Baigiang bao hiem xh tu nguyen

60

description

bài giảng thầy hiển

Transcript of Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Page 1: Baigiang bao hiem xh tu nguyen
Page 2: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

KháI niệm về bảo hiểm xã hội tự nguyện

1. Sù tÊt yÕu kh¸ch quan h×nh thµnh BHXH

Khi gặp phải những rủi ro, Thu nhập giảm nhưng chi phí tăng.

Sự phát triển của phân công lao động và trao đổi hàng hoá làm xuất hiện nền kinh tế hàng hoá. => thuê mướn lao động.

Giới chủ có lúc không phải chi trả, có lúc chi trả dồn dập => phát sinh mâu thuẫn. => cần có sự can thiệp của nhà nước.

Buộc giới chủ và giới thợ phải đóng góp một khoản tiền nhất định hàng tháng.

Đảm bảo cuộc sống cho người lao động khi gặp rủi ro ; Giới chủ nhận thấy có lợi, đảm bảo SX diễn ra bình thường.

Page 3: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

KháI niệm về bảo hiểm xã hội tự nguyện

2. SỰ RA ĐỜI BHXH TỰ NGUYỆN

Khi nhu cầu tiêu dùng người được bảo hiểm tăng cao => trợ cấp ngày càng cao

Những người không nằm trong phạm vi được tham gia BHXH bắt buộc cũng có nhu cầu

=> Xuất hiện hình thức BHXH tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện áp dụng như là một hình thức bảo hiểm xã hội bổ sung cho bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội tự nguyện mở cho bất cứ người lao động nào tự nguyện tham gia.

Page 4: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

KháI niệm về bảo hiểm xã hội tự nguyện

3. KháI niệm bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một loại hình bảo hiểm xã hội do nhà nước ban hành và quản lý để vận động, khuyến khích người lao động và người sử dụng lao động tự nguyện tham gia; nhằm đảm bảo bù đắp một phần thu nhập cho chính bản thân người lao động và gia định họ bị giảm hoặc mất nguồn thu nhập do gặp phải những rủi ro xã hội, như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, tuổi già, tử tuất…; đồng thời góp phần đảm bảo công bằng và an sinh xã hội.

Page 5: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

KháI niệm về bảo hiểm xã hội tự nguyện

4. Cơ sở hình thành

Có nhiều người lao động tham gia và có thể cả người sử dụng lao động tự nguyện tham gia với điều kiện: có nhu cầu thực sự về BHXH; Có khả năng tài chính để đóng phí BHXH tự nguyện ; Có sự thống nhất với những quy định cụ thể của loại hình BHXH tự nguyện.

Có tổ chức, cơ quan đứng ra thực hiện BHXH tự nguyện.

Được Nhà nước bảo hộ và hỗ trợ khi cần thiết.

Page 6: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bản chất của bhxh tự nguyện

1 bản chất kinh tế

Người tham gia cùng đóng góp một khoản tiền trích trong thu nhập để lập một quỹ dự trữ.

Mục đích để trợ cấp cho những người khi gặp rủi ro tránh được những hụt hẫng về thu nhập cho họ.

Chỉ đóng góp một phần nhỏ, từ nhiều nguồn hình thành khác => Tạo nên quỹ BHXH có khoản tiền lớn đảm bảo chi trả tài chính cho họ khi phát sinh nhu cầu thanh toán.

Quỹ hoạt động theo nguyên tắc “lấy số đông bù số ít người rủi ro”.

Khoản tiền tạm thời nhàn rỗi được sử dụng cho hoạt động đầu tư sinh lời. => quỹ BHXH với tư cách là một yếu tố cấu thành nên hệ thống tài chính quốc gia

Page 7: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bản chất của bhxh tự nguyện

2. bản chất xã hội

Mục tiêu BHXH là một hoạt động vô vi lợi.

Người tham gia BHXH sẽ được hưởng khoản trợ cấp khi họ bị mất khả năng hoặc giảm khả năng thu nhập từ lao động.

Đóng góp của người lao động không đủ chi trả các chế độ nên Nhà nước phải trợ giúp.

Giúp cho NLĐ vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống và có thể tiếp tục tham gia lao động sản xuất.

Góp phần ổn định an ninh chính trị, an toàn xã hội, góp phần xoá đói giảm nghèo.

Là một chỉ tiêu đánh giá mức độ phát triển của một quốc gia.

Page 8: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nguyên tắc hoạt động bhxh tự nguyện

1. Nguyên tắc tự nguyện

BHXH tự nguyện được xây dựng trên cơ sở tự nguyện của người lao động với tư cách là người tham gia BHXH cũng là người hưởng BHXH

Đối tượng này vừa là chủ tư liệu sản xuất vừa là chủ sức lao động.

Quan hệ của họ với BHXH là quan hệ “lỏng” hoặc quan hệ “mềm”, không mang tính bắt buộc như quan hệ lao động trong Bộ luật Lao động điều chỉnh. Bởi vậy họ tham gia BHXH mang tính “tự nguyện”, trên cơ sở suy nghĩ về “tính lợi ích” khi tham gia BHXH.

Page 9: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nguyên tắc hoạt động bhxh tự nguyện

2. Mọi người đều có quyền tham gia BHxh và có quyền hưởng bhxh khi có các nhu cầu về bảo hiểm

Quyền được BHXH của người lao động là một trong những biểu hiện cụ thể của quyền con người.

BHXH không phải là cái có sẵn => phải tạo ra bằng cách đóng góp tài chính. (điều kiện cơ bản nhất để NLĐ được hưởng)

Giữa nguyên lý BHXH và thực tiễn có khoảng cách; Căn cứ vào đặc điểm và tình hình KTXH mỗi giai đoạn khác nhau để điều chỉnh hoàn thiện chế độ BHXH

Page 10: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG BHXH TỰ NGUYỆN

3. Nguyên tắc Nhà nước phải có trách nhiệm BHXH đối với quỹ BHXH tự nguyện của người lao động, người lao động cũng có trách nhiệm phải tự bảo hiểm cho mình.

