Baøi 4: Ñònh giaù chöùng khoaùn

Muïc tieâu cuûa baøi naøy Caùc caëp khaùi nieäm veà giaù trò Phaân bieát caùc loaïi chöùng khoaùn Quy trình chung khi ñònh giaù

chöùng khoaùn Ñònh giaù traùi phieáu Ñònh giaù coå phieáu öu ñaõi Ñònh giaù coå phieáu thöôøng Lôïi suaát coå phieáu

Caùc caëp khaùi nieäm veà giaù trò

Giaù trò thanh lyù vaø giaù trò hoaït ñoäng Giaù trò thanh lyù (liquidation value) Giaù trò hoaït ñoäng (going-concern value)

Giaù trò soå saùch vaø giaù trò thò tröôøng Giaù trò soå saùch (book value) cuûa taøi saûn Giaù trò soå saùch cuûa doanh nghieäp Giaù trò thò tröôøng (maket value)

Giaù trò thò tröôøng vaø giaù trò lyù thuyeát Giaù trò thò tröôøng cuûa chöùng khoaùn Giaù trò lyù thuyeát (intrinsic value)

Caùc loaïi chöùng khoaùn Chöùng khoaùn trong phaïm vi baøi naøy

goàm: Traùi phieáu

Traùi phieáu chính phuû Traùi phieáu khoâng coù kyø haïn Traùi phieáu coù kyø haïn

Traùi phieáu ñöôïc höôûng laõi Traùi phieáu khoâng ñöôïc höôûng laõi

Traùi phieáu coâng ty Traùi phieáu khoâng chuyeån ñoåi Traùi phieáu coù theå chuyeån ñoåi Traùi phieáu coù ñieàu khoaûn mua laïi

Coå phieáu Coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu thöôøng (coå phieáu phoå thoâng)

Phaân bieät traùi phieáu vaø coå phieáu

Phaân bieät traùi phieáu vaø coå phieáu

Traùi phieáu – chöùng nhaän nôï

Chöùng khoaùn nôï Höôõng laõi suaát coá

ñònh

Coù thôøi haïn hoaøn voán (tröø traùi phieáu vónh haèng)

Traùi chuû khoâng ñöôïc quyeàn baàu cöû

Ñöôïc thuï traùi tröôùc coå phieáu

Coâng ty bò phaù saûn neáu khoâng traû ñöôïc nôï vaø laõi

Coå phieáu – chöùng nhaän ñaàu tö

Chöùng khoaùn voán Höôûng coå töùc khoâng

coá ñònh Khoâng coù thôøi haïn

hoaøn voán Coå ñoâng coù quyeàn

baàu cöû Ñöôïc chia coå töùc vaø

nhaän taøi saûn thanh lyù sau traùi chuû

Coâng ty khoâng bò phaù saûn neáu khoâng traû ñöôïc coå töùc

Ñònh giaù traùi phieáu Traùi phieáu laø coâng cuï nôï daøi haïn do

chính phuû hoaëc coâng ty phaùt haønh ñeå huy ñoäng voán

Phaân bieät caùc loaïi traùi phieáu Traùi phieáu chính phuû (government or treasury

bond) vs traùi phieáu coâng ty (corporate bond) Traùi phieáu coù kyø haïn (mature bond) vs traùi

phieáu vónh cöõu (perpetual bond) Traùi phieáu ñöôïc höôûng laõi (nonzero coupon

bond) vs traùi phieáu khoâng ñöôïc höôûng laõi (zero coupon bond)

Nguyeân taéc chung khi ñònh giaù Giaù traùi phieáu baèng hieän giaù doøng

tieàn teä thu nhaäp töø traùi phieáu

Quy trình ñònh giaù chöùng khoaùn

Böôùc 1: Öôùc löôïng doøng tieàn teä thu nhaäp kyø voïng

Böôùc 2: Öôùc löôïng suaát chieát khaáu = Laõi suaát khoâng ruûi ro + Phaàn gia

taêng do ruûi ro

Böôùc 3: Tính hieän giaù doøng tieàn teä thu nhaäp theo suaát chieát khaáu vöøa

öôùc löôïng

Ñònh giaù traùi phieáu vónh cöõu

Traùi phieáu vónh cöõu (perpetual bond) – traùi phieáu khoâng bao giôø ñaùo haïn

Giaû söû baïn mua traùi phieáu höôûng laõi haøng naêm 80$ trong thôøi gian voâ haïn. Baïn ñoøi hoûi lôïi nhuaän ñaàu tö laø 14%. Giaù traùi phieáu naøy seõ laø:

V = I/kd = 80/0,14 = 571,43$

dk

tt

dddd kIPVIFAI

kI

kI

kI

kIV

d

)(

)1()1(....

