Bảo vệ cổ đô ng trong thị tr ường bất cân xứng về thông tin

PGS TS Phạm Duy Nghĩa, Khoa Luật, ĐHQG Hà Nội

Bảo vệ cổ đông trong thị trường bất cân xứng về thông tin

Quản trị công ty

Bảo vệ cổ đông trong thị trường bất cân xứng về

thông tin

PGS TS Phạm Duy Nghĩa




Quản trị công ty từ góc nhìn xung đột lợi ích

Ba yếu tố:Nhận diện các tác nhân tác động đến quản trị công tyGiải quyết xung đột lợi ích giữa các tác nhân đóGiám sát vì lợi ích công ty và lợi ích cổ đông

Định nghĩa:Tập hợp các công cụ và phương pháp kiểm soát và đối trọng

quyền lực trong công tyPhân biệt quản trị công ty với (i) quản trị kinh doanh, (ii) quản lý

nội bộ trong công tyNguồn: Luật, quy chế mẫu, quy chế tự quản, điều lệ, thói quen

kinh doanh




02 mô hình: đơn lớp (US, GB), song lớp (G, F, I)

BODPresident, Secretary, Independent Directors

Executive Committee(CEO, Chief Accountant..)

Compensation Committee

Nomination Committee

Audit Committee

other committees ..

Aufsichtsrat

Vorstand(More Vorstandmitglieder,

Geschasftsfuehrer)

AGM: Đại hội cổ đông




Bộ chủ quản Quản lí ngành Bộ tài chính

ĐCSVN

Phó TGĐ, Kế toán trưởng, Chủ chốt

Tập thể người lao động trong công ty (ĐHCNVC)

SCICSSC

CĐNNThiết chế

ĐẠI HỘI ĐỒNG CỔ ĐÔNG

Chiến lược Lãnh đạo NLĐ NĐT NN

Công ty mẹ

HĐQT

BKS

TGĐ




Các yếu tố tác động đến quản trị công ty ở Việt Nam

Cổ đông nhà nước (công ty mẹ, cơ quan quản lí ngành, quản lí công sản);

Cổ đông là các thiết chế khác (công ty, đối tác chiến lược, ngân hàng);

Cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài; Cổ đông là cá nhân (lãnh đạo công ty, cổ phần biếu, ng lao động); Thiết chế phân bổ và giám sát quyền lực giữa ĐHĐCĐ, HĐQT,

BKS, TGĐ các Phó TGĐ, Kế toán trưởng và bộ máy điều hành Công bố thông tin; giám sát công ty đại chúng theo LCK 2006 =>

tác động của báo chí; Vai trò lãnh đạo của các tổ chức Đảng trong doanh nghiệp




ĐHĐCĐ

Hợp đồng có dấu hiệu xung đột lợi ích § 120 LDN => Bảo vệ tốt hơn lợi ích của cổ đông nhỏ, chiếm ít vốn => bảo vệ nhà đầu tư, giám sát ban lãnh đạo công ty. HĐ giữa CTCP và cổ đông (mẹ), § 120.1.a LDN HĐ giữa CTCP và thành viên HĐQT, TGĐ HĐ giữa CTCP và người có liên quan của thành viên HĐQT

Giá trị bằng hoặc lớn hơn 50% => ĐHĐCĐ chấp thuận; Giá trị < 50 => HĐQT chấp thuận => Vô hiệu: cổ đông, lãnh đạo phải hoàn lại khoản lợi và đền bù thiệt hại cho công ty, § 120.4 LDN

Kết luận: Cần sự chấp thuận của ĐHĐCĐ theo § 120.2 LDN Triển khai:

Ai có quyền triệu tập họp ĐHĐCĐ Thủ tục mời họp như thế nào? Điều hành phiên họp Thông qua quyết nghị Biên bản Khiếu nại, quyết nghị vô hiệu.




Triệu tập ĐHĐCĐ

ĐHĐCĐ thường niên (họp 4 tháng sau năm tài chính) và bất thường

Người triệu tập:HĐQT

• Nếu xét thấy cần thiết

• Theo yêu cầu của cổ đông đại diện > 10% vốn điều lệ

• Theo yêu cầu của BKS

BKS (30 ngày sau yêu cầu => quy định chủ tịch phải đền bù thiệt hại)

Cổ đông/nhóm cổ đông đại diện > 10 vốn điều lệ (yêu cầu cơ quan ĐKKD giám sát, trưởng BKS phải đền bù thiệt hại)




ĐHĐCĐ: Chuẩn bị chương trình và mời họp

Người triệu tập chuẩn bị chương trình Cổ đông/nhóm cổ đông > 10% vốn điều lệ có quyền kiến nghị

chương trình cuộc họp, chậm nhất 03 ngày trước ngày khai mạc Quyền tham gia: mỗi cổ phần một phiếu bầu; ủy quyền: không

được phép hạn chế quyền dự họp, ví dụ ấn định hạn mức nắm giữ 10.000 mới được đi họp.

