T VN

3

Lun vn nghin cu chuyn khoa cp II chuyn ngnh Tm Thn

Bc s LM T TRUNG

nh gi hiu qu phng php SMART VN trong iu tr h tr cc hc vin nghin ma tu ti trung tm gio dc 05-06 thnh ph NngT VN

Ma tu c s dng t xa xa. Nhng trong thi gian gn y nghin ma tu tr thnh mt vn ca x hi. Theo bo co ca chng trnh kim sot ma tu ca Lin Hip Quc, t nn ma tu lan trn ph bin trn khc cc lc a. Ton th gii hin nay c khong hn 200 triu ngi lm dng ma tu[4]. N khng ch nh hng n bn thn ca ngi nghin m cn gy cc tc hi n cuc sng ca gia nh v x hi.

iu tr nghin ma tu l mt vn c nhiu ngi quan tm. C nhiu phng php iu tr nghin ma tu. Trong iu tr nghin ma tu c hai giai on quan trng l gii c v chng ti nghin. Tuy nhin quan trng nht l lm sao gim c t l ti nghin ca cc i tng ny. Theo U ban phng chng Ma tu Quc gia t l ti nghin cht dng thuc phin cn rt cao, sau khi iu tr v phc hi chc nng lu di cc trung tm cai nghin (t 6 thng n 2 nm), ti nghin t 80-90% thm ch c ni 100%.[7] Theo bo co ca s Lao ng Thng binh v X hi thnh ph Nng nm 2004, t l ti nghin l 46,08% [10].Cc nh khoa hc lin tc tm cc phng php gii quyt vn ny. Nhng t l ti nghin vn tng cao.

Trong cc phng php chng ti nghin ma tu c cc chng trnh chng ti nghin bng tm l. Mt trong cc chng trnh phng ti nghim l SMART Recovery. N c s dng rng ri Hoa K. Hng tun c khong hn 300 cuc gp mt v hn 16 cuc hp trn mng internet ca chng trnh SMART Recovery [16]. Phng php ny xut pht t cc nc phng Ty nn vic thch ng vi nn vn ho v phong tc ca ngi Vit Nam l mt vn . Thnh ph Nng c nhiu chng trnh chng ti nghin cc cht ma tu nhm phc v chng trnh "5 khng" ca Nng( trong khng cn ngi nghin ma tu ti cng ng).

tham gia vo chng trnh ca Thnh ph Nng ra v vi s gip ca Gio s Bahr Weiss, chng ti tin hnh ti nghin cu "nh gi hiu qu phng php SMART VN trong iu tr h tr cc hc vin nghin ma tu ti trung tm gio dc 05-06 thnh ph Nng". Nghin cu ny nhm cc mc tiu nh sau :

1 nh gi s thay i nhn thc v ng c ngng s dng ma tu, k nng gii quyt cc vn v k hoch cho tng lai ca cc hc vin sau khi c can thip bng phng php SMART VN.

2 nh gi s chuyn bin mt s nt nhn cch v cm xc( trm cm v lo u) ca hc vin bng trc nghim nhn cch "nm mc ln" (big -five) v Beck lo u- trm cm.

Chng 1

TNG QUAN1.1 Nguyn nhn ca nghin ma tu

Nghin ma tu (NMT) c xem nh l mt ri lon sinh l-tm l- x hi, trong c nhiu yu t an xen nhau nh hng n vic bt u s dng, tip tc v ti pht s dng ma tu (MT) sau thi gian cai. Cc yu t ny l dc l, x hi, mi trng, nhn cch, bnh l tm thn, di truyn v gia nh.

1.1.1 Cc yu t dc l ca MTKhi c th hot ng bnh thng, di v no sn xut mt cht iu ho cc hot ng ca c th gi l morphine ni sinh (endorphin). Cht ny c tc dng gim au n, mt mi, phc hi sc kho c th hot ng bnh thng. l c ch t iu chnh rt t nhin v rt tinh vi ca c th con ngi. Mi khi s dng ma tu, cht ma tu ny s i vo ng ngch ca tng t bo thn kinh, lm gim au n, mt mi, chng kch thch hot ng nhanh nhy ca thn kinh lm cho ngi dng ma tu cm thy ht au n, ht mt mi, c cm gic tnh to, sng khoi, lng lng, bay bng mt cch nhn to. Nu dng lp li c th s ngng hot ng sn xut morphine ni sinh m hon ton ph thuc cht MT t bn ngoi c a vo c th. V vy, khi ngi nghin khng s dng MT na s gy nn trng thi thiu ma tu, hi chng cai nghin [4]. MT lm tng kh sc v c tc dng to khoi cm. Chnh tc dng ny lm cho ngi nghin nh mi v thm mun s dng tr li.

1.1.2 Cc yu t x hiThi ca x hi, p lc bn b v s c sn ma tu trong cng ng l cc yu t tc ng n vic s dng MT

1.1.3 Cc yu t nhn cch Ta c th thy mt s c im nhn cch ni bt ca thanh nin NMT:

- H l ngi c xu hng th nghim ci mi, thanh thiu nin c th i vo NMT do tnh t m v mo him ca la tui, mun tri nghim nhng cm gic k l ca MT (do bn b k li) bt chp s ngn cn ca gia nh v x hi, bt chp nhng hu qu nghim trng m bn thn cng nhn thy nhng ngi nghin khc.

- H thiu kh nng v ch vt qua hon cnh, thiu k nng ng ph vi nhng hon cnh c vn xy ra trong cuc sng, vi ci nhn bi quan v cuc sng, v tng lai, khng t ra mc ch cho tng lai t thc tin cuc sng ca mnh. Vi cuc sng trng rng v thiu mc ch rt c th lm cho con ngi tr nn gn b vi MT [3], [15]

- Mt s i tng tm n MT do cc trng thi bnh l tm thn nht thi hoc trng din. Thng gp nht l trng thi lo u, trm cm hoc nhn cch bnh. Bn cnh ngi ta ch n nhng ngi c tnh khuynh hng lm dng cht

- Nhng xung t gia s ham mun khng nh mnh v s ph thuc trc y[2]

1.1.4 Cc yu t gia nh

Phn ln thanh thiu nin NMT thuc v gia nh l l trong nhim v gio dc, chm sc v qun l con em mnh. Gia nh c xung t thng xuyn cng l mt nhn t thc y con em i vo con ng NMT, c chng xem nh mt phng thc thot khi bu khng kh nng n phi chu ng hng ngy.