KHI NGườI LAO độNG Bị RủI RO NếU KHỤNG CÚ BHXH THỠ NHà NướC VẫN PHảI CHI NGÕN SỎCH GIỲP đỡ NLĐ. => BHXH XUấT HIệN NHà NướC CÚ đIềU KIệN Và CÚ TRỎCH NHIệM Tổ CHứC Và THAM GIA VàO HOạT độNG đÚ. (MặC DỰ CÚ Sự TỎCH BạCH BHXH Tự NGUYệN VớI NSNN VẫN CầN Sự BảO TRợ).

TRỎCH NHIệM CủA NHà NướC THỤNG QUA Cơ QUAN BHXH – Cơ QUAN NHà NướC QUảN LÝ QUỹ BHXH: THựC HIệN CỎC BIệN PHỎP đầU Tư TăNG TRưởNG QUỹ NHằM BảO TOàN QUỹ, đảM BảO TàI CHỚNH để CHI TRả CỎC CHế độ BHXH.

ĐốI VớI NGườI LAO độNG: TRướC KHI CHIA Sẻ RủI RO HOặC CHIA Sẻ Sự Hỗ TRợ PHảI BIếT Tự GỎNH CHịU TRựC TIếP Và TRướC HếT đÓ. => BảN THÕN NGườI LAO độNG PHảI CÚ TRỎCH NHIệM THAM GIA BHXH để Tự BảO HIểM CHO MỠNH.

Page 11: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nguyên tắc hoạt động bhxh tự nguyện

4. Nguyên tắc lấy số đông bù số ít

BHXH là hình thức chia sẻ rủi ro của số ít người cho số đông người cùng gánh chịu.

Cách làm riêng có của BHXH là mọi người tham gia BHXH đóng góp và tồn tích dần thành một quỹ BHXH độc lập và tập trung dùng để chi trả trợ; sự đóng góp đó được thực hiện đều kỳ (tháng, quý, năm) để giảm gánh nặng về tài chính cho người tham gia BHXH và là sự đóng góp của số đông.

Số đông người tham gia, nhưng chỉ có những người đủ điều kiện mới được hưởng trợ cấp. Trong đó có người mới tham gia, mức đóng ít hơn nhiều mức trợ cấp => lấy đóng góp của số đông bù.

Page 12: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nguyên tắc hoạt động bhxh tự nguyện

5. Nguyên tắc kết hợp hài hòa các lợi ích, các khả năng và phương pháp đáp ứng nhu cầu bhxh

Cân đối lợi ích giữa việc đóng phí BHXH cao hay thấp với mức thu nhập dành cho chi tiêu cá nhân:

- Đóng thấp: Lợi ích trước mắt tăng, trợ cấp hưởng thấp - Hưởng trợ cấp cao phải đóng cao, giảm chi phí chi tiêu. - Đóng thấp hưởng trợ cấp cao: Mất cân đối quỹ.

Trong nghiên cứu xây dựng các thiết chế hoặc trong điều hành BHXH cụ thể cần phải tìm ra giải pháp để kết hợp hài hoà lợi ích lâu dài của người lao động, cũng như đảm bảo kết hợp hài hoà giữa lợi ích của người tham gia BHXH và lợi ích của Nhà nước.

Page 13: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nguyên tắc hoạt động bhxh tự nguyện

6. Nguyên tắc mức hưởng tiền lương hưu tỷ lệ thuận với mức đóng góp bhxh

Là hình thức tự nguyện, không bao hàm chính thức trợ cấp ưu đãi nên BHXH tự nguyện phải được xây dựng trên nguyên tắc mức hưởng tiền lương hưu phải tỷ lệ thuận với mức đòng góp BHXH, đồng thời cũng là nguyên tắc đảm bảo quỹ BHXH an toàn, khuyến khích người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Phần đóng góp và hưởng thụ của người tham gia BHXH tự nguyện cần phải được tiền tệ hoá. Nguyên tắc này đảm bảo thuận tiện cho việc quản lý quỹ BHXH. (Sự thuận tiện của quản lý giữa thu bằng tiền và bằng hiện vật)

Tuy nhiên mối quan hệ giữa đóng góp và hưởng thụ cũng cần được xem xét trong mối quan hệ với giá cả của các sản phẩm thiết yếu trong cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày. => đảm bảo cho chính sách BHXH tự nguyện mang tính thực thi cao.

Page 14: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội

tự nguyện tại việt nam

Page 15: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

1. đối tượng áp dụngTheo NĐ số 190/2007/NĐ-CP và hướng dẫn tại TT số 02/2008/TT-

BLĐTBXH: Là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi đến đủ 60 tuổi đối với nam và từ đủ 15 tuổi đến đủ 55 tuổi đối với nữ, không thuộc diện áp dụng của pháp luật về BHXH bắt buộc, bao gồm:

Người lao động làm việc theo HĐLĐ có thời hạn dưới 3 tháng; Cán bộ không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố; Người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác

xã, liên hiệp hợp tác xã; Người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức

hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân; Người lao động làm việc có thời hạn ở nước ngoài mà trước đó

chưa tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH bắt buộc nhưng đã nhận BHXH một lần;

Người tham gia khác.

Page 16: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

2. Nguyên tắc BHXH tự nguyện

Người tham gia trên cơ sở tự nguyện và được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung và cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung.

Mức hưởng BHXH tự nguyện được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH và có chia sẻ giữa những người tham gia BHXH tự nguyện.

Page 17: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

2. Nguyên tắc BHXH tự nguyện (Tiếp)

Người vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở tổng thời gian đã đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.

Quỹ BHXH tự nguyện được quản lý thống nhất, dân chủ, công khai, minh bạch; được sử dụng đúng mục đích và hạch toán độc lập.

Việc thực hiện BHXH tự nguyện phải đơn giản, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ.

