Bai-tập-hoa-học-vo-cơ-Nguyễn-Đức-Vận

Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn

Nguyen Huu Hieu – Dai hoc Hai Phong

27/05/2010 1

S¸ch ®¹i häc s− ph¹m

pgs. NguyÔn ®øc vËn

Bµi tËp hãa häc v« c¬

Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 1983 �



27/05/2010 2

môc lôcmôc lôcmôc lôcmôc lôc

PhÇn I – C©u hái vµ bµi tËp §1. KhÝ tr¬ ..................................................................................................... §2. Hidro ....................................................................................................... §3. C¸c Halogen ........................................................................................... §4. Oxi .......................................................................................................... §5. L−u huúnh- Ph©n nhãm Selen §6. Nit¬- Phot pho ......................................................................................... §7.Ph©n nhãm Asen ...................................................................................... §8. Cacbon-Silic ............................................................................................ §9. TÝnh chÊt cña kim lo¹i. ............................................................................ §10. Kim lo¹i kiÒm ....................................................................................... §11. Kim lo¹i kiÒm thæ ................................................................................. §12. Nh«m .................................................................................................... §13. Gecmani – ThiÕc – Ch× .................................................................... §14. §ång – B¹c – Vµng........................................................................... §15. KÏm – Cadimi – Thñy ng©n ............................................................. §16. Crom – Mangan – S¾t ................................................................................................................................

PhÇn II – H−íng dÉn tr¶ lêi



27/05/2010 3

PhÇn I: C©u hái vµ bµi tËp

§1. KhÝ tr¬ (He - Ne - Ar - Kr - Xe)

1. Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cña khÝ tr¬ ? (CÊu tróc electron, b¸n kÝnh nguyªn tö, n¨ng l−îng Ion hãa). NhËn xÐt vµ cho kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng ph¶n øng cña çc nguyªn tè ®ã.

2. NhiÖt ®é nãng ch¶y cña çc khÝ tr¬ cã çc gi¸ trÞ sau : He Ne Ar Kr Xe Rn Tnc(

o C): -272 -249 -189 -157 -112 -71 Gi¶i thÝch sù thay ®æi nhiÖt ®é nãng ch¶y trong d·y tõ Heli ®Õn Radon.

3. ThÓ Ion hãa thø nhÊt cña çc khÝ tr¬ cã çc gi¸ trÞ sau: He Ne Ar Kr Xe Rn I(e V): 24.6 21.6 15.3 14.0 12.1 10.7 H·y gi¶i thÝch t¹i sao khi nguyªn tö t¨ng th× thÕ Ion hãa gi¶m?

4. H·y tr×nh bµy çc ®Æc tÝnh cña Heli ? (nhiÖt ®é s«i, khèi l−îng riªng, ®é tan ®é dÉn ®iÖn).Tõ ®ã cho biÕt nh÷ng øng dông quan träng cña Heli ?

5. Møc oxi hãa ®Æc tr−ng cña Kripton, Xenon vµ Radon ? T¹i sao çc møc ®é l¹i kh«ng ®Æc tr−ng ®èi víi çc khÝ tr¬ cßn l¹i ? Tõ nhËn xÐt trªn h·y gi¶i thÝch ho¹t tÝnh hãa häc cña çc khÝ tr¬? Nªu vÝ dô ®Ó minh häa.

6. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh çc Hidrat cña khÝ tr¬ d¹ng X.6H2O (X=Ar, Kr, Xe). Çc Hidrat ®ã cã ph¶i lµ hîp chÊt hãa häc kh«ng ?

7. Ng−êi ta ®· kÕt luËn r»ng: çc khÝ tr¬ kh«ng cã tÝnh tr¬ tuyÖt ®èi, trõ Heli vµ Neon, cßn l¹i lµ nh÷ng chÊt cã ho¹t tÝnh hãa häc, nguyªn tö l−îng cµng t¨ng ho¹t tÝnh cµng cao. Çc hîp chÊt cña Kripton, Xenon ®Òu lµ nh÷ng chÊt oxi hãa, çc hîp chÊt ë hãa trÞ cao cã tÝnh oxi hãa m¹nh vµ cã tÝnh axit. H·y t×m dÉn chøng ®Ó chøng minh kÕt luËn trªn vµ gi¶i thÝch.

8. T¹i sao nguyªn tö Xenon kh«ng t¹o ra ph©n tö Xe2 mÆc dï cã kh¶ n¨ng t¹o ra liªn kÕt hãa häc víi nguyªn tö Flo hoÆc Oxi. ?

9. T¹i sao nguyªn tö Clo Ýt cã kh¶ n¨ng t¹o ra hîp chÊt hãa häc víi Xenon trong khi ®ã Flo l¹i t¹o ra dÔ dµng h¬n ?

10. §é bÒn víi nhiÖt ®é thay ®æi nh− thÕ nµo trong d·y KrF4 , XeF4 vµ RnF4? 11. ViÕt ph−¬ng tr×nh çc ph¶n øng sau:

XeF4 + KI → XeF4 + KI → XeF4 + H2 →

XeF4 + Na →



27/05/2010 4

§ 2.HI§RO (H)

12. a) §Æc ®iÓm nguyªn tö cña çc ®ång vÞ cña Hidro. b) TÝnh chÊt vËt lÝ quan träng cña Hidro nhÑ vµ øng dông cña nh÷ng chÊt ®ã? c) T¹i sao Hidro nhÑ l¹i cã ®é khuÕch t¸n lín?

13. Hidro nhÑ h¬n hay nÆng h¬n kh«ng khÝ bao nhiªu lÇn? Cã thÓ chuyÓn Hidro tõ cèc nµy sang cèc kh¸c ®−îc kh«ng?

14. a) Trong hai khuynh h−íng ph¶n øng (oxi hãa _khö) cña Hidro th× khuynh h−íng nµo ®iÓn h×nh nhÊt? t¹i sao? b)Khi t¹o ra çc chÊt d−íi ®©y ph¶n øng thuéc vÒ khuynh h−íng nµo? Hidro clorua; n−íc; amoniac; silan; metan; canxi hi®rua; natri hi®rua. Liªn kÕt trong çc hîp chÊt ®ã thuéc kiÓu liªn kÕt nµo?

15. a) TÝnh chÊt hãa häc quan träng cña Hidro? T¹i sao ë nhiÖt ®é th−êng Hidro kÐm ho¹t ®éng vÒ mÆt hãa häc? b) Nh÷ng nguyªn tè nµo cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi Hidro ë nhiÖt ®é phßng?

16. Trong c«ng nghiÖp Hidro ®−îc ®iÒu chÕ b»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo vµ ®−îc dïng ®Ó lµm g×? Nguyªn t¾c chung cña çc ph−¬ng ph¸p ®ã?

17. Trong qu¸ tr×nh luyÖn than cèc b»ng ph−¬ng ph¸p ch−ng kh« than ®¸ ng−êi ta thu ®−îc hçn hîp khÝ lß cèc gåm 50% N2, 25%CH4, 10% H2, 5% CO, 5% CO2 vµ 5% Hidro cacbon. B»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ t¸ch ®−îc Hidro ra khái hçn hîp ®ã? Ph−¬ng ph¸p t¸ch ®ã dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nµo?

18. a) øng dông cña Hidro míi sinh? b) T¹i sao Hidro míi sinh l¹i cã ho¹t tÝnh hãa häc cao h¬n Hidro ph©n tö? LÊy vÝ dô minh häa?

19. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho khÝ Hidro t¸cdông víi çc chÊt sau: Cl2 ,O2, N2, CO ,CuO. Nªu râ çc ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ øng dông çc ph¶n øng ®ã trong thùc tÕ.

20. a) T¹i sao khi ®iÒu chÕ khÝ Hidro b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n n−íc l¹i ph¶i cho thªm dung dÞch NaOH hoÆc H2SO4? b) Cã thÓ thay NaOH b»ng KOH, HNO3, Na2SO4 ,CuSO4, CuCl2 ®−îc kh«ng? LÝ do?

21. a) Cã thÓ dïng b×nh chøa khÝ (Gazomet) ®Ó chøa khÝ Hidro nh− khÝ Oxi ®−îc kh«ng? T¹i sao? b) Nh÷ng khÝ cã ®Æc tÝnh nh− thÕ nµo cã thÓ tÝch tr÷ trong b×nh chøa khÝ?

22. a) Trong phßng thÝ nghiÖm, Hidro ®−îc ®iÒu chÕ b»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo? Ph−¬ng ph¸p nµo lµ chñ yÕu? b) T¹i sao khi ®iÒu chÕ Hidro b»ng çch cho Zn tinh khiÕt t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng l¹i ph¶i thªm mét Ýt dung dÞch CuSO4.

23. Lµm thÕ nµo ®Ó thu ®−îc khÝ Hidro tinh khiÕt vµ kh« khi ®iÒu chÕ khÝ ®ã b»ng çch cho kÏm kim lo¹i t¸c dông víi HCl trong b×nh kÝp?

24. Trong thµnh phÇn çc hîp chÊt hãa häc, Hidro n»m ë d¹ng Ion nµo? Ion H+ tån t¹i trong ®iÒu kiÖn nµo?

25. T¹i sao khÝ Hidro rÊt khã hßa tan trong n−íc hoÆc trong çc dung m«i h÷u c¬?

26. CÊu t¹o cña Ion Hidroxoni? trong ®iÒu kiÖn nµo t¹o ra Ion ®ã



27/05/2010 5

27. T¹i sao trong çc nguyªn tè nhãm I chØ cã Hidro t¹o ra ®¬n chÊt d¹ng khÝ ë nhiÖt ®é phßng?

28. Liªn kÕt Hidro lµ g×? Nh÷ng chÊt nh− thÕ nµo t¹o ra liªn kÕt Hidro? 29. Dùa trªn nh÷ng c¬ së thùc tÕ nµo ®Ó nãi r»ng Hi®rua cña kim lo¹i kiÒm lµ

nh÷ng hîp chÊt "muèi"? 30. a) Nh÷ng nguyªn tè nµo h×nh thµnh çc Hi®rua Ion vµ Hi®rua céng hãa trÞ?

b) B¶n chÊt cña çc lo¹i Hi®rua ®ã? 31. B»ng nh÷ng dÉn chøng nµo ®Ó kÕt luËn r»ng liªn kÕt trong çc Hi®rua cña

çc kim lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ cã b¶n chÊt Ion? 32. Gãc hãa trÞ trong ph©n tö Hi®rua vµ Florua cña mét sè nguyªn tè thuéc chu

k× II cã çc gi¸ trÞ sau: X-C-X X-N-X X-O-X C2H4 120o NH3 107o H2O 104,5o C2F2 114o NF3 102o F2O 101,5o

H·y gi¶i thÝch sù gi¶m gãc hãa trÞ tõ hi®rua ®Õn florua? 33. H·y nªu nhËn xÐt chung vÒ sù biÕn thiªn tÝnh khö, tÝnh bÒn, tÝnh axit cña

hi®rua céng hãa trÞ trong chu k× vµ trong ph©n nhãm trong hÖ thèng tuÇn hoµn.

34. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n tÝnh axit t¨ng trong d·y : NH3 – H2O – HF vµ tõ HF ®Õn HI?

35. H·y gi¶i thÝch t¹i sao b¸n kÝnh cña Ion Cl- lµ 1,81 Ǻ nh−ng kho¶ng çch gi÷a nh©n hidro vµ nh©n nguyªn tö Clo trong ph©n tö HCl chØ b»ng 1,28 Ǻ?

§ 3. Çc Halogen

(F, Cl, Br, I, At) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cÊu tróc nguyªn tö cña halogen. (b¸n kÝnh nguyªn tö, cÊu tróc electron n¨ng l−îng Ion hãa, ¸i lùc electron). tõ ®Æc ®iÓm ®ã h·y cho biÕt trong hai khuynh h−íng ph¶n øng (oxi hãa – khö) cña çc halogen th× khuynh h−íng nµo lµ chñ yÕu?

36. Dùa vµo thuyÕt liªn kÕt hãa trÞ h·y cho biÕt: a) Møc oxi hãa ®Æc tr−ng cña çc halogen. b) T¹i sao ph¶n cña çc halogen ®Òu cÊu t¹o tõ hai nguyªn tö?

37. T¹i sao Flo kh«ng thÓ xuÊt hiÖn møc oxi hãa d−¬ng trong çc hîp chÊt hãa häc? T¹i sao víi Clo, Brom, Iot th× møc oxi hãa ch½n kh«ng ph¶i lµ møc ®Æc tr−ng?

38. N¨ng l−îng liªn kÕt X-X (Kcal/mol) cña çc halogen cã gi¸ trÞ sau: F2 Cl2 Br2 I2 (Kcal/mol) 38 59 46 35 H·y gi¶i thÝch T¹i sao tõ F2 ®Õn Cl2 n¨ng l−îng liªn kÕt t¨ng, nh−ng Cl2 ®Õn I2 n¨ng l−îng liªn kÕt gi¶m?

39. Ph¶n øng ph©n hñy ph©n hñy ph©n tö thµnh nguyªn tö X2 → 2X cña çc halogen ë çc nhiÖt ®é sau: F2 Cl2 Br2 I2

(oC) 450 800 600 400 H·y gi¶i thÝch sù thay ®æi ®é bÒn nhiÖt cña çc ph©n tö halogen.



27/05/2010 6

40. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc halogen cã çc gi¸ trÞ sau: F2 Cl2 Br2 I2

Tnc(o C): - 223 -101 -7,2 113,5

Ts(o C): -187 -34,1 38,2 184,5

NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch? 41.a) T¹i sao çc halogen kh«ng tan trong n−íc nh−ng tan trong benzen?

b) T¹i sao Iot tan Ýt trong n−íc nh−ng l¹i tan trong dung dÞch kali io®ua? 42. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh çc tinh thÓ hi®rat Cl2.8H2O. hidr¸t ®ã cã

ph¶i lµ chÊt hãa häc kh«ng? 43. H·y so s¸nh çc ®¹i l−îng: ¸i lùc Electron, n¨ng l−îng liªn kÕt, n¨ng l−îng

h®rat hãa, thÕ tiªu chuÈn cña Clo vµ Flo tõ ®ã gi¶i thÝch: a) T¹i sao kh¶ n¨ng ph¶n øng cña Flo l¹i lín h¬n Clo? b) T¹i sao trong dung dÞch n−íc Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Clo

44. LÊy vÝ dô ®Ó chøng minh r»ng theo chiÒu t¨ng sè thø tù nguyªn tö cña çc halogen th× tÝnh d−¬ng ®iÖn l¹i t¨ng?

45. B»ng ph¶n øng víi hidro h·y chøng minh r»ng tÝnh oxi hãa cña çc halogen gi¶m dÇn tõ Flo ®Õn Iot.

46.a) Tr×nh bµy çc ph¶n øng khi cho çc halogen t¸c dông víi n−íc. b) Flo cã kh¶ n¨ng oxi hãa n−íc gi¶i phãng oxi hãa , çc halogen kh¸c cã tÝnh chÊt nµy kh«ng? Gi¶i thÝch.

47.a) T¹i sao khi cho çc halogen t¸c dông víi kim lo¹i l¹i t¹o ra nh÷ng hîp chÊt øng víi sè oxi hãa tèi ®a cña çc kim lo¹i ®ã? LÊy vÝ dô ®Ó minh häa. b) T¹i sao Flo lµ chÊt oxi hãa m¹nh nh−ng Cu, Fe, Ni, Mg kh«ng bÞ Flo ¨n mßn?

48.a) T×m dÉn chøng ®Ó chøng minh r»ng theo chiÒu t¨ng sè thø tù nguyªn tö trong nhãm halogen th× tÝnh khö t¨ng. b) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu hiÖn t−îng khi cho khÝ clo tõ tõ ®i qua dung dich gåm Kali bromua vµ Kali iot®ua ?

49. Çc ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ halogen trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. a) Çc ph−¬ng ph¸p ®ã dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nµo? b) DiÒu kiÖn cô thÓ cña ph¶n øng? c) Ph¹m vi øng dông cña mçi ph−¬ng ph¸p?

50.a) B»ng çch nµo cã thÓ thu ®−îc Flo tõ HF? b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ Flo b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch n−íc cã chøa ion Florua? c) Flo lµ chÊt oxi hãa m¹nh nh−ng t¹i sao khi ®iÒu chÕ Flo b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n th× thïng ®iÖn ph©n vµ cùc ©m l¹i lµm b»ng ®ång hoÆc b»ng thÐp?

51. Trong phßng thÝ nghiÖm ng−êi ta ®iÒu chÕ Clo b»ng ph−¬ng ph¸p cho KMnO4 t¸c dông víi HCl . a) T¹i sao kh«ng thÓ dïng ph−¬ng ph¸p ®ã ®Ó ®iÒu chÕ Flo ? b) Cã thÓ ®iÒu chÕ Brom vµ Iot b»ng ph−¬ng ph¸p ®ã ®−îc kh«ng? c) Cã thÓ thay KMnO4 b»ng MnO2 HoÆc K2Cr2O7 ®−îc kh«ng?

52. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc hidro halogenua thay ®æi nh− thÕ nµo? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.



27/05/2010 7

53. §é bÒn ®èi víi nhiÖt tõ HF ®Õn HI thay ®æi nh− thÕ nµo? Cã phï hîp víi sù thay ®æi nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i kh«ng?

54.a) Hçn hîp ®¼ng phÝ (hay hçn hîp ®ång s«i) lµ g×? b) T¹i sao çc hidro halogenua l¹i hay bèc khãi trong kh«ng khÝ Èm? c) T¹i sao dung dÞch HCl nång ®é lín h¬n 20% l¹i cã hiÖn t−îng bèc khãi trong kh«ng khÝ, nh−ng dung dÞch cã nång ®é bÐ h¬n 20% l¹i kh«ng cã hiÖn t−îng ®ã?

55. B»ng çch nµo cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh hµm l−îng phÇn tr¨m cña HCl trong dung dÞch khi ®· biÕt khèi l−îng riªng cña dung dÞch ? a) H·y tÝnh hµm l−îng % cña HCl trong çc dung dÞch cã khèi l−îng riªng (g/cm3):1,025; 1,050; 1,08; 1,135; 1,195. b) H·y tÝnh gÇn ®óng khèi l−îng riªng (g/cm3) cña çc dung dÞch HCl khi hµm l−îng HCl lµ: 12%, 20%, 30%, 32,5%.

56.a) T¹i sao axit HF l¹i lµ axit yÕu trong ®ã çc axit HX cña çc halogen cßn l¹i lµ axit m¹nh? b) T¹i sao axit HF l¹i t¹o ra muèi axit cßn çc axit HX kh¸c kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã?

57.a) TÝnh axit trong d·y tõ HF ®Õn HI thay ®æi nh− thÕ nµo? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n? b) Vai trß cña HI trong çc ph¶n øng sau ®©y cã gièng nhau kh«ng? 2FeCl3 +2HI → 2FeCl2 + I2 +2HCl (1) Zn+2HI → ZnI2 + H2 �(2)

58.a) T¹i sao khi cho HCl t¸c dông víi S¾t hoÆc Crom l¹i t¹o ra FeCl2, CrCl2 mµ kh«ng ph¶i lµ FeCl3 ,CrCl3? b) Víi axit HBr, HI ph¶n øng cã t−¬ng tù nh− thÕ kh«ng?

59.a) Trong çc muèi Kali halogenua muèi nµo cã thÓ ph¶n øng ®−îc víi FeCl3 ®Ó t¹o nªn FeCl2? b) Cho kÕt luËn vÒ tÝnh khö cña çc halogenhidric?

60.a) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi hçn hîp CaF2, SiO2. øng dông cña ph¶n øng? b) NÕu thay CaF2 b»ng CaCl2 ph¶n øng cã x¶y ra nh− thÕ kh«ng ?

61.a) H·y gi¶i thÝch t¹i sao HF chØ ®−îc phÐp ®ùng trong çc b×nh b»ng nhùa. b) Ph¶n øng x¶y ra cã kh¸c nhau kh«ng khi cho thñy tinh t¸c dông víi HF vµ víi HCl?

62.a) T¹i sao tÝnh khö cña çc hidro halogenua t¨ng lªn tõ HF ®Õn HI? b) T¹i sao çc dung dÞch axit Bromhi®ric vµ axit Iodhi®ric kh«ng thÓ ®Ó trong kh«ng khÝ? H·y viÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Oxi t¸c dông víi dung dÞch axit halogenhi®ric.

63.a) T¹i sao hidrohalogenua l¹i tan rÊt m¹nh trong n−íc? b) Khi cho hidro clorua tan trong n−íc cã hiÖn t−îng g×? T¹i sao dung dÞch l¹i cã tÝnh axit? Hidro clorua láng cã ph¶i lµ axit kh«ng?

64.a) Trong phßng thÝ nghiÖm, hidro clorua ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo? b) NÕu dïng dung dÞch H2SO4 lo·ng vµ NaCl lo·ng cã t¹o ra HCl ? c) Ph−¬ng ph¸p trªn cã thÓ dïng ®Ó ®iÒu chÕ HBr vµ HI ®−îc kh«ng?

65.a) Trong c«ng nghiÖp, axit HCl ®−îc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p nµo? b) Ph−¬ng ph¸p ®ã dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nµo?



27/05/2010 8

c) Cã thÓ vËn dông ph−¬ng ph¸p ®ã cho çc axit halogen hi®ric kh¸c ®−îc kh«ng? LÝ do?

66. Tr×nh bµy ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ axit HF, HBr, HI. Ph−¬ng ph¸p ®ã dùa trªn nh÷ng c¬ së lÝ luËn nµo?

67. H·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ çc halogenua ion: a) Nh÷ng nguyªn tè nµo t¹o ra çc halogenua ion? b) Møc ®é liªn kÕt Ion trong çc halogenua ®ã?

68. TÝnh chÊt cña çc halogenua Ion . 69.a) Nh÷ng nguyªn tè nµo h×nh thµnh çc halogenua céng hãa trÞ?

b) §Æc tÝnh cña lo¹i hîp chÊt ®ã? 70. So s¸nh tÝnh bÒn, tÝnh oxi hãa cña çc oxit Cl2O, ClO2, Cl2O6, Cl2O7? T¹i sao

çc oxit ®ã kh«ng thÓ ®iÒu chÕ ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p tæng hîp? 71. CÊu tróc ph©n tö cña çc oxit Cl2O, ClO2, Cl2O7

a) Trong çc oxit ®ã oxit nµo cã tÝnh thuËn tõ? lÝ do? b) B»ng nh÷ng ph¶n øng nµo cã thÓ chøng minh ®−îc r»ng çc oxit cña Clo ®Òu lµ çc Anhi®rit? ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng?

72. H·y tr×nh bµy mét vµi ®Æc ®iÓm cña çc oxit cña halogen? 73. ViÕt çc c«ng thøc çc axit chøa Oxi cña çc halogen. Tªn gäi çc axit vµ

muèi t−¬ng øng? 74.a) Nªu nhËn xÐt vÒ tÝnh bÒn, tÝnh axit, tÝnh oxi hãa cña çc axit hipohalogen¬.

b) Trong çc axit ®ã axit nµo cã nhiÒu øng dông trong thùc tÕ. 75.a) N−íc Clo lµ g×? N−íc Javen lµ g×? Clorua v«i lµ g×? Çc chÊt ®ã ®−îc dïng

lµm g×? b) Khi cho CO2 qua dung dÞch n−íc Javen hoÆc dung dÞch Ca(OCl)2 cã hiÖn t−îng g× x¶y ra? Gi¶i thÝch.

76.a) T¹i sao n−íc Clo, n−íc Javen, Clorua v«i cã t¸c dông tÈy mµu? b) Tõ çc chÊt ban ®Çu: CaCO3 , NaCl , b»ng nh÷ngph¶n øng nµo ®iÒu chÕ ®−îc Clorua v«i? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

77. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho dung dÞch n−íc Clo t¸c dông víi dung dÞch NaOH, dung dÞch KI, dung dÞch Natri Thiosunfat.

78.a) Cho çc Halogen Cl2 , Br2 , I2 t¸c dông víi n−íc, víi dung dÞch KOH cã nh÷ng ph−¬ng tr×nh ph¶n øng nµo x¶y ra. b)Khi cho Cl2 t¸c dông víi dung dÞch KOH lo·ng sau ®ã ®un nãng dung dÞch tõ tõ lªn 7000C ng−êi ta thu ®−îc chÊt g×? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

79. Hai chÊt CaOCl2 vµ (CaOCl)2 ®iÒu chÕ b»ng çch nµo? Cã thÓ tõ nh÷ng nguyªn liÖu tù nhiªn nµo? Chóng gièng vµ kh¸c nhau ë chç nµo? Gäi tªn çc chÊt ®ã?

80.a) Cho mét Ýt axit Bromhidric vµo n−íc Javen cãph¶n øng g× x¶y ra? b) NÕu ®un nãng n−íc Javen cho ®Õn khi kh« võa hÕt n−íc sau ®ã cho thªm axit HBr th× ph¶n øng cã kh¸c kh«ng?

81. Cho 2 cÆp ph¶n øng: a) Cl2 + 2KBr = Br2 + 2KCl 2KClO3 + Br2 = 2KBrO3 + Cl2

b) Cl2 + 2KI = I2 + 2KCl 2KClO3 + I2 = 2KIO3 + Cl2



27/05/2010 9

Trong tõng cÆp, vai trß cña çc Halogen cã m©u thuÉn g× víi nhau kh«ng? Gi¶i thÝch.

82. Cho khÝ Clo t¸c dông víi dung dÞch KOH lo·ng nguéi, víi dung dÞch KOH ®Æc nãng. Hái tØ lÖ thÓ tÝch khÝ Clo ph¶i dïng trong c¶ 2 tr−êng hîp ®Ó thu ®−îc l−îng KCl b»ng nhau?

83. a, Cho nhËn xÐt vÒ sù biÕn thiªn tÝnh axit trong d·y HClO – HBrO – HIO. b, Cho mét Ýt axit Clohidric vµo n−íc javen lo·ng cã hiÖn t−îng g× x¶y ra? Thay HCl b»ng H2SO4 lo·ng hay HBr cã kh¸c kh«ng?

84. So s¸nh tÝnh bÒn, tÝnh axit, tÝnh oxi hãa cña çc oxi axit HClO , HClO2 , HClO3 , HClO4 . Gi¶i thÝch vÒ sù biÕn thiªn çc tÝnh chÊt.

85. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng: 1, MnO2 + HCl → 2, KMnO4 + HCl → 3, Ca(OH)2 + Cl2 → Ca(OCl)2 + … 4, CaOCl2 + CO2 → 5, HClO3 + HCl → 6, Ag + HClO3 → AgClO3 + … 7, Fe + HClO3 → 8, HClO3 + FeSO4 → H2SO4 + … 9, Cl2O5 + H2O → 10,HClO4 + P2O5 →

86. So s¸nh tÝnh axit, tÝnh bÒn, tÝnh oxi hãa cña çc axit halogenic. LÊy vÝ dô minh häa.

87. B»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ t¸ch ®−îc HClO ra khái hçn hîp víi HCl? 88. B»ng çch nµo cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc HClO tõ HCl? 89. Tõ Kaliclorua b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc Kaliclorat? 91. Tõ KClO3 b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc KClO4. 92. SÏ thu ®−îc s¶n phÈm nµo khi cho KClO3 t¸c dông víi:

a) HCl b) H2SO4 ®Æc c) H2SO4 lo·ng d) Kali pesulfat e) Axit oxalic f) Hçn hîp gåm axit oxalic vµ H2SO4 lo·ng.

