BAYINDIRLIK ve İSKAN BAKANLIĞI Yapı İşleri Genel Müdürlüğü KOCAELİ BAYINDIRLIK İL MÜDÜRLÜĞÜ
BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI KAMU ARAŞTIRMA … · 2010-01-21 · BAYINDIRLIK VE İSKÂN...
Transcript of BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI KAMU ARAŞTIRMA … · 2010-01-21 · BAYINDIRLIK VE İSKÂN...
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
T.C BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI
BAYINDIRLIK VE İSKÂN BAKANLIĞI
KAMU ARAŞTIRMA PROGRAMI
(BİKAP)
KASIM 2009
ANKARA
Bilindiği üzere Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 10 Mart 2005 tarihli toplantısında “Kamu kuruluşlarının Ar-Ge’ye dayalı ihtiyaçlarının karşılanması ve toplumsal düzeyde Ar-Ge talebinin oluşturulması” amacıyla 2005/5 no.lu karar alınmıştır. TUBİTAK tarafından, bu kapsamda değerlendirilmesi amacıyla Bakanlığımızca “Kamu Araştırma Programı” teklifi hazırlanmıştır.
Kamu Araştırma Programı; Türkiye’de Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın görev alanına giren konuların; araştırma ve geliştirme faaliyetleri kapsamında mercek altına alınmasını hedeflemektedir.
Bakanlığımız son dönemde görev ve sorumluluk alanlarına ilişkin olarak katılımcı bir yaklaşımla önümüzdeki dönemde yoğunlaşacağı çalışma konularını belirlemeye ve yaşanan sorunların çözümü üzerine çok boyutlu değerlendirmeleri yapmaya devam etmektedir. Son dönemde örnek olarak verebileceğimiz “Kentleşme Şurası” çalışmaları da izleme süreci ile birlikte bu anlamda sürdürülmektedir.
Kamu Araştırma Programı; Bakanlığımızın Stratejik Plan ve Performans Programı Çalışmaları, Şura Kapsamında devam eden Strateji Belgesi ve Eylem Planı Çalışmaları ile paralel olarak hazırlanmıştır.
Programa esas olacak proje önerileri ve künyeleri bu program raporunda yer almaktadır. Ana Çalışma Alanları Planlama ve Mevzuat, Kıyı Alanları, Kentleşme, Kırsal Alanlar, Altyapı, Yapı, Afet ve Eğitim havuzları olarak belirlenmiştir.
Program ve proje paketi, Bayındırlık ve İskan Kamu Araştırma Programı(BİKAP) olarak Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun değerlendirmelerine sunulmaktadır.
Programın kabulünden itibaren belirlenen çalışma alanlarındaki projeler, Bakanlığımız kanalıyla üniversitelerimiz, kamu kurumları, meslek odalarımız ve özel sektörle birlikte uygulamaya alınacaktır.
Bu vesileyle sayın TÜBİTAK Başkanı şahsında, değerli TÜBİTAK camiasına ve bu çalışmalara katkıda bulunan akademisyenlere, kamu kurumları, sivil toplum ve meslek kuruluşları temsilcilerine, uzman ve bürokratlara en içten teşekkürlerimi sunarım.
Mustafa DEMİR
Bayındırlık ve İskân Bakanı
SUNUŞ
Bu Rapor ve Araştırma Programı Hazırlıkları Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü’nün
Koordinasyonunda Yürütülmüştür.
T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü Stratejik Fiziki Planlama Daire Başkanlığı
Ankara - Kasım 2009
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
İÇİNDEKİLER SUNUŞ
1. GİRİŞ………………………………………………………………………………………………....7
1.1. Programın Hazırlanma Nedenleri ve Dayanakları ……………9
1.2. Mekânsal Planlama Sorunları…………………………………………….10
1.3. Alt yapı, Yapılaşma ve Afete ilişkin Tespit ve Sorunlar….11
1.4. Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Stratejik Amaç ve Hedefleri……………….…………………………..…………….…13
2. PROGRAMIN AMAÇLARI…………………………………………………………………….22
3. PROGRAMIN HEDEF VE GÖREVLERİ………………………………………………….23
4. PROGRAMIN VİZYONU……………………………………………………………………….24
5. PROGRAMIN STRATEJİSİ……………………………………………………………………24
6. PROGRAMIN ÇALIŞMA ALANLARI VE PROJELERİ ………..………………….24
6.1.Ortak Akıl Platformu (TÜSSİDE Gebze-12-14 Haziran 2009)…………………………………………………………………………………………. 25
6.2. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Ar-Ge açısından mevcut durumunun tespiti ve GZFT Analizi………………………………………….29
6.3. Çalışma Alanları bazında Ar-Ge odaklı projelerin geliştirilmesi……………………………………………………………………………….35
6.4. Gruplar Bazında Ortak Akıl Toplantısında Üretilen
Tüm Proje Adları:………………………………………………………………………36
6.5. Bakanlığımızca Ar-Ge Kapsamında Değerlendirilen
Projeler…………………………………………………………………………………..….45
6.6. Gruplar Bazında Ortak Akıl Toplantısında Üretilen Tüm Projelere ait Tanıtım Formları (Bakanlığımızca Ar-Ge
kapsamında değerlendirilen projeler form üzerinde “ ∆ “ ile işaretlenmiştir)…………………..………………………………………..…..…..…50
EKLER……………………………………………………………………………………….………..159
Ortak Akıl Toplantısı Katılımcı Listesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
6
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
7
1.GİRİŞ
Bu rapor; Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 10 Mart 2005 tarihli toplantısında alınan 2005/5 nolu “Kamu kuruluşlarının Ar-Ge’ye dayalı ihtiyaçlarının karşılanması ve toplumsal düzeyde Ar-Ge talebi oluşturmak” amaçlı kararı doğrultusunda, TUBİTAK tarafından değerlendirilmesi amacıyla, kamu araştırma programı teklifine esas olmak üzere hazırlanmıştır.
Kamu Araştırma Programı; Türkiye’de Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın görev alanına giren konuların; yaşanan sorunlar ve bunları çözmek üzere önerilecek projeler kapsamında, mercek altına alınmasını hedeflemektedir. Rapor; nasıl bir politika ve strateji ile hangi program altında ne tür araştırma alanları ve bunlara ilişkin proje konularının yer alacağını kurgulayacak olup, bu araştırma alanları Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın stratejik amaçları ile paralel olarak ele alınacaktır.
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Türkiye'de kamu hizmetlerinde memleketin imarı ile ilgili işleri yürütmekle görevli kuruluşların bağlı olduğu bir kurumdur.
Bakanlığımızın misyonu; Ülke çapında sürdürülebilir yerleşme, kentleşme ve güvenli yapılaşmayı temin etmek üzere; planlama, projelendirme, yapım hizmetleri ile afete ilişkin hizmetleri teknolojik ve bilimsel gelişmelerden faydalanarak düzenleyici, denetleyici ve katılımcı bir anlayışla yapmak, yaptırmaktır.
Bakanlığımızın vizyonu ise; Yüksek kurumsal kapasiteyle çağdaş yerleşme, kentleşme ile güvenli yapılaşmaya yönelik üst politika ve stratejileri belirleyen, uygulamalara yön veren otorite bir kurum olmaktır.
Bayındırlık ve İskân Bakanlığının başlıca görevleri (180/209 sayılı KHK) şunlardır;
a. Kamu yapıları ve tesislerini inşaat ve esaslı onarım işlerini yapmak veya yaptırmak,
b. Bağlı kuruluşlar ile müesseselerinin kendi kuruluş kanunlarında gösterilen inşaat, bakım, onarım ve hizmetlerin yapılması veya yaptırılmasını sağlamak üzere gerekli işleri yapmak,
c. Çeşitli özellik ve ölçekteki imar planlarının, şehir altyapı tesislerinin ve sığınakların projeye esas standartlarını hazırlamak,
d. Konut politikası ilkelerine göre konut yapmak, yaptırmak,
e. Ülkenin şart ve imkanlarına göre, en gerekli ve faydalı yapı malzemesinin ekonomik ve standartlara uygun imalini ve kullanılmasını sağlayacak tedbirleri almak, aldırmak
f. Deprem, yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ ve benzeri afetlerden evvel ve sonra meskun alanlarda alınacak tedbirlerle yapılacak yardımları tespit etmek ve bunların uygulanmasını sağlamak, bu konularda ilgili bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yapmak,
g. İl Özel İdarelerine ait yapı ve tesisleri yapmak veya yaptırmak,
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
8
h. Gerçek ve tüzel kişilere yapılan işler dışında yurtiçinde kamu kurum ve kuruluşlarına iş yapan ve belirlenecek gerekli nitelikleri taşıyan müteahhitlere belge vermek ve gizli sicillerini tutmak,
i. Yurtdışında iş yapmak isteyen müteahhitlerle ilgili olarak mevzuatın gerektirdiği işlemleri yapmak, sicillerini tutmak,
j. Bir kamu hizmetinin görülmesi amacı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde Valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat vermek ve gerçekleştirilmesini sağlamak,
k. Birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları çözümlemek, gerektiğinde onaylamak,
l. Gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerinin; umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanunun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının veya içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi verilecek ve gerektiğinde işbirliği sağlanarak yapmak, yaptırmak, değiştirmek ve re’sen onaylamak,
m. Bu işlerle ilgili tüzük, yönetmelik, tip sözleşme, şartname, rayiç, fiyat analizleri ve birim fiyatları hazırlamak ve yayımlamak,
n. Belediyelere ve İl Özel İdarelerine genel bütçe vergi gelirlerinden pay verilmesi hakkındaki mevzuat uyarınca tesis edilen Belediyeler Ortak Fonundaki paylarının İller Bankasının yıllık programa giren yatırımları için dağıtımını onaylamak ve izlemek,
o. Bakanlık ilgili kuruluşlarına ait görevlerin yapılmasını sağlamak; bu kuruluşların kanunları ile diğer kanunların Bakanlığa verdiği görevleri yapmak olarak belirlenmiştir.
Bu program; Teşkilat Kararnamesinde sayılan görevler ve Bakanlığın 1.Stratejik Planında (2010-2014) yer alan çalışma alanları ve ilgili diğer projeleri kapsayacaktır. Bakanlık, stratejik amaçlarına paralel olarak üstleneceği yeni misyon kapsamında yeniden yapılanma çalışmalarına da başlamış bulunmaktadır. Bu program önerisi de bahsi geçen hazırlıklara paralel olarak yürütülecek çalışmaların bir bölümünü kapsayacak ve proje sonuçlarıyla destek sağlayacaktır.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
9
1.1. Programın Hazırlanma Nedenleri ve Dayanakları
AB’ye üyelik sürecine katkı sağlayacak temel strateji dokümanı olarak tasarlanan 9.
Kalkınma Planında (2007- 2013) Bölgesel Gelişme Politikasının Merkezi Düzeyde
Etkinleştirilmesi, Yerel Dinamiklere ve İçsel Potansiyele Dayalı Gelişmenin
Sağlanması, Yerel Düzeyde Kurumsal Kapasitenin Artırılması ve Kırsal Kesimde
Kalkınmanın Sağlanması başlıklarına yer verilmiştir.
9.Kalkınma Planında Kentleşme ve Yerleşme Vizyonu aşağıdaki gibi belirlenmiştir;
“Bölgeler, yerleşmeler arası ve içi eşitsizlikleri azaltılmış, doğal ve kültürel mirasın
korunup geliştirildiği, yaşam ve mekân kalitesi iyileştirilmiş, riskleri azaltılmış,
toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmış, yarışma gücü kazandırılmış, dengeli,
tamamlayıcı, çok merkezli (yığılmayı önleyici) ve sürdürülebilir, bir yerleşme sistemine
ulaşma”,
Aynı Planda Planlama vizyonu ise;
“Türkiye kentleşme ve yerleşme vizyonunu gerçekleştirmeye yönelik eşgüdüm ve
kademeli birlikteliği sağlanmış, kamu yararını gözeten, uygulama araçları
geliştirilmiş, bütüncül, kurumsallaşmış ve katılımcı bir planlama sisteminin
oluşturulması” şeklinde belirlenmiştir.
Ayrıca (2007- 2009) Orta Vadeli Programın Gelişme Eksenleri kapsamında; “D.Bölgesel Gelişme ve bölgesel Gelişmişlik Farkların Azaltılması” bileşeni 1. maddesinde “Ulusal ölçekte bölgesel ve mekânsal gelişme çerçevesi oluşturulacak, kalkınma ajansları ile işbirliği içinde bölgesel gelişme stratejileri ve planları hazırlanacak, alt ölçekli plan ve stratejilerin kapsamı ile ilke ve standartları belirlenecektir. “ denilmektedir.
17 Nisan 2007 tarihinde açıklanan Türkiye’nin AB Müktesebatına Uyum Programı kapsamında Bölgesel Politikalar ve Yapısal Araçlar faslında 2010-2013 döneminde yapılması gereken ikincil düzenlemeler arasında ” Sürdürülebilir Kentsel Gelişme için Bütünleştirilmiş Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planının onaylanması” yer almakta ve bu konuda Bayındırlık ve iskan Bakanlığı düzenlemeden sorumlu kurumlar arasında sayılmaktadır.
Yıllık Yatırım Programında da Bölgesel Gelişme ve Bölgesel Gelişmişlik Farklarının Azaltılması başlığı altında Bayındırlık ve İskan Bakanlığının sorumluluğuna verilen “C.politika Öncelikleri ve Tedbirleri” kısmında yer alan “Öncelik.1-Tedbir 1.2. Alt Ölçekteki (İl, kent ve kır) mekansal gelişme stratejilerinin ve planlarının esasları, standartları ve çerçevesi belirlenecektir.”talimatı doğrultusunda bu araştırma projesi kapsamında il düzeyinde planlama esasları ve çerçevesinin araştırılması, standartların ortaya konması ve kılavuz dokümanın hazırlanması hedeflenmekte ve bu konudaki proje çalışmaları devam etmektedir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
10
1.2.Mekânsal Planlama Sorunları
Programın amaç ve hedeflerini ayrıntılandırmadan önce özet olarak ülkemizdeki mekânsal planlama pratiğinin durum saptamasını yapmakta ve planlama ile ilgili yasal düzenlemeler ve fiziki planlamada merkezi ve yerel idarelerin rollerinin hatırlanmasında yarar bulunmaktadır.
Hızlı nüfus artışı, ekonomik faaliyetlerin ve nüfusun dengeli dağılmaması, ortaya çıkan kırdan kente göç, Kentsel servis ve istihdam olanaklarının yeterince sağlanamaması, doğal kaynakların hızla ve kontrolsüz olarak yok edilmesi, ülkemizdeki mekânsal planlamanın yaşadığı önemli sorunlardır. Ülke-bölge ve kent ölçeğinde planlama-uygulama bütünlüğü hızla bozulmaktadır.
Ülkemiz 1963 yılından başlamak üzere planlı dönem adı verilen bir politika çerçevesinde 5 yıllık kalkınma planları ile gelişmesini yönlendirmiştir. Türkiye’de planlı dönem genelde ekonomik kalkınma anlamında karar ve süreçleri belirlemiş, fiziksel planlama ile ilgili belirgin önermeler ilk kez 3. Beş Yıllık Kalkınma Planında, fiziksel plan kademelerine ilişkin ipuçları ile yer almıştır.
Ancak bölgesel kalkınma politikalarının fiziksel planlama kararları ile geliştirilmesi daha doğrusu bu politikaların sektörel ekonomik gelişme amacı dışına çıkarılması mümkün olmamıştır. Bölgeler arasındaki dengesizliklerin ortadan kaldırılması amacı ile getirilen sektörel (sanayi, tarım vb.) hedefler yerleşme kararlarının fiziksel planlama ilkeleri dışında verilmesinin ve hatta zaman zaman bu politikaları ters yönde etkileyen gelişmelerin ortaya çıkması sonucunu yaratmıştır.
Ülke fiziksel planlama kademeleri yasal dayanağını 3194 sayılı İmar Kanunu’ndan almaktadır. Ülkemizde plan kademeleri arasında kopukluğun yaşandığı bilinmektedir. Ayrıca Merkezde yer alan çok sayıda Bakanlık ve Kuruluşların kendi kuruluş kanunlarından gelen plan yapma yetkileri de göz önüne alındığında, planlama pratiğinde çok başlılığın yaşandığı ortaya çıkacaktır. Planlama konusunda çok sayıda kanun ve bu Kanunlar ile yetki ve görevleri belirlenmiş kurum ve kuruluşun var olması planlama olgusunu işlevsiz hale getirmekte, hatta yetki çatışmasına neden olmaktadır.
Planlama ile ilgili yasal düzenlemelerin ve dolayısıyla yetkili idarelerin çokluğu, eşgüdüm olmayışı mevcut planlarda çok sayıda değişikliğe yol açmakta, üst ölçekli planların ise birbirleriyle gerek kullanım amacı gerekse fiziksel kararları bakımından bağlantısı kurulamamakta, bunlardan başka talep üzerine onaylanan mevzii imar planları da ayrıca sorun yaratmaktadır.
Planlama sisteminde, plan hiyerarşisinin sağlanmasını denetleyen bir mekanizma ne yazık ki olmadığından, yerel yönetimlerin kısıtlı imkânları ve gerekli eğitim düzeyine sahip olmayan elemanları ile yaptığı planlar ve bunların değişiklikleri, üst ölçekli planlara uymadığı gibi, ilgili yönetmelikte açıklanan kriterleri de sağlamamaktadır. Planlarda öngörülen yapı ve nüfus yoğunluklarına karşın bunların ihtiyacı olan teknik ve sosyal altyapı getirilmemektedir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
11
Özet olarak temel sorunları ve bu programın hazırlanma gerekçelerini sayacak olursak;
Bunlar;
• Makro politika eksikliği,
• Veri altyapısının uyumsuz ve yetersizliği,
• Plan süreçlerinin veri/bilgi elde etme, kullanma, katkı alma, ortak etme, alternatif üretme, karar alma, uygulama ve izleme konularındaki eksik ve yanlışları,
• Yeterli uygulama araçları tanımlanmaması, program, proje ve eylem paketleri fakirliği,
• İmar Yasasının planlama, yapılaşma ve afetlere yönelik teşhis, tedbir ve değerlendirme eksikliği,
• Kentleşme ile mekân politikalarının ilişkisizliği,
• Kıra yönelik kalkınma ve planlama çabalarının zayıflığı,
• Afet yönetimi ve planlamasının gerektirdiği araçların planlama sisteminde yer almaması, olarak sıralanabilecektir.
Açıklanan hususlar, ülkemizde mekânsal planlama konusunda bir araştırma programının hazırlanmasını ve bu program kapsamında yeni planlama yaklaşımlarının araştırılmasını ve mekânsal planlama kurumsal kapasite geliştirilmesini gerekli kılmaktadır.
1.3.Alt yapı, Yapılaşma ve Afete ilişkin tespit ve sorunlar
Türkiye de çeşitli kesimlerde tartışılan içme suyunda kalite sorunu, yeni bir sorun olmamakla birlikte, suyun kıt bir kaynak oluşunun anlamını bir kez daha öncelikli gündeme taşımaktadır. İçme - kullanma suyundaki arıtma ve kalite artırma sürecinde, hem maliyeti yüksek teknolojilere hem de yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Bundan başka evsel nitelikli atık sular Türkiye de büyük ölçüde arıtılmadan doğaya verilmektedir. Bu nedenle birçok yerleşimde arıtma tesislerinin kurulması gerekmektedir. Bu amaçla arıtma yöntemlerinin, arıtma tesisi kurulum ve işletme maliyetlerinin araştırılarak en düşük maliyetli en etkili yöntemin uygulamada kullanılması amaçlanmaktadır.
Yapılaşma sektöründe çok çeşitli kullanım amaçları için farklı yapı malzemeleri kullanılmakta ancak standartlar oluşturulmasında zorluklar yaşanmaktadır. Yapı malzemeleri standartlarının geliştirilmesi, etkin bir piyasa gözetim ve denetim sürecinin ortaya konulması ve Avrupa Birliği ile uyum sağlanması için sektörel temelde araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu amaçla;
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
12
- Disiplinler arası yöntemlerle sağlık, konfor, ulaşılabilirlik, kullanışlılık ve güvenliğin iyileştirilmesini, sosyal gereksinimleri sağlayan malzemeleri, teknolojileri, tasarım ve üretim ilkelerini geliştirmek
- Bütün tedarik zinciri boyunca teknolojinin kullanılması ve üretim aşamaları arasında geri bildirim ile kullanıcı gereksinimlerinin nihai şekliyle karşılanması için gerekli hususları sağlamak
- Kullanıcı grupları, müşteriler, mimarlar ve mühendisler, müteahhitler ve işletmeciler ve toplumun geneli arasındaki iletişim yoluyla tasarım, inşaat sektörü dâhilinde birlik ve beraberliği sağlamak
- İnşaat sürecini sanayileştirerek inşaat maliyetlerinin düşürülmesine olanak vermek ve kalite kontrolünde iyileştirme elde etmek
- Yeni kentsel alanların gelişimini sağlamak ve mevcutların yeniden yapılaşması için sürdürülebilir kentsel politikaların geliştirilmesi
- Hızlı ve ekonomik inşa edilebilen, bakım onarımı ve işletmesi kolay altyapıların geliştirilmesi
- Kentsel altyapı için yeraltı inşaatının kullanımını artırmak adına teknolojik ve ekonomik atılımlardan yararlanmak
- Kültürel mirasın korunması, rehabilitasyonu ve kentsel ve kırsal çevreye entegre edilmesi
- Gelişmiş teknolojileri kullanarak kentlerin kültürel mirası ile sosyoekonomik ve beşeri yönlerini değerlendirmek
- İnşaat sürecinin olumsuz çevresel etkilerini en aza indirmek
- Kentsel planlama, binalar, malzemeler, altyapı ve yenilenme projeleri geliştirerek çevresel ve iklimsel değişikliklere önceden hazırlıklı olmak.
- Bütün yeni binaların enerji kullanımında ekonomik hale getirilmesi
- Çevresel etkilere farkındalığı artırmak için, yapı malzemelerinin yaşam ömrü döngüsü boyunca çevreye en az etkiyi yaptığının kanıtlanmasına ilişkin performans göstergelerinin geliştirilmesi
- Performansa, sağlık ve emniyete dayalı kriterler ile sistem ve yaklaşımlar geliştirmek
- İnşaat endüstrisi ve yapılaşmış çevredeki değişimi yönlendiren itici unsur olarak nano-, bio-, bilgi teknolojilerinin desteklenmesi
- Yerel doğal kaynakların ve atıkların yapı malzemesi olarak kullanılması için araştırmalar yapılması (pomza, perlit, doğaltaş, uçucu kül, vs.)
- Yeniliklerin keşfi ve kullanımı arasındaki engelleri yapı üretim sürecinde rol alanların etkileşimini artırmak suretiyle gidermek
- İş yöntemlerini geliştirici değişim mekanizmalarını geliştirmek
- Yeniliklere açık performansa dayalı malzeme standartları geliştirmek
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
13
- Diyalog ve iletişimle kamunun geneli ve özellikle genç kesimin inşaat sektörüne ilişkin algılamalarının ve önyargılarının iyileştirilmesi üzerine araçlar geliştirmek kapsamında projeler geliştirilecektir.
Ayrıca yoğun doğal afet riski taşıyan her ülke gibi, afet risklerini azaltan ve afete duyarlı planlamayı geliştiren, acil olarak afet riskli alanların yeni yöntemler kullanılarak haritalanması sağlayan bir modeli elde etmek üzere, yeni projelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda;
- Zemin, yapı ve altyapılar üzerindeki doğal afetlerin ve insan kaynaklı risklerin yaptığı etkileri azaltmak amacıyla
� Mevcut yapıların güçlendirilmesi için sistemlerin geliştirilmesi (malzeme, kalıp, teknoloji, vb)
� Yeni yapılar için dayanıklı ve güvenilir sistemlerin araştırılması planlanmaktadır.
1.4 Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Stratejik Amaç ve Hedefleri
Stratejik Amaçlar ve açıklamaları aşağıda sıralanmıştır;
Amaç 1. Mekânsal planlama sisteminin; daha bütüncül, etkin, hızlı, yerel şartlara duyarlı ve katılımcı bir biçimde çalışmasını sağlamak, yerel yönetimlerle işbirliğini artırarak onlara rehberlik etmek.
Ülkemizde; mekânsal planların yapım ve onaylanması süreçlerinde birçok kamu kurumunun yetkili olması, planların üretilmesinde karmaşalara neden olmakta, planların bütüncül yapılmasına, kaynakların dengeli kullanılmasına engel olmaktadır. Planlama sistemindeki bu dağınıklık, aynı zamanda kentsel ve kırsal yerleşme problemlerine de yol açmaktadır.
Dokuzuncu Kalkınma Planında da yer aldığı gibi, kalkınma yaklaşımları ve yerel kurumsal yapıdaki değişikliklere paralel olarak mekânsal planlama dâhil olmak üzere, planlama yaklaşımları ve mekanizmalarının, bu alandaki mevcut yetki uyumsuzluğunu da ortadan kaldıracak şekilde yeniden gözden geçirilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Planlama kademelerine ilişkin olarak, planların birbirleri ile bağlantılarının kurulması, plan hazırlama ve uygulama yöntemleri, denetim usulleri gibi konularda merkezde ve yerelde kuruluşlar arasındaki yetki ve sorumlulukların açıklığa kavuşturulması ve koordinasyonun sağlanması zorunluluk arz etmektedir.
Bununla birlikte mekânsal planlamaya yönelik olarak farklı kamu kurum ve kuruluşlarının farklı ölçek ve türde plan onama yetkisine sahip olmaları, farklı ölçeklerde hazırlanan bir üst ve bir alt düzeydeki planların kademeli birlikteliği ilkesinin kurulmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle daha çok sosyo-ekonomik yönü ağır basan bölgesel gelişme planlarından başlanılarak uygulama imar planlarına inen süreçte bir üst ölçekli planın ana kararlarını koruyan başka bir ifade ile aynı dili konuşan planlama hiyerarşisinin kurulması bir gerekliliktir.
Ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yerleşmelere yönelik mekânsal politikalar üretilerek kamu kurum ve kuruluşları arasında eşgüdüm geliştirilmeli, sektörler yönlendirilmeli, planların hızlı ve etkin bir şekilde hazırlanıp uygulanmasını sağlamak amacıyla mekânsal politikalara yönelik araçlarla birlikte bir eylem programı hazırlanmalıdır. Yerleşmelere özgü politikaların üretilmesi, potansiyel ve sınırlılıklarının belirlenmesi, sorunların ortaya
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
14
konulması, yaşanabilirliklerinin sağlanması için, yerleşmelerin mevcut durumlarını gösteren envanterin hazırlanması, izlenmesi ve periyodik olarak raporlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kentsel ve sosyal altyapıya özgü belli standartlar ile yaşam kalitesi yüksek çevreler oluşturulması ve yaşanabilir yapılar yapılması için yeni planlama ve yapılaşma standartlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Her düzeydeki plan içeriğinin bölgesel ve yerel koşullar da dikkate alınarak yeniden tanımlanması ve planlama konusunda dil birliğinin sağlanması gerekmektedir. Planlama, yerleşme ve yapılaşmaların fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun olarak gerçekleşmesine ve denetimine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi ve planlamada katılım ilkesine dayalı yeni yöntemlerin geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Kırsal kalkınmanın hızlandırılması ve AB ile uyumun sağlanması yönünde kırsal kalkınma politika çerçevesi oluşturulması amacıyla hazırlanan Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi kapsamında kırsal yerleşimlerin sağlıklı ve güvenli gelişimlerinin sağlanması, fiziksel çevrelerinin düzenlenmesi, kırsal çevrenin ve yöresel özelliklerinin korunarak kırsal turizmin geliştirilmesi amacıyla köy yerleşik alan tespiti, kırsal alanda imar düzenlemeleri, iskân ve yapılaşma konularına yönelik projeler geliştirilecektir.
Kırsal yerleşme alanlarında kırsal toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek ve aynı zamanda kırsal yerleşmelerin deprem, toprak kayması, sel gibi doğal afetlere karşı korunarak güvenli yerleşim koşullarının temin edilmesini ve kırsal yerleşimlerin geliştirilmesini sağlayacak planlama usul, esas ve standartların belirlenerek hayata geçirilmesi gerekmektedir. Özellikle göç alan, ikinci konut talebinin ve/veya nüfus artış hızının yüksek olduğu kırsal yerleşmeler ile afete maruz ve taşınması gerekli yerleşmelerde bu ihtiyaç daha da belirgin olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkemizde 3194 sayılı İmar Kanunu ve son dönemde kabul edilen Belediye Kanunu ve İl Özel İdaresi Kanunu ile yerel yönetimler yetki ve sorumluluk olarak geliştirilmişlerdir. Yerel yönetimler, mevzuatta yapılan değişikliklerle, kentlerin planlı gelişmesi, fiziksel çevrenin, doğal ve tarihi değerlerin korunması ve toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde biçimlendirilmesi konularında önemli görev ve yetkilerle donatılmıştır. Yerel yönetimlerin artan görev ve sorumluluklarına rağmen, henüz yeterli nitelikte ve sayıda teknik elemanlarının bulunduğu söylenemez. Yapılan araştırmalar yerel yönetimlerin, gerek eleman, gerekse proje açısından yetersiz durumda olduğunu ortaya koymaktadır. Yerel yönetimlerin özellikle planlama, imar ve mühendislik alanlarında görev alan personelin teknik, teorik ve pratik bilgilerle desteklenerek, değişen mevzuatları uygulamalarının sağlanması, bilgi ve becerilerinin artırılması ve verilen hizmet kalitesinin iyileştirilmesi gerekmektedir.
Ülkemizde harita, planlama, yapılaşma ve uygulama gibi imar işlemleri ile ilgili birçok mevzuat bulunmaktadır. Bu mevzuatların doğru uygulanması ve izlenmesi için, yerel yönetimlerde istihdam edilen personelin yasal ve idari düzenlemeler hakkında yeterli bilgi birikimine sahip olması gerekmektedir.
Bu amaçla, imar uygulamaları hakkında yerel yönetimlerin teknik bilgi birikimlerinin artırılması ve yapılacak çalışmaların yürürlükteki mevzuat doğrultusunda amacına uygun gerçekleşmesinin sağlanması için; eğitim faaliyetleri düzenlenmesi, süreli yayınlar çıkarılması, kılavuz dokümanlar hazırlanması, yerinde inceleme desteği verilmesi şeklinde gerçekleştirilecek faaliyet ve projelerle, imar hizmetleri konusunda yerel yönetimlere
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
15
rehberlik edilecek, işbirliği artırılacak ve yerel yönetimlerin teknik kapasiteleri geliştirilecektir
Amaç 2. Kentsel ve kırsal alanlarda düzensiz, riskli ve sağlıksız yapılaşma bölgelerinin planlı, nitelikli ve sağlıklı yerleşmelere dönüşümünü desteklemek.
Sağlıksız, güvenlik donanımından yoksun, çevre kalitesi düşük yerleşmelerin güvenli hale getirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması için bu alanlar dönüşüme tabi tutulmalıdır. Dönüşüm fiziksel, sosyal, kültürel unsurları düşünülerek, yerleşme bütününde uygulanmalıdır. Yapılan çalışmaların bilimsel ve teknik olarak plan, yapılaşma, yönetim ve uygulama kararları sonucunda gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Kentsel bütünlüğü dikkate alan bir dönüşüm ile kentlerin bugünü ve geleceğine ilişkin sorunlarına çözüm getirilmesi amaçlanmaktadır.
Yerleşmelerde afet açısından tehlikeli, can ve mal güvenliğini tehdit eden alanların ve yapılaşmaların güvenli hale getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca yeşil alanların, rekreasyon alanlarının, eğitim, sağlık ve sosyo-kültürel alanların da bu dönüşüm sonucu oluşturulması amaçlanmaktadır. Doğal, kültürel, tarihsel alanların korunmasında dönüşüm bir fırsattır. Bu alanlarda iş alanları da oluşturulacaktır. Dönüşümün fiziksel planlamadan başlaması, yaşanabilir çevre ve yapılaşmaların elde edilmesi ile plan, proje, program ve bütçe süreçlerini içerecek şekilde bir bütün olarak ele alınması gerekmektedir.
Dönüşümün sağlıklı ve amacına uygun hizmet etmesi için dönüşüm uygulamalarının planlama, yapılaşma, yönetim, uygulama, finansman boyutlarına ilişkin ilke ve esasları, ülke dışındaki uygulamalar ve süreçler araştırılarak, Ülkemize özgü olarak belirlenmelidir.
Sürdürülebilir planlama ve yapılaşmayı sağlayacak olan yerleşme planı, kentsel tasarım projeleri, vaziyet planı, mimari ve diğer projeler gibi araçların nasıl hazırlanıp kullanılacağının belirlenmesi ve bu konudaki örnek plan-projelerin dönüşüm uygulamaları kapsamında, hazırlanması amaçlanmaktadır. Bu hazırlık sürecinde iklim değişikliği, yerleşmelerin ekolojik ve coğrafi yapıya uyumu, enerji etkinliğine yönelik faktörlerin tanımlanması gibi kriterlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Amaç 3. Kamu, özel sektör, gerçek ve tüzel kişilere ait yapıların; güvenli, sağlıklı ve kaliteli yapımını sağlamak, bina envanter çalışmalarını yürütmek.
180 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname’nin 2. maddesinde belirtilen kuruluşlara ait özel ihtisas işleri hariç diğer bütün kamuya ait bina ve tesislerin plan, proje, inşaat ve esaslı onarımları ile güçlendirme işlerini yapmak veya yaptırmak, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu gereğince gerçek ve tüzel kişilere ait yapılarda can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla, gerekli mevzuat düzenlemelerini yapmak, proje ve yapı denetim hizmetlerini yürütmek, yapı malzemelerinin standartlara uygun olarak üretimini sağlayarak piyasa gözetimi ve denetimini yapmak, yapı stoku envanterini çıkartarak gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak Bakanlığımızın temel görevlerindendir. %96’sı deprem kuşağında bulunan Ülkemizde, doğal afetlerin kaçınılmaz olduğu aşikârdır. Bu nedenle doğal afetlerle beraber yaşamayı ve depreme karşı dayanıklı yapı tasarlamayı öğrenmemiz gerekmektedir. Çünkü yaşamı tehdit eden ana unsur doğal afetler olmayıp, yapıların, fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasıdır.
Ülkemizdeki mevcut yapı stokunun büyük bir bölümünün deprem dayanımının istenilen düzeyde olmadığı, kaçak, ruhsatsız ve mühendislik hizmeti bulunmayan yapıların çoğunlukta olduğu, yaşadığımız doğal afetler ve kısmen yapılan yapı envanter çalışmalarından anlaşılmaktadır. Sadece İstanbul’da bir milyon civarında yapı bulunduğu,
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
16
bunun dört yüz bininde hiç mühendislik hizmetinin bulunmadığı, diğer yapılarda da mühendislik hizmetinin yeterli olmadığı, yapılan çalışmalarla belirlenmiştir. Afet risklerinin azaltılması öncelikle problemli yapı stokunun belirlenmesi ve uygun planlama ile rehabilitasyonunun gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Bu amaçla, ülkemiz genelinde kamuya ait yapıların envanteri büyük ölçüde çıkarılmış olup, özel yapılara ait yapı stoku envanterinin de çıkarılması gerekmektedir.
Bunun için; her şeyden önce, mevcut yapı stokumuza her gün eklenmekte olan yeni yapıların, artık tabiatın ve çağın gereklerine uygun oluşturulmalarını sağlamak, böylece kötü yapılaşmanın en önemli kaynağını kurutmak; sonra, mevcut yapı stokumuzu muhtemel tehlikeleri dikkate alarak incelemek, yetersiz özellikteki yapıları belirlemek, bunları bir tehlike sıralamasına koymak ve bu konulara ayrılabilecek kaynakları olabildiğince planlı kullanmak gerekmektedir.
Can güvenliğini doğrudan tehdit eden yapı stokunun tümünü bina türü yapılar oluşturmaktadır. Bu nedenle, önceden iyi planlanmış, güvenilir, yeterince hızlı sonuç alınacak, ülke ekonomisinin kaldırabileceği katkılarla, gerçekleştirilebilecek yöntemler geliştirilmesi bina türü yapı stoku için gerekmektedir. Bina dışı yapılar için, yapının önemine göre, özel değerlendirme yöntemleri tasarlanabilir; bunların çoğu, ayrıntılı değerlendirme niteliğinde olacağından, genelde alışılmış tasarım yöntemlerinden de yararlanabilecektir.
Amaç 4. Tüm yapılarda standartlara uygun malzemelerin kullanımını sağlamak, yapı denetim sistemini geliştirerek etkin, izlenebilir ve sürekli hale getirmek.
Devletin en öncelikli görevlerinden biri, bireylerin sağlam, kaliteli ve doğal afetlere dayanıklı yapılara sahip olmalarını sağlamak için gerekli tedbirleri almaktır. Can ve mal güvenliği ile milli servetlerin korunabilmesi için de, yerleşme ve yapılaşmaların norm ve standartlara uygun olarak yapılmasını sağlamak amacıyla bu uygulamaların denetimi büyük önem arz etmektedir. Tamamına yakın bir alanı deprem kuşağında yer alan Ülkemizde, bu alandaki can ve mal güvenliğinin sağlanması yapıların yapılması aşamasında denetimleri ile mümkündür.
Halen 19 pilot ilde uygulanmakta olan yapı denetim sisteminde elde edinilen tecrübe ve birikimler ile ihtiyaç duyulan mevzuat düzenlemelerinin yapılarak, diğer 62 ilimizde devam etmekte olan yapı üretiminin de Yapı Denetim Kanunu kapsamına alınarak, etkin ve çağdaş bir yapı denetim sisteminin tüm ülke sathına yayılması hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda illerdeki fiziki ve beşeri alt yapının hazırlanması, ihtiyaç duyulan araç gereç ve ekipmanların sağlanması gerekmektedir.
Bakanlığımızı AB mevzuatı uyumlaştırma çerçevesinde çıkarttığı Yapı Malzemeleri Yönetmeliğini hazırlayıp yürürlüğe koymuştur. Yönetmeliğin amacı, tüm yapı malzemesi imalatçılarının üretimini gerçekleştirdikleri malzemelerinin temel gereklerini (mekanik dayanım ve stabilite, yangın durumunda emniyet, çevre sağlık ve hijyen koşulları, kullanım emniyeti, gürültüye karşı korunma ve enerjinin korunması) sağlayan ve düzenlenmiş alan kapsamındaki yapı malzemelerinin CE işaretlemesi çerçevesinde, düzenlenmemiş alan kapsamındaki yapı malzemelerinin ulusal standartlara uygun, güvenli ürün olarak üretilmelerini sağlamak, etkin bir piyasa gözetimi ve denetimi ile piyasada bulunan tüm yapı malzemelerinin güvenlik koşullarını tam anlamıyla yerine getirmelerini temin etmektir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
17
Ülkemizde güvenli ürün kullanımını sağlamak üzere; güvenli malzeme üretimini artırmak ve bu malzemelerin piyasada kontrol ve denetimini yapmak için, teknik şartnamelerin sayısının artırılması ve piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin yapılması kaçınılmaz bir gereksinimdir. Bütün ürünlerin boşluk olmadan teknik şartnameler tarafından kapsanmasının temini hedeflenmektedir.
Yapı malzemesi ile ilgili olarak Bakanlığımızın üstlenmiş olduğu görevler çerçevesinde, yapılar için üretilen yapı malzemesi ürünlerinin standartlara uygunluğunun takibi ve denetimi yapılacak, yeni standartlara onay verilecektir. 81 ilde mevcut olan ve genellikle beton, demir gibi ürünleri test eden laboratuvarlar kurulacak ve bunlara ilave olarak merkezde ihtisas ve hakem laboratuvarı olarak görev yapacak laboratuvarlar kurulacaktır. Güvenli yapı, güvenli malzeme noktasından hareketle, yapıda kullanılacak olan malzemenin üretim aşamasından başlayarak yapıda nihai kullanımına kadar geçen süreçte denetimin yapılmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Amaç 5. Yapım uygulamalarıyla ilgili olarak teknik şartları oluşturmak, verilen kararlar ile sözleşme uygulamalarından doğan anlaşmazlıkların çözümüne katkıda bulunmak.
Dünyada ve Ülkemizde inşaat faaliyetleri kurumlaşmayı zorunlu kılan boyutlara ulaşmıştır. Verilen hizmetlerde kalite ve verimlilik, inşaat sektörünün en belirleyici unsurları haline gelmiştir. Bayındırlık hizmetleriyle ilgili kamu yönetimi de değişimlere uygun olarak yeniden yapılanmaktadır.
Kamu kurumlarının gerçekleştireceği yapım hizmetleriyle ilgili proje ve inşaat konularındaki ilke ve kuralların ülke düzeyinde bir bütünlük içinde yürütülmesi, yapı güvenliliğinin tesis edilmesinde öncelikli bir gereklilik olarak ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, inşaat konularıyla ilgili olarak üstlendiği görevleri yeniden yapılandırma çalışmaları içerisindedir. Ayrıca; kural belirleme, inşaat dünyası içinde ortaya çıkan uyumsuzlukları giderme ve anlaşmazlıkların çözümüne katkı sağlamak yönünde stratejik olarak çok önemli bir rol üstlenmiştir.