1.2 Cc phng php iu tr nghin ma tu

iu tr nghin cc cht h thuc phin khng d dng. Vic ny ch yu c m nhim bi cc c s chuyn khoa v ma tu v mt s thy thuc thc hnh quan tm c bit lnh vc ny. C hai cch tip cn : liu php thay th v cch iu tr cai c nh hng. Cc liu php cai c nh hng in hnh i hi vic gii c ban u v tip theo l mt chng trnh phc hi chc nng[6].

1.2.1 iu tr ct cn nghin ma tu

iu tr ct cn (cn gi l gii c, iu tr trng thi ph thuc v c th hay iu tr hi chng cai) tng i d, c th t kt qu trong vng 2 tun. Nhng ct cn ch l mt khu nh khng c bn ca qu trnh iu tr nghin ma tu. Ct cn xong m khng c cc bin php chng ti nghin tip theo th i tng ngay lp tc s dng ma tu tr li. Con s t 90-100% ti nghin trong ton quc cho thy chin lc khng ph hp ca nhiu c s iu tr nghin ma tu[7]. C cc phng php iu tr ct cn NMT nh sau:

1.2.1.1 Cai kh (khan): Ngi nghin mc nh v va c th t gim dn liu ma tu ang dng, ri tin ti ct hon ton cht ma tu . Cc triu chng cai xut hin nhng mc nh dn v nu chu ng c s qua sau 7-10 ngy m khng c bin chng g, khng cn thuc tr gip[7]. mt s nc chu nh Indonexia, Malaysia, Brunay s dng thnh cng phng php ny. Ngi nghin c a vo cc trung tm cai nghin v bt buc lao ng nng. K lut st ca qun i, cnh st, lao ng nng v hc tp l lun o Hi trong thi gian 2-3 nm gip ngi nghin tr v trng thi c th bnh thng, ti ho nhp cng ng. y l phng php t hiu qu cao hin nay trn th gii[ 4]

1.2.1.2 Ct cn nghin bng cc thuc hng thn: ngy 23 thng 6 nm 1995 B Y t ban hnh "hng dn iu tr nghin ma tu bng cc thuc hng thn", trong cp n vic s dng cc dn xut Benzodiazepine nh diazepam kt hp vi thuc an thn nh Levomepromazine.

1.2.1.3 Ct cn nghin bng Catapressan (clonidine): tng cng hot ng c ch trn th th alpha 2, gip c th tr v trng thi cn bng v mt hi chng cai. Liu dng 0,075mg mt ln, c 3 gi mt ln (liu hng ngy 0,3-0,6mg/ngy).

1.2.1.4 Ct cn nhanh bng clonidine- Naltrexone: y l phng php ct cn an ton, hiu qu v hi chng cai qua nhanh hn

1.2.1.5 Ct cn nhanh di gy m: s dng thuc nh trn nhng kt hp vic s dng thuc gy m to gic ng cho bnh nhn trong 1-3 ngy[17]

1.2.1.4 Ct cn nghin bng Methadone: Methadone l cht ma tu tng hp, c tc dng ng vn vi heroin cc th th Muy no

1.2.2 iu tr chng ti nghin ma tu

Ct cn cha phi l iu tr ch yu, vn quan trng l iu tr tnh trng l thuc v mt tm thn, trng thi thm MT trng din gy ra ti pht. C nhng phng php iu tr trng thi ny:

1.2.2.1 iu tr bt buc ti cc trung tm thuc B Lao ng Thng binh v X hi.

1.2.2.2 iu tr thay th: iu tr thay th bng Methadone c p dng ln u tin ti Hoa K vo nm 1964. Phng php iu tr thay th c ngha l thay th nghin mt cht mnh bng mt cht nh hn, thay th nghin mt cht bt hp php thnh nghin mt cht hp php c kim sot ca nh nc. Cc cht c s dng trong iu tr thay th l Methadone, Buprenorphine v LAAM (levoalpha acetyl methadone)

1.2.2.3 iu tr bng cht i khng Naltrexone: Naltrexone l cht i khng vi cc cht dng thuc phin, c Martin s dng t nm 1973, loi tr trng thi ph thuc v mt tm thn ca cc i tng nghin cht dng thuc phin. Liu php i khng Naltrexone bt u c p dng Vit Nam ti Vin Sc kho Tm thn- Bnh vin Bch Mai, bnh vin Tm Thn Nng v mt s c s khc. Sau mt thi gian p dng liu php, t thc t chng t rng ni no nghim tc phi hp vi liu php tm l v gio dc, lin h cht ch vi gia nh v cng ng th cho kt qu ng kch l. Liu php i khng Naltrexone cng ch l mt liu php trong nhiu liu php iu tr nghin ma tu hin nay. Bn thn thuc Naltrexone l yu t cn nhng cha [5].

1.2.2.4. iu tr bng cc liu php tm l

1.3 iu tr nghim ma tu bng liu php tm l

Trong phc b iu tr nghin ma tu, liu php tm l ng vai tr v cng quan trng v l mt liu php khng th thiu

1.3.1.Mc ch ca LPTL trong iu tr nghin ma tu

Theo G. Waillant (1983) mc ch ca LPTL trong iu tr MT l:

- Xy dng mi quan h tt gia thy thuc v ngi nghin

- Thit lp chng trnh iu tr tch cc v kim tra cht ch

- Xy dng nhm iu tr trong mi thnh vin phi t nguyn v gip nhau trong qu trnh iu tr cai nghin, cng nh chng ti nghin.

- Li cun gia nh vo qu trnh iu tr. [1]

1.3.2.Liu php gii thch hp lMc ch ca liu php ny, theo H. Entin l: thuyt phc ngi nghin ma tu rng h l ngi b mt chng bnh, kh nng duy nht cha khi l h phi t b hon ton vic s dng cht ma tu.

1.3.3. Liu php m th Thng dng liu php m th trong khi thc v m th hnh thc c nhn. Liu php ny ch yu l ct cn nghin cho nhng ngi hon ton t nguyn; hoc n thun hoc kt hp vi cc liu php khc, nh thuc hng thn, xoa bp, chm cu..

1.3.4. Liu php th gin luyn tp

Thng qua c ch t m th v c ch phn hi gia trng lc c v cm xc, ng thi thng qua cc phng php luyn tp (cc t th Yoga v kiu th kh cng) nhm gip ngi nghin to ra mt trng thi tm l thoi mi v gip h dn dn t kim tra, iu khin c ngh, hi th, hot ng ca h. V lu di gip h rn luyn kh nng t kim ch, m h hoc khng c hoc kh nng ny rt yu.

