BASINLI KAPLARIN TASARIMIBASINLI KAPLARIN TASARIMI VE KAYNAKLI UYGULAMA RNEKLER

Ahmet ALTUNDREKMak.Yk.Mh.Erensan Fabrika Mdr

BASINLI KAP NEDR?BASINLI KAPLARIN TASARIMIBasnl kap, yksek szdrmazlk zellii gereken tank ve depolardr. TSEye gre basnl kap 50000 Pa (0,5 bar) ve daha yksek basnl sv ve gazlarn retiminde, tanmasnda ya da depolanmasnda kullanlan kre, silindir biimli ya da koni biimli hacimlerin birletirilmesinden oluan atmosfere kapal kaplardr.Basnl kaplar insan saln ve gvenliini etkileyecek potansiyel tehlikeler ierdikleri iin kullanm srasnda doabilecek sorunlar nceden belirlenip zlmelidir. Bunun iin hesaplar, tasarm ve imalat, uygun standartlara bal kalnarak yaplmaldr.

BASINLI KAPlARIN TASARIMIDNYADAK BELL BALI BASINLI KAP KURALLARI ANA BALIKLARITSE Trk Standardlar Enstits Kazanlar ve Basnl Kap KurallarTS 3362 Basnl Kaplar Hesap KurallarTS 1203 Basnl Hava DepolarTS 1519 Tpler Basnl Gazlar in,elikTS 736 Scak su, Kaynar su veya Buharla alan Scak Su HazrlayclarTS 377-EN 12953 Silindirik KazanlarTS 497 Kazanlar elikten (Kaynakl)TS 3101 Sabit Kazanlar Yapm KurallarALMANYA TRG Basnl Gaz Kaplar in Teknik KurallarALMANYA TRD Buhar Kazanlar in Teknik Kurallar TL Trk Loydu - Kazanlar ve Basnl Kap KurallarALMANYA AD-Merkblaett Basnl Kaplar in KurallarABD ASME Kazanlar ve Basnl Kap Kurallar

BASINLI KAPLAR LE LGL YNETMELKLER

97/23/AT BASINLI EKPMANLAR YNETMELKAPSAM :

GVENL RN VE CE UYGUNLUK ARET , Yeni Yaklam Direktifleri kapsamna giren rnlere ilitirilmesi gereken bir iarettir.Gvenli rn,*insan sal,*can ve mal gvenlii,*hayvan ve bitki yaam ve sal,*evre ve tketicinin korunmas asndan

asgari gvenlii salayan rndr. rnn ilgili teknik dzenlemedeki asgari gvelik koullarna sahip olduunu, yani temel gereklere uygun olduunu gsteren bir iarettir.

KAZAN VE BASINLI KAPLARDA GVENLKKazan ve basnl kaplarda genel gereklerMalzemeSacBoruFlanKaynak sarf malzemesi2. Kaynak prosesi Kaynak yntemi(WPS) Kaynak personeli3. Kaynak muayenesi Tahribatsz muayene yntemi Tahribatsz muayene personeli

KAZAN VE BASINLI KAPLARDA GVENLKMalzeme

Sac, boru, flan gibi malzemeler kazann kullanm amacna uygun olmal;

Kaynak edilebilirYksek scakla dayanklScak sudan kaynaklanan kimyasal etkilere dayankllkMalzemelerin uygunluu, malzeme reticileri tarafndan beyan ve garanti edilmelidir.

Uygunluk EN 10204 standardna uygun olarak sertifikalandrlmaldr.

Kaynak prosesi

Ana malzemenin uygunluu

Yukarda aranan malzeme artlarnn uygunluuProses parametrelerinin uygunluu

Malzeme tr ve boyutlar(kalnlk, ap vb)Kaynak hazrlklarKaynak ynteminin uygunluuKaynak akm ve gerilimiKaynak dolgu malzemesinin tr ve kalnlKaynak pozisyonuKaynak doldurma hz(tel srme hz, paso says vb)Kaynak personelinin yeterlilii ve uygunluu

KAZAN VE BASINLI KAPLARDA GVENLK

KAZAN VE BASINLI KAPLARDA GVENLKKaynak muayenesi

Tahribatsz muayene(NDT) ynteminin seilmesiYzey metotlarSv penetrantManyetik partiklGirdap akmlarRadyografiX- masGamma masUltrasonik muayeneTahribatsz muayene personelinin uygunluu (EN 473)Tahribatsz muayene(NDT) prosedrlerinin uygunluu (LEVEL III)Tahribatsz muayene uygulayc personelin uygunluu (LEVEL I)Tahribatsz muayeneleri kontrol eden personelin uygunluu (LEVEL II)

BASINLI KAPLARIN TASARIMIBASINLI KAP TASARIMINDA BLNMES GEREKENLERTasarm basnc, kazan mukavemet hesaplarnda esas alnan ve emniyet ventili konulmas lzumlu olan kazanlarda, kazan emniyet ventilinin msade edilen en yksek ayar basncdr.letme basncnn yaklak 1,05 kat olarak alnabilir.Kaynak faktrTasarm scakl (Dizayn scakl)Emniyet faktr (emniyet katsays)Msaade edilen gerilme (Malzemeye bal)Kullanlacak Sac Kalnlklarmalat YntemleriKaynak Yntemleriletme basnc, normal iletme artlarnda kazanda llen en yksek basntr.