Thông báo mời họp: được gửi đến tất cả cổ đông có quyền dự họp chậm nhất 07 ngày làm việc kèm theo mẫu chỉ định đại diện, chương trình, phiếu biểu quyết, tài liệu thảo luận và dự thảo quyết nghị, § 100.2 LDN.

Nhận xét: Thủ tục chặt chẽ, vi phạm => vô hiệu theo § 107 LDN.




ĐHĐCĐ: Tổ chức phiên họp

Phiên họp hợp lệ: cổ đông đại diện ít nhất 65% vốn điều lệ Chủ tọa, thư kí, ban kiểm phiếu Hoãn cuộc họp không quá 3 ngày nếu:

Không đủ chỗ ngồiCó người có hành vi cản trở, gây rối (cướp micrô)Nếu hoãn sai quy định: công ty Đay Sài Gòn => tiếp tục họp

Thủ tục thảo luận và biểu quyếtPhát phiếu biểu quyếtThu thẻ tán thànhThu thẻ không tán thànhThu thẻ có ý kiến khác, bỏ phiếu trắng




ĐHĐCĐ: Cộng dồn phiếu theo § 104.3.c LDN

Cảng HP (51%) Nhóm TCT Vật tư NN và CĐ khác: 37%

Nhóm CĐ: 12% Tổng số

A 51 + 51 0 0 102%

B 51 0 0 51%

C 51 0 0 51%

D 51 0 0 51%

E 0 37 + 37 0 74%

F 0 37 + 37 0 74%

G 0 37 0 37%

H 0 0 12 x 5 = 60% 60%




HĐQT: Cổ đông lớn có thể tác động tới đâu?

3 < số lượng < 11 thành viên Mỗi thành viên một phiếu bầu, § 104.3.c LDN => công ty niêm yết

có 1/3 số thành viên không điều hành, cổ đông thiểu số dồn phiếu để giành lấy ít nhất một đại diện.

Họp định kì hàng quý hoặc bất thường, nếuChủ tịch triệu tập;BKS đề nghị;Có đề nghị của TGĐ hoặc ít nhất 05 người quản lí khá;Có đề nghị của ít nhất 02 thành viên HĐQT




HĐQT: Phiên họp hợp lệ

Triệu tập: Gửi thông báo, chương trình, tài liệu, phiếu biểu quyết cho các thành viên chậm nhất 05 ngày trước ngày dự kiến họp, § 112.6 LDN;

Phải gửi thông báo và tài liệu đến thành viên BKS và giám đốc, kiểm soát viên có quyền dự các phiên họp của HĐQT, có quyền thảo luận, song không có quyền biểu quyết, § 112.7; § 124.1 LDN.

Phiên họp hợp lệ nếu ¾ số đại biểu có mặt dự họp HĐQT 07 thành viên; phiên họp phải có 06 thành viên dự họp,

phải tạo điều kiện cho BKS tham dự mới hợp lệ => công khai thông tin và kiểm soát hoạt động của HĐQT.

Quyết nghị và biên bản => phải tạo điều kiện cho cổ đông thiểu số xem và sao chép theo § 79.2 LDN.




Quan hệ giữa người quản lý và cổ đông: Thù lao

Thu nhập = Thù lao + Cổ phần thưởng + Các lợi ích tư khác

Thù lao

Cổ phần

Các lợi ích tư

khác

Hãng Google: 3 CEO Schmidt, Brin and Page, and 4 Vice Presidents Schmidt: Lương: 01$/năm; cổ phiếu 31,5 tỷ $; máy bay riêng Brin: Lương: 400.000$/năm; Page: 360.000/năm 04 Vice President: 250.000 $/năm: cổ phiếu niêm yết 2004 => tăng từ 85$ => 460$/CP

Cổ tức/mệnh giá

Cổ phần thưởng




HĐQT: Tìm cách minh bạch thu nhập

Thu nhập = Thù lao + Cổ phần thưởng + Các lợi ích tư khác Tổng mức thù lao cho HĐQT do ĐHĐCĐ quyết định (65% phiếu của cổ

đông dự họp đại diện ít nhất 65% tổng phiếu bầu)• § 117 LDN, § 17 Điều lệ mẫu

HĐQT dự tính mức thù lao cho từng thành viên theo nguyên tắc nhất trí• Thực tế chi trả được hạch toán thành mục riêng trong Báo cáo tài chính