1.3.5. Cc nhm t lc (self-help) c pht trin trn c s ca nhm ru nc danh (AA) v c gi l nhm ma tu nc danh (NA). Trong ngi ta ch nhiu n chng trnh 12 bc (12-steps program) v chng trnh tr liu cng ng (community therapy)[18],[20], [21]

1.4 Phng php SMART VN

1.4.1 Chng trnh SMART recovery y l mt t chc phi chnh ph vi mc ch l gip cho cc thnh vin ca h duy tr c s cai nghin. Cc ch ci trong SMART l cc ch ci u ca cc t: Self Management And Recovery Training . y l chng trnh t gip da trn cc chng c khoa hc. N xut hin u tin ti Hoa K vo nm 1994. N ra i p ng nhu cu ca nhng ngi c hnh vi nghin: nh nghin ru, ma tu, nghin c bc hoc cc hnh vi nghin khc. Sau phng php ny c ph bin ti c, Canada v chu u. Phn ln cc k thut dng trong chng trnh SMART Recovery l p dng ca liu php nhn thc hnh vi v c bit t liu php hnh vi cm xc hp l ca Albert Ellis. Thng thng liu php hnh vi nhn thc xem cc hnh vi nghin ma tu nh l mt hnh vi km thch ng phc tp ch khng phi l mt bnh. Ni dung c bn ca chng trnh l c 4 im:

- Duy tr v gia tng ng c ngng s dng

- u tranh vi thc gic

- Gii quyt vn (khng ch suy ngh, cm xc v hnh vi)

- Cch sng cn bng ( cn bng s hi lng lu di v ngn hn)

thc hin liu php ny ngi ta c th s dng liu php c nhn, tp th hoc i thoi trc tuyn qua mng internet. Hng tun c khong hn 300 cuc gp mt v hn 16 cuc hp trn mng internet ca chng trnh SMART Recovery [16].

1.4.2 Chng trnh SMART inside/out

Chng trnh ny da trn nguyn tc c bn ca SMART Recovery, nhng c p dng trong cc tri giam. Trong chng trnh SMART Recovery, ngi iu hnh l nhng ngi tnh nguyn, nhng trong chng trnh inside/out l cc nhn vin ca tri giam c hun luyn v chng trnh ny. Chng trnh Inside/out c cu trc c th ca cc bui hp, v ngi iu hnh thc hin cc bui hp theo cu trc . C tt c 24 bui hp trong chng trnh. Trong mi bui hp c cc ti liu cho thnh vin v c cc bi tp lm ti nh[13].[14]

1.4.3 Chng trnh SMART VN

1.4.3.1 C s ca phng php SMART VN

- Trn nn tng ca chng trnh SMART recovery.- Cu trc cc bui hp ca chng trnh SMART inside/out

- Cc nghin cu khoa hc xc nh cc vn lin quan n vic s dng ma tu ca ngi Vit Nam.

- c im ca nhn cch v vn ho ca con ngi Vit Nam.

1.4.3.2 Cu trc ca phng php SMART VN

Trong chng trnh SMART VN chng ti ch tm n 6 vn chnh:Vn 1: Duy tr v cng c ng c ngng s dng ma tu

Vn 2. Vai tr ca gia nh trong vic ngn nga ti s dng ma tu

Vn 3. Vai tr ca bn b trong vic ti s dng ma tu

Vn 4. ng u vi cc thc gic s dng ma tu

Vn 5. Gii quyt cc vn trong cuc sng

Vn 6. Cn bng cuc sng [8]

Phng php c thc hin theo trnh t cc bui hp, ngi iu hnh l cc bc s chuyn khoa Tm thn c hun luyn v phng php ny. Mi bui hp c s tham gia ca 8-10 thnh vin. Thi gian cuc hp t 1gi n 1gi 30 pht.

1.5. Chng trnh iu tr cho cc i tng nghin ma tu ti Vit NamThng t lin tch s 31/1999/TTLT/BLTBXH-BYT v vic Hng dn quy trnh ci nghin, phc hi sc kho, nhn cch cho ngi nghin ma tu a ra quy trnh cai nghin, phc hi sc kho, nhn cch cho ngi nghin ma tu:Cai nghin, phc hi sc kho, nhn cch cho ngi nghin ma tu bao gm nhng hot ng: y hc, tm l, x hi. Sau khi ngi nghin c cai nghin, phc hi sc kho, nhn cch s khng s dng li ma tu v ho nhp cng ng. Quy trnh cai nghin c chia thnh 5 giai on sau:

Tip nhn phn loi;

iu tr ct cn, gii c;

Gio dc phc hi hnh vi, nhn cch;

Lao ng tr liu, chun b ti ho nhp cng ng, chng ti nghin:

Qun l lu di da vo cng ng.

1.5.1 iu tr ct cn, gii dc- p dng ng bi thuc v phc B Y t ban hnh.

- Thc hin cc bin php tm l, vt l tr liu, gip cho ngi nghin bt lo u, lm gim hi chng cai.

- Trong thi gian iu tr ct cn phi thc hin nghim tc cc quy nh ca B Y t v iu tr ct cn, gii c.

- Giai on iu tr ct cn, gii c: Thc hin t 10 - 20 ngy, sau t chc xt nghim, nu kt qu xt nghim l m tnh chuyn sang giai on tip, nu kt qu xt nghim l dng tnh th tip tc iu tr.

1.5.2 Gio dc, phc hi hnh vi, nhn cch

- Thc hin liu php tm l tp th, nhm phc hi ton din v nhn cch, sc kho, tm l cho ngi nghin nh: giao ban bui sng, hi tho v cc ch o c, trch nhim vi gia nh v x hi. Cc hot ng phi phong ph, th hin tnh thng yu ca tp th vi c nhn v trch nhim ca c nhn vi tp th nh mt gia nh.

ng thi, qua cc hot ng gio dc tp th s gip cho ngi nghin nhn thc r nhng hnh vi sai tri ca mnh. T chc cho ngi nghin hc tp v php lut, o c, tc phong, li sng lnh mnh, c trch nhim, t tin. Ngoi ra c th dng cc phng php tr liu tm l khc nh tm nng dng sinh,thin trong tr liu tp th.

- Liu php tm l nhm: T chc ngi nghin thnh tng nhm: nhm cng hon cnh, nhm cng tin b.... Ti nhm, ngi nghin c th by t nhng tm t, vng mc, lo u mi ngi trong nhm cng chia s, tm cch gip v sa cha nhng li lm, xo b s c c, mc cm. Qua cc hot ng nhm s thc y s tn trng ln nhau, s ci m v vui v gia mi ngi.

Hot ng ny phi c duy tr thng xuyn (hng ngy, hng tun, hng thng).

- Liu php tm l c nhn: T chc hot ng t vn cho tng ngi nghin, lng nghe nhng tm t, lo lng v bnh tt, v gia nh m ngi nghin tm s. T t vn gip ngi nghin sa cha li lm hin ti gip h nh hng ng trong tng lai.