93. Lµm thÕ nµo t¸ch ®−îc çc chÊt ra khái hçn hîp: a) KClO3 vµ NaClO3 b) AgF vµ AgCl.

94. §é tan cña KClO3 vµ KClO4 trong n−íc cã gi¸ trÞ sau: to KClO3

(%) KClO4 (%)

to KClO3 (%)

KClO4 (%)

0,0 10 15 20

20,5

3,2 4,8 - 6,8 -

0,7 1,1 1,4

- 1,7

40 50 60 70 80

12,7 16,5 20,6 24,5 28,4

- 5,1

- 10,9

-



27/05/2010 10

25 30

- 9,2

2,2 -

90 100

32,3 36,0

- 18,2

VÏ ®å thÞ ®é tan cña hai chÊt trªn theo nhiÖt ®é.

95.a) Cã thÓ ®iÒu chÕ axit peiodic tõ muèi BaH3IO6 ®−îc kh«ng ? b) T¹i sao H5IO6dÔ dµng t¹o ra muèi axit ? c) T¹i sao trong tÊt c¶ çc halogen th× chØ cã Iot lµ t¹o ra axit ®a chøc?

96. H·y tr×nh bµy vµi nhËn xÐt vÒ çc hîp chÊt gi÷a çc halogen. TÝnh chÊt c¬ b¶n cña chóng?

97.a) T¹i sao sè nguyªn tö Flo liªn kÕt víi çc halogen kh¸c t¨ng dÇn tõ Clo ®Õn Iot? b) T¹i sao Iot kh«ng t¹o ra hîp chÊt víi Clo t−¬ng tù hîp chÊt IF7? c) T¹i sao chØ sè n trong hîp chÊt XYn (hîp chÊt gi÷a çc halogen) lµ nh÷ng sè lÎ.

§ 4.Oxi

98.a) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc nguyªn tö cña çc nguyªn tè thuéc nhãm VI a? (b¸n kÝnh nguyªn tö, cÊu tróc electron, n¨ng l−îng Ion hãa, ¸i lùc electron). b) Tõ nh÷ng nhËn xÐt ®ã h·y cho biÕt trong hai khuynh h−íng ph¶n øng (oxi hãa – khö) th× khuynh h−íng nµo lµ chñ yÕu?

99.a) T¹i sao møc oxi hãa ®Æc tr−ng cña Oxi lµ -2 mÆc dï Oxi ë nhãm VI a? b) Oxi cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn møc oxi hãa d−¬ng kh«ng? LÊy dÉn chøng ®Ó minh häa.

100. H·y tr×nh bµy cÊu tróc ph©n tö Oxi theo quan ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p liªn kÕt hãa trÞ vµ ph−¬ng ph¸p obitan ph©n tö. Gi¶i thÝch tÝnh thuËn tõ cña ph©n tö Oxi .

101. H·y x©y dùng gi¶n ®å çc møc n¨ng l−îng gÇn ®óng theo thuyÕt obitan ph©n tö cña ph©n tö vµ çc Ion ph©n tö sau ®©y:O2

+, O2, O2-, O2

2-. Trong çc tr−êng hîp trªn tr−êng hîp nµo cã tÝnh thuËn tõ?

102. Tr×nh bµy cÊu tróc cña çc Ion O2+, O2

-, O22- . Trong nh÷ng hîp chÊt nµo cã

chøa çc ion ®ã? 103. Kho¶ng çch gi÷a çc h¹t nh©n nguyªn tö Oxi O-O trong çc ion ph©n tö

Oxi cã gi¸ trÞ sau: O2

+ O2 O2-- O2

2--. d O - O (A

o) 1,123 1,207 1,39 1,49 H·y gi¶i thÝch sù t¨ng ®é dµi liªn kÕt trong d·y trªn.

104. B¸n kÝnh Ion cña çc nguyªn tè nhãm VI a vµ çc halogen cã gi¸ trÞ sau: O2- S2- Se2- Te2-

r(Ao) 1,40 1,84 1,98 2,21 F- Cl- Br- I- r(Ao) 1,36 1,81 1,95 2,16



27/05/2010 11

H·y gi¶i thÝch t¹i sao Anion cña çc nguyªn tè nhãm VIa l¹i cã kÝch th−íc lín h¬n so víi çc Anion ®¼ng electron cña çc halogen t−¬ng øng.

105.a) Çc ®ång vÞ cña Oxi? CÊu tróc nguyªn tö cña çc ®ång vÞ ®ã? Trong çc ®ång vÞ ®ã cã nh÷ng ®ång vÞ nµo bÒn? b) Hµm l−îng cña çc ®ång vÞ bÒn trong khÝ quyÓn? c) H·y tÝnh nguyªn tö l−îng cña Oxi theo ®¬n vÞ Oxi vµ ®¬n vÞ Cacbon.

106.a) Nh÷ng ®¬n chÊt nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi oxi? b) T¹i sao oxi lµ nguyªn tè ho¹t ®éng m¹nh h¬n Clo, nh−ng ë ®iÒu kiÖn th−êng l¹i tá ra kÐm ho¹t ®éng h¬n?

107. Cho oxi t¸c dông víi hidro, photpho, cacbon, nit¬, cacbon oxit, l−u huúnh ®ioxit. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng. Ghi râ çc ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng. øng dông thùc tÕ cña çc ph¶n øng ®ã.

108. Nªu hiÖn t−îng vµ gi¶i thÝch hiÖn t−îng khi ®èt ch¸y cacbon, l−u huúnh, phèt pho, s¾t trong b×nh ®ùng oxi nguyªn chÊt? ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng. NÕu ®èt ch¸y çc chÊt trªn trong kh«ng khÝ th× cã kh¸c g× kh«ng? T¹i sao?

109. H·y tr×nh bµy nhËn xÐt chung vÒ t−¬ng t¸c cña oxi víi çc nguyªn tè kh¸c. 110.a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm .

b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ oxi tõ KClO3, KMnO4 b»ng ph−¬ng ph¸p nhÖt ph©n.

111.a) H·y gi¶i thÝch c¬ chÕ qu¸ tr×nh t¹o ra oxi b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n. b) T¹i sao kh«ng thÓ thu ®−îc oxi khi ®iÖn ph©n n−íc nguyªn chÊt? c) Cã thÓ thu ®−îc oxi khi ®iÖn ph©n çc dung dÞch K2SO4, KCl, KNO3, KOH, HNO3 kh«ng?

112. Trong c«ng nghiÖp oxi ®−îc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p nµo? Nguyªn t¾c chung cña ph−¬ng ph¸p ®ã.

113. Tr×nh bµy cÊu t¹o ph©n tö ozon. 114.a) So s¸nh tÝnh chÊt hãa häc cña oxi vµ ozon.

b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a oxi vµ ozon víi Ag, PbS, KI. Cã nhËn xÐt g× qua çc ph¶n øng ®ã?

115. Ozon cã thÓ tån t¹i trong kh«ng khÝ cã chøa mét l−îng lín çc khÝ SO2, CO2, HF, NH3 ®−îc kh«ng?

116.a) Çch nhËn ra ozon. b) GiÊy hå tinh bét tÈm −ít dung dÞch KI, khi gÆp ozon tõ mµu tr¾ng chuyÓn thµnh mµu xanh ®en. Gi¶i thÝch hiÖn t−îng vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng .

117. B»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ nhËn ra ®−îc ozon cã trong hçn hîp víi h¬i hidro peoxit?

118. Çc ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ ozon? 119. Cã thÓ dïng nh÷ng chÊt nµo d−íi ®©y ®Ó lµm anot khi ®iÒu chÕ ozon b»ng

ph−¬ng ph¸p dung dÞch axit sunfuric? (than ch×, platin, b¹c vµng). 120.a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o ph©n tö cña H2O vµ H2O2?

b) Nh÷ng tÝnh chÊt g©y ra tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã? 121.a) T¹i sao H2O vµ H2O2 ë ®iÒu kiÖn th−êng lµ nh÷ng chÊt láng, cã nhiÖt ®é s«i

cao? b) T¹i sao hai chÊt ®ã l¹i cã thÓ trén lÉn víi nhau theo bÊt k× tØ lÖ nµo?

122.a) T¹i sao khi ®un nãng ch¶y n−íc ®¸ cã hiÖn t−îng co thÓ tÝch? b) T¹i sao ë ¸p suÊt th−êng, n−íc cã khèi l−îng riªng lín nhÊt ë 40C?



27/05/2010 12

123.a) Pehidrol lµ g×? b) T¹i sao dung dÞch lo·ng H2O2 l¹i bÒn h¬n dung dÞch ®Ëm ®Æc ? c) T¹i sao khi ®un nãng hoÆc chiÕu s¸ng dung dÞch H2O2 l¹i bÞ ph©n hñy m¹nh?

124.a) Th−êng dïng nh÷ng chÊt nµo ®Ó øc chÕ qu¸ tr×nh ph©n hñy hidro peoxit? b) Nh÷ng chÊt nµo thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n hñy H2O2? c) øng dông cña hidro peoxit?

125.a) Nh÷ng b»ng chøng nµo chøng tá r»ng hidro peoxit lµ axit yÕu? b) So s¸nh b¶n chÊt liªn kÕt trong çc hîp chÊt: H2O2, Na2O2 , F2O2 , BaO2

126.a) Dùa vµo c¬ së nµo ®Ó nãi r»ng H2O2 võa cã tÝnh axit võa cã tÝnh khö? Trong hai kh¶ n¨ng ®ã kh¶ n¨ng nµo lµ chñ yÕu? b) Cã çc ph¶n øng nµo hidro peoxit ®ång thêi thÓ hiÖn c¶ hai tÝnh chÊt ®ã kh«ng?

127. Trong m«i tr−êng nµo hidro peoxit thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n? 128.a) Trong hai chÊt O3 vµ H2O2 chÊt nµo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n? Nªu dÉn

chøng? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho H2O2 t¸c dông víi dung dÞch KI, dung dÞch KMnO4 trong m«i tr−êng axit, dung dÞch Natri cromit trong m«i tr−êng kiÒm. Trong mçi tr−êng hîp H2O2 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g×?

129. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) MgI2 + H2O2 + H2SO4 → 2) Na2O2 + KI + H2SO4 →

3) H2O2 + K2CrO7 + H2SO4 →

4) CaOCl2 + H2O2 → O2 +… 5) Na2SeO2 + H2O2 → 6) CrCl3 + H2O2 + NaOH → Na2CrO4 + … 7) Na2O2 + Fe(OH)2 + H2O → 8) Hg(NO3)2 + H2O2 + NaOH → 9) Fe + H2O2 →

10) As2S3 + H2O2 + NH4OH → (NH3)3AsO4 + … 130.a) Trong phßng thÝ nghiÖm, Hidro peoxit ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo?

b) T¹i sao khi cho Na2O2 t¸c dông víi H2O cã chøa O2 tho¸t ra nh−ng khi cho BaO2 t¸c dông víi H2SO4 lo·ng th× kh«ng cã hiÖn t−îng ®ã? c) Gi¶i thÝch c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n dung dÞch H2SO4 50% ®Ó t¹o ra H2O2 ?

131.a) Nh÷ng chÊt nµo cã kh¶ n¨ng hÊp thô h¬i n−íc? b) Nguyªn t¾c lµm kh« çc chÊt r¾n vµ chÊt khÝ? c) Trong çc chÊt sau ®©y chÊt nµo hÊp thô n−íc m¹nh h¬n: CaCl2, H2SO4

®Æc, KOH r¾n silicagen, P2O5? Dùa trren c¬ së nµo ®Ó dÉn ®Õn kÕt luËn. § 5. L−u huúnh – Ph©n nhãm selen (S, Se, Te, Po)

132.a) T¹i sao L−u huúnh, Selen, Telu l¹i cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn çc møc oxi hãa +4 vµ +6?



27/05/2010 13

b) T¹i sao tr¹ng th¸i d−¬ng 6 lµ ®Æc tr−ng h¬n ®èi víi l−u huúnh so víi selen vµ telu?

133. T¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña l−u huúnh l¹i rÊt cao so víi nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña Oxi?

134. §é nhít (η) cña l−u huúnh nãng ch¶y phô thuéc vµo nhiÖt ®é cã gi¸ trÞ sau: t0C η t0C η t0C η 118,3 125,7 132,7 140,7 141,4 142,5 151,5 157,3

0,1145 0,1031 0,0884 0,0776 0,0756 0,0744 0,0622 0,0672

159,2 166,1 170,7 172,4 180,5 186,9 191,6 196,0

0,116 225 491 579 866 925 920 857

213,5 221,7 231,5 252,9 253,6 280,1 305,8

572 450 316 146 139 55 23

(®é nhít η ®−îc ®o b»ng ®¬n vÞ poaz¬: kÝ hiÖu lµ p) a) VÏ gi¶n ®å phô thuéc lgη vµo nhiÖt ®é. Tõ ®ã x¸c ®Þnh t¹i nhÖt ®é nµo khi l−u huúnh nãng ch¶y cã ®é nhít cao nhÊt? b) H·y gi¶i thÝch sù thay ®æi ®é nhít cña S nãng ch¶y?

135. a) T¹i sao ë nhiÖt ®é th−êng, l−u huúnh cã tÝnh tr¬ vÒ ph−¬ng diÖn hãa häc, nh−ng khi ®un nãng l¹i tá ra kh¸ ho¹t ®éng? b) Trong ®iÒu kiÖn nµo l−u huúnh thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa, tÝnh khö? c) ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng khi cho l−u huúnh t¸c dông víi çc chÊt sau: F2, Cl2, O2, P, NaOH, KClO3, H2SO4 ®Æc, HNO3 ®Æc, HNO3 lo·ng.

136. a) Dùa vµo nh÷ng b»ng chøng nµo ®Ó chøng minh r»ng çc ®¬n chÊt F2, O2, Cl2, S theo chiÒu tõ F ®Õn S trong d·y trªn tÝnh oxi hãa gi¶m? b) Nh÷ng chÊt ®ã cã kh¶ n¨ng t−¬ng t¸c trùc tiÕp víi nhau kh«ng?

137. a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o cña ph©n tö H2S? b) T¹i sao gãc hãa trÞ HSH = 920, nh−ng gãc HOH = 1050? c) T¹i sao ë ®iÒu kiÖn th−êng H2S lµ mét chÊt khÝ nh−ng H2O l¹i lµ chÊt láng? d) T¹i sao khÝ H2S Ýt tan trong n−íc nh−ng tan nhiÒu trong dung m«i h÷u c¬?

138. a) TÝnh chÊt hãa häc cña H2S ? b) T¹i sao dung dÞch n−íc cña H2S ®Ó l©u trong kh«ng khÝ l¹i bÞ vÈn ®ôc? c) T¹i sao trong tù nhiªn cã nhiÒu nguån t¹o ra H2S nh−ng l¹i kh«ng cã hiÖn t−îng tÝch tô khÝ ®ã trong kh«ng khÝ?

139. ViÕt ph−¬ng trinh cña çc ph¶n øng sau: 1) H2S +FeCl3 → 2) H2S + K2CrO7 + H2SO4 →

3) H2S + K2MnO4 + H2SO4 →

4) H2S + Br2 + H2O → 5) H2S + I2 →

140. viÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) H2S + Pb(CH3COO)2 → 2) Na2S +MnSO4 →

3) CuSO4 + H2S →



27/05/2010 14

4) H2S + SO2 + NaOH → Na2S2O3 5) FeS2 + O2 →

141. a) H·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ çc hîp chÊt sunfua (çc lo¹i sunfua , ®é tan, mÇu s¾c, kh¶ n¨ng thñy ph©n)? b) Trong çc sunfua kim lo¹i sau ®©y, sunfua nµo bÞ thñy ph©n? Tr−êng hîp nµo cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch n−íc: Al2S3 ; Cr2S3 ; Na2S ; ZnS ; PbS ; La2S3

c) H·y gi¶i thÝch t¹i sao mét sè sunfua kÓ trªn l¹i kh«ng bÞ thñy ph©n. 142. a) Trong phßng thÝ nghiÖm khÝ H2S ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo?

b) Nguyªn t¾c chung ®Ó diÒu chÕ çc sunfua kim lo¹i? DÉn chøng 143. a) Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o ph©n tö cña SO2.

b) CÊu t¹o cña Ion SO32-? So s¸nh víi cÊu t¹o cña ph©n tö SO2 cã g× kh¸c

kh«ng? 144. a) C©n b»ng cña dung dÞch khÝ sunfur¬ trong n−íc sÏ chuyÓn dÞch nh− thÕ

nµo khi cho thªm NaOH hoÆc H2SO4 lo·ng vµo dung dÞch ®ã? b) Trong ®iÒu kiÖn nµo t¹o ra çc muèi hidrosunfit, çc muèi sunfit.

145. a) TÝnh chÊt hãa häc cña SO2 vµ cña çc muèi sunfit? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cña SO2 víi çc chÊt HI, H2S, CO, H2, C. Tõ ®ã cho nhËn xÐt vÒ tÝnh khö cña SO2 so víi çc chÊt kÓ trªn?

146. a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho dung dÞch SO2 t¸c dông víi Mg, I2, HClO3, HClO3, H2S. Trong mçi tr−êng hîp dung dÞch SO2 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g×? b) B»ng ph−¬ng ph¸p nµo nhËn ra khÝ SO2 ?

147. a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ SO2 trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp ®· ®iÒu chÕ khÝ SO2 b»ng nh÷ng çch nµo? b) øng dông cña SO2?

148. a) CÊu t¹o ph©n tö cña SO3?

b)T¹i sao SO3 l¹i dÔ dµng trïng hîp hãa t¹o ra çc polime? c) T¹i sao SO3 l¹i t−¬ng t¸c m·nh liÖt víi H2O? øng dông cña ph¶n øng .

149. a) Oleum lµ g×? TÝnh chÊt cña oleum? b) TÝnh chÊt lÝ hãa cña H2SO4 ? T¹i sao khi pha lo·ng H2SO4 ®Æc, ng−êi ta ph¶i cho tõ tõ tõng giät axit ®ã vµo H2O mµ kh«ng ®−îc lµm ng−îc l¹i? c) T¹i sao ®Ó ®iÒu chÕ çc axit kh¸c ng−êi ta th−êng dïng H2SO4 t¸c dông víi muèi cña çc axit ®ã?

150. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho: a) H2SO4 lo·ng t¸c dông víi Mg, Cr, Fe. b) H2SO4 ®Æc, nãng t¸c dông víi C, Cu, Fe2O3, Fe3O4, HI, H2S. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n?

151. Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cÊu t¹o, ®é bÒn, tªn gäi cña çc axit chøa oxi cña l−u huúnh?

152. a) TÝnh chÊt hãa häc cña çc axit chøa oxi cña l−u huúnh? b) T¹i sao axit peoximonosunfuric l¹i lµ axit mét nÊc mÆc dï cã 2 nguyªn tö hidro? c) T¹i sao çc axit H2S2O3, H2S2O4, H2S2O6, H2S3O6 ®Òu lµ çc axit kh«ng bÒn ?



27/05/2010 15

153. a) Trong çc muèi cña çc axit chøa oxi cña l−u huúnh muèi nµo cã tÝnh oxi hãa , cã tÝnh khö? b) Tr×nh bµy nguyªn nh©n g©y ra tÝnh oxi hãa vµ tÝnh khö cña çc axit t−¬ng øng? c)Sù kh¸c nhau gi÷a çc ion S2O3

2-, SO32-, SO4

2-? 154. TÝnh chÊt cña çc muèi sunfat?(tÝnh tan, kh¶ n¨ng kÕt tinh, kh¶ n¨ng t¹o

hi®rat, kh¶ n¨ng nhiÖt ph©n, kh¶ n¨ng t¹o phÌn) b) Trong ®iÒu kiÖn nµo muèi sunfat thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa?

155. Qu¸ tr×nh nµo cã thÓ x¶y ra khi tiÕp tôc ®un nãng çc chÊt sau ®©y trong kh«ng khÝ? a) FeSO4 b) (NH4)2SO4.FeSO4.6H2O c) Na2SO4.10H2O d) FeSO4.7H2O e) NaHSO4

g) Hçn hîp KHSO4 vµ Al2O3

NÕu ®un nãng trong khÝ quyÓn Nit¬ cã kh¸c kh«ng? 156. a) Çc ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ muèi sunfat kim lo¹i?

b) Cã thÓ vËn dông nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu chÕ çc muèi sau ®©y: Na2SO4, CaSO4, Mg(HSO4)2, CuSO4, Ag2SO4, ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

157. a) B»ng çc ph¶n øng trao ®æi cã thÓ ®iÒu chÕ çc chÊt sau ®©y ®−îc kh«ng? 1) §iÒu chÕ BaSO4 tõ BaSO3, tõ CaSO4? 2) §iÒu chÕ BaCO3 tõ BaSO4? b) B»ng çch nµo cã thÓ ®iÒu chÕ H2S tõ CaSO4?

158. a) Cã thÓ ®iÒu chÕ muèi Fe (II) pesunfat ®−îc kh«ng? T¹i sao? b) H·y nªu mét ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ SO2 tõ ZnSO4.

159. Cã thÓ nung Kali hidrosunfat trong chÐn b»ng s¾t ®−îc kh«ng? Cã nh÷ng ph¶n øng nµo x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®ã?

160. a) Trong 2 muèi BaSO4 vµ BaSO3, muèi nµo dÔ tan trong axit ? b) Cã thÓ hßa tan CaSO4 trong axit ®−îc kh«ng? c) Muèn t¸ch Na2SO4 ra khái hçn hîp víi Ag2SO4 th× lµm thÕ nµo?

161. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) Zn + H2SO4®Æc → 2) Hg + H2SO4®Æc → 3) Zn + H2S2O7 → H2S + … 4) Cl2 + Na2S2O3 + H2O → 5) I2 + Na2S2O3 → 6) Al + Na2S2O3 + HCl → H2S + …

162. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) (NH4)2S2O3 + MnSO4 + H2O → HMnO4 + … 2) K2S2O4 + K2Cr2O7 + H2SO4 → 3) K2S3O6 + O3 + H2O → 4) Na2S4O6 + KMnO4 + H2SO4 → 5) Na2S5O6 + O3 + H2O → 6) (NH4)2S3O6 + K2Cr2O7 + H2SO4 →



27/05/2010 16

163. a) §iÒu chÕ H2SO4 Trong c«ng nghiÖp? Nguyªn t¾c chung cña ph−¬ng ph¸p? b) Nh÷ng yÕu tè nµo ®· ¶nh h−ëng ®Õn c©n b»ng t¹o ra SO3 khi oxi hãa SO2 cña kh«ng khÝ? c) Trong qu¸ tr×nh hÊp thô n−íc cña SO3 T¹i sao ph¶i dïng H2SO4 ®Æc? Cã thÓ thay thÕ H2SO4 ®Æc b»ng n−íc ®−îc kh«ng?

164. a) Cã thÓ ®iÒu chÕ axit Tiosunfuric b»ng ph−¬ng ph¸p cho H2SO4 lo·ng t¸c dông víi muèi Na2S2O3 ®−îc kh«ng? LÝ do? b) Trong thùc tÕ ®· ®iÒu chÕ axit ®ã b»ng çch nµo?

165. a) Nh÷ng muèi sau ®©y thuéc axit nµo: NaHS, NaHSO3, K2SO3, MgSO4, K2S2O7, K2S2O8.

CÊu t¹o ph©n tö vµ tªn gäi çc muèi ®ã? b) CÊu t¹o ph©n tö vµ tªn gäi çc muèi sau ®©y: Na2S2O3, K2SO5, Na2S5, Na2S5O6, Na2S4O6 , K2S2O4, Na2S3O6. nh÷ng axit øng víi muèi ®ã?

166. a) L−u huúnh ®· t¹o ra nh÷ng hîp chÊt nµo cã chøa çc halogen? b) Sù kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o cña çc muèi Tionyl halogenua SOX2 vµ sunfuryl halogenua SO2X2?

167. a) Cã hiÖn t−îng g× x¶y ra khi cho sunfuryl clorua t¸c dông víi dung dÞch Bari clorua lo·ng? b) Cã ph¶n øng hãa häc nµo x¶y ra khi cho sunfuryl clorua t¸c dông víi dung dÞch KMnO4?

168. a) ë ®iÒu kiÖn th−êng, ph©n tö l−u huúnh, selen, telu vµ poloni tån t¹i ë d¹ng nµo? b) Trong ®iÒu kiÖn nµo tån t¹i d¹ng ph©n tö 2 nguyªn tö? c) Nªu nhËn xÐt vÒ ®é bÒn cña çc ph©n tö 2 nguyªn tö trong d·y tõ oxi ®Õn telu?

169. a) Gi¶i thÝch t¹i sao gãc hãa trÞ HXH tõ oxi ®Õn telu l¹i gi¶m? b) NhËn xÐt vÒ ®é bÒn cña çc hîp chÊt H2X tõ oxi ®Õn poloni? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

170. a) Cho nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi nhiÖt ®é s«i tõ H2 ®Õn H2Te? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) Gi¶i thÝch sù thay tÝnh axit trong d·y ®ã? c) TÝnh khö thay ®æi nh− thÕ nµo? BiÕt r»ng thÕ ®iÖn cùc cña chóng cã gi¸ trÞ: H2O H2S H2Se H2Te E0(X + 2H+ + 2e = H2X) von +1,23 +0,17 -0,40 -0,72 nh−ng t¹i sao chóng cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong dung dÞch n−íc?

171. TÝnh axit trong d·y SeO2 – TeO2 – PoO2 thay ®æi nh− thÕ nµo? LÊy dÉn chøng ®Ó minh häa.

172. a) So s¸nh tÝnh axit tÝnh oxi hãa khö cña H2SO3, H2SeO3 vµ H2TeO3? b) T×m dÉn chøng ®Ó chøng minh r»ng H2SeO4 cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n axit H2SO4? c) T¹i sao Telu l¹i t¹o ra axit Teluric H6TeO6 nh−ng l−u huúnh vµ Selen kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã?



27/05/2010 17

173. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) H2SeO3 + HClO3 → 2) H2SeO4 + HCl → 3) H2SeO3 + KMnO4 + KOH → 4) Na2SeO4 + SO2 + H2O → 5) Na2SeO3 + Cl2 + H2O → 6) Ag2SeO3 + Br2 + H2O →

174. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 1) Se + HNO3 + H2O → 2) Te + HNO3 → 3) SeO2 + Na2S2O3 + H2O → Na2S4O6 + … 4) SeO3 + I- + H2O → 5) SOCl2 + Fe → FeCl2 + FeS + …

§6. Nit¬ - Photpho (N - P) 175. a) H·y nªu çc ®Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc nguyªn tö cña nguyªn tè nhãmVa?

b) Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã h·y cho biÕt sù biÕn ®æi tÝnh chÊt hãa häc cña çc nguyªn tè trong nhãm?

176. a) §Æc ®iÓm cÊu tróc electron cña ph©n tö N2? b) Nit¬ lµ mét nguyªn tè kh«ng kim lo¹i (víi ®é ®iÖn ©m lµ 3,04) nh−ng t¹i sao ë ®iÒu kiÖn th−êng l¹i kÐm ho¹t ®éng (tr¬ vÒ mÆt hãa häc) c) Trong 2 khuynh h−íng ph¶n øng (oxi hãa vµ khö) cña Nit¬ th× khuynh h−íng nµo lµ chñ yÕu?