Buộc người quản trị kê khai lợi ích liên quan chậm nhất 07 ngày làm việc, § 118 LDN : Cổ phần trong DN sân sau (TCT Hàng Hải: Gemadept, Gematran) Cổ phần > 35% của người liên quan với người quản lí Giải trình về việc kinh doanh riêng, vụ Chè Yên Bái, chỉ được thực hiện

nếu HĐQT và BKS chấp thuận, vi phạm => nộp thu nhập cho công ty, Giám sát giao dịch tư lợi § 120 LDN




HĐQT, BKS: Quyền được có thông tin, §§ 114, 124

Đáng kể: Thành viên đại diện cho nhóm cổ đông thiểu số03 – 05 thành viên: §§ 19-22 Điều lệ mẫu

Quyền có thông tin khi dự họp Quyền yêu cầu TGĐ, Phó TGĐ, người quản lí các chi nhánh cung

cấp thông tin, tình hình tài chính trong công ty Thành viên BKS có quyền tiếp cần hồ sơ tài liệu giữ tại trụ sở

chính của công ty (vụ Bibica) Nhận xét: Cổ đông thiểu số được tăng quyền có thông tin về tình

hình kinh doanh của công ty.




Từ hội kín đến đại chúng: Báo cáo và minh bạch

Công ty TNHH và Cty cổ phần không niêm yết: Hội kín Công ty đại chúng => tăng nghĩa vụ báo cáo và minh bạch, § 25, 101 LCK

đã thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng niêm yết tại TTGDCK ít nhất 100 cổ đông, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, có

vốn điều lệ đã thực góp từ 10 tỷ đồng trở lên Yêu cầu kiểm toán: ĐHĐCĐ xác định đơn vị kiểm toán độc lập, § 41 Điều

lệ mẫu 2002; HĐQT chuẩn bị và gửi tới BKS chậm nhất 30 ngày trước ngày khai mạc ĐHĐCĐ thường niên, § 128.3 LDN

Chậm nhất 07 ngày trước ngày khai mạc ĐHĐCĐ phải có báo cáo và tài liệu của HĐQT, báo cáo thẩm định của BKS và báo cáo tài chính tổng hợp các công ty con => có sẵn tại trụ sở chính và chi nhánh của công ty => cổ đông và kiểm toán viên có quyền trực tiếp xem xét các báo cáo này.




Công khai thông tin: § 129 LDN, § 101 LCK

Gửi báo cáo tài chính đã được ĐHĐCĐ thông qua tới cơ quan ĐKKD; tóm tắt báo cáo gửi tới tất cả cổ đông

Công ty niêm yết: Tóm tắt báo cáo tài chính công bố trên một nhật báo địa phương và một báo kinh tế TW 3 số liên tiếp, nếu có trang Web, các báo cáo tài chính phải đưa lên mạng.

Công ty đại chúng, § 101 LCK: Thông tin phải công bố trong thời hạn 24 giờ:

• Quyết nghị của ĐHĐCĐ• Một số quyết định của HĐQT• Quyết định khởi tố bị can với thành viên HĐQT, ban giám đốc, kế toán trưởng,

có bản án của tòa, kết luận vi phạm thuế với công ty Thông tin phải công bố trong thời hạn 72 giờ: Thông tin phải công bố theo yêu cầu của UBCKNN Nội dung công khai thông tin: §§ 28-29 Điều lệ mẫu 2007




Vì sao bảo vệ cổ đông ở VN xếp hạng kém

Khả năng đáng tin cậy của thông tin công bố: 4/10 Nghĩa vụ của người quản lí: 0/10

Nghĩa vụ cẩn trọng: Vụ Vietnam Airlines• Business Judgment Rule

Nghĩa vụ trung thành: Vụ Gemadept, FPT Khả năng khởi kiện của cổ đông: 2/10

Đánh giá rất yếu về toà án Bảo vệ quyền của cổ đông: 2/10 Toàn văn: WB Doing Business 2008




Bảo vệ quyền của cổ đông ở Việt Nam

Các cổ đông thiểu số được bảo vệ chưa hiệu quảTước quyền của các cổ đông thiểu số Không có người giám sát và kiểm toán viên độc lập Thiếu chức năng giám sát hiệu quả trong công ty

Vấn đề nội bộ & và đạo đức quản lýGiá trị của cổ đông bị coi nhẹKiểm soát cổ đông hoặc quản lý độc đoánCó sự bao che nể nang trong quản lý

Thực thi pháp luật yếu kémLuật chỉ tồn tại ở văn bản, thực thi yếu

Chức năng giám sát thị trường yếu kémCác nhà đâu tư thụ động

Vai trò của chính phủ mờ nhạt




Công tác quản trị doanh nghiệp yếu kémTài sản của công ty bị chuyển thành tài sản tưCác giao dịch phi pháp hoăc không công bằng

• Bảo đảm nợ chéo, giấu nợ

• Mua và bán giữa các công ty liên kết

• Bao cấp tài chính có các bên liên quan: Cho vay

Không minh bạch & Thiếu trách nhiệmCác công bố và báo cáo của kiểm toán viên không đáng tin cậyQuản lý theo kiểu gia đình trị, thiếu nghiêm minh