- Liu php lao ng: T chc cho ngi nghin tham gia cc hot ng lao ng hng ngy nh dn v sinh, nu n, trng cy.. nhm gip ngi nghin hiu c gi tr ca sc lao ng.

T chc th dc th thao, vui chi gii tr: C s cha bnh phi t chc cho ngi nghin tham gia th dc th thao, vui chi gii tr nh: bng, bng chuyn, vn ho vn ngh, xem tivi...

Nhng hot ng tr liu trn c lp li hng ngy, xen k vi lao ng tr liu, duy tr hng ngy t 6 gi n 22 gi.

1.5.3 Lao dng tr liu, chun b ho nhp cng ng chng ti nghin

- Lao ng tr liu:

S phn cng lao ng phi ph hp vi tui, sc kho, gii tnh, trnh , ngh nghip ca tng ngi v theo ng quy nh ti Ngh nh s 20/CP ngy 1314/1996 ca Chnh ph.

T chc, qun l, phn cng lao ng mt cch hp l, lao ng t nh n nng, t n gin n phc tp, m bo an ton lao ng,

- Dy ngh, to vic lm:

Tu theo c s vt cht, kinh ph, nhu cu ca ngi nghin, c s cha bnh c th m cc lp dy ngh, to vic lm cho ngi nghin, hoc gi n cc Trung tm xc tin vic lm hc ngh; c bit ch trng n cc ngh truyn thng, n gin thc hnh lao ng sn xut ti c s cha bnh.

- Chun b ti ho nhp cng ng:

Kim tra li sc kho, tng kt bnh n, lp s theo di sau cai nghin.

Bin bn bn giao ngi nghin v cng ng gm nhng ni dung c bn: tlnh hnh sc kho, nhn cch, tm l.

Giai on gio dc, phc hi hnh vi, nhn cch v giai on lao ng tr liu phi c hot ng xen k, trong ngy lm vic (8 gi) phi c 30% thi gian gio dc, phc hi hnh vi nhn cch, 70% thi gian lao ng tr liu. Nghim cm cc 1 c s cai nghin ch s dng ngi nghin vo vic lao ng tr liu m khng thc hin ni dung gio dc phc hi nhn cch.

Thi gian thc hin hai giai on t 12 thng n 18 thng. [9]

Chng 2

PHNG PHP V I TNG NGHIN CU2.1. I TNG NGHIN CU

2.1.1. S lng i tng

Trung tm gio dc 05-06 ca TP Nng c nhim v gio dc, phc hi cho cc i tng s dng cc cht ma tu v cc i tng mi dm trong TP Nng. Chng ti chn ngu nhin 60 hc vin nghin ma tu qua iu tr ct cn gii c, v c phn thnh 02 nhm nghin cu :

Nhm tham gia can thip bng phng php SMART VN: D kin 30 hc vin s c tham gia cc bui iu tr phng php SMART VN trong vng 7 thng

Nhm khng can thip bng phng php SMART VN: 30 hc vin .

2.1.2. Tiu chun chn i tng

p ng tiu chun nghin ma tu ca ICD 10.

Khng dng cc cht ma tu, ru t nht cch y 1 tun.

Test ma tu trong nc tiu m tnh.

2.1.3. Tiu chun loi tr

C biu hin suy gim nhn thc.

B bnh tm thn phn lit, ri lon kh sc hay ng kinh.

Khng c kh nng c vit

2.2. PHNG PHP TIN HNH

2.2.1. Giai on chun b

- Tp hun cho nhm thc hin phng php SMART VN: chng ti chn 6 bc s chuyn cp I Tm thn tp hun. Cc bc s ny tri qua 3 ln tp hun do cc tin s Tm l lm sng ca Hoa K v c thc hin.

- Chnh l phng php SMART VN ph hp vi con ngi Vit Nam.

- Tin hnh nghin cu th trong mt nhm 20 i tng ti Trung tm Gio dc 05-06 TP Nng.

- Chn ngu nhin 30 hc vin tham gia iu tr v 30 thnh vin trong nhm i chng.

- Chun b ti liu v vit cho cc i tng

2.2.2. Cc bc tin hnh iu tr bng phng php SMART VN

2.2.2.1. S lng cc bui hp Trong chng trnh c 24 bui, nhng c thi gian n li cc kin thc thu nhn c chng ti b sung thm 4 bui n tp. Mi tun chng ti tin hnh mt bui sinh hot.

2.2.2.2. Thi gian ca mi bui sinh hot: Mi bui sinh hot c tin thnh trong thi gian 1 gi 30 pht.

2.2.2.3. Ni dung ca cc bui hp

Cho hi (05 pht)

Kim tra v tho lun v cc bi tp ca bui trc (20 pht)

Hng dn cc ni dung mi (25 pht)

Tho lun, p dng cc ni dung mi (25 pht)

Tng kt li cc kin thc trnh by trong bui hp (10 pht)

Hng dn lm cc bi tp (05 pht)

2.2.2.4. Ngi iu hnh: mi nhm c 2 bc s chuyn khoa Tm thn tp hun chng trnh s thc hin chc nng iu hnh nhm.

2.3. PHNG PHP NGHIN CU y l phng php nghin cu ct dc c i chng.

2.3.1. Cng c nh gi

2.3.1.1 Bng t nh gi nhn cch "nm mc ln" (Big-five) : "nm mc ln" c 2 nhm nghin cu (Paul Costa v Robert McCrae ca vin sc kho Quc gia M v Werran Norman i hc Michigan) s dng u tin vo nhng nm 1970. H i n kt lun phn ln cc nt nhn cch ca con ngi c th xp vo thnh 5 nhm chnh, khng phn bit ngn ng v vn ho[11]. Chng ti dch cc cc nh gi ny qua ting Vit v p dng trong cc nghin cu th nghim. Bng cu hi ny gm 65 cu, mi cu c nh gi theo 5 mc :

0: Khng bao gi

1: Him khi

2: Thnh thong

3: Thng xuyn

4: Lun lun

Bng nh gi ny th hin 5 c trng ca nhn cch :

Nhit huyt/ hng ngoi

Tnh d chu

S ngay thng

D thay i cm xc

Tr tu

2.3.1.2. Thang nh gi Beck lo u y l bng cu hi t tr li dnh cho bnh nhn.N a ra danh sch 21 triu chng ph bin ca lo u. Bnh nhn c cn thn cc mc trong danh sch. th hin triu chng gy kh chu cho bnh nhn mc nh th no trong thng qua (bao gm c hm nay), bnh nhn khoanh trn vo s trong cc cc ct bn cnh mi triu chng. Mi triu chng c nh gi 4 mc :

- 0: Khng c

- 1: C nh- khng gy kh chu

- 2: Trung bnh- n khng to s hi lng

- 3: Nng- n gy s kh chu nhiu cho ti

Tng im c tnh bng tng im ca 21 mc. Trn c s tng im chng ta nh gi mc lo u ca bnh nhn:

0-16: lo u mc nh

17-30 : Lo u mc trung bnh

31 v trn: lo u mc nng

2.3.1.3. Thang nh gi trm cm rt gn ca Beck-13 mc

y l bng cu hi t tr li dnh cho bnh nhn. Yu cu bnh nhn nh du vo ch s tng ng vi cu tr li m bnh nhn la chn (0,1,2 hoc 3). Mi mc bao gm 4 cu tr li, tng ng vi 4 tng dn ca mt triu chng. Tng im c tnh bng cch cng im ca ton b 13 mc.