Page 18: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

3. Quyền và trách nhiệm của người tham gia bhxh tự nguyện

3.1. Người tham gia BHXH tự nguyện có các quyền:

- Được cấp sổ BHXH; nhận lương hưu hoặc trợ cấp BHXH tự nguyện đầy đủ, kịp thời, thuận tiện theo quy định;

- Hưởng BHYT khi đang hưởng lương hưu;

- Yêu cầu tổ chức BHXH cung cấp thông tin về việc đóng, quyền được hưởng chế độ, thủ tục thực hiện BHXH;

- Khiếu nại, tố cáo với cơ quan nhà nước, cá nhân có thẩm quyền khi quyền lợi hợp pháp của mình bị vi phạm hoặc tổ chức, cá nhân thực hiện BHXH tự nguyện có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH;

- ủy quyền cho người khác nhận lương hưu và trợ cấp BHXH tự nguyện.

Page 19: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

3. Quyền và trách nhiệm của người tham gia bhxh tự nguyện (Tiếp)

3.2. Người tham gia BHXH tự nguyện có trách nhiệm:

- Đóng BHXH tự nguyện theo phương thức và mức đóng theo quy định;

- Thực hiện quy định về việc lập hồ sơ BHXH tự nguyện;

- Bảo quản sổ BHXH theo đúng quy định.

Page 20: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

4. Phương thức đóng và mức đóng bhxh tự nguyện 4.1. Phương thức đóng: Một trong 3 phương thức là:

- Đóng hàng tháng; (trong thời hạn của 15 ngày đầu)- Đóng hàng quý; (trong thời hạn của 45 ngày đầu)- Đóng 6 tháng một lần. (trong thời hạn của 03 tháng đầu)

4.2. Mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng (cho mỗi tháng):

Mức đóng hàng tháng = Tỷ lệ phần trăm đóng BHXH tự nguyện x Mức thu nhập tháng người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn

- Mức thu nhập tháng người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung, cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung.

- Tỷ lệ phần trăm đóng BHXH tự nguyện: Từ tháng 01/2008 đến tháng 12/2009 bằng 16%; từ tháng 01/2010 đến tháng 12/2011 bằng 18%; từ tháng 01/2012 đến tháng 12/2013 bằng 20% và từ tháng 01/2014 trở đi bằng 22%.

Page 21: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

4. Phương thức đóng và mức đóng bhxh tự nguyện (Tiếp)

4.3. Đăng ký lại phương thức đóng BHXH tự nguyện: - Được đăng ký lại phương thức đóng hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH với tổ chức BHXH;

- Thời hạn đăng ký:Sau 6 tháng kể từ lần đăng ký trước.

4.4. Tạm dừng đóng BHXH tự nguyện: - Được coi là tạm dừng đóng khi không tiếp tục đóng BHXH và không có yêu cầu nhận BHXH một lần;

- Nếu tiếp tục đóng BHXH tự nguyện thì phải đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH với tổ chức BHXH ít nhất là sau 3 tháng kể từ tháng người tham gia BHXH tự nguyện dừng đóng.

Page 22: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí

5.1.1 Điều kiện hưởng: - Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên (kể cả thời gian đã đóng BHXH bắt buộc được bảo lưu, nếu có).

- Trường hợp: Tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc đang được bảo lưu đủ 20 năm trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên thì được hưởng lương hưu khi nam từ đủ 55 tuổi nữ đủ 50 tuổi- Nếu trước đó thuộc đối tượng quy định tại Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 hoặc nam từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, nữ từ đủ 45 tuổi đến đủ 50 tuổi nếu trước đó thuộc đối tượng quy định tại Nghị định số 68/2007/NĐ-CP ngày 19/4/2007.

Page 23: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.1 Điều kiện hưởng (tiếp): - Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện mà trước đó đã có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc đang được bảo lưu đủ 20 năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, được hưởng lương hưu với mức thấp hơn khi nam đủ 50 tuổi trở lên, nữ đủ 45 tuổi trở lên hoặc có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (không kể tuổi đời).- Trường hợp nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 5 năm mới đủ 20 năm, kể cả những người đã có từ đủ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên mà chưa nhận BHXH một lần có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện thì được đóng tiếp cho đến khi đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

(Việc xác định điều kiện về thời gian đóng BHXH để tính hưởng chế độ hưu trí thì một năm phải tính đủ 12 tháng.)

Page 24: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.2 Mức lương hưu hàng tháng: a/ Tỷ lệ hưởng

- %LH = 45% + (T-15) x 2% <= 75% (Nam) = 45% + (T-15) x 3% <= 75% (Nữ)- Tỷ lệ giảm trừ (nếu có) : Mỗi năm nghỉ trước tuổi giảm 1%.

b/ Mức thu nhập BQ tháng đóng BHXH:

- Toàn bộ TGTGBHXH tự nguyện:Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (Mbqtn) = Tổng các mức thu

nhập tháng đóng BHXH / Tổng số tháng đóng BHXH

Page 25: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.2 Mức lương hưu hàng tháng: (tiếp)b/ Mức thu nhập BQ tháng đóng BHXH:- Tham gia cả bắt buộc và tự nguyện:

 Mức bìnhquân thu

nhập thángđóng

BHXHtự

nguyện

(Mức bình quân tiền lương,

tiền công tháng đóng BHXH

bắt buộc

Tổng số tháng đóng  BHXH

bắt buộc)

Tổng các mức thu nhập tháng đóng BHXH

 tự nguyện nnnnn

X +

Tổng số tháng đóng  BHXH

bắt buộc

Tổng số tháng đóng  BHXH

tự nguyện+

=

Page 26: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.2 Mức lương hưu hàng tháng: (tiếp)c/ Mức lương hưu hàng tháng:

 Mức Lương hưu hàng tháng

Tỷ lệ lương hưu hàng tháng

Mức bình quân thu nhập tháng đóng

BHXH

hoặc mức bình quân tiền lương, tiền công và thu nhập tháng đóng

BHXH.