)1()1( ,1

21

Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn

Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi

Giaû söû traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ ñöôïc höôûng laõi suaát 10%/naêm trong thôøi haïn 9 naêm vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 12%, giaù traùi phieáu naøy:

V = 100(5,328) +1000(0,361) = 893,8$

)()()1()1(

....)1()1( ,,21 nknkn

dn

ddddd

PVIFMVPVIFAIkMV

kI

kI

kIV

)(1000)(100)12,01(

1000)12,01(

100....)12,01(

100)12,01(

1009,129,129921 PVIFPVIFAV

Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn

Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn khoâng ñöôïc höôûng laõi

Giaû söû traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ ñöôïc khoâng höôûng laõi coù thôøi haïn 10 naêm vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 12%, giaù traùi phieáu naøy: )(

)1( ,nknd

dPVIFMV

kMVV

$322)322,0(1000)()12,01(

100010,1210

PVIFMVV

Ñònh giaù traùi phieáu traû laõi baùn nieân

Coâng thöùc ñònh giaù

Ví duï minh hoaï: Kho baïc phaùt haønh traùi phieáu coù meänh giaù 10 trieäu ñoàng, kyø haïn 5 naêm, traû laõi baùn nieân vôùi laõi suaát 10% vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 12% khi mua traùi phieáu naøy.

)2,2/2,2/2

2

1

())(2/()2/1()2/1(

2/nknkn

d

n

tt

ddd

PVIFMVPVIFAIkMV

kIV

)10,2/1210,2/1210

10

1

(10))(2/1()2/121(

10)2/121(

2/1 PVIFPVIFAVt

t

26,9)558,0(10)360,7(5,0)(10)(5,0 10%,610%,6 PVIFPVIFAV

Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu

Giaù traùi phieáu bieán ñoäng khi laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi

Laõi suaát thò tröôøng = laõi suaát traùi phieáu => giaù traùi phieáu baèng meänh giaù

Laõi suaát thò tröôøng < laõi suaát traùi phieáu => giaù traùi phieáu cao hôn meänh giaù

Laõi suaát thò tröôøng > laõi suaát traùi phieáu => giaù traùi phieáu thaáp hôn meänh giaù

Laõi suaát thò tröôøng gia taêng => giaù traùi phieáu giaûm

Laõi suaát thò tröôøng giaûm => giaù traùi phieáu taêng

Giaù traùi phieáu meänh giaù khi t n

Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu

Giaù traùi phieáu

Thôøi gian

MV

0 5 10 15

kd = kc

kd > kc

kd < kc

Ví duï traùi phieáu coù meänh giaù 1000$ coù thôøi haïn 15 naêm ñöôïc höôûng laõi suaát 15% vaø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän 15% khi mua traùi phieáu naøy

Giaù traùi phieáu khi phaùt haønh 15% = kc = kd: V = 150(PVIFA15%,15) + 1000(PVIF15%,15) = 150(5,8474) + 1000(0,1229) = 1000$ Giaù traùi phieáu 1 naêm sau khi phaùt haønh

15% = kc > kd = 10% V = 150(PVIFA10%,14) + 1000(PVIF10%,14) = 150(7,3667) + 1000(0,2633) = 1368,31$ Giaù traùi phieáu 1 naêm sau khi phaùt haønh

15% = kc < kd = 20% V = 150(PVIFA20%,14) + 1000(PVIF20%,14) = 150(4,6106) + 1000(0,0779) = 769,49$

Phaân tích ruûi ro khi ñaàu tö traùi phieáu

Ruûi ro tín duïng – ruûi ro phaùt sinh do ngöôøi phaùt haønh khoâng traû ñöôïc nôï