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 180 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamenin Bazı Hükümlerinde Değişiklik Yapılmasına Dair 209 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 15. maddesinde belirtilen her türlü etüt, proje, kontrollük, inşaat, tesisat işleri ile ilgili anlaşmazlıkları inceleme ve karara bağlama; bu konularda şartname, tip sözleşme, analiz, yıllık rayiç ve bunların sonucu birim fiyatları hazırlama ve yayınlama görevleri Bakanlık bünyesinde bulunan bir teknik kurul marifetiyle yürütülmektedir. Bu görevlerimiz kapsamında, gerçek ve tüzel kişilerle ilgili inşaat işleri konusundaki teknik kuralların ve teknik dokümanların hazırlanması ve bu konularda ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümüne katkı sağlanması ile ilgili önemli bir çalışma alanı ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifade ile kamu ve özel sektörün tüm inşaat faaliyetlerinde uygulama birlikteliğinin sağlanması için yapılacak iş ve işlemlerin yürütülmesinde, Bakanlığımızın önemli bir rolü bulunmaktadır.
Yapım işleriyle ilgili Genel Teknik Şartnamelerin, birim fiyat ve analizlerinin, gelişen teknoloji ile piyasa şartları göz önünde bulundurularak düzenlenmesi, rayiçlerin belirlenmesi ve yayımlanması, Ülkemizdeki mühendislik, mimarlık ve müteahhitlik alanında gerçekleştirilen yapım uygulamalarıyla ilgili tebliğlerin yayımlanması, Genel Teknik Şartnamelerin, değişen koşullara bağlı olarak yenilenmesi ve/veya revizyonunun yapılması ve yayınlanması, her türlü etüt, proje, kontrollük, inşaat, tesisat işleri ile ilgili uygulamalardan kaynaklanan anlaşmazlıkların çözümüne katkı sağlanması ve muhtemel
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
18
anlaşmazlıkların çözümüne ışık tutacak içtihatlar oluşturmak suretiyle sorunlara çare üretilmesi, hususlarının gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.
Amaç 6. Ulusal afet yönetimi strateji planını hazırlayarak ve afet öncesi gerekli çalışmaları yürüterek doğal afet zararlarını en aza indirmek.
Ülkemizin Ulusal Afet Yönetimi Stratejisi, Yokohama Bildirgesinde ve Hyogo Stratejisinde de belirtilen ve Birleşmiş Milletler Afet Zararları Azaltım Stratejisinin ISDR (International Strategy of Disaster Reduction) temel yaklaşımı doğrultusunda, risklerin azaltılması ve risk yönetimi temelinde afet zararlarının azaltılması ilkesine dayanmaktadır.
Ülkemiz depremler başta olmak üzere su baskınları, heyelanlar, yangınlar, çığ, meteorolojik afet, kaya düşmeleri gibi büyük can ve mal kaybına yol açan afetlerle çok yoğun olarak karşı karşıya kalan ülkelerin başında gelmektedir. Ayrıca çevre ülkelerde yer alan nükleer santrallerden kaynaklanabilecek bir teknolojik afet riski altında da bulunmaktadır.
Afetlerin insanlar için olumsuz etki doğurabilecek sonuçlarını, karşı önlemler alarak, zamanında, en uygun şekilde ve en etkili organizasyon ve yöntemlerle ortadan kaldırmak afet öncesi hazırlık çalışmalarının ana hedefi olmalıdır. Alınan önlemlerle olayların durdurulması veya önlenmesi her zaman mümkün olamayacağı için, afet öncesi hazırlık safhasında da insan canı ve malı ile milli servetleri afetlerin yıkıcı etkilerinden koruyacak bazı faaliyetlerin yürütülmesi zorunlu olmaktadır.
Meydana gelebilecek afetlerden toplumun en az zarar ve fiziksel kayıplarla kurtulabilmesi için; gereken teknik, idari ve yasal tüm önlemlerin afet öncesi alınması, merkezi düzeyde “afet yönetimi ile ilgili planların”, il düzeyinde ise “kurtarma ve acil yardım planlarının” hazırlanması ve geliştirilmesi, bu planlarda görev ve sorumluluk verilen personelin eğitim ve tatbikatlarla bilgi düzeylerinin geliştirilmesi, toplumun her kesiminin bilinçlendirilmesi, bölgelerde teçhizat merkezleri kurulması ve kritik malzemelerin stoklanması, alarm ve erken uyarı sistemlerinin kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesi, bazı kritik yapıların onarım ve güçlendirme işlemlerinin yapılması büyük önem arz etmektedir.
Amaç 7. Afet sonrası bozulan sosyal hayatın ve fiziki çevrenin en kısa zamanda yeniden tesis edilmesini sağlamak.
7269 Sayılı Kanun kapsamında, afet nedeniyle bozulan yaşamın yeniden inşasında yapılması gereken; hasar tespit, hak sahipliği, borçlandırma, yeni yerleşim alanlarının seçimi ile ilgili eş zamanlı olarak hizmetleri yürütmenin yanında, afetzede vatandaşların en kısa sürede normal yaşama geçmesi yönünde çalışmalar yapmaktır. Afet sonrası iyileştirme adına yürütülen faaliyetlerin ana hedefi, afete uğramış toplulukların haberleşme, ulaşım, su, elektrik, kanalizasyon, eğitim, uzun süreli geçici iskân, ekonomik ve sosyal faaliyetler vb. gibi hayati işlevlerin en az düzeyde de olsa karşılanabilmesi için gereken tüm çalışmaları yapmaktır.
Bu çalışmaların geliştirilerek yeni yapılan düzenlemelerle uyum içerisinde, yaşanabilir kentlerin oluşturulmasında afetlerin olumsuz etkilerinin giderilmesi amaçlanmaktadır.
Faaliyetlerin süresi afetin büyüklüğüne bağlı olarak birkaç yıl sürebilir ve bu süre içerisinde toplum için gerekli olan ve zarar azaltma safhasında konu edilen bazı faaliyetler de yürütülebilir. Amaç, afetten etkilenen toplulukların gelecekte de benzer olaylarla karşılaşmaları halinde, aynı olumsuz sonuçlarla yüz yüze gelmelerini önlemektir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
19
Bu faaliyetler birçok kurum ve kuruluşla, çok çeşitli disiplinlerin belirli bir hedef doğrultusunda çalışmasını gerektiren orta ve uzun vadeli çalışmalardır. Bu nedenle de, toplumun her kesimini ilgilendirmekte ve bu kesimlerin katkı ve gayretleri gerekmektedir.
Amaç 8. Kurumsal gelişimi sağlayarak paydaşlarımıza hızlı ve kaliteli hizmet sunmak.
Kaliteli hizmet sunmak ve kaynakları etkin kullanarak katma değer oluşumunu sağlamak suretiyle ülkemiz ekonomisine ve sosyal huzurumuza katkıda bulunabilmek için yapılması gerekenlerin en başında kurumsal kapasitemizin iyileştirilmesi ya da geliştirilmesi gelmektedir. Bunun dışında bir diğer önemli hususta insan kaynağıdır. İnsan kaynağını iyi yöneten, işini de iyi yönetir. İnsanı iyi yönetebilmek için ise öncelikle stratejiyle uyumlu bir organizasyon yapısı kurulmalıdır. İyi yönetimin önemli bir diğer özelliği de strateji ve şartlar değiştikçe, yeni şartlara uyumlu yapılanmaların gerçekleştirilebilmesidir. Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi bu bağlamda oldukça önem kazanmaktadır.
Geleceği öngörme ihtiyacı insanların doğasında bulunduğu gibi, kurumsal yapılar için de zorunludur. Bugün bulunulan noktanın sağlıklı olarak değerlendirilmesi, hangi hedeflere ulaşılmak istendiğinin net olarak tanımlanması ve nihai amaca nasıl ulaşılabileceğinin planlanması insan mantığına da kurumsal zorunluluklara da uygun düşmektedir.
Bir kurumun yönetim yapısının analizi, yeniden yapılandırması, insan kaynaklarının planlaması, politika, program ve karar verme mekanizmasını geliştirme, finansal analizler, mevzuat geliştirme, meslek içi eğitim programlarının planlama ve yürütme, bilgisayar tabanlı bilgi sistemleri kurma süreçlerine bir bütün olarak yaklaşma biçimi olarak tanımlanabilen kurumsal kapasitenin geliştirilmesi anlamında Bakanlığımızda yapılabilecek olan çalışmalar sonucunda, hem politikaların hem de bunlara ayrılan kaynakların tahmin edilebilirliğinin artırılması ve bunun sonucunda da birim hedeflerine ulaşılabilmesi için uygulanan planların devamlılığı sağlanacaktır. Kaynakların birimler arasında stratejik önceliklere göre dağılımının yapılması suretiyle Bakanlığın öncelikleri ve hedefleri ile birimlerin öncelikleri ve hedefleri arasındaki uyum bütçe aracılığıyla gerçekleşmiş olacaktır.
Ayrıca; doğru bilgiye kaynağından ve hızlı erişim, özet bilgiden detay bilgiye erişim ile analitik değerlendirme imkanı sağlanmış olacak, karar verme süreçleri kısalacak, yöneticilerin risk yönetim kapasitesi artacak, kurumun daha tutarlı ve profesyonel bir bakış açısı ile yönetimi desteklenmiş olacaktır. Sürekli geliştirme, Bakanlığımızın sürekli hedefi olacaktır. Kaliteyi hizmet sunduğumuz kurum ve kuruluşlarla vatandaşlarımızın beklentilerini karşılamak suretiyle yakalamamız mümkün olup, bunu gerçekleştirmek için de iyi bir takım çalışması sergilenmesi gerekmektedir.
Bilgi ve iletişim teknolojileri yoğun olarak kullanılmaya başlanacaktır. Bu sayede Bakanlığımızın sunduğu hizmetler, kamu kurumları ile vatandaşlara rahat erişilebilir bir ortamda, daha şeffaf, daha etkin, kaliteli, sağlıklı, verimli ve ucuz bir şekilde sunulacaktır. Ayrıca, iş süreçlerinin iyileştirilmesi ve kurumsal kaliteyi artırarak uluslar arası normlarda hizmet vermek için ISO 9001:2000 belgesinin alınması yönünde gerekli çalışmalar yapılacaktır.
37
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
20
Stratejik hedefler ise şunlardır;
Hedef 1. Ulusal düzeyde yerleşmelere yönelik politikalar ve stratejiler belirlenecek, eylem planı hazırlanacaktır.
Hedef 2. Kırsal alanda fiziksel yerleşmenin düzenlenmesi, sağlıklı ve güvenli yapılaşmanın kontrolü ve kırsal çevrenin korunmasına yönelik stratejilerin belirlenerek, imar mevzuatının geliştirilmesi sağlanacaktır.
Hedef 3. Planlamaya ilişkin yetkilerin ulusal düzeyde sürdürülebilir yerleşme, kentleşme ve güvenli yapılaşma amacına yönelik olarak uyumlu kullanılması sağlanacaktır.
Hedef 4. Yerleşmelerin dönemsel raporlarına ilişkin kentsel göstergeler sistemi farklı nitelikteki yerleşmelerde uygulanacaktır.
Hedef 5. İmar hizmetleri ile ilgili olarak yerel yönetimler ile işbirliği gerçekleştirilecek, eğitim programları düzenlenecek, bu konularda yerel yönetimlere rehberlik yapılacak ve kapasite artırılacaktır.
Hedef 6. Dönüşüm Alanları Hakkında Kanunu ile ilgili uygulamalarda bütünlük gözetilecek, konuya ilişkin olarak ilke, usul ve esaslar belirlenecektir.
Hedef 7. Enerji etkin-iklim duyarlı yerleşme/planlama stratejileri belirlenecektir.
Hedef 8. Müteahhit ve müelliflerin belgelendirilmesindeki iş süreçlerinin iyileştirilmesi için gerekli mevzuat ve altyapı düzenlemeleri yapılacaktır.
Hedef 9. İnşaat ve esaslı onarım ile güçlendirme işlerine ilişkin kamu kurumlarına ait yatırımların sayısı 2014 yılı sonuna kadar 2500’e çıkarılacaktır.
Hedef 10. Etüt-proje yapımı ve proje kontrollük hizmetleri geliştirilecek ve hizmet kapasitesi artırılacaktır.
Hedef 11. 2014 yılı sonuna kadar 10 il belediyesindeki binaların adet, sınıf, emniyet ve diğer nitelikleri ile bina envanteri çıkarılacak, envanterlere ilişkin bilgiler veri tabanında toplanacak ve sonuçlar değerlendirilecektir.
Hedef 12. Kamu ve özel sektöre ait binalarda enerji verimliliğini artırıcı tedbirlerin alınması sağlanacaktır.
Hedef 13. 2014 yılı sonuna kadar yapı denetim sistemi geliştirilecek bütün illere yaygınlaştırılacak, daha etkin ve işlevsel hale getirilecektir.
Hedef 14. 2014 yılı sonuna kadar piyasaya arz edilen yapı malzemelerinin güvenli olmaları temin edilecektir.
Hedef 15. 2014 yılı sonuna kadar yapısal tasarım alanında AB ile teknik mevzuatımız uyumlaştırılacaktır.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
21
Hedef 16. Genel Teknik Şartnameler gelişen teknolojiye uygun olarak revize edilecek, gerektiğinde yenileri düzenlenecek ve yapım uygulamalarıyla ilgili rayiç ve birim fiyatlar, bunlara ait tarif ve analizler ile tebliğler yayınlanacaktır.
Hedef 17. Her türlü etüt, proje, kontrollük, inşaat, makine ve elektrik tesisatı işleri ile ilgili Bakanlığımıza intikal eden anlaşmazlıkların çözümüne katkıda bulunmak üzere kararlar oluşturmaktır.
Hedef 18. Avrupa Doğal Afetler Eğitim Merkezi kanalıyla afet eğitimi ulusal ve uluslararası boyutlara yayılacak, afetlere karşı duyarlı ve bilinçli bir toplum oluşturulacaktır.
Hedef 19. Afet zararlarının azaltılması ve afete duyarlı planların yapılmasında daha etkin olmak için teknik, AR-GE ve altyapı faaliyet ve projeleri gerçekleştirilecek, ilgili mevzuat gözden geçirilecektir.
Hedef 20. 2014 yılı sonuna kadar 17 ilin Çığ Tehlike Haritaları bitirilecek, Türkiye Çığ Tahmin ve Erken Uyarı Sisteminin altyapısı oluşturulacak ve yapılabilecek çığ önlem yapıları belirlenecektir.
Hedef 21. 2014 yılı sonuna kadar afet yönetimi için gerekli ulusal sismik ağ ve arşiv sistemleri geliştirilecektir
Hedef 22. Afet tehlike ve riski bölgesel ölçeklerde ortaya konulacak ve zarar azaltma faaliyetleri yürütülecektir.
Hedef 23. 2014 yılı sonuna kadar hızlı ve etkin hasar tespit sistemi kurulacaktır.
Hedef 24. Plan döneminde altyapıları, hak sahipliği ve borçlandırma işlemleri dâhil 30 000 konut bitirilecektir.
Hedef 25. Acil yardım, planlama ve koordinasyon işlerinin güncel, hızlı ve güvenilir olması sağlanacaktır.
Hedef 26. 5543 Sayılı İskân Kanunu kapsamında hedef kitlelerin sosyal, ekonomik ve kültürel durumları da göz önünde bulundurularak iskân talepleri karşılanacaktır.
Hedef 27. Bakanlığın kurumsal yapısını iyileştirecek faaliyet ve projeler gerçekleştirilecektir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
22
2.PROGRAMIN AMACI
Bu program ile ;
• Ulusal düzeyde yerleşme ve arazi kullanma politika ve stratejilerinin geliştirilmesi için yöntem önerisi geliştirilmesi,
• Ulusal mekân envanterinin ve stratejisinin belirlenmesi için araştırma yapılması,
• Üst ölçek makro mekân planlamasının araştırılması, il düzeyinde yapılacak planlamalara rehberlik sağlanması,
• Kıyı alan ve bölgelerinde bütünleşik alan yönetimi, master plan ve kıyı mevzuatı uygulamalarının yapılması,
• Bütünleşik kentsel gelişme politika ve stratejilerinin araştırılması, kentsel kimlik ve imgeleme, kentsel rehabilitasyon, farklı bölgelere göre kentsel standartların araştırılması, kentlerin izlenmesi ve durum raporlarının hazırlanması usul ve esaslarının belirlenmesi,
• İmar hareketlerinin, planlama-uygulama, denetim üçgeni içinde yeniden tanımlanmasının sağlanması, arsa ve arazi düzenlemelerinde yeni yöntemlerin araştırılması,
• Kırsal alanlar için planlama ve uygulama standartları, usul ve esaslarının araştırılması, bölgesel mimari arayışlar ve farklı mikro klimalara göre standartların araştırılması,
• Afet ve Risk yönetimi ile Kentsel Dönüşüm uygulamalarının araştırılması,
• Planlamanın, koruma-kullanma-gelişme dengeleri sağlanarak, kullanıcının, sivil toplumun ve kamunun menfaatlerinin birlikte gözetilmesi,
• Sektörel taleplerin, imar planları kapsamında denge sağlanarak disiplinler arası çalışma ile tek elden karşılanmasına olanak tanınması,
• Plan kademeleri ve hiyerarşinin yeniden tanımlanması,
• Denetim ve izleme usul ve esaslarının araştırılması,
• Afet haritalarının hazırlanmasında yeni yöntemlerin kullanılması ve afet risk haritalarının tamamlanarak kullanıma açılması,
• Yapı malzemelerinde standartlaşmanın, etkili bir piyasa gözetim denetim sisteminin ve yapı denetim sürecinin sağlanması,
• Arıtma tesislerinin kurulum ve işletme maliyetlerinin azaltılması,
• İçme suyunda kalite artırma ve arıtma prosesinde en uygun tekniğin belirlenmesi iş ve işlemlerinin yapılması amaçlanmaktadır.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
23
3.PROGRAMIN HEDEF VE GÖREVLERİ
Bu program ile; yapılaşma, altyapı, afet yönetimi ve fiziksel planlamada yeni yaklaşım araştırma ve geliştirme çalışmaları program çalışma alanı olarak belirlenmekte ve 5 yıllık bir dönem süresinde hazırlanacak projeler ile Türkiye için uygulanabilir, uluslar arası perspektiflerle uyumlu, şeffaf, karar süreçlerine katan ve katkı alan, zarar azaltma stratejilerini benimseyen, sorun saptama ve çözüm üretme konusunda hızlı ve etkili bir planlama yaklaşımının değerlendirilmesi, bu yapı ile uygun bilgi teknolojilerine dayalı bir mekansal veri altyapısının geliştirilmesi, bütünleşik kıyı alanları yönetimi, planlama ve uygulama araçlarının araştırılması, kentsel politika ve mekan politikası ilişkisi ve AB açısından fırsatların değerlendirilmesi, kentlerin durum raporu ile konut ve sosyal-teknik altyapının geliştirilmesi kapsamında yapılması gerekenler, kırsal yerleşme planlamasının araştırılması, kapsam ve sürecinin geliştirilmesi, planlama ve uygulamada, afetlere hazırlık, kentsel risk yönetimi ile dönüşüm çerçevesinde mevzuat düzenlemeleri ile denetim ve izleme yöntemlerinin araştırılması hedeflenmektedir.
Bu araştırma programı çerçevesinde; Bakanlığımızın, yüksek kurumsal kapasiteyle çağdaş yerleşme, kentleşme ile güvenli yapılaşmaya yönelik üst politika ve stratejileri belirleyen, uygulamalara yön veren otorite bir kurum olmak hedefine yönelik olarak, ülke çapında sürdürülebilir yerleşme, kentleşme ve güvenli yapılaşmayı temin etmek üzere; planlama, projelendirme, yapım hizmetleri ile afete ilişkin hizmetleri teknolojik ve bilimsel gelişmelerden faydalanarak düzenleyici, denetleyici ve katılımcı bir anlayışla yapmak, yaptırmak misyonunun üstlenilmesi öngörülmektedir.
Türkiye'nin kaynaklarını ve yatırımlarını en verimli ve etkin bir şekilde kullanabilmesi için mekânsal planlama politikası ve kentsel politikayı tartışmaya başlaması gereklidir. Bu sosyal ve ekonomik olarak dengeli ve sürdürülebilir bir kalkınma için gerekli olduğu kadar doğal ve tarihi mirasın korunması ve sürdürülebilir kullanımı için, tüm yasal ve kurumsal yapımızı dönüştürmeye çalıştığımız AB sürecinde de ihtiyaç gösterecek bir alandır.
Avrupa Mekânsal Planlama Perspektifi (ESDP), tam üyelik müzakerelerine başlayan aday ülkelere görevler vermektedir. Özellikle değişik kurumlarca uygulanan kamu yatırımlarının ülke ve Avrupa sınırları içinde nasıl mekânsal etkiler yaratacağının açıklığa kavuşturulmasını beklemektedir.
Bu anlamda Türkiye'nin böyle bir mekânsal gelişme perspektifini AB mevzuat uyum süreci ile birlikte başlatmasına ihtiyaç vardır. AB gelecekteki Avrupa vizyonunu oluştururken, ESDP ile bu Avrupa'nın mekânsal gelişme modellerini tasarlamıştır. Türkiye'nin mevzuat uyumunu yaparken bu vizyonu kaybetmemesi gerekir.
Mekânsal planlama, tüm yönetim kademelerinde işbirliğini ve sektörler arası uyumu gerektirdiğinden ve özellikle ekonomik ve sosyal uyumun sağlanabilmesi amacına hizmet ettiğinden; Başbakanlık başkanlığında kurulan, Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulunun (YOİKK) 4. Teknik Alt Komitesinin aldığı kararlar önem taşımaktadır. Buna göre yatırımların doğru yer seçimi öncelikle güncel ve uyumlu bir veri altyapısına, ardından sağlıklı plan süreçlerinin oluşturulmasına bağlıdır.
Özellikle kentleşme ve kentsel dönüşüm gibi konuları 21. Yüzyılın gereklerine uyumlu hale getirmeye çalışan yeni imar yasasının Türkiye'nin AB üyelik vizyonu ve bunla gelecek yeni kavramları tartışmaya açması gereklidir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
24
4.PROGRAMIN VİZYONU
Sürdürülebilir kalkınma esasları dâhilinde, sağlıklı bir çevre, planlı ve düzenli yerleşme/şehirleşme ile güvenli yapılaşmayı, ülke kaynaklarını en ekonomik biçimde kullanarak, adil, verimli, etkili hizmet üretmek sureti ile sağlamak için, ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yaparak, katılımcı ve saydam ilişkiler içerisinde, ülke düzeyinde standardı sağlamak ve politikalar oluşturmak merkezi yönetim için önemli bir vizyondur. Yerel yönetimlerin ise bütüncül bir sistem içerisinde uygulamaya dönük icrai kapasitelerinin artırılması, bilim, fen ve hukuk kuralları çerçevesinde etkin ve yetkin idareler olarak mekâna yön vermeleri esastır. Kurumsal vizyon ve misyon; meslek alanının yaşadığı sorunlara odaklanarak, hızla çözüm üretmeyi hedeflemekte ve araştırma programının hedef ve vizyon/misyonu ile ortak payda oluşturmaktadır.
5.PROGRAMIN STRATEJİSİ
Bu programın stratejisi; ülkenin tamamına yakınının kent ve kır olarak, karasal ve kıyı alanları bütününde sorun saptama, envanter oluşturma, mekansal planlama ve uygulama altyapısı oluşturma ve geliştirme, durum analizi ve etkili/uygulanabilir plan süreçlerinin oluşturulması, afet yönetimi, yapılaşma ve altyapı için somut ve uygulama şansı olan araştırma/geliştirme projelerinin hazırlanması ve bu projelerin sonuçlarının yasal ve kurumsal tabana kavuşturulması olacaktır.
6.PROGRAMIN ÇALIŞMA ALANLARI VE PROJELERİ
Programın ana çalışma havuzları ve projeleri aşağıdaki gibidir;
B ? K A P B ? K A P
KIYIKIYIKENTLEŞME YAPI YAPI AFET AFET ALTYAPI ALTYAPI
B ? K A P B İ K A P
PLANLAMA
MEVZUAT KIYIKIYI
ALANLARI AFET AFET ALTYAPI ALTYAPI KIRSAL ALANLAR
EĞİTİM
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
25
6.1. Ortak Akıl Platformu ( TÜSSİDE Gebze-12-14 Haziran 2009)
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve TÜBİTAK işbirliği ile “Kamu Araştırma Programı Ortak Akıl Platformu” 12–14 Haziran 2009 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın çalışma ve görev alanı ile ilgili olarak,Ar-Ge ile çözülebilecek sorunlar veya giderilebilecek ihtiyaçlara yönelik strateji dokümanının oluşturulmasıdır. Çalışmaya; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yetkilileri, paydaş diğer kamu kuruluşları yetkilileri, araştırma kurum/kuruluşlarından uzmanları, Türkiye’de bu alanda çalışmalar yapan akademisyenler, özel kuruluş uzmanları, sivil toplum kuruluşları ve meslek kuruluşların temsilcilerinden oluşan 100 kişilik bir grup katılmıştır. Çalışma programı, TÜSSİDE’nin yürütücülüğünde, TÜSSİDE’nin Gebze’deki tesislerinde gerçekleştirilmiştir.
Programda gerçekleştirilen çalışmalar şöyledir:
1. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Ar-Ge açısından mevcut durumunun tespiti
2. Çalışma Alanları bazında Ar-Ge odaklı projelerin geliştirilmesi
3. Hazırlanacak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Kamu Araştırma Programı’nın Hayata
Geçirilmesine İlişkin Sorunların Tespiti ve Önerilerin Geliştirilmesi
Çalışma “kürsüden anlatma ve toplu dinleme konferansı” şeklinde değil, yaratıcı fikir oluşturma yöntem ve teknikleri kullanılarak, tüm katılımcıların tüm çalışmalara başından sonuna kadar aktif katılımı ile yazılı bilgi ve belge üretmeye yönelik olarak gerçekleştirilmiştir.
Ortak Akıl Toplantısı esnasında katılan uzmanlarca GZTF analizi yapılmış (13.06.2009); uzmanlarca tespit edilen noktalar üzerinde etkinlik değerlendirmesinin yer aldığı anket çalışması yapılmıştır (14.06.2009).
Aşağıda anketlere katılan üyelerin özelliklerinin işlendiği bir ön çalışma yer almaktadır.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
26
Veri 1: Kişisel Özellikler
Sektor
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Cumulative Yüzde
Kamu 52 59.1 59.1 59.1
Ozel 14 15.9 15.9 75.0
Universite 22 25.0 25.0 100.0
Geçerli
Toplam 88 100.0 100.0
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
27
Veri 2: Kişisel Özellikler
Uzmanlik
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Cumulative
Yüzde
Planlama 26 29.5 36.1 36.1
Muhendislik 33 37.5 45.8 81.9
Mimarlik 5 5.7 6.9 88.9
Diger 8 9.1 11.1 100.0
Geçerli
Toplam 72 81.8 100.0
Yanıt Yok 16 18.2
Toplam 88 100.0
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
28
Veri 3: Kişisel Özellikler
Tecrube
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Cumulative
Yüzde
0-10 Yil 14 15.9 18.7 18.7
10-20 Yil 30 34.1 40.0 58.7
20+ Yil 31 35.2 41.3 100.0
Geçerli
Toplam 75 85.2 100.0
Yanıt Yok 13 14.8
Toplam 88 100.0
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
29
6.2. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Ar-Ge açısından mevcut durumunun tespiti ve GZFT Analizi
Durum tespiti için ortak akıl platformu katılımcıları çalışma alanlarından bağımsız olarak 12 ayrı gruba bölünmüş ve her alan 3 grup tarafından çalışılarak GZFT analizi yapmışlardır. Aşağıda grupların analiz sonuçları sıralanmıştır.
GÜÇLÜ ALANLAR
Grup 1
1 Ülke ölçeğinde örgütlenmiş bir kurum yapısının olması
2 AB örneklerinin uygulama, mevzuat, düzenleme, politika, araçları denetleme boyutlarıyla inceleniyor olması
3 Ulusal afet arşiv sistemi ve bilgi envanter sistemi altyapısının kurulması
4 Her bölgeye uygun bina tipi ve malzeme belirlemesi
5 Kamu yararı konusunda gelişmiş kurumsal hassasiyete sahip olması
6 Devlet imkanlarını geniş ölçekte kullanabilmesi
7 İller Bankası ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü gibi planlama ve kentsel gelişmeye altyapı sağlayan kuruluşların var olması
8 Uzun yıllar boyunca ede edilen bilgi birikimi ve tecrübe
9 Meslek alanlarının değişine yapısına uygun yeni ürün ve stratejileri geliştirme çabası içinde olması
10 Yönetim kadrosunun ve çalışanlarının yeniliğe açık olması
11 Sahip olduğu arşiv alt yapısı
12 Mevzuat birikimi
Grup 6
1 Ar-Ge projelerini hayata geçirme gücü olan bir kurum niteliğinde olması
2 Özellikle alt ve üst yapı, afet konularında bilinen etkin bir kurum olması
3 Diğer kurumlara özellikle de mahalli idarelere rehberlik eden bir kurum olması
4 Ülke mekansal planlamasına ilişkin düzenleyici araçların ve standartların geliştirilmesi konusunda inisiyatif alması
5 Teknolojik gelişmelere açık teknolojik yenilikleri kullanan bir kurum olması
6 Planlama alanında sahip olduğu bilgi birikimi ve deneyimi olması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
30
7 Mekansal planlama sistemi ve anlayışının değiştirilmesi konusunda öncü kuruluş olma inisiyatifi
8 Teknolojik gelişmeye istekli personel gücü
9 Diğer kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliğine açık bir kurum olması
10 Altyapı, arıtma, atık su sistemleri kurumunda güçlü bir ortak
11 Alanında asırlık birikimi, kurumsal kültürü bulunması ve sürekliliği olması
12 Doğal varlıklar Anadolu’nun kent ve çevresinde biyo çeşitliliğin ve doğal varlıkların zenginliği
Grup 10
1 Ar-Ge çalışmalarının geliştirilmesine yönelik uygun örgüt ikliminin oluşmuş olması
2 Nitelikli personel ile genç kuşağın bir arada oluşu, sinerjik yapı
3 Ar-Ge çalışmalarına olanak tanıyacak geniş görev tamının varlığı
4 Teknik araştırma ve uygulamanın kurumsal varlığı
5 Planlama afet ve yapı alanında geniş bilgi ve deneyim sahibi olması
6 Üniversiteler ve STK’larla işbirliği isteği
7 Alanında yetkinlik ve rehberlik
8 Afet öncesi ve sonrası yapılacak planlama konusunda deneyim ve yetki
9 Yasaların oluşturulmasında üst kurul olarak görev alması
10 Merkez teşkilata bağlı kuruluşlar ve taşra teşkilatı olarak yurt genelindeki yaygınlığı
11 Geçmişten gelen misyonun büyüklüğü
12 Çalışma alanlarına yönelik mevzuat çalışmalarının, dünyadaki gelişmelere göre sürekli yenilenmesi ve geliştirilmesi
13 Var olan kurum kültürü ve kent, yapı konularında uygulamacı ve üretici olması
14 Araştırma ve geliştirmeye kaynak ayrılması ve ekip çalışması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
31
ZAYIF ALANLAR
Grup 2
1 Planlamada çok başlılık ile ilgili tedbir alınamaması, planlama ile ilgili tek otorite olabilme ile ilgili
2 Ülkede çalışma konusu ile ilgili “veri tabanı” (ortak) eksikliği Türkiye’nin acil-yapı envanter eksikliğini gidererek bu hususta tedbir alması. Bunu birileri görev edinecekler
3 Üniversite ve odalarca ortak projeler yürütmemesi
4 Yeni yaklaşım ve yöntemlerin uygulamaya geçmesini hızlandıracak kılavuz teknik şartname v.b. ikincil mevzuat hazırlanamaması
5 Planlama ve proje ölçeklerinde yeni norm standart, lejand. v.b. geliştirememesi
6 Afet risklerini azaltmaya yönelik planlama yapılmaması
7 Yapı denetimi, yapı malzemeleri, planlama sürecinin birbirinden koparılması, parçalanma, tek bir mevzuatın (bütünlüklü) içinde geliştirilmemesi
8 Ar-Ge çalışmalarına kurumsal ve yasal düzenleme geliştirilmemiş olması
9 İnovasyon çalışmalarının yetersizliği
10 Yapı malzemeleri yönetmeliğinde yaptırım uygulamasına engel olan akredite laboratuarların kurdurulamaması
11 Planlamada çok başlılık ile ilgili tedbir alınamaması, planlama ile ilgili tek otorite olabilme ile ilgili
Grup 5
1 Kent yaşamını kolaylaştıran projelerin oluşturulamaması
2 Bakanlığın merkezi kurum olarak çalışma alanı ile ilgili strateji ve standart geliştirmesi konusunda yetersizlik
3 Mekansal gelişmeleri takip etme, karar üretme v.b. süreçleri için bir bütün olarak ülke mekansal olanaklarının envanterinin oluşturulmamış olması
4 Afet politikaları ve kentsel riskler konusunda geliştirilen politikalarda yetersiz başarısızlıklar
5 Yenilenebilir enerjileri uygulama ve değerlendirmede yetersizlik
6 Konut içi ısı kayıplarının en aza indirilmesi için gerekli teknoloji kullanılması
7 Atamalar ve bilgi birikiminin ödüllendirilmesinde politik tercihlerin ön planda tutulması
8 Üniversite gibi araştırıcı kuruluşlarla yetersiz eşgüdüm
9 Kentleşme konusunda bir bilincin geliştirilmesinde önderlik yapamaması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
32
10 Kentleşme ve afet eğitimine yönelik yaşam boyu öğrenme konusunda proje geliştirememesi
Grup 8
1 Yapı konusunda tüm standartların tam olarak uygulanır olmaması
2 Sürdürülebilir energy efficient alt y4apı / yapı projelerinin hayata geçirilememesi
3 Yurtdışında benzer mevcut bakanlıkların yaptığı iyi / yararlı çalışmaların takip edilmemesi ya da edilememesi
4 AB müktesebatında hızlı uyum sağlamayı koordine edecek dinamizm eksikliği
5 Ar-Ge çalışmaları yok denecek kadar az
6 Kamu yapıları ve denetimlerinde varlık yönetimi eksiklikleri
7 Personelin Ar-Ge projeleri hakkında yeterli eğitim – donanım ve teşvike sahip olmaması
8 Siyasi otoritenin etkisinin fazla olması
9 Tamamlanmış inşaat projelerinde işletme yöntemlerinde innovate çözümlerin kullanım yetersizliği
10 Bakanlık bağlı ve ilgili kuruluşları arasındaki iletişimsizlik
FIRSATLAR
Grup 3
1 Çevre kirliliğinin önlemede Co2 solunumunu azaltma çalışmaları, Kyoto protokolü
2 Üniversitelerde Ar-Ge projelerinin uygulamaya daha yönelik olması yönündeki bilincin giderek artması
3 İklim koşullarının malzemelerin durabilitesi üzerindeki farklı etkileri ve buna bağlı olarak meydana gelen hasarların incelenmesi Ar-Ge için bir fırsattır
4 Dünyadaki teknolojik gelişmeler (yapı teknolojisindeki ilerlemeler)
5 Çalışma alanının sürekli gelişmesi (kentleşme, konutlaşma, hizmet alt yapısı v.s.)
6 Kentsel dönüşüm modeli oluşturulması konusunda Ar-Ge çalışması yapılması
7 Afet risklerini azaltmaya yönelik planlama yapılmasının zorunluluğu
8 Kalitesiz yapı malzemelerinin kullanılmış olması ve buna bağlı olarak yeni ürün arayışlarının araştırılması
9 “İmar ve şehircilik yasasa” hazırlıklarının / çalışmalarının gündemde olması
10 Yazılı kayıtların bilgisayar ortamına taşınmasıyla denetim ve takip edebilmenin doğru ve kolay olabilmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
33
Grup 7
1 Uluslararası afetler politikalaşmalardaki yeni düzenlemeler, önemli yöntem ve kaynaklar sağlama kapasiteleri sunmaktadır. Ulusal afet politikasında ülke düzeyinde ihtiyacın olması
2 Dünyada kıyı alanları yönteminin (bütünleşik) önem kazanması. Dünya deneyimimizle çevre ve planlama konularında yeni kurumsal ve yasal düzenlemelere geçilmiş olunması Türkiye için örnekler oluşturmaktadır
3 Ortak Akıl Platformu sonucunda kapasite artırımına yönelik projelerin oluşturulması Katılımcı planlama yaklaşımı çerçevesinde sorun ve potansiyellerin tartışılıyor olması (Ortak Akıl Platformu)
4 Hala bozulmamış doğal alanların varlığı, bunların planlamada korunması gerekliliği
5 Altyapı açısından (atık su, içme suyu) katı atık, deniz deşarjı v.b. AB uyum çerçevesinde belediyelerin yaptırma zorunluluğu
6 Ülke mekansal yapısındaki dönüşümlere müdahale etme fırsatı
7 Bilimsel çalışmalar ışığında yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesi, standartların sıkılaştırılması ve yeni parametrelerin eklenmesi
8 Gelişen teknolojik donanım ve güncel mevzuat uygulamalarıyla, yereldeki uygulamaları sağlıklı izleme ve denetleme potansiyeli
9 Küresel ısınma nedeniyle oluşan uluslararası anlamaların değerlendirilme olanağı
Grup 11
1 AB uyum projeleri
2 Üniversitelerde planlama-bilgi teknolojileri ortak çalışma programlarının oluşturulması ve bu konuda yetişmiş personel varlığı
3 Toplumun ve bireylerin güvenli, sağlıklı ortamlarda yaşama isteği
4 Bakanlığın görev konularının kamuoyunun gündeminde olması Örneğin: afet, deprem, kentleşme)
5 Ülkedeki uzman ve yetişmiş eleman sayısındaki artış
6 İmar ve yapılaşma konularında Bakanlığın en tanınmış ve tecrübeli kurum olarak tanınması
7 Teknolojideki gelişmeler
8 Yurtdışı destekli projelerle ülke içinde araştırma ve geliştirme çalışmaları yapabilmek
9 Özellikle Kültür Bakanlığı ile işbirliği yaparak tarihi yapılarla ilgili projeler yaptırmak
10 Teknolojideki gelişmeler sayesinde çevre ile uyumlu kentleşme
11 Çarpık kentleşme ve yapılaşmaya karşı kamuoyunun oluşmaya başlaması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
34
TEHDİTLER
Grup 4
1 Yapılaşma / afet planlama alanında çok fazla kurumun yetkili olması
2 Genel olarak kamudaki bilgi bankası ağının sağlıklı işlememesi
3 Üniversite, özel sektör ve kamu kuruluşları arasındaki bağın yetersiz olması
4 Siyasi gücün bürokrasinin bilgi birikimi ve deneyimi ile uyumlu çalışamaması
5 Bakanlığın vizyonunun uygulamaya geçilecek siyasi güce sahip olmaması
6 TOKİ’nin özel yetkisi ve uygulamaları Bayındırlık Bakanlığını tehdit etmektedir
7 Bakanlığın çalışmalarına yapılabilecek siyasi müdahale ve baskılar
8 Kamuoyunda güvenli / planlı yapılaşmanın öneminin tam kavranamaması
9 Yerel yönetimlere yetki devri (yerelin teknik kapasitesinin zayıflığı), (belediye,özel idare v.b.)
10 Her kurumun kendi planlama etkinliğini yaratacak yasal düzenleme girişimleri
11 Kurumsal hafızanın yok edilmesi
12 Bakanlığın ilgi alanlarında hızlı değişim ve gelişmeler olması
13 Tek bir yapı mevzuatı olmaması (tek kanun)
14 Diğer kurumların yetişmiş personeli daha iyi şartlar karşılığında kendine çekmesi
15 Planlama / yapılaşma / afet konularında uygulamayı yapan yerel yönetimleri denetim yetkisinin teknik bir bakanlık olmayan İçişleri Bakanlığına ait olması
Grup 9
1 Kıt kaynaklı olan toprağın ve kıyıların korunmaması
2 Bakanlık için Ar-Ge proje havuzunun bulunmaması
3 Ülke genelinde halen afet tehlike haritalarının hazırlanamaması
4 Tüketici bilincinin oluşmamış veya yetersiz olması
5 Dış pazarlardan giren inşaat malzemeleri (örneğin Çin’den)
6 Yeni yapı malzemelerinin standartlarının geliştirilmesinde geç kalınması
7 Nitelikli personelin başka kurumlara geçmek istemesi, deneyimli ve güçlü beyinlerin değerlendirilmemesi
8 Üst politikalar, yetkilerin başka kurumlara verilmesi
9 Çarpık kentleşme
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
35
Grup 12
1 Farklı kurumların BİB’in yetki alanına girmesi (yetki karmaşası)
2 Bakanlık üzerindeki devlet politikalarının siyasi irade ile sürekli değişmesi
3 Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle kentsel ihtiyaçların artması
4 Dünyada / uluslararası ölçekte kentleşme – planlama konularındaki gelişmelerin takibinin yetersizliği
5 Ar-Ge alanının genel düzenleyici ve yöntem / metodoloji geliştiren mevzuat eksikliği
6 Ar-Ge konusunda ulusal politikaların eksikliği ya da etkin uygulanmasındaki zorluklar desteklenmemesi
7 İmar planlarının bir “rant” aracı olarak görülmesi ve siyasetin planlar üzerindeki etkisi (bilimsellikten uzak planlama)
8 Kamu çalışanları arasındaki ücret farklılıkları (kurumlar arasında)
6.3. Çalışma Alanları Bazında Ar-Ge Odaklı Projelerin Geliştirilmesi
Çalışmanın bu aşamasında katılımcılardan mevcut durum analizi çalışmasında belirlenen iç ve dış etkenleri dikkate alarak ve kendilerinin tercihleri doğrultusunda belirlenen çalışma havuzları bazında Ar-Ge içerikli projeler geliştirmeleri istenmiştir. Aşağıda çalışma havuzları ve hangi grubun hangi havuzda proje geliştirdikleri belirtilmiştir.