X=

Page 27: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.3 Trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu:

Người đủ điều kiện hưởng lương hưu nếu : T>=30 năm (nam), T>= 25 năm (nữ) ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng hoặc mức bình quân tiền lương, tiền công và thu nhập tháng đóng BHXH.

5.1.4. Thời điểm hưởng lương hưu:Người tham gia BHXH tự nguyện khi đủ điều kiện hưởng lương hưu thì

thời điểm hưởng lương hưu được tính kể từ tháng liền kề sau tháng tổ chức BHXH nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định từ người tham gia bảo BHXH tự nguyện.

5.1.5. Người tham gia BHXH tự nguyện: đang hưởng lương hưu hàng tháng được hưởng BHYT do quỹ BHXH tự nguyện bảo đảm.

Page 28: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)

5.1.3 Trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu:

Người đủ điều kiện hưởng lương hưu nếu : T>=30 năm (nam), T>= 25 năm (nữ) ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng hoặc mức bình quân tiền lương, tiền công và thu nhập tháng đóng BHXH.

5.1.4. Thời điểm hưởng lương hưu:Người tham gia BHXH tự nguyện khi đủ điều kiện hưởng lương hưu thì

thời điểm hưởng lương hưu được tính kể từ tháng liền kề sau tháng tổ chức BHXH nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định từ người tham gia bảo BHXH tự nguyện.

5.1.5. Người tham gia BHXH tự nguyện: đang hưởng lương hưu hàng tháng được hưởng BHYT do quỹ BHXH tự nguyện bảo đảm.

Page 29: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)5.1.7. BHXH một lần đối với người không đủ điều kiện hưởng lương hưu:a) Điều kiện hưởng:

Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi có dưới 15 năm đóng BHXH.

Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục đóng BHXH.

Ra nước ngoài để định cư.

Chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần (Trường hợp người vừa có thời gian tham gia BHXH bắt buộc vừa có thời gian tham gia BHXH tự nguyện thì có thêm điều kiện sau 12 tháng kể từ khi dừng đóng BHXH bắt buộc).

Page 30: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.1. Chế độ hưu trí (tiếp)5.1.7. BHXH một lần đối với người không đủ điều kiện hưởng lương hưu: b) Mức hưởng BHXH một lần:

Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm (đủ 12 tháng) tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng hoặc mức bình quân tiền lương, tiền công và thu nhập tháng đóng BHXH nêu tại tiết b điểm 5.1.2 khoản 5.1 trên (nếu có tháng lẻ thì làm tròn theo quy định).

Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng; mức tối đa bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Page 31: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuấtNgười tham gia BHXH tự nguyện khi chết thì thân nhân được hưởng chế độ tử

như sau:5.2.1. Trợ cấp mai táng:a. Đối tượng và điều kiện hưởng: Các đối tượng sau đây khi chết bị hoặc

Toà án tuyên bố là đã chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng:

- Người tham gia BHXH tự nguyện có ít nhất 05 năm đóng BHXH tự nguyện;- Người tham gia BHXH tự nguyện mà trước đó có thời gian đóng BHXH bắt

buộc;- Người đang hưởng lương hưu.

b. Mức trợ cấp mai táng: Mức trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương tối thiểu chung tại tháng đối tượng nêu trên chết hoặc Tòa án có quyết định tuyên bố là đã chết.

Page 32: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TẠI VIỆT NAM

5. CÁC CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN

5.2. Chế độ tử tuấtNgười tham gia BHXH tự nguyện khi chết thì thân nhân được hưởng chế độ tử

như sau:5.2.2. Trợ cấp tuất 1 lần:a. Đối tượng và điều kiện hưởng: Các đối tượng sau đây khi chết thì thân

nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần:

- Người đang đóng BHXH tự nguyện;

- Người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH tự nguyện;

- Người đang hưởng lương hưu.

Page 33: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuất5.2.2. Trợ cấp tuất 1 lần:b. Mức trợ cấp tuất một lần:Đối với thân nhân người đang đóng, người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH tự

nguyện: Có toàn bộ thời gian đóng BHXH tự nguyện (đủ 1 năm trở lên): Trợ cấp

mỗi năm (đủ 12 tháng) tính bằng 1,5 tháng mức BQTN đóng BHXH Nếu chưa đủ 1 năm: Mức trợ cấp tuất một lần bằng số tiền đã đóng, tối

đa chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. Vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc và đóng BHXH tự nguyện mà

không có thân nhân đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng: mỗi năm (đủ 12 tháng) tính bằng 1,5 tháng mức BQTLTC và TN tháng đóng BHXH (thấp nhất bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương, tiền công và thu nhập tháng đóng BHXH.

(trường hợp có thời gian đóng BHXH dưới 3 tháng thì chưa thuộc diện được tính mức hưởng trợ cấp tiền tuất một lần).

Page 34: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuất5.2.2. Trợ cấp tuất 1 lần:b. Mức trợ cấp tuất một lần:- Mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của người đang hưởng

lương hưu: Có toàn bộ thời gian đóng BHXH tự nguyện: Tính theo thời

gian đã hưởng lương hưu, nếu chết trong hai tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng; nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm một tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.

Trường hợp người đang hưởng lương hưu có thời gian đóng BHXH bắt buộc (không có thân nhân thuộc diện hưởng tiền tuất hàng tháng): thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần với cách tính hưởng như nêu trên, nhưng mức thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu đang hưởng trước khi chết.

Page 35: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuất5.2.3. Trợ cấp hàng thánga. Đối tượng: Người đã có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở

lên khi chết thì thân nhân sau được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng:

- Con chưa đủ 15 tuổi (bao gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp, con ngoài giá thú được pháp luật công nhận, con đẻ mà khi người chồng chết người vợ đang mang thai); con chưa đủ 18 tuổi nếu còn đi học; con từ đủ 15 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

- Vợ từ đủ 55 tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ 60 tuổi trở lên; vợ dưới 55 tuổi, chồng dưới 60 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không có thu nhập hoặc có thu nhập hàng tháng nhưng thấp hơn mức lương tối thiểu chung.