Ruûi ro thay ñoåi laõi suaát – ruûi ro phaùt sinh khi laõi suaát taêng => giaù traùi phieáu giaûm

Laõi suaát thò tröôøng

Giaù trò traùi phieáu

Traùi phieáu 1 naêm

Traùi phieáu 14 naêm

5% 1095,24 1989,8610 1045,45 1368,3315 1000,00 1000,0020 958,33 769,4725 920,00 617,59

Phaân tích ruûi ro khi ñaàu tö traùi phieáu

% thay ñoåi giaù traùi phieáu

Ñoä co giaõn giaù traùi phieáu, e = % thay ñoåi laõi

suaát Traùi phieáu 1 naêm: e = [(1095,24 – 1000)/1000]/[(5

– 15)/15] = 9,524%/ - 66,667% = - 0,14 Traùi phieáu 14 naêm: e = [(1989,86 –

1000)/1000]/[(5 – 15)/15] = 98,986%/ - 66,667% = - 1,48

Keát luaän: Hai traùi phieáu höôûng cuøng möùc laõi suaát, traùi phieáu naøo coù thôøi haïn daøi hôn seõ coù möùc ñoä bieán ñoäng giaù theo laõi suaát lôùn hôn = > ruûi ro hôn.

Quan heä giöõa giaù traùi phieáu vaø laõi suaát thò

tröôøngGiaù traùi

phieáu

Laõi suaát thò tröôøng

Meänh giaù

LS traùi phieáu, 8%

Traùi phieáu 5 naêm, 8%

Traùi phieáu 15 naêm, 8%

Traùi phieáu

baùn döôùi meänh giaù

Traùi phieáu

baùn treân meänh giaù Traùi

phieáu baùn ôû

meänh giaù

Lôïi suaát ñaàu tö traùi phieáu

Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñaùo haïn (YTM)

Bieát V, I, MV, vaø n giaûi phöông trình naøy ta ñöôïc YTM

Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñöôïc thu hoài (YTC)

Bieát V, I, PC, vaø n giaûi phöông trình naøy ta ñöôïc YTC

)()()1()1(

....)1()1( ,,21 nYTMnYTMnn PVIFMVPVIFAI

YTMMV

YTMI

YTMI

YTMIV

)()()1()1(

....)1()1( ,,21 nYTCnYTCnn PVIFPCPVIFAI

YTCPC

YTCI

YTCI

YTCIV

Traùi phieáu coù meänh giaù 1000$, thôøi haïn 12 naêm ñöôïc höôûng laõi suaát 8%/naêm baùn vôùi giaù 761$. Hoûi YTM laø bao nhieâu?

Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñaùo haïn (YTM) - Söû duïng phöông phaùp thöû ñeå tìm YTM

YTM = 10, ta coù:

YTM = 15, ta coù:

0,10 864,12$ YTM 761,00$ 0,15 620,68$

$12,864)319,0(1000)814,6(80)(1000)(80 12%,1012%,10 PVIFPVIFAV

$68,620)187,0(1000)421,5(80)(1000)(80 12%,1512%,15 PVIFPVIFAV

X 103,12 243,440,05

44,24312,103

05,0

X0212,0

44,243)12,103)(05,0(X

1212,010,010,0 XYTMYTMX

Ñònh giaù coå phieáu öu ñaõi Coå phieáu öu ñaõi laø coå phieáu

Ñöôïc höôûng coå töùc coá ñònh haøng naêm Khoâng coù ngaøy ñaùo haïn

=> Coå phieáu öu ñaõi coù tính chaát gioáng nhö traùi phieáu vónh cöõu

Coâng thöùc ñònh giaù

Ví duï minh hoaï: Giaû söû REE phaùt haønh coå phieáu öu ñaõi meänh giaù 100$ traû coå töùc 9% vaø nhaø ñaàu tö muoán laõi suaát ñaàu tö laø 14%, giaù coå phieáu naøy seõ laø:

 V = $9/0,14 = 64,29$

p

p

kD

V Dp: coå töùc cuûa coå phieáu öu ñaõikp: lôïi nhuaän ñaàu tö coå phieáu öu ñaõi

Ñònh giaù coå phieáu thöôøng Moâ hình ñònh giaù – Moâ hình chieát

khaáu coå töùc

Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc khoâng ñoåi g

V = D1/ (ke – g) Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc

g = 0 V = D1/ke Tröôøng hôïp toác ñoä taêng tröôûng coå töùc

thay ñoåi

12

21

1

)1()1(...