Grup No Havuz Kodu Çalışma Havuzu Kapsamı
Grup 1 BİKAP H.1.Planlama veMevzuat
Grup 2 BİKAP H.2.Kıyı Alanları
Grup 3 BİKAP H.3. Kentleşme
Grup 4 BİKAP H.3.Kentleşme
Grup 5 BİKAP H.4.Kırsal Alanlar
Grup 6 BİKAP H.5.Altyapı, arıtma ve atık su sistemleri
Grup 7 BİKAP H.6.Yapı
Grup 8 BİKAP H.6. Yapı
Grup 9 BİKAP H.7. Afet
Grup 10 BİKAP H.8. Eğitim
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
36
Toplam 165 projenin üretildiği çalışmada projelerin çalışma havuzlarına ve gruplara göre özeti aşağıdadır.
6.4.Gruplar Bazında Ortak Akıl Toplantısında Üretilen Tüm Proje Adları:
Grup 1 (Planlama)
1 Bütüncül mekansal planlama sisteminin ilke ve esaslarının oluşturulması
2 Her tür ve ölçekteki planlama sürecine katılım için model geliştirilmesi
3 Yöresel değerleri içselleştiren bir planlama modeli oluşturulması projesi
4 Planlama veri altyapısının geliştirilmesi projesi
5 Türkiye’de yerleşme merkezlerinin fonksiyonel kademelenmesi projesi
6 Planlamada denetimin ilke ve esaslarının oluşturulması projesi
7 Enerji etkin planlama ilke ve esaslarının oluşturulması
8 Planlamada koruma alanlarına yönelik araçların geliştirilmesi projesi
9 Plan uygulama araçlarının geliştirilmesi projesi
10 Stratejik ÇED sürecinin planlamaya entegrasyonu projesi
Grup 2 (Kıyı)
1 Kıyı erozyonunu önleme araştırma projesi
2 Kıyı alanlarının uzaktan algılama sistemleri ile izlenmesi ve denetlenmesi projesi
3 KKÇ tespitinde uzaktan algılama ve CBS ile bir model oluşturulması projesi
4 Kıyı alanları yönetim modelinin uygulanması için mekanizma geliştirilmesi projesi
5 Ulusal Kıyı Alanları Stratejisi Araştırma Projesi
6 Bütünleşik Kıyı Alan Planlaması Süreç Tasarım Projesi
7 Kıyı kenar çizgilerinin tamamlanması ve sayısallaştırılması projesi
8 Onaylanan kıyı yapılarının kıyı ve ekosisteme etkilerinin araştırılması projesi
9 Kıyı yapıları ve uygulamaları mevcut durum (envanter) araştırma projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
37
10 Kıyı Mühendisliği veri toplanması ve araştırma projesi
11 Bölgelere göre sahil şeridi derinliklerinin araştırılması projesi
12 Kıyı alanlarında planlama ve uygulama koordinasyon usullerinin araştırılması projesi
13 Kıyı alanları veri/bilgi sistemi oluşturulması (araştırma projesi)
14 Kıyı yapılarının verimliliğinin araştırılması projesi
15 Kıyı koruma yapılarının projelendirilmesi kriterleri araştırma projesi
Grup 3 (Kentleşme)
1 Kentsel karbon emisyonunun ölçülmesine yönelik göstergelerin belirlenmesi
2 Kentsel büyüme simülasyon modellerinin geliştirilmesi
3 Kentsel dönüşüm alanı belirleme ölçütleri
4 Kent planlama süreçlerinde aktif katılımı düzenleyici mevzuat oluşturulması
5 Arazi kullanımı ve ulaşımın bütünleştirilmesine yönelik modelleme tekniklerinin geliştirilmesi
6 Mekansal planlama, yapılaşma, uygulama, denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin niteliklerinin belirlenmesi
7 Kentleri kullanım ve yönlendirme sistemi projesi
8 Sürdürülebilirlik odaklı arazi kullanım biçimleriyle ulaşım talep yönetimi politikalarının geliştirilmesi
9 Mekansal planlama ilişkin ulusal veritabanı modelinin oluşturulması
10 Kentler hepimizindir projesi
11 Kentsel yaşam kalitesi göstergeleri ve veri tabanı oluşturulması
12 Yaşanabilir konut ve konut çevresi
13 Kentsel bilgi altyapısının geliştirilmesine yönelik envanter oluşturulması “kent arşivi ve şehir müzesi”
14 Şehircilik ve kentleşme terminolojisinin belirlenmesi projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
38
15 Kentsel proje geliştirmeye yönelik proje döngüsü kılavuzunun hazırlanması
16 BİB Ar-Ge merkezi kurulması (veya Genel Müdürlüğü)
17 Güneş-Kent Ar-Ge projesi
18 Kültür-Kenti araştırma –geliştirme projesi
19* Planlamada katılım süreçlerine yönelik yeni mevzuat düzenlenmesi
20* Kentsel risklerin belirlemesi, sakınım planlarının hazırlanmasına yönelik süreç tasarımı
21* Bölgesel ölçekte planlama için temel oluşturacak bölgelerin belirlenmesi
22* Göçün kentleşme üzerine etkilerinin irdelenmesi
23* Hemşerilik karşısında kentlilik bilincinin geliştirilmesi
24* Kültür-coğrafya eksenli kentsel koruma ve peyzaj restorasyonu el kitabı
25* Sürdürülebilirlik odaklı kentsel planlama yapımı ve değerlendirme esaslarının araştırılması projesi
26* Kentsel gelişme projelerinin finansmanında “yapılandırılmış finansman” yöntemlerinin kullanılabilirliğine yönelik fizibilite çalışması
27* Kentsel projelerin uygulanmasına yönelik kamu-özel sektör işbirliği yöntemlerinin
geliştirilmesi
28* Yerel kalkınmada yerel üretim potansiyellerinin harekete geçirilmesi
29* Nüfusun dengeli dağılımına yönelik teşvik kriterlerinin belirlenmesi
(* Bu proje önerileri için, Ar-Ge Proje Formu doldurulmamıştır.)
Grup 4 (Kentleşme)
1 Kent estetiğinin oluşturulmasına yönelik kriterlerin ve standartların belirlenmesi projesi
2 Planlama ve tasarım standartlarının özel koşullara göre geliştirilmesi projesi
3 Kent estetiğinin oluşturulmasına yönelik kriterlerin ve standartların belirlenmesi projesi
4 Binalarda ısı yalıtım (mantolama) sisteminin oluşturulması ve kent estetiğinin sağlanması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
39
5 Afet önlemli planlama yaklaşımlarının her tür ve ölçekte plan yapım süreci ile bütünleştirilmesine yönelik ikincil mevzuat düzenlemelerinin yapılması
6 BİB-TAU Genel Müdürlüğü’nün ülkesel/bölgesel/kentsel risk azaltma (sakınım) planlaması çalışmalarını programlaması için gerekli mevzuat (ve kadro) düzenlemelerini belirleme projesi
7 Yüksek tehlike / riskler gösteren yerleşmelere ait imar planlarında afetler açısından zayıflıklar
8 Afetler ve planlama terimler sözlüğü hazırlanması
9 Türkiye yerleşmelerinde doğal ve teknolojik tehlikeler ile iklim değişikliği tehlikeleri ve riskler
10 İstanbul’da yapı güçlendirme ile toplu kentsel yenileme uygulamalarının karşılaştırmalı fizibilitesi
11 Ulusal / kentsel / yerel platformların geliştirilmesi ve yönetimi
12 İstanbul sanayi kuruluşlarının deprem tehlikesi karşısında riskleri
Grup 5 (Kırsal)
1 Merkez nitelikli köylerde yerleşme planlarının fayda-maliyet analizine dayalı geliştirilmesi
2 Enkaz yönetiminin geliştirilmesi
3 Köy yerleşik alanlarının belirlenmesinde yeni kriterlerin geliştirilmesi
4 Kırsal afet risk analizinin yerleşme planlarına entegrasyonu
5 Sürdürülebilir kırsal ekonomik yapının geliştirilmesi
6 Kırsal alanda yapılan büyük projelerde yerel nüfusu yerinde tutacak yeni uygulama araçlarının araştırılması - geliştirilmesi
7 Orman, yayla, balıkçı köyleri, mezra yerleşim alanları belirlenerek planlama ve uygulama alanlarının belirlenmesi projesi
8 Kırsal alanda kaybolmaya yüz tutmuş yöresel mimari özellikleri belirlenerek sürdürülebilir gelişimin sağlanması
9 Kırsal planlama uygulama araçlarının geliştirilmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
40
10 Ekolojik açıdan kırsal hassas bölgeleri saptanarak bu bölgelerin korunması için kırsal yerleşmelerde katı atık, arıtma, yerleşme, çevre dostu enerji politikası öncelikleri bazında teknik altyapı geliştirme projesi
11 Kırsal yerleşmeleri tanımlama kriterlerini belirleyerek kırsal alanların tanımlanması
12 Ket baskı altında kalan köylerde mekan – plan – yapılaşma sorunlarının çözümü projesi
13 Kent çevresindeki tarım alanlarının korunması projesi
14 Köy içi / dışı ulaşım ağının geliştirilmesi
15 Kırsal alanda alternatif enerji modellerinin araştırılması ve buna uygun yapı ve yerleşim modellerinin geliştirilmesi
16 Kırsal alanlarda kültürel ve ekonomik kalkınma Ar-Ge projesi: Bir model önerisi
17 Kırsal yerleşme planlaması politika ve strateji belirleme projesi
18 Kırsal yerleşme planlamasında kırsal korunun araştırılması ve entegrasyonu
19 Kırsal sosyal konut ihtiyaç tespiti
20 Yeniden iskan uygulamalarına ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi
21 Kırsal alanlarda biyotop haritalarının oluşturulması projesi
22 Merkez köylerin belirlenmesinde CBS tabanlı köy envanterlerinin kullanılması ve CBS’nin kırsal planlamaya entegrasyonu projesi
23 Köyde yaşayanların düzenli, güvenli ve sağlıklı yapılaşmasının önemi konusunda bilinçlendirilmesi
24 Kırsal alanlarda güneş enerjili sistemlerin kullanımına yönelik araştırma geliştirme projesi
25 Güneşköy Ar-Ge Projesi
26 Kültür-Köyü Araştırma –Geliştirme Projesi
Grup 6 (Altyapı)
1 Kentsel alanlarda artan su ihtiyacının karşılanmasını destekleyebilecek sürdürülebilir çözümlerin araştırılması
2 Atık su arıtımında kullanılmak üzere; az alan gerektiren, işletme kolaylığı sağlayan yeni teknolojiler (MBR, v.b.) geliştirilmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
41
3 Yer altı suyunun yeni yöntemlerle araştırılması
4 İçme-kullanma sularındaki arseniğin giderilmesi için en uygun teknolojilerin belirlenmesi
5 Türkiye’nin içme ve kullanma suyu tüketim alışkanlıklarının tespiti
6 İçme suyu sistemlerinde kullanılan malzemelerden (yapı malzemeleri ve kullanılan kimyasal maddeler) kaynaklanan sorunların tespiti ve giderilmesi
7 Su arıtma sistemlerinde membran yerine moleküller elek özellikli sentetik zeolit plaka kullanımı projesi
Grup 7 (Yapı)
1 Güneş mimarisi uygulama projesi) Güneşe uygun mimari tasarım oluşturma ve
rehber haline getirme
2 Doğal enerjilerin örgütlenmesine ve yönlendirilmesine yönelik proje
3 Yağmur suyu, gri suyu ve siyah suyun arttırılarak kullanımını sağlayacak sistemlerin
araştırma projesi
4 İçme suyu ile temas eden yapı malzemelerinin zararlarını azaltacak yöntemlerin
araştırılması
5 Kendiliğinden yerleşen betonlar için ulusal tasarım rehberi hazırlanması
6 Kamu ve özel yapılar bilgi sistemi
7 Borlu Aktif Belit Çimentosunun (TS 13353 beton yapılarda kullanılabilirliğinin
araştırılması
8 Ülkemiz yapı denetim sisteminin belirlenmesi
9 Yapı ile ilgili mevzuat araştırması
10 Binaların enerji verimliliğine uygun hale getirilmesi için kullanılan izolasyon
malzemelerinin radyoaktivitelerinin araştırılması
11 (Smart Building) akıllı bina
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
42
12 Yaşam boyu maliyet hesaplama yöntemi
13 Halkın inşaat projesine katkısını sağlayacak yazılım
14 Kamera yönetim sistemi (Camera management system)
15 Engellilerin yaşamını kolaylaştıran binalar
16 Sürdürülebilir ve park sorunsuz binalar
17 Sıva ve harçlardan kireç yerine alternatif çevre dostu malzemeleri uçucu kil, cüruf
gibi malzemelerin kullanılmasının araştırılması
18 Uçucu kil, cüruf gibi atık malzemelerin yapısal olmayan yapı elemanı üretiminde (tuğla, briket, parke taşı, bordür) kullanımının araştırılması
19 Performansa dayalı yapı mevzuatı oluşturulabilmesi için bina performansının ölçümüne dönük yöntemlerin geliştirilmesi
20 Yapı sektöründeki firma ve kişilerin davranış ve çalışma metotlarının puanlanması
ve kıyaslanması (bencmarking)
21 Kırsal kesimlerde yaşayan insanların konularında yöresel hafif agrega ile üretilmiş
yapı elemanlarının araştırılması
22 Katı atıkların betonda kullanılmasının araştırılması
23 Yeni tip moleküler beton katkıları geliştirilerek çok yüksek dayanımlı beton üretimi
24 Doğal çimentolar
25 Ulusal ve yeşil bina değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi
26 Beton durabilitesi ve beton bileşenlerinin hızlandırılmış yöntemle irdelenmesi
27 İnşaat atıklarının dönüşümü
28 Jeopolimerlerle çevreci bağlayıcılar
29 Gerek numune yapı üzerine yarı dinamik yatak yük uygulaması
30 Kalıp yağları (doğada çözünen)
31 Madencilik alanlarındaki yapılaşmalara kazı faaliyetlerinin etkilerinin araştırılması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
43
32 Krom VI indirgeyici
33 Gençleşmiş kille hafif agrega
34 Yenilenebilir enerji kaynak entegreli binalar
35 Yapı malzemelerindeki radyoaktivitelerin araştırılması
36 Türkiye radon haritasının çıkartılması
Grup 8 (Yapı)
1 Yapı malzemeleri standartları, yangın yönetmeliği ile Bayındırlık Bakanlığı teknik şartname ve yönetmeliklerin uyumlaştırılması
2 Yapıların deprem sonrası güç kaybının ölçümlenerek yapının kullanılabilirliğinin tespiti ve kalan ömrünün hesaplanması
3 Bayındırlık Bakanlığı’nca envanter ve varlık yönetimi modeli geliştirilmesi
4 Binalarda ısı yalıtımı
5 Optimum (ses) yalıtımlı duvar seçilmesine yönelik model geliştirilmesi
6 Yapı eleman ve malzemelerinin bilgisayar destekli takip yöntemleri ile üretim-montaj süreçlerinde takip edilmesi
7 Bina bilgi modelleri yardımıyla proje kontrol ve onay mekanizması geliştirilmesi
8 Çok yüksek mukavemetli betonun yapılarda kullanımına yönelik olarak gerekli Standart ve yönetmelik adaptasyonu yapılması
9 Prefabrike yapı elemanlarının bağlantı detaylarının irdelenmesi ve deprem şartnamelerine uygun detayların oluşturularak standartlaştırılması
10 Beton ve inşaat atıklarının geri dönüşümünün sağlanarak yeniden beton ana girdisi olarak kullanımının sağlanması
11 Performansa dayalı bina sertifikasyon sistemi önerilmesi
12 Çok yüksek mukavemetli betonun yapılarda kullanımına yönelik olarak gerekli Standart ve yönetmelik adaptasyonu yapılması
13 Tüm binalardaki baca envanterinin çıkarılması
14 Haksız rekabetin önlenmesi projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
44
15 Performansa dayalı yapı mevzuatı
16 Binalarda enerji verimliliği finansman modelleri ve teşvik modelleri
17 Yağış yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde bahçe çatı tasarımının yaygınlaştırılması
18 Pasif evlere (enerji tasarrufu yapılara) yönlenme
19 Konforlu iç iklim şartlarının oluşturulması
20 Prefabrik yapı elemanlarının montaj ve nakil yöntemlerinin geliştirilmesi
21 Bilgisayar ortamında bina tasarımına getirilecek standartlar ile disiplinler arası koordinasyon sağlanmasına yönelik bir çalışma
22 Geçici veya kalıcı olarak inşa edilen yapılarak dair yapım işlerinin bütünlüğüne yönelik ortak bir üst mevzuatın oluşturulması
23 Daha hafif yapı malzemelerinin araştırılması, dolgu elemanları ve taşıyıcı maddeler
24 Yangına dayanıklı modüler, ekonomik, ince baca şaftlarının geliştirilmesi
25 Yapı malzeme yönetmeliğinin uygulanabilmesi için baca laboratuarının kurulması,akredite edilmesi
26 Biokütle malzeme araştırması
Grup 9 (Afet)
1 Türkiye’de çığ tahmini ve erken uyarı sisteminin kurulması
2 Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde (pilot il için) akma tipi kütle hareketlerinin enken uyarı sistemi ile takibi ve tahmini
3 Türkiye deprem erken uyarı ve acil müdahale sistemleri
4 Türkiye heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanmasında uydu ve GIS teknolojilerinin kullanılması
5 Çığ tehlike haritalarının hazırlanmasında uzaktan algılama tekniklerinin kullanımının araştırılması
6 Yerleşim birimlerini tehdit eden jeomedikal afetlerin araştırılması, sınıflandırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi
7 Ege çöküntü bölgesinde küresel iklim değişimine bağlı olarak gelişen yüzey yenilmelerinin ve mekanizmalarının araştırılması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
45
8 Kuzey Anadolu fay sistemi, Doğu Anadolu fay sistemi ve Ege çöküntü bölgeleri yüzey faylanması tehlike zonlarının (tampon bölge) belirlenmesi ve Türkiye yüzey faylanması tehlike zonu yasası.
9 Ege ve Akdeniz kıyıları boyunca eski tsunami izlernin araştırılması
10 Tarihi yapıların güvenlik tespiti ve güçlendirilmesi projesi
11 Ülkemizdeki çığ önlem yapılarının tasarımında kullanılacak hesap esaslarının belirlenmesi
Grup 10 (Eğitim)
1 “Bacacı” eğitim müfredatının yapılması
2 Etkilenebilirlikleri yüksek bireyler (kadınlar, çocuklar, engelliler) için uygun afet eğitim
materyallerinin hazırlanması ve afet eğitimine yönelik tekniklerin geliştirilmesi.
3 Kentlilik bilincinin oluşturulmasında yetişkinlere yönelik eğitim yöntem ve
tekniklerinin geliştirilmesi
4 Yerel yönetimlerde fen ve imar işlemlerinde çalışan personelin eğitim ihtiyacının
tespiti ve buna yönelik eğitim tekniklerinin araştırılması, geliştirilmesi projesi
6.5. Bakanlığımızca Ar-Ge Kapsamında Değerlendirilen Projeler
Grup 1 (Planlama)
1 Bütüncül mekansal planlama sisteminin ilke ve esaslarının oluşturulması
2 Her tür ve ölçekteki planlama sürecine katılım için model geliştirilmesi
3 Yöresel değerleri içselleştiren bir planlama modeli oluşturulması projesi
4 Planlama veri altyapısının geliştirilmesi projesi
5 Türkiye’de yerleşme merkezlerinin fonksiyonel kademelenmesi projesi
6 Planlamada denetimin ilke ve esaslarının oluşturulması projesi
7 Enerji etkin planlama ilke ve esaslarının oluşturulması
8 Planlamada koruma alanlarına yönelik araçların geliştirilmesi projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
46
9 Plan uygulama araçlarının geliştirilmesi projesi
10 Stratejik ÇED sürecinin planlamaya entegrasyonu projesi
Grup 2 (Kıyı)
1 Kıyı erozyonunu önleme araştırma projesi
2 Kıyı alanlarının uzaktan algılama sistemleri ile izlenmesi ve denetlenmesi projesi
3 KKÇ tespitinde uzaktan algılama ve CBS ile bir model oluşturulması projesi
4 Kıyı alanları yönetim modelinin uygulanması için mekanizma geliştirilmesi projesi
8 Onaylanan kıyı yapılarının kıyı ve ekosisteme etkilerinin araştırılması projesi
9 Kıyı yapıları ve uygulamaları mevcut durum (envanter) araştırma projesi
10 Kıyı Mühendisliği veri toplanması ve araştırma projesi
11 Bölgelere göre sahil şeridi derinliklerinin araştırılması projesi
12 Kıyı alanlarında planlama ve uygulama koordinasyon usullerinin araştırılması projesi
13 Kıyı alanları veri/bilgi sistemi oluşturulması (araştırma projesi)
14 Kıyı yapılarının verimliliğinin araştırılması projesi
15 Kıyı koruma yapılarının projelendirilmesi kriterleri araştırma projesi
Grup 3 (Kentleşme)
1 Kentsel karbon emisyonunun ölçülmesine yönelik göstergelerin belirlenmesi
2 Kentsel büyüme simülasyon modellerinin geliştirilmesi
3 Kentsel dönüşüm alanı belirleme ölçütleri
4 Kent planlama süreçlerinde aktif katılımı düzenleyici mevzuat oluşturulması
5 Arazi kullanımı ve ulaşımın bütünleştirilmesine yönelik modelleme tekniklerinin geliştirilmesi
6 Mekansal planlama, yapılaşma, uygulama, denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin niteliklerinin belirlenmesi
7 Kentleri kullanım ve yönlendirme sistemi projesi
8 Sürdürülebilirlik odaklı arazi kullanım biçimleriyle ulaşım talep yönetimi politikalarının geliştirilmesi
9 Mekansal planlama ilişkin ulusal veritabanı modelinin oluşturulması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
47
10 Kentler hepimizindir projesi
11 Kentsel yaşam kalitesi göstergeleri ve veri tabanı oluşturulması
12 Yaşanabilir konut ve konut çevresi
13 Kentsel bilgi altyapısının geliştirilmesine yönelik envanter oluşturulması “kent arşivi ve şehir müzesi”
14 Şehircilik ve kentleşme terminolojisinin belirlenmesi projesi
15 Kentsel proje geliştirmeye yönelik proje döngüsü kılavuzunun hazırlanması
16 BİB Ar-Ge merkezi kurulması (veya Genel Müdürlüğü)
17 Güneş-Kent Ar-Ge projesi
18 Kültür-Kenti araştırma –geliştirme projesi
Grup 4 (Kentleşme)
1 Kent estetiğinin oluşturulmasına yönelik kriterlerin ve standartların belirlenmesi projesi
2 Planlama ve tasarım standartlarının özel koşullara göre geliştirilmesi projesi
4 Binalarda ısı yalıtım (mantolama) sisteminin oluşturulması ve kent estetiğinin sağlanması
5 Afet önlemli planlama yaklaşımlarının her tür ve ölçekte plan yapım süreci ile bütünleştirilmesine yönelik ikincil mevzuat düzenlemelerinin yapılması
6 BİB-TAU Genel Müdürlüğü’nün ülkesel/bölgesel/kentsel risk azaltma (sakınım) planlaması çalışmalarını programlaması için gerekli mevzuat (ve kadro) düzenlemelerini belirleme projesi
7 Yüksek tehlike / riskler gösteren yerleşmelere ait imar planlarında afetler açısından zayıflıklar
8 Afetler ve planlama terimler sözlüğü hazırlanması
9 Türkiye yerleşmelerinde doğal ve teknolojik tehlikeler ile iklim değişikliği tehlikeleri ve riskler
10 İstanbul’da yapı güçlendirme ile toplu kentsel yenileme uygulamalarının karşılaştırmalı fizibilitesi
11 Ulusal / kentsel / yerel platformların geliştirilmesi ve yönetimi
Grup 5 (Kırsal)
1 Merkez nitelikli köylerde yerleşme planlarının fayda-maliyet analizine dayalı geliştirilmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
48
2 Enkaz yönetiminin geliştirilmesi
3 Köy yerleşik alanlarının belirlenmesinde yeni kriterlerin geliştirilmesi
7 Orman, yayla, balıkçı köyleri, mezra yerleşim alanları belirlenerek planlama ve uygulama alanlarının belirlenmesi projesi
9 Kırsal planlama uygulama araçlarının geliştirilmesi
10 Ekolojik açıdan kırsal hassas bölgeleri saptanarak bu bölgelerin korunması için kırsal yerleşmelerde katı atık, arıtma, yerleşme, çevre dostu enerji politikası öncelikleri bazında teknik altyapı geliştirme projesi
11 Kırsal yerleşmeleri tanımlama kriterlerini belirleyerek kırsal alanların tanımlanması
15 Kırsal alanda alternatif enerji modellerinin araştırılması ve buna uygun yapı ve yerleşim modellerinin geliştirilmesi
18 Kırsal yerleşme planlamasında kırsal korunun araştırılması ve entegrasyonu
19 Kırsal sosyal konut ihtiyaç tespiti
20 Yeniden iskan uygulamalarına ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi
23 Köyde yaşayanların düzenli, güvenli ve sağlıklı yapılaşmasının önemi konusunda bilinçlendirilmesi
25 Güneşköy Ar-Ge Projesi
26 Kültür-Köyü Araştırma –Geliştirme Projesi
Grup 6 (Altyapı)
1 Kentsel alanlarda artan su ihtiyacının karşılanmasını destekleyebilecek sürdürülebilir çözümlerin araştırılması
2 Atık su arıtımında kullanılmak üzere; az alan gerektiren, işletme kolaylığı sağlayan yeni teknolojiler (MBR, v.b.) geliştirilmesi
3 Yer altı suyunun yeni yöntemlerle araştırılması
4 İçme-kullanma sularındaki arseniğin giderilmesi için en uygun teknolojilerin belirlenmesi
5 Türkiye’nin içme ve kullanma suyu tüketim alışkanlıklarının tespiti
6 İçme suyu sistemlerinde kullanılan malzemelerden (yapı malzemeleri ve kullanılan kimyasal maddeler) kaynaklanan sorunların tespiti ve giderilmesi
7 Su arıtma sistemlerinde membran yerine moleküller elek özellikli sentetik zeolit plaka kullanımı projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
49
Grup 7 (Yapı)
4 İçme suyu ile temas eden yapı malzemelerinin zararlarını azaltacak yöntemlerin
araştırılması
6 Kamu ve özel yapılar bilgi sistemi
12 Yaşam boyu maliyet hesaplama yöntemi
19 Performansa dayalı yapı mevzuatı oluşturulabilmesi için bina performansının ölçümüne dönük yöntemlerin geliştirilmesi
20 Yapı sektöründeki firma ve kişilerin davranış ve çalışma metotlarının puanlanması
ve kıyaslanması (bencmarking)
25 Ulusal ve yeşil bina değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi
27 İnşaat atıklarının dönüşümü
Grup 8 (Yapı)
5 Optimum (ses) yalıtımlı duvar seçilmesine yönelik model geliştirilmesi
Grup 9 (Afet)
1 Türkiye’de çığ tahmini ve erken uyarı sisteminin kurulması
2 Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde (pilot il için) akma tipi kütle hareketlerinin enken uyarı sistemi ile takibi ve tahmini
3 Türkiye deprem erken uyarı ve acil müdahale sistemleri
4 Türkiye heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanmasında uydu ve GIS teknolojilerinin kullanılması
5 Çığ tehlike haritalarının hazırlanmasında uzaktan algılama tekniklerinin kullanımının araştırılması
6 Yerleşim birimlerini tehdit eden jeomedikal afetlerin araştırılması, sınıflandırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi
7 Ege çöküntü bölgesinde küresel iklim değişimine bağlı olarak gelişen yüzey yenilmelerinin ve mekanizmalarının araştırılması
8 Kuzey Anadolu fay sistemi, Doğu Anadolu fay sistemi ve Ege çöküntü bölgeleri yüzey faylanması tehlike zonlarının (tampon bölge) belirlenmesi ve Türkiye yüzey faylanması tehlike zonu yasası.
9 Ege ve Akdeniz kıyıları boyunca eski tsunami izlernin araştırılması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
50
10 Tarihi yapıların güvenlik tespiti ve güçlendirilmesi projesi
11 Ülkemizdeki çığ önlem yapılarının tasarımında kullanılacak hesap esaslarının belirlenmesi
Grup 10 (Eğitim)
1 “Bacacı” eğitim müfredatının yapılması
3 Kentlilik bilincinin oluşturulmasında yetişkinlere yönelik eğitim yöntem ve
tekniklerinin geliştirilmesi
4 Yerel yönetimlerde fen ve imar işlemlerinde çalışan personelin eğitim ihtiyacının
tespiti ve buna yönelik eğitim tekniklerinin araştırılması, geliştirilmesi projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
51
6.6. Gruplar Bazında Ortak Akıl Toplantısında Üretilen Tüm Projelere ait Tanıtım Formları (Bakanlığımızca Ar-Ge kapsamında değerlendirilen projeler form
üzerinde “ ∆ “ ile işaretlenmiştir)
Grup 1 (Planlama)
1 Bütüncül mekansal planlama sisteminin ilke ve esaslarının oluşturulması
2 Her tür ve ölçekteki planlama sürecine katılım için model geliştirilmesi
3 Yöresel değerleri içselleştiren bir planlama modeli oluşturulması projesi
4 Planlama veri altyapısının geliştirilmesi projesi
5 Türkiye’de yerleşme merkezlerinin fonksiyonel kademelenmesi projesi
6 Planlamada denetimin ilke ve esaslarının oluşturulması projesi
7 Enerji etkin planlama ilke ve esaslarının oluşturulması
8 Planlamada koruma alanlarına yönelik araçların geliştirilmesi projesi
9 Plan uygulama araçlarının geliştirilmesi projesi
10 Stratejik ÇED sürecinin planlamaya entegrasyonu projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
52
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 1
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Bütüncül mekansal planlama sisteminin ilke ve esaslarının oluşturulması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkesel, bölgesel, yerel plan kademelenmesi, plan türleri, dili ve içeriği ile kurumsal eşgüdüm ve yetkilerin belirlenmesi
Beklenen çıktılar Mevzuat değişikliği Kanun ve ikincil mevzuat kılavuzları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Planlama alanındaki çok başlılık, yetki karmaşası, üst ölçekli plan kavramının yanlış tanımlanması
Mevcut durum Planlamada çok başlılık ortadan kalkacak, planlar arasında kademeli birliktelik sağlanacak
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Müşteri: • Kültür ve Turizm Bakanlığı • Çevre ve Orman Bakanlığı • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Yürütücü: • Bakanlık ve ilgili kurumlar
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
53
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Her tür ve ölçekteki planlama sürecine katılım için model geliştirilmesi
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yeni oluşturulacak mekansal planlama sistemi içinde ilgili tüm tarafların katılımının sağlayacak ilke, esas ve yöntemlerin araştırılması ve yasal düzenlemenin yapılması
Beklenen çıktılar Kanun ve ikincil mevzuatın hazırlanıp yayınlanması Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Paydaşların bilgilendirilmesi, görüş alınması, kararlara katılması, planın hayata geçirilmesi, izlenmesi ve denetlenmesi
Mevcut durum Katılım sadece planların askı sürecinde var. Bilgi sahibi olunmuyor. Konu yargıya taşınıyor. Paydaşların plan kararlarına katkısı yok
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi İlgili tüm tarafların özellikle (yoksulların) dezavantajlı, örgütsüz kesimlerin planlama sürecine katılımı sağlanacaktır. Plan uygulama aşamasında vatandaşlar tarafından sahiplenilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Planlar, ölçeğine göre;
• Bakanlıklar • Yerel yönetimler • İlgili kamu kurum ve kuruluşları • Üniversiteler • Meslek odaları • Sivil toplum örgütleri ve vatandaşlar
∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Yöresel değerleri içselleştiren bir planlama modeli oluşturulması projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bölgesel ve yöresel özelliklerin korunması yaşatılması için coğrafi özelliklerin iklim yapısının, yaşama alışkanlıklarının, sosyo-kültürel yapının, yerel mimari ve yapı malzemelerinin, kültürel mirasın araştırılması
Beklenen çıktılar Envanter, kılavuz, yerele özgün yönetmelik Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Yöresel kimliğin korunması, kültürel mirasın yaşatılması, yerel kalkınmaya katkı sağlaması
Mevcut durum Coğrafi, iklim, yöresel değerlere önem verilmeden her yerde aynı projenin aynı malzemenin kullanılması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tek tipleşmeyi önleyecek, özgün mimariye sahip çıkılacak, kültürel miras gelecek nesillere aktarılacak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü:
• Üniversite • İlgili yerel yönetim • Bakanlık
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
54
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Planlama veri altyapısının geliştirilmesi projesi Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Mekansal karar üretme sürecinde verilerin ortak dilde buluşturulması, optimum kullanımı amacıyla CBS sisteminden yararlanılarak, AB uyum sürecinin de dikkate alındığı bir veri tabanı sisteminin oluşturulması
Beklenen çıktılar
Veri tabanı altyapısının oluşturulması, koordinasyon biriminin kurulması ve bu konuda kanun, yönetmelik, pilot çalışma
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB, TÜİK, (mekansal veri tabanı olan ilgili tüm taraflar) verilerinin daha etkin kullanılması planlama verilerine kolay ulaşım
Mevcut durum Mekansal gelişmeleri takip etme, karar üretme v.b. süreçleri için bir bütün olarak mekansal verilerin kullanılabilir halde olmaması
Kurumlar arası eşgüdüm olmamasından dolayı CBS’nin etkin kullanılamaması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Planlama sürecinde veriye ulaşımdan, planın uygulama, denetleme sürecine dek tüm aşamaların takip edilebilirliği
Verilerin etkin kullanımının sağlanması Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar:
• BİB, ÇOB, TKGM, TÜBİTAK, Harita Genel Komutanlığı Rolleri Yürütücü:
• TÜBİTAK Fonlayıcı:
• DPT Müşteri:
• BİB Uygulama:
• Kurumlar arası mutabakatın sağlanması • Standart veri altyapısının tanımlanması ve ilgili
paydaşlarla paylaşımı • Ortak veri tabanı yönetim sisteminin oluşturulması • Kurumların sisteme entegrasyonunun sağlanması • Ortak eğitimlerin yapılması
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
55
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Türkiye’de yerleşme merkezlerinin fonksiyonel kademelenmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yerleşim merkezleri arasındaki etkileşimlerin belirlenmesi, fonksiyonel ilişkilerin analizi, uygun modelleme ile yerleşim merkezlerinin homojen olarak kademelendirilmesi
Beklenen çıktılar Çalışma raporu (yerleşim merkezlerinin ilişki analizlerini içeren) kademelere haritaları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Politika belirleme aşamasında ilgili kurumların gerekli analizlerine temel girdi oluşturulacaktır
Mevcut durum Bölgesel, mekansal stratejilere temel olan 1982 yılında DPT tarafından yayınlanan fonksiyonel kademelenme çalışması güncel duruma göre revize edilme ihtiyacı bulunmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Kalkınma planları, yıllık programlar, bölge stratejileri, devlet yardımları, kamu yatırımları için politika belirleme çalışmalarında analizlere temel oluşturulacaktır
• Ülke genelindeki mekansal yerleşme politikalarının geliştirilmesine katkı sağlanacaktır
• Dengeli kalkınma politikalarına girdi sağlanacaktır Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar: • DPT, BİB, TÜİK, Kalkınma Ajansları, Üniversiteler,
Mahalli İdareler Rolleri Yürütücü:
• DPT, BİB, Üniversiteler Fonlayıcı:
• DPT Müşteri:
• DPT Uygulama:
• Çalışma sistematiğinin belirlenmesi (model, veri tartışması)
• Verilerin toplanması • Modelleme ile analizin sonuçlandırılması • Raporlama • Çalışmanın tekrarlanabilirliğini sağlamaya yönelik
çalışmalar
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
56
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 1 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Planlamada denetimin ilke ve esaslarının oluşturulması projesi Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Yargı denetimi, Plan proje yapım süreçleri denetimi Meslek etiği, Plan yapan kurumların denetimi Kamuoyu – vatandaş denetimi, Katılımcılık
Beklenen çıktılar Mevzuat değişikliği Projenin Amacı İlgili Kurumlara
katkısı Planlama sürecindeki tüm aktörlerin sürecin ve çıktıların denetlenebilir olması ve sürecin sağlıklı yürütülmesi
Mevcut durum Planlama denetiminde sıkıntılar yaşanması İmar mevzuatında denetim mekanizmasının eksikliği
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar: BİB, Başbakanlık Roller Müşteri: Planlama sürecindeki tüm aktörler Yürütücü: Başbakanlık, şehir plancıları Odası, Üniversiteler Fonlayıcı: Başbakanlık
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Enerji etkin planlama ilke ve esaslarının oluşturulması Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) İklime duyarlı Yenilenebilir enerji kaynaklarına öncelik veren Yerel kaynakların kullanımını ön planda tutan
Geleneksel enerji verimliliği sistemlerinin göz önünde tutulduğu bir planlama sistemi oluşturularak arazi kullanımı makroform, ulaşım sistemi, kentsel dokusu ve kentsel tasarıma yönelik ilke ve esasların belirlenmesi
Beklenen çıktılar Pilot proje Mevzuat değişikliği (Kanun değişikliği + Enerji etkin
planlam yönetimi)
Projenin Amacı
İlgili Kurumlara katkısı Mevcut durum Enerjinin etkin ve verimli kullanımını göz önünde bulundurmayan
planlama yaklaşımları ile maddi kaynakların ihtiyacın üstünde kullanımı, doğal kaynakların atıl durumda kaldığı ve geleneksel mimarinin göz ardı edildiği bir sistem
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Enerji ihtiyacının arttığı, alternatif enerji kaynaklarına yönelimin ve kaynak aktarımının yoğunlaştığı günümüzde doğal kaynakların maddi kullanımı ve enerji etkin planlama sisteminin yaygınlaştırılmasıyla ekonomik gelişme sağlanması ve kültürel mirasın sürdürülmesi gerçekleştirilebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü: Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
57
∆ Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Planlamada koruma alanlarına yönelik araçların geliştirilmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Koruma alanlarına özel uygulama araçları geliştirilerek etkin bir korumanın planlama yolu ile sağlanması (kamulaştırma, imar hakkı transferi v.b. araçların tanımlanması)
Beklenen çıktılar
Mevzuat değişikliği Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Sektör bazında değil tüm kuruluşların koruma uygulamalarını kolaylaştırıcı uygulama araçlarının tanımlanması, kamu kuruluşlarının koruma politikalarını etkin, kalıcı bir biçimde uygulamasını sağlayacaktır
Mevcut durum Her kurum kendi koruma statülerini farklı araçlarla ve farklı mevzuatlarla sağlamakta. Uluslar arası anlaşmalarla oluşan koruma statülerine ilişkin planlama ve uygulama araçları tanımsız bulunmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Koruma alanlarının sınıflandırması ve genel olarak kamunun koruma işlevini aktif bir biçimde kullanmasını sağlayacak uygulama araçlarının belirlenmesi sadece yasaklama mantığıyla koruma anlayışını önleyecek mülk sahiplerinin mağduriyetini ve korumaya karşı olumsuz bakışını engelleyecek ve etkin korumayı kolaylaştıracaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Kültür ve Turizm Bakanlığı • Çevre ve Orman Bakanlığı
Yürütücü:
• Üniversiteler • Ar-Ge kurum ve şirketleri
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
58
∆ Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Plan uygulama araçlarının geliştirilmesi projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
İmar ve planlama mevzuatında kısıtlı sayıda bulunan uygulama araçlarının geliştirilmesi, farklılaştırılması, yaygınlaştırılması ve uygulanmasını sağlamaya yönelik araştırma ve geliştirme yapılması
Beklenen çıktılar Mevzuat değişikliği – Kamu yönetmelik Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Plan yapan kurum ve yerel yönetimlerin farklı araçlar kullanarak etkin ve verimli bir planlama yapmaları sağlanmış olacaktır. Uygulamada adaletin sağlanması
Mevcut durum Mevcut durumda sadece kamulaştırma ya da 19. madde uygulamaları birer araç olarak kullanılmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yeni belirlenecek olan uygulama araçları ile kamu yararı etkin bir şekilde sağlanarak plandan olumlu ve olumsuz etkilenenleri arasında adalet sağlanacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• BİB Yürütücü:
• Üniversiteler
∆ Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Stratejik ÇED sürecinin planlamaya entegrasyonu projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Planlama ile birlikte kurgulanacak çevresel etki değerlendirme sistemi (plan kararlarının çevresel etkilerinin değerlendirilmesi
Beklenen çıktılar Mevzuat - Yönetmelik Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar:
• BİB • Çevre ve Orman Bakanlığı
Yürütücü:
• Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
59
Grup 2 (Kıyı)
1 Kıyı erozyonunu önleme araştırma projesi
2 Kıyı alanlarının uzaktan algılama sistemleri ile izlenmesi ve denetlenmesi projesi
3 KKÇ tespitinde uzaktan algılama ve CBS ile bir model oluşturulması projesi
4 Kıyı alanları yönetim modelinin uygulanması için mekanizma geliştirilmesi projesi
8 Onaylanan kıyı yapılarının kıyı ve ekosisteme etkilerinin araştırılması projesi
9 Kıyı yapıları ve uygulamaları mevcut durum (envanter) araştırma projesi
10 Kıyı Mühendisliği veri toplanması ve araştırma projesi
11 Bölgelere göre sahil şeridi derinliklerinin araştırılması projesi
12 Kıyı alanlarında planlama ve uygulama koordinasyon usullerinin araştırılması projesi
13 Kıyı alanları veri/bilgi sistemi oluşturulması (araştırma projesi)
14 Kıyı yapılarının verimliliğinin araştırılması projesi
15 Kıyı koruma yapılarının projelendirilmesi kriterleri araştırma projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
60
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 2
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Kıyı erozyonunu önleme araştırma projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı erozyonuna maruz alanların belirlenmesi, erozyonun izlenmesi ve önleme stratejilerinin belirlenmesi.