0-3 im: khng c trm cm

4-7: Trm cm nh

8-15: Trm cm mc trung bnh

16 hoc hn: Trm cm nng

2.3.1.4 Bng cu hi v nim tin trong cc tnh hung (Situational confidence questionnaire-Heroin SCQ-H) y l bng cu hi t tr li ca James G Barber, c 22 mc. Mi mc ra cc tnh hung v i tng tng tng bn thn mnh tin tng c kh nng chng li thc gic s dng li ma tu n mc no. c nh gi theo thang 5 im: t 0% (Khng tin tng) n 100% (rt tin tng) c thm cc mc tin tng 20%, 50% v 80%. N nh gi cc lnh vc:

Cc trng thi cm xc tiu cc

Cc trng thi c th tiu cc

Cc trng thi cm xc tch cc

nh gi s kim sot c nhn

Thc gic

Xung t gia ngi v ngi

p lc x hi

Cc tnh hung x hi tch cc

N c phn thnh hai nhm chnh:

Cc trng thi c nhn: bao gm Cc trng thi cm xc tiu cc- Cc trng thi c th tiu cc- Cc trng thi cm xc tch cc- nh gi s kim sot c nhn- Thc gic

Cc tnh hung lin quan n ngi khc: bao gm Xung t gia ngi v ngi- p lc x hi- Cc tnh hung x hi tch cc [19]

2.3.1.5. Bng nh gi k nng

Ch yu tp trung vo cc lnh vc:

To dng v duy tr ng c ngng s dng ma tu

K nng gii quyt vn : ch yu u tranh li tnh trng trm cm v tc gin trc cc sang chn trong cuc sng

K nng lp k hoch cho tng lai: ch yu cn bng cuc sng mi ti cng ng.

Mi lnh vc s c 5 cu hi c nh gi 5 mc

2.3.2. Tin hnh iu tra

Cn b iu tra l cc bc s chuyn khoa tm thn ca Bnh vin Tm thn TP Nng khng thuc nhm thc hin iu tr.

Tp hun cng tc iu tra cho ton th bc s tham gia nh gi.

Tin hnh iu tra ti Trung tm 05-06. Cc bc s gp tng i tng iu tra.

nh gi 60 i tng (30 c tham gia iu tr v 30 i tng nhm chng) trc khi thc hin phng php v sau khi chm dt kho iu tr.

2.3.3. Phng php x l s liu

- Cc s liu sau khi c thu thp c x l bng phn mm thng k SPSS 11.5.

- Tin hnh phn tch thng k m t, tnh tn sut ca cc biu hin; so snh gi tr trung bnh ti cc thi im, so snh gi tr trung bnh ca 02 nhm c lp, tnh gi tr p xc nh ngha thng k ca s khc bit .

Chng 3

KT QU

3.1. Nhn chng hc

Bng 3.1. Phn b gii ca hai nhm

Nhm

GiiCan thipChngTng cng

n%n%n%

Nam

N

Tng cng

Bng 3.2 Trnh hc vn ca hai nhm

Nhm

Hc vnCan thipChngTng cng

n%n%n%

cha ht tiu hc

Xong tiu hc, chua ht THCS

Xong THCS, cha ht THPT

Xong THPT

Bng 3.3 Tui trung bnh ca hai nhm

Ch s thng k

NhmTui trung bnhSDp

Can thip

Chng

3.2. Tin s s dng ma tu:

Bng 3.4. Mc nng n ca vic s dng ma tu ca hai nhm

Ch s thng k

Nhmim trung bnhSDp

Can thip

Chng

3.3. nh gi cc biu hin tm thn

Bng 3.5 im big-five ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.6 im nhit huyt/ hng ngoi ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.7 im tnh d chu ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.8 im s ngay thng ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.9 im d thay i cm xc ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.10 im tr tu ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.11 im lo u thang Beck ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.12 im trm cm thang Beck ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

3.4. nh gi nhn thc v cc vn lin quan n ma tu

Bng 3.13 im SCQ-H ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.14 im v ng c ngng s dng ma tu ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.15 im v k nng gii quyt vn ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Bng 3.16 im v lp k hoch cho tng lai ca 2 nhm theo thi gian

Ch s thng k

Nhmim trung bnh

T0im trung bnh

T1mc thay iSDp

Can thip

Chng

Chng 4

BN LUN

KT LUN

KIN NGH

TI LIU THAM KHO

Ti liu ting Vit

1. V Vn Bn (2002), Liu php tm l trong iu tr nghin ma tu, Thc hnh iu tr tm l, Nh xut bn Y hc, tr 322-324

2. Lm xun in (2004), Nghin ma tu, Gio trnh sc kho tm thn v tm l bnh hc, Trung tm o to v bi dng cn b y t, tr 53

3. Trn Hip (1999), Pht tho chn dung nhn cch thanh thiu nin nghin ma tu H Ni ti cp b ca Vin Nghin cu Tm l, tr 174. Trn Vn Luyn (2001), C ch thn kinh ca nghin ma tu v cc phng php ct cn nghin ma tu hin nay trn th gii, Tp ch thng tin Y dc s 6/20015. Trn Vit Ngh (2005), iu tr duy tr h tr chng ti nghin cc cht dng thuc phin bng thuc i khng Naltrexone,Chuyn tm thn hc, s 8 thng 4/2005, Nh xut bn Y hc, tr 3-6

6. Sidney Bloch, Bruce Singh (2001), Lm dng cht, C s ca Lm sng tm thn hc, Nh xut bn y hc

7. Nguyn Minh Tun (2004) , Nghin Heroin cc phng php iu tr, Nh xut bn Y hc, tr17, 50.

8. Bnh vin Tm thn Nng (2006) Chng trnh SMART VN

9. B Lao ng- Thng binh- X hi, b Y t (1999), Thng t lin tch s 31/1999/TTLT/BLTBXH-BYT v vic Hng dn quy trnh cai nghin, phc hi sc khe, nhn cch cho ngi nghin ma ty