)1()1( tt

e

t

eee kD

kD

kD

kDV

1

2

1

10

1

1

11

)1()1(

)1()1(

ttt

e

ttt

t

tt

e

t

kgD

kgDV

Ví duï: Coå phieáu A hieän traû coå töùc 2$, toác ñoä taêng tröôûng coå töùc trong 5 naêm tôùi laø 10%, sau ñoù laø 6% cho nhöõng naêm tieáp theo. Neáu nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi lôïi nhuaän laø 14% thì giaù coå phieáu seõ laø bao nhieâu?

Hieän giaù cuûa coå töùc nhaän ñöôïc trong 5 naêm ñaàu

Hieän giaù coå töùc nhaän ñöôïc töø naêm thöù 6 trôû veà sau

Giaù coå phieáu V = V1+ PV(V2) = 8,99 + 42,63(PVIF14%,5) = 8,99 + 42,63(0,519) = 31,12$

$99,8)14,01()10,01(2

)1()1( 5

11

101

1

t

t

tt

tt

e

t

kgDV

)()1()1(

)1()1(

2

6

6

525

1

22

1

1

1

gkD

kgD

kgD

Vet

te

t

ttt

e

ttt

63,4206,014,0

)06,1()1,1(2)(

)1()1()()1(

)(

5

2

25

10

2

25

2

62

gk

ggDgkgD

gkDV

eee

Haïn cheá cuûa moâ hình chieát khaáu coå töùc

Moâ hình khoâng aùp duïng ñöôïc trong tröôøng hôïp coâng ty khoâng traû coå töùc

Phöông phaùp ñònh giaù theo tyû soá PEV = (Lôïi nhuaän kyø voïng treân coå phieáu)x(Tyû

soá PE bình quaân ngaønh) Xaùc ñònh tyû soá PE

Goïi b laø tyû leä lôïi nhuaän ñeå laïi => 1 – b = Tyû leä lôïi nhuaän ñöôïc chia = D1/E1, trong ñoù D1, E1 laàn löôït laø coå töùc vaø lôïi nhuaän kyø voïng trong thôøi kyø 1. Do ñoù: 1 – b = D1/E1 => (1 – b) E1 = D1

Maø V = D1/(ke – g) = (1 – b)E1/ (ke – g) =>V/E1= (1 – b)/(ke – g)

Tyû soá PE = V/E1 = (1 – b)/(ke – g)

Ví duï minh hoaï phöông phaùp ñònh giaù theo tyû soá PE

Coå phieáu VINATRANS Meänh giaù = 100.000 ñoàng, ke = 20%, g = 10% Soá löôïng phaùt haønh = 80.000, EPS kyø voïng =

75.000 ñoàng Coâng ty söû duïng 100% lôïi nhuaän ñeå traû coå töùc Tyû soá PE = (1 – b)/(ke – g) = (1 – 0)/(0,2 – 0,1) = 10 Giaù coå phieáu = 75.000 x 10 = 750.000 ñoàng

Coå phieáu BIBICA Meänh giaù = 10.000 ñoàng, ke = 15%, g = 10% Soá löôïng phaùt haønh = 5.600.000, EPS kyø voïng =

2.400 ñoàng Coâng ty söû duïng 40% lôïi nhuaän ñeå traû coå töùc Tyû soá PE = (1 – b)/(ke – g) = (1 – 0,4)/(0,15 – 0,1) = 12 Giaù coå phieáu = 2.400 x 12 = 28.800 ñoàng

Haïn cheá cuûa phöông phaùp PE

Vieäc ñònh giaù khoù chính xaùc do phuï thuoäc vaøo vieäc öôùc löôïng lôïi nhuaän kyø voïng