Beklenen çıktılar Kıyı erozyonu haritası, önleme stratejileri dokümanı. Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BKAY Planlamasına girdi teşkil etmesi.
Mevcut durum Kıyı erozyonu ile ilgili bilgi ve veri eksikliği, kıyılarımızın erozyon riski altında olması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tarım alanlarının korunması, Kıyı çizgisinin korunması, Kıyıda yer alan mevcut yapı ve tesislerin korunması, Kıyı erozyonun önlenmesi ve kıyıların korunması.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED Planlama Genel Müdürlüğü, Ağaçlandırma ve Erozyon Genel Müdürlüğü), Ulaştırma Bakanlığı (DLH),
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Kıyı alanlarının uzaktan algılama sistemleri ile izlenmesi ve denetlenmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyıların izlenmesi ve denetimi için uzaktan algılama sistemlerinin kullanılması için uzaktan algılama sistemlerinin kullanılması
Beklenen çıktılar Kıyıların korunması Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kıyıların rasyonel kullanımı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
61
∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı KKÇ tespitinde uzaktan algılama ve CBS ile bir model oluşturulması projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
KKÇ tespitinin daha hızlı, etkin ve doğru bir şekilde yapılabilmesi için uydu sistemlerinden, uzaktan algılama olanaklarından ve CBS’lerden yararlanılması üzerine bir araştırma projesi
Beklenen çıktılar KKÇ tespitleri için yeni bir yaklaşım ve model Projenin Amacı
İlgili kuruma katkısı Kurum çalışmalarında etkinlik ve hızlı sonuç alma, KKÇ tespitlerinin takibi, KKÇ değişimlerinin yıllar içinde izlenmesi
Mevcut durum KKÇ, mevcut durumda kıyı koruma ve yönetmeliği çerçevesinde 5 kişilik komisyon tarafından yerinde yapılan inceleme ve tespit edilmektedir. Bu tespitler çoğu zaman güncel olamamakta, itirazlara konu olmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Uydu teknolojilerinden ve bilgisayar sistemlerinden faydalanarak KKÇ tespit edilmesi işlemlerin daha hızlı ve etkin yapılmasını sağlayacak, kıyı hareketlerinin izlenmesine olanak sağlayacaktır. Ayrıca, tespit edilen KKÇ’lerin CBS ile paylaşılması ve kullanılması imkanı olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektörRolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU) TÜBİTAK
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Kıyı alanları yönetim modelinin uygulanması için mekanizma geliştirilmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarının bütünleşik planlanması ve korunması için yönetim modelinin geliştirilmesi ve bu doğrultuda gerekli yasal düzenlemelerin yapılması
Beklenen çıktılar Yönetim modeli, BKAY mevzuatının oluşturulması Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BKAY konusunda yapılan planlama çalışmalarının sağlıklı ve etkin bir şekilde yürütülmesi
Mevcut durum Kıyı alanları yönetim modeli oluşturulması üzerine çok sayıda proje ve rapor bulunmaktadır. Ancak bu yönetim modellerinin uygulanmasına yönelik sorunlar bulunmaktadır. BKAY modelleriyle ilgili halen bir mevzuat düzenlemesi yapılamamıştır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kıyı alanlarında bütünleşik bir yönetim modeline ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda geliştirilecek kurumsal ve idari yapı ile ve mevzuat düzenlemesi ile kurumlar arasında bütünleşik bir bakış açısıyla koordinasyon sağlanacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED Planlama Genel
Müdürlüğü), • Ulaştırma Bakanlığı (DLH), • Denizcilik Müsteşarlığı, • Kıyı Alanları Türk Milli Komitesi,
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
62
Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Ulusal Kıyı Alanları Stratejisi Araştırma Projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarının korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik ulusal bir stratejinin geliştirilmesi.
Beklenen çıktılar Ulusal kıyı alanları stratejisi Projenin Amacı
İlgili kurumlara katkısı
Kıyı ile ilgili yetki sahibi tüm kurum ve kuruluşlara yön verecek bir belge olacaktır.
Mevcut durum Kıyılarımızın sürdürülebilir bir şekilde korunması ve kullanılması konusunda ulusal bir strateji ve politika belgesi bulunmamakta, noktasal taleplerle kullanım kararları verilmektedir. Gerek uluslar arası yükümlülükler, gerekse ulusal mevzuatımız doğrultunda kıyı alanları strateji belgesinin hazırlanması gerekmektedir.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bütünde yapılacak bir düzenleme ile kıyı alanlarında sağlıklı bir koruma kullanma dengesi kurulabilecektir. Bugün kıyı uygulamaları ile yaşanan sorunlar temelinde ulusal bir stratejinin eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED Planlama Genel
Müdürlüğü), • Ulaştırma Bakanlığı (DLH), • Denizcilik Müsteşarlığı, • Kıyı Alanları Türk Milli Komitesi
Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Bütünleşik Kıyı Alan Planlaması Süreç Tasarım Projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yeni bir kavram olan ve herhangi bir mevzuat düzenlemesi bulunmayan bütünleşik kıyı alanları planlaması sürecinin ulusal düzeyde belirlenmesi, paydaşların ve paydaşlar arası koordinasyonun sağlanması.
Beklenen çıktılar Bütünleşik kıyı alanları planlama rehberi/belgesi. Projenin Amacı
İlgili kurumlara katkısı
Bütünleşik kıyı alanları planlaması konusunda ilgili tüm kurum ve kuruluşlara yön verecek bir rehber olacaktır.
Mevcut durum Halen Bayındırlık İskan Bakanlığı tarafından ülkemizin bazı kıyı bölgelerinde bütünleşik kıyı alanları planlama çalışmaları sürdürülmektedir. Ancak, bu planların hazırlanmasına yönelik, süreci belirleyen bir rehber veya mevzuat bulunmamaktadır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Hazırlanacak rehber ile ülkemiz kıyılarının parçacıl ve noktasal planlanması yerine kıyı ve geri sahaları ile birlikte, disiplinler arası ve kurumlar arası koordinasyon sağlanarak bütünleşik bir yaklaşımla planlanması sağlanacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED Planlama Genel
Müdürlüğü), • Ulaştırma Bakanlığı (DLH), • Denizcilik Müsteşarlığı, Kıyı Alanları Türk Milli Kom.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
63
Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Kıyı kenar çizgilerinin tamamlanması ve sayısallaştırılması projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyılarda imar planlarının yapılabikmesi için öncelikle KKÇ.lerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle bugüne kadar onaylanan KKÇlerin sayısal ortama aktarılarak mevcut durum belirlenemesi yapılarak KKÇ tespit edilmemiş alanlarda tespit işlemleri yapılacak ve sayısal ortama aktarılacaktır.
Beklenen çıktılar KKÇ haritaları ve envanter Projenin Amacı
İlgili paydaş katkısı İmar planı çalışmalarında kolaylık ve zaman kazanımı sağlanacaktır.
Mevcut durum KKÇ tespit edilmesine rağmen ne kadar alanın KKÇsinin yapıldığı bilgisinin eksik olması, geriye ne kadar daha alanın KKÇsinin tespit edilmesi gerektiğinin net olarak bilinmemesi.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kadastro çalışması yapılmamış alanlardaki mülkiyete ilişkin sorunların çözümüne katkı sağlayarak devletin gelir kaybının önüne geçilecek, İmar planlama çalışmalarında zaman kaybını önleyecek ve planlama çalışmalarını hızlandıracaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Valilikler, • Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü • Maliye Bakanlığı (Milli Emlak Genel Müd.)
∆ Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Onaylanan kıyı yapılarının kıyı ve ekosisteme etkilerinin araştırılması projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı yapıları ve uygulamaları mevcut durum envanteri doğrultusunda, kıyı ve kıyı ekosistemlerin etkilerinin belirlenmesi. ‘ farklı pilot bölge belirlenerek (yoğun kıyı yapılarının bulunduğu ve bulunmadığı alanlar) etkilerin gözlenmesi
Beklenen çıktılar Kirlilik envanteri ve analiz raporu Etkilerin ve tedbirlerin tanımlandığı bilimsel rapor
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kıyı yapıları konusunda yetkili kurumlara, ilgi gruplarına kıyı kullanımının etkileri konusunda bilgilendirme, bilinç düzeyinin artırılması
Mevcut durum Ülkemiz kıyılarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması göz ardı edilerek kıyılarımız bilinçsiz yapılaşmayla hızlı bir şekilde tahrip edilmektedir. Bu durum kıyılarımızı gerek fiziksel gerek içinde barındırdığı ekosistemlerin üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kıyıların kullanımının ve kıyı yapılarının planlanmasında bilincin sağlanması, kıyı ekosisteminin korunmasını sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED ve Planlama Gen.
Müd., Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müd.) • Ulaştırma Bakanlığı (DLH) • Denizcilik Müsteşarlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
64
∆ Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Kıyı yapıları ve uygulamaları mevcut durum (envanter) araştırma projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarında mevcut kıyı yapılarının ve uygulamalarının belirlenmesi
Beklenen çıktılar Kıyı yapıları ve uygulamalarına ilişkin envanter belge (mevcut durum veri bankası)
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kıyı ile ilgili yetki sahibi tüm kurum ve kuruluşlar ile kullanıcılara veri teşkil edecek olması
Mevcut durum Mevcut kıyı yapıları ve uygulamalarına yönelik envanter ve veri bankası niteliğinde belge bulunmaması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ulusal kıyı alanları stratejileri ve bütünleşik kıyı alanları planlamasına altlık teşkil edecek olması.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Kıyı valilikleri ve belediyeleri
∆ Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Kıyı Mühendisliği veri toplanması ve araştırma projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarında yapılacak olan mühendislik yapılarının amacına uygun ve doğru projelendirilmesi için gerekli olan verilerin toplanması, araştırılması.
Beklenen çıktılar Uzun süreli dalga ve rüzgar verilerinin toplanması ve saklanması, veri havuzu oluşturulması, Elde edilecek veriler yardımıyla doğru kıyı koruma yapılarının tasarlanması ve planlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Tarım alanlarının, yaşam alanlarının korunması ve yaşanabilir kıyı alanlarının oluşturulması Doğru projele yaparak fayda maliyet dengesinin korunması
Mevcut durum Türkiyenin hiçbir noktasında dalga ölçümü yapılmamakta, bazı bölgeler hariç kıyı alanlarında rüzgar ölçümü yapılmamaktadır. Mühendislik yapıları ve veri azlığı nedeniyle doğru projelendirilememektedir.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde kıyı alanlarındaki mühendislik projelerinde ekonomik, güvenli, çevre dostu yaklaşımların gelişmesi amacıyla düzenli ölçümler, izlemeler yapılmalıdır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Ulaştırma Bakanlığı (DLH) • Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü • İlgili sivil toplum kuruluşları • TOBB
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
65
∆ Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Bölgelere göre sahil şeridi derinliklerinin araştırılması projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı mevzuatında belirlenen her bölge için aynı sahil şeridi derinliğinin sebep olduğu sorunlar ve bilimsellikten uzak değerlendirmelerin kaldırılarak her bölge için yöreye özel özelliklere uygun sahil şeridi derinliklerinin tespit edilmesi projesidir.
Beklenen çıktılar Kıyı mevzuatında değişiklik (sahil şeridi derinlikleri ile ilgili maddelerin yeniden düzenlenmesi), sahil şeridi derinliklerini etkileyen kriterler tespit edilecek ve tespiti yapacak bilimsel çalışma ekibi tarif edilecektir.
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Yöreye özgü derinliklerle planlama ve uygulamada koruma ve ortak kullanım konusunda maksimum ortak fayda almaları sağlanacaktır.
Mevcut durum Yürürlükteki kıyı mevzuatında her bölge için sahil şeridi derinliği 100 m olarak belirlenmiştir (yerel özelliklere bakılmaksızın).
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje, bölgelere göre farklı sahil şeridi derinliklerini belirleyecektir. Bu düzenleme ile bilimsel temellere dayalı ve uygulanabilir plan kararları elde edilecektir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇED ve Planlama) • TÜBİTAK • Üniversiteler
Farklı bölgeler için pilot uygulamalar yapılması ve tarafların görüşlerinin alınması benimsenebilir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
66
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 2 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı Kıyı alanlarında planlama ve uygulama koordinasyon usullerinin araştırılması projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarındaki planlama ve uygulamaların etkili koordinasyonunu sağlamak ve olası tekrarlar, çelişkiler ve eksikliklerin giderilerek uygulamaların birlikteliğin ve sürekliliğin sağlanması amaçlanmaktadır.
Beklenen çıktılar Kıyı kanunu ve uygulama yönetmeliğinde revizyon yapılarak koordinasyona ilişkin ayrıntılı hükümlerin yer alması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Yetkili kurumların plan ve uygulamalarında aynı yöntem ve kurallarla görüş paylaşımı yapılacak ve bu katılımcı yaklaşımla çok boyutlu değerlendirme yapma imkanı sağlanacaktır.
Mevcut durum Kıyı ile ilgili kurumların farklı kurumsal mevzuat ve yetkilerle yürüttüğü uygulamalar kıyılarda çok başlılığa ve parçacı (sektörel) yaklaşımlara neden olmakta ve kıyılar hızla bozulmaktadır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje kurumların yetki kullanımında aynı süzgeçten ve belirli ilkelerden hareket etme kabiliyeti ve uygulama birlikteliği sağlayacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), Çevre ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı (DLH), Denizcilik Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı, DPT Kültür ve Turizm Bakanlığı, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bak., Sanayi ve Ticaret Bak., Üniversiteler, Meslek Odaları, Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü İlgili sivil toplum kuruluşları, TOBB Belirlenecek usul ve esasların pilot uygulama kapsamında test edilmesi sağlanacaktır.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
67
∆ Ar-Ge Proje Formu 13
Projenin adı Kıyı alanları veri/bilgi sistemi oluşturulması (araştırma projesi)
Kısa bir proje tanıtımı (özet) Kıyı alanlarının korunması ve planlanmasının etkin yapılabilmesi için gerekli veri ve bilgi ilgili kamu kurum ve paydaşlarca erişilebilir olmalıdır. Bu proje tüm paydaşların kullanacağı ve erişebileceği veri ve ilgi ağının oluşturulmasıdır.
Beklenen çıktılar Veri ve bilgi ağı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Güncelleşmiş veri ve bilgiye ulaşım Veri/bilgi paylaşımın sağlanması Mevcut durum analizlerinin hızlı yapılabilmesi
Mevcut durum Çalışmalar/planlamayla ilgili mevcut durum veri ve bilgisinin eksikliği Aynı konuyla ilgili birden çok izleme ve analizin yapılması, koordinasyon eksikliği nedeniyle kaynak israfı
Projenin önemi Veri ve bilgi ağı oluşturularak doğru ve hızlı analizler yapılabilecek ve etkin kontrol ve planlama stratejileri oluşturulabilecektir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Çevre ve Orman Bakanlığı • Veri sağlayacak ilgili diğer kurumlar
Uygulama Yaklaşımları;
• Risk analizleri • Mevcut durum analizleri • İstatistiksel değerlendirme ve öngörü belirleme
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
68
∆ Ar-Ge Proje Formu 14
Projenin adı Kıyı yapılarının verimliliğinin araştırılması projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyılarımızda mevcut kıyı yapıları analizi yapılarak, kapasitelerinin, etkin kullanım oranlarının, ıslah gerekliliklerinin araştırılması.
Beklenen çıktılar Mevcut kıyı yapıları envanteri, Mevcut kıyı yapıları kapasite verileri
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve DPT için bölgesel kalkınma stratejilerine katkı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile ulaştırma Bakanlığı için kıyı alanları planlama stratejilerine katkı
Mevcut durum Varolan kıyı yapılarının kapasite bilgileri ve ülke genelinde dağılımı ile ilgili yeterli verinin olmaması nedeniyle mevcut yapılar etkin kullanılamamakta ve/veya gereğinden fazla aynı tip ve amaçlı yapı inşa edilerek kıyı alanları tahrip edilmekte, atıl kapasiteye neden olunmaktadır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kıyı tahribatının, kıyı yapılarından kaynaklanacak erozyonun ve kirliliğin önlenmesi, kıyı yapıları atıl kapasitesinin önlenmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcıUygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Sanayi ve Ticaret Bakanlığı • DPT • Ulaştırma Bakanlığı (DLH) • Çevre ve Orman Bakanlığı
∆ Ar-Ge Proje Formu 15
Projenin adı Kıyı koruma yapılarının projelendirilmesi kriterleri araştırma projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kıyı alanlarındaki erozyonu önlemek, ulaşım tesisleri ve yapıların korunmasını sağlamak amacıyla yapılan koruma yapılarının tasarım ilkelerinin gözden geçirilerek geliştirilmesi
Beklenen çıktılar Kıyı koruma yapılarının maliyetlerinin araştırılması Uygun tasarım kriterlerinin belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kıyı koruma yapıları maliyetinin azalması ile kurumların yatırım bütçelerine katkı
Mevcut durum Kıyı koruma yapılarının yüksek maliyeti, Kıyı koruma yapılarının yanlış yerlerde, yanlış formlarda gerçekleştirilmesi, kıyının özelliğine uygun olmayan kıyı yapısı.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kıyı bölgesinin özelliğine göre kıyı koruma yapılarının planlanması ve uygulanması sonucunda kıyılarımızın erozyona maruz kalmasının önüne geçilebilir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektörRolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu proje aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşların koordinasyonunda yürütülecektir:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (TAU), • Ulaştırma Bakanlığı (DLH) • Çevre ve Orman Bakanlığı • TOBB
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
69
Grup 3 (Kentleşme)
1 Kentsel karbon emisyonunun ölçülmesine yönelik göstergelerin belirlenmesi
2 Kentsel büyüme simülasyon modellerinin geliştirilmesi
3 Kentsel dönüşüm alanı belirleme ölçütleri
4 Kent planlama süreçlerinde aktif katılımı düzenleyici mevzuat oluşturulması
5 Arazi kullanımı ve ulaşımın bütünleştirilmesine yönelik modelleme tekniklerinin geliştirilmesi
6 Mekansal planlama, yapılaşma, uygulama, denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin niteliklerinin belirlenmesi
7 Kentleri kullanım ve yönlendirme sistemi projesi
8 Sürdürülebilirlik odaklı arazi kullanım biçimleriyle ulaşım talep yönetimi politikalarının geliştirilmesi
9 Mekansal planlama ilişkin ulusal veritabanı modelinin oluşturulması
10 Kentler hepimizindir projesi
11 Kentsel yaşam kalitesi göstergeleri ve veri tabanı oluşturulması
12 Yaşanabilir konut ve konut çevresi
13 Kentsel bilgi altyapısının geliştirilmesine yönelik envanter oluşturulması “kent arşivi ve şehir müzesi”
14 Şehircilik ve kentleşme terminolojisinin belirlenmesi projesi
15 Kentsel proje geliştirmeye yönelik proje döngüsü kılavuzunun hazırlanması
16 BİB Ar-Ge merkezi kurulması (veya Genel Müdürlüğü)
17 Güneş-Kent Ar-Ge projesi
18 Kültür-Kenti araştırma –geliştirme projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
70
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 3
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Kentsel karbon emisyonunun ölçülmesine yönelik göstergelerin belirlenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentsel alanlardan kaynaklanan CO2emisyonunun binalar, ulaşım ve hizmetleri sınıflamasıyla dönümsel olarak düzenli bir şekilde ölçülmesi ve birim / CO2 göstergesinin hesaplanması
Beklenen çıktılar Birim / Co2 göstergesinin binalar ve ulaşıma göre hesaplanması Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Ulaşılabilir hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflere ulaşabilmek için politika ve strateji uygulama araçlarının getirilmesini sağlayacaktır
Mevcut durum Henüz böyle bir belge hesaplanamamıştır Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Türkiye’nin Kyoto protokolü ve AB mevzuat uyumuyla üstlendiği uluslararası yükümlülük kapsamında sayısal bir emisyon azatlım hedef belirlemesi gerekmektedir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Kentsel büyüme simülasyon modellerinin geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentlerin mekansal büyüme dinamiklerinin ekonomik gelişim, nüfus artışları gibi ülkesel ve kentsel değişimlere koşut olarak modellenmesi
Beklenen çıktılar Kentlerin tarihsel olarak mekansal gelişimlerinin irdelenmesi, gelecekteki değişimin kontrol mekanizmalarının geliştirilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentlerin gelecekteki mekansal gelişimlerine öngörerek tedbir alabilmek
Mevcut durum Kontrolsüz mekansal gelişme Verimli toprak, koylar, doğal ve çevresel değişimlerin
kaybı
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kentsel büyümenin topluma ve çevreye maliyetinin belirlenebilmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Üniversite Belediye Harita Genel Komutanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
71
∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Kentsel dönüşüm alanı belirleme ölçütleri Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentsel dönüşüme konu olacak alanların belirlenmesi için, kurumsal ve pilot uygulamalara dayalı ölçütlerin (afet riski, yaşam kalitesi, yapı stoğunun niteliği, zemin v.b.) belirlenmesi
Beklenen çıktılar Kentsel dönüşüm alanı belirleme ölçütleri, kentsel alanı planlama ve uygulama süreçlerinin tasarımı el kitabı ve kentsel dönüşüm alanı uygulama yönetmeliği
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentsel dönüşüm alanı belirleme ve planlama süreci tasarımı için şartname uygulama yönetmeliği ve standartlar ve ölçütlerin elde edilmesi
Mevcut durum Kentsel dönüşüm alan sınırları belediye kanunu ve diğer bazı kanunlarla belediyeler ve ilgili kuruluşlarca hiçbir ölçüte bağlı kalmaksızın belirlenmekte, bu durum hukuki sorunlara ve plan yetkileri ile ilgili kurumlar arası sorunlara neden olmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ülkemizin planlama ve uygulama gündeminde önemli yer tutan kentsel dönüşüm uygulamalarının bilimsel temellere dayalı ölçütlerle alan tespit ve belirlenmesi toplumsal adalet ve planlama ilkelerine uygunluğun sağlanması için gereklidir
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Kent planlama süreçlerinde aktif katılımı düzenleyici mevzuat oluşturulması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Plan hazırlama – onama süreçlerinde katılım yöntemlerinin ve araçlarının belirlenmesi, karar alma organlarında temsiliyetin sağlanması
Beklenen çıktılar Mevzuat düzenlemesi (yasa / tüzük / yönetmelik) Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Planlama ve uygulama bütünlüğünün katılıma açık hale getirilerek yerel demokrasinin güçlendirilmesi
Mevcut durum Planlama süreçlerine katılımın kısıtlı ya da hiç olmaması Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Planlama süreçlerinin ilgili toplum kesimlerine açık ve saydam hale getirilmesi, ilgili meslek odaları, STK’lar, en alt yönetim birimi olarak mahallelerin temsiliyetin sağlanarak toplumsal sahipliliğin ve uygulamada oto – denetimin geliştirilmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Sorumlu Kurum:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Diğerleri:
• Üniversiteler • TODAİE, İçişleri Bakanlığı • Meslek Odaları • Mahalli yönetim birimleri
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
72
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Arazi kullanımı ve ulaşımın bütünleştirilmesine yönelik modelleme tekniklerinin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Aktivite tabanlı ulaşım modelleriyle değişik arazi kullanım simülasyon tekniklerinin bütünleştirilmesi
Beklenen çıktılar Kısa ve orta vadeli ulaşım politikaları geliştirilmesi, arazi kullanımında performans ölçümü – ulaşım talebi ilişkisinin kurulması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Sürdürülebilir kentleşmenin sağlanmasında merkezi idarenin düzenleme ve denetleme yetkilerinin etkin kullanılması
Mevcut durum Arazi kullanımı ve ulaşım ilişkisinin kurulmamasından kaynaklı kontrolsüz gelişme sonucu çevre kalitesinin giderek bozulması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Kıt kaynakların etkin kullanımı Çevre kalitesinin iyileştirilmesi için politika geliştirilebilmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• BİB • Ulaştırma Bakanlığı • Üniversite • Belediyeler
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Mekansal planlama, yapılaşma, uygulama, denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin niteliklerinin belirlenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Mekansal planlama, yapılaşma, uygulama, denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin bilgi, beceri ve etki değerlerinin belirlenmesi için üniversite ve meslek odaları ile ortaklaşmak ve ölçütler geliştirilmesi
Beklenen çıktılar Teşhis analizi ve sonuç raporu Yasa ve yönetmelik / yönetmelikler
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Uzmanlaşmanın özendirilmesi Uzmanlıklar arası sorunların çözülmesi Yapı güvenliğine katkı
Mevcut durum Mekansal planlama, uygulama ve denetim süreçlerinde yer alacak teknik personelin niteliklerini belirleyen sistem parçalı ve yeterli değildir. Teknik personelin yeterlilik ve yetkinliklerini ölçen bu sisteme ihtiyaç vardır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Teknik personelin eğitimi ve sonrasında yapacakları hizmetlere göre yeterlilik ve uzmanlıklarının belirlenmesi ve bu amaçla bir sistem oluşturulması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
73
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Kentleri kullanım ve yönlendirme sistemi projesi Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Kentin harita ölçeğinden mekandaki yönlendirici araçlara kadar bütüncül bir sistemle vurgulanan bir yönlendirme, algılama, kullanım sistemine sahip olmasına yönelik
Yönlendirme levhaları Aydınlatma Ulaşım sistemi işaretlemeleri Mimari özellikli yapılar Ticari alanlar Yeşil alanlar
Tematik şehir kullanım sistemi Beklenen çıktılar Tematik kent haritaları ] Pilot proje
İşaretlendirme sistemi Gösterim önerisi ] Sistem
raporu Ulaşım renk – doku farklılaşması önerisi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Paydaşların kendi kullanımını, kenti algılamasını ve kendi bilgi alanı doğrultusunda kenti kullanmasını sağlayıcı bir sistem oluşturularak ulaşım sisteminin farklı temalar doğrultusunda vurgulanmasını sağlayacak ve yatırımları yönlendirecektir
Mevcut durum Kentler içinde yaşayanlar kadar dışarıdan gelenler için algılanması, yaşanması kullanımı zor bir yapıdadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yeni bir algılama sistemi hem mevcut kentsel yapının herkes için kolay algılanabilir ve kullanılabilir olmasını sağlayacak hem de yeni projelerin aynı sistem içinde yönlendirmesinde kolaylaştırıcı olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar: • Kültür ve Turizm Bakanlığı • BİB • (Pilot proje) ilgili B. Şehir • Belediye başkanlığı
Yüklenici: • Üniversiteler • Ar-Ge kuruluşları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
74
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 3 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Sürdürülebilirlik odaklı arazi kullanım biçimleriyle ulaşım talep yönetimi politikalarının geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Sürdürülebilir kentsel gelişimin sağlanmasında motorsuz taşımaya ya da motorlu taşımadan motorsuz taşımaya yönlendirecek arazi kullanım biçimlerinin ülkemizde uygulanma olasılıklarının araştırılması ve uygulamaya yönelik arazi kullanım politikalarının geliştirilmesi
Beklenen çıktılar Farklı arazi kullanım rehberlerinin elde edilmesi Ulaşım politikaları konusunda yerel yönetimleri
yönlendirme
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık misyonunda yer alan yaşanabilir / yaşam kalitesi yüksek kentler oluşturmaya katkı sağlamak
Sera gazı salımlarının azaltılması (Kyoto protokolüne uyum) Enerji tasarrufu
Mevcut durum Motorlu taşıt ulaşımına bağımlı kentlerin kontrolsüz yayılması, doğal ve çevresel değerlerin kaybediliyor olması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Sürdürülebilir kentler yaratılmasına katkı İnsan ve çevre kalitesinin arttırılması
Uluslar arası yükümlülükleri (Kyoto v.b.) yerine getirilmesine katkı
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
BİB Ulaştırma Bakanlığı Enerji Bakanlığı Gazi Üniversitesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
75
∆ Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Mekansal planlama ilişkin ulusal veritabanı modelinin oluşturulması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Her tür ve ölçekteki planların ulusal veri tabanı alanında bir “plan bilgi bankası”na aktarılarak planların güncel takibinin yapılması; plan bilgi-belgesine etkin / hızlı bir biçimde erişim
Beklenen çıktılar Plan bilgi bankası (ulusal veri tabanı) envanter, istatistik verileri (otomasyon – yazılım programı)
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Plan bilgi-belgesine erişimin kolaylaştırılması, bürokrasinin azaltılması, zamandan kazanım, idarenin bütünlüğü esasının yeniden tesisi
Mevcut durum Plan yapma yetkisine sahip kurumlar arası koordinasyon zayıflığı, plan ölçekler arası ilişkisizlik / kademelenme sorunu
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Plan bilgi - belgelerinin bir araya getirilmesi, saydamlığın sağlanması, plan bilgilerine erişimin kolaylaştırılması arazi spekülasyonunun önlenerek planların toplum denetimine açık hale getirilmesi planlar arası kademeli birlikteliğin-bütünselliğin sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör, Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü: Üniversite, TÜBİTAK, Özel sektör Ar-Ge kuruluşları Fonlayıcı: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tedarikçi: Yerel yönetimler, Bakanlıklar v.s. (plan yapma / onama yetkisine sahip tüm kamu kurum ve kuruluşları)
∆ Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Kentler hepimizindir projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Farklı toplumsal gruplar için de yaşanabilir kentler projesi Kentte yaşlı, genç, çocuk, kadın, engelli v.b. kenttaşları da içerecek biçimde her grubun gereksinimlerini gözetecek planlama ve tasarım standartları geliştirilmesi
Beklenen çıktılar Geliştirilecek planlama ve tasarım standartlarının ilgili mevzuatlar da yer alması – ilgili yasa ve yönetmeliklerde değişiklik
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB’nın asli görevleri arasında yer alan sürdürülebilir kent oluşturulması çalışma alanında katkı. Bu bağlamda geliştirilecek ölçütler yerel yönetimler için de yol gösterici olacaktır
Mevcut durum İmar planları ile geliştirilen tek tip planlama sonucunda ortaya çıkan kentsel çevrelerde dezavantajlı toplumsal grupların kentsel mekanlardan dışlandığı bir süreç yaşanmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Toplumun dezavantajlı gruplarını da içerecek biçimde herkes için yaşanabilir (sağlıklı ve güvenli) kent ortamı (kentsel yaşam alanları) yaratılması Çağdaş kent olabilmenin ön koşullarından birisinin yerine getirilesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Sorumlu Kamu Kuruluşları:
• BİB • Bilim kurumları • Yerel yönetimler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
76
∆ Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Kentsel yaşam kalitesi göstergeleri ve veri tabanı oluşturulması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentlerin demografik, sosyal, ekonomik, mekansal ve çevresel durumunun tespiti ve izlenmesi için yaşam kalitesi göstergesinin geliştirilmesi. Örnek kentlerde pilot uygulamalar yapılması
Beklenen çıktılar Kentsel göstergeler ve yaşam kalitesi ve uygulama el kitabı, pilot uygulama sonuçları, uygulamaya yönelik yönetmelik, genelge v.b. düzenlemeler
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Güvenilir, karşılaştırılabilir, yıllara göre yinelenebilir veri tabanı oluşturulması Merkezi ve yerel yönetimlerin kentsel politika ve program geliştirmesi için yönlendirici veriler
Mevcut durum Ülkemizde kentsel yaşam kalitesini ölçmeye yönelik kapsamlı, güvenilir, sistematik bir veri tabanı ve göstergeler seti bulunmamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje ile sürdürülebilirlik, yaşam kalitesi v.b. çerçevesinde kentlerin durumu, sorunları ve potansiyellerin dönemsel olarak tespiti, merkezi ve yerel yönetim kuruluşlarının politika ve program geliştirmeleri için durum tespiti
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Belediyeler • Danışmanlık kuruluşları (özel sektör)
Uygulama Yaklaşımları: • Öncelikle kentlerin bölgesel dağılımları, büyüklükleri
v.b. göz önüne alınarak pilot kentler için belirlenen göstergelerinin uygulanması ve yaşam kalitesi göstergelerinin kesinleştirilerek bakanlıkça yapılan bir düzenleme ile ülke düzeyinde uygulamasının sağlanması
∆ Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı Yaşanabilir konut ve konut çevresi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Konutların plan ve yayın aşamasında çevresel koşullara (iklim, topografya, her türlü kirlilik) kullanıcı ihtiyaçlarına ve kentsel sistemlere erişimine uygun hür biçimde tasarımına ilişkin genel ilke ve ölçütlerin belirlenmesi
Beklenen çıktılar Birim konut planları Konut grupları
Projenin Amacı
İlgili kamu urumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Hangi kültür ve coğrafyaya yapıldığının ve kimlerin yaşadığından bağımsız standart konutlar topluluğu
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Daha az maliyetle daha konforlu, kaliteli konut ve çevresinin oluşturulması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektörRolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcıUygulama yaklaşımları
BİB TOKİ Üniversite Yerel Yönetimler İnşaat şirketleri
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
77
∆ Ar-Ge Proje Formu 13
Projenin adı Kentsel bilgi altyapısının geliştirilmesine yönelik envanter oluşturulması “kent arşivi ve şehir müzesi”
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kente ilişkin tüm sosyal, kültürel, ekonomik ve mimari varlıkların basılı, sayısal, görsel ve sözel ortamlarda erişildiği bir bilgi bankası oluşturmak
Beklenen çıktılar Kent arşivi Şehir müzesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentsel bilgiye erişim, kent kültürünün korunması ve aktarılması, kentlerin tanıtımı
Mevcut durum Türkiye’nin kentsel envanteri, sayılı birkaç kentte kurulmuş olan kent müzeleriyle sınırlıdır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kültürel sürdürülebilirlik ve kentlilik bilincinin gelişmesi için kente ait tüm bilgi ve belgelerin gelecek nesillere aktarılması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yerel Yönetimler Üniversiteler Yerel gündem 21 ve diğer ilgili STK’ar Medya kuruluşları
∆ Ar-Ge Proje Formu 14
Projenin adı Şehircilik ve kentleşme terminolojisinin belirlenmesi projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentleşmenin sosyal, ekonomik, politik ve teknik boyutlarını tarif eden süreçleri ortak terminolojiyle adlandırmak, tanımlamak
Beklenen çıktılar Şehircilik ve kentleşme terimler sözlüğünün hazırlanması Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentleşme ve planlamaya yönelik mevzuat hazırlıkları ve / veya proje uygulamaları da dahil olmak üzere tüm paydaşların ortak bir dil kullanması ve kavram kargaşasının önlenmesi
Mevcut durum Mevcut yasal metinlerde yer alan plan türleri veya kentleşmeye yönelik uygulamalar (kentsel dönüşüm gibi) konusunda terminolojinin bir olmamasından kaynaklanan anlam ve yetki karmaşası bulunmaktadır (çevre düzeni planı mekansal plan, fiziki plan, altyapı planlama, risk planlama)
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yasal metinlerde anlam konusundan kaynaklanan sorunların yetki karmaşasına dönüşmesinin engellenmesi, uygulamalarda ortak dilin kullanılmasının sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları:
• BİB- Koordinasyonda kentleşme şurası katılımcıları
Proje Uygulama Yaklaşımı:
• Alt komisyonlar kurularak kentleşmenin sosyal, ekonomik, teknik, yasal ve planlama boyutlarına yönelik terimlerin çalışılması ve bir bakanlık yayını, genelgesi olarak yayınlanması için imar koruma eklenmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
78
∆ Ar-Ge Proje Formu 15 Projenin adı Kentsel proje geliştirmeye yönelik proje döngüsü kılavuzunun
hazırlanması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje tasarımı, raporlanması, çıktılarının ve faaliyetlerinin organizasyonunun belirlenmesi için bir yöntem ve yönlendirici belge elde edilmesi
Beklenen çıktılar Proje geliştirme ve uygulama kılavuzu Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Belediyelerin kentsel gelişme projelerinin nitelik ve zamanlama açısından kalitesinin yükseltilmesi
Mevcut durum Bu alanda önemli bir başlık bulunmamaktadır Seçilme gerekçesi Projenin önemi Fikir projelerinin uygulama projelerine dönüşümünü kolaylaştırıcı
ve ekip etap tanımlayan bir kılavuzun kentsel alanlarının niteliğinin arttırılmasına katkı sağlayacaktır
Açıklamalar:
∆ Ar-Ge Proje Formu 16
Projenin adı BİB AR-GE MERKEZİ KURULMASI (veya Genel Müdürlüğü)
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
BİB Bünyesinde Ar-Ge Merkezi, ya da genel Müdürlüğü olmaması çok, çok büyük eksikliktir. Asli görevlerini yerine getirebilmesi için BİB Bilimsel araştırmalarla ilgili bir merkezin kurulması şarttır. Bu merkez yardımı ile Türkiye’nin, ketler ve kırsal alanlarda, şehircilikte, Şura kararlarının hayata geçirilmesinde, bilimsel araştırmalar yapılır. Üniversitelerin araştırma potansiyellerinden yararlanılır.
