Bateriski sistem paljenja

Baterijski sistem paljenja Kod vozila sa benzinskim motorima postoje dva sistema paljenja: baterijski i magnetni Baterijski sistem paljenja koristi se gotovo kod svih putnikih vozila serijske proizvodnje Magnetni sistem paljenja koristi se samo u specijalnim sluajevima kada se zahteva vea sigurnost paljenja, najee kod sportskih vozila i motorcikala

Konvencionalni bateriski sistem paljenja Elementi bateriskog sistema paljenja su:prekida paljenja

sveice

razvodnik paljenja akumulator

indukcioni kalem-bobina

Konvencionalni bateriski sistem paljenjaSVEICE

AKUMULATOR

KONTAKT-KLJU

KONDEZATOR

BOBINA

RAZVODNIK

Princip rada

ematski prikaz baterijslog sistema paljenjaa) Jednocilindrini motori: b) etvorocilindrini motori:

1. akumulator, 2. kontakt-klju, 3. bobina, 4. sveica, 5. prekida paljenja, 6. kondezator, 7. masa, 8. razvodnik paljenja

Indukcioni kalem - bobina15 1

Indukcioni kalem je transformator sa primarnim i sekundarnim namotajem. Oba namotaja su na istom jezgru Sekundar je od tanke bakarne ice sa 15000 do 30000 navojaka Primar je od deblje bakarna ice sa sa svega nekoliko stotina namotaja

Namotaji su vezani na red, zajedniki kraj je izveden na prikljunu klemu br.1, a odatle na prekida paljenja u razvodniku Drugi kraj primara vezan je za klemu 15, gde dolazi dovod struje od akumulatora preko kontakt kljua

Princip rada indukcionog kalema Rad bobine zasniva se na zakonu el.magnetne indukcije. Kroz primarni namotaj tee jednosmerna struja pa se ona mora prekidati da bi se stvorilo promenljivo magnetno polje U tom istom polju nalazi se i sekundarni namotaj, pa e se u njemu indukovati el.motorna sila. Zahvaljui velikom broju navojaka ukupna EMS, odnosno napon na krajevima sekundara je veliki Primarna struja se prekida pomou prekidaa paljenja u tano odreenom trenutku prema hodu klipova u motoru

Prekida paljenja Uloga prekidaa paljenja je da prekida primarnu struju bobine u taktu rada motora. Za svaki prekid dobijaju se jedan visokonaponski impuls i jedna varnica Ako motor ima jedan cilindar, prekida prekida struju samo jednom, a ako motor ima etiri cilindra, prekida mora etiri puta da ugao pomini kontakt zatvaranja otvori i prekine primarnu struju u toku jednog obrtaja Zbog toga je rad prekidaa u direktnoj vezi sa radilicom i bregastom osovinom motora i ugrauje se u samo telo razvodnika paljenjanepomini kontakt

klizei ispust-nokat izolacija

osovinica

obrtna aura sa bregovima

Kontakti prekidaa-platinska dugmad Izraeni su od legure volframa, materijala koji je otporan na razarajue dejstvo elektrinog luka,koji se javlja prilikom prekidanja strujnog kola sa velikim iduktivnim otporom Da bi se smanjilo varnienje i produio vek kontakata prekidaa paljenja, paralelno sa njima vezuje se kondezator

Kondezator paljenja Pored uloge da zatiti platinsku dugmad, kondezator svojim dejstvom omoguava nagli prekid primarne struje, indukciju vieg napona na sekundaru bobine a time i jau varnicu na sveici Kapacitet kondezatora, u zavisnosti od parametara sistema paljenja i konstrukcije bobine, iznosi od 0,15 do 0,35F. Vei kapacitet prua bolju zatitu platinskih dugmadi ali usporava prekid primarne struje Kapacitet kondezatora se bira prema potrebama motora u praznom hodu

Razvodnik paljenja Razvodnik paljenja struju visokog napona razvodi iz bobine i rasporeuje na pojedine sveice u cilindrima motora

U sredini je prikljuak dovoda sa bobine, a okolo su odvodi ka sveicama

Presek razvodnika Rotirajii kontakt rotor, prima visokonaponski impuls preko elastine grafitne etkice u srediniDovod iz bobine Kapa razvodnika Odvod ka sveici Nepomini kontakt Rotirajui Rotirajui Kontakt kontakt -rotor -rotor

Svojim isturenim krajem sprovodi ga na nepomini kontakt koji je u spoju sa sveicom koja je na redu za paljenjekapa

Pogonska osovina razvodnika

Osnovni delovi razvodnika paljenjakapa rotor zatitna ploa osovina kondenzator zupanik vakuumski regulator

Zatitni poklopac titi kontakte od gasova koji stvaraju koroziju U kuitu, ispod prekidaa paljenja je centrifugalni regulator pretpaljenja koji regulie pretpaljenje u zavisnosti od broja obrtaja motora Sa spoljne strane su kondezator paljenja i vakuumski regulator koji regulie pretpaljenje u zavisnosti od optereenja motora Pomou zupanika na osovini razvodnik se uzubljuje sa bregastom osovinom

Sveice Visoko-naponski impuls, proizveden u sistemu paljenja, sveice sprovode u cilindar motora i pale radnu smeusveica izduvni ventil usisni ventil mlaznica za ubrizgavanje

