi ton ( )6 :T h ( )1 :

    k

    b

    k

    c

    k

    bck

    aa

    cd

    a

    bd

    a

    cd

    a

    bd

    R

    +

    >

    + (t a

    cd

    ya

    bd

    xbc

    == ; )

    Tng t:

    k

    a

    k

    bk

    c

    k

    a

    k

    ck

    b

    c

    bd

    c

    adR

    b

    cd

    b

    adR

    +

    >

    +

    >

    ( )k

    c

    k

    b

    k

    a

    kk

    k

    c

    kk

    k

    b

    kk

    k

    a

    k

    c

    k

    b

    k

    a

    ddd

    a

    b

    b

    ad

    a

    c

    c

    ad

    b

    c

    c

    bdRRR

    ++

    +

    +

    +

    +

    +

    >++

    2

    pcm.Bi ton 7: Chng minh rng :

    ( ) ( )72 kak

    a

    k

    a

    k

    a

    k

    a

    k

    a RRRddd ++>++

    vi 1

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    80/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 81

    Hng dn cch gii : Ta thy ( )7 cng c chng minh d dng nh p dng ( )6 trongphp bin hnh nghch o tm M, phng tch n v. ng thc khng th xy ratrong ( )6 v ( )7 .Xt v quan h gia ( )cba RRR ,, vi ( )cba ddd ,, ngoi bt ng thc ( )E v nhng m

    rng ca n, chng ta cn gp mt s bt ng thc rt hay sau y. Vic chng minhchng xin dnh chobn c :

    ( )( )( )

    ( )( )( )ccbbccaabbaacba

    cbcabacba

    c

    ba

    b

    ca

    a

    cb

    cbacba

    dRdRdRdRdRdRRRR

    ddddddRRR

    R

    dd

    R

    dd

    R

    dd

    dddRRR

    +++

    +++

    +

    ++

    ++

    222)4

    )3

    3)2

    8)1

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    81/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 82

    ng dng ca i s vo vic pht hin v chngminh bt ng thc trong tam gic

    L Ngc Anh

    (HS chuyn ton kha 2005 2008Trng THPT chuyn L T Trng, Cn Th)

    1/ Chng ta i tbi ton i ssau:Vi

    x

    0, 0, 0, 0,2222

    ta lun c:

    x x 2x< tg < < sinx < x

    2 2 .

    Chng minh:Ta chng minh 2 bt ng thc:2

    sinx

    x

    > v2

    2

    x xtg

    < .

    t1

    ( ) sinf x xx

    = l hm sxc nh v lin tc trong 0,2

    .

    Ta c:2

    os x- sin x'( )

    xcf x

    x= . t ( ) os x- sin xg x xc= trong 0,

    2

    khi

    ( ) ( )' sin 0g x x x g x= nghch bin trong on 0,2

    nn ( ) ( )0g x g< =0 vi

    0,2

    x

    . Do ( )' 0f x < vi 0,

    2x

    suy ra ( )2

    2f x f

    > =

    hay

    2sin

    xx

    >

    vi 0,2

    x

    .

    t ( ) 1h x tgxx

    = xc nh v lin tc trn 0,2

    .

    Ta c ( )2 2

    sin' 0

    2 os2

    x xh x

    xx c

    = > 0,

    2x

    nn hm s ( )h x ng bin, do

    ( )2 2

    xh x h

    < =

    hay

    2

    2

    x xtg

    < vi 0,

    2x

    .

    Cn 2 bt ng thc2 2

    x xtg > v sinx x< dnh cho bn c tchng minh.

    By gimi l phn ng ch :Xt ABC: BC = a , BC = b , AC = b . GiA, B, Cl ln cc gc bng radian;

    r, R, p, Sln lt l bn knh ng trn ni tip, bn knh ng trn ngoi tip, nachu vi v din tch tam gic; la, ha, ma, ra,tng ng l di ng phn gic, ngcao, ng trung tuyn v bn knh ng trn bng tip ng vi nhA...

    Bi ton 1:Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    2 2 2os os os4

    p pAc x Bc B Cc C

    R R

    < + + <

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    82/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 83

    Nhn xt:

    Tnh l hm s sin quen thuc trong tam gic ta c: sin sin sinp

    A B BR

    + + = v

    bi ton i sta ddng a ra bin i sau 2 2 24

    os 2 os sin os2

    AAc A tg c A A Ac A

    < = < , t

    a n li gii nhsau.Li gii:

    Ta c: 2 2 24

    os 2 os sin os2

    AAc A tg c A A Ac A

    < = < 2os sin

    pAc A A

    R< =

    v 2 24

    os sin os4

    p pAc A A Ac A

    R R

    > = > . Ty suy ra pcm.