Beklenen çıktılar Kurumsal bir Ar-Ge yapısı BİB alanında Bilimsel araştırmalar, yasa ve yönetmenlikler Teşvik tedbirleri Ülkenin geleceğini ilgilendiren önemli kararlar Ülke ve bolge planlama stratejileri Küresel ısınmaya karşı, strateji ve planlar Yenilenebilir enerjilerin geliştirilmesi, kentlerde uygulanması Ülkenin, planlama açısından önemli biyoçeşitlilik ve kültür araştırmalar Bütçe: Hazine ve Avrupa birliği fonları
Projenin Amacı
Projenin katkısı BİB ve Hazine
Mevcut durum BİB çalışmalarında bilimsel yoksulluk ve yoksunluk Ar-Ge ler için Kaynak bulamama sorunu
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje, BİB alanında Türkiye’nin Bilimsel Araştırma ihtiyacını karşılayacak, Bakanlığa saygınlık sağlayacak, gelece yönelik sağlam adımlar atmasını sağlayacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yürütücü: Üniversite araştırma birimi (ODTÜ) Fonlayıcı: Hazine ve TÜBİTAK Öneren: 3. Grup adına: Doç. Dr. Çetin Göksu, ODTU
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
79
∆ Ar-Ge Proje Formu 17
Projenin adı GÜNEŞ-KENT AR-GE PROJESİ Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Küresel İklim değişikliğinin kentlere etkisinin araştırılması
Kentlerde Güneş ve doğal enerji potansiyelinin belirlenmesi
Güneş enerjili ekolojik planlama modelinin geliştirilmesi
Modelin seçilen bir kentte uygulanması Beklenen çıktılar Güneş-kent Planlama modelinin geliştirilmesi
Güneş-kent planlama yönetmenliğinin hazırlanması Yenilenebilir enerjilerin “Kentlerde Kullanım kılavuzu” Güneş enerjili, Temiz kentler örneklerinin üretilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB, ETKB, ÇOB Üniversite araştırma Birimi Yerel Yönetim Birimi
Mevcut durum Mevcut kentlerin enerjide dışa bağımlılığı, Var olan temiz enerjileri kullanamaması, Güneş enerjisinden hiçbir şekilde yararlanamaması, Yüksek düzeyde, sağlığa zararlı emisyon üretilmesi
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kentlerde, küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazı üretiminin azaltılması Kentlerin yeni ve yenilebilir enerjilerin potansiyellerinin üretilir hale gelmesi Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması,
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
TÜBİTAK, BİB, Üniversiteler ve yerel yönetimlerin birlikte gerçekleşebileceği bir AR-GE projesidir Müşteri: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yürütücü: Üniversite araştırma birimi (ODTÜ) Fonlayıcı: TÜBİTAK Öneren: 3. Grup adına: Doç. Dr. Çetin Göksu, ODTU
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
80
∆ Ar-Ge Proje Formu 18
Projenin adı KÜLTÜR-KENTİ ARAŞTIRMA –GELİŞTİRME PROJESİ Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Kent ve bölgesindeki kültürlerin bütün yönleri ile
araştırılması Kentlerin kendi kültürlerinden hareketle kalkınma
potansiyelinin belirlenmesi “Kültür Kenti planlama modelinin geliştirilmesi” Modelin seçilen bir kentte uygulanması
Beklenen çıktılar Kültür-kent Planlama modeli, Güneş-kent planlama yönetmenliği Kentlerde “Yenilenebilir enerjilerin Kullanım kılavuzu” Kültüre dayalı, temiz enerjili kent örneklerinin üretilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB, ETKB, ÇOB Üniversite araştırma Birimi Yerel Yönetim Birimi
Mevcut durum Mevcut kentlerde kültürde dışa bağımlılık Kentlerin, kültürsüz, kimliksiz gelişmesi Kent kültürünün kentlerin kalkınma ve gelişmesinde kullanılamaması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje, Türkiye kentlerinde geçmişten gelen kültürlerin değerlendirilmesini, korunmasını, gelecek nesillere aktarılmasını, kentlerin kalkınmasında kullanılması, kentlerin kimlikli ve kültürlü hale gelmesini sağlayacak, dünyaya özgün örnekler verecek çok önemli bir projedir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
TÜBİTAK, BİB, Üniversiteler ve yerel yönetimlerin birlikte gerçekleşebileceği bir AR-GE projesidir Müşteri: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yürütücü: Üniversite araştırma birimi (ODTÜ) Fonlayıcı: TÜBİTAK Öneren: 3. Grup adına: Doç. Dr. Çetin Göksu, ODTU
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
81
Grup 4 (Kentleşme)
1 Kent estetiğinin oluşturulmasına yönelik kriterlerin ve standartların belirlenmesi projesi
2 Planlama ve tasarım standartlarının özel koşullara göre geliştirilmesi projesi
4 Binalarda ısı yalıtım (mantolama) sisteminin oluşturulması ve kent estetiğinin sağlanması
5 Afet önlemli planlama yaklaşımlarının her tür ve ölçekte plan yapım süreci ile bütünleştirilmesine yönelik ikincil mevzuat düzenlemelerinin yapılması
6 BİB-TAU Genel Müdürlüğü’nün ülkesel/bölgesel/kentsel risk azaltma (sakınım) planlaması çalışmalarını programlaması için gerekli mevzuat (ve kadro) düzenlemelerini belirleme projesi
7 Yüksek tehlike / riskler gösteren yerleşmelere ait imar planlarında afetler açısından zayıflıklar
8 Afetler ve planlama terimler sözlüğü hazırlanması
9 Türkiye yerleşmelerinde doğal ve teknolojik tehlikeler ile iklim değişikliği tehlikeleri ve riskler
10 İstanbul’da yapı güçlendirme ile toplu kentsel yenileme uygulamalarının karşılaştırmalı fizibilitesi
11 Ulusal / kentsel / yerel platformların geliştirilmesi ve yönetimi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
82
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 4
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Kent estetiğinin oluşturulmasına yönelik kriterlerin ve standartların belirlenmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentin yeniden estetikle buluşması için kentsel tasarım ilkelerinin araştırılması, halihazır standartlarla karşılaştırılması, eksikliklerin giderilerek yaşanabilir kentler oluşturulması
Beklenen çıktılar Kentsel tasarım ilkelerine göre hazırlanmış planlama ve tasarım standartları, gerekli mevzuat ve teknik altyapı
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentsel tasarım ilkeleriyle mevcut kentlerin tekrar ele alınması, iyileştirilmesi, bakanlık vasıtasıyla yaşanabilir ve estetik kentler eldesi amaçlanmamaktadır
Mevcut durum Kaderine terk edilmiş, kimliksiz yapısının yanı sıra, sosyal donatı alanlarını yitirmiş, imar planı tadilatları ile orijinalinden uzaklaşmış, şehircilik ilkelerine sahip olmayan şehirler mevcuttur
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Çağdaş şehircilik ve kentsel tasarım ilkeleri ile kentlerin yeniden ele alınıp mevcut durumdan uzaklaştırılarak kendi unsurları ile yenide estetiğe ve kimlikli bir yapıya kavuşması açısından önem taşımaktadır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Modern mimarlardan Kevin Lynch ile kentsel tasarım pratiği standartlara kavuşmuş, bu yolla şehirler tasarlanmıştır. Kentleri kent yapan unsurlar (köşe, kenar, bölge, anıt Vista v.s.) bu ilkeler arasında yer alır. Yerli ve yabancı iki kent merkezinin seçilmesi ve mukayesesi ile kentlerimizin eksikleri analiz edilerek, üniversiteler ve STK’lar ile reçetesi hazırlanabilir Yapılacak örnek (pilot) çalışma sonrası elde edilen tecrübe ile konu standartlara dökülerek Bakanlık vasıtasıyla belediyelere aktarılabilir. Bu sayede kentler yeniden kent estetiğine kavuşabilir
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
83
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Planlama ve tasarım standartlarının özel koşullara göre geliştirilmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kurulu ve / veya kurulması planlanan kentlerde kadın, çocuk, yaşlı, engelli, v.s. grupları gözetecek özel mekanlar elde edilmesi
Beklenen çıktılar Evrensel tasarım ilkelerine göre hazırlanmış planlama ve tasarın standartları, gerekli mevzuat ve teknik altyapı, çıktılar olarak hedeflenmektedir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Uluslararası standartların mevcut duruma adaptesi, kamusal alanlarda evrensel tasarım ilkelerin sağlanması, AB standartlarının Bakanlık vasıtasıyla kent hayatına katılması amaçlanmaktadır
Mevcut durum Kamusal alanlarda özelleşmiş mekanların eksikliği, bu sebeple toplumun çeşitli gruplarının kent hayatından uzaklaşmaları, dışlanmaları mevcut durum olarak analiz edilmiştir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Sağlıklı, güvenli ve özelleşmiş kamusal mekanlar ile toplumun farklı kesimlerinden insanları bir araya getirerek, gelişecek sosyal hayat üzerinden tüm bireylere sosyal ve psikolojik katkı sağlamak hedeflenmektedir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
“Universal Design” olarak dünyada kabul gören evrensel tasarım ilkelerinin araştırılarak, geliştirilerek ülkemiz ölçeğinde standartlarını ve kodlarını elde etmek hedeflenebilir. Evrensel tasarım ilkelerine göre hazırlanmış yurtdışı bir kamusal alan düzenlemesi ile ülkemizden seçilecek güncel bir çalışma bu kapsamda incelenebilir. Herkes için ulaşılabilir ve eşitlikçi bir hale getirmek için yapılması gereken değişiklikler belirlenebilir Örnek çalışma üzerinden edinilecek deneyim, konunun yasalar, yönetmelikler ile sisteme katılması aşamasında çalışmaya katkı sağlayacaktır. Sonuç olarak toplumun farklı kesimlerinin (kadın, çocuk, genç, yaşlı, engelli v.s.) kamusal hayata engelsiz ve özgürce katılmaları sağlanabilir Projenin Tarafları: Bakanlık, Üniversiteler, Belediyeler, STK’lar
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
84
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 4 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Binalarda ısı yalıtım (mantolama) sisteminin oluşturulması ve kent estetiğinin sağlanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Binalarda ısı yalıtım (mantolama) sistemi yapma zorunluluğunun getirilmesi, enerji tasarrufuna, enerji verimliliğine ve ülke ekonomisine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır. Bu da beraberinde kent estetiğinin oluşumuna ve kentin yenilenmesine olanak sağlayacaktır. Ancak bunun için teşvik kredilerinin oluşturularak yapım kolaylığının sağlanması gerekmektedir.
Beklenen çıktılar Enerji tasarrufu – yenilenen kent Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Ekonomik katkı sağlaması
Mevcut durum Büyük ısı kaybı olan, bakımsız, kirli görünümlü yapılar Seçilme gerekçesi Projenin önemi • Projenin önemli, ülke ekonomisine büyük ölçüde
katkı sağlayacak olması • Enerji kullanımında tasarrufa gidilmesi • Dışa bağımlı olduğumuz enerji alış-verişinde bir
ölçüde de olsa bağımsızlığa rahatlama getirmesidir Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık / Yerel yönetimler Yürütücü / Fonlayıcı Denetleyici
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
85
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 4 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Afet önlemli planlama yaklaşımlarının her tür ve ölçekte plan yapım süreci ile bütünleştirilmesine yönelik ikincil mevzuat düzenlemelerinin yapılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentlerde afet teknik ve risk azaltma çalışmalarına yönelik olarak yabancı ülke uygulamaları, uluslararası sözleşme ve anlaşmalar ve ülkede özellikle son 10 yılda önemli bir birikim oluşturan çalışmaların incelenmesi suretiyle,
Çalışmaların içerik kapsamı ve yöntemini, Kurumsal yetki ve sorumlulukları, Öncelikli uygulama yapılacak kentler, Meslek gruplarının yetkileri,
Katılım süreçleri ve katılımcı tarafları tanımlayacak bir içerikli ikincil mevzuat hazırlanması
Beklenen çıktılar Plan yapımına ait esaslara dair yönetmeliğin yenilenmesi
Kentsel risk analizlerinin yapımına esas teknik şartname
Risk azaltma (sakınım) planı yapımına esas teknik şartname
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB – TAU’nun Kurumsal yetki ve sorumluluk alanını güvenli,
afete dirençli ve sürdürülebilir kentleşmeyi sağlamak amacı doğrultusunda genişletmek
Yatırımların verimliliğini arttırmak Kaynakları etkin ve verimli kullanmak Toplumun her kesiminin afet etkilerinden en az
zararla kurtulmasını sağlamak Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak
Mevcut durum Mevcut mevzuat ve uygulamalar bazı doğal afetlerle sınırlı olmak üzere afet tehlikelerinin belirlenmesi, afet sonrası yara sarma ve yapı ölçeğinde mühendislik yaklaşımları ile sınırlıdır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ülke nüfusunun ve her türlü yatırımın yoğunlaştığı kentler, 60 yıllık hızlı ve denetimsiz kentleşme süreci sonunda, başta deprem, sel, yangın ve teknolojik kaza gibi tehlikelere karşı dirençsiz “derin risk havuzları” haline gelmiştir. Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası sözleşmelerin gereğinin yerine getirilmesinde önemli bir eksiği giderecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü:
• Üniversite • Özel sektör • Kamu araştırma birimi
Fonlayıcı:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı veya • Kamu araştırma birimi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
86
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı BİB-TAU Genel Müdürlüğü’nün ülkesel/bölgesel/kentsel risk azaltma (sakınım) planlaması çalışmalarını programlaması için gerekli mevzuat (ve kadro) düzenlemelerini belirleme projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Doğal ve teknolojik teknikler karşısında artan kayıpların azaltılması amacıyla planlama süresi ve içeriği de göz önüne alınarak konuların belirlenmesi ve planlama hizmetlerinin riskleri azaltmak üzere yapılandırılmasıdır
Beklenen çıktılar Planlamanın içerik sürecinin mevzuatta yeniden düzenlenmesi, risk azaltma yöntemlerinin planlama sürecine entegrasyonunu fiziki düzenlemelerde kuruma ilişkin standartlar
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve paydaşlara katkısı
Kentsel risk yönetimi konusunda boşluğun giderilmesi BİB-TAU’nun bu konudaki otoritesinin netleştirilmesi planlama sürecinde kısmi de olsa (kamu yararına) merkezi denetimin yeniden tesis edilmesi
Mevcut durum BM ve ilgili kuruluşların tanımladığı yeni politikalar (Yokohama 1904, ISDR 2000, KOBE 2005) ve Türkiye’nin de imzaladığı sözleşmeler uyarınca kalkınmada risk azaltmak üzere iklim değişikliği ve afetlere konu olan Türkiye’de güvenilir planlama hizmetlerinin yürütülmesi gereği vardır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Aşırı tehlike ve riskler gösteren Türkiye kentlerinin can ve mal kayıplarına yol açmayacak biçimlerde geliştirilmesi ve denetlenmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Uygulayıcı: • Tehlikeleri belirlenmiş olan ve yüksek riskler
gösteren yerleşmelerde hazırlanan planlamada aranacak özellikler kılavuzu, ilgili yönetimlere BİB-TAU tarafından iletilecek, hazırlanan planların riskleri açısından irdelenerek merkezde onaylanması (zemin kanunu 9. maddesi gereğince) sağlanacaktır
Bu süreçte rol alacak taraflar: Müşteri:
• BİB-TAU- Yüksek risk gösteren yerel yönetimlere duyuru ve talepler
Kullanıcı:
• Yerel Yönetimler - Tehlike araştırma ve planları hazırlama, yerelde ilan etme, imar planı hazırlama ve onaylatma
• Uzman Kuruluşlar - Tehlike tespitleri / öneri planı hazırlama
• Özel sektör çalışmaları Yürütücü:
• Üniversiteler - Kentsel risk araştırmaları • TÜBİTAK - Kentsel risk araştırma projelerini
fonlama Fonlayıcı DPT
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
87
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Yüksek tehlike / riskler gösteren yerleşmelere ait imar planlarında afetler açısından zayıflıklar
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yeterli bir örneklem belirlenerek güncel / yürürlükte bulunan imar planlarında afet riskleri açısından yetersizliklerin tespiti ve tip zayıflıkların belirlenmesidir
Beklenen çıktılar İmar planlarında yapılan başlıca yetersizlikler ve yanlışların belirlenmesi ve sınıflandırılmasıdır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Risk azaltma (sakınım) amaçlı önlemlerin belirlenmesi, en sık yapılan yanlış ve yetersizliklerin belirlenerek ilgililere duyurulması / genelge hazırlanması / yayımlanması
Mevcut durum İmar planlarının hazırlanmasında genel grupların talep ve baskıları, genellikle planlama kararlarında tehlike ve risklerin göz ardı edilmesine yol açmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Son 50 yıl içinde betonarme teknolojisi ile gelişmiş bulunan Türkiye kentleri deprem ve iklim değişiklikleri gibi etkenler tarafından sınanmaya başlamıştır (1999). Denetimsiz ve önlemsiz gelişen kentlerimiz büyük kayıplar vermeye adaydır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB-TAU - Yerel yönetimler arasında örneklem belirleyerek imar planlarının temini, araştırma sonuçlarına göre genelgeler düzenleme Uygulayıcı: Yerel Yönetimler - İmar planlarının ve tehlike bilgilerinin temini Yürütücü: Üniversiteler - Planlama standartları açısından plan irdeleme kriterlerinin geliştirilmesi Özel kesim - Tehlike bilgileri tespitleri, kamu yapılanmasının yeterliliği Fonlayıcı TÜBİTAK
• DPT
∆ Ar-Ge Proje Formu 8 Projenin adı Afetler ve planlama terimler sözlüğü hazırlanması Projenin
Tanımı Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Uluslararası afet politikasının “yara sarmak” yerine “risk azaltma” hedeflerine öncelik vermesi sonucunda özellikle yüksek riskler gösteren kentlerde sakınım planlaması çalışmaları için açılan alanda yeni kavramlar, yöntemler söz konusudur.
Beklenen çıktılar Bir ortak dil oluşturulması için uluslararası uygulamalar ve terminoloji incelenerek Türkçe bir sözlük hazırlanacaktır
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Yeni kuramsal ve uygulama alanına ilişkin ortak dil oluşturulmasında BİB-TAU’nun öncelik etmesidir
Mevcut durum Günümüzde uluslar arası terimler farklı birimlerde tercüme edilmekte farklı disiplinler Türkçe’nin gereklerini gözetmeksizin uygun olmayan terim ve tamlamalar kullanmaktadırlar
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Ortak bir dil oluşturma • Yeni bilimsel ve bir uygulama alanının açılması • Uluslararası kavrayışların anlaşılır kılınması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB-TAU - Yerel yönetimler arasında örneklem belirleyerek imar planlarının temini, araştırma sonuçlarına göre genelgeler düzenleme Fonlayıcı TÜBİTAK
• DPT ve Meslek odaları Yürütücü: Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
88
∆ Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı İstanbul’da yapı güçlendirme ile toplu kentsel yenileme uygulamalarının karşılaştırmalı fizibilitesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Deprem tehlikesi karşısında tekil yapı güçlendirme ve toplu kentsel yenileme yatırımlarının seçilen örnek alanlarda etkinlik v genel geçerliliğinin irdelenmesi sosyal / yasal / yönetsel açılardan
Beklenen çıktılar Alternatif yatırım ve örgütlenme biçimlerinin çok yönlü irdelenmesi, farklı alanlarla hangi yöntemin daha verimli olduğunun belirlenmesi gerekli yeni düzenlemelerin belirlenmesidir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB-TAU açısından mevzuat düzenlemeleri için ürünler geliştirilmesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi planlama ve uygulamalarında kentler geliştirilmiş olacak yerel topluluk ve girişimciler için kılavuzlar sağlanabilecektir
Mevcut durum İstanbul’da her iki alternatif yöntem de tam bir çıkmazdadır. Karşılıklı irdeleme hangi yöntemin hangi alanlarda daha etkili / verimli olacağını belirleyebilir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Örnek uygulamaların gerçekleşmesinde bu tür bir irdeleme yol gösterici olacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü,
Müşteri: BİB-TAU – Gerekli mevzuat düzenlemelerini ve kılavuzları hazırlayacaktır Uygulayıcı ve Fonlayıcı: İstanbul Büyükşehir Belediyesi – Sonuçların uygulanması için yaptırım uygulanabilecektir Yürütücü: Üni)versiteler (Karşılaştırmalı araştırma yöntemi geliştireceklerdir Fonlayıcı: TÜBİTAK, DPT
∆ Ar-Ge Proje Formu 9 Projenin adı Türkiye yerleşmelerinde doğal ve teknolojik tehlikeler ile iklim
değişikliği tehlikeleri ve riskler Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yerleşmelerde teknik ve risk türleri ve düzenlemenin belirlenmesi; yüksek risk gösterenlerin özellikleri, risk etkenleri ve ölçümü çalışmaları için yöntemler geliştirilmesidir. Mevzuat durumu tespit ve analizleri
Beklenen çıktılar Kentsel risk ölçüm / tanımlama yöntemleri riskler açısından öncelikli kentlerin belirlenmesi, envanter, bilinen tehlikeler açısından irdelenmiş (örneğin deprem tehlike haritası ile karşılaştırmalar)
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Öncelikli kentlerin planlama / yatırım / yer seçimi politikalarına ilişkin önlem / özendirme araçlarının uygulanması
Mevcut durum Deprem tehlike haritası, günümüzde başvurulan yegane kriter niteliğindedir. Buna göre yapı ve sigorta işleri yürütülmektedir. Büyüklü küçüklü yerleşmelerin aynı tehlike bölgesinde yer alsa da farklı risk düzeylerinde oldukları anlaşılmalıdır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Risk düzey ve türlerine göre kentlerde hangi güvenlik önlemlerine ve hangi teşviklere yer verileceği belirlenebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB-TAU (Araştırma sonuçlarına uyumla uygulamalara başvuracaktır) Uygulayıcı: Yerel Yönetimler (Teknik ve risk bilgilerinin derlenmesi, kamuoyuna duyurulması ve gerekli görülen uygulamaların takibi) Yürütücü: Üniversiteler (Kentsel korunmasızlıklar ve risk türleri ve ölçümü) Özel sektör (Yerel tehlikelerin tespiti işleri yürütür)
Fonlayıcı: TÜBİTAK - Üniversite araştırma önerileri fonlayıcısıdır, ISDR - Yurtdışı fonlayıcı adayıdır, DPT
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
89
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 4 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Ulusal / kentsel / yerel platformların geliştirilmesi ve yönetimi Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Uluslar arası yeni afet politikaların uyarınca geliştirilmesi öngörülen platformların katılımın süreçler geliştirmeyi ve sorumluluklarının paylaşılmasını sağlamak üzere ilke ve örneklerin araştırılması ve platformların Türkiye’de öncelikleri tanımlanan bir sistem olarak gruplandırılması / kurulması
Beklenen çıktılar Ulusal / bölgesel ve yerel platformlarının fiilen kurulması bu yapılanmaya ilişkin yönetmeliğin hazırlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB - TAU’nun Planlama ve afet konularında katılımlı karar alma yöntemlerini gerçekleştirmede etkili bir otorite olarak rol edinmesi, afetlere ilişkin kararlarda sorumlulukların paylaşılması
Mevcut durum Günümüzde yönetimler yaptıkları ve yapamadıkları ile riskleri arttırmış oldukları suçlamasına maruzdurlar. Gerçekte yönetimlerin bu konuda yetkili olmadıkları görüşünü bertaraf etmek üzere sorumlulukların paylaşılması gereği bulunmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Uluslararası sözleşmeler uyarınca BM ISDR kuruluşu ulusal ve yerel platformların kurulmasını teşvik etmektedir. Bugün 52 ülke bu yapılanmayı sağlamış durumdadır. Türkiye’nin de imzalamış olduğu sözleşmelerin gereği yerine getirilmek zorundadır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB-TAU - Ulusal ve yerel platformların kurulması
amacıyla, BM ISDR ilkelerine dayanmak toplumun tüm kesimlerini kapsayacak yapıda platformlar için bir yönetmelik geliştirip uygulayacaktır
Fonlayıcı: BM ISDR - BİB - TAU tarafından tanınan üst
uluslar arası kuruluştur Uygulayıcı:
Ulusal platform - İlgili yönetim temsilcileri yanında üniversiteler, STK’lar, iş çevreleri, medya temsilcilerinden oluşacaktır. Diğer ulusal platformların diyalog içinde ulusal afet politikasına katkılar verecektir
Yerel platformlar - Kent / mahalle ölçeklerinde mevcut grupların temsilcilerinden oluşan afet risklerine ilişkin görüş ve önerilerini kent yönetimlerine iletirler Araştırma yürütücüsü:
Üniversiteler -
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
90
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 4 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı İstanbul sanayi kuruluşlarının deprem tehlikesi karşısında riskleri
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
İstanbul’da beklenen deprem tehlikesi karşısında farklı sanayi birimlerinin gösterdiği risklerin araştırılmak gereksinimler maliyet-etkin yöntemlerin belirlenmesidir
Beklenen çıktılar Farklı sektör ve büyüklüklerdeki sanayi birimlerinin risk azaltma kılavuzları risklerini azaltmak amacıyla gereken yatırım düzeylerinin (desteklerin) tespiti
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kent planlaması açısından sanayi kuruluşlarının yer seçiminin irdelenmesi, üretim kapasitelerinin korunması, afet karşısında kentsel işleyişin sürdürülmesidir
Mevcut durum Sanayi kuruluşları yalnız yapıları ile değil makine araç-gereç ve envanterleri ile işgücü envanterleri ile girdi-çıktı ilişkileri ile altyapı v enerji gereksinimleri ile finansal durumları ile riskler altındadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Üretim kapasitelerinin korunabilmesi kentsel toplumda tüm diğer kayıpların azaltılması ve afet sonrasında ve kısa hızlı bir nekahet dönemi demektir. •
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB-TAU - Kentsel sanayi ve kent planlamasına ilişkin önlemlerin uygulanmasına destekler verilmesi Müşteri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi - Sanayi kesimi planlaması için veriler elde edilmesi Müşteri: TOBB - Üye kuruluşların tanımasızlıklarının giderilmesinde yönlendirmeler Müşteri: Sanayi Bakanlığı - Sektörel kuruluşlara destek uygulamaları Yürütücü: Üniversiteler - Araştırma yöntemi geliştirme ve yürütme Fonlayıcı: DPT -– Sanayi planlaması açısından kritik sektörleri belirleme, TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
91
Grup 5 (Kırsal)
1 Merkez nitelikli köylerde yerleşme planlarının fayda-maliyet analizine dayalı geliştirilmesi
2 Enkaz yönetiminin geliştirilmesi
3 Köy yerleşik alanlarının belirlenmesinde yeni kriterlerin geliştirilmesi
7 Orman, yayla, balıkçı köyleri, mezra yerleşim alanları belirlenerek planlama ve uygulama alanlarının belirlenmesi projesi
9 Kırsal planlama uygulama araçlarının geliştirilmesi
10 Ekolojik açıdan kırsal hassas bölgeleri saptanarak bu bölgelerin korunması için kırsal yerleşmelerde katı atık, arıtma, yerleşme, çevre dostu enerji politikası öncelikleri bazında teknik altyapı geliştirme projesi
11 Kırsal yerleşmeleri tanımlama kriterlerini belirleyerek kırsal alanların tanımlanması
15 Kırsal alanda alternatif enerji modellerinin araştırılması ve buna uygun yapı ve yerleşim modellerinin geliştirilmesi
18 Kırsal yerleşme planlamasında kırsal korunun araştırılması ve entegrasyonu
19 Kırsal sosyal konut ihtiyaç tespiti
20 Yeniden iskan uygulamalarına ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi
23 Köyde yaşayanların düzenli, güvenli ve sağlıklı yapılaşmasının önemi konusunda bilinçlendirilmesi
25 Güneşköy Ar-Ge Projesi
26 Kültür-Köyü Araştırma –Geliştirme Projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
92
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 ∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Merkez nitelikli köylerde yerleşme planlarının fayda-maliyet analizine dayalı geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje ile kırsa yerleşme planlarının yapılaşma ve altyapı yatırımlarının, sosyal, ekonomik ve çevreye etki boyutları da dikkate alınarak, fayda – maliyet analizine uygun geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır
Beklenen çıktılar Proje ile Bakanlığın ve ilgili tüm kurum ve kuruluşların kullanacağı uygulama standartları (kılavuz) oluşturulacak ve yaygınlaştırılacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Proje Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatlarında doğrudan kullanılacaktır. Uygulama ile kırsal kesimde ihtiyaca uygun, güvenilir ve sağlıklı bir planlama ve yatırım yapılmış olacaktır
Mevcut durum Kırsal alanda yerleşim planlaması ve yatırımların çeşitli sosyal, siyasal, yerel etkilerin de katkısıyla düzenli ve verimli olarak gerçekleştirilememektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje, kırsal yerleşim planlaması ve yatırımların gerçekleştirilmesinde etkili, verimli, objektif uygulamanın önemli bir adımını oluşturacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Enkaz yönetiminin geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Olağan ve olağanüstü (afet) dönemlerde kırsal alanda ortaya çıkan (yerel ya da kentten taşınarak gelen) enkazın yarattığı sorunların önlenmesi amacıyla tedbirlerin geliştirilmesidir
Beklenen çıktılar Yapılaşma ve yerleşim planlarından başlayarak, enkazın tanımı, ortadan kaldırılması, çevreye zarar vermeler yok edilmesine yönelik tedbir ve uygulama esaslarının belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık ve ilgili – bağlı kuruluşlarda enkaz yönetimi ile ilgili farkındalığın güçlendirilmesi, uygulamanın iyileştirilmesi sözkonusu olacaktır
Mevcut durum Kırsal alanda kullanılmayan kamu hizmeti binaları, kullanılmaz hale gelmiş konutlar ile afet sonrası ortaya çıkan molozlar, kırsal yerleşimler civarına dökülmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Enkaz yönetimi, yerel olarak çeşitli biçimlerde ve sağlıksız olarak yürütülen enkaz kaldırma işlemlerinin, yerleşme planında öngörüleceği şekilde, genel objektif ve sağlık prensiplerine uygun biçimde gerçekleştirilmesini sağlayacaktır
Açıklamalar:
Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu
Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
93
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam) ∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Köy yerleşik alanlarının belirlenmesinde yeni kriterlerin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje ile daha önce belirlenen ancak bölgesel farklılıklar gözetilmediği için bir ihtiyaç görülmektedir
Beklenen çıktılar Daha uygulanabilir kriter tespitleri ve mevzuatta değişiklik sonucu çıkacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kırsal yerleşim alanları ile ilgili olarak, proje ile bakanlık, taşra teşkilatı ve yerelde valiliklere / köy muhtarlıklarına daha etkin sonuçlar doğuracaktır
Mevcut durum Kırsal yerleşim alanlarında bölgesel farklılıklar ve yerleşimin özel koşulları gözetilmediği için yerleşimler azınlıktadır. Köy yerleşik alanlarının belirlenmesinde sorunlar çıkmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kriterleri geliştirilmiş yerleşik alan tespiti yapılabilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bakanlık ve özel idareler Yürütücü:
• Üniversiteler Fonlayıcı:
• TÜBİTAK
Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Kırsal afet risk analizinin yerleşme planlarına entegrasyonu Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal yerleşimlerin afet risklerine (deprem, sel, heyelan, çığ, orman yangınları v.b.) açık oluşu dikkate alınarak, bu proje ile kırsal yerleşme planlarında afet riskleri ile ilgili verilere yer verilmesi; böylelikle afet zararlarının azaltılması / afete hazırlık amaçlanmaktadır
Beklenen çıktılar Proje ile kırsal afet risklerinin haritalanması, kırsal yerleşme planlarına ve CBS tabanlı çalışmalara entegrasyonuna imkan verecek teknik düzenlemelerin yapılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık ile ilgili kuruluşların afete karşı daha etkili önlemler geliştirmesi mümkün olacaktır. Kırsal yerleşimlerde yaşayanlar için daha güvenlikli ortam oluşturulacaktır
Mevcut durum Kırsal alanda afet riskleriyle ilgili bilgi ya çok genel nitelikte, ya da ortaya çıktıkça, afet yaşandıkça gündeme gelmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje ile, kırsal yerleşimlerde afet zararlarının azaltılmasına yönelik olarak önceden (önleyici – hafifletici) adımların atılması, planların bileşeni olarak bağlayıcı biçimde gündeme gelecektir
Açıklamalar:
Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu
araştırma birimleri, özel sektör
Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi,
fonlayıcı
Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
94
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Sürdürülebilir kırsal ekonomik yapının geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Mülkiyet parçalanması, toprak sahipliliğinin bölünmesi yoluyla etkin olmayan tarım işletmeciliğinin kırsal fakirliği yaygınlaştırmaktadır. Yöresel doğal kaynakların çeşitli sektörel faaliyetlerin katılımcı kırsal örgütlenme ile yeni istihdam alanlarında kullanımını, yenilenebilir kaynak kullanımı ile yönlendirmeyi amaçlamaktadır
Beklenen çıktılar Kullanılmayan yerel kaynak ve toplumsal becerinin sürdürülebilir ekonomik yapılanma içinde aktif duruma getirmek (örneğin kök boyacılığı ile dokunan kilim tezgahları farklı ürünlerin üretimi)
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kırsal yerleşim ekonomisine ve ülke ekonomisine doğrudan gelir getirici bir proje olup; yerelde toplumsal fayda, mekansal konfor şartlarını arttırması bakımından kırsal yerleşmeden sorumlu BİB’nın ülke çapında ise ekonomi ile ilgili bakanlıkları etkilemektedir
Mevcut durum Toprak parçalanması, orman ürünlerinin yakınındaki yerleşmelerce tüketilmesi, kıyıdaki köylerde de su ürünlerinden yerinde yararlanma, kırsal ekonomik yapıda fırsat eşitsizliği sürdürülebilir olmayan kaynak kullanımını ortaya koymaktadır. Bu da göçü tetikleyen en önemli unsurlardan bir tanesidir.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kır-kent arasındaki itme ve çekme ile kentlerde dengesiz nüfus büyümesi olgusunu yereldeki öz ekonomik kaynaklara bağlı olarak engel oluşturacak modern kırsal yerleşim planlaması içinde önemli bir altlık oluşturacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, , Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı ve Uygulama yaklaşımları
Taraflar: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Selçuk Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Tarım Ekonomisi Bölümü Müşteri: BİB Yürütücü: Selçuk Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Fonlayıcı: TÜBİTAK
Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Kırsal alanda yapılan büyük projelerde yerel nüfusu yerinde tutacak yeni uygulama araçlarının araştırılması - geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Özellikle kamulaştırma gerektiren baraj, yol gibi büyük yatırımlarda yerel nüfusun oradan ayrılması ve projenin faydalanıcıları olması beklenmektedir. Oysa bu tür projelerde 18. madde gibi bir uygulama ile hem kamulaştırma bedelleri düşürülebilir hem de yerel nüfus o projenin yararlanıcısı olur, göçe neden olunmaz. Bu tür uygulama araçları araştırılabilir ve ülke örnekleri incelenebilir
Beklenen çıktılar Kamulaştırma dışında uygulama araçlarının mevzuatta yer alması Projenin Amacı
İlgili paydaşlara katkısı
Bakanlık ve ülke kaynakları korunmuş olacaktır. Kırsal nüfusun kente göçmesine engel olacaktır
Mevcut durum Büyük projelerde, proje altında kalan alanlar kamulaştırılmakta, bu alanları daha önce kullanan nüfus kesimleri başka yerlere göç etmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kırsal nüfusun yerinde tutulabilmesi proje sahibi kurumların projede en az miktar kamulaştırma işiyle uğraşmalarının sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi,
Müşteri: Bakanlık, Kırsalda büyük proje yapan kamulaştırma yapan tüm kurumlar Yürütücü: Üniversite Tedarikçi: Fonlayıcı: TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
95
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Orman, yayla, balıkçı köyleri, mezra yerleşim alanları belirlenerek planlama ve uygulama alanlarının belirlenmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Orman, yayla, balıkçı köyleri, mezralarda planlama ile ilgili araçların neler olacağı diğer kırsal yerleşmelerle farklılıklar seyrettiği kendisine özgü “ismine” araştırmalar yapılmalıdır
Beklenen çıktılar Kırsal yerleşim içinde yer alan ve yerleşim alanı ile özgü kriterlerin belirlenebilmesi (mevzuatta değişim)
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık / taşra teşkilatı / yerel idareler / valilikler / muhtarlıklara daha etkili katkı sağlaması hedeflenmektedir
Mevcut durum Mevcut durumda bir ayrım gözetilmediği için yayla, orman içi, balıkçı köyleri problemler yaşamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Daha etkin sonuçlara ulaşılacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcıUygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Kamu kurum ve kuruluşları
Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Kırsal alanda kaybolmaya yüz tutmuş yöresel mimari özellikleri belirlenerek sürdürülebilir gelişimin sağlanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında kaybolmaya yüz tutmuş mimari özelliklerin belirlenmesi ve bu özelliklerin günümüz koşulları ile entegre edilerek sürdürülebilir kullanımının geliştirilmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır
Beklenen çıktılar • Kaybolmaya yüz tutmuş yöresel mimari özellikler belirlenecek • Yöresel malzeme yaşam alışkanlıkları araştırmaları yapılacak • Yöresel malzeme işçiliğinin desteklenmesi
Projenin Amacı
İlgili paydaşlara katkısı
Kırsal yerleşmelerin mekansal gelenekleri ile korunarak gelecek nesillere aktarılması
Mevcut durum Kırsal alanlara ilişkin yöresel mimari özellikler kaybolmaya başlamıştır ve bu kapsamda geliştirilmiş / korumaya yönelik projeler yetersizdir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kırsal mimari mirasın korunması ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması ile yöresel özelliklerini koruyan bunu turizm gibi ekonomisinin geliştirmesine yönelik kırsal yerleşimler oluşturmak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı
Müşteri:
• Bakanlık Yürütücü:
• Üniversite • TÜBİTAK • Bakanlık gerekli mevzuatı hazırlayacaktır. Yerel
yönetimlere bu konuda rehberlik edecek el kitabı yayımlanacaktır
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
96
∆ Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Kırsal planlama uygulama araçlarının geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Köy yerleşim planları, köy tasarım rehberleri, köy meclislerinin (muhtarlıkların) hazırladığı yurtdışı örneklerinin ülkemiz kırsalında yaygınlaştırılmasını / kullanılmasını amaçlayan program
Beklenen çıktılar Köy tasarım rehberinin uygulanmasına yönelik mevzuat geliştirilmesi model oluşturularak uygulanması, köy planları hazırlanması ve hazırlama zorunluluğunun mevzuatlaştırılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kamuda işbirliği planlamada katılım esas alan denetimli planlama ve kontrol mekanizmasını esas alan köy tasarım rehberinin uygulaması
Mevcut durum Tasarımda kontrol yok, köy planları hazırlamıyoruz Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tasarım, peyzaj, yöresel mimari, tasarımda kontrol
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Proje Sahibi:
• BİB Proje Ortakları:
• Belediye • Üniversite
Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Ekolojik açıdan kırsal hassas bölgeleri saptanarak bu bölgelerin korunması için kırsal yerleşmelerde katı atık, arıtma, yerleşme, çevre dostu enerji politikası öncelikleri bazında teknik altyapı geliştirme projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Beklenen çıktılar Ekolojik hassasiyet haritaları Katı atık, enerji politikaları, yerleşme, geliştirilen kırsal
yerleşimler, mevzuat gelişimi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Gelişen alt yapı ve yerleşimlerin korunması, işletmeyi hızlandırması
Mevcut durum Altyapısı yeterli olmayan / kötü durumda kırsal, ekolojinin tahribatı, flora, endemik ürünlerin yok edilmesi
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ekolojik duyarlı kırsal alanların devamı açısından önemli
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı
Proje Sahibi:
• BİB • ÇOB • Üniversite
Ortak:
• Kalkınma ajanslar • Üniversite • Yerel kamu
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
97
∆ Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Kırsal yerleşmeleri tanımlama kriterlerini belirleyerek kırsal alanların tanımlanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yabancı ülke ve AB ülkeleri örneklerinin incelenerek yabancı ülkemize özgü ve tipolojiye esas kırsal alan tanımlarının geliştirilmesi, kırsal alan tanımlama kriterlerinin belirlenmesi ve ülkemiz kırsal alanlarının bu tanımlamalara göre belirlenmesi
Beklenen çıktılar • Kırsal alan tanımlama kriterleri • Kırsal alan tanımları • Ülkemiz kırsal alanlarının tanımlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
• Mevzuattaki karmaşanın giderilmesi • AB fonlarının kullanımına – önceliklendirilmesine yönelik tanımlamaların geliştirilmesi Kurumların topladığı bilgi / verilerinin içinde diğer kurumlar kullanılabilmesi için ortak tanım geliştirilmesi
Mevcut durum Ülkemizde kırsal alana ilişkin ortak kullanılan bir tanım yoktur. Kırsal tanımının çok farklı değişkene bağlı olması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje veri paylaşımında aynı dilin konuşulması, fonların ve yatırımların yönlendirilmesine ilişkin tanımların geliştirilmesi için önemlidir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• BİB Yürütücü:
• Üniversiteler Bakanlık, üniversite tarafından geliştirilen tanımlamalar ve ülkemiz kırsal alanlarının tanımlanması çalışmasından sonra bunun tüm taraflarla paylaşımının (fon ve yatırımların yönlendirilmesi için) sağlayacaktır
Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı Ket baskı altında kalan köylerde mekan – plan – yapılaşma sorunlarının çözümü projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Köyler kentlerin büyümesinde kalkınma ve yapılaşma boyutundan etkilenmektedir. Bu sorunun çözümü yönünde kent baskısının yoğun olduğu kırsal alanlar belirlenecek
Beklenen çıktılar Mevzuat düzenleme, destekler, planlar, baskı köyleri konut tespit edilerek yeni konut önerisi olmayan konut tespitine yönelik kurumların çalışmalarını yönlendirmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Yapılaşan ve büyüyen kırsal alanlar Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kırsalı koruma daha çok bozulmayı engellemesi açısından
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör
Proje Sahibi:
• BİB Ortakları.