Page 36: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuất5.2.3. Trợ cấp hàng thánga. Đối tượng: Người đã có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở

lên khi chết thì thân nhân sau được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng:- Con chưa đủ 15 tuổi (bao gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp, con ngoài giá thú được pháp

luật công nhận, con đẻ mà khi người chồng chết người vợ đang mang thai); con chưa đủ 18 tuổi nếu còn đi học; con từ đủ 15 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

- Vợ đủ 55 tuổi hoặc chồng đủ 60 tuổi; vợ dưới 55 tuổi, chồng dưới 60 tuổi nếu bị SGKNLĐ>= 81% không có thu nhập hoặc có thu nhập thấp hơn mức lương tối thiểu chung.

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha vợ hoặc cha chồng, mẹ vợ hoặc mẹ chồng, người khác mà đối tượng này có trách nhiệm nuôi dưỡng nếu từ đủ 60 tuổi trở lên đối với nam, từ đủ 55 tuổi trở lên đối với nữ không có thu nhập hoặc có thu nhập hàng tháng thấp hơn mức lương tối thiểu chung; Cha đẻ, mẹ đẻ, cha vợ hoặc cha chồng, mẹ vợ hoặc mẹ chồng, người khác mà đối tượng này có trách nhiệm nuôi dưỡng nếu dưới 60 tuổi đối với nam, dưới 55 tuổi đối với nữ bị SGKNLĐ>= 81% không có thu nhập hoặc thu nhập hàng tháng thấp hơn mức lương tối thiểu chung.

Page 37: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

5. Các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện

5.2. Chế độ tử tuất5.2.3. Trợ cấp hàng tháng:

b. Mức trợ cấp tuất hàng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương tối thiểu chung. Trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hàng tháng bằng 70% mức lương tối thiểu chung.

c. Số thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng không quá 4 người đối với 1 người chết. Trường hợp có từ 2 người chết trở lên thì thân nhân của những người này được hưởng 2 lần mức trợ cấp hàng tháng.

d. Thời điểm thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng kể từ tháng liền kề sau tháng mà người tham gia BHXH tự nguyện chết.

Page 38: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.1. Những điểm tương đồng (Giống nhau)

+ Đều là một bộ phận tạo thành hệ thống chế độ chính sách BHXH hoàn chỉnh của Đảng và Nhà nước

+ Cùng một mục tiêu là bảo vệ che chắn, ổn định cuộc sống cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất nguồn thu nhập do khả năng lao động bị giảm hoặc mất; bằng nguồn trợ cấp từ quỹ BHXH, góp phần đảm bảo công bằng và an sinh xã hội.

+ Cùng thực hiện các chế độ BHXH, do Nhà nước ban hành, quản lý, bảo hộ và thực hiện.

+ Đảm bảo được nguyên tắc liên thông chính sách BHXH tự nguyện đã được quy định cơ bản giống như chính sách đối với BHXH bắt buộc về đóng BHXH (tỷ lệ % đóng BHXH; mức thu nhập tối thiểu và tối đa làm căn cứ đóng BHXH; điều chỉnh mức thu nhập đã đóng BHXH); về hưởng BHXH.

Page 39: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.2. Sự khác biệt:

+ Về hình thức tham gia BHXH: Một bên là tự nguyện, một bên là bắt buộc theo quy định của pháp luật.+ Về nguồn hình thành quỹ: nguồn hình thành quỹ BHXH bắt buộc do cả người sử dụng lao động và người lao động đóng có sự bảo hộ của nhà nước. Do đó nguồn quỹ tương đối lớn và ổn định, mức trợ cấp BHXH khá cao.+ Còn nguồn hình thành quỹ BHXH tự nguyện chủ yếu chỉ do người người lao động đóng góp mà những người lao động này thu nhập thường thấp và không ổn định nên quỹ ban đầu nhỏ bé và lâu dài, kém ổn định hơn.+ Phạm vi đối tượng tham gia khác nhau: phạm vi đối tượng tham gia loại hình BHXH tự nguyện nói chung là rất rộng, có thể bao hàm cả các đối tượng tham gia loại hình BHXH bắt buộc. Còn phạm vi đối tượng tham gia loại hình BHXH bắt buộc có mức độ hẹp hơn, được quy định theo pháp luật.

Page 40: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ nhất:

- Đảm bảo cho những người trong độ tuổi trung niên (40-45 tuổi) tham gia BHXH đủ thời gian tối thiểu đóng BHXH được hưởng chế độ hưu trí (20 năm).

- Tạo điều kiện cho những người lao động tham gia BHXH bắt buộc khi hết tuổi lao động (nam 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi) nghỉ việc nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không nhiều (không quá 5 năm) mới đủ để hưởng chế độ hưu trí hàng tháng.

Page 41: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ hai:

Quá trình tham gia thực hiện BHXH tự nguyện chỉ gồm có người tham gia BHXH và tổ chức BHXH, nên người tham gia BHXH tự nguyện hoặc thân nhân phải trực tiếp thực hiện:

- Việc đóng BHXH cho cơ quan BHXH với mức đóng theo quy định;

- Lập thủ tục tham gia BHXH và tự quản lý sổ BHXH, hóa đơn nộp BHXH trong suốt quá trình tham gia BHXH;

- Lập thủ tục hưởng chế độ BHXH khi đủ điều kiện theo quy định.

Page 42: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ ba:

Tùy thuộc vào khả năng kinh tế và thu nhập trong từng thời gian (nhất là những sản phẩm thu hoạch theo thời vụ) của từng người, BHXH tự nguyện quy định người tham gia được lựa chọn và thay đổi:

- Mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH với mức thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung, sau đó cứ mỗi mức tiếp theo tăng thêm 50.000đ và mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH cao nhất bằng 20 lần mức lương tối thiểu chung;

- Phương thức đóng BHXH theo hàng tháng, hàng quý hoặc 6 tháng một lần.

- Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện được tạm dừng đóng BHXH tự nguyện mà không cần nêu lý do.

Page 43: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ ba: Để đảm bảo mối tương quan trong tham gia BHXH với nguyên tắc liên thông giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, chế độ hưu trí và tử tuất được quy định cụ thể cho phù hợp:

a) Đối với người có toàn bộ thời gian tham gia BHXH tự nguyện:

- Về chế độ hưu trí: Tuổi nghỉ hưu phải đủ 60 tuổi (nam), đủ 55 tuổi (nữ) trở lên (không có quy định nghỉ hưu trước tuổi).Lương hưu nếu thấp hơn tiền lương tối thiểu chung thì không bù cho bằng tiền lương tối thiểu chung.

Page 44: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ tư: (tiếp)

- Về chế độ tử tuất: Người đang đóng và bảo lưu thời gian đóng BHXH chết, khi đã đóng BHXH từ đủ 5 năm trở lên thì thân nhân mới được hưởng trợ cấp mai táng;

- Người đang đóng và bảo lưu thời gian đóng BHXH, người đang hưởng lương hưu chết thì thân nhân chỉ được hưởng trợ cấp tuất 1 lần theo quy định (đối với trường hợp đóng BHXH dưới 01 năm thì được hưởng bằng số tiền đã đóng BHXH nhưng không cao hơn mức 1,5 tháng bình quân tiền đóng BHXH;

- Đối với người đang hưởng lương hưu chết, nếu trừ thời gian đã hưởng lương hưu theo quy định mà hết thời gian được hưởng trợ cấp tuất thì không còn tiền trợ cấp tuất 1 lần).

- Mức lương tháng tính lương hưu, trợ cấp tuất là mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH của cả quá trình tham gia.

Page 45: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ tư: (tiếp)b) Đối với người tham gia BHXH tự nguyện mà trước đó có thời gian đóng BHXH bắt buộc:

- Về chế độ hưu trí:

Trường hợp đã có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên thì điều kiện hưởng chế độ hưu trí hàng tháng được thực hiện như đối với người đang tham gia BHXH bắt buộc.Lương hưu nếu thấp hơn tiền lương tối thiểu chung thì được bù cho bằng tiền lương tối thiểu chung. Trường hợp đã đóng BHXH bắt buộc dưới 20 năm thì chế độ hưu trí thực hiện như đối với người có toàn bộ thời gian tham gia BHXH tự nguyện.

Page 46: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ tư: (tiếp)

- Về chế độ tử tuất: Đối với người đã có đủ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên (kể cả người đang hưởng lương hưu) chết, thì nhân ngoài hưởng trợ cấp mai táng còn được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nếu có đủ điều kiện theo quy định và mức hưởng như quy định đối với BHXH bắt buộc. Người có dưới 15 năm đóng BHXH bắt buộc (kể cả người đang hưởng lương hưu) chết hoặc người có đủ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên chết mà không có thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng, thì thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất một lần theo quy định như đối với BHXH bắt buộc.

- Mức tiền lương, tiền công và thu nhập tháng làm căn cứ tính hưởng BHXH là mức bình quân tháng tính theo thời gian đóng BHXH của 2 loại hình bắt buộc và tự nguyện.

Page 47: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bảo hiểm xã hội tự nguyện tại việt nam

6. Phân biệt giữa bhxh tự nguyện và bhxh bắt buộc

6.3. Sự khác biệt về nội dung:

Thứ năm: Về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng BHXH:

- Người tham gia BHXH tự nguyện khi đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí, ngoài sổ BHXH phải lập tờ khai cá nhân (có xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú);

- Người tham gia BHXH hoặc thân nhân trực tiếp nộp và nhận hồ sơ hưởng lương hưu, trợ cấp tử tuất tại BHXH cấp huyện nơi đang đóng BHXH hoặc nơi cư trú (đối với trường hợp bảo lưu) hoặc nơi chi trả lương hưu.

- Thời hạn giải quyết chế độ BHXH đối với người tham gia BHXH tự nguyện là 20 ngày đối với hồ sơ hưởng hưu trí hàng tháng, 10 ngày đối với hồ sơ hưởng trợ cấp BHXH 1 lần và trợ cấp tử tuất./.

Page 48: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Một số mô hình bhxh tự nguyện trên thế giới

1. Mô hình bhxh tự nguyện tại đức

1.1 Mô hình Bismarck: là mô hình BHXH xuất hiện đầu tiên ở Đức và có ảnh hưởng rất rộng lớn đến hệ thống BHXH ở các nước Châu Âu.

Nguồn chi trả BHXH chủ yếu từ sự đóng góp BHXH. Ngoài trợ cấp gia đình được chi trả lấy từ Ngân sách Nhà nước, các khoản trợ cấp khác được chi trả từ khoản đóng phí BHXH. Khoản đóng góp này do người lao động và người chủ sử dụng lao động đóng góp.

1.2 Các chế độ của BHXH tự nguyện:

Bảo hiểm ốm đau và thai sản tự nguyện:

- Mức phí: NSDLĐ và NLĐ đều phải tham gia đóng góp, mức phí đóng góp là như nhau. Người lao động có quyền lựa chọn chế độ bảo hiểm ốm đau bổ sung và hãng bảo hiểm

- Chế độ trợ cấp:

Bằng hiện vật: Tự do chọn thầy thuốc, tự chọn cơ sở khám chữa bệnh

Bằng tiền: NSDLĐ trả trong 6 tuần, sau đó Quỹ BH ốm đau trả.

Page 49: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Một số mô hình bhxh tự nguyện trên thế giới

1. Mô hình bhxh tự nguyện tại đứcBảo hiểm hưu trí: Bảo hiểm hưu trí đối với người lao động của Cộng hoà liên bang

Đức được thực hiện thông qua 3 hệ thống:

- Hệ thống bảo hiểm hưu trí bắt buộc của Nhà nước liên bang. đây là hệ thống chủ yếu nhất, thực hiện bảo hiểm hưu trí bắt buộc đối với 80 % tổng số lao động làm công ăn lương trong cả nước.