177. H·y tr×nh bµy nh÷ng nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ t−¬ng t¸c cña çc nguyªn tè víi Nit¬?

178. a) Trong phßng thÝ nghiÖm Nit¬ ®−îc ®iÒu chÕ b»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo? b) Nguyªn t¾c chung ®Ó ®iÒu chÕ Nit¬ trong c«ng nghiÖp?

179. a) Trong phßng thÝ nghiÖm b»ng çch nµo ®Ó thu ®−îc Nit¬ tõ kh«ng khÝ? b) H·y ®Ò xuÊt mét ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc tØ lÖ thÓ tÝch cña Nit¬ trong khÝ quyÓn?

180. a) Cho mét luång kh«ng khÝ cã chøa çc hîp chÊt: h¬i n−íc, H2S, CO2 qua çc dung dÞch NaOH ®Æc, H2SO4®Æc. Sau khi hîp chÊt ®· bÞ hÊp thô hÕt thu ®−îc mét hçn hîp khÝ A. So s¸nh tÝnh chÊt lÝ hãa cña çc khÝ trong hçn hîp A? b) Cho hçn hîp khÝ ®ã tiÕp xóc víi vá bµo Mg d−, ch¸y ë 6000C thu ®−îc mét hçn hîp chÊt r¾n B. Cho hçn hîp B vµo n−íc cã s¶n phÈm g× t¹o thµnh? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ x¶y ra trong toµn bé qu¸ tr×nh trªn.

181. a) CÊu t¹o cña ph©n tö NH3? (cÊu tróc electron h×nh d¹ng çc obitan lai hãa sp3 cña nguyªn tö N trong ph©n tö NH3, c«ng thøc cÊu t¹o…) b) Tõ cÊu t¹o gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra çc ®Æc tÝnh lÝ, hãa cña NH3?

182. TÝnh chÊt hãa häc cña NH3. Trong çc ph¶n øng mµ NH3 cã thÓ tham gia th× ph¶n øng lo¹i nµo dÔ x¶y ra nhÊt?

183. a) T¹i sao NH3 kh«ng ph¶n øng víi çc baz¬? b) Trong çc chÊt sau ®©y chÊt nµo cã kh¶ n¨ng lµm kh« ®−îc khÝ NH3: H2SO4 ®Æc, CaCl2 khan, P2O5, KOH r¾n.



27/05/2010 18

184.a) H·y gi¶i thÝch T¹i sao NH3 dÔ dµng ph¶n øng víi nhiÒu hîp chÊt v« c¬ cã chøa Hidro? HF vµ H2O cã tÝnh chÊt ®ã kh«ng? b) NH3 vµ H2O ®Òu cã obital lai hãa sp3 vµ ®Òu cã çc electron tù do nh−ng t¹i sao NH3 t¹o ra NH4

+ mµ kh«ng ph¶i lµ H3O+ theo çc ph¶n øng:

NH3 + HOH ⇌ NH4+ + OH-

NH3 + H2O ⇌ H3O+ + NH2

- c) T¹i sao ph©n tö CH4 kh«ng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp proton nh− NH3

185.a) Trong qu¸ tr×nh tæng hîp NH3 tõ N2 vµ H2 ®−îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn nµo? ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é ®· ¶nh h−ëng ®Õn c©n b»ng ®ã nh− thÕ nµo? b) Vai trß cña xóc t¸c trong qu¸ tr×nh tæng hîp NH3? Cã thÓ thu ®−îc NH3 kh«ng khÝ kh«ng t¨ng nhiÖt ®é? c) Trong phßng thÝ nghiÖm NH3 ®−îc ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p nµo?

186.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho NH3 t¸c dông víi : hidro clorua, canxi clorua, oxi, clo, ®ång (II) oxit, kali hipobromit? Trong mçi tr−êng hîp NH3 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g×?

187.a) Gi¶i thÝch t¹i sao çc muèi Amoni cã tÝnh chÊt gièng muèi kim lo¹i kiÒm? Sù kh¸c nhau gi÷a hai lo¹i muèi ®ã? b) Ph©n tö NH4 ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo. T¹i sao ph©n tö NH4 kh¸c h¼n víi Ion NH4

+ lµ cùc k× kh«ng bÒn? 188.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng nhiÖt ph©n çc muèi sau: (NH4)2CO3, NH4NO3,

(NH4)2SO4, NH4Cl, (NH4)2HPO4, NH4H2PO4, (NH4)2Cr2O7. b) Tõ çc ph¶n øng ®ã h·y cho nhËn xÐt vÒ kh¶ n¨ng nhiÖt ph©n çc muèi Amoni? c) Khi hßa tan çc muèi trªn trong n−íc sÏ t¹o ra m«i tr−êng g×?

189.a) So s¸nh c«ng thøc cÊu t¹o cña Hi®razin vµ hidroxylamin? Hai chÊt ®ã cã ®Æc ®iÓm g× gièng víi ph©n tö NH3? b) H·y nªu mét sè tÝnh chÊt hãa häc cña chóng g©y ra tõ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ®ã. c) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Hi®razin vµ hidroxylamin ?

190. ViÕt ph−¬ng tr×nh çc ph¶n øng : 1) N2H4 + HgCl2 → 2) N2H4 + HNO2 → 3) N2H4 + K2Cr2O7 + H2SO4 → 4) N2H4. H2SO4 + CuSO4 + NaCl → 5) N2H4.HCl + SnCl2 + HCl → NH4Cl + …

191. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau: 1) NH2OH + SeO2 → 2) (NH3OH)2SO4 + KMnO4 → MnSO4 + … 3) NH2OH + I2 + KOH → 4) NH2OH.HCl + H2O2 → 5) N2H4.HCl + K2Cr2O7 + HCl →

192. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho çc chÊt sau ®©y t¸c dông víi nhau: 1) Hi®razin sunfat víi Iot trong m«i tr−êng kiÒm 2) Hi®razin sunfat víi Kali Iotdat trong m«i tr−êng kiÒm.



27/05/2010 19

3) Hi®razin víi Natribromat. 4) Hi®razin sunfat víi Clorua v«i.

193. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho çc chÊt sau ®©y t¸c dông víi nhau: 1) Hidroxilamin víi s¾t II sunfat trong m«i tr−êng axit 2) Hidroxilamin víi CuO 3) Hi®razin víi b¹c nitrat 4) Hi®razin víi Natri hipobromit.

194.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng : N2H4.H2O + Se → Vµ gi¶i thÝch t¹i sao x¶y ra qu¸ tr×nh hßa tan Selen mÆc dï nguyªn tö Nit¬ kh«ng thay ®æi møc oxi hãa ? b) H·y nªu sù kh¸c nhau gi÷a Hi®razin sunfat vµ hidroxilamin sunfat? Gi÷a Amoni sunfat vµ Hi®razin sunfat?

195.a) C«ng thøc cÊu t¹o cña axit hi®razoic? TÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña nã? b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ ®−îc axit Hi®razoic b»ng ph−¬ng ph¸p t−¬ng t¸c trùc tiÕp gi÷a Nit¬ vµ hidro ? c) T¹i sao çc azotua kim lo¹i kiÒm kh«ng bÒn vµ ®Òu næ?

196.a) Nit¬ t¹o nªn nh÷ng oxit nµo? Thµnh phÇn ph©n tö vµ tÝnh chÊt vËt lÝ cña çc oxit ®ã? b) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ çc oxit nit¬? ¤xit nµo cã kh¶ n¨ng ®iÒu chÕ ®−îc tõ çc ®¬n chÊt N2 vµ O2?

197. Khi ®un nãng mét thÓ tÝch nhÊt ®Þnh kh«ng khÝ trong mét b×nh kÝn ®Õn 25000C, sau ®ã lµm l¹nh nhanh hçn hîp thu ®−îc. Hái thµnh phÇn cña khÝ trong b×nh cã kh¸c tr−íc kh«ng? NÕu lµm nguéi tõ tõ thµnh phÇn cña khÝ cã thay ®æi kh«ng?

198.a) CÊu t¹o ph©n tö cña oxit N2O? b) H·y gi¶i thÝch çch viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña N2O D−íi d¹ng sau ®©y:

199.a) TÝnh chÊt hãa häc cña N2O? Nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng tÝnh chÊt ®ã? b) T¹i sao nãi r»ng N2O lµ mét chÊt khÝ cã kh¶ n¨ng duy tr× sù ch¸ynh−ng kh«ng cã kh¶ n¨ng duy tr× sù sèng? §iÒu ®ã cã m©u thuÉn g× kh«ng?

200. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ N2O? C¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p ®ã? b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ N2O b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ trùc tiÕp tõ ®¬n chÊt N2vµ O2

c) Mét hçn hîp gåm N2O vµ NO, b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ t¸ch ®−îc hai khÝ ®ã ra khái hçn hîp?

201.a) CÊu h×nh electron theo thuyÕt Obitan ph©n tö cña NO? So víi cÊu h×nh cña N2 cã g× kh¸c? b) H·y x©y dùng gi¶n ®å çc møc n¨ng l−îng gÇn ®óng theo thuyÕt Obitan ph©n tö cña çc ph©n tö vµ ion ph©n tö sau ®©y: NO+, N2, NO, NO- Cho nhËn xÐt?

202.a) So s¸nh vµ nªu ®Æc ®iÓm trong c«ng thøc cÊu t¹o NO+, N2, NO, NO- ? b) LÊy dÉn chøng nh÷ng hîp chÊt cã chøa Ion NO+ ? c) So s¸nh tÝnh bÒn cña NO vµ NO+ vµ nªu râ nguyªn nh©n?

N- O N : .. : .. N+ N O : .. : .. ..



27/05/2010 20

203. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau vµ tõ ®ã cho biÕt çc tÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña NO NO + H2S → N2 + … NO + SO2 → N2O

+… NO + O2 → NO + Cl2 → NO + KMnO4 → MnO2 KMnO4 + NO + H2SO4 → Mn2

+ + … NO + CrCl2 + HCl → NH4

+ + Cr3+ + …

204.a) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ khÝ NO trong phßng thÝ nghiÖm ? b) B»ng ph¶n øng nµo cã thÓ nhËn ra ®−îc khÝ NO?

205.a) Tr×nh bµy cÊu t¹o cña ph©n tö NO2. Tõ ®ã cho biÕt t¹i sao ph©n tö NO2 cã kh¶ n¨ng trïng hîp thµnh ph©n tö ®ime N2O4? b) T¹i sao NO2 l¹i cã mµu nh−ng N2O4 l¹i kh«ng cã mµu? T¹i sao ph©n tö SO2 kh«ng cã kh¶ n¨ng trïng hîp nh− NO2?

206. So s¸nh cÊu h×nh electron cña ph©n tö NO2 víi ph©n tö SO2, O3, ClO2, Cl2O, NO2

- theo thuyÕt obitan ph©n tö. Nªu râ sù kh¸c nhau c¬ b¶n trong cÊu h×nh electron cña çc chÊt ®ã?

207.a) Cho nhËn xÐt tæng qu¸t vÒ sù tån t¹i cña NO2 vµ N2O4 khi nhiÖt ®é thay ®æi tõ 2000C ®Õn 6000C? b) B»ng thÝ nghiÖm nµo cã thÓ chøng minh sù biÕn ®æi gi÷a hai d¹ng NO2 vµ N2O4?

208.a) T¹i sao nãi r»ng NO2 vµ N2O4 lµ nh÷ng anhi®rit hçn t¹p? b) Gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh ion NO2

- vµ NO3- khi cho NO2 hoÆc

N2O t¸c dông víi n−íc hoÆc víi dung dÞch kiÒm? 209.a) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt hãa häc cña NO2

b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho NO2 t¸c dông víi CO, SO2, O3, H2O2. Trong mçi tr−êng hîp NO2 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g×? c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng t¸c dông gi÷a NO vµ NO2 víi dung dÞch FeSO4 . So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a hai ph¶n øng ®ã ?

210.a) N2O3 cã thÓ ph¶n øng víi n−íc t¹o hçn hîp lµ axit nitr¬ hoÆc axit nitric. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ cho biÕt ®iÒu kiÖn nµo x¶y ra ®èi víi tõng ph¶n øng ? b) T¹i sao nãi r»ng NO2 lµ anhi®rit hçn t¹p, nh−ng khi cho t¸c dông víi n−íc nã chØ t¹o ra HNO3?

211.a) TÝnh chÊt hãa häc cña axit nitr¬. b) So s¸nh tÝnh bÒn, tÝnh oxi hãa - khö cña axit nitr¬ vµ muèi t−¬ng øng. c) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ HNO2. C¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p ®ã.

212.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh r»ng HNO2 cã kh¶ n¨ng tù oxi hãa - khö. b) ThÕ diÖn cùc chÈn cña axit nitr¬ trong m«i tr−êng axit vµ m«i tr−êng kiÒm cã thÓ tãm t¾t tõ s¬ ®å sau: trong m«i tr−êng axit: +0,96V NO2

- HNO2 NO +0,94V



27/05/2010 21

213. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1)HNO2 + HI → I2 2)HNO2 + SO2 + H2O → NO 3)HNO2 + FeSO4 + H2SO4 → NO 4)NaNO2 + K2Cr2O7 + H2SO4 → 5)KNO2 + MnO2 + H2SO4 → 6)NaNO2 + KMnO4 + H2SO4 → 7)NaNO2 + PbO2 + H2SO4 →

214.a) T¹i sao axit HNO3 tinh khiÕt lµ chÊt láng kh«ng mµu nh−ng trong thùc tÕ th−êng cã mµu vµng? b) Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ HNO3 tõ kh«ng khÝ vµ n−íc? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ?

215.a) T¹i sao khi ®iÒu chÕ HNO3 tõ Kali nitrat ph¶i dïng H2SO4 ®Æc vµ KNO3 r¾n? Trong tr−êng hîp ®ã t¹i sao ph¶i ®un nãng nhÑ hçn hîp? b) T¹i sao khi ch−ng cÊt dung dÞch HNO3 chØ thu ®−îc dung dÞch 70%?

216.a) Nguyªn t¾c chung x¶y ra çc ph¶n øng khi cho HNO3 t¸c dông víi çc kim lo¹i vµ kh«ng kim lo¹i? LÊy vÝ dô. b) Dùa vµo c¬ së nµo ®Ó kÕt luËn r»ng : khi çc chÊt t¸c dông víi dung dÞch HNO3 ®Æc th−êng t¹o ra khÝ NO2 vµ víi HNO3 lo·ng th−êng t¹o ra khÝ NO?

217.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho HNO3 ®Æc vµ lo·ng t¸c dông víi çc kim lo¹i Sn, Pb, Zn, Cu. b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho HNO3 t¸c dông víi Mg, As, Co, C, S

218.a) H·y tr×nh bµy nh÷ng ®Æc tÝnh cña muèi nitrat? (§é tan, ®é bÒn nhiÖt, tÝnh oxi hãa ) b) So s¸nh ®é bÒn nhiÖt cña çc hîp chÊt sau: HNO2, HNO3, KNO3, Pb(NO3)2, Cu(NO3)2, AgNO3 c) H·y gi¶i thÝch t¹i sao HNO3 vµ çc muèi nitrat kim lo¹i nÆng cã ®é bÒn nhiÖt kÐm h¬n so víi çc muèi nitrat cña çc kim lo¹i kiÒm?

219.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho HNO3 ®Æc t¸c dông víi HCl ®Æc? Vai trß cña hçn hîp ®ã trong hãa häc? b) NÕu cho HNO3 ®Æc t¸c dông víi HBr, HI cã ph¶n øng nh− thÕ kh«ng? c) T¹i sao mét sè kim lo¹i nh− Platin, vµng, kh«ng tan trong axit nh−ng l¹i tan trong n−íc c−êng thñy?

220. Cho ba axit: HCl, H2SO4, HNO3 cã nång ®é tïy ý, t¸c dông víi Cu. H·y ®iÒu chÕ çc muèi CuCl2 , CuSO4, Cu(NO3)2.Nªu çc ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. Ph¶n øng nµo x¶y ra dÔ nhÊt? LÝ do?

221. Ng−êi ta cã thÓ ®iÒu chÕ kali nitrat b»ng ph¶n øng trao ®æi khi cho NaNO3 t¸c dông víi KCl theo ph−¬ng tr×nh sau:

NaNO3 + KCl ⇌ NaCl + KNO3 H·y cho biÕt c¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p trªn cã m©u thuÉn g× vÒ chiÒu cña ph¶n øng trao ®æi kh«ng?

222.a) M« t¶ c«ng thøc cÊu t¹o cña P tr¾ng vµ çc d¹ng thï h×nh kh¸c cña phètpho. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo çc d¹ng thï h×nh ®ã cã thÓ biÕn ®æi cho nhau? b) T¹i sao P tr¾ng cã nhiÖt ®é thÊp h¬n P ®á? c) T¹i sao P tr¾ng dÔ t¹o ra m¹ng tinh thÓ cßn P ®á l¹i lµ chÊt v« ®Þnh h×nh?



27/05/2010 22

223.a) ë ®iÒu kiÖn th−êng, nit¬ lµ chÊt khÝ, nh−ng Photpho l¹i lµ chÊt r¾n . Gi¶i thÝch nguyªn nh©n? b) T¹i sao P lµ nguyªn tè cã ®é ®iÖn ©m bÐ h¬n nit¬, nh−ng ë ®iÒu kiÖn th−êng l¹i ho¹t ®éng m¹nh h¬n nit¬? c) T×m dÉn chøng ®Ó minh häa r»ng trong çc d¹ng thï h×nh cña Photpho th× P tr¾ng l¹i ho¹t ®éng manh nhÊt ? Nguyªn nh©n?

224. Nªu nhËn xÐt chung vÒ t−¬ng t¸c cña Photpho ®èi víi çc nguyªn tè. 225.a) TÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña Photpho. T×m dÉn chøng ®Ó minh häa?

b) Trong hai tÝnh chÊt oxi hãa vµ khö cña photpho th× tÝnh chÊt nµo lµ chñ yÕu? So s¸nh víi Nit¬ cã kh¸c kh«ng? c) T¹i sao nh÷ng dông cô thñy tinh sau khi dïng lµm thÝ nghiÖm víi photpho l¹i ph¶i ng©m trong dung dÞch CuSO4?

226. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho photpho t¸c dông víi oxi, axit Nitric, b¹c peclorat, n−íc oxigen, l−u huúnh, çc halogen. Trong mçi tr−êng hîp photpho thÓ hiÖn tÝnh chÊtg×?

227. S¶n phÈm nµo ®−îc t¹o thµnh khi thñy ph©n PCl3 vµ PCl5. Cã thÓ viÕt ph−¬ng tr×nh thñy ph©n ®ã d−íi d¹ng ion ®−îc kh«ng?

228.a) Photpho ®· t¹o nªn nh÷ng hîp chÊt nµo? Çc chÊt ®ã ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo? b) So s¸nh tÝnh chÊt hãa häc cña PH3 vµ NH3 ? c) T¹i sao PH3 cã cùc tÝnh bÐ, Ýt tan trong n−íc, kh«ng t¸c dông víi H2O nh− NH3.

229.ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1)Ca3P2 + H2O → 2)Ca3P2 + HClO → 3)P4 + Ba(OH)2 + H2O → 4)PH3 + KMnO4 + H2SO4 → 5)PH3 + HClO4 → 6)PH3 + HCl → 7)PH4I + KOH →

230.a) CÊu t¹o ph©n tö P4O6 vµ P4O10 ? Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o cña chóng? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh cña ph¶n øng khi cho P4O6 t¸c dông víi H2O, víi O2, P4O10 t¸c dông víi H2O; HClO, HNO3, H2SO4. c) øng dông cña P4O10.

231.a) C«ng thøc ph©n tö, cÊu t¹o, tªn gäi cña çc axit chøa oxi cña photpho? b) Tr×nh bµy tÝnh axit, tÝnh bÒn, tÝnh oxi hãa khö cña çc axit quan träng trong çc axit trªn. c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ axit hipophotphor¬, axit photphor¬, axit octo photphoric.

232.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh cña ph¶n øng thñy ph©n çc muèi NaH2PO4, Na2HPO4 vµ Na3PO4? Gi¶i thÝch t¹i sao trong c¶ ba tr−êng hîp ®ã gi¸ trÞ pH cña dung dÞch l¹i kh¸c nhau? b) Qu¸ tr×nh thñy ph©n (NH4)PO4 vµ Na3PO4 cã kh¸c nhau kh«ng?

233. T¹i sao muèi Ag3PO4 l¹i chØ kÕt tña mµu vµng trong m«i tr−êng trung tÝnh hoÆc axit yÕu, nh−ng khong thÓ kÕt tña trong m«i tr−êng axit m¹nh?



27/05/2010 23

234. T¹i sao khi cho muèi canxi cña axit photphoric tan trong axit axetic vµ trong axit Clohi®ricl¹i thu ®−îc nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ?

235. Khi cho KH2PO4, K2HPO4, K..PO4 t¸c dông víi AgNO3 s¶n phÈm cña ph¶n øng cã kh¸c nhau kh«ng? Nguyªn nh©n?

236. Trong hai muèi Ba3(PO4)2 vµ BaSO4 th× muèi nµo dÏ tan trong axit? Gi¶i thÝch?

237. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau:

1) H3PO3 →t0

2) H3PO3 + KMnO4 → 3) H3PO3 + AgNO3 + H2O → 4) H3PO2 + AgNO3 + H2O →

5) H3PO4 →t0

§ 7. ph©n nhãm asen ( As, Sb , Bi)

238.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng khi cho As, Sb, Bi t¸c dông víi HNO3

lo·ng. b) Tõ çc ph¶n øng ®ã h·y nªu nhËn xÐt vÒ sù biÕn thiªn tÝnh chÊt kim lo¹i tõ As ®Õn Bi.

239. Cho nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i tõ NH3 ®Õn BiH3? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n?

240. Nguyªn nh©n sù biÕn thiªn ®é bÒn nhiÖt cña çc hîp chÊt trong d·y tõ NH3 ®Õn BiH3.

241.a) So s¸nh tÝnh khö cña çc hîp chÊt chøa hidro cña çc nguyªn tè thuéc nhãm Va? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho AsH3 t¸c dông víi kali iodat, víi b¹c nitrat, SbH3 víi b¹c nitrat.

242.a) T¹i sao gãc hãa trÞ HXH gi¶m dÇn tõ X ®Õn Sb? (X lµ çc nguyªn tè nhãm Va). b) kh¶ n¨ng kÕt hîp H+ thay ®æi nh− thÕ nµo tõ NH3 ®Õn BiH3 ? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n?

243.a) Sù biÕn thiªn tÝnh axit vµ baz¬ cña çc oxit trong d·y tõ As2O3 ®Õn Bi2O3? DÉn chøng? b) Sù biÕn thiªn tÝnh axit vµ baz¬ vµ tÝnh khö cña çc hidroxit X(OH)3? (X=As, Sb, Bi). DÉn chøng? c) So s¸nh tÝnh axit cña çc axit chøa oxi trong d·y tõ As ®Õn Bi?

244.ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng khi cho As4O6 t¸c dông víi O3, H2O2 , FeCl3 , HNO3 , K2Cr2O7.

245. S¶n phÈm nµo ®−îc t¹o ra khi cho As tan trong n−íc c−êng thñy? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ?

246. ViÕt ph−¬ng tr×nh çc ph¶n øng sau: 1) As + H2SO4 ®Æc → 2) Bi + H2SO4 ®Æc →



27/05/2010 24

3) As + NaClO + H2O → 4) As2O3 + HClO + H2O → 5) AsH3 + KMnO4 + H2SO4 →

247. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau ®©y: 1) AsCl3 + SnCl2 → 2) As2S3 + O2 + H2O → H3AsO4 + ... 3) As2O3 + HNO3 + H2O → 4) As2O3 + H2O2 + NH4OH → AsO4

2- + ... 5) Sb2O3 + KMnO4 + HCl → Sb2O5 + ...

248. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau ®©y d−íi d¹ng ph©n tö vµ ion : 1) As + K2Cr2O7 + H2SO4 → H3AsO4 + ... 2) NaAsO2 + I2 + Na2CO3 + H2O → NaH2AsO3 + ... 3) KsbO2 + AgNO3 + KOH → 4) H3SbO3 + KMnO4 + HCl → 5) BiCl3 + K2SnO2 + KOH → Bi + ...

§8. cacbon – silic (C, Si)

249.a) §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña nguyªn tö cacbon? Cã thÓ gi¶i thÝch çc møc oxi hãa cña cacbon trªn c¬ së cÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè ®ã nh− thÕ nµo? b) T¹i sao cacbon kh«ng cã tÝnh kim lo¹i nh− thiÕc vµ ch×, mÆc dï líp vá electron cña çc nguyªn tö ®ã t−¬ng tù nhau?

250.a) T¹i sao nguyªn tö cacbon l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh m¹ch dµi (m¹ch cacbon)? b) Sù biÕn thiªn vÒ tÝnh chÊt ho¹t ®éng hãa häc trong d·y tõ cacbon ®Õn ch×?

251.a) H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh ®ång vÞ cacbon 146C trong khÝ quyÓn tr¸i ®Êt

d−íi t¸c dông cña tia vò trô? b) So s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö cña hai ®ång vÞ 12C vµ 14C.

252.a) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña kim c−¬ng vµ than ch× ? b) Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã h·y gi¶i thÝch tÝnh chÊt vËt lÝ cña hai d¹ng thï h×nh trªn?

253.a) Sù hÊp phô lµ g×? Ph©n biÖt sù hÊp phô vµ hÊp thô? Nªu dÉn chøng ®Ó minh häa? b) Nguyªn nh©n g©y ra sù hÊp phô cao cña than v« ®Þnh h×nh?

254.a) T¹i sao than v« ®Þnh h×nh cã kh¶ n¨ng hÊp phô nh−ng kim c−¬ng l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã? b) Than ho¹t tÝnh lµ g×? T¹i sao than ho¹t tÝnh cã kh¶ n¨ng hÊp phô cao h¬n than th−êng?

255.a) §Æc ®iÓm vÒ hÊp phô cña cacbon? b) H·y gi¶i thÝch t¹i sao : khÝ nµo cµng khã hãa láng th× cµng khã bÞ hÊp phô? khi nhiÖt ®é t¨ng th× kh¶ n¨ng hÊp phô gi¶m?

256.a) TÝnh chÊt hãa häc cña cacbon? b) Trong çc d¹ng thï h×nh cña cacbon th× d¹ng nµo tá ra ho¹t ®éng m¹nh



27/05/2010 25

h¬n? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n? c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho cacbon t¸c dông víi Oxi, l−u huúnh, flo, CuO, H2SO4 ®Æc.

257.a) So s¸nh cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña canxi cacbua CaC2 vµ wonfram cacbua W2C? b) D−íi t¸c dông cña n−íc vµ axit , cacbua kim lo¹i bÞ ph©n hñy nh− thÕ nµo? nh÷ng lo¹i cacbua nµo cã kh¶ n¨ng ph©n hñy ®ã?

258.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ CaC2 . b) Tõ bari nitrat, b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ thu ®−îc bari cacbua? c) øng dông cña CaC2? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho CaC2 t¸c dông víi H2O , N2 , MgO. Cho biÕt ®iÒu kiÖn vµ øng dông thùc tÕ cña çc ph¶n øng ®ã?