    Trong mt tam gic ta c nhn xt sau: 12 2 2 2 2 2

    A B B C C Atg tg tg tg tg tg+ + = kt hp

    vi2

    2

    x xtg

    < nn ta c

    2 2 2 2 2 21

    2 2 2 2 2 2

    A B B C C A A B B C C Atg tg tg tg tg tg

    + + > + + =

    2

    . . .4

    A B B C C A

    + + > (1). Mt khc2 2

    x xtg > nn ta cng d dng c

    12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    A B B C C A A B B C C Atg tg tg tg tg tg+ + < + + = t y ta li c

    . . . 4A B B C C A+ + < (2). T(1) v (2) ta c bi ton mi.Bi ton 2:Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    2

    . . . 44

    A B B C C A

    < + + <

    Lu :Khi dng cch ny sng to bi ton mi th ton l ABC phi l nhn

    v trong bi ton i sth 0, 2x

    . Li gii bi ton tng tnhnhn xt trn.

    Mt khc, p dng bt ng thc( )

    2

    3

    a b cab bc ca

    + ++ + th ta c ngay

    ( )2 2

    . . .3 3

    A B CA B B C C A

    + ++ + = . Ty ta c bi ton cht hn v p hn:

    2 2

    . . .4 3

    A B B C C A

    + +

    By gita thi tcng thc la, ha, ma, ra tm ra cc cng thc mi.

    Trong ABC ta lun c: 2 sin sin sin2 2a aA A

    S bc A cl bl= = +

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    83/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 84

    1 1 1 1

    A 2 22 os2

    a

    b c b c

    l bc b cbcc

    + + = > = +

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

    2 sin sin sina b cl l l a b c R A B C

    + + > + + > + +

    1 1 1 1 1 1 1

    2a b c

    l l l R A B C

    + + > + +

    .

    Nhvy chng ta c Bi ton 3.Bi ton 3: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:

    1 1 1 1 1 1 1

    2a b c

    l l l R A B C

    + + > + +

    Mt khc, ta li c( )2 sin sin

    A2 os 2sin

    22 2

    a

    R B Cbc b c

    Alc

    ++= =

    . p dng bi ton i s ta

    c:

    ( )( )2

    2 2a

    B CRR B C bc

    AA l

    +

    +> >

    ( ) ( )

    ( )

    4

    a

    R B C R B Cbc

    B C l B C

    + +> >

    + +

    4

    a

    bc RR

    l

    > > .

    Hon ton tng tta c:4

    c

    ab RR

    l

    > > v

    4

    b

    ca RR

    l

    > > . Ty, cng 3 chui bt

    ng thc ta c:Bi ton 4: Chng minh rngtrong tam gic ABC nhn ta lun c:

    12 3c a b

    R ab bc ca Rl l l

    < + + <

    Trong tam gic ta c kt qu sin b ch h

    Ac b

    = = , sin c ah h

    Ba c

    = = v sin a bh h

    Cb a

    = = ,

    m t kt qu ca bi ton i s ta d dng c 2 sin sin sinA B C < + + < , m

    ( )1 1

    2 sin sin sin aA B C hb c

    + + = +

    1 1 1 1b ch h

    c a a b

    + + + +

    , t y ta c c Bi

    ton 5.Bi ton 5: Chng minh rngtrong tam gic ABC nhn ta lun c:

    1 1 1 1 1 14 2a b ch h h

    b c c a a b

    < + + + + + + + +

    ( )4 2R r aA bB cC > + +

    Kt hp 2 iu trn ta c iu phi chng minh.Sau y l cc bi ton c hnh thnh tcc cng thc quen thuc cc bn luyn

    tp:Bi ton: Chng minh rng trong tam gic ABC nhn ta lun c:a/ ( ) ( )2 8 2 2p R r aA bB cC p R r + < + + < + .

    b/ ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) 22

    Sp a p b p b p c p c p a S

    < + + < .

    c/ ( ) ( ) ( )2 2 22

    abc a p a b p b c p c abc

    < + + < .

    d/1 1 1 1 1 1

    4 2a b cl l lb c c a a b

    < + + + + + = ( )' 0f x > nn hm ( )f x ng bin .