• İçişleri Bakanlığı • Tarım Bakanlığı • Çevre ve Orman Bakanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
98
Ar-Ge Proje Formu 13
Projenin adı Kent çevresindeki tarım alanlarının korunması projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kent çevresindeki nitelikli tarım alanlarının korunması için uygulama araçlarının geliştirilmesi, kent çeperlerindeki tarım alanlarının korunması ve vatandaş mağduriyetinin giderilmesi amaçlanmaktadır
Beklenen çıktılar Mevzuat düzenlemesi Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı plan ilkelerinin korunmasına katkı sağlarken, vatandaş elindeki tarım alanlarını değerlendirebilecek ve tarım alanları kamu yararına korunacaktır
Mevcut durum Kent çevresindeki tarım alanları kentlerin yayılması nedeniyle yapılaşma baskısı altında kalarak kaçak yapılaşma ile yok edilmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Önemli
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bayındırlı ve İskan Bakanlığı • Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Yürütücü:
• Üniversite
Ar-Ge Proje Formu 14
Projenin adı Köy içi / dışı ulaşım ağının geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Köy içi / dışı bağlantı yollarında bir standart bulunmamaktadır. Özellikle bir başka yerleşim yerine geçişi bulunan köylerden geçen yollarda bir düzenleme öngörmeyi ve bunu planlama araçlarıyla standartlarını amaçlamaktayız
Beklenen çıktılar Köy içi / dışı yollarda sözgelimi en az 4 m. eninde olması ve bunun planlama sürecinde standartlaştırılarak tüm köylerimizde ulaşımın kolaylaştırılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Toplumsal kırsal alanda dağınıklığa yol açan bu husus göz önüne alınarak model bir planlama standardı geliştirilecektir BİB’nın kırsal planlamadaki yetkilerini daha bilimsel olarak kullanabilmesini sağlayacaktır
Mevcut durum Köy içi / dışı yollarda bir standart bulunmamakta olup, köy girişine kadar örneğin 4 m. olan yol köy içnde 2 m. ve daha aşağı düşmekte ve gerek acil yardım ve gerekse ulaşımda zorluklar ortaya çıkmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bu projenin gerçekleştirilmesiyle köy içi / dışı yollar bir standarda kavuşturulacak ve kırsal planlama sürecine katkı sağlanacaktır. Mevcut yerleşimler yenilenecek yeni yerleşimler ise planlanırken bu kriterler göz önüne alınacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
99
∆ Ar-Ge Proje Formu 15
Projenin adı Kırsal alanda alternatif enerji modellerinin araştırılması ve buna uygun yapı ve yerleşim modellerinin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal alanda kullanılabilecek alternatif enerji türlerinin araştırılarak kırsal alan için uygun ve ekonomik alanlarının yapı ve yerleşim modellemesinin yapılması
Beklenen çıktılar Mevcut değişikliği destekler enerji tasarrufu, araştırma raporları köylerde doğal enerji üretiminde artış
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Kırsal alandan ekonomik enerji elde edilerek enerji verimliliği arttırılacaktır
Mevcut durum Enerji bilinçsizce tüketiliyor. Kırsal alanda ısınma daha çok orman köylerinde odun, diğer köylerde ise tezek, odun ve kömür ile sağlanmaktadır. Elektrik üretimi hemen hemen hiçbir köyde yok
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kyoto protokolünün imzalandığı dönem önemli
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı
Müşteri:
• Bayındırlı ve İskan Bakanlığı • İl Özel İdareleri
Yürütücü:
• Üniversiteler
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam) Ar-Ge Proje Formu 16
Projenin adı Kırsal alanlarda kültürel ve ekonomik kalkınma Ar-Ge projesi: Bir model önerisi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Binlerce yıllık birikimle gelişen Anadolu kırsal kültürü yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yerleşme ekonomisine temel girdi olabilecek antropolojik mimariden, endemik bitkilere, faunaya tüm kültürel doğal mirasın mekansal araştırması ve kalkınma modelinin araştırılmasını kapsamaktadır
Beklenen çıktılar Farklı bölgelerdeki kültürel zenginliklerin tespiti, korunması ve gelecek nesillere aktarılmasıdır
Köylülerin hayat standartlarının geliştirilmesi Eko-turizmin kırsal alanda yaygınlaştırılması Doğal enerji sistemlerinin korunması
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı BİB’na kırsal kültürü ve doğal mirası tüm yönleriyle değerlendiren kırsal gelişme modeli sunmak
Mevcut durum Kırsal kültürün giderek kaybolması Kırdan kentlere yönelen hızlı göz kayması Köylünün hayat standardının düşük olması Fakirlik ve hizmetlerden etkin faydalanamaması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Enerji etkin doğal kaynak kullanımı, kırsal kültür potansiyellerine dayalı yöresel kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilir kullanımı
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (BİB) Yürütücü:
• ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Tedarikçi:
• Belediyeler (ilgili) • Fonlayıcı: TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
100
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 17
Projenin adı Kırsal yerleşme planlaması politika ve strateji belirleme projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal yerleşme alanlarında kırsal toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek, kırsal yerleşmelerin getirilmesini sağlayacak planlama kriter, usul, esas standartların belirlenerek hayata geçirilmesi. Böylelikle göç alan ikinci konut talepli köylerde planlama niteliğinde artış
Beklenen çıktılar Plan öncelikli bölgeleri belirlenecek, kırsal tipoloji bazında belirleme yapılacak, uygun model üretilecek, mevzuat değişikliği
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kaynak ve duyarlılık analizi ile bölgeye özgü kırsal planlama / karaktere yönelik planlama
Mevcut durum Tipoloji yok, kırsal yerleşmede mimari özellikler yok oluyor Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Plan önemli ve öncelikli. Zira kırsal tipoloji çalışması yapılmamakta, bu açıdan yeniliklerin yapılması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar: Müşteri:
• Bakanlık Yürütücü:
• Üniversite
∆ Ar-Ge Proje Formu 18
Projenin adı Kırsal yerleşme planlamasında kırsal korunun araştırılması ve entegrasyonu
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bu proje ile kırsal yerleşimlerde fiziki, mimari, tarihi dokunun araştırılarak, yerleşme planlarının gerçekçi, uygulanabilir ve yerel nüfusun özelliklerine uygun biçimde geliştirilmesi amaçlanmaktadır
Beklenen çıktılar Proje ile kırsal dokunun tanımlanması, kırsal dokuyu oluşturan unsurların belirlenmesi, kırsal yerleşme planlarına ve CBS tabanlı çalışmalara entegrasyonu amaçlanmaktadır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık ve ilgili kuruluşların kırsal yerleşme planlarını yerel nüfusun ihtiyaç ve beklentilerini de dikkate alarak geliştirmesi sağlanacaktır
Mevcut durum Kırsal alanlarda yerel doku özelliklerine uygun olmayan yerleşme ve yapılaşma düzenleri etkisiz ve kulanım dışı kalmakta, israfa yol açmaktadır (yerel nüfusun ihtiyaçlarına uygun üretim)
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kırsal yerleşme planları, masa başı teknik çalışmaların saha gerçekleriyle buluşturulması halinde uygulanabilir olacaktır. Doku araştırması verilerinden yararlanılarak kırsal yerleşme ve yapılaşma çalışmaları hedeflerine ulaşabilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektörtedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
101
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 19
Projenin adı Kırsal sosyal konut ihtiyaç tespiti Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal alanda sosyal konut düşünülmediğinden kentten köye dönüş evsizlik nedeniyle sorunlar yaşanmaktadır. Ayrıca köye gelen kamu görevlileri sağlıksız koşullar nedeniyle köyü terk etmektedir
Beklenen çıktılar Mevzuat değişikliği Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kentten köye dönüşlerde teşvik olacaktır
Mevcut durum Şu anda köylerde sosyal konut bulunmamaktadır Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü:
• Üniversite • Özel sektör
∆ Ar-Ge Proje Formu 20
Projenin adı Yeniden iskan uygulamalarına ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bu proje ile ülkemizde, çeşitli nedenlerden göçmen, göçer ya da göçebe nüfusun yeniden iskanı ile ilgili verilere dayalı, soysa, ekonomik ve çevresel sonuçları da dikkate alarak etkili, sonuç alıcı düzenlemelerin şekillendirilmesi ve uygulama esasına dönüştürülmesi amaçlanmaktadır
Beklenen çıktılar Proje ile yeniden iskan konularının yerel / durum özelliklerini dikkate alan, aynı zamanda önceden belirlenmiş objektif kriter ve tedbirlerin oluşturulması ve uygulanması hedeflenmektedir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakanlık ile ilgili kuruluşların yeniden iskan uygulamalarını iyileştirici ve kolaylaştırıcı yeniden iskan edilen nüfusun ise ihtiyaçlarını daha etkili karşılayıcı koşullar yaratılmış olacaktır
Mevcut durum Göçmen, göçer ya da göçebe nüfusun yeniden iskanında tekil duruma gire hareket edilmekte; sonuçlar yeterince izlenip, tecrübe paylaşımı (aktarımı) yeterince gerçekleşememektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje ile yeniden iskan uygulamalarının planlama, uygulama ve değerlendirme aşamaları sistemli biçimde gerçekleştirilebilecek, uygulamada sürekli iyileştirme mümkün olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
102
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 21
Projenin adı Kırsal alanlarda biyotop haritalarının oluşturulması projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Beklenen çıktılar Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 22
Projenin adı Merkez köylerin belirlenmesinde CBS tabanlı köy envanterlerinin kullanılması ve CBS’nin kırsal planlamaya entegrasyonu projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Halen merkez köylerin seçiminde köy envanterleri kullanılmaktadır. Bu aşamada CBS’nin kullanımı işi basitleştirecek nesnel kriterlere dayandırılacaktır. Bu proje ile merkez köy kavramının da yatırımları yönlendirmede etkili olması hedeflenmektedir
Beklenen çıktılar Mevzuatta değişiklik, köylere yapılan proje ve yardımların yönlendirilmesinde kurum ve kuruluşlara rehberlik edecektir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Nesnel yaklaşım sağlanacak, azan ve emek kaybı azaltılacak
Mevcut durum Merkez köylerin seçiminde kriterler olmasına rağmen süreç hem özel, hem de yavaş işliyor. Ayrıca köye yapılacak yatırım ve yardımlar da merkez köylerin işlerliği yok.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yatırımların yönlendirilmesinde önemi var
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Taraflar:
• Bakanlık • DPT • İçişleri Bakanlığı
Yürütücü:
• Üniversite
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
103
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 5 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 23
Projenin adı Köyde yaşayanların düzenli, güvenli ve sağlıklı yapılaşmasının önemi konusunda bilinçlendirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Köylerde yaşayanların yapılarını nasıl güvenli ve sağlıklı yapabilecekleri ve bunun önemi konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitilmeleri
Beklenen çıktılar • Köylülerin yapılarını güvenli yapmalarının sağlanması • Birbirleri üzerinde otokontrol geliştirmeleri • Köylerde düzenli, güvenli ve sağlıklı yapı yapılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Köylerde kaçak yapılaşmanın önlenmesi, kamu kaynaklarının etkin kullanımı (yıkım v.b. için kaynak harcanmasının önlenmesi)
Mevcut durum Köyde yaşayanların genellikle sağlıklı ve güvenli yapılaşmanın önemi konusunda bilgisi yoktur ve bu amaçla yapılan işleri bürokrasi olarak görmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kırsal mirasın korunarak gelecek nesillere aktarılması ve insanların daha yaşanabilir, güvenli ve sağlıklı mekanlarda yaşamalarının sağlanması gereklidir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektörRolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi,
Bakanlık yerel yönetimlerle işbirliği içinde eğitim programları düzenleyebilir. El broşürleri, afişler bastırabilir. Camilerde ve okullarda konunun önemini açıklayan eğitimler verilebilir
Ar-Ge Proje Formu 24
Projenin adı Kırsal alanlarda güneş enerjili sistemlerin kullanımına yönelik araştırma geliştirme projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal alanlarda özellikle üretimli ilgili mekanlarda, örneğin organik tarım üretiminde, seralarda, besin üretimindeki pişirme aşamalarında, enerji üretiminde v.b. güneş enerjili sistemlerin kullanımına yönelik Ar-Ge projesidir.
Beklenen çıktılar • Yeni ve basit teknolojilerin geliştirilmesi • Yerel üretimin arttırılması (seralar) organik besin
üretiminin güneş enerjili üretimi • Kırsal alanlardaki enerji ihtiyaçlarının karşılanması • Özellikle kadın köylülerin ev işlerini kolaylaştırması
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Enerji etkin kırsal yerleşim planlaması
Mevcut durum • Güneş enerjisinin tarım sektöründe verimli kullanılamaması
• Enerji ihtiyacının orman ürünlerine kömür gibi fosil yakıtlara dayalı olarak karşılanması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynağı olarak güneş enerjisinin kullanılması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: BİB Yürütücü: Üniversite (ODTÜ) Tedarikçi: Belediyeler Fonlayıcı: TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
104
∆ Ar-Ge Proje Formu 25
Projenin adı GÜNEŞKÖY AR-GE PROJESİ Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Kırsal alana yönelik Güneş ve doğal enerji
teknolojilerinin geliştirilmesi Ekolojik üretim ar-ge projeleri Güneş enerjili ekolojik köy planlama modelinin
geliştirilmesi Seçilen bir köyde uygulanması Kırsal alanda, ekolojik tarımsal üretimin artırılması
Beklenen çıktılar Kırsal alanda Köylülerin kullanabileceği güneş projeleri Güneş seraları, güneş ocakları, güneşle kurutma sistemleri, güneşle besin üretimi, güneşle su üretim sistemleri, Güneş enerjili köy evleri mimarisi, modelleri
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB, ETKB, ÇOB Üniversite araştırma Birimi Yerel Yönetim Birimi
Mevcut durum Köylerde enerjide dışa bağımlılık, Var olan yenilenebilir enerjileri kullanamaması, Güneş enerjisinden hiçbir şekilde yararlanamaması Yüksek düzeyde, sağlığa zararlı emisyon üretilmesi
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Köylerde, küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazı üretiminin azaltılması Köylerde yeni ve yenilebilir enerjilerin potansiyellerinin üretilir hale gelmesi Enerjide dışa bağımlılığın azaltılması,
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
TÜBİTAK, BİB, TAU Kırsal planlama dairesi, Üniversiteler ve yerel yönetimlerin birlikte gerçekleşebileceği bir AR-GE projesidir Müşteri: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, TAU Yürütücü: Üniversite araştırma birimi (ODTÜ) Tedarikçi: Güneşköy Kooperatifi Fonlayıcı: TÜBİTAK (Öneren Doç. Dr. Çetin Göksu, ODTÜ, 3. Grubun 5. Gruba Önerisidir.)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
105
∆ Ar-Ge Proje Formu 26
Projenin adı KÜLTÜR-KÖYÜ ARAŞTIRMA –GELİŞTİRME PROJESİ Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yörede, Kırsal kültürlerin bütün yönleri ile araştırılması
Köylerin kendi kültürlerinden hareketle kalkınma potansiyelinin belirlenmesi
“Kültür Köyü planlama modelinin geliştirilmesi” Modelin seçilen bir köyde uygulanması
Beklenen çıktılar Köy kültürünün bilimsel envanteri Eko-turizm ve köy turizmi, Eko tarım, geleneksel tarımın canlandırılması Ekolojik besin üretimi, Doğal tedavi sistemleri Kültür köyü planlama modeli geliştirilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB, ETKB, ÇOB Üniversite araştırma Birimi Yerel Yönetim Birimi
Mevcut durum Zengin köy kültürünün Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje, Türkiye köylerde geçmişten gelen kültürlerin değerlendirilmesini, korunmasını, gelecek nesillere aktarılmasını, köylerin kalkınmasında kullanılması, kentlerin kimlikli ve kültürlü hale gelmesini sağlayacak, dünyaya özgün örnekler verecek çok önemli bir projedir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
TÜBİTAK, BİB, Üniversiteler ve yerel yönetimlerin birlikte gerçekleşebileceği bir AR-GE projesidir Müşteri: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yürütücü: Üniversite araştırma birimi (ODTÜ) Fonlayıcı: TÜBİTAK Tedarikçi: Ürünlü köyü İbradı Belediyesi, Antalya Öneren: Doç. Dr. Çetin Göksu, ODTU (3. Grubun 5. Gruba önerisidir.)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
106
Grup 6 (Altyapı)
1 Kentsel alanlarda artan su ihtiyacının karşılanmasını destekleyebilecek sürdürülebilir çözümlerin araştırılması
2 Atık su arıtımında kullanılmak üzere; az alan gerektiren, işletme kolaylığı sağlayan yeni teknolojiler (MBR, v.b.) geliştirilmesi
3 Yer altı suyunun yeni yöntemlerle araştırılması
4 İçme-kullanma sularındaki arseniğin giderilmesi için en uygun teknolojilerin belirlenmesi
5 Türkiye’nin içme ve kullanma suyu tüketim alışkanlıklarının tespiti
6 İçme suyu sistemlerinde kullanılan malzemelerden (yapı malzemeleri ve kullanılan kimyasal maddeler) kaynaklanan sorunların tespiti ve giderilmesi
7 Su arıtma sistemlerinde membran yerine moleküller elek özellikli sentetik zeolit plaka kullanımı projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
107
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 6
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Kentsel alanlarda artan su ihtiyacının karşılanmasını destekleyebilecek sürdürülebilir çözümlerin araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Çalışmada kentsel alanlarda artan su ihtiyacını karşılamak amacıyla destek olarak kullanılabilecek kaynaklar araştırılacaktır. Bu kapsamda; Atık suların geri kullanımını mümkün kılacak yöntemler, Yağmur sularının uygun sistemlerle toplanarak kullanılmasını sağlayacaklar yöntemler araştırılacaktır.
Beklenen çıktılar Kullanılabilir su miktarının arttırılması Arıtılmış suyun kullanımına ilişkin teknolojilerin
geliştirilmesi Yağmur suyu toplama (sarnıç) sistemlerinin
geliştirilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut su kaynaklarının daha etkin kullanılması
Mevcut durum Mevcut durumda yüzeysel ve yer altı su kaynakları kullanılmakta ancak bazı bölgelerde ortan ihtiyacı karşılamak konusunda yetersiz kalmaktadır. Buna karşın yağışın olduğu dönemlerde yağmur sularından yararlanılamamakta, boşa gitmektedir. Atık su arıtma tesislerinde belli dereceye kadar arıtılmış sular farklı ihtiyaçlar (tarımsal veya kentsel alanlarda) doğrultusunda kullanım imkanı varken akıcı ortama verilmekte dolayısıyla yararlanılamamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje kapsamında mevcut kullanılan su kaynaklarına ibre olarak değerlendirilebilecek alternatif seçenekler uygulamaya geçirilebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri: • Bayındırlı ve İskan Bakanlığı
Yürütücü: • Üniversite • Araştırma enstitüleri
Tedarikçi:
• Belediyeler (yerel yönetim9 • Özel sektör
Fonlayıcı: • TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
108
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Atık su arıtımında kullanılmak üzere; az alan gerektiren, işletme kolaylığı sağlayan yeni teknolojiler (MBR, v.b.) geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Evsel atık su arıtımı amacıyla yeni teknolojilerin (MBR, v.b) pilot tesis kurularak geliştirilmesi (Membran Biyo Reaktör)
Beklenen çıktılar Tesis alan ihtiyacı Enerji tüketimi Verim İşletme şartları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Daha iyi arıtım seviyesine ulaşılması için uygun teknoloji kullanılması
Mevcut durum Ülkemizde mevcut evsel atık su arıtma tesisleri iyi işletilememektedir ve yaklaşık 2500 adet nüfus 10.000 kişi altında olan belediyelerin atık su arıtma tesisine ihtiyaç duyulmaktadır. Yasal mevzuatımız gereği ve AB uyum sürecinde kısa zamanda atık su üreten bütün belediyelerin atık sularını arıtması gerekecektir. İşletme aşamasında mevcut tesislerde gerek enerji maliyeti gerekse işletme şartları nedeniyle sorunlar yaşanmakta ve harcanan kaynaklar kötü kullanılmış olmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bu projeden elde edilen çıktılar yukarıda bahsedilen yapılacak atık su arıtma tesisleri için kullanılacak ve kaynak kullanımı doğru yapılmış olacaktır. Ayrıca arıtılmış suyun geri kullanımı da sağlanmış olacaktır.Bu projenin çıktılarının kullanımı ile ülkemizde oldukça geniş bir kullanıcı aralığında (yaklaşım 2500 belediye) doğru seçimler yapılmasına katkı sağlamış olacaktır. Ülkenin farklı coğrafi yörelerinde arıtma tesislerine ihtiyaç duyulan alanlar sorun yaratmakta olduğundan bu durumun çözümüne de katkı sağlamış olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
İller Bankası Yerel yönetimler Dokuz Eylül Üniversitesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
109
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 6 (Devam) ∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Yer altı suyunun yeni yöntemlerle araştırılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkemizde son yıllarda giderek artış gösteren kentleşme, su havzalarının yetersiz planlama sonucu sanayi ve konut alanlarına tahsisi, tarımsal faaliyetteki yoğun gübre kullanımı, orman yangınları sonrası bitki desenindeki değişim, ülkemiz yıllık yağın oranının dünya ortalamasından düşük oluşu, iklim problemleri sonucu sağlıklı su temininde giderek artan oranda sorunlar yaşanmaktadır. Öte yandan ülkemiz yoğun bir tektonik,, jeolojik geçmişe de sahiptir. Bu nedenlerle yer altı jeolojisinin sağlıklı bir şekilde açıklanması su içeren birimlerin yayılım, derinlik ve kalınlıklarının tespiti büyük önem taşımaktadır. Mevcut tekniklerle bu donelerin araştırılmasında ve sağlıklı sonuçlar elde edilmesinde sorunlar yaşanması nedeniyle yeni teknolojilerin araştırılması ve uygulamada kullanılması büyük önem arz etmektedir
Beklenen çıktılar Bu proje ile ilgili olarak yapılacak araştırmalar sonucunda yer altı jeolojisi çok daha ayrıntılı öğrenilecek, dolayısıyla su araştırmalarında gerek açılacak kuyu adedi, derinliği ve gerekse açılacak kuyuların olumlu sonuç verip vermeyeceği, alınacak su miktarı gibi hususlarda son derece sağlıklı bilgiler elde edilebilecektir. Bu ülke ekonomisine direk yönde pozitif etki sağlayacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
İller Bankası, belediyeler ve dolayısıyla topluma katkısı olacak, zaman ve kaynak israfı önlenecektir
Mevcut durum Halen yer altı suyu araştırmaları genel jeoloji ve hidrojeoloji ilkeleri ile jeo elektriksel yöntemlerle yapılmaktadır. Ülkemizde yaşanan su teminindeki problemler nedeniyle sağlıklı su temininde sıkıntılar yaşanmakta olup su araştırmalarında hidrojeolojik tekniklere ek olarak uygulanan mevcut jeo elektriksel yöntemler suyun kalitesi dışında su miktarı ile ilgili kesin dönüş verememektedir. Bu nedenle dünyada bu konuda yeni araştırmalar ve gelişmeler göz önüne alınarak yön gösterici çalışmaların yapılması amaçlanmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bu projenin gerçekleşmesi halinde henüz belirlenmemiş yer altı su havzaları açıklığa çıkarılacak daha ekonomik ve daha kısa sürede sonuca ulaşılarak ülke ekonomisine direk katkı sağlamış olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlı ve İskan Bakanlığı İller Bankası Beyediyeler DSİ
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
110
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 6 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı İçme-kullanma sularındaki arseniğin giderilmesi için en uygun teknolojilerin belirlenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bu projede çeşitli As giderim süreçleri ve burada kullanılan malzemelerin (kimyasallar) kagulant veya / veya filtre malzemesi ve / veya adsorbant olarak kullanım olanakları, dozajın giderime etkisi, maliyet etkin seçimi v.b. hususlar incelenecek, sonuçların ülkemizdeki As içeren kaynaklarda uygulanabilirliği araştırılacaktır
Beklenen çıktılar Elde edilen sonuçlar ülkemiz özelinde uygun As giderme yöntemi ile malzemesinin belirlenmesine katkıda bulunacaktır.
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Proje öncelikle yerel yönetimlerin, bunu takiben İller Bankası, DSİ gibi kurumların önemli bir sorununa çare bulacağı için bu kurumlardan gerekli mali, gerek As çalışmalarının yapılacağı yerlerin seçimiyle ilgili destek alınacaktır
Mevcut durum Halihazırda gerek artan ihtiyaçlar, gerekse su kaynaklarının kısıtlılığı, ayrıca ilgili standartlardaki sıkılaştırmalar, bir çok su kaynağını As yönüyle kullanılamaz hale getirmektedir. Dolayısıyla As içeren su kaynaklarındaki hızlı artış bir mevcut durum tespiti olarak ortaya çıkmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bu proje ile ülkemiz koşullarına uygun maliyet etkin As arıtma süreçleri geliştirilerek “tip” çözümler önerilebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcıUygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları: Yürütücü:
• Üniversite (Dokuz Eylül Üniversitesi) Tedarikçi:
• Özel Sektör Fonlayıcı:
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Türkiye’nin içme ve kullanma suyu tüketim alışkanlıklarının tespiti Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülke genelinde içme ve kullanma suyu tüketimine ilişkin done temini sonucu mevcut durumda su kullanım durumunun haritalandırılması, içme ve kullanma suyu temini ve dağıtımı, projeleri geliştirilirken kullanılacak su tüketim miktarlarının tespiti
Beklenen çıktılar Çalışma sonucu İller Bankası yönetmeliğinin güncellenmesi Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
İller Bankası Devlet Su İşleri ve Belediyeler tarafından planlama ve projelendirme çalışmalarında kullanılacaktır
Mevcut durum İller Bankası tarafından geliştirilen ve ……yılında yayınlanan yönetmelik kullanılmaktadır. Mevcut su tüketimi alışkanlıkları tam bilinmemektedir
Seçilme Kgerekçesi
Projenin önemi Vatandaşlarımızın su tüketim alışkanlıklarının ortaya konması ve yeni geliştirilecek projelerde daha güncel yaklaşımların kullanılması proje boyutlarının seçiminde hata yapılmaması açısından gerekli bir çalışma
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi,
Müşteri: İller Bankası, Devlet su İşleri • Belediyeler • İl Özel İdareleri • Yürütücü: Dokuz Eylül Üniversitesi, İller Bankası, • Devlet Su İşleri
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
111
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı İçme suyu sistemlerinde kullanılan malzemelerden (yapı malzemeleri ve kullanılan kimyasal maddeler) kaynaklanan sorunların tespiti ve giderilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
(Alüminyum florür kontrolü) şartlandırma kimyasalları Alüminyum sülfatın yanlış kullanımından giden sağlık problemleri su yapılarının beton kalitelerinin yükseltilerek Al salınımının azaltılması
Beklenen çıktılar Sağlıklı içme suyu Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
DSİ Belediyeler Bakanlık TÜBİTAK Özel Sektör
Üniversiteler Mevcut durum Kullanım sularında kontrol edilemeyen Al içeriği Seçilme
gerekçesi Projenin önemi İnsan sağlığı
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Su arıtma sistemlerinde membran yerine moleküller elek özellikli sentetik zeolit plaka kullanımı projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Beklenen çıktılar Plaka membran Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
TÜBİTAK Üniversiteler
Özel sektör
Mevcut durum Organik membranların dış alımı ve pahalılık Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yerel kaynaklar kullanarak kimya teknolojileri ile sentetik zeolit
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
112
Grup 7 (Yapı)
4 İçme suyu ile temas eden yapı malzemelerinin zararlarını azaltacak yöntemlerin
araştırılması
6 Kamu ve özel yapılar bilgi sistemi
12 Yaşam boyu maliyet hesaplama yöntemi
19 Performansa dayalı yapı mevzuatı oluşturulabilmesi için bina performansının ölçümüne dönük yöntemlerin geliştirilmesi
20 Yapı sektöründeki firma ve kişilerin davranış ve çalışma metotlarının puanlanması
ve kıyaslanması (bencmarking)
25 Ulusal ve yeşil bina değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi
27 İnşaat atıklarının dönüşümü
Grup 8 (Yapı)
5 Optimum (ses) yalıtımlı duvar seçilmesine yönelik model geliştirilmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
113
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7
Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı (Güneş mimarisi uygulama projesi) Güneşe uygun mimari tasarım oluşturma ve rehber haline getirme
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Güneşi iyi tanımlayarak, PV sistemleri çift saat sistemi, doğal soğutma-ısıtma yöntemleri, güneş çatıları gibi uygun sistemleri ilk planlamada ele alarak, bundan sonraki üst yapılanmada rehber olarak kullanılması
Beklenen çıktılar Çevre duyarlı ve yenilenebilir enerji kullanımı sağlayarak daha az enerji tüketmek
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Mevcut durum Güneşten yeterince faydalanılmaması Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Enerji Bakanlığı Üniversiteler Özel Sektör
Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Doğal enerjilerin örgütlenmesine ve yönlendirilmesine yönelik proje
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kullanacağımız doğal enerjiler, belirli bir kural ve kriter çerçevesinde (hesapsal ve bilimsel) çalışmalar yapılarak projelendirilmelidir
Beklenen çıktılar Doğal enerjiyi daha etkin ve verimli kullanmak Projenin Amacı İlgili paydaşlara
katkısı Enerji Bakanlığı
BİB Mevcut durum Ülkemizde doğal enerjiler yeterince kullanılamıyor ve
yönlendirilemiyor Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Daha yaşanabilir yerleşim alanları oluşturmak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
114
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Yağmur suyu, gri suyu ve siyah suyun arttırılarak kullanımını sağlayacak sistemlerin araştırma projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Tüketilen suyun az enerjili proseslerden geçirerek, az maliyetlerle tekrar kullanımını sağlamak
Beklenen çıktılar Çevreyi daha az kirletmek, tükenen kaynakları (su) ömrünü uzatmak
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yerel Yönetimler
Mevcut durum Halen bir çok alt yapı şebekeleri aynı kanalda toplanarak geri dönüşümü sağlanamamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
Bayındırlı ve İskan Bakanlığı İçişleri Bakanlığı Üniversiteler
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı İçme suyu ile temas eden yapı malzemelerinin zararlarını azaltacak yöntemlerin araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
İçme suyu ile temas eden bazı yapı malzemelerinin (plastikler, epoksi v.s.) düşük veya yüksek seviyede içme suyuna zararlı etkisi olduğu bilinmektedir. Bu malzemelerin neler olduğu, içme suyu ile temas halinde açığa çıkardıkları tehlikeli maddelerin ne seviyede olduğunun araştırılması bu projenin konusunu oluşturmaktadır
Beklenen çıktılar Adı geçen malzemelerin ve açığa çıkardıkları tehlikeli maddelerin net olarak belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bu araştırmanın DSİ ve İller Bankası’na faydalı olacağı düşünülmektedir. Boru, depo, tank v.s. yapımında kullanılan malzemelerin içme suyuna etkilerinin belirlenmesi projenin faydalı olarak mütalaa edilmektedir
Mevcut durum Halihazırda içme suyuna temas eden zararlı malzemeler geneli itibariyle bilinmekle birlikte, bu sektörde kullanımı planlanan yeni malzemelerin içme suyuna tehlikeli madde salınımları ile ilgili detaylı çalışmalar bulunmamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi İçme suyu sektöründe kullanılan, içme suyu ile temas eden malzemelerin tehlikeli madde salınımlarının belirlenmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• DSİ Genel Müdürlüğü • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Yürütücü:
• Türk Standardları Enstitüsü • Üniversitelerin ilgili bölümleri
Taraflar:
• DSİ • BİB • Üniversiteler • TSE
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
115
Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Kendiliğinden yerleşen betonlar için ulusal tasarım rehberi hazırlanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kendiliğinden yerleşen beton (KYB) hiçbir sıkıştırma enerjisine ihtiyaç duymadan kesitte tam doluluğun sağlanabildiği yüksek performanslı / dayanımlı bir beton türüdür. KYB’nun en önemli ayırt edici özelliği çok akıcı kıvamda olmasıdır ve özel tasarım gerektirir. Ancak KYB’nun gerek tasarımı ve gerekse reolojik ve mekanik özellikleri ile ilgili Türkçe doküman sıkıntısı bulunmaktadır. Bu proje ile yerel imkanlarla üretimen KYB’ların karekterizasyon yapılacak ve ulusal bir tasarım rehberi oluşturulacaktır
Beklenen çıktılar KYB tasarımı, genel özellikleri ve sınıflandırılması hakkında ulusal bir tasarım rehberi hazırlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Proje sonucunda hazırlanacak tasarım rehberi ile KYB’nun kamu yapıları ve tesislerinin inşasında uygulanabilirliği artacak, avantajlarından yararlanılacak ve kalite kontrolü (tortu ve sertleşmiş halde) daha etkin yapılacaktır
Mevcut durum Dünyada örnekleri olmasına karşın KYB hakkında (tasarımı ve kalite kontrolü) ulusal düzeyde standart veya tasarımcıya rehber niteliğinde Türkçe bir doküman bulunmamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje ile KYB konusunda ulusal bir tasarım rehberi hazırlanmasıyla yüksek kaliteli yapı oluşturulmasına katkı sağlanacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık Üniversite Özel sektör (kimyasal katkı firmaları, çimento
üreticileri ve hazır beton firmaları) Bu proje kapsamında değişik üniversitelerde gerçekleştirilecek laboratuar çalışmalarının sonuçları bir bilgi havuzunda toplanarak tasarım rehberi bu bilimsel veriler ışığında hazırlanacaktır
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Kamu ve özel yapılar bilgi sistemi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkemizdeki yapı stokunun teknik özellikleri ile birlikte sayısal olarak belirlenmesi için bir yöntem geliştirilmesi
Beklenen çıktılar Ülkemizdeki kamu ve özel yapıların mevcut durumunun belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Karar destek mekanizmaları ile araştırmacıların ihtiyaç duyabileceği ve şu anda hiçbir yerde toplu olanak bulunmayan bilgilere ulaşma imkanı
Mevcut durum Bu bilgi hiçbir kurum ve kuruluşta bu anlamda mevcut değil Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Mevcut yapılarla ilgili verilecek kararların kapsamının (güçlendirme, yalıtım v.b.) bilinmesi mümkün olacak. Yine üreticiler bu bilgilere göre kendi planlamalarını yapabilecek
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık Üniversiteler Özel Sektör
Bu proje sonucu ortaya çıkacak yöntemin uygulanabilirliği, bir pilot uygulama ile kanıtlanıp uygulayıcı tarafların eğitimi ile devam etmeli, diğer yandan yeni yapılan binaların bilgisi de bu sisteme otomatik olarak dahil olmalıdır
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
116
Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Borlu Aktif Belit Çimentosunun (TS 13353 beton yapılarda kullanılabilirliğinin araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Milli bir çimentonun değişik yapı tiplerinde kullanılabilirliğinin araştırılması, bir bor cevheri olan kolemanitin atıkları için yeni kullanım alanı açılması, hizmet ömrü, uzun olan Co2 emisyonu düşük olan çimentonun kullanımının yaygınlaştırılması
Beklenen çıktılar CO2 emisyonu düşük çimento kullanımının yaygınlaştırılması
Hizmet ömrü görece uzun beton yapılar Şartnamelerde BAB çimentosu kullanımı için
revizyon
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
CO2 emisyonunun düşürülmesi Çok daha dayanıklı, uzun ömürlü beton yapılan
Milli bir servet olan bor cevheri kolemanitin atık olan kısmının ekonomiye kazandırılması
Mevcut durum Mevcut durumda kullanılan çimentolarda bir ton çimento üretimi için yaklaşık bir ton CO2 emisyonu olmaktadır. Ayrıca geçirimsiz ve sülfat etkisine dayanıklı beton tasarımı için ilave tedbirler (mineral, katkı, kimyasal katkı v.b) gerekmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi BAB çimentolu betonların geçirimliliği oldukça düşüktür. Ayrıca C3A oranı %5 mertebesindedir. Çok daha sıkı ve iyi bir mikro yapılı çimento pastası söz konusudur. Bu avantajları yanında çimento üretimi sırasında %25 daha az CO2 emisyonu olmaktadır. BAB çimentosunun kullanımı hizmet ömrü uzun yapılan imal edilmesini ve bu cevheri kolemanit atıklarının değerlendirilmesini temin edecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık BOREN Üniversiteler Kamu Araştırma Birimleri (DSİ v.b)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
117
Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Ülkemiz yapı denetim sisteminin belirlenmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkemizdeki ve diğer ülkelerdeki yapı denetim sistemlerinin araştırılarak, (mevzuat ve bitmiş yapı örnekleri incelenerek) ülkemize uygun yapı denetim sisteminin belirlenmesi
Beklenen çıktılar Özel ve kamu yapıları için uygulanabilir bir yapı denetim sistemi Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Şeffaf, takip edilebilir, formalitelerden arınmış, fen ve sanat kaidelerine uygun yapı elde edilecek ve maliyete etkisi asgari düzeyde olacaktır
Mevcut durum Kamu yapıları kendilerince Özel yapılar ise 19 ilde 4708’e göre diğer illerde 3194’
e göre denetleniyor
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Depremsellik ve enerji verimliliği yönünden ülkemiz şartlarına uygun çağdaş ve konforlu yapılar elde etmek. Yapı denetim sürecinin kayıt altına alınması sorumluların belli olması v.b.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) Üniversite TMMOB TOBB
Bu proje sonucu ortaya konacak yöntemin hayata geçmesi için gerekli kanuni düzenlemelerin yapılarak yürürlüğe konulması gerekmektedir
Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Yapı ile ilgili mevzuat araştırması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı ile ilgili mevzuat halen bir çok kurum ve kuruluşun düzenlemesi içinde dağınık olarak yer almakta olup tüm bu unsurların belirlenerek bir araya getirilmesi
Beklenen çıktılar Yapı ile ilgili hangi mevzuatta hangi bilgilerin veya hükümlerin olduğunu belirlemek
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Ülkemizdeki mimar ve mühendisler ile diğer ülkelerden ülkemizde iş yapacak planlar mevzuatı bir bütün olarak görecek. Bunlar arasında çelişki varsa giderilecek
Mevcut durum Mevzuat eksiklikleri ve çelişkileri bilinmiyor. Mükerrer çalışmalar söz konusu
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Uygun yapı yapılması yönündeki mevzuat ve detay eksikliklerinin giderilmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • İlgili diğer bakanlıklar
Mevzuat bir araya getirilmiş olacak ve devamının takibi için gerekli görevlendirme yasaları ortaya konacak
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
118
Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Binaların enerji verimliliğine uygun hale getirilmesi için kullanılan izolasyon malzemelerinin radyoaktivitelerinin araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
“Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği”ne göre enerji kimlik belgesi alacak binaların yapımında kullanılan izolasyon malzemelerinin radyoaktiviteleri araştırılacaktır
Beklenen çıktılar Radyasyon riski düşük binalarda yaşam kalitesinin artması Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Radyoaktivitesi düşük izolasyon malzemesi kullanıldığında binada yaşayan kişilerin sağlıklı bir ortamda yaşaması sağlanacaktır. Bu proje ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ulusal programda üzerine düşen görevlerden birini gerçekleştirmiş olacak ve düzenleyici rolünü ortaya koyarak toplum gözünde prestiji artacaktır
Mevcut durum Bu konuyla ilgili bilinen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Gelecek nesillerin daha sağlıklı yetişmesini sağlamak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Üniversiteler • Özel Sektör
Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı (Smart Building) akıllı bina Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Tüm bina sisteminin (elektrik, su, doğalgaz, ısıtma, soğutma …) tek bir odadan takip edilmesi ve kontrol edilmesi
Beklenen çıktılar Maksimum verimlilik Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Öncü kuruluş olma
Mevcut durum Konvansiyonel binalar Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Enerji verimliliği
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlı ve İskan Bakanlığı • Enerji Bakanlığı • Özel Sektör – KOBİ’ler • Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
119
∆ Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı Yaşam boyu maliyet hesaplama yöntemi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
İhalelerde en ucuz fiyata değil (ürünün yaşam boyu maliyet hesabının bilinmesi ile) en ekonomik teklif verilmesini sağlamak
Beklenen çıktılar Kaliteyi arttırmak, uzun süreçte daha ekonomik olanı bulmak Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Güven, kalite, standardın yükselmesi
Mevcut durum Genelde düşük fiyat tercih ediliyor Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Rekabet ve kaliteyi arttırmak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Özel Sektör
Ar-Ge Proje Formu 13
Projenin adı Halkın inşaat projesine katkısını sağlayacak yazılım
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapılacak projeye halkın görüşlerini yansıtabileceği ve halkın eleştirilerinin minimize edilebileceği bir (3-B) üç boyutlu yazılım
Beklenen çıktılar Halkın desteği ile oluşan projeler Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Eleştirilerin asgari hale getirileceği geniş katılımlı projeler
Mevcut durum Karar kamu kuruluşlarında , halkın desteği yok Seçilme gerekçesi Projenin önemi Vatandaşlarımız mevcut sisteme daha çok sahip çıkarak
kendi katkısını hissedecek Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
120
Ar-Ge Proje Formu 14
Projenin adı Kamera yönetim sistemi (Camera management system) Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Binanın temelinden bitimine kadar her aşamasının kamera ile internet ortamında görüntülenmesi (online) maksimum müşteri memnuniyeti minimum risk (yapı denetim standart ve yapı güvenlik)
Beklenen çıktılar Maksimum müşteri memnuniyeti minimum risk Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Prestij, maliyet, kontrol
Mevcut durum Kontrol eksikliği, güvenlik ve kalite denetimi Seçilme gerekçesi
Projenin önemi İnşaatlardaki kalite ve kontrol standardını yükseltecek
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Çalışma Bakanlığı • Üniversiteler • Özel Kuruluşlar
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 15
Projenin adı Engellilerin yaşamını kolaylaştıran binalar Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Engelli insanların her türlü ihtiyacının karşılanabileceği binalar (3-D) boyutlu olarak tasarlayabilecek yazılımlar
Beklenen çıktılar Bina bitmeden sorunları proje aşamasında çözebilmek Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Öncü kuruluş olmak
Mevcut durum - Seçilme gerekçesi Projenin önemi Engelli vatandaşlarımıza yaşanabilir ortamlar sağlamak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Üniversiteler • Özel Sektör
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
121
Ar-Ge Proje Formu 16
Projenin adı Sürdürülebilir ve park sorunsuz binalar Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Robotik araba park sistemleri geliştirerek sürdürülebilir binalara adapte etmek
Beklenen çıktılar Park sorununu çözmek Projenin Amacı paydaşlara katkısı Öncü kuruluş olmak
Mevcut durum Konvansiyonel park sistemi Seçilme gerekçesi Projenin önemi Ülkemiz için park sorunu ciddi boyuttadır
Açıklamalar: Projenin tarafları:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Özel Sektör – KOBİ’ler
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 17
Projenin adı Sıva ve harçlardan kireç yerine alternatif çevre dostu malzemeleri uçucu kil, cüruf gibi malzemelerin kullanılmasının araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kireç üretimi esnasında enerji harcanarak ve malzemenin bünyesindeki CO2 uçurularak kireç üretilir. Sırada kullanılan kireç harcın işlenebileceğini arttırır. Bu malzeme yerine uçucu kil, dolomit, cüruf kullanılınca da aynı sonuçların elde edileceği düşünülmektedir
Beklenen çıktılar CO2 emisyonu ve sütrenin azalması, enerji tasarımları Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Doğal kaynakların etkin kullanımı, katı atık yönetimi ve enerji tasarrufu ile kurum ve ülke yararınadır
Mevcut durum Sıvalarda kireç kullanılmakta, alternatifler kullanılmamaktadır Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Hem uçucu kil, cüruf gibi atıkların değerlenmesi hem de kireç üretimi esnasında harcanan enerjinin tasarruf edilmesi açısından önemlidir
Açıklamalar: Projenin tarafları:
Bu malzemelerin hem kamu binalarının sıvalarında hem de diğer yapılarda kullanılması hem çevre hem de ekonomi açısından önem taşımaktadır; Üniversiteler, Kamu araştırma birimleri, Özel Sektör
Ar-Ge Proje Formu 18 Projenin adı Uçucu kil, cüruf gibi atık malzemelerin yapısal olmayan yapı
elemanı üretiminde (tuğla, briket, parke taşı, bordür) kullanımının araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yukarıda adı geçen maddeler ve çimentonun kullanılmasıyla farklı tuğla briket, parke taşı üreterek bunların özelliklerinin belirlenmesi ve standartlara uygunluğunun araştırılması
Beklenen çıktılar Atık yönetimine katkı sağlar, CO2 emisyonunun azaltılmasına katkı sağlar. Çimento üretiminde kullanılan enerjiden daha az çimento kullanımı yoluyla tasarruf sağlanabilir
Projenin Amacı
paydaşlara katkısı Doğal kaynakların etkin kullanılması yoluyla, kurum ve ülke yararı vardır
Mevcut durum Mevcut durumda bu malzemelerin kullanılması çok fazla değildir Seçilme gerekçesi Projenin önemi Atıklar değerlenmiş olur. Atık yönetimi rahatlar. Tuğla, briket
üretiminde kullanım ile doğal kaynaklara verilen zararların azaltılması açısından önemlidir
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
122
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 19
Projenin adı
Performansa dayalı yapı mevzuatı oluşturulabilmesi için bina performansının ölçümüne dönük yöntemlerin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı mevzuatının tarifleyici ve kısıtlayıcı değil, yapının göstermesi gerekli ana performans karakteristikleri belirlenerek, bu değerlere nasıl ulaşılacağını belirlemeyi, serbest bırakmak daha inovativ bir yapı üretim sürecini sağlayacaktır. Bu performans değerlerinin bitmiş yapılar için ölçülebilmesini sağlayacak deney metotları geliştirilmelidir
Beklenen çıktılar
Yapının mekanik dayanımı, yangın emniyeti, çevre-sağlık ve hijyen koşulları kullanım emniyeti, gürültüyü engelleyiciliği, enerji verimliliği, sürdürülebilirliği ve uzun ömürlülüğüne dair performans ölçütleri ve bu ölçütlerin karşılanma oranlarının ölçüm metotları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Daha özgür yapı projeleri üretmelerini teşvik için müşavir firma ve serbest mimar mühendisler, daha inovativ yapı malzemeleri geliştirmelerini teşvik için üreticiler, daha tanımlı yapı kalitesi temini için yapı denetçileri ve bu yöntemleri uygulanır kılacak mevzuat geliştirecek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Mevcut durum
Tecrübe edilmiş klasik yapım yöntemlerinin ve detaylarının mevzuat ile öngörülmesi ve buna göre yapılıp yapılmadıklarının denetlenmesi ile halen yapılar elde edilmektedir. Bu sebepten daha inovativ yapı çözümleri geliştirilmemekte ve durağan bir yapı sanayisi varlığını sürdürmektedir. Yapıların ise en az 50 yıllık tecrübe edilme sürecine göre nihai kalitesi ortaya çıkmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Daha inovativ yapı malzemelerinin üretilmesi, buna göre değişen yapı imalat tekniklerinin geliştirilmesi proje üretim ve denetim yöntemlerinin geliştirilmesi ile daha rekabetçi bir yapı endüstrisinin elde edilmesi mümkün olacaktır. Böylece katma değeri yüksek bir yapı endüstrisinin yanı sıra, performansından emin olunan yapılan elde edilerek toplumun yaşam kalitesi arttırılacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yapı üretim sürecini yönlendirmek görevini üstlenmiştir. Ancak bu amaca Özel İmar Kanunu ve Tip İmar Yönetmeliğinin yanı sıra her biri ayrı kanunlara dayanan Deprem Yönetmeliği, Yangın Yönetmeliği, Enerji Verimliliği Yönetmeliği, Günlük Kontrol Yönetmeliği gibi diğer yapı mevzuatı da bulunmaktadır. Bu mevzuatın her biri farklı yaklaşımlar ve yöntemlere sahip olarak ve birbirleri ile tutarsızlıkları bulunmaktadır. Ülkedeki tüm yapı mevzuatının tek bir kanun ile organize edilmesi fikri yeni değildir. Ancak bu mevzuatların hazırlanma yöntem ve gerekçelerin ortak noktalarının bu kanun ile öngörülmesi ise yeni bir husustur. Performansa dayalı yöntemlerin öngörülmesi ve araştırılması ise geniş bir uzmanlık araştırma ve deney faaliyetleri gerektirecektir. İlgili üniversite, araştırma merkezi ve özel girişimlerin bu doğrultuda yapacakları faaliyetlerin koordine edilmesi ve çıkan sonuçların Bakanlık tarafından mevzuat ve alt kural standartları, teklifler v.b. gibi metinler için değerlendirmesi, bundan sonra bu amaçla ölçüm laboratuarlarının görevlendirilmesi gerekmektedir.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