10. S Lao ng- Thng binh- X hi (2004), Bo co tnh hnh v gii php phng chng t nn ma tu trn a bn thnh ph Nng.

Ti liu ting Anh

11. Bruce E Compas (2002), Assessment: measurement of personality, Introduction to clinical psychology, Mc Graw Hill, tr 217

12. David C Bell (1997), Therapeutic connection and client progress in drug abuse treatment Journal of clinical psychology, vol 53(3)

13. Emil Chiauzzi (2004), Inside out:A SMART Recovery correctional program-Facilitator manual, Inflexxion, trang 1, 5

14. Emil Chiauzzi (2004), Inside out:A SMART Recovery correctional program-Participant manual, Inflexxion, trang 1, 5

15 Frank Biasco (1983), Personality differences between successfully and unsuccessfully treated drug abusers, Social behavior and personality 11(1)

16. Henry Steinberger (2004) , SMART Recovery Handbook, Alcohol and rug abuse self-help Network

17 Jerome H. Jaffe(2003), Opioid - related disorders Comprehensive textbook of psychiatry, Kaplan and Sadock18. John F Kelly (2003), Self-help for substance- use disorders: History, effectiveness, knowledge gaps, and opportunities Clinical psychology review 23(2003)

19 Linda C Sobell (1988), Behavioral assessment and treatment planning with alcohol and drug abusers, Clinical psychology review, vol 8, trang 19-4620. Ron Acierno (1994) ,Psychological interventions for drug abuse: a critique and summation of controlled studies Clinical psychology review vol 14 No 5 tr 417-44221. Thomas H Brandon (2007) Relapse and relapse prevention, Annual review clinical psychology 2007:3 tr 257-284

PHIU NH GI

H v tn: Gii: .

Nm sinh: .

Trnh hc vn: .

Tnh trng hn nhn:

1: c thn

2: Hin ti lp gia nh

3: Ly d hoc ly thn

4: Chng [v] cht

Ngh nghip trc khi s dng ma tu:

1: Hc sinh

2: Nhn vin hnh chnh

3. Cng nhn, lao ng t do

4. Tht nghip

5. Khc

Biu mu 1

BNG CU HI V CCH S DNG CC CHT GY NGHIN

Bng ny c hi vi cc ni dung chnh sau:

- Trong sut cuc i ca bn, bn s dng cc cht ny bao nhiu nm ri?

- Mt thng trc khi vo Trung tm, bn dng cht ny bao nhiu ngy?

- Bn dng cht bng ng no? (u tin ng nguy him trc, ng dng ph bin hoc mi nht).

Ghi m: 1. Ung 2. Ht

3. Ht

4. Tim tnh mch.

5. Nhng ng khc, nhng khng phi tim tnh mch

C i 1 thng .dng

1. Ru

2. Ru (ung n say)

3. Heroin

4. Methadone

5. Thuc phin/thuc gim au

6. Thuc ng

7. Cocain

8. Amphetamin

9. Cannabis (cn sa)

10. Cht gy o gic

11. Nhiu hn 1 cht trong 1 ngy

(bao gm c ru)

Biu mu 2

BNG NH GI LO U CA BECK

Sau y l danh sch cc triu chng ph bin ca lo u. Anh/ch hy c cn thn cc mc trong danh sch. th hin triu chng gy kh chu cho anh/ch mc nh th no trong thng qua (bao gm c hm nay), anh/ ch nh du (X) vo trong cc cc ct bn cnh mi triu chng.TTNi dungKhng c triu chngNh - khng gy kh chuTrung bnh- khng to s hi lngNng- rt gy kh chu

01C cm gic t hoc nh kin b

02Cm gic nng trong ngi

03i ng long chong

04Khng c th lm cho c th thoi mi c

05S iu g ti t s xy ra

06Chng mt hoc cm gic u nh i

07Tim p dn dp/p thnh thch

08ng khng vng

09S hi

10Cm thy cng thng

11Cm gic nght th

12Tay run

13C th run ry

14S mnh mt kh nng t kim sot

15Kh th

16S mnh sp cht

17B hong s

18n ung kh tiu hoc kh chu trong bng

19Xu

20Cn nng bng mt

21V m hi

Tng im

Biu mu 3

THANG IM TRM CM RT GN CA BECK 13 MC

Ch dn: Bng cu hi ny bao gm nhiu mc, mi mc c 4 cu. mi mc, sau khi c k, hy chn cu thch hp nht tng ng vi tnh trng hin ti ca bn. Khoanh trn ch s tng ng vi cu m bn chn. Bn c th khoanh trn nhiu s trong cng mt mc nu nh trong mc nhng cu ny dng nh u thch hp vi tnh trng ca bn.A.

0. Ti khng cm thy bun.

1. Ti cm thy ru r hoc bun b.

2. Ti cm thy lun u su hoc bun b v khng th thot ra khi s bun b .

3. Ti bun v au kh n ni khng th chu ng c.

B.

0. Ti chng c chuyn g c bit phi chn nn hoc bi quan i vi tng lai.

1. Ti cm thy chn nn v tng lai.

2. Ti khng c l do no hy vng v tng lai ca mnh.

3. Ti chng thy c cht hy vng no v tng lai ca mnh v tnh trng ny s khng th ci thin c.

C.

0. Ti khng cm thy c mt tht bi no trong cuc sng.

1. Ti c cm tng rng ti tht bi trong cuc sng ca mnh nhiu hn so vi phn ln mi ngi xung quanh.

2. Khi nhn vo qu kh ca mnh, tt c nhng g ti nhn thy ch ton l tht bi.

3. Ti c cm gic tht bi hon ton trong cuc sng ring ca mnh (trong quan h ca ti i vi cha m, v chng, con ci)

D.

0. Ti chng cm thy c g c bit phn nn.

1. Ti khng thy thch th, d chu vi hon cnh xung quanh.

2. Ti thy chng c cht hi lng no cho d l vic g i chng na.

3. Ti bt bnh v khng hi lng vi tt c.

E.

0. Ti khng cm thy c ti li g.

1. Ti cm thy mnh xu xa, ti t gn nh thng xuyn.

2. Ti cm thy mnh c li (c ti)

3. Ti t xt mnh l ngi xu xa v ti cm thy mnh chng c cht gi tr no.

F.

0. Ti khng cm thy tht vng v bn thn mnh.

1. Ti thy tht vng v bn thn mnh.

2. Ti t thy gh tm mnh.

3. Ti thy cm ght bn thn mnh.

G.

0. Ti khng ngh n chn sng

1. Ti cm gic chn sng.

H.