Varnica nastaje usled jonizacije vazduha izmeu elektroda, pod dejstvom visokog napona Sveice su mehaniki, termiki i elektrino najoptereeniji deo sistema za paljenje

prostor za sagorevanje

glava motora cilindar klip

etvorotaktni benziski motor Na ovoj animaciji, moemo videti princip rada etverotaktnog motora sa dve bregaste osovine u glavi motora i ulogu sveice Takvi motori obino nose oznaku "DOHC",skraeno od "double overhead camshaft" ili u prevodu, dupla bregasta osovina na glavi motora. Ovo je presek samo jednog cilindra motora a odnosi se na rad svih cilindara u motoru

Popreni presek sveice Motori se meusobno razlikuju, pa za svaki tip motora postoji drugaija sveicaESTOUGAONA MATICA PRSTEN

Najvanije osobine sveice su: toplotna vrednost rastojanje izmeu elektroda poloaj elektrine varnice u prostoru za sagorevanje

PODLOKE

PROSTOR ZA SAGOREVANJE

Toplotna vrednost sveice Za ispravno funkcionisanje sveice potrebno je da temperatura vrha izolatora bude u granicama od 450 do 900C Ako je temperatura nia, na izolatoru i elektrodama se taloe produkti sagorevanja. Stvara se provodni sloj preko kojeg se visokonaponski impuls prazni na masu, pa izostaje varnica Ako je temperatura via dolazi do usijavanja elektroda i paljenja smee i pre pojave varnice. To je tzv.samopaljenje koje nepovoljno utie na rad motora Toplotna vrednost sveice zavisi od: toplotne provodljivosti izolatora i elektroda veliine dodirnih povrina izloenih vrelim gasovima veliine i oblika prostora za sagorevanje naina ugradnje i lepljenja srednje elektrode u izolatoru vrste materijala, oblika i naina ugradnje unutranjeg zaptivnog prstena

Toplotna vrednost sveice Sveica manje toplotne vrednosti (TOPLA) ima izduen vrh izolatora, dublju upljinu izmeu tela izolatora i poveanu dodirnu puvrinu za vrele gasove Sveica vee toplotne vrednosti (HLADNA) ima zaobljen vrh izolatora i suenu upljinu, pa je dodirna povrina sa vrelim gasovima znatno manjaTOPLA

Temperatura sveice raste linearno sa porastom optereenja motora

itanje sveice Posmatranjem sveice posle dueg rada mogue je oceniti da li je pravilno odabrana toplotna vrednost, kao i stanje i stepen istroenosti motora

Ako je motor ispravan i dobro podeen i ako je sveica odgovarajue toplotne vrednosti, ona ima boju re koja prelazi u smee, metalno kuite je neznatno zaprljano uljnom garei, a elektrode su iste i sivkaste

itanje sveice1 2 3 4

1. Sveica sa potroenim elektrodama, uzrokovaeteko pokretanje motora i poveanu potronju goriva 2. Sveica, koja se pregrevala u radu 3. aava naslaga na sveici, ukazuje na prebogatu smesu 4. Rastopljene elektrode, ukazuju na neadekvatnu toplotnu vrednost sveice, netaan ugao paljenja ili siromanu smesu.

itanje sveice1 2 3 4 5 6

1. Ovoliki depozit garei obino nastaje uslijed prevelike potronje ulja ili aditiva u gorivu. 2. Gare ukaste boje na izolatoru ukazuje na pregrevanje sveice, uslijed agresivnije vonje. 3. Ovako nauljena sveica ukazuje na istroenost karika ili semeringa (gumica) ventila. 4. Pucanje keramikog izolatora uzrokuje neodgovarajua toplotna vrednost sveice ili nepodeenost razmaka izmeu elektroda. 5. Ovakvo zapuenje razmaka izmeu elektroda uzrokuje ulje motora u kombinaciji sa potpuno nesagorelom smesom goriva. 6. Savijena minus elektroda, najverovatnije je posledica ugradnje neadekvatne (predugake) sveice.

Rastojanje elektroda Tano rastojanje elektroda propisuje proizvoa motora, dok proizvoai sveica daju neko univerzalno rastojanje (0,65mm), najpogodnije za reim rada standardnih motora Poto se elektrode troe, potrebno je s vremena na vreme kontrolisati njihovo meusobno rastojanje i eventualno ga podesiti Danas se mogu sresti sveice sa dve, tri ili etiri minus elektrode, a sve zbog poboljanja varnice, no nije preporuljivo ugraivati modifikovane sveice ukoliko to proizvoa vozila nije predvideo

Ugradnja sveica Prilikom ugradnje sveice treba voditi tauna o sledeem: 1. Nalegajue povrine na sveici i motoru moraju biti iste 2. Sveice se isporuuju sa zaptivnim prstenovima koji se ne mogu skidati 3. Duina navoja sveice mora biti odgovarajua 4. Sveice se prilikom uvrtanja ne smeju niim podmazivati 5. Sveica se pritee tzv.moment-kljuem propisanom silom:pogreno

- novu sveicu posle pritezanjaotpustiti za 1/4 kruga, ili 90 - upotrebljavanu sveicu posle pritezanja neznatno otpustiti - 30 - sveicu sa konusnom osnovicom posle pritezanja otpustiti jo manje, ili za oko 10

ispravno