    Ch 3 bt ng thc i s:1.Bt ng thc AM-GM:

    Cho nsthc dng 1 2, , ..., na a a , ta lun c:1 2

    1 2

    ......n n

    n

    a a aa a a

    n

    + + +

    Du = xy ra 1 2 ... na a a = = = .

    2.Bt ng thc Cauchy-Schwarz:

    Cho 2 bns ( )1 2, ,..., na a a v ( )1 2, ,..., nb b b trong 0, 1,ib i n> = . Ta lun c:

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    86/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 87

    ( )222 2

    1 21 2

    1 2 1 2

    ......

    ...nn

    n n

    a a aaa a

    b b b b b b

    + + ++ + +

    + + +

    Du = xy ra 1 2

    1 2

    ... n

    n

    aa a

    b b b = = = .

    3.Bt ng thc Chebyshev:Cho 2 dy ( )1 2, ,..., na a a v ( )1 2, ,..., nb b b cng tng hoc cng gim, tc l:

    1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    hoc 1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    , th ta c:

    1 1 2 2 1 2 1 2... ... ....n n n na b a b a b a a a b b b

    n n n

    + + + + + + + + +

    Du = xy ra 1 2

    1 2

    ...

    ...n

    n

    a a a

    b b b

    = = =

    = = =.

    Nu 2 dy n iu ngc chiu th i chiu du bt ng thc.Xt trong tam gic BC c A B (A,B s o hai gc A,B ca tam gic theo

    radian).

    A B sin sin

    A B

    A B ( theo chng minh trn th hm ( )

    xf x =

    sinx)

    2 2

    A B

    a b

    R R

    A a

    B b , m A B a b . Nhvy ta suy ra nu a b th

    A a

    B b

    (i).

    Hon ton tng t : a b c

    A B C

    a b c v nh vy ta c

    ( )A

    0B

    a ba b

    , ( ) 0

    B Cb c

    b c

    v ( ) 0

    C Ac a

    c a

    .Cng 3

    bt ng thc ta c ( ) 0cyc

    A Ba b

    a b

    ( ) ( )2

    cyc

    AA B C b c

    a+ + + (1).

    -Cng A B C+ + vo 2 v ca (1) ta thu c:

    ( ) ( )3A B C

    A B C a b ca b c

    + + + + + +

    (2)

    -TrA B C+ + vo 2 vca (1) ta thu c: ( ) ( )2cyc

    AA B C p a

    a

    + + (3).

    Ch rng A B C + + = v 2a b c p+ + = nn (2) 3 2cyc

    Ap

    a

    3

    2cyc

    A

    a p

    (ii), v (3) ( )

    2cyc

    Ap a

    a

    (iii).

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    87/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 88

    Mt khc ta c thp dng bt ng thc Chebyshev cho 2 bs

    , ,A B C

    a b c

    v ( ), , .p a p b p c Ta c: a b c A B C

    a b c

    p a p b p c

    ( )( )

    3 3 3cyc

    A A B Cp ap a p b p ca a b c

    + + + +

    ( )3

    cyc

    cyc

    ApaA

    p aa

    . M

    3

    2cyc

    A

    a p

    ta suy ra: ( )

    32

    3 3cyc

    cyc

    Ap p

    aA pp a

    a

    hay ( )

    3 2cyc

    cyc

    Ap

    aAp a

    a

    (iv).

    Ta ch n hai bt ng thc (ii) v (iii):

    -p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s , ,A B C

    a b cta c:

    13. .

    3. .cyc

    A A B C

    a a b c

    kt

    hp vi bt ng thc (ii) ta suy ra13. . 3

    3. . 2

    A B C

    a b c p

    3. . 2

    . .

    a b c p

    A B C

    (v). Mt

    khc, ta li c

    1

    3. .3

    . .cyc

    a a b c

    A A B C

    , m theo (v) ta ddng suy ra

    1

    3. . 2

    . .

    abc p

    ABC

    , t ta

    c bt ng thc6

    cyc

    a p

    A (vi).

    -p dng bt ng thc Cauchy-Schwarz , ta c :

    ( )22 2

    cyc cyc

    A B CA A

    a aA Aa Bb Cc Aa Bb Cc

    + += =

    + + + + (vii), m ta tm c

    ( ) ( )2 8 2 2p R r Aa Bb Cc p R r + < + + < + (bi tp a/ phn trc) nn

    ( )

    2

    2cyc

    A

    a p R r

    >

    (viii) (chng vi tam gic nhn).