Laøm theá naøo ñeå choïn tyû soá PE cho phuø hôïp

Lieäu nhaø ñaàu tö coù tin töôûng vaøo tyû soá PE bình quaân cuûa ngaønh hay khoâng

Neáu coù, vaãn coøn sai soá giöõa PE cuûa ngaønh vaø PE cuûa coâng ty

Lôïi suaát coå phieáu Coå phieáu öu ñaõi

Coå phieáu thöôøng

Caùc coâng thöùc xaùc ñònh lôïi suaát coå phieáu sau naøy seõ ñöôïc söû duïng ñeå tính chi phí söû duïng voán

00 P

Dk

kD

P pp

p

p

gPDk

gkDP ee

0

110

Thöïc tieãn ôû Vieät Nam: http://www.stockmarket.vnn.vn/

Mã chứng khoán Giá đóng cửa phiên trước

Giá đóng cửa (VNĐ) Tăng/giảm Khối lượng Giá trị giao dịch (VNĐ)

AGF 28.500 28.500 -000 4.500 128.250.000BBC 16.300 16.000 -300 17.800 284.800.000

BPC 20.600 20.500 -100 600 12.300.000BT6 19.400 19.300 -100 11.400 220.020.000BTC 19.200 19.200 -000 2.200 42.240.000CAN 20.400 20.400 -000 1.000 20.400.000DPC 16.200 16.200 -000 - -GIL 47.000 47.000 -000 - -GMD 39.700 38.800 -900 9.500 368.600.000

HAP 37.200 37.200 -000 1.100 40.920.000KHA 23.000 23.000 -000 9.200 211.600.000LAF 21.400 21.700 +300 200 4.340.000REE 20.300 20.200 -100 31.200 630.240.000SAM 30.600 30.500 -100 5.400 164.700.000SAV 18.100 18.100 -000 7.500 135.750.000SGH 14.700 14.700 -100 1.700 24.990.000TMS 37.900 37.500 -400 500 18.750.000TRI 26.000 25.300 -700 4.800 121.440.000TS4 19.100 19.100 -000 1.900 36.290.000CP1_0100 103.800 - - - -CP1_0200 103.700 - - - -CP1A_0100 - - - - -CP1_0301 - - - - -CP1_0401 - - - - -CP1C0101 95.800 95.800 - - -CP1A_0101 - - - - -BID1_100 94.500 94.500 - - -BID1_200 92.000 92.100 +100 1.000 92.100.000

AGF CPPT Công ty CP Thuỷ sản An GiangBBC CPPT Công ty CP Bánh kẹo Biên HoàBPC CPPT Công ty CP Bao bì Bỉm SơnBT6 CPPT Công ty CP Bê tông 620 Châu ThớiBTC CPPT Công ty CP Cơ khí và Xây dựng Bình TriệuCAN CPPT Công ty CP Đồ hộp Hạ LongDPC CPPT Công ty CP Nhựa Đà NẵngGIL CPPT Công ty CP SXKD và Xuất nhập khẩu Bình ThạnhGMD CPPT Công ty CP Đại lý liên hiệp vận chuyểnHAP CPPT Cty Giấy Hải PhòngKHA CPPT Công ty CP Xuất nhập khẩu Khánh HộiLAF CPPT Cty Chế biến hàng Xuất khẩu Long AnREE CPPT Cty Cơ điện lạnhSAM CPPT Cty Cáp & vật liệu viễn thôngSAV CPPT Công ty CP Hợp tác kinh tế và Xuất nhập khẩu SavimexSGH CPPT Cty CP Khách sạn Sài GònTMS CPPT Cty Kho vận giao nhận Ngoại thương TP.HCMTRI CPPT Công ty CP Nước giải khát Sài GònTS4 CPPT Công ty CP Thuỷ sản số 4CP1_0100 Trái phiếu Chính phủCP1_0200 Trái phiếu Chính phủCP1_0300 Trái phiếu Chính phủCP1A_0100 Trái phiếu Chính phủCP1_CO101 Trái phiếu Chính phủ (Trái phiếu Kho bạc)BID1_100 Trái phiếu Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt NamBID1_200 Trái phiếu Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Truy caäp: http://www.stockmarket.vnn.vn/