Gvde et kalnlnn bulunmas; 2400 x 25 s = ----------------------- + 1 = 13.39 mm se = 15 mm 265 20 x ----- x 1 + 25 1.1AD- MERKBLATT'A GRE MUKAVEMET HESABI RNEDa= 2400 mmletme Basnc = 16 barDizayn Basnc = 25 bar

sA'nn kontrol;

sA* = se + h = 15 + 12 = 27 mm

12-1WDV = -------- = 0.423 27 1

592.4BA = --------------------------- = 2.373 ((2370+27-1) x (27-1)) WDV = 0.423 , BA = 2.373 AD-Merkblatt B9/Tablo 7'dan baklarak VA = 0.515 bulunur. 2400 x 25sA = ----------------------------- + 1 = 25.87 mm 265 20 x ------- x 0.515 + 25 1.1 25.87 < 27 sA < sA*

Bombe et kalnlnn bulunmas;

2400 x 25 x 2.08s = ------------------------ + 2.5 = 15.45 mm se = 18 mm 265 40 x ------- x 1 1.1 18-2.5di / Da = 0 , -------- = 0.065 AD-Merkblatt B3/Tablo 8'den = 2.08 bulunur. 2400

BASINLI KAPLARIN TASARIMI Kaynakl Balant Trleri

Bu blmde, yaygn olarak kullanlan kaynakl balant trleri gsterilecektir.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIa) Silindirik gvdelerdeki, ocaklardaki ve cehennemlik gvdesindeki, boyuna ve evresel ana dikiler,b) Dz kapak plkalarndaki dikiler,

BASINLI KAPLARIN TASARIMI

c) Flnsz dz kapak plkalar veya kaynak edildii yerdeki boru plkalar,Gvdelere, Ocaklara, 3) Cehennemlik gvdesine, 4) Eriim borularna,

BASINLI KAPLARIN TASARIMId) Flnl kapak plkalarnn balants, e) Borulara kaynak boyun flnlar, f) Adam giri delii ereveleri, kebent destekleri, ocak takviyeleri ve tersinir hazne kebent destei balant kayna.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIKaynak hazrlklarBirletirilecek kenarlarn boyutlar ve ekli yeterli bir kaynaa imkn salamaldr.

Farkl kalnlktaki plkalarn kaynak edilmesiFarkl kalnlktaki plkalarn kenarlar birletirilecekse ve her bir kenardaki yzeylerin arasndaki fark Madde 5.15.9da belirtilenleri geerse, istenirse kaynan genilii de dahil kaln plka uygun bir koniklikle (15)inceltilmelidir.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIBoyuna birletirmeler Gvdelerdeki boyuna dikiler her iki yandan da kaynak edilmeli veya kaynak ilem deneyi kabul edilebilir sonular verirse, yalnzca bir yandan kaynak edilebilir. Bir destekleme eridi kullanlrsa, kaynak ileminden sonra ve gerekli herhangi bir tahribatsz muayeneden nce bu erit uzaklatrlmal ve kayna olumsuz ynde etkilemeyecek bir malzemeden olmaldr.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIevresel birletirmeler (madde 5.15.9)Gvdelerdeki evresel dikiler bir destekleme eridi kullanlarak yalnzca bir yandan kaynak yaplrsa, bu destekleme eridi, kaynak ileminden sonra ve gerekli herhangi bir tahribatsz muayeneden nce bu erit uzaklatrlmal ve kayna olumsuz ynde etkilemeyecek bir malzemeden olmaldr.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIKaynak kusurlarnn dzeltilmesiKaynakta yaplan herhangi bir dzeltme kaydedilmelidir.Giderilecek kusurlarn nemi ve says gerekli ekilde dikkate alndktan sonra, imalt, blgesel birka dzeltme ile kusurun giderilmesine veya kusurlu kaynan talanmasnda sonra yeni bir birletirme yaplmasna karar vermelidir.Blgesel veya tamamen dzeltmeler iin kaynak ilemleri onaylanmaldr. Dzeltilecek kusurlar, hlihazrda onaylanm kaynak ileminden farkl bir ilemin kullanlmasn gerektirmez ve yukarda bahsedilen dzeltme iin imalt bu onayl kaynak ilemini kullanmaya karar verirse, hibir onay deneyine gerek yoktur.Kabul edilemeyen kusurlarn tekrarlanmas durumunda, neden belirlenmeli ve dzeltici iler yaplmaldr.lemlerin tamam kaydedilmelidir.

BASINLI KAPLARIN TASARIMIKaynak sonras sl ilem ve dier sl ilemler

Kaynak sonras sl ilem, kaynak edilen herhangi bir balantnn et kalnl 35 mmyi getii durumlarda yaplmaldr.Not - Malzemenin darbe zelliinin en az 50 J olduu durumda, snrlama kalnlnn 40 mmye karlmasna msaade edilir.Isl ilem, deneme deneyi ncesi yaplmaldr.Nozullar gibi belirli baz paralar son sl ilemden sonra ilve edilirse, blgesel sl ilemlere msaade edilmelidir.Isl ileme maruz kalm bir kazanda kaynak dzeltmeleri yaplrsa, tekrar sl ilem yaplacak kazan iin zellikler dikkate alnmaldr.

BASINLI KAPLARIN TASARIMITEEKKRLER