123
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 20
Projenin adı Yapı sektöründeki firma ve kişilerin davranış ve çalışma metotlarının puanlanması ve kıyaslanması (bencmarking)
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı üretim sürecindeki tasarım, imalat, denetim, malzeme üretimi v.s. gibi faaliyetler birbirleri ile girdi-çıktı ilişkileri olan yapı üretiminin kalite yönetiminde kullanılabilecek alt süreçlerdir. Kalite yönetiminin, müşteri memnuniyeti ve süreç yaklaşımı prensipleri bu ilişkiler çerçevesinde yapı sektörüne uygulanabilecektir
Beklenen çıktılar Müşteri memnuniyeti ve üretimdeki tarafların kendi iç kalite sistemleri için anlamlı ölçütlerin belirlenmesi, bunlara dair karşılıklı puanlama kriterlerinin tespiti, toplam puanların değerlendirilme yöntemleri
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Tarafların nihai ürüne odaklı çalışmaları temin edilecek, yapı kalitesi artacak, tarafların daha uyumlu çalışmaları ile anlaşmazlıkların azaltılması temin edilecek, mesleki sorumluluk sigortaları için risk indirimi temin edilecektir
Mevcut durum Sektörel tarafların birbirlerinin çıkarını etkileyen koşumlar olarak birbirlerini görmeleri projelerin sürelerini uzatmakta, anlaşmazlıkların varlığı nihai yapı ürünün kalitesini olumsuz etkilemekte, son kullanıcıların mağdur olması halinde çaresiz kalmalarını doğurmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kalite yönetimi prensiplerinin yapı sektöründe kullanılması temin edilerek müşteri memnuniyetinin benimsenmesi ile sektörel bir dönüşüm elde edilebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Yapı üretim sürecinde rol alanların ve son kullanıcıların birbirlerini puanlaması bir yasal zorunluluk olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından öngörülür ise belirli bir süre sonunda her bir aktörün notu bu aktörlerin iş ilişkilerinde daha yapıcı, olumlu olmalarını temin edecektir. Birlikte çalışacak tarafların seçimlerini etkileyecektir. Bu yeni iş olanakları elde etmek kadar mesleki sorumluluk sigorta primlerinin de azalmasını temin edecektir. Sektörün daha entegre ve endüstriyel çalışması mümkün olacaktır. Sistemi idare edecek bağımsız bir yapının görevlendirilmesi Bakanlık tarafından yapılır ve sistemin çalışma prensipleri bir araştırma kurumu tarafından hazırlanır. İlgili tarafların görüşleri ile sistem olgunlaştırılır
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
124
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 21
Projenin adı Kırsal kesimlerde yaşayan insanların konularında yöresel hafif agrega ile üretilmiş yapı elemanlarının araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kırsal alanlarda yaşayan insanlarımızın yontulmamış kaba taş ve çamur bağlayıcı malzemelerle üretim yapılarının yağmur, deprem, v.b. felaketlerle yakılması sonucu büyük mal ve can kayıplarına neden olmaktadır. Yöresel hafif malzemelerin özelliklerinin incelenerek tasarlanan oranlarda yapı elemanlarının üretilmesi ve kullanılması
Beklenen çıktılar O kesimlerde yaşayanların yaşam standartlarını iyileştirecek, ısı izolasyonu yüksek yapıların kullanılması enerji tüketimini azaltacak emniyetli, sağlıklı yapıların yapılmasıyla da sağlıklı yapıların yapılmasıyla da sağlıklı nesillerin ve doğal afetlerde daha az can ve mal kayıplarının yaşandığı bir ortan hazırlanmış olacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Isparta Belediyesi’nin bims betondan ürettiği yapı elemanları yaygın bir şekilde hem Isparta hem de çevre illerde kullanılmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Kırsal kesimlerde yaşayan insanlara daha konforlu yapı olanakları
• Deprem gibi doğal afetlerde daha az can ve mal kaybı
• Mevcut kaynakların kullanılarak minimum ısıtma giderlerinin sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Özel sektör • Yerel yönetim • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Üniversite • Kırsal kesimde yaşayanlar
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
125
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 7 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 22
Projenin adı Katı atıkların betonda kullanılmasının araştırılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Deprem ömürlerini doldurmuş yapıların yıkılması veya herhangi bir sebeple yıkılan yapılardan ortaya çıkan malzemelerin sınıflandırılarak teknik özelliklerinin ortaya konması ve bu tür malzemelere ait bir standardın oluşturulması için verilerin oluşturulması
Beklenen çıktılar İnşaat malzemelerine ek bir kaynağın oluşturulması geri kazanılan malzemeler ile çevre kirliliğine etkisinin azaltılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
• Belediyeler • Çevre Bakanlığı • Üniversiteler
Mevcut durum Yıkılan yapılardan elde edilen malzemeler bir çok şehirde yol kenarlarına bırakılmakta ve çevre kirliliğine neden olunmaktadır. Ancak gelişmiş ülkelerin bu konuda ciddi çalışmalar ve uygulamalar yaptığı, her ne kadar uluslararası bir standart bulunmamakta ise de bu konuda yapılacak çalışmalarla malzeme sınıflarına göre kullanılacak olanların sınıflandırılması yapılmış olacak. Çevreye terk edilen malzemelerin kullanılması hem çevre hem de yeni bir kaynağın bulunmuş olmasıyla ekonomiye kazındırılmış olacak
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Agregan olarak kullanılması durumunda çevreyi kazarak uzak mesafelerden getirilen agreganların taşıma maliyeti ve çevreyi tahrip etme oranları azaltılmış olacak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri • Belediyeler • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Üniversiteler • Kamu Araştırma Birimleri • Yürütücü: • Yol stabilizasyon malzemesi • Dolgu malzemesi • Saha betonların dökümünde kullanılabilir • Tuğla kırıkları öğütülerek puzolanik • Çimento katkı malzemesi olarak kullanılabilir
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
126
Ar-Ge Proje Formu 23
Projenin adı Yeni tip moleküler beton katkıları geliştirilerek çok yüksek dayanımlı beton üretimi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Sterik ve iyonik güçlere sahip moleküler yapıların sentezi ile beton bileşenlerinin nano ölçekte etkileşiminin en az düzeyde su kullanarak sağlama projesi
Beklenen çıktılar Kimya – beton sanayi işbirliği imkanlarının gelişmesi Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Bu tür polimerler yurtdışından temin edilmekte, mevcut çimentolarla uyum sorunu yaşanmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kimya sanayi teşvikleri sayesinde yapı sektörünün ihtiyaçlarının yerel imkanlarla sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 24
Projenin adı Doğal çimentolar Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kendiliğinden bağlayıcı özelliği olan doğal malzemelerin araştırılması, mekanik ve fiziksel özelliklerinin ortaya konulması
Beklenen çıktılar Doğal malzemelerin dış etkilere karşı dayanıklı olduğu düşünülmektedir. Bilhassa tarihi yapıların onarım ve güçlendirilmesinde kullanılabilecektir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
• Kültür ve Turizm Bakanlığı • Çevre Bakanlığı
Mevcut durum Lokal uygulamalar var. Yapılan uygulamalar bilimsel alt yapıdan yoksun. Fransa’da villalarda yaygın olarak bilhassa doğal görünüm ve sağlıklı olmaları nedeniyle tercih edilmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Doğal bir malzemedir • Çevre dostu bir malzemedir • Mevcut kaynakların kullanılarak ekonomiye
kazandırılması söz konusudur • Tarihi yapıları orijinal malzemeleriyle takviye etmiş
olacağız Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Kültür ve Turizm Bakanlığı • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Çevre Bakanlığı
Yürütücü:
• Üniversite
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
127
∆ Ar-Ge Proje Formu 25
Projenin adı Ulusal ve yeşil bina değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Daha az enerji , su ve doğal kaynak tüketimini temin eden “yeşil” yapıların ne kadar “yeşil” olduklarının değerlendirilmesi için ulusal önceliklere göre oluşturulacak kriterlerin belirlenmesi ve yapıların bu kıstaslara göre belgelendirilmesi
Beklenen çıktılar Değerlendirme kriterleri, değerlendirme yöntemleri ve ölçüm metotlarının belirlenmesi, değerlendirme alt yapısı için kriterlerin tespiti
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Daha az kaynak tüketen yapılar “sürdürülebilir” için bir mevzuat oluşturulması, sektörün bu amaç doğrultusunda örgütlenmesi, temin edilmesi
Mevcut durum Yapılar enerjinin %30’unun tüketimi, karbondioksit solunumunun önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Yeşil yapılar bunları azaltacak bir yöntem olarak tüm dünyada önem kazanmış ve bu amaçla çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Ulusal bir yöntem ise mevcut değildir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi • Yapı sektörünün yeşil yapılar üretmek için yönlendirilmesinde bir mevzuat oluşturulması için gerekli alt yapı oluşturulmalıdır. Ayrıca sektörün dünyada rekabet edebilmek için bu yöntemler ile çalışması gerekmektedir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık mevzuat yayımlar ve nihai “yeşil” yapı değerlendirmesini yapacak bir kuruluşu görevlendirir. Yapı sahipleri bu kuruluştan alacakları belgeye göre mevzuata uyumlu hale gelirler. Yapı üretimde rol alanlar ise bu yöntemler ile çalışma için gerekenleri görüş ve katkı olarak oluştururlar
Ar-Ge Proje Formu 26
Projenin adı Beton durabilitesi ve beton bileşenlerinin hızlandırılmış yöntemle irdelenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Betonda durabilite riskinin (ASR-ACR-DEF-KOROZYON) geleneksel yöntemler dışında hızlı netice alınabilecek deneylerle tespit edilmesi projesi
Beklenen çıktılar • Yeni deney yöntemleri • Doğru beton bileşenlerinin hızlı bir şekilde seçimi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum • Deney süreleri uzun • Deneysel çalışma tamamlanmadan yapılan
imalatların hasarı sonucu ekonomik kayıp
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Projelerin zamanında başlaması ve ekonomik yöntemlerle riskin giderilmesi (Lityum tuzu optimizasyonu ile )
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
128
∆ Ar-Ge Proje Formu 27
Projenin adı İnşaat atıklarının dönüşümü Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yıkımlar sonrası düşen inşaat atıklarının öğütülerek gerekli ayrıştırma prosedüründen sonra yeniden inşaat malzemesi olarak kullanılması
Beklenen çıktılar Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum İnşaat atıkları doğal ortamlara dökülmek suretiyle doğal çevrenin kirletilmesine neden olmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kaynak israfının önlenmesi, geri kazanım ile doğal çevrenin korunması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Valilikler • Belediyeler • İnşaat sektörü (kamu – özel)
Atıkların ayrıştırılması ile ilgili teknolojinin araştırılması
Ar-Ge Proje Formu 28
Projenin adı Jeopolimerlerle çevreci bağlayıcılar Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) Yüksek fırın cürufların ve uçucu küllerin alkali ile aktifleştirilmesi yolu ile çimentosuz bağlayıcı üretimi ve uygulamaları MgO klinkerinin kullanılması
Beklenen çıktılar Yüksek dayanımlı ve uzun hizmet ömürlü CO2 salınımı düşüren imalatlar
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Mevcut betonlarda CO2 salınımı yüksek durabilite riski fazla Seçilme gerekçesi Projenin önemi • Atıkların değerlendirilmesi
• CO” emisyonunun azalması Hizmet ömrünün uzaması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Enerji Bakanlığı • Üniversiteler • Özel Sektör
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
129
Ar-Ge Proje Formu 29
Projenin adı Gerek numune yapı üzerine yarı dinamik yatak yük uygulaması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Küçük ve büyük ölçekli gerçek numune yapı üzerine yatak yük yükleyip hasar oluşturmak deplasman ölçümleri ile davranış tespiti, hasarlı yapıyı onarıp tekrar yük yükleyip, yeni durumda davranış tespit etmek
Beklenen çıktılar Depreme dayanıklı yapı tasarımı için bilgi birikimi ve yapı davranışı tespiti
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Gerçek yapılarda uygulanan deneyler şimdilik yok Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Depremde yapı davranışı tespiti, depreme dayanıklı yapı tasarımı için bilgi oluşturmak
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 30
Projenin adı Kalıp yağları (doğada çözünen) Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Petrol türevleri yerine doğada çözünen bitkisel yağlar kullanılarak beton kalıp problemlerinin çözülmesi
Beklenen çıktılar Çevre güvenliği sağlayan kalıp teknolojisi Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Petrol türevleri kullanıldığı için çevre kirliliği oluşmaktadır. Beton yüzeyinde kalıcı film oluşturarak sıva yapıldığında sorun oluşturmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Petrole bağımlılık yerine doğal yağların kullanılması çevre koruma önlemlerini azaltmaktadır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
130
Ar-Ge Proje Formu 31
Projenin adı Madencilik alanlarındaki yapılaşmalara kazı faaliyetlerinin etkilerinin araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Madencilik faaliyetlerinin mevcut yerleşim bölgeleri altında yapılması kazı faaliyetlerinin neden olduğu tasman nedeniyle mevcut yapı stoğunun güvenliği açısından risk oluşturmaktadır. Bunun ülkemizdeki en önemli örneği Zonguldak bölgesidir. Proje kapsamında Zonguldak örneğinde kazı faaliyetleri nedeniyle oluşan tasman jeodezik ve fotogrametrik yöntemlerle izlenecek mevcut yapıların mühendislik özellikleri belirlenecek ve tasman nedeniyle mevcut yapılar üzerindeki hasar seviyeleri belirlenecektir
Beklenen çıktılar Bu proje ile Zonguldak bölgesi örneğinde madencilik faaliyetleri ile oluşan tasmanlar bölgesel olarak izlenecek ve bölgedeki mevcut yapıların değerlendirmeleri (mevcut dayanımı ve hasar durumu) yapılacak, tasman nedeniyle potansiyel risk belirlenecektir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Madencilik kaynaklı tasman bölgelerindeki yapılaşmanın mevcut durumu belirlenmiş olacaktır. Bu problemden dolayı oluşan ya da oluşacak olan hasarların değerlendirmesi yapılabilecektir
Mevcut durum Konu hakkında (projeyi yapanın bildiği kadarıyla) Zonguldak Karaelmas Üniversitesi’nde Zonguldak bölgesindeki tasmanlarla ilgili projeler bulunmaktadır. Ancak araştırmaya açık bir konu üzerinde yeterli araştırma yoktur
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tasman nedeniyle oluşacak muhtemel risklerin belirlenmesi ve önlem alınarak mevcut yapılaşmanın korunması öngörülebilecek tasman hareketlerine ve bölgelerine göre kentsel yapılaşmanın yönlendirilmesi mümkün olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Üniversite v.b.
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
131
Ar-Ge Proje Formu 32
Projenin adı Krom VI indirgeyici Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Klinker üretiminde oluşan krom (G)’un öğütme yardımcısı kimyasallar kullanılarak giderilmesi
Beklenen çıktılar Kimyasal çimento katkı maddesi üretimi ile AB normlarına uygun çimento üretimi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Bu amaçla kullanılan katkılar ithal edilmektedir Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Çevre Bakanlığı 2013’de bu konu ile ilgili yönetmeliğin ülkemizde uygulanması için gerekli teminatı vermiştir. Dolayısı ile bu kimyasalların ülkemizde üretilebilir olması için gerekli ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi beklenmektedir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 33
Projenin adı Gençleşmiş kille hafif agrega Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Düşük kaliteli killerin kalsinasyonu ile yapılan agregalarla üretilen hafif betonların uygulama projeleri
Beklenen çıktılar Yüksek mukavemetli hafif beton üretimi, yüksek katlarda beton yükünü azaltma imkanı depreme dayanıklı yapılar, kesitte azalma
Projenin Amacı
İlgili paydaşlara katkısı
Mevcut durum Vermikülit, pomza ve perlit gibi doğal malzemelerle yapılan hafif betonlarla yeterli dayanım elde edilememektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Genleşmiş kil kalsine edildiğinde metakaoline dönüşerek yüzey alanı çok geniş bir agrega donesi oluşturmaktadır. Çimento ile metakaolinik reaksiyon sonucu çok kuvvetli bağlar oluşmaktadır. Su emmelerin normal hafif agregaya göre çok daha az olması sayesinde kendinden yerleşen beton yapılabilmektedir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
132
Ar-Ge Proje Formu 34
Projenin adı Yenilenebilir enerji kaynak entegreli binalar Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Enerji kaynaklarının (güneş, rüzgar, termal, hidro, biomas, dalga. V.s.) binaya en uygun halinin bina inşası öncesi simülasyon ile tespit edilmesi ve projeye entegrasyonu
Beklenen çıktılar Enerji verimliliği Projenin Amacı katkısı Sürdürülebilir ve sıfır emisyonlu yapılar
Mevcut durum Konvansiyonel az da olsa enerji verimli yapılar Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Bir öncü olması, proje aşamasında en uygun çözümün bulunması Açıklamalar: Projenin tarafları Uygulama yaklaşımları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Enerji Bakanlığı Çevre Bakanlığı TÜBİTAK Özel sektör
Ar-Ge Proje Formu 35
Projenin adı Yapı malzemelerindeki radyoaktivitelerin araştırılması
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı malzemelerinde doğal olarak var olan radyum, toryum ve potasyum aktivite konsantrasyonunun bilinmesi, insan sağlığına olan mümkün radyolojik risklerin değerlendirilmesi, radyolojik açıdan riskli olan malzemelerin kullanılmasının sınırlandırılması ve bu malzemeler ile ilgili standartların geliştirilmesi açısından çok önemlidir
Beklenen çıktılar Yapı malzemelerindeki radyoaktiviteye ilişkin veri tabanı, ulusal standart veya mevzuat
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK); akredite olmuş laboratuarlarda yapı malzemelerindeki radyoaktivitenin ölçülmesi ve veri tabanının oluşturulması ve bu malzemelerdeki radyonüklitlerden kaynaklanan ilave gama dozunun değerlendirilmesi
• Türk Standardları Enstitüsü (TSE); yapı malzemelerindeki radyoaktivitenin sınırlandırılması ile ilgili standart hazırlaması
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (BİB); yapı malzemelerindeki radyoaktiviteyle ilgili mevzuatın geliştirilmesi
Mevcut durum • TAEK tarafından bazı yapı malzemelerinde (Türkiye’de üretilen çimento ve katkı hammaddeleri, ponza) radyoaktiviteyle ilişkin olarak yapılan çalışma sonucunda elde edilen veriler
• Yapı malzeme yönetmeliğinin “Temel Gerekler” bölümünde yüksek radyoaktivite içeren malzemelerin kullanılmamasına yönelik ifadenin bulunması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Çalışmanın sonucunda elde edilen verileri ilgili kurum ve kuruluşlar ile paylaşarak yapı malzemeleri ile ilgili standartların hazırlanmasında doğru ve güvenilir bilgi oluşturulması, bireylerin yapı malzemelerinden aldığı ilave etkin radyasyon dozunun belirlenmesi Türkiye geneline yapılacak aynı tür çalışmalar için hem donanım hem de bilgi açısından alt yapı sağlamaktır
Açıklamalar: Yürütücü: TAEK TSE Müşteri ve Fonlayıcı: BİB, Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
133
Ar-Ge Proje Formu 36
Projenin adı Türkiye radon haritasının çıkartılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Radon gaz olması nedeniyle kapalı ortamlara sızabilmekte ve solunum yolu ile vücudumuza girerek iç ışınlanmaya katkıda bulunmakta ve akciğer kanser riskini arttırabilmektedir. Bireylerin çevresel radyoaktiviteden dolayı aldığı etkin dozun yaklaşık %40 (1.2 m Sv) radon oluşturmaktadır. Radonun kaynağının bina temelindeki toprak, kaya ve binanın yapımında kullanılan yapı malzemeleri oluşturmaktadır. Bu açıdan yerel, bölgesel ve ülke genelinde radon haritasının çıkartılması ileriye dönük mevzuat ve standart oluşturulmasında büyük önem arz etmektedir
Beklenen çıktılar Kapalı ortamlardaki radon gazının aktivite konsantrasyonuna ilişkin ulusal veri tabanının, mevzuat veya standartların uygulanabilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
• Türkiye Atom Enerjisi Kurum (TAEK), tarafından kapalı ortamlardaki radon gazının aktivite konsantrasyonunu aktif ve pasif (iz detektörleri) teknikler kullanılarak ölçülecektir
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (BİB), tarafından ilgili mevzuat ve standartta yer alan sınır değerlerinin (yeni binalar için 200 Bq/m3, eski binalar için 400 Bq/m3) uygulanabilirliği sağlanacaktır
Mevcut durum • TAEK tarafından bazı illerde, binalarda yapılan radon ölçümleri sonucunda çıkartılan veriler
• TAEK radyasyon Güvenliği Mevzuatı • TSE standardının olması
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kamu sağlığı açısından kapalı ortamlarda radon gazının kontrol edilmesi, sınır değerleri aşan eski binalara yönelik radon aktivite değişimini azaltacak önlemlerin (havalandırma sıklığı, temeli ile toprak ile binanın izolasyonu, duvarlardaki çatlakların kapatılması, v.b.) alınması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri ve Fonlayıcı:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Üniversiteler
Yürütücü:
• TAEK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
134
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8
Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Yapı malzemeleri standartları, yangın yönetmeliği ile Bayındırlık Bakanlığı teknik şartname ve yönetmeliklerin uyumlaştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
TSE ve EN yapı malzemeleri ile Bayındırlık Bakanlığı teknik şartnameleri ve yönetmelikleri arasındaki uyumsuzluklar uygulamada ihtilaflara ve haksız rekabete neden olmaktadır
Beklenen çıktılar Teknik şartnameler ve TSE ve EN standartları arasında uyum Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Haksız rekabetin ve ihtilafların önlenmesi amaca daha uygun yeni malzemelerin geliştirilebilmesi
Mevcut durum Şartnamelerin yapı malzemeleri standartları ile uyumsuzluğu Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Gereksiz ihtilaflar önlenecektir. Binanın özelliklerine uygun malzemeler geliştirilmesinin önünü açacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Yapı Malzemeleri • Sivil Toplum Örgütleri (sanayi temsilcileri)
Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Yapıların deprem sonrası güç kaybının ölçümlenerek yapının kullanılabilirliğinin tespiti ve kalan ömrünün hesaplanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında deprem etkisine maruz kalan bir binada oluşan güç kaybının belirlenecek modelleme yöntemiyle belirlenmesi
Beklenen çıktılar Ortaya konulacak modelleme ile binada deprem sonrası oluşan hasardan yola çıkarak güç kaybının hesaplanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Deprem sonrası bina stokunun genel durumunun envanter çalışmasına dönüştürülmesi kolaylaşacaktır
Mevcut durum Mevcut durumda konu ile ilgili bir yöntem söz konusu değildir. Deprem sonrası hasar tespiti yapılarak binaların durumuna karar verilmektedir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Projenin gerçekleşmesi durumunda depreme maruz kalan binalarda güç kaybı tespit edilerek binanın kalan ömrü hesaplanabilecektir. Bu yöntem ile tespit edilen bina ömrü dikkate alınarak yapılacak takviye ve güçlendirme (şayet gerekli ise) sistemine karar verilebilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Üniversiteler • İnşaat malzemeleri konusunda faaliyet gösteren
STK’lar rolleri yürütücü olacak
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
135
Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Bayındırlık Bakanlığı’nca envanter ve varlık yönetimi modeli geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bayındırlık Bakanlığı’nda mevcut envanteri (kamusal yapı – tesislerde) nasıl takip edildiğinin araştırılması ve eksiklikleri giderici yeni bir model önerilmesi
Beklenen çıktılar Mevcut envanter takip sisteminin eksiklerinin listelenmesi
Önerilen varlık yönetimi modeli Önerilen modelin pilot proje uygulama sonuçları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bakım – onarım aşamasında gerekli olan bilgilere hızlı erişim Güncellenmiş bilgiye (varlık bilgisi) hızlı erişimden dolayı maliyet azalımı
Mevcut durum İşlemlerin etkili olmayan yöntemlerle sürdürülmesi Seçilme gerekçesi Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Binalarda ısı yalıtımı Projenin Tanımı Kısa bir proje
tanıtımı (özet) TS.825 binalarda ısı yalıtımı standart ve yönetmeliğinin uygulamaları “pilot bir uygulama” ile karşılaştırılmalıdır
Beklenen çıktılar Gerçek ve hesaplanan ısıl yüklerin karşılaştırılarak standardın revizyon gerektiren noktalarının tespiti
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Ülkenin iklim bölgelerine uygun olarak standardın revizyonu
Mevcut durum Bölge daha sıkı izolasyon düzeyinde Seçilme gerekçesi Projenin önemi Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki (soğuk iklim
bölgelerinde) projelerde 5 yılda bir milyar ABD doları kazanç sağlanabilir (enerji tasarrufu)
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
TOKİ’nin mevcut bloklarında yalıtılmış ve yalıtılmamış veya daha iyi yalıtılmış yıllık ısıl yüksel ölçülerek (aylık tablolar halinde değerlendirilerek) değerlendirilecek
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
136
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Optimum (ses) yalıtımlı duvar seçilmesine yönelik model geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Mimarların ellerindeki yapı malzemeleriyle, gürültü kontrol yönetmeliği doğrultusunda istenilen ses düzeyine ulaşmak için yapmaları (kullanmaları) gereken detaylı simüle edecek model geliştirilmesi
Beklenen çıktılar • Simülasyon programı • Farklı ürünlerle ve kalınlıklarla Rw değeri elde
edebilme (program yardımıyla)
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Proje aşamasında iç-dış duvar malzeme seçimi ile kalınlığını yönetmeliğin belirlediği ihtiyaç doğrultusunda hazırlanması ve denetim birimlerinin işinin de kolaylaşması
Mevcut durum Hali hazırda bir modelleme mevcut değil. Her bir detay için ölçüm yapılarak sonuç alınması gerekiyor
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Mimarların karmaşık program ve / veya hesaplamalarla uğraşması yerine basit yöntemlerle ses yalıtım değeri hesabını geliştirilen model yardımıyla elde edebiliyor olması, konudaki bilinci ve kullanımı arttıracaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bakanlık Yürütücü:
• Üniversite • Özel sektör
Tedarikçi – Fonlayıcı:
• Üniversite • TÜBİTAK • Özel sektör
(Not: Bu konu doktora tez konusudur) Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Yapı eleman ve malzemelerinin bilgisayar destekli takip yöntemleri ile üretim-montaj süreçlerinde takip edilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı üretim sürecinde kullanılan eleman ve malzemelerin üretim-montaj kullanım süreçlerinde kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu sayede hangi malzemenin ne oranda hangi süre aralığında kullanıldığı ve bina kulanım sürecinde ne tip arızalar verdiği anlaşılabilecektir
Beklenen çıktılar • Yapı malzemeleri ürün takip ve işletme platformu (bilgi sistemi)
• Sistematik bir yapı malzemeleri sınıflandırma sistemi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Bu sistemin inşaat şantiyelerinde ve bina kullanım süreçlerinde uygulanması projelerin daha etkili bir şekilde yönetilmesini sağlayacaktır
Mevcut durum Mevcut durumda herhangi bir proje takip sistemi yoktur Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje önerisi sayesinde inşaat ve kullanım süreleri daha etkili bir hale getirilecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
Müşteri: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
137
Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Bina bilgi modelleri yardımıyla proje kontrol ve onay mekanizması geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Geleneksel olarak uygulanan proje kontrolünde iki boyutlu çizimler (plan, kesit, cephe) ilgili kurumlararası (Bayındırlık Bakanlığı, Mimarlar Odası, Meslek Odaları, belediyeler) kişiler tarafından el ve göz ile kontrol edilmektedir. Bilgi teknolojilerindeki son gelişmeler ise bina bilgi modellerini ortaya çıkarmıştır. Projelerin BBM yardımıyla otomatik olarak internet üzerinden kontrol edilmesi sektördeki bir çok problemi ortadan kaldıracaktır
Beklenen çıktılar Projelerin otomatik kontrolünü sağlayacak bilgi sistemi
Sektörle ilgili kural ve mevzuatlara ulaşılabilecek internet altyapısı
Sektörün bina bilgi modelleri konusunda eğitilmesini sağlayacak eğitim programları
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
ABD, Singapur, Norveç, Avustralya gibi ülkelerde kullanılmaya başlanan bu sistem inşaat sektörünü gelecek yüzyıllara taşıyacak bir vizyonun parçasıdır. Problemlerin inşaat sahasından önce bilgisayar ortamında çözülmesi sektörü çok rahatlatacaktır. BB modellerine dayanan bu vizyon da ilk adımdır
Mevcut durum Şu anki onay mekanizması iki boyutlu çizimlerin kontrol edilmesi ile olmaktadır. İnsan gücüne dayanan bu süreç kotalara ve suistimale açıktır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje inşaat sektörüne gelecek çağa taşıyacak bir vizyonun parçasıdır. Yukarıda belirtilen gelişmiş bir çok ülkede uygulanan bu proje sayesinde problemler inşaat sahası yerine daha önce bilgisayar ortamında çözülecek bu da para ve zaman kazancı olarak ülkeye geri dönecektir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü:
• Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü • İlgili Diğer Paydaşlar: • Meslek Örgütleri (Mimar, Mühendis Odaları)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
138
Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Çok yüksek mukavemetli betonun yapılarda kullanımına yönelik olarak gerekli Standart ve yönetmelik adaptasyonu yapılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında, ilgili standart olan TS 500 içerdiği maksimum, beton sınıfı olan C50’nin üzerindeki beton sınıflarında (C100’e kadar) da tasarım yapılıp uygulamanın gerçekleştirilmesi
Beklenen çıktılar Daha yüksek dayanımlı betonun yapılarda kullanımı ile dayanım ve dayanıklılığı yüksek yapıların üretilmesi söz konusu olacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Binalarda dayanımın yanı sıra önemli olan dayanıklılık konusunda da önemli bir aşama kaydedilmiş olacaktır
Mevcut durum Mevcut durumda ihtiyaç halinde C50 sınıfının üzerinde betonlar için yabancı ülke standartlarına göre tasarım yapılmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Günümüzde gelişen teknoloji ile beton sınıflarının da yüksek kullanılması gereği oluşmaktadır. Çok yüksek mukavemetli beton kullanımıyla daha dayanıklı binaların tasarlanması ve üretimi söz konusu olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık Üniversite Özel sektör Kamu araştırma birimleri Özel sektör
Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Prefabrike yapı elemanlarının bağlantı detaylarının irdelenmesi ve deprem şartnamelerine uygun detayların oluşturularak standartlaştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında prefabrike binalarda uygulanan bağlantı detayları irdelenecek ve yapılan deneylerle performansları tespit edilecektir
Beklenen çıktılar Proje sonunda prefabrike yapılarda depreme dayanıklı bağlantı detayları ve uygulama kuralları belirlenecektir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Prefabrike yapılarda bağlantı detayları standartlaştırılacak. Bu kapsamda binaların denetimi ve emniyet tespiti kolaylaşacaktır
Mevcut durum Mevcut durumda uygulayıcı firmalar kendi geliştirdikleri bağlantı detaylarını kullanmaktadır. Bu çalışma ile kullanılmakta olan detayların performansı tespit edilmiş olacaktır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Özellikle deprem kuşağında olan ülkemizde yapılan prefabrike yapıların deprem güvenliğinin sağlanması açısından proje önemlidir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bakanlık Üniversite Özel sektör ve bu kapsamda üretici birlikleri projenin
taraflarıdır
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
139
Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Beton ve inşaat atıklarının geri dönüşümünün sağlanarak yeniden beton ana girdisi olarak kullanımının sağlanması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında beton ve inşaat atıklarının kırılıp yeniden agrega haline getirilmesi ve üretimlerde yeniden kullanılması irdelenecektir. Bu kapsamda alınacak sonuçlar doğrultusunda ilgili standartlar “geri dönüşüm agrega” kullanımı konusunda uyumlaştırılacaktır
Beklenen çıktılar Geri dönüşüm agreganın beton üretiminde yeniden kullanımı standart ve yönetmelikler kapsamında kullanılabilecektir
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Atıkların yeniden değerlendirilmesi ile çevrenin korunması, enerji tasarrufu ve doğanın daha az zarar görmesi gibi kazanımlar söz konusudur
Mevcut durum Mevcut durumda konunun yaygın kullanımı yoktur. Proje gerçekleştirildiği takdirde yasal bazda uygulama söz konusu olacaktır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje ile birlikte, atıkların değerlendirilmesi ve yeniden ekonomiye kazandırılması söz konusu olacaktır. Çevre kirliliğinin azaltılması ve enerji tasarrufu da projenin yan çıktılarıdır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları:
• Bakanlık • Üniversite • Özel sektör kuruluşları
Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Performansa dayalı bina sertifikasyon sistemi önerilmesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Binalar için performansa dayalı bir sertifikasyon sistemi ihtiyacı vardır. Bu sistem deprem, ısı, mimar, kalite v.b. gibi bir çok boyutu kapsayan bir sistem olmalı. Şu andaki belirli alanlara ait tek boyutlu olmamalıdır
Beklenen çıktılar Bina sertifikasyon sistemi Kurallar ve değerlendiricilerin belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Türkiye’deki binalara yönelik bir kalite sistemi belirlenmesi, müşteri ve ilgili taraflara yönelik düzenleyici bir sistem oluşturulması
Mevcut durum Şu an tek taraflı bir inceleme (örneğin sadece deprem veya ısı transferi için yapılmaktadır)
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje taraflarına yönelik bir sistem önerisi ve bina seçme kuralı önerir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri:
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yürütücü:
• ODTÜ
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
140
Ar-Ge Proje Formu 12
Projenin adı Çok yüksek mukavemetli betonun yapılarda kullanımına yönelik olarak gerekli Standart ve yönetmelik adaptasyonu yapılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Proje kapsamında, ilgili standart olan TS 500 içerdiği maksimum, beton sınıfı olan C50’nin üzerindeki beton sınıflarında (C100’e kadar) da tasarım yapılıp uygulamanın gerçekleştirilmesi
Beklenen çıktılar Daha yüksek dayanımlı betonun yapılarda kullanımı ile dayanım ve dayanıklılığı yüksek yapıların üretilmesi söz konusu olacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Binalarda dayanımın yanı sıra önemli olan dayanıklılık konusunda da önemli bir aşama kaydedilmiş olacaktır
Mevcut durum Mevcut durumda ihtiyaç halinde C50 sınıfının üzerinde betonlar için yabancı ülke standartlarına göre tasarım yapılmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Günümüzde gelişen teknoloji ile beton sınıflarının da yüksek kullanılması gereği oluşmaktadır. Çok yüksek mukavemetli beton kullanımıyla daha dayanıklı binaların tasarlanması ve üretimi söz konusu olacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Üniversite • Özel sektör • Kamu araştırma birimleri • Özel sektör
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 13
Projenin adı Tüm binalardaki baca envanterinin çıkarılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Tüm binalardaki baca envanterinin çıkarılarak bölgelere göre “baca periyodik bakımı” yapacak bacacı eğitimlerinin programlanması sağlanacak
Beklenen çıktılar Bacacı mesleği için yerleştirilecek ve bölgelere göre gerekli personel ihtiyacını belirleyerek eğitim bölgeleri oluşturulacak
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Acil bakımı gerektirecek öncelikli yapılar tespit edilebilecek. Periyodik bakım takibi tek merkezden yapılacak, bacacı mesleğine sahip kişilerin yetiştirilmesi zamanlaması yapılabilecek
Mevcut durum Hiçbir kayıtlı bilgiye ulaşılmıyor. Periyodik bakım ve takipleri genel olarak yok
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi İnsanlarımızın CO zehirlenmesinin önüne geçebilecek enerji tasarrufu sağlanabilecek, bina – cihaz ömürleri uzayarak çevreye salınan zararlı gazlar – emisyonlar azalacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bu tür envanter bina ile ilgili tüm birimlere de uygulanabilir. Bu toplanan bilgiler ile ileriye dönük yatırım projeleri de geliştirilebilir
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Çevre ve Orman Bakanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
141
Ar-Ge Proje Formu 14
Projenin adı Haksız rekabetin önlenmesi projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Sürekliliği olan kurumsal şirketlerin teşvik edilmesi
Beklenen çıktılar Ürün kalitesinin arttırılması Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Uzun ömürlü ürün kullanımı
Mevcut durum Yetersiz teknik kontroller, kalitenin düşmesi Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Özel sektör
Ar-Ge Proje Formu 15
Projenin adı Performansa dayalı yapı mevzuatı Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Malzeme performansında ulusal değerlerin oluşturulması
Beklenen çıktılar Tasarım girdileri amacına uygun ürün tasarımları Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum CE işareti kalite gibi algılanmakta Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Milli menfaat sağlaması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Özel sektör
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
142
Ar-Ge Proje Formu 16
Projenin adı Binalarda enerji verimliliği finansman modelleri ve teşvik modelleri
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
İlk yatırım maliyeti yüksek olan enerji verimli binalara finansman gücü olmaması nedeniyle yatırım teşviki sağlanması
Beklenen çıktılar Enerji verimli ve çevre dostu binaların arttırılması Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Enerji bakımından dışa bağımlı olan Türkiye’nin enerjiyi daha verimli kullanarak dışa bağımlılığının ve cari açığının azaltılması
Mevcut durum Gerek mevcut yapı stoğunda gerekse yeni yapılarda enerji verimliliğinin düşüklüğü ve eksikliği
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tamamen dışa bağımlı olan ve artarak büyüyen enerji giderlerinin azalması
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları:
• Bakanlıklar • İnşaat malzemesi sanayicileri • Müteahhitler • Mimar, müşavirler • Türkiye Bankalar Birliği
Roller: Yürütücü:
• Müteahhitler • Tedarikçi: • İnşaat malzemesi sanayicileri
Fonlayıcı:
• Maliye Bakanlığı • Finansman Modeli Yürütücüsü: • Türkiye Bankalar Birliği
Koordinasyon:
• Bayındırlık Bakanlığı • Enerji Bakanlığı
Yürütücü: • Mimar ve Müşavirler • Bakanlıklar: • Başbakanlık • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Enerji Bakanlığı • Maliye Bakanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
143
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 17
Projenin adı Yağış yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde bahçe çatı tasarımının yaygınlaştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yağışlı bölgelerde yağış sonrası at yapı problemlerinin önlenmesi, sel baskınlarının azaltılması için yağışın çatılarda toplanarak kademeli olarak atık su hattına verilmesi
Beklenen çıktılar Fazla su miktarının çatılarda tutulması, ısı yükünün azalması, azalan yeşil alanların metropollerde çatılarda sağlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Çatı bitki örtüsünün gelişmesi Yeni iş sahalarının yaratılması
Mevcut durum Fazla yağışlı bölgelerde sel baskını, çatı su yalıtım problemleri, azalan yeşil alan, şehir merkezlerinde sıcaklık artışı
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ekolojiye denge getirmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Şehir planlamacılar Mimarlar Peyzaj mimarları Yalıtım ürünü üretici ve satıcıları Konut sahipleri
Ar-Ge Proje Formu 18
Projenin adı Pasif evlere (enerji tasarrufu yapılara) yönlenme Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kendi enerjisini üreten, üretemese bile enerji kullanımının minimum düzeyde olduğu yapılara teşvik
Beklenen çıktılar tasarrufu (yakıt-elektrik gibi) doğal kaynakların korunması
Çevreye / doğaya saygı / zararın azaltılması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Ülke kaynaklarına katkı, dış devletlerden alınan enerji kaynaklarından tasarruf
Mevcut durum Henüz uygulamada yok, sadece terim olarak literatürde yer alıyor Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
144
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 19
Projenin adı Konforlu iç iklim şartlarının oluşturulması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Planlama aşamasından, malzeme seçimine kadar her aşamada konfor (ısı-ses-nem) sağlayacak yapıların oluşturulması için minimum şartların belirlenmesi ve bunun yönetmeliklerle zorunlu hale getirilmesi
Beklenen çıktılar Sağlıklı şartlarda yaşam kalitesi Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 20
Projenin adı Prefabrik yapı elemanlarının montaj ve nakil yöntemlerinin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Mevcut prefabrik yapı eleman montaj ve nakil aşamalarında gerekli bilgi akışının nasıl sağlandığının araştırılması yeni bir bilgi akış sisteminin önlenmesi
Beklenen çıktılar • Mevcut bilgi akış sisteminin eksiklikleri • Önerilen yeni bilgi akış sistemi • Bir pilot projede uygulanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Daha hızlı ve güncel bilgiye erişim
Mevcut durum Etkin olmayan bilgi ulaşım yönetim sonucu oluşan artan maliyetler Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje gerçekleştiğinde prefabrike yapıların hangi aşamada olduğu belirlenebilecek, maliyetler azaltılacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
145
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 21
Projenin adı Bilgisayar ortamında bina tasarımına getirilecek standartlar ile disiplinler arası koordinasyon sağlanmasına yönelik bir çalışma
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bina bilgi modellerine dayalı bir koordinasyon platformu geliştirilmesi ve Türkiye’de uygulanan projelerde bu yönteme dayalı proje yönetiminin hayata geçirilmesi
Beklenen çıktılar Bilgi transferini kolaylaştırıcı veri standartlarının Türk inşaat sektöründe hizmet veren şirketler tarafından tanınarak uygulanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Hızlı bilgiye erişim, yüklenici, idare ve taşeronlar arası bilgi transferinin hızlanması, düşük maliyet, yüksel collaboration
Mevcut durum Hızlandırılmış süreç, hızlı proje teslimi Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 22
Projenin adı Geçici veya kalıcı olarak inşa edilen yapılarak dair yapım işlerinin bütünlüğüne yönelik ortak bir üst mevzuatın oluşturulması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Yapı malzemeleri yönetmeliğinin kapsamında ele alınan 6 temel gerek esas alınarak tüm mevzuatların üzerine bir düzenleme hazırlanması inşaat işlerinin projelendirilmesinden uygulanmasına kadar olan süreçleri de kapsayacak şekilde kanunun oluşturulması yapının teknik gereksinimleri ayrı bir kanunla oluşturulması
Beklenen çıktılar • Yeni yapı kanunu • İmar kanunu
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Sorumlulukların tanımlanmış ve kamu kurumlarının yetki çatışması engellenmiş olacaktır
Mevcut durum Yangın yönetmeliği, ısı yalıtım yönetmeliği çevresel gürültünün denetimi ve yönetimi yönetmeliği v.b. yapı işlerini teknik performansını etkileyen düzenlemeler farklı ve bakanlıklar tarafından oluşturulmuştur ve birbiri ile uyumlu değildir. Sorumluluklar karışmaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yapıya dair tüm unsurların birbiri ile uyumlu olması, yaşam alanlarının konfor ve kalitesinin artmasına katkıda bulunması, sorumluluk karmaşasının ortadan kalkması güvenli, enerji verimli, güvenli yapılaşmanın temini
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bakanlık • Üniversite • Meslek odaları • STK • Sektörel dernekler • Sigorta kuruluşları • Yapı ve denetim kuruluşları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
146
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 23
Projenin adı Daha hafif yapı malzemelerinin araştırılması, dolgu elemanları ve taşıyıcı maddeler
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bina yükünü azaltmak ve ısı yalıtımını iyileştirmek amacıyla hafif yapı malzemelerinin üretilmesi
Beklenen çıktılar Ürünlerin standartlarda beklenen değerleri koruyarak daha hafif olarak üretilmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Depreme dayanıklı yapıların yapılması bina yükünün azalması ve malzemelerin cinsine göre ısı, iletkenlik değerinin düşürülmesi
Mevcut durum Ürünlerle ilgili standartlar mevcut Seçilme gerekçesi Projenin önemi Binaların yükünde azalmanın olması, ısı yalıtım değerinin
düşürülmesi ile enerji maliyetlerinin azalması Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 24
Projenin adı Yangına dayanıklı modüler, ekonomik, ince baca şaftlarının geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bacaların etrafına örülecek ve yangın standartlarını karşılayabilecek fazla yer kaplamayan ekonomik ürün geliştirme
Beklenen çıktılar Yapıdan yer tasarrufu sağlanması, mekanik şaft içine yerleştirilen bacalarla diğer mekanik tesisat ürünleri arasında yalıtım sağlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
147
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 8 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 25
Projenin adı Yapı malzeme yönetmeliğinin uygulanabilmesi için baca laboratuarının kurulması, akredite edilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bacalarda CE işaretlemesinde önemli olan ısı ve yangın laboratuarlarının standartların tarif ettiği şekilde akredite olabilecek, denetimlerde bu laboratuar kullanılabilecek
Beklenen çıktılar Denetlemelerde firma ürünlerinin tarafsız akredite bir laboratuar yokluğundan dolayı numuneler alınamıyor, yaptırımlar uygulanamıyor
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Ar-Ge Proje Formu 26
Projenin adı Biokütle malzeme araştırması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Enerji politikaları çerçevesinde Türkiye’de kalorifik değeri yüksek malzemelerin araştırılması
Beklenen çıktılar Projenin Amacı İlgili kamu
kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
148
Grup 9 (Afet)
1 Türkiye’de çığ tahmini ve erken uyarı sisteminin kurulması
2 Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde (pilot il için) akma tipi kütle hareketlerinin enken uyarı sistemi ile takibi ve tahmini
3 Türkiye deprem erken uyarı ve acil müdahale sistemleri
4 Türkiye heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanmasında uydu ve GIS teknolojilerinin kullanılması
5 Çığ tehlike haritalarının hazırlanmasında uzaktan algılama tekniklerinin kullanımının araştırılması
6 Yerleşim birimlerini tehdit eden jeomedikal afetlerin araştırılması, sınıflandırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi
7 Ege çöküntü bölgesinde küresel iklim değişimine bağlı olarak gelişen yüzey yenilmelerinin ve mekanizmalarının araştırılması
8 Kuzey Anadolu fay sistemi, Doğu Anadolu fay sistemi ve Ege çöküntü bölgeleri yüzey faylanması tehlike zonlarının (tampon bölge) belirlenmesi ve Türkiye yüzey faylanması tehlike zonu yasası.
