คํานํา

งานวิจยัฉบับนี้เปนสวนหนึง่ของวิชาการออกแบบการฟคบรรจุภัณฑ Graphic Design On Package โดยมี

จุดประสงคเพือ่การออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยมวนนิ้ม ซ่ึงในงานวิจยัฉบับนี้มีท่ีมาของปญหา ข้ันตอนการ

ออกแบบ เนื้อหาท่ีเกีย่วของ คือ หลักการออกแบบผลิตภณัฑ หลักการออกแบบบรรจุภณัฑและหลักการออกแบบ

กราฟฟกบนบรรจุภัณฑ

ผูวิจัยไดเลือกทําการวิจยันี้เนื่องจากผลิตภณัฑท่ีแปลรูปจากกลวยท่ีขายตามทองตลาดในตอนน้ี ยงัขาดการ

ออกแบบบรรจุภณัฑท่ีมีความเหมาะสมและความสวยงาม หรือความแปลกใหม ผูวจิยัจึงตองการทีจ่ะศึกษาและ

ออกแบบบรรจุภณัฑสําหรับกลวยมวนนิ้ม เพื่อเปนการเพิม่คุณคาและมูลคาของตัวผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑใหดี

ข้ึน ผูวิจัยตองขอขอบคุณ อาจารยประชิด ทิณบุตร ท่ีใหความรูและแนวทางการศึกษา ผูวิจัยหวังวางานวิจยัฉบับนี้จะ

ใหความรูและประโยชนตอผูอาน

ผูวิจัย

นายอลงกรณ ตูธีระ รหัสนักศึกษา 5111311956

Email:alongkorn.tooteera@gmail.com alongkorn.tooteera@googlewave.com

สารบัญ

เร่ือง หนา

1.แรงบันดาลใจ / ท่ีมาของการออกแบบ 1

2.โจทย/วัตถุประสงค/สมมติฐาน 1

3.การกําหนดคุณลักษณะท่ีความตองการ 2

4.การนําเสนอแบบรางทางความคิด 3

5.การศึกษาขอมูลเบ้ืองตน 4

6.การออกแบบและพัฒนาแบบ 7

7.การทดลอง ทดสอบ การใชงานจริง 19

8.การสรุปผลงานการออกแบบ 22

1.แรงบันดาลใจ / ท่ีมาของการออกแบบ (Background/Inspiration)

ในปจจุบันสินคาตางๆในทองตลาดลวนมีการแขงขันการขายกันมากและผูท่ีผลิตสินคาจึงตองการ การพัฒนาสินคาของตัวเองอยูตลอดเพ่ือท่ีจะนาํสินคาผลิตภัณฑของตัวเองไปสูกับส่ินคาผลิตภัณฑของคูแขงในทองตลาด กลวยเปนหนึ่งในสินคาท่ีทองตลาดมีการแขงขันกันมากเชนกันเพราะกลวยสามารถนํามาแปรรูปไดหลากหลาย เชน กลวยตาก กลวยทอด กลวยบวชชกีระปอง กลวยแขก กลวยปง กลวยกวน เปนตน และกลวยยังมีคุณคาทางอาหารท่ีมีประโยชตอรางกายของผูบริโภคอีกดวย กลวยเปนผลไมท่ีอุดมไปดวยคารโบไฮเดรตแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินเอ เนื่องจากกลวยเปนพืชท่ีใชตนทุนการผลิตตํ่าอีกท้ังปลูกแลวดแูลรักษางายใหผลผลิตเร็ว และเจริญเติบ โตไดดีในทุกภาคของประเทศไทย รวมท้ังตลาดยังมีความคลองตัวสูงท้ังตลาดภายในประเทศและตลาดสงออก กลวยจึงเปนไมผลท่ีเกษตรกรนิยมปลูกเปนการคาท้ังในลักษณะพืชหลักหรือแซมพชือ่ืน ๆ เปนการเพิ่มรายไดใหเกษตรกรไดอีกทางหนึ่ง