259.a) CÊu t¹o cña ph©n tö metan? b) T¹i sao ng−êi ta kh«ng thÓ tÝch tr÷ khÝ CH4 trong çc bÝnh chøa khÝ (gazomet). c) T¹i sao CH4 kh«ng cã tÝnh axit nh− HCl vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o ra phøc chÊt?

260.a) §Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö cña CO? b) So s¸nhcÊu tróc electron cña ph©n tö CO vµ N2 tõ ®ã gi¶i thÝch tÝnh chÊt lÝ hãa t−¬ng tù nhau cña hai chÊt ®ã ?

261.a) TÝnh chÊt hãa häc cña cacbon oxit? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho cacbon oxit t¸c dông víi oxi, clo, n−íc, NaOH, Fe2O3, Ni. Trong mçi tr−êng hîp CO ®ãng vai trß g×?

262.a) Nh÷ng kim lo¹i nµo cã kh¶ n¨ng ph¶n øng ®−îc víi CO? S¶n phÈm cña ph¶n øng? b) H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh liªn kÕt "cho nhËn" khi cho crom t¸c dông víi cacbon oxit? c) Phøc chÊt cacbonyl kim lo¹i t¸c dông víi çc axit v« c¬ nh− thÕ nµo?

263.a) So s¸nh tÝnh khö cña H2 vµ Co? Dùa vµo c©n b»ng :

H2 + CO2 ⇌ CO + H2O ®Ó gi¶i thÝch? b) Hai chÊt H2vµ CO khö ®−îc oxit nµo trog çc oxit kim lo¹i sau ®©y: Fe2O3 , Al2O3 , FeO , CaO, H2O , Cu2O , HgO. §iÒu kiÖn cña çc ph¶n øng?

264.a) Ph¶n øng gi÷a CO vµ H2O, víi dung dÞch NaOH x¶y ra trong ®iÒu kiÖn nµo? NÕu kÕt luËn r»ng CO lµ mét oxit tr¬ cã hoµn toµn ®óng kh«ng? b) Trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp ®iÒu chÕ cacbon oxit b»ng çch nµo? c) øng dông cña cacbon oxit?

265.a) TÝnh chÊt lÝ hãa cña CO2? B»ng çch nµo cã thÓ t¹o ra tuyÕt cacbonic? b) Qu¸ tr×nh nµo cã thÓ x¶y ra khi cho CO2 tan trong n−íc, trong dung dÞch NaOH , Ba(OH)2? Nh÷ng ph©n tö nµo, ion nµo tån t¹i trong dung dÞch ®ã?

266.a) Cã thÓ t¹o ra metan tõ CO2 ®−îc kh«ng? b) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ CO2 trong phßng thÝ nghiÖm?

267.a) Khi cho ®¸ v«i t¸c dông víi axit ®Ó t¹o ra khÝ CO2 cã nªn dïng H2SO4 kh«ng? LÝ do? b) NÕu dïng HCl b»ng çch nµo tinh chÕ ®−îc khÝ CO2?



27/05/2010 26

268.a) T¹i sao CaCO3 l¹i tan ®−îc trong dung dÞch b·o hßa khÝ CO2 vµ T¹i sao dung dÞch Ca(HCO3)2 khi thªm NaOH l¹i t¹o ra kÕt tña? Dùa vµo sù thñy ph©n ion CO3

2-®Ó gi¶i thÝch? b) KhÝ CO2 ®−îc t¹o ra trong mét lo¹i b×nh ch÷a ch¸y chøa dung dÞch phÌn nh«m víi xoda. Gi¶i thÝch?

269.a) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ ®−îc muèi cacbonat cña Fe3+ vµ Al3+? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho dung dÞch CrCl3 , FeCl3 víi n−íc khi cã mÆt xoda? c) ViÕt ptpu khi cho xoda nãng vµo dung dÞch cã chøa ion Zn2+ , Co2+ , Cr2+ , Ni2+.

270.ViÕt ptpu nhiÖt ph©n çc muèi ccbonat cña çc kim lo¹i sau: ®ång , magie, canxi, natri, muèi amoni, natri hidrocacbonat. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù kh¸c nhau vÒ ®é bÒn nhiÖt cña çc muèi ®ã.

271. Trong hai muèi cacbonat ®ång vµ b¹c th× muèi nµo bÒn h¬n? 272. a) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt lÝ, hãa cña cacbon disunfua?

b) ViÕt ptpu khi cho CS2 t¸c dông víi dung dÞch NaOH? 273.ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña çc chÊt sau ®©y vµ cho biÕt sù gièng nhau vÒ mÆt

cÊu t¹o cña çc chÊt ®ã: Cacbondioxit, Cacbondisunfua, axit cacbonic, axit tiocacbonic, Kali cacbonat, Kali tiocacbonat?

274. a) CÊu t¹o cña ph©n tö xian, axit xianhidric vµ axit xianic? b) ViÕt ptpu khi cho xian vµ axit xianhidric t¸c dông víi O2 , H2O , NaOH. c) T¹i sao ion Xianua cßn cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh nh÷ng hîp chÊt phøc t−¬ng tù nh− CO? H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh ion phøc [Fe(CN)6]

4-. 275. a) Silic vµ kim c−¬ng ®Òu cã cÊu t¹o t−¬ng tù nhau(h×nh tø diÖn ®Òu) nheng

t¹i sao silic lµ chÊt b¸n dÉn, cßn kim c−¬ng l¹i lµ chÊt çch ®iÖn? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Si t¸c dông víi halogen, MgO , MnO2 , H2O. §iÒu kiÖn cña ph¶n øng?

276. a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ Si v« ®Þnh h×nh? b) Nh÷ng axit nµo cã kh¶ n¨ng hßa tan ®−¬c Si? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Si t¸c dông víi dung dÞch kiÒm, so s¸nh víi cacbon cã g× kh¸c?

277. a) H·y gi¶i thÝch t¹i sao Silicdioxit l¹i cã nhiÖt ®é nãng ch¶y rÊt cao so víi Cacbondioxit? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho SiO2 t¸c dông víi F2 , HF , NaOH , Na2CO3.

278. a) H·y gi¶i thÝch t¹i sao Photphin s«i ë nhiÖt ®é thÊp h¬n so v¬Ý amoniac nh−ng Silan l¹i s«i ë nhiÖt ®é cao h¬n Metan?

279. a) Silicagel lµ g×? Cacborundum lµ g×? H·y tr×nh bµy qu¸ tr×nh h×nh thµnh gel cña axit Silicic vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ cacborundum? b) çc øng dông cña Silicagel vµ cacborundum dùa trªn nh÷ng c¬ së khoa häc nµo?

280. a) Cacbon vµ Silic t¹o ra nh÷ng hîp chÊt nµo víi çc halogen? b) H·y so s¸nh ®é bÒn nhiÖt vµ ho¹t tÝnh hãa häc cña tetra halogenua cña cacbon trong d·y tõ CF4 ®Õn CI4. c) So s¸nh ®é bÒn nhiÖt cña tetra halogenua cña cacbon vµ cña Silic t−¬ng øng. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n?



27/05/2010 27

§§§§9. TÝnh chÊt kim lo¹i 282.a) Mét sè kim lo¹i cã cÊu h×nh electron sau ®©y:

1)...2p6.3s1 2)...4f14.5s2p6d1.6s2 3)...4d2.5s2 4)...4f3.5s2p5d1.6s2

5)...3d14s2 6)..5d2.6s2 7)...2p6.3s2

8)...4f6.5s2p6d1..6s2

9)...6p6.7s1 10)...4f13.5s2p6d1.6s2

b) Çc kim lo¹i ®ã ë chu k× nµo? Nhãm nµo? Dùa vµo b¶ng hÖ thènh tuÇn hoµn kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ suy ®o¸n vµ cho biÕt tªn cac kim lo¹i ®ã?

283.a) Néi dung cña thuyÕt vïng? b) ThuyÕt vïng ®· gi¶i thÝch tÝnh dÉn ®iÖn cña kim lo¹i nh− thÕ nµo? c) BiÕt r»ng ®é dÉn ®iÖn cña kim lo¹i gi¶m khi nhiÖt®é t¨ng vµ kim lo¹i cã tÝnh siªu dÉn. Cã thÓ gi¶i thÝch hiÖn t−îng ®ã nh− thÕ nµo?

284.a) B¶n chÊt liªn kÕt trong kim lo¹i? b) Liªn kÕt kim lo¹i kh¸c liªn kÕt trong hîp chÊt céng hãa trÞ vµ hîp chÊt ion nh− thÕ nµo? LÊy vÝ dô liªn kÕt trong tinh thÓ Li, trong hîp chÊt LiCl vµ trong ®¬n chÊt Cl2 lµm dÉn chøng.

285.a) T¹i sao kim lo¹i cã vÎ s¸ng ®Æc biÖt? b) T¹i sao mét sè kim lo¹i l¹i cã mµu ®Æc tr−ng? c) HiÖu øng quang ®iÖn lµ g×? vËn dông thuyÕt vïng ®Ó gi¶i thÝch çc hiÖn t−îng trªn?

286.a) ThÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña kim lo¹i lµ g×? øng dông? b) ThÕ ®iÖn cùc cña kim lo¹i phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo?

287. Trong d·y thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn Li xÕp tr−íc Cs ®iÒu ®ã cã m©u thuÉn g× víi sù s¾p xÕp çc kim lo¹i trong nhãm Ia cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn kh«ng?

288.a) TÝnh chÊt hãa häc cña kim lo¹i? b) Víi ®iÒu kiÖn nµo kim lo¹i cã kh¶ n¨ng ph¶n øng ®−îc víi H2O, dung dÞch kiÒm, víi dung dÞch çc axit kh«ng cã tÝnh oxi hãa? LÊy vÝ dô minh häa?

289.a) TÝnh thÕ ®iÖn cùc cña hidro trong m«i tr−êng trung tÝnh ë 250C vµ ¸p suÊt cña khÝ hidro = 1atm. b) H·y cho biÕt trong çc kim lo¹i sau ®©y kim lo¹i nµo cã kh¶ n¨ng tan ®−îc trong n−íc nguyªn chÊt? Li, Mg, Fe, Ni, Sn

290. Dùa vµo thÕ ®iÖn cùc chuÈn h·y s¾p xÕp çc kim lo¹i sau ®©y theo thø tù tÝnh khö gi¶m dÇn: Li, Na, K, Rb, Be, Mg, Ca , Ba, Al, La, Cu, Ag, Au, Zn, Cd, Hg, Sn, Pb, Mn, Cr, Fe, Co, Ni.

291.a) Trong çc kim lo¹i sau ®©y kim lo¹i nµo cã kh¶ n¨ng khö ®−îc Ion H+ thµnh H2 trong dung dÞch axit:



27/05/2010 28

Cd, In, Al, Sn, Mn, Cr, Ag. b) T¹i sao Fe tan trong dung dÞch H2SO4 lo·ng l¹i t¹o ra muèi s¾t (II) mµ kh«ng ph¶i muèi s¾t (III)? NÕu thay b»ng H2SO4 ®Æc nãng hoÆc HNO3 ph¶n øng cã thay ®æi kh«ng?

292.a)Cr,Mn t¸c dông víi çc dung dÞch axit cã ph¶n øng t−¬ng tù nh− s¾t kh«ng? b) Víi nh÷ng axit lo¹i nµo t¹o ra muèi cña kim lo¹i cã møc oxi hãa thÊp? T¹o ra muèi cña kim lo¹i cã møc oxi hãa cao?

293.a) S¾t cã tan ®−îc trong dung dÞch CuSO4 kh«ng? Ng−îc lai Cu cã tan ®−îc trong dung dÞch FeSO4, Fe2(SO4)3 kh«ng? b) Crom cã thÓ ®Èy ®−îc s¾t ra khái dung dÞch FeCl2 hoÆc FeCl3 kh«ng?

294. B¹c kim lo¹i cã kh¶ n¨ng ®Èy ®−îc H2 ra khái dung dÞch HI 1N ®−îc kh«ng? BiÕt tÝch sè tan cña AgI lµ 8,3.10-17

295. Khèi l−îng riªng (g/cm3) cña mét sè kim lo¹i cã gi¸ trÞ sau: kimlo¹i: Ag Be Cr Hg Mg khèi l−îng riªng (g/cm3):10,5 1,82 7,14 13,55 1,74 h·y tÝnh b¸n kÝnh hiÖu dông cña nguyªn tö çc kim lo¹i ®ã. ( bá qua cÊu t¹o cña tinh thÓ)

296.a) TÝnh tØ khèi h¬i cña thñy ng©n ë 5000C( p= 1atm) b) TÝnh tØ khèi h¬i cña kÏm ë nhÖt ®é s«i cña kim lo¹i ®ã. c) TÝnh ph©n tö l−îng trung b×nh cña mét hçn hîp h¬i cã chøa 80% Zn, 10% Cd vµ 10% Ar.

297. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ hidroxit, muèi clorua , muèi sunfat tõ çc kim lo¹i sau: Mg, Ca, Al, Na, Sn, Cu, Zn, Ni. nªu râ çc ®iÒu kiÖn cña mçi ph¶n øng?

298. TÝnh h»ng sè c©n b»ng, n¨ng l−îng Gibbs vµ x¸c ®Þnh chiÒu cña ph¶n øng cña çc hÖ sau ë 250C:

a) Cu2+ + Zn ⇌ Zn2+ + Cu

b) Ni2+ + Cu ⇌ Cu2+ + Ni

c)Zn2+ + Fe ⇌ Fe2+ + Zn h·y tÝnh tØ lÖ giíi h¹n vÒ nång ®é cña çc Ion kim lo¹i cã trong dung dÞch cña çc hÖ trªn?

299.a) Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ kim lo¹i tõ quÆng? b) Nh÷ng ph−¬ng ph¸p th−êng dïng ®Ó thu ®−îc kim lo¹i tõ oxit, tõ muèi. LÊy vÝ dô minh häa.

300. Hidro cã thÓ khö ®−îc oxit NiO theo ph−¬ng tr×nh sau ®©y ®−îc kh«ng: NiO ( r¾n) + H2 (khÝ) → Ni (r¾n) + H2O (h¬i)

301. Trong çc chÊt sau ®©y chÊt nµo cã thÓ khö ®−îc Fe3O4 thµnh kim lo¹i: Si, Al, Ca. h·y tÝnh ∆G cña ph¶n øng ®ã.

302.a) Nguyªn t¾c chung dïng cacbon lµm chÊt khö trong qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ kim lo¹i? b) Hidro vµ cacbon oxit cã thÓ khö ®−îc nh÷ng oxit kim lo¹i nµo?

303.a) Nguyªn t¾c cña ph−¬ng ph¸p nhÖt kim ®iÒu chÕ çc kim lo¹i? b) TÝnh hiÖu øng nhiÖt cña çc ph¶n øng sau theo ∆H0:



27/05/2010 29

1) V2O5(r¾n) + 5Ca(r) → 2V(r) + 5CaO(r) 2)TaCl5(r) + 5Na(r) → Ta(r) + 5NaCl(r) 3) Cr2O3(r) + 2Al(r) → 2Cr(r) + Al2O3(r) 4)3Mn3O4(r) + 8Al(r) → 9Mn(r) + 4Al2O3(r) 5)TiCl4 (láng) + 4Na(r) → Ti(r) + 4NaCl(r)

304.a) Nh÷ng kim lo¹i nµo ®−îc ®iÒu chÕ b»ng ®iÖn ph©n muèi nãng ch¶y? b) Nguyªn t¾c chung cña ph−¬ng ph¸p nhiÖt ph©n hñy çc chÊt v« c¬ ®Ó ®iÒu chÕ kim lo¹i.

305. §iÖn ph©n dung dÞch çc chÊt sau b»ng ®iÖn cùc Platin: NiSO4; KI; NaCl; H2SO4 lo·ng; NaOH a) M« t¶ qu¸ tr×nh x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc. b) S¶n phÈm thu ®−îc ë çc ®iÖn cùc. c) M«i tr−êng ®iÖn cùc trong qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n?

306.a) Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ kim lo¹i b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch muèi. b) Ph−¬ng ph¸p ®ã ®−îc vËn dông ®Ó ®iÒu chÕ nh÷ng kim lo¹i nµo?

307.a) Qu¸ tr×nh x¶y ra ë çc ®iÖn cùc khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO4 víi d−¬ng cùc b»ng Cu; dung dÞch AgNO3 víi d−¬ng cùc b»ng Ag; NiSO4 víi d−¬ng cùc b»ng Ni. b) øng dông cña ph−¬ng ph¸p.

§ 10. kim lo¹i kiÒm (Li, Na, K, Rb, Cs)

308.a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o nguyªn tö cña çc kim lo¹i kiÒm. b) So s¸nh kh¶ n¨ng ph¶n øng cña Hidro vµ cña çc kim lo¹i kiÒm. Cã thÓ gi¶i thÝch nh− thÕ nµo khi biÕt r»ng hidro cã nh÷ng kh¶ n¨ng kh¸c h¼n kim lo¹i kiÒm mÆc dï líp vá nguyªn tö ngoµi cïng cã cÊu tróc nh− nhau?

309. H·y tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm nguyªn tö cña çc kim lo¹i kiÒm(cÊu tróc electron, thÕ ion hãa, b¸n kÝnh nguyªn tö, b¸n kÝnh ion, thÕ ®iÖn cùc) Cho nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi çc ®Æc ®iÓm ®ã tõ Li ®Õn Cs.

310. H·y x©y dùng gi¶n ®å phô thuéc mét sè tÝnh chÊt vËt lý (nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, khèi l−îng riªng, b¸n kÝnh nguyªn tö, b¸n kÝnh ion, ®é dÉn ®iÖn) vµo sè thø tù nguyªn tö cña çc kim lo¹i kiÒm. Tõ gi¶n ®å ®ã h·y nhËn xÐt vÒ sù biÕn thiªn çc tÝnh chÊt ®ã.

311.a) Liti lµ kim lo¹i ho¹t ®éng kÐm h¬n çc kim lo¹i kiÒm kh¸c nh−ng t¹i sao thÕ ®iÖn cùc l¹i cã gi¸ trÞ ©m nhÊt? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) H·y gi¶i thÝch T¹i sao çc kim lo¹i kiÒm l¹i mÒm (dÔ c¾t) vµ nhiÖt ®é nãng ch¶y l¹i gi¶m dÇn tõ Li ®Õn Cs?

312.a) Çc kim lo¹i kiÒm ®Òu cã ®é dÉn ®iÖn cao nh−ng cßn kÐm h¬n so víi Ag, Cu, Au. §iÒu ®ã cã m©u thuÉn g× kh«ng khi so s¸nh ho¹t tÝnh hãa häc cña çc kim lo¹i kiÒm víi çc kim lo¹i Cu, Ag, Au? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) T¹i sao ®é dÉn ®iÖn cña Na l¹i lín h¬n so víi çc kim lo¹i kiÒm kh¸c?

313.a) Gi¶i thÝch T¹i sao ë tr¹ng th¸i h¬i çc ph©n tö kim lo¹i kiÒm l¹i gåm 2 nguyªn tö? Nguyªn nh©n g©y ra mÇu ngän löa cña çc kim lo¹i kiÒm?



27/05/2010 30

314.a) Ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n ®Ó ®iÒu chÕ çc kim lo¹i kiÒm. C¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p ®ã b) Cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p hãa häc (kh«ng dïng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n) ®Ó ®iÒu chÕ çc kim lo¹i kiÒm tõ çc hîp chÊt cña chóng ®−îc kh«ng?

315.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn ph©n NaOH nãng ch¶y hoÆc NaOH nãng ch¶y. b) Vai trß cña NaF vµ KCl khi ®iÖn ph©n NaCl nãng ch¶y ®Ó ®iÒu chÕ Na kim lo¹i?

316.a) Çc kim lo¹i kiÒm cã ph¶n øng trùc tiÕp víi çc chÊt sau ®©y kh«ng: N2 ; O2; Cl2; H2; C; Si b) BiÕt r»ng trong luyÖn kim th−êng dïng Liti ®Ó khö dÊu vÕt Cacbon trong çc hîp chÊt kim lo¹i. Cã thÓ dïng Na hoÆc K ®Ó thay thÕ cho Li ®−îc kh«ng?

317. Ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n çc kim lo¹i kiÒm vµ c¬ së khoa häc cña ph−¬ng ph¸p ®ã?

318.a) TÝnh chÊt hidrua cña çc kim lo¹i kiÒm? B»ng dÉn chøng nµo ®Ó chøng tá r»ng liªn kÕt trongNaH cã b¶n chÊt ion? b) VÒ tÝnh chÊt, NaH gièng víi chÊt nµo h¬n: HCl hay NaCl?

319. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 1) LiH + N2 → 2) NaH + Cl2 → 3) NaH + O2 → 4) LiH + H2O →

320.a) H·y tr×nh bµy nhËn xÐt vÒ t−¬ng t¸c cña oxi víi çc kim lo¹i kiÒm. b) B»ng ph−¬ng ph¸p cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc çc oxit Li2O; Na2O; K2O? c) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å sau: Na → Na2O2 → Na2O → Na2CO3

321.a) CÊu t¹o cña ph©n tö Natri peoxit (Na2O2) Kali supeoxit(KO2); Rubidi ozonit(RbO3)? b) T¹i sao çc kim lo¹i kiÒm dÔ dµng t¹o ra çc peoxit. T¹i sao Li l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã?

322.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n Na2O2 vµ cho biÕt T¹i sao ph¶n øng ®ã l¹i x¶y ra theo mét chiÒu mÆc dï vÒ b¶n chÊt lµ thuËn nghÞch? b) Na2O2 vµ hçn hîp Na2O2 + KO2 ®−îc dïng trong çc b×nh lÆn ®Ó lµm nguån cung cÊp Oxi. øng dông ®ã ®· dùa trªn c¬ së lÝ luËn nµo?

323. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng: 1) Na2O2 + KI + H2SO4 → 2) Na2O2 + Fe(OH)2 + H2O → 3) Na2O2 + KMnO4 + H2SO4 → 4) Na2O2 + n−íc Clo →

324. §iÒu chÕ hidroxit cña çc kim lo¹i kiÒm b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n. C¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p? Cã thÓ dïng lo¹i muèi nµo lµm chÊt ®iÖn ph©n trong ph−¬ng ph¸p ®ã?

325. H·y tr×nh bµy çc qu¸ tr×nh x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl ®Ó thu ®−îc NaOH. Tõ dung dÞch NaOH thu ®−îc ë catot lµm thÕ nµo ®Ó t¹o ra NaOH r¾n?



27/05/2010 31

326.a) Tõ NaCl B»ng ph−¬ng ph¸p nµo thu ®−îc NaOH khi kh«ng dïng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n? b) Dung dÞch KI cho thªm vµi giät dung dÞch hå tinh bét vµ vµi giät dung dÞch phenoltalein, khi ®iÖn ph©n dung dÞch cã hiÖn t−îng g× x¶y ra?

327.a) TÝnh chÊt cña çc hidroxit kim lo¹i kiÒm. T¹i sao gäi lµ "kiÒm ¨n da" b) Trong hai hidroxit KOH vµ CsOH, hidroxit nµo cã tÝnh baz¬ m¹nh h¬n? Gi¶i thÝch. c) T¹i sao trong çc hidroxit kim lo¹i kiÒm chØ cã LiOH lµ cã kh¶ n¨ng nhiÖt ph©n t¹o ra oxit Li2O?

328. §Ó ®iÒu chÕ NaCl tinh khiÕt ng−êi ta cho HCl qua dung dÞch b·o hßa muèi ¨n. Gi¶i thÝch c¬ së lÝ luËn cña ph−¬ng ph¸p ®ã.

329. H·y s¾p xÕp theo thø tù t¨ng dÇn vÒ nhiÖt ®é nãng ch¶y çc muèi sau ®©y: NaCl; NaI; NaF; NaBr Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù thay ®æi ®ã.

330.a) Cã thÓ ®iÒu chÕ K2SO4 b»ng ph−¬ng ph¸p cho Kali t¸c dông víi H2SO4 ®−îc kh«ng? b) Cã hiÖn t−îng g× x¶y ra khi cho çc dung dÞch sau ®©y t¸c dông víi dung dÞch ®Ëm ®Æc Li2SO4: NaF; Na3PO4; Na2CO3; CH3COONa; NaCl?

331.a) Trong çc muèi kim lo¹i kiÒm sau ®©y muèi nµo sÏ bÞ thñy ph©n: CH3COOLi; LiCl; NaNO2; NaClO4; KBr; K2CO3? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng m« t¶ qu¸ tr×nh thñy ph©n çc muèi ®ã. b) Trong çc muèi sau ®©y muèi nµo bÞ thñy ph©n m¹nh h¬n: Na2CO3; Na2SO3; NaCN? Gi¶i thÝch.

332.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi thñy ph©n Na2CO3 Vµ NaHCO3vµ cho biÕt trong tr−êng hîp nµo dung dÞch cã tÝnh kiÒm m¹nh h¬n? b) §Ó b¶o qu¶n NaHCO3 ttinh khiÕt khái bÞ ph©n hñy ng−êi ta ®· ®ùng trong chÐn b»ng B¹c ®Æt trong b×nh kÝn, b·o hßa khÝ CO2 víi ¸p suÊt p = 2 - 3 atm. Ph−¬ng ph¸p ®ã dùa trªn c¬ së nµo?

333. Néi dung cña ph−¬ng ph¸p Solvay ®iÒu chÕ Na2CO3 tõ NaCl vµ CO2. C¬ së khoa häc cña ph−¬ng ph¸p. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

334.a) Tõ Na2SO4 cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo ®iÒu chÕ ®−îc Na2CO3? b) Cã thÓ dung ph−¬ng ph¸p t−¬ng tù ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ xo®a ®Ó ®iÒu chÕ K2CO3 ®−îc kh«ng?

335.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ NaNO3 tõ Na2SO4 vµ ®iÒu chÕ Na2SO4 tõ CH3COONa. b) B»ng ph¶n øng nµo thu ®−îc K2SO4 tõ K2SO3? §iÒu chÕ Na tõ Na2CO3?

336. Sù kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt cña kim lo¹i Li vµ cña çc hîp chÊt cña Li (oxit, hidroxit, çc muèi) so víi çc kim lo¹i kiÒm kh¸c. Nªu dÉn chøng ®Ó minh häa.

337. Dung dÞch b·o hßa Na2CO3 trong n−íc cã gi¸ trÞ sau: t0C 0 10 20 30 40 50 60 70 %Na2CO3 6,7 11,2 17,8 29 33,2 32,2 31,7 31,4 a) VÏ ®å thÞ phô thuéc ®é tan vµo nhiÖt ®é. b) Na2CO3 hßa tan cùc ®¹i ë nhiÖt ®é nµo? c) Tõ dung dÞch b·o hßa ë 600C, Na2CO3 sÏ ë tr¹ng th¸i nµo khi thay ®æi nhiÖt ®é?



27/05/2010 32

§11. kim lo¹i kiÒm thæ (Be, Mg, Ca, Sr, Ba)

338.a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o nguyªn tö cña çc kim lo¹i kiÒm thæ? So s¸nh víi çc kim lo¹i kiÒm. b) Nªu nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi n¨ng l−îng ion hãa, thÕ ®iÖn cùc, b¸n kÝnh nguyªn tö, b¸n kÝnh ion cña çc kim lo¹i kiÒm thæ.