9 Ege ve Akdeniz kıyıları boyunca eski tsunami izlernin araştırılması
10 Tarihi yapıların güvenlik tespiti ve güçlendirilmesi projesi
11 Ülkemizdeki çığ önlem yapılarının tasarımında kullanılacak hesap esaslarının belirlenmesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
149
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 9 ∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı Türkiye’de çığ tahmini ve erken uyarı sisteminin kurulması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Çığ tahmini için gerekli meteorolojik verilerin toplanması, kar profillerinin yapılması ve bu verilerin bir araya getirilmesi ile bir model oluşturulmasıdır. Bu model gelen her yeni veri ile kendini kalibre eden bir model olup aynı, zamanda coğrafik tabanlı olacaktır. İstasyonlar yoluyla veri toplanmasının yanında kış ayları boyunca kar örtüsünden profil alınması ve büro çalışması temel aşamalardır. Sistemin bir pilot alanda uygulamaya konulması planlanmaktadır.
Beklenen çıktılar Çığ tahmini bültenleri, çığ zararlarını, kayıpları azaltmak Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Çığ zararlarını azaltma, çığ nedenli ekonomik kayıpları en aza indirme, dağlık alanların meteorolojik karakterini ortaya koyma
Mevcut durum Böyle bir sistem ülkemizde yoktur. Dünyada İsviçre, İtalya, ABD v.b. ülkelerde olup, algoritmaları bize uymamakta olup, yeni algoritma geliştirilecektir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Dağlık alanlarda yaşayan ve çalışan insanların sayısının fazla olması, kış turizmi potansiyelinin her yıl artması karayollarını etkileyen ağların artması, altyapı ve zararların artması projeyi gerekli kılmaktadır
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
Yürütücü: BİB – Afet İşleri Genel Müdürlüğü Destekleyici: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Fonlayıcı: TÜBİTAK
• Üniversiteler • Fizikçi, matematikçi içeren özel firmalar
∆ Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde (pilot il için) akma tipi kütle hareketlerinin enken uyarı sistemi ile takibi ve tahmini
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bölgeden seçilen pilot alanların çığ, heyelan, su baskını, çamur-moloz akması gibi kütle hareketlerinin yaşandığı alanlar tespit edilerek, bu alanlara ait hava fotosu, uydu görüntüsü, sayısal analiz modellerini kullanarak analiz etmek, potansiyel alanları belirlemek ve bu hareketleri engelleyerek önlemlerin alınması amaçlanmakta
Beklenen çıktılar Afet riskinin tespiti ve afetin önlenmesi, sonuçların planlama aşamasında kullanılarak afet risklerinin en aza indirgenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Afet İşleri Genel Müdürlüğü ile; . Devlet Meteoroloji İşleri . Üniversiteler . Özel sektör
Mevcut durum Ülkemizde şiddetli yağışlar hariç bir hiçbir afet için erken uyarı sistemi, deprem hariç rasat-izleme sistemi yoktur
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Erken uyarı ve tahmin sistemleri ile afet risklerini, can-mal kayıplarını en aza indirgeyen sistemlerin oluşturulmasının sağlanması
Açıklamalar: Projenin tarafları:
• AİGM Meteoroloji MTA Üniversiteler
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
150
∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Türkiye deprem erken uyarı ve acil müdahale sistemleri Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Depremlerin yıkıcı dalgaları belirlenip gelmeden doğalgaz, elektrik, hareketli cihazların durdurularak can ve mal kayıplarını en aza indirgemek
Beklenen çıktılar Can kayıplarını, yaralı sayısını en aza indirmek, yangınları ve kazaları önleyerek ekonomik zararları azaltmak
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
BİB Valilikler Afet Yönetim Merkezleri
Belediyeler Mevcut durum Sadece İstanbul’da bulunan erken uyarı sisteminin tüm Türkiye
için yeterli olmaması Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ülkenin en önemli can ve mal kayıpları depremler sonucu olmaktadır. Bunun azaltılmasının en iyi yolu erken uyarı sistemlerinin hayata geçirilmesidir
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları: Bakanlık, Valilik, Kriz merkezleri, Afet yardım merkezleridir Erken uyarı sistemi algoritmaları, üniversiteler tarafından geliştirilerek hibrid sistemlerle depremlerin yeri ve büyüklükleri acilen belirlenerek yıkıcı dalgalar gelmeden enerji sistemleri kesilir. Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Kandilli Rasathanesi, ivme ölçer, deprem istasyonları bu projede kullanılmalı, bunlara ilave ek ivme ölçer ve sismometreler kurulmalıdır. Çıkış sinyalleri ise ilgili kuruluşlar ve sanayi tesisleri tarafından kullanılarak can ve mal kayıpları en aza indirgenir.
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Türkiye heyelan duyarlılık haritalarının hazırlanmasında uydu ve GIS teknolojilerinin kullanılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Heyelan verilerinin toplanarak, bölgesel ve ulusal ölçekte heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesidir. Gelecekte heyelanların meydana geleceği olası alanlar belirlenerek duyarlılık haritalarının oluşturulması, planlamalar için yönlendirici olarak kullanılması
Beklenen çıktılar 1/100.000 ölçekli heyelan duyarlılık haritaları oluşturulacak
Heyelan bilgi sistemi oluşturulacak, veriler yerel yetkililerle paylaşılacak, afet risklerinin en aza indirilmesi amaçlanmaktadır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
MTA Üniversiteler
Özel sektör Mevcut durum Ülkemizde 1/1.800.000 ölçekli deprem bölgeleri haritası hariç,
diğer afet tehlike haritası yoktur Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ulusal heyelan duyarlılık – tehlike risk haritasının tamamlanması olanağını sağlayacaktır (1/25.000 – 100.000
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
151
∆ Ar-Ge Proje Formu 5
Projenin adı Çığ tehlike haritalarının hazırlanmasında uzaktan algılama tekniklerinin kullanımının araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkemizde 38 il sınırı içinde çığ tehlikesi bulunması sebebiyle çığ haritalarının en kısa zamanda yapılması amacıyla uzaktan algılama tekniklerinin kullanılması ve yöntem ortaya konulması
Beklenen çıktılar Çığ tehlike haritaları (1/25.000 ölçekli) ortaya koyma zamanını kısaltması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Çığ tehlikesi bulunan alanların belli olması kış aylarında illerdeki çığ afet gruplarının odaklanacakları alanlara yardımcı olacak, ilgili kurumların tedbirli hareket etmemesine yardım edecek çığ riski haritalarının oluşturulması yolunu açacak
Mevcut durum Halen haritalar büroda hava foto yorumu arazi çalışması ve burada her iki çalışmanın konsolide edilmesi şeklinde yavaş ve uzun yolla yapılmakta
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Çığ önlemi yapılarının yapılabilmesi çığ afet sigortacılığının geliştirilebilmesi, afet zararlarının azaltılabilmesi için yapılması gereken telem çalışmadır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Yürütücü- Müşteri:
• BİB – Afet İşleri Genel Müdürlüğü • Belediyeler • Vatandaşlar
Tedarikçi:
• Özel sektör • Üniversiteler (analizler aşamasında)
Fonlayıcı:
• TÜBİTAK
∆ Ar-Ge Proje Formu 6
Projenin adı Yerleşim birimlerini tehdit eden jeomedikal afetlerin araştırılması, sınıflandırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ülkemizde bilinen afet olaylarının dışında jeomedikal afetlerin insanlar üzerindeki etkilerinin (kansere neden olan volkanik kökenli mineraller, zehirli gaz çıkışları v.b.) oluşturulması
Beklenen çıktılar Söz konusu afetlerin sınıflandırılması, etkilerinin boyutlarının belirlenmesi
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Yerleşim alanlarının belirlenmesinde irdelenmesi gereken başlıklar içerisinde değerlendirilmesi
Mevcut durum Konu ile ilgili olarak sorunlara çözüm getiren yasal bir mevzuat bulunmamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Jeomedikal afetlerden etkilenen insanların tahliyesi ve yeni yerleşim alanlarına yerleştirilmesi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Afet İşleri Genel Müdürlüğü MTA Meteoroloji Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
152
∆ Ar-Ge Proje Formu 7
Projenin adı Ege çöküntü bölgesinde küresel iklim değişimine bağlı olarak gelişen yüzey yenilmelerinin ve mekanizmalarının araştırılması
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Beklenen çıktılar Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
∆ Ar-Ge Proje Formu 8
Projenin adı Kuzey Anadolu fay sistemi, Doğu Anadolu fay sistemi ve Ege çöküntü bölgeleri yüzey faylanması tehlike zonlarının (tampon bölge) belirlenmesi ve Türkiye yüzey faylanması tehlike zonu yasası.
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kafs, Dafs ve EÇB’deki diri fayları 1/25.000 ölçekli olarak haritalanacak, 1/5000 ve 1/1000 ölçekte yüzey faylanması zon genişlikleri belirlenecek eski depremlerin sıklık aralıkları saptanarak, yüzey faylanmalarından ileri gelen riskler en aza indirgenecek, yerleşim alanları, kentler ve büyük metropoller içerisinden geçen deprem üreten diri fayları etrafında güvenli çekme mesafeleri oluşturularak sağlıklı, kent planları oluşturulacak
Beklenen çıktılar Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Mevcut durum Yüzey faylanması tehlike zonları ile ilgili politika, standart ve kriterleri içeren “Türkiye Yüzey Faylanması” diri faylar konusunda uzman olmayan kurum ve kuruluşlar tarafından bu çalışmalar yapılmakta ve diri olmayan faylar yapılaşmaya yasaklanmakta, diri faylar etrafında ise keyfi çökme mesafeleri (50, 100, 200, 400 m9 belirlenerek insanlar mağdur edilmektedir. Yanlış kararlar nedeniyle bu konuda hukuksal davalar başlamaktadır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Tehlike zonları yararı adı altında bir yasal sürecin hayata geçirilmesi sağlanacak, yüzen faylanmalarından ileri gelen risk bölgeleri yapılaşma ve ikamete yasaklanarak yerleşim ve yapılaşma güvenliği sağlanacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
BİB – Afet İşleri Genel Müdürlüğü MTE A.Ü H.Ü
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
153
∆ Ar-Ge Proje Formu 9
Projenin adı Ege ve Akdeniz kıyıları boyunca eski tsunami izlernin araştırılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Ege ve Akdeniz kıyıları boyunca olmuş tsunami bölgelerinde poleosismolojik araştıralar yaparak ve uygun tsunami simülasyonar yaparak tsunami girişim alanlarını belirlemek ve kıyı bölgelerindeki yerleşim ve yapılaşma güvenliğini sağlamak
Beklenen çıktılar Projenin Amacı
paydaşlara katkısı
Mevcut durum Tsunami ile ilgili araştırmalar ülkemizde henüz çok sınırlı olup, eski tsunami izleri ile ilgili çalışmalar hemen hemen mevcut değildir
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi
Açıklamalar:
∆ Ar-Ge Proje Formu 10
Projenin adı Tarihi yapıların güvenlik tespiti ve güçlendirilmesi projesi Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Tarihi yapılar bakımından en zengin ülkelerden biri olan yurdumuzda bu yapıların afetler karşısında güvenliklerin tespiti ve bu yapıların güçlendirilmesi ile ilgili çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu proje ile güvenlik ve güçlendirme yöntemleri oluşturarak bilgi birikimi sağlamak
Beklenen çıktılar Tarihi yapıların güvenlik tespiti ile ilgili yöntemler geliştirmek tarihi yapıların yapıya zarar vermeden güçlendirilmesi ve entegrasyonunun yapılmasının sağlanması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, kültür varlıklarını koruma ve bizden sonraki kuşaklara sağlıklı şekilde aktarılması imkanı sağlayacak
Mevcut durum Tarihi yapılarla ilgili restorasyonlar mirasında mevcut durum ve restorasyonun yapıya etkisi tartışılmadığı için yapılan restorasyonlar tarihi yapıya zarar verecek şekilde oluyor
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Kültür varlıklarının çeşitliliği ve önemi ülkenin zenginliğinin göstergesidir. Bu tip yapıların afetlerden etkilenmesinin en aza indirilmesi ile gelecek kuşaklara sağlıklı şekilde aktarılması sağlanacaktır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Projenin Tarafları: Kültür ve Turizm Bakanlığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Üniversiteler (Mimari restorasyon malzeme, inşaat, jeoloji) Özel sektör (kimyasal malzeme üreticileri)
Üniversite Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müşteri: Kültür ve Turizm Bakanlığı Fonlayıcı: Kültür ve Turizm Bakanlığı Uygulama Yaklaşımları:
Deneysel çalışmalar ile yöntemler geliştirmek, yapıya zarar vermeyen güçlendirme teknikleri geliştirmek
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
154
∆ Ar-Ge Proje Formu 11
Projenin adı Ülkemizdeki çığ önlem yapılarının tasarımında kullanılacak hesap esaslarının belirlenmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Dünyada örnekleri ve uygulamaları bulunan çığ önlem yapılarının gerçekleştirilmesi için ülkemiz koşullarına ve veri tabanına bağlı olarak deprem etkisini de içeren (dünyada bu husus dikkate alınmıyor) hesaplama esaslarını belirleyip, kılavuz oluşturmak
Beklenen çıktılar Yapı türlerini ortaya koymak bunlara ait hesap esaslarını belirlemek ve kılavuz haline getirmek
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Çığ önlem yapıları ülkemiz için tamamen yeni bir sektör olup, yapacak ve yaptıracakların izleyeceği yolu gösterecektir
Mevcut durum Ülkemizde bulunan bazı çığ önlem yapı örnekleri projelendirmeden kaynaklanan sorunlara sahiptir. Bu anlamda sorunları giderecek bir çalışma yoktur. Tamamen yurtdışına bağımlılık vardır
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Ülkemize özgü çığ önlem yapıları projelendirme esaslarını hesap detaylarını izlenecek yolu belirleme, sektöre girecek firmalara ve kamu kuruluşlarına izleyecekleri kılavuzu ortaya koymak yapılarda deprem etkisini azaltmak önem arz eden hususlardır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Müşteri
• Afet İşleri Genel Müdürlüğü Destekleyici:
• TÜBİTAK • Yapı Malzemeleri Enstitüsü
Fonlayıcı: • İnşaat Mühendisleri Odası • Üniversiteler • TÜBİTAK
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
155
Grup 10 (Eğitim)
1 “Bacacı” eğitim müfredatının yapılması
3 Kentlilik bilincinin oluşturulmasında yetişkinlere yönelik eğitim yöntem ve
tekniklerinin geliştirilmesi
4 Yerel yönetimlerde fen ve imar işlemlerinde çalışan personelin eğitim ihtiyacının tespiti ve buna yönelik eğitim tekniklerinin araştırılması, geliştirilmesi projesi
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
156
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 10
∆ Ar-Ge Proje Formu 1
Projenin adı “Bacacı” eğitim müfredatının yapılması Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Bacacı, yakında Resmi Gazete’de^tanımlanacak yeni meslektir. Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından oluşturulan bu mesleğe ait henüz bir eğitim kurumu ve eğitim müfredatı yok
Beklenen çıktılar Bacacı seviye 3 ve 4 seviye olarak iki ayrı sertifikalandırma yapılacak. Seviye 3 montajı gerçekleştirilecek, seviye 4 periyodik bakımları yapacaktır
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Türkiye’deki elim CO zehirlenmelerden meydana gelen kazaları azaltacak enerji verimini arttıracak, yeni istihdam yaratacaktır
Mevcut durum Bacacı diye bir meslek yok. Baca montajları eğitimsiz kişiler tarafından yapılmakta. Periyodik bakımı yapılabilecek eğitimli eleman yok
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Türkiye genelinde çalışacaklar insan ve çevre sağlığını ön planda tutarak enerji verimliliğini de yükseltecek periyodik bakımları yapacaklardır
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
Proje Tarafları: • Bayındırlık ve İskan Bakanlığı • Çevre ve Orman Bakanlığı • BACADER • GAZBİR • MYK
Roller - Müşteri:
Bayındırlık Bakanlığı imar yönetmeliklerinde “Bacacı” meslek sertifikalı kişiler tarafından montajı yapılmasını isteyecek. Çevre ve Orman Bakanlığı periyodik bakım için yetkilendirilecek kişilerin Bacacı sertifikasına sahip olmasını isteyecek Yürütücü:
• BACADER olabilir
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
157
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 10 (Devam)
Ar-Ge Proje Formu 2
Projenin adı Etkilenebilirlikleri yüksek bireyler (kadınlar, çocuklar, engelliler) için uygun afet eğitim materyallerinin hazırlanması ve afet eğitimine yönelik tekniklerin geliştirilmesi.
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kadınlar, çocuklar ve engellilerin afetlere karşı direnç kazanmaları amacıyla pratik yöntemler, öncelikler ve temel esasların oluşturulması.
Beklenen çıktılar • Eğitim kitapçığı hazırlanması • Eğitim materyalleri (kadınlar, çocuklar, engelliler
için) hazırlanması • Geliştirilecek eğitim teknikleri için klavuz
oluşturulması
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Projenin amaçları: • Cinsiyete duyarlı afet eğitimi hazırlamak • Eğitim yoluyla kadın ve çocukların afet bilincini
artırmak • Etkili ve yeterli eğitim materyalleri hazırlamak • Farklı engelli gruplar için afet eğitim teknikleri
geliştirmek. Mevcut durum Afet İşleri Genel Müdürlüğü (AFEM) vasıtasıyla afet
eğitimlerini sürdürmektedir. Ancak bu proje ile ilk kez zarar görebilirlikleri yüksek gruplara yönelik etkin eğitim teknikleri geliştirilecek ve verilen eğitimlerin daha sağlıklı yapılması sağlanacaktır. Bu projenin çıktıları tüm halka fayda sağlayacak ve AFEM bu proje ile daha önce ulaşamadığı kitlelere ulaşabilecek yeni modüller geliştirecektir.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Afet risk yönetim politikaları, planları, karar verme süreçleri ve eğitim materyalleri, bireylerdeki farklılıklar da göz önünde bulundurularak yapılması son derece önemlidir. Zarar görebilirlikleri yüksek bireyler için eğitim ve öğretim olanaklarının bu proje ile sağlanabileceği düşünülebilir.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Afet İşleri Genel Müdürlüğü – Avrupa Doğal Afetler Eğitim Merkezi (AFEM) – (yürütücü-müşteri)
• Kocaeli Üniversitesi (yürütücü) • SHÇEK (müşteri) • Acil Destek Vakfı (tedarikçi) • Kadın Hareketi derneği (tedarikçi)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
158
Ar-Ge Projesi Tanımlama Çalışması - Grup 10 (Devam)
∆ Ar-Ge Proje Formu 3
Projenin adı Kentlilik bilincinin oluşturulmasında yetişkinlere yönelik eğitim yöntem ve tekniklerinin geliştirilmesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Kentlerin sunduğu sosyal ve kültürel olanakların farkında olan ve faydalanan, yaşadığı kentle ilgili yerel yönetimlerin almış olduğu kararlara duyarlı bir kentlilik bilincinin oluşturulması amacıyla eğitim yöntem ve teknikleri geliştirilerek hedef kitlede dönüşüm sağlanması amaçlanmaktadır.
Beklenen çıktılar Yaşanılan kentin olumluluklarına farkındalık yaratacak broşürlerin hazırlanması, kentteki günübirlik yaşamın kolaylaştırılmasıyla ilgili haberlerin medyada yayımlanabilecek hale getirilmesi.
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Sosyal ve kültürel yapının güçlendirilmesinde ve kentlilik bilincinin geliştirilmesinde önderlik yapılması
Mevcut durum Bu alanda yetişkinlere yönelik herhangi bir eğitim ve çalışma bulunmamaktadır.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Proje kırdan kente yaşana yoğun göçler sonucu kente uyum sağlamakta zorluk çeken ve kentli olma bilincinden mahrum kalan büyük bir kesimin kent yaşamına entegre edilmesi açısından önem taşımaktadır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı- (yürütücü-müşteri) • Kocaeli Üniversitesi (yürütücü) • Belediyeler (müşteri) • Sivil Toplum Örgütleri (tedarikçi)
∆ Ar-Ge Proje Formu 4
Projenin adı Yerel yönetimlerde fen ve imar işlemlerinde çalışan personelin eğitim ihtiyacının tespiti ve buna yönelik eğitim tekniklerinin araştırılması, geliştirilmesi projesi
Projenin Tanımı
Kısa bir proje tanıtımı (özet)
Hazırlanacak test ve anketlerle belirlenecek eğitim ihtiyacının karşılanmasına yönelik eğitim teknik, yöntemlerinin araştırılması ve geliştirilmesi sağlanacaktır.
Beklenen çıktılar Belirlenecek (ihtiyaç duyulan) eğitim konuları Geliştirilecek eğitim teknikleri sayısı
Projenin Amacı
İlgili kamu kurumuna ve/veya paydaşlara katkısı
Yerel yönetimlerin kurumsal kapasitelerinin arttırılması yoluyla halka verilen / verilecek hizmetin niteliği ve niceliği artacaktır.
Mevcut durum Halen yaklaşık 2500 yerel yönetimde (belediye, özel idare) görev yapan teknik personelin nitelik ve niceliği bilinmemektedir.
Seçilme gerekçesi
Projenin önemi Yerel yönetimler vasıtasıyla halka doğrudan verilen hizmetin kalitesinin artması, halkın devlete, yerel yönetime güven duygusunun artmasına yol açacaktır.
Açıklamalar: Projenin tarafları: bakanlık, üniversite/kamu araştırma birimleri, özel sektör Rolleri: müşteri, yürütücü, tedarikçi, fonlayıcı Uygulama yaklaşımları
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (yürütücü-müşteri) • İçişleri Bakanlığı (müşteri) • Yerel Yönetimler (müşteri) • Kamu Araştırma Birimleri (tedarikçi) • Üniversiteler (tedarikçi) • Meslek Odaları (tedarikçi)
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
159
EKLER
Ortak Akıl Toplantısı Katılımcı Listesi **
** Katılımcı listesi alfabetik sıra ile verilmiştir
No Adı Soyadı Kurum / Kuruluş - Görev Grup NO
1 A. Atakan YİĞİT BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - İnşaat Mühendisi 7 2 Abdullah AKSU Yapı Denetim Kuruluşları Derneği - Proje Denetçisi 8
3 Dr. Abdullah ZARARSIZ TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma Merkezi - Ar-Ge Birimi Daire Başkanı - Fizik Müh. 7
4 Ahmet DEMİRCAN BİB - Strateji Geliştirme Başakanlığı - Daire Başkanı 5 5 Akif ERİKAN BİB - Makine Mühendisi 7 6 Dr. Ali Murat TANYER ODTÜ - Öğretim Üyesi 8
7 Ayhan GÖKBAĞ ODE Yalıtım San. Tic. A.Ş. - Ar-Ge Sorumlusu İş Geliştirme Direktörü 8
8 Barış KİRTİL BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şehir Plancısı 10
9 Betül Faika SÖNMEZ T.C.Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizm. Genel Müd. - Ar-Ge Birimi Daire Başkanı - Gıda Yüksek Müh. 1
10 Prof. Dr. Beyza ÜSTÜN Yıldız Teknik Üniversitesi - İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 2
11 Y. Doç. Dr. Burcu Burak CANBOLAT
ODTÜ İnşaat Mühendisliği - 9
12 Bülent YALAZI BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 7
13 Cahit KOCAMAN BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Deprem Müh. Şube Müdürü İnşaat Yüksek Müh. 9
14 Doç. Dr. Cengiz Duran ATİŞ
Erciyes Üniversitesi - İnşat Mühendisi 7
15 Doç. Dr. Çetin GÖKSU ODTÜ Mimarlık Fakültesi - Öğretim Üyesi 3
16 Y. Doç. Dr. Çiğdem ÇİFTÇİ
Selçuk Üniversitesi - Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 5
17 Çiğdem TETİK BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Jeoloji Yüksek Mühendisi 9
18 Y. Doç. Dr. Çiğdem VAROL
Gazi Üniversitesi - Öğretim Üyesi 3
19 Doç. Dr. Deniz DÖLGEN Dokuz Eylül Üniversitesi - Mühendislik Fak. Öğretim Üyesi 6 20 Derya KESİK TMMOB Şehir Plancılar Odası - Genel Sekreter 1 21 Dr. Ebru KÖSEOĞLU BİB - Strateji Geliştirme Başkanlığı – İnşaat Mühendisi 7 22 Ebru ÖLMEZ BİB - TAU Genel Müdürlüğü - AB Birim Yöneticisi 3
23 Emre ÖZALP DSİ Genel Müdürlüğü - İçme Suları ve Kanalizasyon Dai. Başk. İnş.M. 7
24 Ergün GÖK Bacader Baca İmalatçıları ve Uygulamacıları Der. - Yönetim Kurulu Başkanı 8
25 Erol AKBAŞ Saint-Gobain Rigips Alçı Üretim ve Tic. Ltd. Şti. - Kalite Müdürü 8
26 Ertan GÖRAL Ankara Büyük Şehir Belediyesi - Şehir Plancısı 3
27 Y. Doç. Dr. Esma B. KIRIKKAYA
Kocaeli Üniversitesi - Eğitim Fakültesi - Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Böl. Öğ. Üye 10
28 Ferdağ ORUÇ İller Bankası Genel Müdürlüğü - Çevre Yüksek Mühendisi 6
29 Figen ILDIR Mavi Müh. Müş. İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Çevre Mühendisi-Müşavir 6
30 Fikret ÖZER BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Daire Başkanı 10
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
160
No Adı Soyadı Kurum / Kuruluş - Görev Grup NO
31 Fuat YAVUZ BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Daire Başkanı 10 32 Gamze ÖZER BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 5 33 Gülgün TEZGİDER Acil Destek Vakfı - Yönetim Kurulu Üyesi 5
34 Gülsevim KÜÇÜKKÖŞELER
İller Bankası Genel Müdürlüğü - Daire Başkan Yardımcısı 6
35 Gülten KUBİN Prota Mühendislik - Planlama Proje Müdürü 4
36 Gürdal BOZKURT T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı - Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü - Kültür ve Turizm Uzmanı 1
37 H. Hami YILDIRIM BİB – Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürü 1 38 Hacı POLAT BİB - Makine Yüksek Mühendisi 4 39 Hasip MUYİR Pimaş Plastik İnşaat Malzemeleri A.Ş. - Teknik Müdür 8 40 Dr. Hayati KOYUNCU Jeodijital Ltd. Şti. - Şirket Müürü 1
41 Hidayet ÖZDEMİR Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Tic. ve San. A.Ş. - Vitra Karo Yapı Grubu Ar-Ge Direktörü 8
42 Hülya ÖZKAN MEB - Teknik Öğretmen 10
43 İbrahim ŞEREN BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Afet Etüt ve Hasar Tespiti Şube Müdürü 9
44 İlker AKBAY BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şehir Plancısı 1 45 Kazım Yaşar LEVENT KÜB Katkı Üreticileri Derneği - Yönetim Kurulu Üyesi 8 46 Koray ÇAKAN BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 2 47 Köksal AKTEPE BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Genel Müdür Yardımcısı 2 48 M. Bülent ÜNCÜ BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şehir Plancısı Şube Müdürü 2 49 M. Fatih KOCABEYLER DSİ Genel Müdürlüğü - Başkan Yard. 7
50 M. Ferit YÜKSEL İller Bankası Genel Müdürlüğü - Çevre Yüksek Mühendisi Kamu Yönetim Uzmanı 6
51 M. Onur TAYŞU İMSAD İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği - Yönetim Asistanı 8
52 Y. Doç. Dr. M. Yücel YARDIMCI
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi - Müh. Fak. İnşaat Müh. Böl. 7
53 Mahmut KÜÇÜK BİB - Müsteşar Yardımcısı 7 54 Mehmet Ali GENDE BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - İnşaat Mühendisi 6 55 Mehmet İSLAMOĞLU BİB - Strateji Geliştirme Başkanı 10 56 Mehmet ÜLGER TOBB - Mühendis 2 57 Mehmet YAVUZ BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 7 58 Doç. Dr. Metin ŞENBİL Gazi Üniversitesi – Öğretim Üyesi 3
59 Muhammet HARTAVİ DPT- Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü - Planlama Uzmanı 1
60 Doç. Dr. Murat Altuğ ERBERİK
ODTÜ - İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 4
61 Prof. Dr. Murat BALAMİR ODTÜ - Şehir ve Bölge Planlanma 4
62 Murat YAVAŞ BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Çığ Arama Geliştirme Eğitim Merkezi Şube Müdürü 9
63 Y. Doç. Dr. Murat YILDIZ Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü - Öğretim Üyesi 4 64 Musa ÖZALP BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Y. Şehir Plancısı 2 65 Nazım AVCI BİB - Yapı İşleri Genel Müdür Yard. 7
66 Prof. Dr. Necdet ALPASLAN
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fak. - Çevre Bölümü Öğretim Üyesi 6
67 Dr. Nehir VAROL BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - AFEM Şube Müdürü 10
Bay
ınd
ırlık
ve
İskâ
n B
akan
lığı K
amu
Ara
ştır
ma
Pro
gram
ı (B
İKA
P)
161
No Adı Soyadı Kurum / Kuruluş - Görev Grup NO
68 Nevzat CAN BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 1
69 Nihan Şahin HAMAMCI Çevre ve Orman Bakanlığı - ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü - Çevre Uzmanı 2
70 Oktay GÖKÇE BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Jeoloji Yüksek Müh. Projeler Şefi 9
71 Onur YILDIZ BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - Mimar 4
72 Orhan MANZAK Yapı Merkezi Prefabrikasyon A.Ş. - Ar-Ge ve Kalite Güvence Müdürü 8
73 Osman İYİMAYA BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Genel Müdür Yardımcısı 5 74 Özen ABANOZ BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 5 75 Özlem ASLAN BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Kırsal Alanlar Dai. Başkanlığı 5 76 Perihan KİPER Serbest - Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi 3
77 Y. Doç. Dr. Pervin ŞENOL
Süleyman Demirel Üniversitesi -Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 1
78 Ramazan DEMİRBOĞA Atatürk Üniversitesi - Öğretim Üyesi 7 79 Ramazan DEMİRTAŞ BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Jeoloji Yüksek Mühendisi 9 80 Remzi SÖNMEZ DAMPO - Şehir Plancısı 3
81 Dr. S. Ayşegül TOKOL Bilkent Üniversitesi - Öğretim Görevlisi Kentsel Tasarım Peyzaj Mimarisi 3
82 Sait YANMAZ BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 2
83 Y. Doç. Dr. Semiha KIZILTAŞ
ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü 8
84 Doç. Dr. Seriye SEZEN TODAİE - Öğretim Üyesi 3 85 Sevim ÖZSAN BİB - Afet İşleri Genel Müdürlüğü - Jeoloji Müh. - Şef 10 86 Sevtap ÇAĞLAR İller Bankası Genel Müdürlüğü - Başkan Yardımcısı 6 87 Sinan PINARBAŞI BİB - TAU Genel Müdürlüğü - Şehir Plancısı 5 88 Sonay AKTAŞ BİB - Yapı İşleri Genel Müdürlüğü - Mimar 4 89 Şahap MELEK İller Bankası Genel Müdürlüğü - Başkan Yardımcısı 6 90 Doç. Dr. Şeref TURHAN Atom Enerjisi Kurumu - Araştırıcı 7
91 Şerif BARIŞ Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fak. - Jeofizik Mühendisliği Bölümü - Rektör Yard. 9
92 Dr. Tamer Yiğit DUMAN Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü - Jeoloji Etüdleri Dairesi Koordinatör 9
93 Tayfur ERCAN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü - Şube Müdürü 6
94 Timur DİZ İzoder Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği - Teknik İşler ve Eğitim Koordinatörü 8
95 Y. Doç. Dr. Tolga ÇAN Çukurova Üniversitesi - Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 9
96 Y. Doç. Dr. Tolga ÜNLÜ Mersin Üniversitesi - Öğretim Üyesi 4 97 Doç. Dr. Uğurhan AKYÜZ ODTÜ İnşaat Mühendisliği - İnşaat Mühendisi 9
98 Y. Doç. Dr. Yusuf DEMİREL
Gazi Üniversitesi Müh. Mimarlık Fakültesi - İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 8
99 Yusuf SARAÇ Şişe Cam Topkapı Araştırma Merkezi - Yeni Projeler Grubu Sorumlusu 8
100 Zahide Türkan SUBAŞI İZOCAM A.Ş. - Teknik Pazarlama Müh. 8
T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü Necatibey Caddesi No: 63 Kızılay Ankara
Tel: (0 312) 410 26 47