กลวยจึงเปนผลไมท่ีผูผลิตสินคาเลือกท่ีจะนํามาแปลรูปเปนสินคาตางๆเพ่ือท่ีจะนําออกขายสูทองตลาด และกลุมแมบานเกษตรกรในชุมชนตางๆสวนมากแลวลวนนิยมนํากลวยมาแปรรูปเปนสินคาตางๆเชนกัน เพราะหาไดงายและมีมากในทองถ่ินของตนเอง และยังเปนการชวยการเพิ่มรายไดใหกับครอบครัวและชุมชนของตนเองอีกดวย แตดวยการขาดความรูในดานการออกแบบบรรจุภณัฑจึงทําใหผลิตภัณฑยังขาดความสวยงามและการส่ือสารของตัวสินคาจงึทําใหไมเปนท่ีสนใจของผูบริโภคและยังไมเปนนยิมของทองตลาด ขาพเจาจึงไดทําการออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับผลิตภัณฑ กลวยมวน ซ่ึงเปนผลิตภัณฑของกลุมแมบานเกษตรกร ตาํบลบอกรุ จังหวัดสุพรรณบุรี ซ่ึงเปนสินคาท่ีมีคุณภาพและรสชาดดีเยีย่ม จึงคิดท่ีจะทําการออกแบบใหตัวของผลิตภัณฑนั้นดูดียิง่ข้ึน ซ่ึงจะถือวาเปนการเพ่ิมคุณคาและมูลคาของตัวสินคา และเพิ่มความนาสนใจแกผูบริโภคอีกดวย

แรงบันดาลใจท่ีไดนํามาออกแบบบรรจุภณัฑ มาจากการท่ีไดเหน็ กลองใสของช้ินเล็กๆของคุณแม มีรูปทรงส่ีเหล่ียมมีฝาเปดและมีชองใสของช้ินเล็กๆหลายๆชองดานใน ขาพเจาจึงนํามาเปนแบบตวัอยาง ท่ีจะพัฒนาดัดแปลงและออกแบบใหม ใหเหมาะกับการท่ีจะนํามาเปนกลองบรรจุภณัฑสําหรับกลวยมวน

2.โจทย/วัตุประสงค/สมมติฐาน(Problem/Objective/Hypothesis)

2.1.เพื่อศึกษาการออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ

2.2.เพื่อออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยกวน ผลิตภณัฑของกลุมแมบานเกษตรกร ตําบลบอกรุ จังหวดัสุพรรณบุรี

2.3.เพื่อเพ่ิมคุณคาใหแกผลิตภัณฑกลวยกวน

3.การกําหนดคุณลักษณะท่ีความตองการ(Design Brief)

4.การนําเสนอแบบรางทางความคิด(Sketch Design)

5.การศึกษาขอมูลเบื้องตน(Preliminary Research)

5.1.กลวย

ประวัติของกลวย

กลวยเปนไมผลท่ีคนไทยรูจักกนัมานาน เนื่องจากกลวยมีถ่ินกําเนิดในเอเชียใตและเอเชียตะวนัออกเฉียงใต ซ่ึงประเทศไทยเปนประเทศหนึ่งในภมิูภาคดังกลาว จากการศึกษาพบวา กลวยมีวิวัฒนาการถึง ๕๐ ลานปมาแลว ดังนั้นจึงเปนไมผลท่ีมนุษยรูจกับริโภคเปนอาหารกันอยางแพรหลาย เช่ือกันวากลวยเปนไมผลชนิดแรกท่ีมีการปลูกเล้ียงไวตามบาน และไดแพรพันธุจากเอเชียใต และเอเชียตะวนัออกเฉียงใตไปยังดินแดนอ่ืนๆ ในระยะเวลาตอมา กลวยมีการปลูกกันมากในเอเชียใต แมในปจจุบัน ประเทศอินเดียเปนประเทศท่ีมีการปลูกกลวยมากที่สุดในโลก และมีพันธุกลวยมากมายอีกดวย เหมาะสมกับท่ีมีการกลาวกนัไวในหนังสือของชาวอาหรับวา “กลวยเปนผลไมของชาวอินเดีย” ตอมาไดมีหมอของจักรพรรดิโรมันแหงกรุงโรมช่ือวา แอนโตนิอุส มูซา (Antonius Musa) ไดนําหนอกลวยจากอินเดียไปปลูกทางตอนเหนือของอียิปต เม่ือประมาณ ๒,๐๐๐ ปมาแลว หลังจากนั้นมีการแพรขยายพนัธุกลวยไปในดินแดนของแอฟริกาท่ีชาวอาหรับเขาไปคาขายและพํานักอาศัย จนกระท่ังเม่ือประมาณ ค.ศ. ๙๖๕ ไดมีการกลาวถึงกลวยวา ใชในการประกอบอาหารชนิดหนึ่งของชาวอาหรับ ซ่ึงอรอยและเปนท่ีเล่ืองลือมาก ช่ือวา กาลาอิฟ (Kalaif) เปนอาหารท่ีปรุงดวยกลวย เมล็ดอัลมอนด น้ําผ้ึง ผสมกับน้ํามันนัต (Nut oil) ซ่ึงสกัดจากผลไมเปลือกแข็งชนิดหนึ่ง นอกจากใชประกอบอาหารแลว ชาวอาหรับยังใชกลวยทํายาอีกดวย ชาวอาหรับเรียกกลวยวา “มูซา” ตามช่ือของหมอท่ีเปนผูนํากลวยเขามาในอียิปตเปนคร้ังแรก ในชวงกลางคริสตศตวรรษท่ี ๑๕ ชาวโปรตุเกสไดเดนิเรือไปคาขายบริเวณชายฝงตะวันตกของทวีปแอฟริกา และไดนํากลวยไปแพรพันธุท่ีหมูเกาะคะแนรี ซ่ึงต้ังอยูนอก ชายฝงตะวันตกเฉียงเหนือของทวีป หลังจากนั้น ชาวสเปนจึงไดนํากลวยจากหมูเกาะ คะแนรีเขาไปปลูกในหมูเกาะอินดีสตะวันตก นอเมริกากลาง โดยเร่ิมปลูกท่ีอาณานิคมซันโตโดมิงโก บนเกาะฮิสปนโยลา เปนแหงแรก แลวขยายไปปลูกท่ีเกาะอ่ืนในเวลาตอมา สงผลใหดินแดนในอเมริกากลางมีการปลูกกลวยเปนพืชเศรษฐกิจกนัอยางแพรหลาย และนบัต้ังแตคริสตศตวรรษท่ี ๑๙ เปนตนมา ไดกลายเปนแหลงปลูกกลวยสงเปนสินคาออกมากท่ีสุดของโลก โดยปลูกมากในประเทศคอสตาริกา และประเทศฮอนดรัูส ลักษณะทางพฤกษศาสตร กลวยมีลักษณะทางพฤกษศาสตรท่ีสําคัญๆ ดังนี้ - ลําตน กลวยมีลําตนอยูใตดินเรียกวา หวั หรือเหงา (rhizome) ท่ีหัวมีตา (bud) ซ่ึงจะเจริญเปนตนเกิดหนอ (sucker) หลายหนอ เรียกวา การแตกกอ หนอท่ีเกิด หรือตนท่ีเห็นอยูเหนือดิน ความจริงแลวมิใชลําตน เราเรียกวา ลําตนเทียม (pseudostem) สวนนีเ้กิดจากการอัดกันแนนของกาบใบท่ีเกิดจากจุดเจริญของลําตนใตดิน กาบใบจะชู