0. Ti vn cn quan tm n nhng ngi khc

1. Hin nay ti thy t quan tm n nhng ngi khc hn trc y

2. Ti khng cn quan tm n nhng ngi khc na, ti t c tnh cm i vi h.

3. Ti hon ton khng quan tm g n nhng ngi khc, h hon ton chng lm ti bn tm.

I.

0. Ti vn cn kh nng t quyt nh mt cch d dng nh trc y.

1. Ti c gng trnh phi quyt nh mt cng vic no .

2. Ti rt kh khn khi quyt nh mt cng vic.

3. Ti khng cn c th quyt nh bt c mt vic nh nht no na.

J.

0. Ti khng thy mnh xu x hn so vi trc y.

1. Ti thy s rng dng nh mnh gi nua, xu x.

2. Ti cm thy c mt s thay i thng xuyn v b ngoi c th mnh v n lm cho ti c v xu x v duyn.

3. Ti c cm gic l mnh xu x v gm ghic.

K.

0. Ti lm vic cng d dng nh trc y.

1. Ti cn phi c thm c gng khi bt u lm mt vic g .

2. Ti phi c gng rt nhiu lm d l vi bt c vic g.

3. Ti hon ton khng th lm bt c mt vic nh no.

L.

0. Ti khng thy mt mi so vi trc y.

1. Ti thy d b mt mi hn so vi trc y.

2. D lm vic g ti cng cm thy mt mi.

3. Ti hon ton khng th lm bt c vic nh no.

M.

0. Lc no ti cng thy ngon ming khi n.

1. Ti n khng cn ngon ming nh trc y na

2. Hin ti ti n thy km ngon ming hn so vi trc y rt nhiu.

3. Ti hon ton khng thy ngon ming khi n.

Biu mu 4

PHIU NH GI

Em hy chn mt trong 5 mc phn sau bng cch nh du (X) vo cc m t cc cu phn trc:Ni dungLun lunThng xuynThnh thongHim khiKhng bao gi

1. Ti thch gp g mi ngi.

2. Ti chia s cc th ca ti vi ngi khc.

3. Ti lm cng vic ca ti cn thn v tp trung.

4. Ti c cm gic bn chn vi ngay c nhng th v vn.

5. Ti bit nhiu iu.

6. Ti thng trong tm trng ti.

7. Ti lm vic chm ch v vi s thch th.

8. Ti tranh ci vi ngi khc rt si ni.

9. Ti thch tranh ua vi ngi khc.

10. Ti c nhiu tr tng tng.

11. Ti ng x vi mi ngi ng n v chn tht.

12. Ti nh rt d dng nhng g ngi ta ni.

13. Ti hiu khi no mi ngi cn s gip ca ti.

14. Ti thch vn ng v tham gia nhiu hot ng.

15. Ti d b tc gin.

Lun lunThng xuynThnh thongHim khiKhng bao gi

16. Ti thch tng qu cho ngi khc.

17. Ti thch ci nhau vi mi ngi.

18. Khi ngi ta t cu hi, ti c th tr li ng.

19. Ti thch bn cnh ngi khc.

20. Ti b cun ht vo cc vic ti lm.

21. Nu ai i x bt cng vi ti, ti vn tha th cho h.

22. Trong thi gian lm vic, ti tp trung vo cc cng vic ca ti.

23. Ti c th d dng ni vi ngi khc nhng g ti ngh.

24. Ti thch c sch

25. Sau khi hon thnh cng vic, ti kim tra li nhiu ln xem ng cha

26. Ti ni nhng g ti ngh

27. Ti i x vi bn b bng tnh cm yu mn ca mnh.

28. Ti tn trng cc quy tc v quy nh.

29.Ti d b xc phm

30. Khi ngi ta gii thch iu g ti hiu ngay.

31. Ti thng hay bun.

32. Ti i x vi mi ngi vi tm lng nhn hu.

33. Ti thch chng trnh khoa hc trn tivi.

Lun lunThng xuynThnh thongHim khiKhng bao gi

34. Nu ti ha, ti lun gi li.

35. Ti lm g khng bun chn.

36. Ti thch xem tin tc trn Tivi.

37. Phng ca ti ngn np.

38. Ti lch s khi ni chuyn vi mi ngi.

39. Nu ti mun lm mt vic g , ti khng th ch m thc hin ngay tc th.

40. Ti thch ni chuyn vi ngi khc.

41. Ti khng kin nhn

42. Ti c th thuyt phc ai tin vo nhng g ti ngh.

43. Ti c th to ra tr chi mi v tr gii tr mi.

44. Khi bt u lm vic g, ti phi hon thnh n bng mi gi.

45. Nu bn ti gp kh khn, ti gip .

46. Ti c th gii quyt nhng vn kh khn.

47. Ti tin tng mi ngi.

48. Ti thch gi gn ngn np tt c cc dng ca mnh.

49. Ti d b mt bnh tnh.

50. Khi ti ni mi ngi lng nghe v lm theo nhng g ti ni.

Lun lunThng xuynThnh thongHim khiKhng bao gi

51. Ti i x tt vi ngay c ngi m ti khng thch.

52. Ti thch bit v thch hc nhng iu mi.

53. Ti ch chi khi hon thnh cng vic.

54. Ti lm vic g cng vi tm trng bi ri lo u.

55. Ti thch ni a.

56. Ti t khi b xao nhng.

57. Ti d kt bn.

58. Ti hay khc.

59. Ti rt thch i du lch v mun bit tp qun ca t nc khc.

60. Ti ngh mi ngi u tt v chn tht.

61. Ti lo lng v c nhng chuyn v vn.

62. Ti hiu ngay lp tc.

63. Ti thy hnh phc v vui v.

64. Ti mi ngi s dng dng ca mnh.

65. Ti thc hin trch nhim ca mnh.

Biu mu 5

Nu bn ri vo tnh hung di y, bn tin tng mnh s khng s dng ma tu mc no?

1. Hon ton khng tin tng: Nu bn tin rng mnh s dng ma tu li.

2. Hi tin tng: Nu bn tin rng c khong 20% kh nng mnh khng s dng ma tu.

3. Tin tng mt phn: Nu bn tin rng c khong 50% kh nng mnh khng s dng ma tu.

4. Kh tin tng: Nu bn tin rng c khong 80 % kh nng mnh khng s dng ma tu.5. Hon ton tin tng: Nu bn tin rng mnh c kh nng hon ton khng s dng ma tu.