Quản trị yếu kém tạo điều kiện cho tham nhũngNâng cao năng lực quản trị là cách để đối phó hiệu quả với tham nhũng

trong khu vực kinh tế tư nhân

Nguy cNguy cơơ của bất cân xứng thông tin của bất cân xứng thông tin




Tạo giám sát độc lập công tác quản lý Bảo vệ giá trị của cổ đông

Ngăn chặn hành vi biển thủ lợi nhuận (trích quỹ, bán cổ phần ưu cho lãnh đạo công ty)

Ngăn chặn bao cấp cho các công ty liên kết (sân sau)Ngăn chặn các giao dịch bất hợp pháp

Đảm bảo minh bạch & và trách nhiệmThực hiện quản lý độc lậpCó người giám sát bên ngoài đại diện cho các cổ đông thiểu số

Chống tham nhũng

Mục tiêu của cơ sở hoạt động của Mục tiêu của cơ sở hoạt động của cổ đôngcổ đông




Hoạt động của cổ đông gồm những gì?

Giám sát và báo cáo về hoạt động của công ty Đối thoại xây dựng trước khi hành động Thực hiện quyền của cổ đông

Tham dự hội nghị cổ đông Đề xuất chương trình hành động tại hội nghị cổ đôngBầu ban lãnh đạo

• Đề xuất các ứng viên bên ngoài• Đấu tranh giành quyền đại diện

Thực hiện hành vi pháp lý• Nộp hồ sơ kiện dân sự:• Nộp hồ sơ điều tra hình sự

Đề xuất và vận động tuân thủ pháp luật




Quyền của cổ đông thiểu số

1. Yêu cầu sa thải giám đốc và kiểm toán viên 2. Có biện pháp chống lại các hành vi phi pháp3. Thực hiện các hành vi phái sinh của cổ đông4. Thanh tra các hóa đơn tài chính 5. Tham dự đại hội cổ đông bất thường 6. Đưa ra đề xuất cổ đông 7. Yêu cầu bỏ phiếu tích lũy (cộng dồn phiếu) 8. Bổ nhiệm thanh tra viên để kiểm tra hoạt động và ghi chép

9. Yêu cầu dừng thanh toán




Giám sát hoạt động công ty từ hiệp hội cổ đông

Công bố thông báo Tham dự của người giám sát bên ngoài Giao dịch với các bên có liên quan Phát hành trái phiếu gọi vốn mới và trái phiếu

có liên quan tới vốn Các hoạt động của ban giám đốc: chương trình

hoạt động, tham dự, bỏ phiếu Thực hành kế toán




Tham dự hội nghị cổ đông Thu thập và phân tích thông tin Thảo luận trước với đội ngũ người quản lý về

chương trình nghị sự của đại hổi Gủi các thông báo về những khúc mắc và danh

sách câu hỏi Cử đại điện thảo luận về chương trình hội nghị cổ

đông




Các hành vi pháp luật khác

Nộp hồ sơ kiệnLàm vô hiêu kế hoặc được thông qua không hợp lệ tại đại hội

cổ đôngNgừng bảo lãnh nợ cho các công ty liên kết => vô hiệuKhởi kiện các hành vi kiểm toán sai

Thanh tra hóa đơn tài chính Yêu cầu thanh tra? cổ đông có quyền yêu cầu thanh tra hay không?




Nôp hồ sơ điều tra hình sựMánh khéo về giá chứng khoánBiển thủ vốnHoạt đông công ty giấy nước ngoàiNợ bảng cân đối nước ngoàiThu giữa tài sản là trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu bảo đảmGian lận về nội dung biên bản

Các hành vi pháp luật khácCác hành vi pháp luật khác




Chính phủCó những qui định trực tiếp hơn về quản trị doanh

nghiệpThực thi pháp luậtTăng cường quyền của cổ đông thiểu số

Hệ thống pháp lýHệ thống tòa án hiệu qủa và công bằngKhởi kiện độc lập và công bằngBảo đảm an toàn pháp lý

Điều gì sẽ tạo nên sự thay đổi?




Điều gì sẽ tạo nên sự thay đổi lâu dài

Công tyTự áp dụng các tiêu chuẩn toàn cầuCó các giám đốc độc lập từ bên ngoài

Thị trườngVai trò tích cực của các nhà đầu tư hợp phápSự tham dự tích cực tại hội nghị cổ đông

Xã hội Tham gia vào hoạt định chính sáchBảo vệ cổ đông thiểu số

Bảo vệ cổ đô ng trong thị tr ường bất cân xứng về thông tin

Documents

Transcript of Bảo vệ cổ đô ng trong thị tr ường bất cân xứng về thông tin