กานใบ และใบ และท่ีจุดเจริญนี้จะมีการเจริญเปนดอกตามข้ึนมาหลังจากส้ินสุดการเจริญของใบ ใบสุดทายกอนการเกิดดอก เรียกวา ใบธง - ดอก ดอกของกลวยออกเปนชอ (inflorescence) ในชอดอกยงัมีกลุมของชอ ดอกยอยเปนกลุมๆ ระหวางกลุมของชอดอกยอยแตละชอจะมีกลีบประดับ หรือท่ีเราเรียกกนัวา กาบปลี (bract) มีสีมวงแดงกัน้ไว กลุมดอกเพศเมียอยูท่ีโคน และกลุมดอกเพศผูอยูท่ีปลาย เปนสวนท่ีเราเรียกวา หวัปลี (male bud) ระหวางกลุมดอกเพศเมียและดอกเพศผูมีดอกกะเทย แตบางพันธุก็ไมมี ในชอดอกยอยแตละชอมีดอกเรียงซอนกนัอยู ๒ แถว ถาเปนดอกเพศเมีย ดอกเหลานีจ้ะ เจริญตอไปเปนผล - ผล ผลกลวยเกดิจากดอกเพศเมีย ซ่ึงอยูท่ีโคน กลุมของดอกเพศเมีย ๑ กลุม เจริญเปนผล เรียกวา ๑ หวี ชอดอกเจริญเปน ๑ เครือ ดังนั้นกลวย ๑ เครืออาจมี ๒ - ๓ หวี หรือมากกวา ๑๐ หวี ท้ังนี้แลวแตพันธุกลวยและการดูแล ผลของกลวยมีการเจริญไดโดยไมตองผสมพันธุ จึงทําใหกลวยสวนใหญไมมีเมล็ด - เมล็ด เมล็ดกลวยมีลักษณะกลมเล็ก บางพันธุมีขนาดใหญ เปลือกหนา แข็ง มีสีดํา - ราก เปนระบบรากฝอย แผไปทางดานกวางมากกวาทางแนวดิ่งลึก - ใบ ใบกลวยมีลักษณะเปนแผนใบใหญ มีความกวางประมาณ ๗๐ - ๙๐ เซนติเมตร ความยาว ๑.๗ - ๒.๕ เมตร ปลายใบมน รูปใบขอบขนาน โคนใบมน และแผนใบมีสีเขียว 5.2.การออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภณัฑ

บรรจุภัณฑเปนตัวแทนของกระบวนการสงเสริมการขายทางดานการตลาด ณ จุดขายท่ีสามารถจับตองได

ทําหนาท่ีเปนส่ือโฆษณาไดอยางดีเยี่ยม ณ จุดขาย รูปทรงของบรรจุภัณฑเปรียบไดกับตัวโครงรางกายของมนษุย สี

ท่ีออกแบบบรรจุภัณฑเปรียบเสมือนผิวหนังของมนุษย คําบรรยายบนบรรจุภัณฑเปรียบไดกับปากท่ีกลาวแจงแถลง

สรรพคุณ การออกแบบอาจจะเขียนเปนสมการอยางงาย ๆ ไดดังนี้ การออกแบบ = คําบรรยาย + สัญลักษณ +

ภาพพจน เนื่องจากการออกแบบภาพพจนเปนศิลปะอยางหนึ่งซ่ึงอาจแสดงออกไดดวย จุด เสน สี รูปวาด และรูป

ถาย ผสมผสานกันออกมาเปนพาณิชยศิลปบนบรรจุภณัฑ ดวยหลักการงาย ๆ 4 ประการ คือ SAFE ซ่ึงมีความหมาย

วา

S = Simple เขาใจงายสบายตา

A = Aesthetic มีความสวยงามชวนมอง

F = Function ใชงานไดงาย สะดวก

E = Economic ตนทุนคาใชจายเหมาะสม

การออกแบบพัฒนาบรรจุภณัฑยังมีบทบาทชวยเสริมกจิกรรมตาง ๆ ทางดานการตลาด ดังนี ้

ตาม ท่ีไดอธิบายแลววาบรรจุภณัฑมีบทบาทในสวนผสมการตลาดในการทําหนาท่ีเสริม กิจกรรมการตลาดในแตละ

ข้ันตอนของวฏัจักรชีวิตผลิตภัณฑ รายละเอียดปลีกยอยในการชวยเสริมกิจกรรมตาง ๆ มีดังตอไปนี้

1. การใชโฆษณา บรรจุภัณฑจําตองออกแบบใหจําไดงาย ณ จดุขาย หลังจากกลุมเปาหมายไดเหน็หรือฟงโฆษณา

มาแลว ในกลยุทธนี้บรรจุภณัฑมักจะตองเดนกวาคูแขงขันหรือมีกราฟฟกท่ีสะดุดตา โดยไมตองใหกลุมเปาหมาย

มาองหา ณ จดุขาย

2. การเพิ่มชองทางการจัดจําหนาย ชองทางการจัดจําหนายท่ีเปล่ียนแปลงไปอาจจําเปนตองมีการออกแบบปริมาณสินคา ตอหนวยขนสงใหมเพ่ือลดคาใชจาย หรือมีการพัฒนาบรรจุภณัฑสําหรับจุดขายใหม การเพ่ิมหิ้ง ณ จุดขายท่ีเรียกวา POP (Point of Purchase) อาจมีสวนชวยสงเสริมการขายเมื่อเปดชองทางการจัดจําหนายใหม

3. เจาะตลาดใหม มีความจําเปนอยางยิ่งท่ีตองออกแบบบรรจุภัณฑใหมในการเจาะตลาดใหมหรือ กลุมเปาหมายใหม ในบางกรณีอาจจําเปนตองเปล่ียนตราสินคาใหมอีกดวย

4.ผลิตภัณฑใหม ถาผลิตภัณฑใหมเปนสินคาท่ีเกี่ยวเนือ่งกับสินคาเกา เชน เปล่ียนจากการขายกลวยตากแบบเกา

เพิ่มผลิตภัณฑใหมมาเปนกลวยตากชุบน้ําผ้ึง อาจใชบรรจภุัณฑเกาแตเปล่ียนสีใหมเพือ่แสดงความสัมพันธกับสินคา

เดิม หรืออาจใชเทคนิคของการออกแบบบรรจุภัณฑยูนฟิอรมดังจะกลาวตอไปในบทนี้ แตในกรณท่ีีเปนสินคาใหม

ถอดดามจําตองออกแบบบรรจุภัณฑใหมหมด แตอาจคงตราสินคาและรูปแบบเดิมไวเพื่อสรางความสัมพันธกับ