TTTnh hungHon ton khng tin tngHi tin tngTin tng mt phnKh tin tngHon ton tin tng

1Nu ti cm thy khng c li i cho tng lai

2Nu ti bt u chn ngy cuc sng

3Nu mi vic ang tr nn ti t vi ti

4Nu ti au n v th xc

5Nu ti cm thy ht hong v cng thng v th xc

6Nu ti cm thy trong lng ri tung ln

7Nu c iu g tt p xy ra vi ti v ti cm thy thch lm tic n mng

8Nu ti mun lm tic n mng cc dp c bit nh Tt, sinh nht

9Nu ti mun th xem nng lc ca ti bng cch th hin rng ti sn sng ngng s dng ma tu sau 1 hoc 2 ln dng li ma tu

10Nu ti bt u ngh rng by gi ti l ngi mi v thnh thong c th dng ma tu li

11Nu ti bt u ngh rng dng ma tu mt ln s khng gy nguy him cho ti

12Nu ngi no cho ti ma tu hoc em ma tu n bn cho ti

13Nu ti trong tnh hung m trc y ti thng dng ma tu

14t ngt ti i vo ni bn ma tu

15Nu ti cm thy mnh chu nhiu p lc ca cc thnh vin trong gia nh

16Nu ngi thn ca ti ang kh chu

17Nu trong nh c xung t

18Nu ti c mi n nh ai v h ngh ti dng ma tu li

19Nu ti i chi vi bn b v h dng ma tu

20Nu nhng ngi cng phng vi ti ang dng ma tu

21Nu ti mun t chc bui tic vi mt ngi bn

22Nu ti n hp m vi nhng ngi bn v ti mun lm tng thm s hng th ca mnh

Biu mu 6

Di y l cc cu cp n cc cm xc ca bn v bn thn mnh, bn chn mt trong cc cu tr li ph hp vi bn nht v nh du (X) vo cc .

TTNi dungHon ton ng ng Khng ng Hon ton khng ng

1. Ti cm thy mnh l mt ngi c ch, ti thiu cng nh nhng ngi khc

2. Ti cm thy mnh c mt s phm cht tt

3. Nhn chung, ti c khuynh hng ngh rng mnh l ngi tht bi

4. Ti c kh nng lm c nhng iu ging nh phn ln nhng ngi khc

5. Ti cm thy mnh khng c nhiu im t ho v bn thn mnh

6. Ti c nhng quan im tch cc v bn thn ti

7. Ni chung, ti hi lng vi bn thn mnh

8. Ti c ti tn trng bn thn mnh nhiu hn

9. i khi ti cm thy mt cch dt khot mnh l v dng

10. i khi ti ngh mnh khng tt t no

Biu mu 7PHIU NH GI K NNG

1. Hin ti khi ngi ta cp n ma tu bn c cm gic:

a. Cm gic s hoc tc gin hoc bc tc.

b. Khng c cm gic g.

c. Cm gic nh n khoi cm lc dng ma tu.

d. Cm gic thm ma tu.

2. Khi nh hnh nh ca mnh trong sut thi gian s dng ma tu bn c cm gic:

a. Bun v rng mnh.

b. Khng c cm gic g.

c. Cm gic thy c g lm xao xuyn trong lng.

d. Nh v cc cm gic s dng ma tu.

3. Khi c ngi no i x khng tt vi bn, bn s:

a. T suy xt v mnh v v s vic .

b. Cm gic bun.

c. C hnh vi chng i (bng li ni hoc v lc) vi h.

d. Bn s s dng ma tu qun iu .

4. Khi ni n ci hi ca ma tu, ti:

a. Hiu r ci hi ca ma tu.

b. Ti bit nhng khng ngh n nng n lm.

c. Ti bit nhng khng r rng.

d. Ti khng quan tm.

5. Theo bn ma tu c li nh th no?

a. Khng c li g c.

b. C mt t ci li nhng nht thi.

c. C nhiu ci li nhng nht thi.

d. C nhiu ci li.

6. Khi bn b r bn s dng ma tu, bn c thi nh th no?

a. Cng quyt t chi v khng mun ni chuyn vi h na.

b. T chi v a ra cc l do h khng nn dng ma tu.

c. T chi v tip tc ni chuyn vi h, nhng khng a ra cc l do h khng nn dng ma tu.

d. Chp nhn li ngh ca h.

7. Khi cha m la mng bn v vic s dng ma tu, bn c thi :

a. Bit trch nhim ca mnh, hiu cha m ang c gng gip mnh v bn mun khng dng na.

b. Bit li ca mnh v bun chn v cch i x ca cha m.

c. Tc gin v phn ng li.

d. B nh i v c khi ngh n dng ma tu li.

8. Mi khi c cn thc gic thm ma tu, bn ngh n ngay mnh phi lm g?

a. T u tranh v t tng chng li.

b. T nht mnh trong nh khng c th dng ma tu.

c. Dng ru hoc cc thuc an thn chng li thc gic.

d. Dng ma tu tr li, v bit khng th no thnh cng c trong vic chng li thc gic thm ma ty.

9. Theo bn vic ngn nga khng s dng ma tu tr li l:

a. Rt kh, khng lm c.

b. Rt kh nhng c th lm c.

c. Khng kh, ch cn mt t ngh lc l lm c.

d. Lm mt cch d dng, c th lm khi no mnh mun.

10. Khi c chuyn bun, bn:

a. Ngh n s dng ma tu tr li.

b. i ung ru hoc i chi qua m vi bn b.

c. Ngi nh mt mnh v ngh n chuyn bun .

d. Tm s vi ngi khc hoc lm vic bun.

11. Hin ti cn cm gic b thc gic dng ma tu khng?

a. Khng.

b. Him khi c.

c. Thnh thong.

d. Thng xuyn.

12 Nu bn c thc gic dng ma tu, th thc gic mnh nh th no?

a. Rt yu.

b. Nh nhng.

c. Mnh.

d. Mnh lit.

13. HIN NAY, ng c ngng s dng ma tu ca bn mnh nh th no?

a. Ti tht s khng mun ngng s dng ma tu.

b. Ti mun ngng s dng ma tu, nhng ng c ca ti khng mnh.

c. Ngng s dng ma tu quan trng i vi ti.

d. Ngng s dng ma tu l vn quan trng nht trong i ti.

14. Ngay by gi, bn tin tng trong tng lai mnh s thnh cng trong vic khng s dng ma ty n mc no?

a. Khng tin tng mnh s thnh cng.

b. C tin tng nhng khng chc chn.

c. Tin tng mnh s thnh cng

d. Hon ton tin tng mnh s thnh cng.15. Ngay by gi, khng s dng ma ty cho tng lai, bn sn sng nh th no?

a. Cha sn sng.

b. ang suy ngh v vic khng s dng ma ty.

c. ang lp k hoch v c cam kt khng s dng ma ty.

d. ang thc hin chng trnh khng s dng ma ty trong tng lai.

PAGE