339.a) VÏ ®å thÞ sù phô thuéc çc h»ng sè vËt lÝ (nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, khèi l−îng riªng g/cm3, ®é dÉn ®iÖn) vµo sè thø tù nguyªn tö cña çc kim lo¹i kiÒm thæ. b) Nªu nhËn xÐt sù biÕn thiªn çc ®Æc tÝnh ®ã trong d·y tõ Be ®Õn Ba. So s¸nh víi çc kim lo¹i kiÒm.

340.a) T¹i sao víi çc kim lo¹i kiÒm thæ cã thÕ ion hãa thø 2 lín h¬n thÕ ion hãa thø nhÊt (I2 >I1) nh−ng l¹i t¹o ra d¹ng ion M2+ dÔ dµng h¬n d¹ng M+? b) ThÕ ion hãa cña kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n thÕ ion hãa cña kim lo¹i kiÒm nh−ng t¹i sao thÕ ®iÖn cùc l¹i t−¬ng ®−¬ng?

341. Gi¶i thÝch t¹i sao kim lo¹i kiÒm dÔ t¹o ra d¹ng ph©n tö M2 ë tr¹ng th¸i h¬i, nh−ng kim lo¹i kiÒm thæ l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã?

342.a) T¹i sao çc kim lo¹i kiÒm thæ cã ®é cøng lín h¬n çc kim lo¹i kiÒm? b) T¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc kim lo¹i kiÒm thæ l¹i biÕn ®æi kh«ng ®Òu nh− kim lo¹i kiÒm?

343. T¹i sao çc kim lo¹i kiÒm thæ cã ®é dÉn ®iÖn cao mÆc dï vïng n¨ng l−îng ns (vïng hãa trÞ) trong tinh thÓ ®· ®−îc lÊp ®Çy?

344. ThÕ ®iÖn cùc cña Be cao h¬n (d−¬ng h¬n) so víi çc kim lo¹i kiÒm thæ kh¸c nh−ng thÕ ®iÖn cùc cña Li l¹i thÊp h¬n (©m h¬n) so víi çc kim lo¹i kiÒm kh¸c. Thùc tÕ ®ã cã m©u thuÉn g× víi nhau kh«ng?

345. T×m dÉn chøng (vÒ tÝnh chÊt cña ®¬n chÊtvµ hîp chÊt) ®Ó chøng minh r»ng Li cã tÝnh chÊt gièng kim lo¹i kiÒm thæ, Be cã tÝnh chÊt gièng Al.

346.a) Trong çc chÊt sau ®©y, Be cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi chÊt nµo: O2 , H2 , N2 , S , Cl2? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. b) T¹i sao Be kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o ra çc peoxit?

347. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Be t¸c dông víi n−íc vµ çc dung dÞch: a) Dung dÞch HCl ®Æc vµ lo·ng. b) Dung dÞch H2SO4 ®Æc vµ lo·ng. c) Dung dÞch HNO3 ®Æc vµ lo·ng. d) Dung dÞch H3PO4. e) Dung dÞch KOH.

348.a) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ BeO vµ Be(OH)2. b) B»ng nh÷ng ph¶n øng hãa häc chøng minh r»ng BeO vµ Be(OH)2 ®Òu lµ nh÷ng hîp chÊt l−ìng tÝnh.

349.a) Khi ®èt ch¸y kh«ng hoµn toµn mét m¶nh Mg trong kh«ng khÝ, sau ®ã cho s¶n phÈm tan vµo n−íc thu ®−îc hçn hîp chÊt r¾n vµ mét hçn hîp khÝ. Thµnh phÇn çc hçn hîp ®ã gåm cã nh÷ng chÊt g×? b) Cã thÓ ®èt ch¸y Mg trong nh÷ng khÝ nµo khi kh«ng cã oxi?



27/05/2010 33

350.a) T¹i sao khi Mg ch¸y ph¸t ra ¸nh s¸ng chãi giµu tia tö ngo¹i, nh−ng khi ®èt çc kim lo¹i kiÒm hoÆc kiÒm thæ l¹i kh«ng cã hiÖn t−îng ®ã? b) T¹i sao kh«ng thÓ dïng n−íc ®Ó dËp t¾t ®¸m ch¸y Mg?

351.a) Khi ®iÒu chÕ Mg (b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n) t¹i sao ph¶i dïng khÝ H2 ®Ó phñ bÒ mÆt chÊt ®iÖn ph©n? Cã thÓ thay H2 b»ng khÝ N2 ®−îc kh«ng? b) Ngoµi ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu chÕ Mg?

352. Mg t−¬ng t¸c víi çc chÊt sau ®©y nh− thÕ nµo: H2O , HCl , H2SO4 , HNO3 , CH3COOH , NaOH?

353.a) Cã thÓ dïng NH4OH ®Ó ®iÒu chÕ Mg(OH)2 kh«ng? b) T¹i sao kh«ng cã kÕt tña Mg(OH)2 t¸ch ra khi cho vµo dung dÞch muèi MgCl2 mét dung dÞch cã chøa NH4OH vµ NH4Cl? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

354. a)HiÖn t−îng sÏ x¶y ra nh− thÕ nµo khi cho Mg(OH)2 t¸c dông víi çc chÊt: HCl , KOH , NH4Cl , KCl? b) Mg(OH)2 hßa tan trong chÊt nµo tèt h¬n: HCl hay NH4Cl? V× sao?

355. a) SÏ cã hiÖn t−îng g× khi cho dung dÞch MgCl2 t¸c dông víi xoda nãng?, t¸c dông víi dung dÞch KHCO3? b) Cã thÓ hßa tan MgCO3 b»ng çch nµo nÕu kh«ng cÇn dïng axit? c) Lµm thÕ nµo cã thÓ t¸ch ®−îc çc chÊt ra khái hçn hîp gåm MgCl2 vµ BeCl2?

356. a) Çc kim lo¹i Ca , Sr , Ba ®· t¸c dông víi çc chÊt sau ®©y nh− thÕ nµo: H2, N2 , O2 , H2O? TÝnh chÊt cña s¶n phÈm ph¶n øng? b) So s¸nh çc ph¶n øng trªn víi çc ph¶n øng cña kim lo¹i kiÒm.

357. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng: 1. CaH2 + H2O → 2. CaH2 + O2 → 3. BaH2 + CO2 → C + …

358. a) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ BaO2? b) Tõ BaF2 b»ng çch nµo cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc BaO2? c) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 1. BaO2 + HCl (®Æc) → 2. BaO2 + HCl(lo·ng) → 3. BaO2 + KI + HCl → 4. BaO2 + AgNO3 → 5. MnO2(nãng) → Trong mçi tr−êng hîp trªn BaO2 thÓ hiÖn tÝnh chÊt g×?

359. a) ViÖc ®iÒu chÕ hidroxit çc kim lo¹i kiÒm thæ (Ca , Sr, Ba) dùa trªn nguyªn t¾c nµo? Nguyªn t¾c ®ã cã thÓ vËn dông cho Be(OH)2 vµ Mg(OH)2 kh«ng? b) T¹i sao trong thùc tÕ ng−êi ta kh«ng ®iÒu chÕ hidroxit kim lo¹i kiÒm theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ hidroxit kim lo¹i kiÒm thæ vµ ng−îc l¹i?

360. a) Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vÒ sù biÕn thiªn tÝnh chÊt hidroxit trong d·y tõ Be(OH)2 ®Õn Ba(OH)2? b) T¹i sao hidroxit çc kim lo¹i kiÒm thæ cã thÓ bÞ nhiÖt ph©n ®Ó t¹o ra oxit t−¬ng øng nh−ng hidroxit çc kim lo¹i kiÒm l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã?

361. Gi¶i thÝch vÒ sù thay ®æi ®é bÒn nhiÖt cña çc muèi Sunfat trong d·y tõ BeSO4 ®Õn BaSO4.



27/05/2010 34

362.T¹i sao çc muèi Sunfat kim lo¹i kiÒm thæ l¹i cã ®é tan gi¶m tõ Ca2+ ®Õn Ba2+ nh−ng muèi Florua cña çc kim lo¹i ®ã l¹i cã ®é tan t¨ng?

363. Víi cïng mét kim lo¹i (Ca2+ , Sr2+ hoÆc Ba2+) t¹i sao muèi Florua cã ®é tan lín h¬n ®é tan cña muèi cacbonat?

364. a) Dùa vµo thuyÕt cùc hãa ion h·y gi¶i thÝch qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n CaCO3. b) C©n b»ng ph¶n øng nhiÖt ph©n CaCO3 chuyÓn dÞch trong ®iÒu kiÖn nµo? ý nghÜa thùc tÕ cña çc ®iÒu kiÖn ®ã?

365. So s¸nh ®é bÒn nhiÖt cña çc muèi cacbonat kim lo¹i kiÒm thæ vµ gi¶i thÝch. 366. T¹i sao khi cho khÝ CO qua dung dÞch BaCl2 hoÆc Ba(NO3)2 kh«ng t¹o ra kÕt

tña nh−ng khi cho CO2 t¸c dông víi n−¬c Barit l¹i cã BaCO3 t¹o thµnh? Nõu thay dung dÞch n−íc Barit b»ng dung dÞch Bari axetat cã kÕt tña kh«ng?

367. KÕt tña nµo sÏ xuÊt hiÖn tr−íc nÕu cho vµo dung dÞch cã chøa ion Ca2+ vµ Ba2+ cïng nång ®é tõng giät dung dÞch (NH4)2SO4?

368. Gi¶i thÝch t¹i sao khi thªm mét l−îng nhá dung dÞch Kali dicromat vµo dung dÞch cã chøa CaCl2 vµ BaCl2 cã l−îng b»ng nhau th× chØ cã kÕt tña muèi Bari?

369. Çc muèi kim lo¹i kiÒm thæ khi kÕt tinh sÏ t¹o ra d¹ng hidrat tinh thÓ, cßn çc muèi kim lo¹i kiÒm Ýt cã kh¶ n¨ng ®ã. Gi¶i thÝch.

370.a) Th¹ch cao lµ g×? øng dông cña th¹ch cao?C¬ së khoa häc cña øng dông ®ã. b) Tõ th¹ch cao b»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµo thu ®−îc Ca kim lo¹i?

371.a) N−íc cøng lµ g×? Nguyªn t¾c chung khö tÝnh cøng cña n−íc? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho çc chÊt sau ®©y khö tÝnh cøng cña n−íc: Ca(OH)2 , NaOH , Na2CO3 , Na3PO4. c) Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh sö dông nhùa trao ®æi ion (ionit) ®Ó lµm mÒm n−íc cøng.

§12. nh«m 372. a) H·y nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö cña çc nguyªn tè nhãm IIIa.

b) So s¸nh víi cÊu t¹o cña çc kim lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ. 373. NhËn xÐt vÒ sù thay ®æi b¸n kÝnh nguyªn tö, thÕ ion hãa cña çc nguyªn tè

nhãm IIIa? Gi¶i thÝch sù thay ®æi bÊt th−êng ®ã trong d·y tõ Al ®Õn Tl trªn c¬ së cÊu tróc electron cña nguyªn tö.

374. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc nguyªn tè nhãmIIIa cã gi¸ trÞ sau: B Al Ga In Tl Tnc (

0C): 2030 660 30 156 303 Ts (

0C): 3930 2450 2240 2050 1470 NhiÖt ®é s«i gi¶m liªn tôc nh−ng nhiÖt ®é nãng ch¶y thay ®æi bÊt th−êng. Gi¶i thÝch t¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y rÊt cao ë Bo nh−ng l¹i kh¸ thÊp ë Gali.

375.a) Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ vÒ tÝnh chÊt cña 2 nguyªn tè B vµ Al. b) Ph¶n øng x¶y ra (hoÆc kh«ng x¶y ra) nh− thÕ nµo khi cho Bo t¸c dông víi H2O , HCl , HNO3 , H2SO4? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng tõ ®ã rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña Bo.

376. Thµnh phÇn hãa häc cña çc hîp chÊt Borua, Boran, Borat, peborat, muèi Boryl. LÊy VD.



27/05/2010 35

377. M« t¶ cÊu t¹o cña ph©n tö BF3. T¹i sao nãi r»ng trong ph©n tö Bohalogenua cã c¬ chÕ "cho- nhËn"?

378.a) C«ng thøc cÊu t¹o cña ®iboran. Gi¶i thÝch cÊu t¹o cña chÊt ®ã víi quan ®iÓm liªn kÕt 3 t©m. b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n ®iboran. C¬ chÕph¶n øng thñy ph©n ®ã cã gièng ph¶n øng thñy ph©n cña muèi kh«ng?

379.a) Thu ®−îc chÊt g× khi cho anhidrit boric hßa tan trong n−íc? b) BiÕt r»ng anhidrit boric cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc ë tr¹ng th¸i v« ®Þnh h×nh, tr¹ng th¸i v« ®Þnh h×nh còng ®Æc cho çc hîp chÊt kh¸c cña Bo. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

380.a) TÝnh chÊt hãa häc cña axit octoboric. b) Ph©n tö H3BO3 cã 3 nguyªn tö hidro nh−ng t¹i sao l¹i lµ axit mét lÇn axit? Cã thÓ gi¶i thÝch ®iÒu ®ã nh− tr−êng hîp cña axit H3PO3 kh«ng? c) Nh÷ng chÊt nµo ®−îc t¹o ra khi nung nãng tõ tõ axit octoboric? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

381.a) Møc oxi hãa cña çc nguyªn tè nhãm IIIa? b) T¹i sao nh«m dÔ t¹o ra ion Al3+ mÆc dï tæng n¨ng l−îng ion hãa thø nhÊt, thø hai, thø ba lµ rÊt lín?

382.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho t¸c dông víi l−u huúnh, cacbon, nit¬, halogen, phot pho, silic.

383.a) Nh«m t¸c dông víi çc dung dÞch çc chÊt sau ®©y nh− thÕ nµo: 1. Na2CO3 3. CuCl2 2. HgCl2 4. HNO3 lo·ng b) ViÕt ph−¬ng tr×nh çc p− sau: 1. Al + Cr2O7

2- + H+ → 2. Al + MnO4

- + H+ →

384.a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ nh«m b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n. b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ nh«m tõ dung dÞch muèi nh«m tan trong n−íc b»ng çch ®iÖn ph©n?

385.a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ Al2O3 , Al(OH)3 . Nguyªn t¾c ®ã cã thÓ vËn dông ®Ó ®iÒu chÕ oxit, hidroxit cña nh÷ng kim lo¹i nµo? b) Cã thÓ vËn dông nguyªn t¾c ®ã ®Ó ®iÒu chÕ oxit vµ hidroxit cña kim lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ kh«ng?

386.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Al2O3 hoÆc Al2(SO4)3 tõ phÌn Al-NH4+

vµ tõ nh«m nitrat. b) Ng−îc l¹i, tõ Al2O3 lµm thÕ nµo thu ®−îc Al2(SO4)3. 18H2O?

387.a) Corundum lµ g×? øng dông cña corundum? b) Corundum cã thÓ tan ®−îc trong çc chÊt sau ®©y kh«ng? H2O , HCl , NaOH , Na2CO3 , K2S2O7



27/05/2010 36

nÕu cã, ph¶n øng sÏ x¶y ra trong ®iÒu kiÒn nµo? c) Alumogen lµ g×? øng dông cña Alumogen?

388.a) Cã hiÖn t−îng g× x¶y ra khi cho phÌn Al - NH4+ t¸c dông víi xo®a?

b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®un nãng dung dÞch cã chøa Al2(SO4)3 víi Natri axetat. c) Gi¶i thÝch t¹i sao khi cho dung dÞch AlCl3 t¸c dông víi tinh thÓ K2CO3 l¹i cã khÝ CO2 bay ra?

389.a) PhÌn lµ g×? b) C«ng thøc ph©n tö vµ øng dông cña phÌn. Gi¶i thÝch c¬ së khoa häc cña çc øng dông ®ã.

390.a) Ph©n tö nh«m cloura ë tr¹ng th¸i khÝ cã d¹ng ®ime t−¬ng tù nh− ®iboran. H·y gi¶i thÝch cÊu tróc cña Al2Cl5 b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Nh«m Clorua khan t¸c dông víi amoniac. Gi¶i thÝch. c) T¹i sao AlCl3 ë tr¹ng th¸i r¾n dÉn ®iÖn tèt h¬n ë tr¹ng th¸i nãng ch¶y?

391. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng t−¬ng t¸c gi÷a: 1) Gali víi H2SO4. 2) Tali víi HNO3 ®Æc nãng. 3) Tali víi HNO3 lo·ng nguéi. 4) Tali víi HCl. 5) Gali, Indi ,Tali víi dung dÞch kiÒm.

392. Sù biÕn thiªn tÝnh Baz¬ trong d·y tõ Ca(OH)2 ®Õn Tl(OH)2. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

393.a) Trong hai muèi Nh«m clorua vµ Indi clorua muèi nµo dÔ bÞ thñy ph©n h¬n? b) Muèi nµo cã ®é thñy ph©n cao h¬n: TlNO3 hoÆc Tl(NO3)3?

394.a) T¹i sao ion Tl+ l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o phÌn nh− çc ion kim lo¹i kiÒm? b) TÝnh chÊt cña çc muèi, çc hîp chÊt hãa trÞ mét cña Ga, In vµ Tl.

§13. gecmani – thiÕc – ch× (Ge, Sn, Pb)

395.a) Sù h×nh thµnh çc møc oxi hãa cña çc nguyªn tè nhãm IVa (C, Si, Ge, Sn, Pb) b)T¹i sao çc nguyªn tè ®ã kh«ng t¹o ra ion 4+ hoÆc ion 4-? B¶n chÊt liªn kÕt trong çc hîp chÊt cña çc nguyªn tè trªn.

396.a) T¹i sao ®é bÒn cña çc hîp chÊt øng víi sè oxi hãa +4 trong d·y tõ Ge ®Õn Pb l¹i gi¶m, nh−ng hîp chÊt øng víi sè oxi hãa +2 cã ®é bÒn t¨ng trong d·y ®ã ? Gi¶i thÝch. b) Tõ kÕt luËn trªn h·y so s¸nh tÝnh oxi hãa cña d·y GeO2 – SnO2 – PbO2 vµ tÝnh khö cña çc chÊt trong d·y GeCl2 – SnCl2 – PbCl2.

397. NhiÖt ®é nãng ch¶y cña çc nguyªn tè nhãm IVa cã çc gi¸ trÞ sau: C Si Ge Sn Pb Tnc(

oC) 4000 1410 950 232 327 a) H·y gi¶i thÝch t¹i sao tõ C ®Õn Si nhiÖt ®é nãng ch¶y l¹i gi¶m ®ét ngét? b) Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù gi¶m Tnc cã tÝnh quy luËt tõ Si ®Õn Pb.

398.a) T¹i sao Sn vµ Pb l¹i mÒm nh−ng Ge l¹i cøng? b) T¹i sao cã thÓ t¹o ra dung dÞch r¾n gi÷a Si vµ Ge, nh−ng kh«ng t¹o ra dung dÞch r¾n gi÷a Si vµ Pb?



27/05/2010 37

399.a) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Ge vµ Sn t¸c dông víi HCl, HNO3, H2SO4. b) T¹i sao Pb khã tan trong dung dÞch HCl lo·ng vµ H2SO4 lo·ng nh−ng l¹i dÔ tan trong dung dÞch dung dÞch ®Ëm ®Æc cña axit ®ã?

400.a) Sù thay ®æi vÒ ®é bÒn nhiÖt cña çc hi®rua d¹ng AH4 trong d·y tõ C ®Õn Pb. b) Trong çc hi®rua ®ã chÊt nµo tan ®−îc trong dung dÞch kiÒm? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

401. NhiÖt ®é nãng ch¶y cña çc oxit d¹ng MO2 cña çc nguyªn tè nhãm IVa nh− sau: CO2 SiO2 GeO2 SnO2 PbO2 Tnc(

oC) -57 1730 1120 1130 290 (5 atm) (ph©n hñy) H·y gi¶i thÝch sù bÊt th−êng vÒ nhiÖt ®é nãng ch¶y cña CO2. T¹i sao PbO2 cã ®é bÒn nhiÖt kÐm h¬n so víi çc oxit kh¸c trong d·y trªn?

402. Trong çc oxit sau ®©y, oxit nµo bÒn h¬n khi ®un nãng: GeO2 hay SnO2 ? PbO2 hay PbO ?

403. Trong çc hidroxit sau ®©y chÊt nµo thÓ hiÖn tÝnh baz¬ lín h¬n: Ge(OH)2 hay Sn(OH)2 ? Sn(OH)2 hay Pb(OH)2 ? Sn(OH)2 hay Sn(OH)4 (SnO2.2H2O) ?

404.a) B»ng ph¶n øng nµo ®Ó minh häa r»ng çc oxit sau ®©y ®Òu lµ l−ìng tÝnh? SnO vµ SnO2 PbO vµ PbO2. trong tõng cÆp mét, chÊt nµo cã tÝnh baz¬ lín h¬n? b) Çc oxit trªn ®−îc ®iÒu chÕ b»ng çch nµo? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa muèi Pb2+ axetat b»ng Clorua v«i ®Ó t¹o ra PbO2?

405. Hidro cã thÓ khö ®−îc oxit nµo d−íi ®©y thµnh ®¬n chÊt: CO2; SiO2; SnO; SnO2; GeO2; PbO; Pb3O4?

406.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng : 1) §iÒu chÕ SnO tõ SnCl2 vµ tõ Natri Stanit. 2) §iÒu chÕ PbO tõ Pb(NO3)2 vµ tõ Kali plombit. 3) T¸c dông gi÷a PbO2 vµ khÝ SO2.

407.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 1) T¸c dông gi÷a PbO2 vµ dung dÞch KI. 2) T¸c dông gi÷a PbO2 vµ kiÒm. 3) T¸c dông gi÷a HCl vµ Natri Plombit.

408.a) B»ng ph¶n øng nµo cã thÓ chøng minh nhËn ®Þnh r»ng Pb3O4 lµ mét muèi? tªn cña muèi ®ã? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh oxi hãa m¹nh cña Pb3O4.

409.a) Trong hai tÝnh chÊt axit vµ baz¬ cña Pb(OH)2 th× tÝnh chÊt nµo tréi h¬n? biÕt r»ng muèi Pb(NO3)2 thñy ph©n kÐm h¬n K2PbO2.

b) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ çc hidroxit Ge(OH)2, Sn(OH)2, Pb(OH)2.

410.a) T¹i sao khi ®iÒu chÕ SnCl2 b»ng çch cho Sn t¸c dông víi HCl l¹i ph¶i cho axit d−? b) T¹i sao qu¸ tr×nh ®ã l¹i t¹o ra SnCl2 mµ kh«ng ph¶i lµ SnCl4? c) S¶n phÈm nµo ®−îc t¹o thµnh khi cho SnCl2 t¸c dông víi HgCl2; FeCl3?



27/05/2010 38

411.a)PbI2 lµ chÊt Ýt tan trong n−íc nh−ng t¹i sao dÔ tan trong dung dÞch KI? b) T¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y cña SnCl2 cao h¬n SnCl4?

412. C©n b»ng sau ®©y sÏ chuyÓn dÞch nh− thÕ nµo trong dung dÞchHCl :

PbCO3 � ⇌ Pb2+ + CO32-

PbCrO4� ⇌ Pb2+ + CrO42-

tõ ®ã cho biÕt hai muèi ®ã muèi nµo dÔ tan trong HCl?

413.ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) SnCl4 +Sn → 2) SnCl2 + O2 → 3) PbO2 + HCl → 4) Pb3O4 + KI + H2SO4 → PbSO4 + … 5) Pb3O4 + MnSO4 + HNO3 → HMnO4 +… 6) Sn + H2SeO4 (lo·ng) → 7) Pb + H2SeO4 (®Æc) →

414. Cã thÓ tån t¹i ®ång thêi trong dung dÞchçc chÊt sau ®©y kh«ng? 1) Sn(NO3)2 vµ FeCl3 2) SnCl2 vµ Cu 3) Pb(NO3)2 vµ Cd 4) SnCl2 vµ Fe(ClO4)3 5) Pb(NO3)2 vµ FeCl2

415.a) Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho SnS t¸c dông víi dung dÞch Pb(NO3)2? PbS t¸c dông víi dung dÞchSnCl2 b) B»ng ph¶n øng nµo cã thÓ t¸ch ®−îc SnS ra khái hçn hîp víi PbS?

416.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Amoni stanat tõ SnCl2. Khi axit hãa dung dÞchcã chøa amoni stanat cã hiÖn t−îng g× ? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho "vµng gi¶" t¸c dông víi dung dÞch HNO3. c)PbS, SnS tan trong nh÷ng axit nµo?

§14. ®ång –––– b¹c –––– vµng ( Cu , Ag, Au )

417.a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc electron cña Cu, Ag, Au. b) Tr×nh bµy nhËn xÐt vÒ n¨ng l−îng ion hãa, ¸i lùc electron cña çc nguyªn tè ®ã so víi çc nguyªn tè kim lo¹i kiÒm. c) Çc nguyªn tè Cu, Ag, Au cã kh¶ n¨ng h×nh thµh ph©n tö d¹ng Cu2, Ag2, Au2 hay kh«ng?

418.a) Çc møc oxi hãa cã thÓ cã cña çc nguyªn tè Cu, Ag, Au? b) Çc møc oxi hãa ®ã cã phï hîp víi ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö cña çc



27/05/2010 39

nguyªn tè ®ã kh«ng? c) T¹i sao møc oxi hãa ®Æc tr−ng ®èi víi Au lµ +3 cßn ®èi víi Ag lµ +1?

419.a) T¹i sao çc nguyªn tè Cu, Ag, Au l¹i cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ®¸ng kÓ so víi çc kim lo¹i kiÒm? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Cu t¸c dông víi HNO3, H2SO4; Cu t¸c dông víi Cl2, F2, víi n−íc c−êng thñy.

420.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Cu kim lo¹i tõ CuO, Pirit CuS2, malakit CuCO3, Cu(OH)2

421.a) Qu¸ tr×nh nµo sÏ x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc vµ thu ®−îc s¶n phÈm g× khi diÖn ph©n dung dÞch CuCl2 víi ®iÖn cùc b»ng than ch×? b) Qu¸ tr×nh nµo sÏ x¶y ra khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO4 víi d−¬ng cùc b»ng ®ång vµ Platin.

422.a) T¹i sao b¹c vµ vµng kh«ng t¹o ra çc oxit khi ®èt nãng trong kh«ng khÝ. b) Gi¶i thÝch t¹i sao Ag kh«ng bÞ oxi hãa trong kh«ng khÝ nh−ng th−êng bÞ oxi hãa trong Ozon vµ bÞ oxi hãa khi ®iÖn ph©n dung dÞch axit chøa oxi nÕu dïng b¹c lµm ®iÖn cùc?

423.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng t¸c dông gi÷a CuSO4 víi dung dÞch KI. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra ph¶n øng. b) T¹i sao víi Clo, ®ång cã kh¶ n¨ng t¹o ra hai chÊt CuCl2 vµ CuCl, nh−ng víi iod chØ t¹o ra CuI?

424. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n çc muèi sau ®©y: CuCl2, Cu(NO3)2, CuSO4 ,Cu(CH3COOH)2.