ลูกคากลุมท่ี เคยเปนลูกคาประจําของ

5. การสงเสริมการขาย จําเปนอยางยิ่งตองมีการออกแบบบรรจุภัณฑใหม เพื่อเนนใหผูบริโภคทราบวามีการเพิม่ปริมาณสินคา การลดราคาสินคา หรือการแถมสินคา รายละเอียดบนบรรจุภัณฑยอมมีสวนชวยกระตุนใหผูบริโภคมีความอยากซ้ือมาก ข้ึน

6. การใชตราสินคา เปนส่ิงจําเปนอยางยิ่งท่ีจะตองมีเพื่อสรางความทรงจําท่ีดีตอสินคาบรรจุ ภัณฑท่ีมีตราสินคาใหม

ควรจะไดรับการออกแบบใหมดวยการเนนตราสินคา รายละเอียดในเร่ืองนี้จะไดกลาวตอไปในหัวขอตราสินคา

7. เปล่ียนขนาดหรือรูปทรงของบรรจุภัณฑ โดยปกติสินคาแตละชนดิมีวัฏจักรชีวติของตัวมันเอง (Product Life

Cycle) เม่ือถึงวัฏจักรชีวติชวงหน่ึง ๆ จําเปนตองมีการเปล่ียนโฉมของบรรจุภัณฑเพือ่ยืดอายุของวฏัจักร ในบางกรณ ี

การเปล่ียนขนาดอาจเกดิจากนวัตกรรมใหมทางดานบรรจุภณัฑ เชน การเลือกใชวัสดุใหมจึงมีการเปล่ียนรูปทรง

หรือขนาด ไมวาจะเปนสาเหตุใดก็ตามมีความจําเปนอยางยิ่งท่ีจะตองมีการออกแบบบรรจุ ภัณฑใหมเพื่อรักษาหรือ

ขยายสวนแบงการตลาด

8.การสรุปผลงานการออกแบบ(Design Conclusion)

1.แรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงาน(Inspiration)

ในการออกแบบบรรณจุภณัฑสําหรับกลวยมวน ผลิตภณัฑของตําบลบอกรุ จังหวัดสุพรรณบุรี คร้ังน้ีไดมาจากการที่ไดเห็นกลองใสของช้ินเล็กๆของคุณแม มีรูปทรงส่ีเหล่ียมมีฝาเปดดานบนและมีชองใสของช้ินเล็กๆหลายๆชองดานใน ขาพเจาจงึนํามาเปนแบบตัวอยาง ท่ีจะพัฒนาดัดแปลงและออกแบบใหม ใหเหมาะกับการท่ีจะนํามาเปนกลองบรรจุภัณฑสําหรับกลวยมวน

2.ความคิดสรางสรรค(Creative Idea)

ความคิดสรางสรรคในการออกแบบ ไดมาจากความคิดท่ีตองการอยากจะใหบรรจุภณัฑช้ินนี้มีทางเลือกใน

การขายการใชงานท่ีหลากหลายมากข้ึน และตองการใหมีการส่ือสารขอมูลของตัวสินคาและบรรจภุัณฑใหผูบริโภค

เห็นไดชัดและเขาใจไดงายข้ึน และเลือกใชสีท่ีทําใหผูบริโภคอยากอาหารซ่ึงจะชวยเพิม่ความนาสนใจใหกับตัว

บรรจุภัณฑ

3.การออกแบบโครงสรางท่ีลงตัว สวยงาม(Design and Aesthetics)

ในข้ันตอนของการออกแบบโครงสราง ไดมีการศึกษาขอมูลของสินคาและตัวบรรจภุณัฑ กอนท่ีจะวาง

แผนการทํางาน จึงทําใหช้ินงานออกมามีความสวยงามและลงตัว ตามที่วางแผนและออกแบบไว

4.คุณคาและประโยชนท่ีไดรับจากตัวผลงาน(Value and Benefit)

1.ไดความรูเร่ืองการออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ

2.ไดออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับกลวยมวน

3.ไดความรูเร่ืองกลวยมากข้ึน

4.ไดพัฒนาบรรจุภัณฑและสินคาท่ีมีอยูในประเทศตนเอง

5.ไดประสบการณใหมๆจากการทํางานคร้ังนี้

5.ขอเสนอแนะ

1.ควรมีการศึกษาขอมูลกอนทุกคร้ังท่ีจะทําการออกแบบ

2.ควรมีการวางแผนการทํางานกอนลงมือทํางาน

3.ควรคํานึงถึงการเก็บรักษาคุณภาพของส้ินคา

4.สามารถนําตัวบรรจุภณัฑมาพัฒนาตอได

บรรณานุกรม

กลวย : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2

การออกแบบกราฟฟคบนบรรจุภัณฑ : http://www.mew6.com/composer/package/package_9.php