- Hệ thống thứ 2 là, hệ thống bảo hiểm hưu trí doanh nghiệp, thực hiện bảo hiểm hưu trí đối với những người lao động làm việc trong các doanh nghiệp.

- Hệ thống thứ 3 là, hệ thống bảo hiểm hưu trí tư nhân, thực hiện bảo hiểm hưu trí tự nguyện cho mọi người lao động (kể cả lao động đã tham gia hệ thống bảo hiểm hưu trí bắt buộc của Nhà nước)

Page 50: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Một số mô hình bhxh tự nguyện trên thế giới

1. Mô hình bhxh tự nguyện tại đứcBảo hiểm hưu trí: - Đối tượng: Tất cả công dân thường trú tại Đức từ đủ 16 tuổi trở lên không

thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. - Phí tham gia bảo hiểm:

Đối với bảo hiểm tuổi già và tàn tật Phí bảo hiểm tuổi già và tàn tật do người lao động và người sử dụng lao động đóng góp. Mức phí đóng góp là như nhau. Mức phí này thay đổi hàng năm (thông thường là vào tháng 7). Nó được tính theo nguyên tắc là toạ thu và toạ chi.Đối với hưu trí bổ sung:Hưu trí bổ sung thì chỉ do người lao động đóng góp vào tài khoản cá nhân và Nhà nước sẽ hỗ trợ. Nếu không tham gia vào chế độ bảo hiểm hưu trí tư nhân tự nguyện thì cũng không được Nhà nước hỗ trợ.

- Phương thức tham gia:Người tham gia hệ thống phòng xa tuổi già tư nhân sẽ đóng tiền tiết kiệm vào hệ thống tiết kiệm của ngân hàng; một quỹ đầu tư hay một quỹ bảo hiểm.

Page 51: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Một số mô hình bhxh tự nguyện trên thế giới

2. Mô hình bhxh tự nguyện tại trung quốc2.1Chương trình bảo hiểm hưu trí bổ sung:

- Được Chính phủ Trung Quốc thực hiện từ năm 1991, đó là một hình thức bảo hiểm tự nguyện được bổ sung trong chế độ BHXH bắt buộc nhằm đảm bảo cho người nghỉ hưu có mức hưởng trợ cấp cao hơn. Chương trình hưu trí bổ sung này hoạt động dựa trên 2 nguyên tắc cơ bản đó là:

Thứ nhất, phải có tài khoản cá nhân .Thứ hai, quản lý quỹ theo định hướng cơ chế kinh tế thị trường. - Đối tượng tham gia: Hoàn toàn là những người đã tham gia BHXH BB .

- Mức đóng góp: Tự nguyện theo sự thỏa thuận của người sử dụng lao động và tổ chức công đoàn của doanh nghiệp.

- Mức hưởng: Khi về hưu dựa trên cơ sở mức đóng được thể hiện bằng số tiền trong tài khoản do doanh nghiệp và người lao động đóng góp .

- Hình thức hưởng: Người lao động có thể nhận một lần hoặc hàng tháng tuỳ theo yêu cầu của mỗi cá nhân.

- Tổ chức thực hiện: Quỹ chung do cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh thực hiện.

Page 52: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Một số mô hình bhxh tự nguyện trên thế giới

2. Mô hình bhxh tự nguyện tại trung quốc2.2Chương trình bảo hiểm tự nguyện ở Nông thôn:

- Được thực hiện như một chương trình tiết kiệm cá nhân, trong đó mức đóng hay tỷ lệ đóng do người lao động tự chọn. - Đối tượng tham gia: Là những lao động làm việc trong các hợp tác xã ở khu vực nông thôn.- Cơ chế đóng, hưởng:+ Mức đóng quỹ: mức đóng hay tỷ lệ đóng quỹ là tự nguyện, HTX và người lao động có thể đóng cùng một mức, nhưng cũng có thể đóng với mức khác nhau, tuỳ thuộc vào điều kiện của từng hợp tác xác và người lao động.

+ Phương thức đóng: Việc đóng của người lao động là tự nguyện, không hạn chế tuổi tác, có thể đóng nhiều lần và cúng có thể được đóng một lần, điều đó hoàn toàn tuỳ thuộc vào điều kiện và hoàn cảnh riêng của người lao động.

+ Mức hưởng và phương thức hưởng: Mức hưởng BHXH hàng tháng của người nghỉ hưu được xác định trên cơ sở lấy tổng số tiền trên tài khoản cá nhân chia ra 216 tháng (18 năm). Nếu đóng quỹ ít người lao động thường xin nhận lại một lần với toán bộ số tiền có trong tài khoản.

Page 53: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ nhất: Xây dựng chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện

- Chính sách BHXH tự nguyện chủ yếu hướng tới đối tượng là người lao động làm việc ở khu vực phi chính thức,=> có thu nhập thấp và không ổn định.

- Để đạt mục tiêu bao phủ được đến nhiều người dân nhất thì nhất thiết việc quy định căn cứ để tính mức đóng góp tối thiểu vào quỹ BHXH tự nguyện phải ở mức thu nhập tối thiểu của người lao động mà không thể chỉ căn cứ vào mức lương lương tối thiểu tại mỗi thời điểm. (Mức thu nhập thường thấp hơn lương tối thiểu chung)- Điều kiện tiên quyết và trực tiếp của BHXH cho đối tượng này đủ năng lực tài chính để đóng BHXH => Phải đánh giá tổng thể tình hình đang hoạt động hiện nay và trong tương lai, từ đó mới có cơ sở đề xuất chủ trương thực hiện BHXH cho đối tượng này. - Về nguyên tắc, có thể cho phép Nhà nước quy định mức đóng và hưởng cũng như các chế độ BHXH riêng cho đối tượng tham gia BHXH thuộc khu vực phi chính thức với mức thấp hơn khu vực chính thức (BHXH bắt buộc) để tạo điều kiện mở rộng dần độ bao phủ.