425. Cã hiÖn t−îng g× x¶y ra khi cho dung dÞch KOH hoÆc luång khÝ H2S t¸c dông víi dung dÞch [Cu(NH3)4]SO4? Gi¶i thÝch vµ viÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

426. Cã hai dung dÞch CuSO4 vµ AgNO3 cho thªm vµo çc dung dÞch ®ã tõng giät dung dÞch NaOH. TiÕp tôc cho thªm NH4OH, cã hiÖn t−îng g× thay ®æi? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ viÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

427. Cã hiÖn t−îng g× x¶y ra khi thªm vµo dung dÞch cã chøa Ion[ Cu(NH3)4]2+

mét l−îng d− Kali Xianua KCN? viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. 428.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Cu kim lo¹i hßa tan trong dung dÞch

KCl. Ag vµ Au cã kh¶ n¨ng ®ã kh«ng? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) Gi¶i thÝch t¹i sao Ag kim lo¹i cã kh¶ n¨ng hßa tan trong dung dÞch KCN khi cã mÆt oxi? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

429.a) T¹i sao AgI kh«ng tan trong dung dÞch Amoniac nh−ng tan trong dung dÞch KCN? b) Trong dung dÞch amoniac theo d·y AgCl, AgBr, AgI ®é tan sÏ gi¶m. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

430. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù t¹o thµnh kÕt tña khi cho axit Nitric t¸c dông víi dung dÞch [Ag(NH3)2]Cl.

431.a) Cã thÓ cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho AgCl t¸c dông víi dung dÞch KI ®Ëm ®Æc? b) Ph¶n øng sÏ x¶y ra nh− thÕ nµo khi cho B¹c Cromat t¸c dông víi HCl ®Ëm ®Æc?

432.a) Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ thu ®−îc CuSO4 tõ nh÷ng chÊt sau ®©y: 1) CuCl2 vµ H2SO4.



27/05/2010 40

2) Cu vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng b) §iÒu chÕ ®ång Peclorat Cu(ClO4)2 tõ çc chÊt sau: 1) HClO4, NaOH vµ CuSO4

2) Ba(OH)2, Cu, H2SO4 vµ HClO4 433.a) Ph¶n øng nµo sÏ x¶y ra khi cho khÝ SO2 qua dung dÞch CuBr2 ®un nãng?

b) Tõ CuSO4 b»ng ph¶n øng nµo ®iÒu chÕ ®−îc CuBr? 434.a) Gi¶i thÝch t¹i sao AgI cã kh¶ n¨ng tan trong dung dich KI?

b) AgBr cã kh¶ n¨ng tan trong dung dÞch Na2S2O3 kh«ng? c) Ph¶n øng sÏ x¶y ra nh− thÕ nµo khi cho H2S t¸c dông víi dung dÞch cã chøa Ion [Ag(S2O3)2]

3-? 435.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng:

Au(OH)3 + NaOH →… Au(OH)3 + HNO3 → … Au(OH)3 + HCl → …

§15. kÏm – ca®imi – thñy ng©n (Zn, Cd, Hg)

436.a) NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o nguyªn tö cña çc nguyªn tè Zn, Cd, Hg? So s¸nh víi cÊu t¹o cña çc kim lo¹i kiÒm thæ cïng chu kú cã g× kh¸c? b) Çc kim lo¹i Zn, Cd, Hg cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh ph©n tö 2 nguyªn tö kh«ng?

437.a) ThÕ ®iÖn cùc cña Zn, Cd, Hg cã gi¸ trÞ sau: Zn Cd Hg E0 (V) -0,76 -0,4 0,85

X2+ + 2e ⇌X0 H·y gi¶i thÝch t¹i sao thÕ tiªu chuÈn cña Hg l¹i ë rÊt xa vÒ bªn ph¶i cña Zn vµ Cd trong d·y thÕ ®iÖn cùc? b) So s¸nh ho¹t tÝnh hãa häc cña Zn, Cd, Hg víi çc kim lo¹i kiÒm thæ.

438.a) TÝnh chÊt hãa häc cña çc kim lo¹i Zn, Cd, Hg. Çc kim lo¹i ®ã ph¶n øng víi çc dung dÞch kiÒm, dung dÞch axit nh− thÕ nµo? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho çc kim lo¹i ®ã t¸c dông víi çc dung dich axit ®Æc vµ lo·ng: HCl, H2SO4, HNO3.

439.a) T¹i sao Zn kh«ng tan ®−îc trong n−íc mÆc dï thÕ ®iÖn cùc cña Zn thÊp h¬n thÕ ®iÖn cùc cña Hidro trong m«i tr−êng trung tÝnh? b) Muèn cho H2 tho¸t ra nhanh khi cho Zn t¸c dông víi HCl th× ph¶i lµm thÕ nµo? Gi¶i thÝch.

440.a) Trong m«i tr−êng nµo Zn thÓ hiÖn tÝnh khö m¹nh h¬n? b) KÏm cã kh¶ n¨ng tan trong dung dÞch ZnCl2 kh«ng? c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Zn t¸c dông víi çc dung dÞch sau: NaOH, NH4OH, NH4Cl.

441.a) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ çc kim lo¹i Zn, Cd, Hg. b) Nh÷ng kim lo¹i nµo trong nhãm II cña hÖ thèng tuÇn hoµn cã thÓ khö ®−îc CO2 t¹o ra Cacbon?

442.a) TÝnh chÊt hãa häc cña çc oxit ZnO, CdO, HgO. §é bÒn cña çc oxit ®ã thay ®æi nh− thÕ nµo khi ®i tõ ZnO ®Õn HgO?



27/05/2010 41

b) Mét hçn hîp gåm ZnO, CdO, HgO b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ t¸ch ®−îc çc oxit ®ã ra khái hçn hîp?

443.a) Ph¶n øng sÏ x¶y ra nh− thÕ nµo khi cho çc dung dÞch muèi cña çc kim lo¹i nhãm KÏm t¸c dông víi dung dÞch kiÒm m¹nh? b) Sù biÕn thiªn tÝnh axit cña çc hidroxit trong d·y tõ Zn(OH)2 ®Õn Hg(OH)2?

444.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n çc muèi ZnCl2, Zn(NO3)2, ZnSO4. b) Thu ®−îc s¶n phÈm g× khi thñy ph©n Natri Zincat Na2[Zn(OH)4]?

445. Cã s¶n phÈm g× ®−îc t¹o thµnh khi cho ZnCO3 t¸c dông víi dung dÞch K2S? Gi¶i thÝch.

446.a) Cã thÓ ®iÒu chÕ Zn(NO3)2 ë d¹ng tinh thÓ khi ®un nãng dung dÞch cã chøa mèi KÏm vµ muèi Ch× kh«ng? b) Tõ Zn(NO3)2 ®iÒu chÕ KÏm Peclorat.

447.a) Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho Hg(NO3)2 t¸c dông víi dung dÞch NaCl? b) T¹i sao çc muèi HgCl2, Hg(CN)2 l¹i lµ chÊt ®iÖn li kÐm?

448.a) Còng nh− çc nguyªn tè hä d kh¸c, çc kim lo¹i thuéc nhãm Zn ®Òu cã khuynh h−íng t¹o phøc. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ so s¸nh víi çc kim lo¹i kiÒm thæ cïng chu kú. b) Thñy ng©n cã ph¶n øng víi Iot kh«ng? Cã tan trong dung dÞch gåm Iot vµ Kali Iodua kh«ng?

449.a) Cã x¶y ra ph¶n øng khi cho kÏm kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch cã chøa ion [Cu(Cn)4]

3-? b) Trong hai muèi sau ®©y muèi nµo bÞ thñy ph©n m¹nh h¬n: ZnCl2 vµ [Zn(NH3)4]Cl2?

§16. crom – mangan – s¾t (Cr, Mn, Fe)

450.a) H·y tr×nh bµy nhËn xÐt vÒ cÊu tróc electron, b¸n kÝnh nguyªn tö, n¨ng l−îng ion hãa cña nguyªn tö Crom. So s¸nh víi Molipden vµ Vonfram. b) Çc møc oxi hãa cã thÓ cã ®èi víi Crom? Trong sè ®ã, møc nµo ®Æc tr−ng nhÊt?

451.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Crom t¸c dông víi O2, HCl, H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc, HNO3 ®Æc. b) T¹i sao khi cho Crom tan trong HCl l¹i thu ®−îc CrCl2 mµ kh«ng thu ®−îc CrCl3?

452.a) TÝnh chÊt c¬ b¶n cña dung dÞch muèi Cr2+? b) H·y gi¶i thÝch t¹i sao khi muèn ®iÒu chÕ CrCl2 b»ng ph−¬ng ph¸p cho Crom t¸c dông víi HCl ph¶i thùc hiÖn trong bÇu khÝ quyÓn Hidro?

453.a) TÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña CrO vµ Cr(OH)2? b) Thu ®−îc chÊt g× khi ®Ó CrCl2 trong kh«ng khÝ? c) Trong phßng thÝ nghiÖm ng−êi ta cã thÓ dïng dung dÞch CrCl2 trong HCl ®Ó hÊp thô oxi. C¬ së khoa häc cña ph−¬ng ph¸p ®ã?



27/05/2010 42

454.Tõ cÊu tróc electron cña nguyªn tö L−u huúnh vµ Crom h·y gi¶i thÝch t¹i sao Crom lµ mét kim lo¹i l¹i xÕp chung cïng mét nhãm víi L−u huúnh lµ mét nguyªn tè kh«ng kim lo¹i.

455.T×m dÉn chøng ®Ó minh häa nh÷ng tÝnh chÊt gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a Crom víi Nh«m; Crom víi L−u huúnh.

456.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng nhiÖt ph©n (NH4)Cr2O7 ®Ó thu ®−îc Cr2O3. B»ng çch nµo cã thÓ thu ®−îc Cr2O3 khi nhiÖt ph©n l−îng d− (NH4)2Cr2O7? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Cr2O3 tinh thÓ nÊu nãng ch¶y víi K2S2O7, KOH. Çc ph¶n øng ®ã chøng minh tÝnh chÊt g× cña Cr2O3?

457.a) H·y chøng minh r»ng Cr(OH)3 cã tÝnh l−ìng tÝnh nh− Al(OH)3. b) Mét dung dÞch cã chøa ®ång thêi Kali Cromit vµ Kali Aluminat. Tõ dung dÞch ®ã b»ng çch nµo cã thÓ t¸ch ®−îc: Cr(OH)3 va Al(OH)3.

458. Dung dÞch muèi Cr3+ cã ®Æc ®iÓm lµ mµu s¾c thay ®æi. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ cho biÕt nh÷ng yÕu tè nµo ®· g©y ra hiÖn t−îng ®ã?

459.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho dung dÞch K2Cr2O7 b·o hßa t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 ®Æc ®Ó thu ®−îc CrO3. Lµm thÕ nµo ®Ó t¸ch ®−îc CrO3? b) TÝnh chÊt cña CrO3?

460.a) Hçn hîp Sunfocromit lµ g×? øng dông . b) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ hçn hîp Sunfocromic?

461.Tõ anhidrit cromic lµm thÕ nµo ®Ó diÒu chÕ ®−îc: 1) K2Cr2O7 2) K2CrO4 3) Cr2O3

462.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi ®un nãng hçn hîp CrO3 víi Fe(OH)2 vµ khi pha lo·ng hçn hîp ®ã vµo n−íc.

463.a) Çc ion Cr2O72- vµ CrO4

2- bÒn trong m«i tr−êng nµo? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) Khi cho KOH vµo dung dÞch muèi Cr3+,, CrO4

2- vµ Cr2O72- cã hiÖn t−îng g×

x¶y ra? Gi¶i thÝch.

464.a) Tõ Na2CrO4 b»ng çch nµo thu ®−îc Na2Cr2O7.2H2O? b) B»ng çch nµo cã thÓ: 1) Tõ phÌn Crom ®iÒu chÕ CrO3? 2) Tõ Cr2O3 ®iÒu chÕ CrO3? 3) Tõ Crom kim lo¹i ®iÒu chÕ K2Cr2O7?

465.BiÕt r»ng thÕ ®iÖn cùc chuÈn cña Cr2O72-/Cr3+ trong m«i tr−êng axit lµ

+1,36V vµ thÕ ®iÖn cùc chuÈn cña Cl2/2Cl- lµ +1,36V, nh−ng t¹i sao trong phßng thÝ nghiÖm ng−êi ta cã thÓ dïng K2Cr2O7 t¸c dông víi HCl ®Ó ®iÒu chÕ Clo? ¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p ®ã?

466.a) Cã thÓ dïng chÊt nµo ®Ó oxi hãa dung dÞch muèi Cr3+ t¹o thµnh dung dÞch §icromat? LÊy vÝ dô vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. b) B»ng ph−¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu chÕ Cromyl Clorua tõ Kali Cromat?



27/05/2010 43

467. HiÖn t−îng g× x¶y ra khi cho: 1) Dung dÞch K2Cr2O7 t¸c dông víi dung dÞch AgNO3? 2)Dung dÞch K2Cr2O7 t¸c dông víi dung dÞch Ba(OH)2 3) Dung dÞch H2SO4 lo·ng t¸c dông víi BaCrO4? ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

468.a) §iÒu chÕ Bari §icromat. b) Tõ Cr2O3 ®iÒu chÕ Amoni §icromat. Nªu râ ph−¬ng ph¸p vµ viÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

469. Qu¸ tr×nh nµo nªu ra sau ®©y cã thÓ x¶y ra trong m«i tr−êng axit nÕu Kali §icromat lµ chÊt oxi hãa: 1) 2Br- → Br2 2) 2Cl- → Cl2 3) 2H2O → H2O2 + 2H+ 4) H2S → S 5) Hg2

2+ → 2Hg2+ 6) Cu → Cu2+ 7) Mn2+ → MnO4

-

470. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) Na2Cr2O7 + KI + H2SO4 → 2) K2Cr2O7 + H2S + H2SO4 → 3) K2CrO4 + H2S + H2O → 4) K2Cr2O7 + SO2 + H2SO4 → 5) H2CrO4 + FeSO4 + H2SO4 → 6) Cr2(SO4)3 + K2[Fe(CN)6] + KOH →

471. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) CrO3 + H2O2 + H2SO4 → 2) CrBr3 + H2O2 + NaOH → 3) CrO3 + HI → 4) Cr2(SO4)3 + Br2 + NaOH → 5) Cr2O3 + K3[Fe(CN)6] + KOH → 6) Cr2(SO4)3 + KMnO4 + KOH →

472.a) CÊu t¹o cña nguyªn tö Mangan. So s¸nh víi cÊu t¹o nguyªn tö Clo. b) Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o nguyªn tö h·y so s¸nh tÝnh chÊt hãa häc cña çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña chóng.

473.a) Çc møc oxi hãa cã thÓ cã cña Mangan? Møc nµo bÒn nhÊt b) ViÕt c«ng thøc ph©n tö vµ nªu tÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña çc oxit vµ hidroxit cña Mangan øng víi çc møc oxi hãa ®ã.

474.a) TÝnh chÊt hãa häc cña Mangan? b) Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt hãa häc tõ Mn ®Õn Re? c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Mangan, Tecnexi vµ Reni t¸c dông



27/05/2010 44

víi çc chÊt sau: 1) HCl lo·ng vµ ®Æc. 2) H2SO4 lo·ng. 3) H2SO4 ®Æc. 4) HNO3 ®Æc.

475.a) Ng−êi ta cã thÓ ®iÒu chÕ Mangan b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch MnSO4. Hái cã nh÷ng qu¸ tr×nh nµo ®· x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn ph©n dung dÞch ®ã? b) Ngoµi ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu chÕ Mangan?

476.a) Tõ MnO b»ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ thu ®−îc Mn(OH)2 biÕt r»ng MnO kh«ng tan trong n−íc? b) B»ng ph¶n øng nµo chøng minh r»ng Mn(OH)2 cã tÝnh khö?

477.ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) MnSO4 + KClO3 + KOH(nãng ch¶y) → 2) MnSO4 + PbO2 + HNO3 → 3) MnSO4 + Br2 + NaOH → 4) MnBr2 + H2O2 + KOH → 5) mNso4 + CaOCl2 + NaOH →

478. M« t¶ c«ng thøc cÊu t¹o cña MnCl3.4H2O biÕt r»ng hîp chÊt ®ã cã cÊu h×nh t¸m mÆt trong ®ã 4 ph©n tö n−íc còng tham gia h×nh thµnh liªn kÕt.

479.a) MnO2 lµ chÊt oxi hãa m¹nh nh−ng khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh h¬n th× MnO2 thÓ hiÖn tÝnh khö. T×m dÉn chøng ®Ó minh häa cho kÕt luËn ®ã. b) ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau: 1) MnO2 + HCl → 2) MnO2 + NaOH ®Æc → 3) MnO2 + H2SO4 →

480.a) Tõ MnO2 b»ng ph¶n øng nµo cã thÓ thu ®−îc: MnCl2, KmnO4, Mn2O7? b) Tõ MnO2 ®iÒu chÕ Ba(MnO4)2. ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

481.a) Çc ion MnO42- vµ MnO4

- bÒn trong m«i tr−êng nµo? Gi¶i thÝch nguyªn nh©n. b) Thªm tõ tõ tõng giät dung dich NaOH cho ®Õn m«i tr−êng kiÒm vµo mét dung dÞch KMnO4 sau ®ã cho thªm tõng giät H2SO4 lo·ng cho ®Õn m«i tr−êng axit. H·y nªu çc qu¸ tr×nh xÈy ra trong qu¸ tr×nh trªn vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n.

482.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng m« t¶ tÝnh oxi hãa vµ tÝnh khö cña K2MnO4. b) Cã thÓ thu ®−îc H2MnO4 b»ng ph−¬ng ph¸p cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi muèi K2MnO4 ®−îc kh«ng?



27/05/2010 45

483.a) Tõ ph¶n øng gi÷a KMnO4 víi K2SO3 h·y m« t¶ tÝnh oxi hãa cña KMnO4 trong çc m«i tr−êng axit, baz¬, trung tÝnh. b) Cã thÓ ®iÒu chÕ HMnO4 b»ng çch cho H2SO4 t¸c dông víi muèi t−¬ng øng ®−îc kh«ng?

484.a) TÝnh chÊt cña Mn2O7? So s¸nh víi tÝnh chÊt cña Cl2O7? b) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Mn2O7? So s¸nh víi ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Cl2O7?

485.ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau: 1) KMnO4 + MnCl2 → 2) K2MnO4 + Cl2 → 3) KMnO4 + KI + H2SO4 → 4) KMnO4 + KI + H2O → 5) KMnO4 + FeSO4 + H2SO4 →

486.ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau ®©y d−íi d¹ng ph©n tö: 1) Mn2+ + ClO- + OH- → 2) MnO4

- + NO2- + H+ →

3) MnO4- + Fe + H+ →

4) Mn2 + BrO3- + H2O →

5) MnO4- + H2O2 + OH- →

487.So s¸nh çc ph¶n øng sau ®©y: 1) KMnO4 + HCl → 2) K2Cr2O7 + HCl → 3) PbO2 + HCl → Ph¶n øng nµo x¶y ra nhanh h¬n? Muèn ®iÒu chÕ mét l−îng nhá khÝ Clo nªn dïng ph¶n øng nµo?

488. Cã ba dung dÞch K2CrO4, K2MnO4, K2SO4 cho t¸c dông lÇn l−ît víi H2SO4, NaOH. Nªu hiÖn t−îng vµ gi¶i thÝch çc hiÖn t−îng ®ã?

489.a) §Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö cña s¾t? b) Ng−êi ta ®· biÕt ®−îc çc møc oxi hãa nµo cña S¾t? LÊy vÝ dô çc hîp chÊt øng víi çc møc oxi hãa ®ã. c) Víi s¾t, møc oxi hãa nµo bÒn nhÊt? T¹i sao?

490.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu râ çc ®iÒu kiÖn khi cho Fe t¸c dông víi O2, Cl2, S, H2O, H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc. b) S¾t cã bÞ ¨n mßn kh«ng khi ®Ó trong kh«ng khÝ cã chøa SO2, H2, CO2?

491.ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho çc oxit: FeO, Fe2O3, Fe3O4 t¸c dông víi çc chÊt sau: 1) HCl lo·ng? 2) H2SO4 lo·ng vµ ®Æc nãng? 3) HNO3 ®Æc nãng?



27/05/2010 46

492.a) H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt Fe(CO)5. b) Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña Fe(CO)5

493.a) Trong dung dÞch n−íc, ion Fe2+ cã tÝnh khö m¹nh nhÊt lµ trong m«i tr−êng kiÒm; ion Fe3+ cã tÝnh oxi hãa m¹nh nhÊt trong m«i tr−êng axit. H·y lÊy vÝ dô ®Ó minh häa. b) Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho dung dÞch FeCl3 t¸c dông víi dung dÞch KBr, KI? Gi¶i thÝch.

494.a) Trong hai chÊt K4[Fe(CN)6] vµ FeSO4 chÊt nµo cã tÝnh khö m¹nh h¬n? T¹i sao? b) BiÕt r»ng Fe cã thÓ tan trong dung dÞch KCN ®Ó t¹o thµnh K4[Fe(CN)6]. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.

495.a) Hai chÊt K4[Fe(CN)6]vµ K3[Fe(CN)6] chÊt nµo cã tÝnh oxi hãa? ChÊt nµo cã tÝnh khö? b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho K3[Fe(CN)6] t¸c dông víi H2O2 trong m«i tr−êng KOH. c) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho K4[Fe(CN)6] t¸c dông víi H2O2 trong dung dÞch HCl.

496. Cã thÓ tån t¹i ®ång thêi trong dung dÞch çc ion sau ®©y kh«ng? 1) Fe2+ vµ Sn2+. 2) Fe3+ vµ Sn2+. 3) Fe2+ vµ MnO4

-. 4) Fe3+ vµ MnO4

-. 5) Fe2+ vµ Cr2O7

2-. 6) Fe3+ vµ Cr2O7

2- 497. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau:

1) Fe(SO4)3 + Na2SO3 + H2O → 2) FeSO4 + HNO3 + H2SO4 → 3) FeSO4 + HNO3 → 4) FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 → 5) FeCl3 + Na2CO3 + H2O →

498.a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho K4[Fe(CN)6] t¸c dông víi dung dÞch Fe2(SO4)3. b) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho K3[Fe(CN)6] t¸c dông víi dung dÞch FeSO4. Nªu râ sù thay ®æi mµu s¾c trong c¶ hai tr−êng hîp.

499. ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau ®©y d−íi d¹ng ion: 1) FeSO4 + K2Cr2O7 + H2SO4 → 2) FeSO4 + HClO3 + H2SO4 → HCl + … 3) FeSO4 + KBrO3 + H2SO4 → 4) K4[Fe(CN)6] + KMnO4 + H2SO4 → 5) K4[Fe(CN)6] + H2O2 + H2SO4 →

500.ViÕt ph−¬ng tr×nh cña çc ph¶n øng sau d−íi d¹ng ph©n tö: 1) Fe3+ + H2S → 2) Fe3+ + I- →



27/05/2010 47

3) Fe3+ + S2O3- →

4) Fe3+ + SO32- + H2O →

5) Fe2+ + Br2 + H+ →

PhÇn II – H−íng dÉn tr¶ lêi §1. KhÝ tr¬

1.a) ë líp ngoµi cïng cña nguyªn tö khÝ tr¬ gåm çc obitan ns vµ np, tÊt c¶ çc electron ®Òu ®· ghÐp ®«i.

- KÝch th−íc nguyªn tö t¨ng dÇn (tõ He ®Õn Ar t¨ng nhanh; tõ Ar ®Õn Kr t¨ng chËm)

- N¨ng l−îng ion hãa cao vµ gi¶m dÇn (tõ He ®Õn Ar gi¶m nhanh; tõ Ar ®Õn Kr gi¶m chËm)

- N¨ng l−îng ion hãa cao g©y ra tÝnh tr¬ vÒ mÆt hãa häc nªn nh×n chung çc khÝ tr¬ Ýt cã kh¶ n¨ng ph¶n øng, nhÊt lµ khÝ tr¬ nhÑ.

b) Tõ He ®Õn Rn, n¨ng l−îng ion hãa gi¶m nªn kh¶ n¨ng ph¶n øng t¨ng, nhÊt lµ Kr vµ Xe ®Òu cã ho¹t tÝnh hãa häc cao.

Çc hîp chÊt cña Kr vµ Xe ®Òu lµ çc chÊt oxi hãa m¹nh, chóng cã kh¶ n¨ng t¹o ra çc hîp chÊt øng víi çc møc oxi hãa +2; +4; +6; +8.

Hîp chÊt øng víi møc oxi hãa cao cã tÝnh oxi hãa m¹nh vµ cã tÝnh axit, ch¼ng h¹n dung dÞch axit H4XeO6.

2. Çc nguyªn tö khÝ tr¬ t−¬ng t¸c víi nhau chñ yÕu do lùc khuÕch t¸n, mét

thµnh phÇn quan träng trong lùcVan der Waals, tõ He ®Õn Rn b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, kh¶ n¨ng bÞ cùc hãa cña çc khÝ tr¬ t¨ng, dÉn ®Õn n¨ng l−îng t−¬ng t¸c khuÕch t¸n t¨ng do ®ã çc chÊt cµng khã nãng ch¶y.

3. Khi kÝch th−íc nguyªn tö t¨ng th× t¸c dông ch¾n ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña

çc líp electron sÏ t¨ng lªn, do ®ã electron ë líp vá ngoµi cïng cña nh÷ng nguyªn tö cã kÝch th−íc lín h¬n dÔ dµng t¸ch ra khái nguyªn tö, v× thÕ ion hãa gi¶m.

5.a) H·y dùa vµo sù h×nh thµnh çc electron ®éc th©n khi kÝch thÝch nguyªn

tö ®Ó chuyÓn electron tõ tr¹ng th¸i ghÐp ®«i sang tr¹ng th¸i ®éc th©n ®Ó gi¶i tÝch kh¶ n¨ng h×nh thµnh çc møc oxi hãa kh¸c nhau. VÝ dô: Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh møc oxi hãa +2 cña Xe nh− sau:

5s2 5p6 5d0 5s2 5p5 5d1

Víi He kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã.

b) Çc electron ®éc th©n ë tr¹ng th¸i cao nªn kh«ng bÒn, dÔ dµng trë vÒ tr¹ng th¸i cã n¨ng l−îng thÊp ban ®Çu, do ®ã g©y ra tÝnh oxi hãa ë bËc oxi hãa cao.

c) Do n¨ng l−îng ion hãa gi¶m tõ He ®Õn Rn nªn çc khÝ tr¬ cã kh¶ n¨ng t−¬ng ®èi dÔ dµng t¹o ra çc hîp chÊt cã hãa trÞ cao.

Liªn kÕt trong çc hîp chÊt ®ã ®Òu lµ liªn kÕt céng hãa trÞ. d) Çc hîp chÊt cña khÝ tr¬ ®Òu Ýt bÒn, dÔ bÞ ph©n hñy, cã tÝnh oxi hãa

m¹nh. VÝ dô chóng oxi hop¸ d−îc iodua thµnh iod, ozon thµnh oxi.