    -p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s ( ) ( ) ( ), ,A B C

    p a p b p ca b c

    ta c:

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )2

    3 3 3. . . . . . .

    3 3 3. . 4 . 4 .

    A B C ABC S ABC S ABCp a p b p c p a p b p c

    a b c abc p S R p R + + = =

    ( )2

    3. .

    34 .cyc

    A S A B Cp a

    a p S R (4)m ( )

    3 2cyc

    cyc

    Ap aA

    p aa

    (theo iv) nn t (4)

    32

    43

    . . 729 . . .3

    4 . 3 2 4cyc

    cyc

    Ap

    aS A B C S A B C Ap

    p S R R a

    3

    4729 . . . 3

    4 2

    S A B C p

    R p

    354 . . . . .S A B C p R (ix).

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    88/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 89

    Xt tng

    2 22y yx z x z

    Tb By a Ax a Ax c Cz c Cz b By

    = + + + + +

    .

    Ta c: 0T

    2 2 2

    1 1 1 1 1 1. . . 2 0y z z x x y

    x a A y b B z c C ab AB bc BC ca CA

    + + + + + + +

    .

    . . . 2 0y z bc z x ca x y ab c a b

    x aA y bB z cC AB BC CA

    + + + + + + +

    . . . 2y z bc z x ca x y ab a b c

    x aA y bB z cC BC CA AB

    + + + + + + +

    (5).

    p dng bt ng thc AM-GM ta c:

    13 6

    3a b c abc p

    ABCBC CA AB

    + +

    (6).

    T(5) v (6) ta c: 6. . .y z bc z x ca x y ab px aA y bB z cC + + ++ + (7).

    Thay (x, y, z) trong (7) bng (p-a, p-b, p-c) ta c:

    ( ) ( ) ( )

    12bc ca ab p

    A p a B p b C p c + +

    (x)

    Thay (x, y, z) trong (7) bng (bc, ca, ab)ta c:12b c c a a b p

    A B C

    + + ++ + (xi).

    3/ Chng ta xt bt ng thc sau:2x

    sinx

    vi

    x

    0, 0, 0, 0,2222

    (phn chng minh bt

    ng thc ny dnh cho bn c).

    Theo nh l hm ssin ta c sin2

    aA

    R= v kt hp vi bt ng thc trn ta c

    2 4

    2

    a A a R

    R A , t ta ddng suy ra

    12

    cyc

    a R

    A > .

    4/ Bt ng thc:2 2

    2 2

    sin x - x

    x + x vi ( ]x 0, 0, 0, 0, (bt ng thc ny xem nhbi

    tp dnh cho bn c).

    Bt ng thc trn tng ng2

    2 2

    sin 21

    x x

    x x

    +

    3

    2 2

    2sin

    xx x

    x

    +(1).

    Trong tam gic ta c: 3 3sin sin sin2

    A B C+ + (2) (bn c tchng minh).T(1)

    v (2) ta thu c3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 3sin 2

    2 cyc

    A B CA A B C

    A B C

    > + + + +

    + + +

    3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 32

    2

    A B C

    A B C

    > + +

    + + +

    3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3 3

    2 4

    A B C

    A B C

    + + >

    + + +.

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    89/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 90

    Mt khc, p dng bt ng thc cho 3 gc A, B, C ta thu c2 2

    2 2

    sinA A

    A A

    >

    +,

    2 2

    2 2

    sinB B

    B B

    >

    + v

    2 2

    2 2

    sin C C

    C C

    >

    +, cng cc bt ng thc ta c:

    2 2 2 2 2 22 2 2 2 2 2

    sin sin sinA B C A B CA B C A B C

    + + > + ++ + +

    , t y p dng nh l hm s sin

    sin2

    aA

    R= ta c

    2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2 22 2 2

    a b c

    A B CR R R

    A B C A B C

    + + > + +

    + + +hay

    2 2

    2 22

    cyc

    a AR

    A A

    >

    + .

  • 8/10/2019 Bdt_luong_giac_chuyen Ly Tu Trong -Can Tho

    90/106

    Trung THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 4Mt s chuyn bi vit hay,th v

    lin quan n bt ng thc v lnggic

    The Inequalities Trigonometry 91