Page 54: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ hai: Trong thời gian đầu triển khai, hệ thống BHXH tự nguyện rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước.(thể hiện đầu tiên ở việc kết nối các cơ quan hữu quan có liên quan để tổ chức công tác tuyên truyền, vận động)

Không cần

Không hiểu

Quá đắt

Không tin

tưởng

Không có

thông tin

Không có BH

Khác Cộng

1, Nghèo 42,5 9,5 22,9 0,6 21,7 0,0 2,7 100,0

2, Cận nghèo 55,7 8,5 19,9 0,7 11,6 1,2 2,5 100,0

3, Trung bình 62,5 6,8 13,5 0,8 11,2 0,0 5,2 100,0

4, Khá giả 63,0 4,7 14,5 1,5 9,4 1,0 6,0 100,0

5, Giàu 66,7 3,1 11,1 1,7 12,6 0,9 3,9 100,0

Những nguyên nhân không tham gia BHXH theo nhóm thu nhập

Page 55: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ ba: Xây dựng hệ thống BHXH tự nguyện phải gắn với phát triển kinh tế

- Phát triển kinh tế nói chung tạo tiền đề cho việc nâng cao thu nhập của người lao động nói chung, người lao động trong khu vực phi chính thức nói riêng.

- Khả năng tham gia BHXH tự nguyện phụ thuộc chủ yếu vào thu nhập của người lao động khu vực phi chính thức.

- Thu nhập không ổn định và thấp là trở ngại lớn nhất trong việc quyết định lựa chọn của người lao động tham gia vào một loại hình BHXH nào đó. - Nhu cầu tham gia BHXH là rất lớn và chính đáng, song khả năng đáp ứng nhu cầu của người lao động lại rất hạn chế do nguồn thu nhập không ổn định và thấp

Page 56: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ tư: Về tổ chức bộ máy

- Vì theo Luật Bảo hiểm xã hội, nội dung BHXH tự nguyện chỉ triển khai 02 chế độ đó là hưu trí và tử tuất, đồng thời 02 chế độ này có rất nhiều điểm chung với chế độ hưu trí và tử tuất đối với loại hình BHXH bắt buộc.

về mặt kỹ thuật tính toán cũng như tổ chức thực hiện thu – chi có sự tương đồng

rất cao giữa hai hệ thống bắt buộc và tự nguyện

- Hiện nay ngành Bảo hiểm xã hội có một hệ thống tổ chức quản lý 03 cấp khá hoàn chỉnh. Vì vậy để giảm chi phí trong quá trình tổ chức thực hiện, khi triển khai nội dung BHXH tự nguyện, nên giao cho cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức thực hiện thu, chi 02 chế độ.

Khi khối lượng công việc tăng cho nên chính phủ cần có kế hoạch tăng số cán bộ và nguồn kinh phí phục vụ cho quá trình tổ chức thực hiện

Page 57: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ năm: Phải coi BHXH tự nguyện thực sự là một dịch vụ

- Cần có sự linh hoạt trong quan hệ đóng góp, khi người lao động có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện, thay vì họ phải tìm đến cơ quan BHXH để tìm hiểu thông tin, cách thức đóng góp thì cán bộ BHXH cần chủ động tiếp xúc cộng đồng dân cư để có thông tin từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động trong việc tham gia đóng góp.

- Cần có sự linh hoạt trong việc cung cấp thông tin, chi trả BHXH cho người lao động khi có phát sinh quyền lợi BHXH

- Người lao động tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là lao động khu vực phi chính thức cho nên việc di chuyển lao động giữa các vùng miền, các địa phương diễn ra rất thường xuyên và phổ biến, vì vậy hệ thống BHXH tự nguyện cần có sự ứng dụng công nghệ thông tin rất cao trong toàn hệ thống nhằm nối mạng cập nhật thông tin về nhân thân của người lao động kịp thời và nhanh chóng nhất nhằm tạo điều kiện cho họ được thụ hưởng quyền lợi kịp thời và nhanh chóng, thuận tiện.

Page 58: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Bài học kinh nghiệm rút ra đối với việt nam

Bài học thứ sáu: Cần có lộ trình rõ ràng trong việc triển khai đầy đủ các chế độ BHXH dành cho người tham gia.

- BHXH tự nguyện mới chỉ triển khai 02 chế độ đó là tử tuất và hưu trí. Trong thời gian đầu vì đây là một nội dung hoàn toàn mới ở Việt Nam, do chưa có kinh nghiệm quản lý cho nên việc mới triển khai 02/05 chế độ là hoàn toàn phù hợp.

- Bởi vì đối với lao động làm việc trong khu vực phi chính thức, luôn luôn tồn tại nguy cơ cao xảy ra rủi ro trong quá trình lao động.

=>Trên 10 năm sau khi đã triển khai và rút kinh nghiệm trong việc tổ chức thực hiện, BHXH tự nguyện nên triển khai tiếp tục 03 chế độ BHXH còn lại: Ốm đau, thai sản và đặc biệt là tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp.

Page 59: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Nhóm giảI pháp

1. Giải pháp về tài chính của BHXH tự nguyện đối với lao động khu vực phi chính thức

2. Tạo mọi điều kiện để người lao động khu vực phi chính thức có thể tiếp cận thuận lợi và dễ dàng tham gia BHXH tự nguyện

3. Phối hợp chương trình BHXH tự nguyện với các chương trình mục tiêu khác (Chương trình Việc làm, Chương trình Giảm nghèo, Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi, bãi ngang ven biển…)

4. Hình thành hệ thống tổ chức chuyên quản lý thu – chi BHXH tự nguyện

5. Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của người lao động khu vực phi chính thức về BHXH tự nguyện

Page 60: Baigiang bao hiem xh tu nguyen

Thank you!