27/05/2010 48

6. Çc hidrat cña khÝ tr¬ d¹ng X.6H2O lµ nh÷ng hîp chÊt bao. Çc hidrat ®ã ®−îc h×nh thµnh ë nhiÖt ®é thÊp vµ ë ¸p suÊt cao khi b·o hßa khÝ tr¬. Trong tinh thÓ n−íc ®¸ cã nh÷ng kho¶ng trèng ®−îc h×nh thµnhkhi çc ph©n tö n−íc liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt Hidro, ë ¸p suÊt cao çc nguyªn tö khÝ tr¬ ®· th©m nhËp vµo çc kho¶ng trèng ®ã, çc nguyªn tö khÝ tr¬ t−¬ng t¸c víi çc ph©n tö n−íc nhê cã lùc khuÕch t¸n, lùc nµy kh«ng ®ñ ®Ó h×nh thµnh hîp chÊt phøc (mét lo¹i hîp chÊt hãa häc), do ®ã çc hîp chÊt cña khÝ tr¬ kh«ng ph¶i lµ lo¹i hîp chÊt hãa häc thùc sù.

He vµ Ne kh«ng cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh nh÷ng hîp chÊt t−¬ng tù, v× He vµ Ne cã kÝch th−íc bÐ nªn dÔ dµng khuÕch t¸n ra khái tinh thÓ n−íc ®¸.

7. Víi He vµ Ne kh«ng cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh hîp chÊt. Ar vµ Kr Ýt ®−îc

nghiªn cøu hoÆc cã t¹o ra mét Ýt hîp chÊt nh−ng kÐm bÒn. Chñ yÕu lµ Xe t¹o ra nhiÒu hîp chÊt víi çc nguyªn tè cã ®é ©m ®iÖn cao nh− Flo, Oxi, Clo, ®Æc biÖt víi Flo vµ Oxi.

Ch¼ng h¹n çc hîp chÊt Florua cña Xe nh− XeF2, XeF4, XeF6 hoÆc XeO3

®Òu Ýt bÒn vµ cã tÝnh oxi hãa m¹nh: 2KI + XeF2 → I2 + Xe + 2KF 8NH3 + 3XeF2 → 3Xe + 6NH4F + N2 4KI + XeF4 → Xe + 2I2 + 4KF XeO3 + 6KI + 6HCl → Xe + 3I2 + 6KCl + 3H2O Axit Paxenic H4XeO6 ®−îc biÕt ë trong dung dÞch, çc muèi cña nã ®Òu cã

thÓ t¸ch ra ë d¹ng tinh thÓ nh−: Ba2XeO6 , K4XeO6.9H2O , Na4XeO6.6H2O , Na4XeO6.8H2O. Trong m«i tr−êng axit chóng thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa m¹nh, ch¼ng h¹n oxi hãa Cr2+ ®Õn Cr2O7

2- ; ClO3- ®Õn ClO4

- ; Mn2+ ®Õn MnO4- ; Br- ®Õn BrO3

- … 8. Muèn h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a hai nguyªn t÷e ®Ó t¹o ra ph©n tö hai

nguyªn tö th× ph¶i t¹o ra hai electron kh«ng ghÐp ®«i, ®iÒu ®ã ®ßi hái n¨ng l−îng kh¸ lín v× vËy kh«ng thÓ h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a hai ph©n tö Xenon.

9. N¨ng l−îng liªn kÕt Xe – Cl bÐ h¬n so víi Xe – F, n¨ng l−¬ng ®ã ®−îc

t¹o ra sau khi kÝch thÝch nguyªn tö Xe kh«ng ®ñ ®Ó bï l¹i n¨ng l−îng dïng ®Ó kÝch thÝch nguyªn tö.

10. §é bÒn víi nhiÖt t¨ng do ®é bÒn liªn kÕt t¨ng. 11. Dùa vµo ®Æc tÝch oxi hãa cña çc Xenon Florua ®Ó viÕt çc ph−¬ng tr×nh

ph¶n øng. §2. hidro

12.a) Nªu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o h¹t nh©n (sè proton, sè n¬tron) nguyªn tö çc ®ång vÞ cña Hidro. VÝ dô víi Triti (kÝ hiÖu lµ T) cã 1e-, 1p+, 2n0.

c) V× thÓ tÝch bÐ nªn cã ®é khuÕch t¸n lín. 13. Dùa vµo tØ khèi ®Ó x¸c ®Þnh Cã thÓ chuyÓn ®−îc b»ng çch óp cèc thø hai kh«ng chøa Hidro lªn cèc thø

nhÊt cã chøa Hidro.



27/05/2010 49

15. V× ph©n tö Hidro cã ®é bÒn lín. N¨ng l−îng ph©n li H2 ⇌ 2H lµ ∆H = 103 kcal/mol nªn ë nhiÖt ®é th−êng kÐm ho¹t ®éng, chØ ho¹t ®éng ë nhiÖt ®é cao.

b) ChØ cã Flo vµ mét sè kim lo¹i chuyÓn tiÕp nÆng lµ cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp ë nhiÖt ®é phßng.

17. B»ng ph−¬ng ph¸p hãa láng ph©n ®o¹n. 18.c) V× kh«ng cÇn cung cÊp n¨ng l−îng ®Ó chuyªn Hidro ph©n tö thµnh

nguyªn tö. VÝ dô: H2 + FeCl3 → FeCl2 + HCl (kh«ng x¶y ra) (Zn + HCl) + FeCl3 → FeCl2 + HCl (dÔ dµng). 20. Dùa vµo nguyªn t¾c ®iªn ph©n çc chÊt trong dung dÞch n−íc, sau ®ã

viÕt s¬ ®å ®iÖn ph©n sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn cÇn thiÕt. Ch¼ng h¹n, khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO4, chØ thu ®−îc §ång kim lo¹i vµ

Oxi, kh«ng thu ®−îc Hidro. 21.b) Nh÷ng khÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o víi Oxi cña kh«ng khÝ t¹o thµnh

hçn hîp khÝ næ ®Òu cã thÓ tÝch tr÷ trong b×nh chøa khÝ. 23. KhÝ Hidro ®−îc t¹o ra cßn lÉn h¬i n−íc vµ Hidro clorua, cÇn cho hçn

hîp ®ã qua dung dÞch kiÒm vµ sau ®ã qua dung dÞch cã kh¶ n¨ng hÊp thô n−íc. 24. Trong thµnh phÇn çc hîp chÊt hãa häc Hidro chØ tån t¹i ë d¹ng ion H-

cã trong çc Hidrua cña çc kim lo¹i m¹nh (NaH, CaH2). D¹nh ion H+ kh«ng tån t¹i trong çc hîp chÊt hãa häc v× b¶n chÊt liªn kÕt

trong çc hîp chÊt ®ã lµ liªn kÕt céng hãa trÞ (vÝ dô HCl; HF). Trong dung dÞch kh«ng cã d¹ng ion H+ mµ chØ cã d¹ng H3O

+

Ion H+ thùc sù chØ tån t¹i trong m«i tr−êng khÝ khi phãng ®iÖn qua khÝ Hidro b»ng çc tia ion hãa nh− γ ch¼ng h¹n.

25. V× Hidro lµ mét chÊt kh«ng ph©n cùc nªn Ýt hßa tan trong dung m«i

ph©n cùc. 27. T−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö Hidro víi nhau lµ t−¬ng t¸c khuÕch t¸n.

T−¬ng t¸c trong kim lo¹i kiÒm lµ t−¬ng t¸c kim lo¹i. Do ®ã sù bay h¬i cña çc kim lo¹i ®ßi hái mét n¨ng l−îng ®Ó th¾ng t−¬ng t¸c gi÷a çc nguyªn tö. Tr¸i l¹i sù bay h¬i cña Hdro x¶y ra khi ®éng n¨ng cña ph©n tö Hidro ®ñ ®Ó th¾ng lùc t−¬ng t¸c khuÕch t¸n, do ®ã ë nhiÖt ®é th−êng Hidro lµ mét chÊt khÝ.

29. Khi ®iÖn ph©n dung dÞch çc Hidrua ion trong muèi Halogenua kim lo¹i

kiÒm nãng ch¶y, thu ®−îc hidro ë cùc ©m. B¶n th©n çc Hidrua kim lo¹i kiÒm hoÆc kiÒm thæ bÞ thñy ph©n rÊt m¹nh: NaH + H2O → NaOH + H2↑

30.a) Çc kim lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ h×nh thµnh ra çc Hidrua ion.



27/05/2010 50

Çc nguyªn tè kh«ng kim lo¹i hoÆc nöa kim lo¹i t¹o ra Hidrua céng hãa trÞ: Li C N O F Na Mg Si P S Cl K Ca Ge As Se Br Rb Sr Sn Sb Te I Cs Ba Pb Bi Po At Fr Ra

T¹o ra Hidrua ion T¹o ra Hidrua céng hãa trÞ b) Çc hidrua ion lµ çc muèi, kÕt tinh theo d¹ng lËp ph−¬ng hoÆc tµ

ph−¬ng, liªn kÕt trong ph©n tö lµ liªn kÕt ion. Çc Hdrua céng hãa trÞ chñ yÕu lµ nh÷ng chÊt ë d¹ng khÝ (dÔ bay h¬i); khi

tan trong n−íc phÇn lín t¹o ra axit; liªn kÕt trong ph©n tö lµ liªn kÕt c«ng hãa trÞ. 31. Dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hîp chÊt ion nh− chÊt r¾n tinh thÓ, nhiÖt

®é nãng ch¶y cao,khi nãng ch¶y th× dÉn ®iÖn, khi ®iÖn ph©n th× thu ®−îc khÝ H2 ë ©m cùc ®Ó dÉn ®Õn kÕt luËn.

32. Do sù chuyÓn mËt ®é ®iÖn tÝch vÒ phÝa Flo nªn ®· lµm gi¶m lùc ®Èy

gi÷a hai ion Florua. 33. Tõ tr¸i qua ph¶i (theo chu k×), tÝnh khö t¨ng, tÝnh axit t¨ng, tÝnh bÒn

gi¶m. §é bÒn nhiÖt phô thuéc vµo n¨ng l−îng liªn kÕt H – X, phô thuéc vµo ®é

®iÖn ©m vµ kÝch th−íc nguyªn tö cña X. Khi hai nguyªn tè cã ®é ®iÖn ©m t−¬ng ®−¬ng, nguyªn tè nµo nÆng h¬n cho HX cã ®é bÒn nhiÖt kÐm h¬n.

34. Cã thÓ gi¶i thÝch nh− sau: Khi tan vµo n−íc cã c©n b»ng sau:

Hn-1X- + H3O

+ ⇌ HnX + H2O ⇌ Hn+1X+ + OH-

®iÖn li axit ®iÖn li baz¬ C©n b»ng chuyÓn dÞch vÒ phÝa nµo phô thuéc vµo tr−êng lùc cña ion trung

t©m Xn- vµ O2- (nghÜa lµ phô thuéc vµo ®iÖn tÝch vµ b¸n kÝnh). Víi HF, c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa ®iÖn li axit, do tr−êng lùc cña O2-

lín h¬n tr−êng lùc cña F- (b¸n kÝnh cña O2- lµ 1,36 Ǻ; b¸n kÝnh cña F- lµ 1,33Ǻ; v× ®iÖn tÝch cña O2- lín h¬n F-) do ®ã H+ chuyÓn vÒ phÝa O2-.

Víi NH3, c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch theo h−íng ®iÖn li baz¬, do tr−êng lùc cña N3- lín h¬n O2- (tr−êng lùc phô thuéc c¶ b¸n kÝnh vµ ®iÖn tÝch; b¸n kÝnh cña N3- lµ 1,47Ǻ).

§3. Halogen

36. Khuynh h−íng oxi hãa lµ chñ yÕu v× trong nguyªn tö cã mét electron ch−a ghÐp ®«i ë obital np nªn dÔ dµng kÕt hîp thªm 1 electron.

Tõ Flo ®Õn Iod, n¨ng l−îng ion hãa gi¶m nªn kh¶ n¨ng nh−êng electron t¨ng, do ®ã ®Õn Iod cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion I+ (trong çc hîp chÊt nh− ICl, I(CH3COO)3).



27/05/2010 51

37.a) Møc oxi hãa ®Æc tr−ng cña çc Halogen (trõ Flo) lµ +1, +3, +5, +7. Gi¶i thÝch çc møc ®ã b»ng sù kÝch ®éng electron chuyÓn tõ obital ns vµ np

sang nd. b) V× mçi nguyªn tö chØ cã mét electron kh«ng ghÐp ®«i ë obital np, hai

electron kh«ng ghÐp ®«i ë hai nguyªn tö ghÐp l¹i víi nhau t¹o thµnh ph©n tö hai nguyªn tö.

Trong nguyªn tö cña çc Halogen cã mét electron kh«ng ghÐp ®«i, nªn

trõ Flo, chóng ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o ra møc oxi hãa +1 khi chóng liªn kÕt víi mét nguyªn tè kh¸c cã ®é ©m ®iÖn m¹nh h¬n (vÝ dô víi Oxi)

Nguyªn tö cña Clo (hoÆc Brom, Iod) cßn cã nh÷ng obital ch−a ®−îc lÊp ®Çy, do ®ã cã thÓ x¶y ra çc qu¸ tr×nh kÝch ®éng electron nh− sau:

s p d

s p d

s p d

s p d KÕt qu¶ t¹o ra 3, 5, 7 electron kh«ng ghÐp ®«i øng víi çc tr¹ng th¸i hãa trÞ

3, 5, 7 cña Halogen. Qu¸ tr×nh kÝch ®éng ®ã x¶y ra d−íi ¶nh h−ëng cña nh÷ng nguyªn tö cã ®é ®iÖn ©m m¹nh h¬n.

Líp ngoµi cïng cña nguyªn tö Flo kh«ng cã obital d, muèn t¹o ra tr¹ng th¸i hãa trÞ lín h¬n 1 ë Flo, ph¶i kÝch ®éng electron tõ obital 2p sang líp thø 3, kh«ng cã nguyªn tè nµo cã ®é ®iÖn ©m lín h¬n Flo ®Ó cung cÊp n¨ng l−îng ®ñ thùc hiÖn qu¸ tr×nh kÝch ®éng trªn, do ®ã víi Flo kh«ng thÓ xuÊt hiÖn møc oxi hãa d−¬ng vµ chØ cã thÓ cã hãa trÞ mét.

Ngoµi ra còng cÇn chó ý r»ng nÕu trong nguyªn tö, ch¼ng h¹n cã 5 electron kh«ng cÆp ®«i tham gia h×nh thµnh 4 liªn kÕt, trong nguyªn tö cßn l¹i mét electron kh«ng cÆp ®«i, ®iÒu ®ã g©y ra kh¶ n¨ng ph¶n øng rÊt m¹nh cña ph©n tö ®−îc t¹o ra, nªn chóng lµ nh÷ng hîp chÊt kÐm bÒn. Ch¼ng h¹n ClO2 lµ hîp chÊt cã sè lÎ electron.

Cl

O

O

Lµ hîp chÊt ch−a b·o hßa hãa trÞ, do ®ã cã khuynh h−íng kÕt hîp hoÆc

nh−êng mét electron: ClO2 + e = ClO2

- ClO2 - e = ClO2

+ chñ yÕu lµ khuynh h−íng thø nhÊt (¸i lùc Electron cña ClO2 lµ 3,43 eV); ClO2 rÊt kh«ng bÒn, dÔ ph©n huû næ, cã tÝnh oxi hãa m¹nh.



27/05/2010 52

38. Ph−¬ng ph¸p Obitan ph©n tö ®· m« t¶ cÊu h×nh electron cña çc ph©n tö halogen nh− sau:

( )2σ S( )2*σ S

( )2σ Z( )2π x

( )2π y( ) ( )2*2* ππ yx

NghÜa lµ hai nguyªn tö halogen liªn kÕt víi nhau b»ng mét liªn kÕt σ (σz).

Ngoµi liªn kÕt σ, trong ph©n tö Cl2, Br2, I2 cßn cã mét phÇn liªn kÕt π t¹o ra bëi sù xen phñ cña çc obitan d.

Trong ph©n tö Flo, liªn kÕt chØ ®−îc h×nh thµnh do mét lo¹t çc electron hãa trÞ, kh«ng cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh liªn kÕt π nh− trªn v× kh«ng cã çc obitan d.

Liªn kÕt π ®−îc h×nh thµnh ®ã lµ liªn kÕt "cho nhËn" t¹o ra do cÆp electron tù do cña mét nguyªn tö vµ obitan d cßn bá trèng cña nguyªn tö kh¸c; cã thÓ m« t¶ theo s¬ ®å sau:

3d 3p 3s

3s 3p 3d

Sù h×nh thµnh çc liªn kÕt π ®ã ®· lµm cho ph©n tö çc halogen bÒn râ rÖt.

Flo kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o ra liªn kÕt π nªn ph©n tö Flo cã n¨ng l−îng liªn kÕt bÐ h¬n so víi Clo. Tõ Clo ®Õn Iot do b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, ®é dµi liªn kÕt t¨ng:

F2 Cl2 Br2 I2 DX –X (Ǻ) 1,42 2,00 2,29 2,17 nªn n¨ng l−îng liªn kÕt gi¶m. 39. Trong ph©n tö hai nguyªn tö cña çc halogen, ®é bÒn nhiÖt cña ph©n tö

liªn quan ®Õn n¨ng l−îng liªn kÕt X-X trong ph©n tö: Xem çch gi¶i thÝch ë bµi 39. 40. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc halogen t¨ng. TÝnh chÊt ®ã

phô thuéc vµo t−¬ng t¸c khuÕch t¸n gi÷a çc ph©n tö. ë tr¹ng th¸i láng vµ r¾n, çc ph©n tö halogen t−¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc

Van der Waals. V× ph©n tö çc halogen kh«ng cã cùc nªn t−¬ng t¸c ®ã phô thuéc vµo t−¬ng t¸c khuÕch t¸n, n¨ng l−îng t−¬ng t¸c nµy cµng lín khi ®é ph©n cùc cña ph©n tö cµng lín.

V× kh¶ n¨ng bÞ cùc hãa cña çc ph©n tö phô thuéc vµo b¸n kÝnh nguyªn tö, nªn tõ F ®Õn I, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, ®é ph©n cùc t¨ng do ®ã t−¬ng t¸c khuÕch t¸n t¨ng lµm cho nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña çc halogen t¨ng.

41.a) Çc chÊt cã xu h−íng tan nhiÒu trong chÊt láng gièng víi chóng. Çc

halogen lµ nh÷ng chÊt kh«ng cùc nªn Ýt tan trong dung m«i cã cùc (vÝ dô: H2O) vµ tan nhiÒu trong dung m«i kh«ng cùc.

b) Tr−êng hîp Iot tan nhiÒu trong dung dÞch KI v× t¹o ra Ion I3- theo ph¶n

øng: I2 + I- = I3

- 43. Xem çch gi¶i thÝch ë bµi sè 6.



27/05/2010 53

44. So s¸nh: F2 Cl2 N¨ng l−îng liªn kÕt X2 (Kcal/mol) 37 59 ¸i lùc electron X + e → X- (Kcal/nguyªn tö g) 79 83 N¨ng l−îng hi®rat hãa cña X- (Kcal/mol) 121 90 ThÕ tiªu chuÈn E0x2/2x- (Von) 2.87 1,36 Ta thÊy r»ng n¨ng l−îng liªn kÕt vµ ¸i lùc electron cña Flo bÐ h¬n Clo; n¨ng

l−îng hidrat lín vµ thÕ tiªu chuÈn cña Flo lín h¬n Clo. a) MÆc dï cã ¸i lùc electron thÊp h¬n (cã tÝnh oxi hãa kÐm h¬n) nh−ng

n¨ng l−îng liªn kÕt trong ph© tö Flo thÊp h¬n do ®ã kh¶ n¨ng ph¶n øng cña Flo cao h¬n Clo.

b) Qu¸ tr×nh chuyÓn X2 → 2X- ë trong dung dÞch phô thuéc vµo çc yÕu tè sau:

- N¨ng l−îng ph©n li ph©n tö thµnh nguyªn tö(n¨ng l−îng liªn kÕt). - ¸i lùc electron ®Ó biÕn nguyªn tö thµnh X-. - N¨ng l−îng hi®rat hãa cña anion X-. Víi Flo, mÆc dï n¨ng l−îng ph©n li ph©n tö thµnh nguyªn tö vµ ¸i lùc

electron bÐ h¬n Clo, nh−ng n¨ng l−îng hi®rat hãa cña Ion F- l¹i lín h¬n nhiÒu so víi Ion Cl- , do ®ã trong dung dÞch n−íc, Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Clo.

45. Xem bµi sè 36 46. Dùa vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ nhiÖt t¹o thµnh cña ph¶n øng khi cho H2

ph¶n øng víi halogen ®Ó chøng minh. 47.a) Çc halogen t¸c dông víi H2O theo çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau: 2F2 + 2H2O → 4HF + O2

Cl2 + H2O ⇌ HCl + HClO K= 4,2.104

Br2 + H2O ⇌ HBr + HBrO K= 7,2.10-4

I2 + H2O ⇌ HI + HIO K= 2,1.10-13 Kh¶ n¨ng ph¶n øng tõ Flo ®Õn Iot gi¶m. b) So s¸nh thÕ oxi hãa-khö chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh: O2 + 4H+ (10-7 ion-g/l) + 4e = 2H2O E0=+0,81V F2 + 2e = 2F- E0= +2,86 V Cl2 + 2e = 2Cl- E0= +1,36V Br2 + 2e = 2Br- E0= +1,07V I2 + 2e = 2I- E0= +0,53V Ch¼ng h¹n víi tr−êng hîp Flo: 2F2 + 2H2O = 4HF + O2 ∆ E0=2,06V Nh− vËy Flo ®· ph¶n øng m¹nh víi n−íc. Víi Clo vµ Brom thùc tÕ ®ßi hái n¨ng l−îng ho¹t hãa cao; víi Iot kh«ng cã

kh¶ n¨ng ®ã.



27/05/2010 54

48.a) Víi çc kim lo¹i cã nhiÒu møc oxi hãa th× çc hîp chÊt øng víi møc

oxi hãa ®Òu cã tÝnh khö, trong khi ®ã çc halogen l¹i lµ chÊt oxi hãa m¹nh. b) Khi chÊt r¾n t−¬ng t¸c víi chÊt khÝ, kh¶ n¨ng ph¶n øng phô thuéc vµo

cÊu tróc cña chÊt r¾n ®−îc t¹o ra. NÕu s¶n phÈm t¹o ra b¸m ch¾c vµo bÒ mÆt chÊt r¾n t−¬ng t¸c th× nã sÏ ng¨n c¶n ph¶n øng tiÕp diÔn. LÝ luËn ®ã sÏ gi¶i thÝch tr−êng hîp nªu trong bµi tËp.

49.b) So s¸nh thÕ diÖn cùc ®Ó x¸c ®Þnh trËt tù cña çc ph¶n øng vµ tõ ®ã m«

t¶ hiÖn t−îng. 51.b) V× r»ng thÕ ®iÖn cùc cña Flo rÊt lín nªn kh«ng thÓ ®iÒu chÕ Flo b»ng

ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch n−íc cã chøa Ion Florua, mµ ph¶i ®iÖn ph©n mét hçn hîp nãng ch¶y gåm KF vµ HF.

Xem tiÕp çch tr¶ lêi ë bµi tËp 48. 52. So s¸nh thÕ ®iÖn cùc chuÈn ®Ó tr¶ lêi theo h−íng: a) Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n KMnO4. b) KMnO4

cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Br2 vµ I2 nªn cã thÓ oxi hãa Br2 vµ I2 t¹o ra BrO3

- vµ IO3-.

c) Cã thÓ thay KMnO4 b»ng MnO2 hoÆc K2Cr2O7 nh−ng ph¶i dïng HCl ®Æc vµ ph¶i ®un nãng dïng thÕ ®iÖn cùc t−¬ng ®−¬ng nhau. (E0Cl2/2Cl-=1,36V; E0Cr2O7

2-/Cr3+ trong m«i tr−êng axit lµ 1,36V). 53. Tõ HF ®Õn HCl: NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i gi¶m. Tõ HCl ®Õn

HI nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i t¨ng. Çc hidro halogenua t−¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö

gåm lùc ®Þnh h−íng, lùc khuÕch t¸n vµ lùc c¶m øng. Nh−ng n¨ng l−îng t−¬ng t¸c c¶m øng th−êng rÊt bÐ so víi n¨ng l−îng t−¬ng t¸c ®Þnh h−íng vµ t−¬ng t¸c khuÕch t¸n, do ®ã ¶nh h−ëng cña t−¬ng t¸c c¶m øng ®Õn nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cã thÓ bá qua.

N¨ng l−îng t−¬ng t¸c ®Þnh h−íng gi¶m tõ HF ®Õn HI do ®é ph©n cùc cña ph©n tö gi¶m. N¨ng l−îng t−¬ng t¸c khuÕch t¸n t¨ng lªn trong d·y do sù t¨ng b¸n kÝnh nguyªn tö cña çc halogen vµ sù gi¶m ®é ph©n cùc cña liªn kÕt trong ph©n tö.

Tõ HF ®Õn HCl, nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i gi¶m do gi÷a çc ph©n tö HF ph¸t sinh ®−îc liªn kÕt Hidro, ®ång thêi n¨ng l−îng tæng qu¸t cña t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö gi¶m do t−¬ng t¸c ®Þnh h−íng gi¶m.

Tõ HCl ®Õn HI n¨ng l−îng t−¬ng t¸c khuÕch t¸n chiÕm −u thÕ so víi t−¬ng t¸c ®Þnh h−íng v× vËy nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i t¨ng.

54. §é dµi liªn kÕt HX, n¨ng l−îng liªn kÕt vµ ®é bÒn ®èi víi nhiÖt trong

d·y tõ HF ®Õn HI cã çc gi¸ trÞ sau: HF HCl HBr HI §é dµi liªn kÕt HX (Ǻ) 1,02 1,28 1,41 1,60 N¨ng l−îng liªn kÕt HX (Kcal/mol) 135 103 87 71 Ph©n hñy ë 10000C (%) Kh«ng 0,014 0,5 33



27/05/2010 55

Trong d·y ®ã, ®é bÒn ®èi víi nhiÖt gi¶m do ®é dµi liªn kÕt t¨ng vµ n¨ng l−îng liªn kÕt gi¶m.

§é bÒn ®èi víi nhiÖt chØ phô thuéc vµo n¨ng l−îng liªn kÕt cña ph©n tö, cßn nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i l¹i phô thuéc vµo n¨ng l−îng t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö.

55.a) Hçn hîp ®¼ng phÝ hay hçn hîp ®ång s«i lµ nh÷ng hçn hîp s«i ë nhiÖt

®é kh«ng ®æi vµ kh«ng thay ®æi thµnh phÇn cña hçn hîp ë ¸p suÊt kh«ng ®æi. ChÊt nguyªn chÊt còng cã ®Æc tÝnh nh− thÕ, nh−ng víi hçn hîp ®ång s«i th× khi ¸p suÊt thay ®æi kh«ng nh÷ng nhiÖt ®é s«i mµ c¶ thµnh phÇn cña hçn hîp còng thay ®æi theo. VÝ dô Hidro Clorua t¹o thµnh víi n−íc mét hçn hîp ®ång s«i ë 1100C d−íi ¸p suÊt th−êng vµ chøa 20,2% HCl. Khi thay ®æi ¸p suÊt, thµnh phÇn cña HCl trong hçn hîp còng thay ®æi:

¸p suÊt (mmHg) 150 500 760 1000 2500 Thµnh phÇn HCl (%) 22,5 20,9 20,2 19,7 18,0 Çc hidro halogenua kh¸c còng t¹o nªn çc hçn hîp ®ång s«i cã thµnh phÇn

vµ nhiÖt ®é s«i x¸c ®Þnh. Víi HF s«i ë 1200C thµnh phÇn HF 35,4%; víi HBr hçn hîp s«i ë 1260C,

thµnh phÇn HBr 47%;víi HI hçn hîp s«i ë 1270C, thµnh phÇn HI 57% c) V× cã ®é tan lín trong n−íc nªn çc hidro Clorua bèc khãi trong kh«ng

khÝ. Khi ®un nãng dung dÞch HCl ®Æc lín h¬n 20% th× ®Çu tiªn khÝ Hidro Clorua bèc ra, cßn nÕu dung dÞch d−íi 20% th× tr−íc hÕt h¬i n−íc tho¸t ra vµ nång ®é axit t¨ng. Trong c¶ hai tr−êng hîp ®ã, khi hµm l−îng cña HCl trong axit ®¹t ®Õn 20,2% (ë 760 mmHg) th× thu ®−îc hçn hîp ®ång s«i ®iÒu ®ã gi¶i thÝch hiÖn t−îng bèc khãi cña dung dÞch HCl ®Æc.

56. Cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh hµm l−îng % cña HCl trong dung dÞch b»ng

çch nh©n hai con sè sau dÊu phÈy (cña khèi l−îng riªng cña dung dÞch) víi 2. Ng−îc l¹i nÕu biÕt thµnh phÇn % cña HCl trong dung dÞch cã thÓ tÝnh gÇn

®óng khèi l−îng riªng cña dung dÞch ®ã. a) VÝ dô: Dung dÞch cã khèi l−îng riªng lµ 1,025 g/cm3, hµm l−îng HCl lµ:

2,5.2= 5%, dung dÞch cã khèi l−îng riªng lµ 1,195 g/cm3, hµm l−îng HCl lµ 19,5.2 = 39 %.

b) Dung dÞch 32,5 % th× khèi l−îng riªng lµ: 32,5:2= 16,25 suy ra d= 1,162 g/cm3.

57.a) Mét phÇn v× n¨ng l−îng liªn kÕt HF rÊt lín, mét phÇn kh¸c v× khi hßa

tan trong n−íc x¶y ra qu¸ tr×nh Ion hãa t¹o ra H3O+ vµ F-, sau ®ã Ion F- l¹i t−¬ng

t¸c víi ph©n tö HF t¹ ra Ion phøc HF2-:

HF + H2O ⇌ H3O+ + F-

HF + F- ⇌ HF2-

HoÆc ë d¹ng tæng qu¸t:

2HF + H2O ⇌ H3O+ + HF2

- Do mét phÇn ph©n tö HF liªn kÕt t¹o ra HF2

- nªn hµm l−îng t−¬ng ®èi cña Ion H3O

+ kh«ng lín, v× vËy dung dÞch axit Flohidric cã tÝnh axit yÕu (K= 7.10-4).



27/05/2010 56

b) V× nguyªn nh©n trªn nªn trong dung dÞch axit Flohidric cã çc Ion d¹ng H2F3

-, H3F4-, H4F5

-…. Khi trung hßa t¹o ra çc muèi axit nh− K[HF2] (Tnc= 2390C); K[H2F3] (Tnc= 620C); K[H3F4] (Tnc=600C); K[H4F5] (Tnc= 730C).

58.a) §é ®iÖn li α cña çc dung dÞch axit halogen hidric HX 0,1N. HF HCl HBr HI (%) 9 92,6 93,5 95 ®é m¹nh cña axit t¨ng tõ HF ®Õn HI do ®é dµi liªn kÕt t¨ng (xem bµi sè 54). Axit Flohidric lµ mét axit yÕu (xem bµi 57) b) Vai trß cña HI trong hai ph¶n øng ®ã kh¸c nhau. 59. Dùa vµo thÕ ®iÖn cùc ®Ó gi¶i thÝch. 60.a) ChØ cã KI lµ cã thÓ ph¶n øng ®−îc víi FeCl3 (dùa vµo thÕ ®iÖn cùc ®Ó

gi¶i thÝch). 61.a) Axit Sunfuric t¸c dông víi Canxi Florua t¹o ra axit Flohidric, lµ axit

duy nhÊt t¸c dông ®−îc víi Silic ®ioxit. SiO2 + 4HF = 2H2O+ SiF4 Sau ®ã silic tetraflorua t¸c dông víi HF d− t¹o ra axit Hecxa flosilixic

H2SiF3 tan trong n−íc: SiF4 + 2HF = H2SiF3 Axit Clohidric kh«ng cã kh¶ n¨ng ¨n mßn ®−îc thñy tinh. 62.b) Trong c¶ hai tr−êng hîp s¶n phÈm t¹o ra ®Òu nh− nhau: Na2O.CaO.6SiO2 + 14H2F2 → Na2SiF6 + CaSiF6 + 4SiF4 + 14 H2O. Tuy nhiªn khi thñy tinh bÞ dung dÞch axit Flohi®ric ¨n mßn th× s¶n phÈm

ph¶n øng sÏ chuyÓn vµo dung dÞch vµ bÒ mÆt bÞ ¨n mßn sÏ trë nªn trong suèt. 63.a) V× ®é bÒn ®èi víi nhiÖt gi¶m, n¨ng l−îng liªn kÕt gi¶m nªn tÝnh khö

cña çc hidro halogenua t¨ng (ë tr¹ng th¸i khÝ còng nh− ë tr¹ng th¸i tan trong dung dÞch) (xem bµi tËp 54).

b) Khi t¸c dông víi Oxi: HF + O2: kh«ng cã ph¶n øng; HF hoµn toµn kh«ng thÓ hiÖn tÝnh khö. HCl + O2 : trong dung dÞch kh«ng x¶y ra ph¶n øng, nh−ng ë tr¹ng th¸i khÝ

th× x¶y ra ph¶n øng thuËn nghÞch: 4HCl (khÝ) + O2 2H2O + 2Cl2 HCl chØ thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh. HBr vµ HI ®Òu lµ nh÷ng chÊt khö m¹nh, dung dÞch cña chóng vèn lµ trong

suèt vµ kh«ng mµu, nh−ng ®Ó l©u trong kh«ng khÝ dung dÞch sÏ vµng dÇn do t¹o ra çc halogen tù do:

4HBr + O2 (KK) → 2H2O + 2Br2 4HI + O2 (KK) → 2H2O + 2I2

Tr−êng hîp HI dung dÞch nhuèm mµu vµng nhanh h¬n so víi dung dÞch HBr.

t < 6000C

t > 6000C



27/05/2010 57

64.a) V× çc hidro halogenua ®Òu lµ nh÷ng hîp chÊt cã cùc nªn tan rÊt

m¹nh trong dung m«i cã cùc. b) Khi tan trong n−íc, dung dÞch cã tÝnh axit v× t¹o ra víi n−íc ion

hidroxoni H3O+.

ë tr¹ng th¸i láng chóng kh«ng ph¶i lµ axit. 65.a) §iÒu chÕ hidro clorua b»ng çch cho NaCl t¸c dông víi H2SO4 ®Æc: NaCl + H2SO4 → NaHSO4 + HCl↑

NaCl + NaHSO4 → Na2SO4 + HCl↑

Ph¶n øng thø nhÊt x¶y ra ë møc ®é ®¸ng kÓ ngay ë nhiÖt ®é th−êng vµ khi ®un nãng ®Õn 2500C th× thùc tÕ x¶y ra hoµn toµn. Ph¶n øng thø hai x¶y ra ë nhiÖt ®é cao h¬n kho¶n 400-5000C.

b) Khi dïng H2SO4 lo·ng vµ NaCl lo·ng ph¶n øng sÏ kh«ng t¹o ra hidroclorua v× phÇn lín c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa t¹o ra H2SO4 Ýt ph©n li h¬n HCl. Nh−ng nÕu dïng dung dÞch NaCl ®Ëm ®Æc vµ H2SO4®Æc th× khi ®un nãng, c©n b»ng cã thÓ chuyÓn dÞch sang ph¶i v× HCl dÔ bay h¬i h¬n.

c) Ph−¬ng ph¸p trªn cã thÓ dïng ®Ó ®iÒu chÕ HF nh−ng kh«ng thÓ vËn dông cho HBr vµ HI v× chóng ®Òu lµ chÊt khö m¹nh:

2HBr + H2SO4 → Br2 + SO2 + 2H2O 8HI + H2SO4 → 4I2 + H2S + 4H2O 66.a) Ngoµi ph−¬ng ph¸p trªn (bµi tËp 65) hiÖn nay trong c«ng nghiÖp chñ

yÕu dïng ph−¬ng ph¸p tæng hîp ®Ó ®iÒu chÕ hidro clorua, sau ®ã cho hÊp thô n−íc t¹o ra axit Clohidric:

H2 +Cl2 → 2HCl ∆H= - 44 Kcal/mol b) Ph−¬ng ph¸p ®ã dùa trªn c¬ së ph¶n øng d©y chuyÒn. Ph¶n øng trªn x¶y

ra rÊt chËm ë nhiÖt ®é th−êng, nh−ng khi ®un nãng m¹nh hoÆc cã tia löa ®iÖn, hoÆc chiÕu b¨ng tia tö ngo¹i th× ph¶n øng x¶y ra m·nh liÖt. Tr−íc hÕt nhê n¨ng l−îng hν cña tia tö ngo¹i (hoÆc ®èt nãng), ph©n tö Clo ph©n li thµnh nguyªn tö sau ®ã çc nguyªn tö nµy t¸c dông víi ph©n tö Hidro t¹o thµnh HCl vµ nguyªn tö Hidro. Nguyªn tö Hidro nµy l¹i t¸c dông víi ph©n tö Cl2 t¹o thµnh HCl vµ nguyªn tö Clo…

Cl2 + hν → Cl + Cl (kÝch thÝch ban ®Çu) Cl + H2 → HCl + H H + Cl2 → HCl + Cl Cl + H2 → HCl + H … Do ®ã t¹o ra mét d·y ph¶n øng kÕ tiÕp nhau vµ cø mét ph©n tö kÝch thÝch

ban ®Çu cã thÓ t¹o ra hµng tr¨m ngµn ph©n tö HCl kh¸c. c) Ph−¬ng ph¸p ®ã kh«ng thÓ vËn dông ®Ó ®iÒu chÕ çc axit halogen hidric

kh¸c ®−îc; víi HF ph¶n øng x¶y ra qu¸ m·nh liÖt; víi HBr vµ HI cho hiÖu suÊt thÊp. §iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ khi so s¸nh nhiÖt h×nh thµnh ∆H cña çc hidro halogenua:

HF HCl HBr HI ∆H(Kcal/mol) -128 -44 -24 +12.



27/05/2010 58

68.a) Halogenua ion lµ nh÷ng halogen cã m¹ng l−íi tinh thÓ bao gåm çc ion.

Çc kim lo¹i kiÒm: Na, K, Rb,Cs Çc kim lo¹i kiÒm thæ: Mg, Ca, Sr, Ba. Lantan, mét sè Lantanoit vµ Actinoit t¹o ra çc halogenua d¹ng ion. Ngoµi

ra mét sè kim lo¹i cã nhiÒu møc oxi hãa còng t¹o ra çc halogenua ion ë møc oxi hãa thÊp cña kim lo¹i.

b) Møc ®é ion trong liªn kÕt cña çc hîp chÊt ®ã thay ®æi tïy theo b¶n tÝnh cña kim lo¹i vµ cña çc halogen. VÝ dô:

Kim lo¹i cã møc oxi hãa kh¸c nhau th× halogenua thÊp cã b¶n tÝnh ion cao h¬n halogenua cao; ch¼ng h¹n PbCl2 lµ hîp chÊt ion, PbCl4 lµ hîp chÊt céng hãa trÞ.

Víi cïng mét kim lo¹i th× møc ®é ion cña liªn kÕt gi¶m dÇn tõ Florua ®Õn Iodua. Ch¼ng h¹n AlF3 lµ hîp chÊt ion nh−ng AlI3 lµ hîp chÊt céng hãa trÞ.

69. Halogenua ion cã nh÷ng tÝnh chÊt chñ yÕu sau: nhiÖt ®é nãng chÈy vµ

nhiÖt ®é s«i cao; møc ®é ion trong ph©n tö cµng lín th× nhiÖt ®é nãng ch¶y cµng cao. DÉn ®iÖn khi nãng ch¶y vµ khi tan trong n−íc. §a sè tan trong n−íc t¹o ra çc ion hidrat hãa. Khi çc halogenua ®Òu lµ ion th× ®é tan t¨ng tõ florua ®Õn iodua (do n¨ng l−îng m¹ng l−íi gi¶m khi b¸n kÝnh ion halogenua t¨ng). Ch¼ng h¹n halogenua cña çc kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ vµ çc chÊt Lantanoit (çc florua cña çc Lantanoit thùc tÕ kh«ng tan).

70.a) Nh÷ng halgenua céng hãa trÞ lµ nh÷ng halogenua cã m¹ng l−íi ph©n

tö. Lùc t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö trong tinh thÓ lµ lùc Van der Waals. Çc nguyªn tè kh«ng kim lo¹i, çc kim lo¹i ë møc oxi hãa cao t¹o ra çc

halogenua céng hãa trÞ. b) Çc halogenua céng hãa trÞ cã mét sè ®Æc tÝnh sau: nãi chung ®Òu dÔ bay

h¬i; tan trong dung m«i kh«ng cùc; kh«ng dÉn ®iÖn khi nãng ch¶y còng nh− khi tan trong dung m«i kh«ng cùc, dÔ dµng bÞ thñy ph©n t¹o ra axit halogen hidric. Ch¼ng h¹n:

BiCl3 + 3H2O → Bi(OH)3 + 3HCl. 71. Theo d·y Cl2O, ClO2, Cl2O6, Cl2O7 tÝnh bÒn t¨ng, tÝnh oxi hãa gi¶m. V× cã ®é ®iÖn ©m gÇn t−¬ng ®−¬ng nªn kh«ng thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng

ph¸p tæng hîp trùc tiÕp tõ Clo vµ Oxi mµ ph¶i ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. 72.a) Trong çc oxit cña Clo th× ClO2 cã tÝnh thuËn tõ v× trong ph©n tö cã

mét electron ch−a ghÐp ®«i (xem bµi tËp 38). b) B»ng ph¶n øng cho t¸c dông víi n−íc t¹o ra axit hoÆc ph¶n øng víi dung

dÞch kiÒm t¹o ra muèi ®Ó minh häa çc oxit ®ã lµ çc anhidrit. Cl2O lµ anhidrit cña axit hipoclor¬. ClO2 lµ anhidrit hçn t¹p cña axit hipoclor¬ HClO2 vµ axit cloric HClO3. Cl2O6 lµ anhidrit hçn t¹p cña axit cloric vµ axit pecloric HClO4. Cl2O7 lµ anhidrit cña axit pecloric. Ch¼ng h¹n çc ph¶n øng: Cl2O + 2KOH → 2KC lO + H2O



27/05/2010 59

2ClO2 + 2KOH → KClO2 + KClO3 + H2O Cl2O6 + H2O → HClO3 + HClO4 Cl2O7 + H2O → 2HClO4. 73. §· biÕt ®−îc çc oxit sau ®©y:

F Cl Br I OF2 Cl2O Br2O I2O4 O2F2 ClO2 Br3O3(hoÆc) I4O9

O3F2 Cl2O6 BrO3 O4F2 Cl2O7 BrO2 I2O5

Flo cã ®é ®iÖn ©m lín h¬n oxi nªn çc oxit cña flo cã thÓ coi lµ çc florua cña oxi, trong ®ã chØ cã OF2 lµ tån t¹i ë nhiÖt ®é phßng.

Nãi chung ®Òu lµ nh÷ng hîp chÊt kh«ng bÒn dÔ bÞ ph©n hñy, dÔ næ, nªn ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¶n øng. BÒn h¬n c¶ lµ I2O5 , chÊt r¾n tr¾ng, ®Õn 3000C kh«ng bÞ ph©n hñy, ®iÒu chÕ b»ng çch khö n−íc cña axit Iodic ë 2000C. I2O4 ®−îc coi lµ muèi Iodyl Iodat IO(IO)3, cßn I4O9 lµ muèi Iodat cña Iod hãa trÞ ba I(IO3)3.

74.Çc halogen ®· t¹o ra çc axit chøa oxi nh− sau: Tªn gäi F Cl Br I Axit hipohalogen¬ HFO HClO HBrO HIO Axit halogen¬ HClO2 Axit halogenic HClO3 HBrO3 HIO3 Axit pehalogenic HClO4 HIO4;H3IO5;

H5IO6; H4I2O9 trõ axit hipoflor¬, nh÷ng axit kh¸c cña flo ch−a ®iÒu chÕ ®−îc. Çc axit

brom¬, axit pebromic, axit iod¬ ch−a ®iÒu chÕ ®−îc. Axit peiodic cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong dung dÞch d−íi d¹ng çc ion hidrat

hãa kh¸c nhau, ch¼ng h¹n nh− ion H2IO5- (IO4

-.H2O); H4IO6- (IO4

-.2H2O), ... axit meta peiodic HIO4 lµ d¹ng ®¬n gi¶n nhÊt cña lo¹i axit peiodic ®−îc ®iÒu chÕ tõ axit para peiodic H5IO6, b»ng çch khö H2O hoµn toµn ë 1000 trong ch©n kh«ng. Axit mezo peiodic H3IO5 tån t¹i trong dung dÞch (còng cßn gäi lµ axit metaiodic, para iodic).

75.a) Theo d·y HFO, HClO, HBrO, HIO, tÝnh bÒn gi¶m, tÝnh axit gi¶m,

tÝnh oxi hãa gi¶m. HFO: cã kh¶ n¨ng t¸ch ra ë tr¹ng th¸i tù do, ë nhiÖt ®é thÊp lµ chÊt r¾n mµu

tr¾ng, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ - 1170C. Ba axit cßn l¹i ®Òu Ýt bÒn chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng kh«ng t¸ch ra ®−îc ë tr¹ng th¸i tù do.

H»ng sè ®iÖn li axit cña HClO lµ 3,4.10-8; cña HBrO lµ 2.10-9 vµ HIO lµ 2,0.10-11.

thÕ tiªu chuÈn øng víi qu¸ tr×nh: 2HXO + 2H+ + 2e → X2 + 2H2O gi¶m (víi Clo, E0 = 1,63V; víi Brom, E0=1,59V; víi Iod E0=1,45V) . 76.a) N−íc Clo lµ dung dÞch Clo hßa tan trong n−íc mµ thµnh phÇn chñ yÕu

lµ axit Clohidric HCl vµ axit hipoclor¬ HClO; n−íc javen lµ dung dÞch trong n−íc



27/05/2010 60

cña Natri Clorua vµ Natri hipoclorit; clorua v«i lµ chÊt bét mµu tr¾ng mµ thµnh phÇn chñ yÕu lµ Canxi clorua hipoclorit CaOCl2.

b) Khi cho khÝ CO2 qua dung dÞch n−íc javen hoÆc dung dÞch Canxi hipoclorit cã çc ph¶n øng sau ®©y:

CO2 + H2O + NaClO → NaHCO3 + HClO CO2 + H2O + Ca(OCl)2 → CaCO3 + 2HClO. 77.a) Do t¸c dông cña CO2 trong kh«ng khÝ , t¹o thµnh HClO. Axit

hipoclor¬ dÔ dµng bÞ ph©n hñy t¹o ra HCl vµ oxi do ®ã cã kh¶ n¨ng tÈy mµu. b) Tõ Canxi cacbonat ®iÒu chÕ Canxi hidroxit, tõ Natri clorua ®iÒu chÕ ra

Clo, sau ®ã ®iÒu chÕ Clorua v«i. 78. Clo t¸c dông víi KI t¹o ra I2 cho dung dÞch mµu n©u, sau ®ã Clo d− t¸c

dông víi I2 t¹o ra IO3- lµm cho dung dÞch mÊt mµu.

Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O Cl2 + 2KI → I2 + 2KCl 5Cl2 + I2 + 6H2O → 2HIO3 + 10HCl 79.a) Çc Halogen t¸c dông víi H2O (xem bµi 47). Khi cho çc Halogen t¸c

dông víi dung dÞch kiÒm, ph¶n øng t¹o ra Hipohalogenit (XO-), nh−ng trong m«i tr−êng kiÒm çc Hipohalogenit bÞ ph©n hñy theo ph¶n øng:

3XO- ⇌ 2X- + XO3

- (X = Cl, Br, I). Sù ph©n hñy ®ã phô thuéc vµo b¶n chÊt cña çc Halogen vµ

nhiÖt ®é. ClO-: ph©n hñy chËm ë nhiÖt ®é th−êng, nhanh khi ®un nãng. BrO-: ph©n hñy chËm ë nhiÖt ®é thÊp, nhanh ë nhiÖt ®é th−êng. IO-: ph©n hñy ë tÊt c¶ çc nhiÖt ®é. Nh− vËy qu¸ tr×nh ph©n hñy ®ã t¨ng khi nhiÖt ®é t¨ng; tõ Clo ®Õn Iot qu¸

tr×nh ph©n hñy t¨ng. Do ®ã, khi cho çc Halogen t¸c dông víi dung dÞch kiÒm, ph¶n øng x¶y ra theo çc ph−¬ng tr×nh:

Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O

3Cl2 + 6KOH 5KCl + KClO3 + 3H2O

3Br2 + 6KOH 5KBr + KBrO3 + 3H2O

3I2 + 6KOH → 5KI +KIO3 + 3H2O

b) Khi cho Cl2 t¸c dông víi dung dÞch KOH lo·ng ë nhiÖt ®é th−êng t¹o ra KClO, khi ®un nãng lªn 70oC, KClO ph©n hñy thµnh KClO3 vµ KCl, ®Õn 1000C cßn hçn hîp muèi r¾n gåm KClO3 vµ KCl, ®Õn 4000C KClO3 ph©n hñy t¹o ra KClO4 vµ KCl, khi ®un nãng cao h¬n n÷a KClO4 ph©n hñy thµnh KCl vµ O2.

80. Cho khÝ Clo qua v«i t«i bét −ít hoÆc qua huyÒn phï ®Æc Ca(OH)2 ë

300C thu ®−îc Canxiclorua hipoclorit.

t0 th−êng

t0 th−êng

700C



27/05/2010 61

Ca

O Cl

Cl Cho khÝ clo qua dung dÞch n−íc v«i trong ë nhiÖt ®é th−êng t¹o ra canxi

hipoclorit.

Ca

O Cl

O Cl 81. So s¸nh thÕ ®iÖn cùc ®Ó tr¶ lêi. 83. ThÓ tÝch khÝ clo ë tr−êng hîp thø nhÊt gÊp ®«i tr−êng hîp thø hai.

84. a) HClO ⇌ H+ + ClO- K= 3,7.10-8

HBrO ⇌ H+ + BrO- K= 2.10-9

HIO ⇌ H+ + IO- K= 2.10-11

HIO ⇌ I+ + OH- K= 3.10-10 tÝnh axit gi¶m, tÝnh baz¬ t¨ng. b) Khi thªm HCl vµo n−íc Javen t¹o ra m«i tr−êng axit. Trong m«i tr−êng

®ã, ion ClO- oxi hãa ion Cl- t¹o ra khÝ Clo. HClO + H+ + Cl- → Cl2 ↑ + H2O So s¸nh thÕ ®iÖn cùc gi¶i thÝch ®−îc vÊn ®Ò trªn:

HClO + H+ + 2e ⇌ Cl- + H2O E0=+1,5V

Cl2 + 2e ⇌ 2Cl- E0=+1,36V Khi axit hãa n−íc javen b»ng H2SO4 lo·ng, trong dung dÞch sÏ tån t¹i c©n

b»ng:

Cl2 + H2O ⇌ HClO + H+ + Cl- v× nång ®é H+ t¨ng nªn c©n b»ng chuyÓn sang tr¸i t¹o ra khÝ Clo. HClO trong n−íc javen ®· ®−îc oxi hãa b»ng HBr sÏ oxi hãa ion Br- thµnh

bromat BrO3-.

85. Theo d·y HClO, HClO2, HClO3, HClO4: a) TÝnh bÒn t¨ng: HClO vµ HClO2 chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng; HClO3

tån t¹i trong dung dÞch d−íi 50%; HClO4 t¸ch ra d−íi d¹ng tinh khiÕt. §é bÒn t¨ng do ®é dµi cña liªn kÕt Cl - O gi¶m:

HClO HClO2 HClO3 HClO4 d(Cl-O) Ǻ 1,7 1,64 1,57 1,45

b) TÝnh oxi hãa gi¶m do ®é bÒn t¨ng trong d·y ClO-, ClO2-, ClO3

-, ClO4- nªn

tÝnh oxi hãa cña axit vµ cña muèi gi¶m. c) TÝnh axit t¨ng: HClO lµ axit yÕu (K=2,4.10-3); HClO2 lµ axit trung b×nh

(K=1,1.10-2); HClO3 lµ axit m¹nh; HClO4 lµ axit m¹nh nhÊt trong tÊt c¶ c¸c axit. §é m¹nh cña c¸c axit phô thuéc vµ kh¶ n¨ng t¸ch proton H+ khái ph©n tö, nghÜa lµ phô thuéc vµo ®é bÒn cña liªn kÕt O - H. Khi sè nguyªn tö Oxi (kh«ng n»m trong



27/05/2010 62

nhãm hidroxyl) t¨ng th× ®é bÒn trong nhãm OH gi¶m, do ®ã kh¶ n¨ng t¸ch proton H+ t¨ng.

86. 3) 2Ca(OH)2 + 2Cl2 → Ca(OCl)2 + CaCl2 + 2H2O 4) CaOCl2 + CO2 → CaCl2 + CaCO3 + Cl2O 5) HClO3 + 5HCl → 3Cl2 + 3H2O 6) 6Ag + 6HClO3 → 5AgClO3 + AgCl + 3H2O 7) 6Fe + 18HClO3 → 5Fe(ClO3)3 + FeCl3 + 9H2O 8) HClO3 + 6FeSO4 + 3H2SO4 → HCl + 3Fe2(SO4)3 + 4H2O2 9) Cl2O5 + H2O → HClO3 + HClO4 10) 2HClO4 + P2O5 → Cl2O7 + 2HPO3 87. Theo d·y HClO3 - HBrO3 - HIO3 tÝnh bÒn t¨ng, tÝnh axit gi¶m, tÝnh oxi

hãa gi¶m. axit Cloric HClO3 vµ axit Bromic HBrO3 chØ tån t¹i trong dung dÞch, nång

®é trªn 50% bÞ ph©n hñy. 3HClO3 → HClO4 + 2ClO2 + H2O 4HBrO3 → O2 + 4BrO2 + 2H2O Axit iodic HIO3 cã thÓ t¸ch ra d¹ng tinh thÓ kh«ng mµu bÒn ®Õn 2500 t¹o ra

I2O5. C¶ 3 axit ®Òu cã tÝnh oxi hãa m¹nh, ch¼ng h¹n trong m«i tr−êng axit chóng

cã kh¶ n¨ng gi¶m hãa trÞ t¹o ra c¸c halogenua:

ClO3- + 6H+ + 6e ⇌ Cl- + 3H2O E0=+1,45V

BrO3- + 6H+ + 6e ⇌ Br- + 3H2O E0=+1,44V

IO3- + 6H+ + 6e ⇌ I- + 3H2O E0=1,09V

tõ ®ã ta thÊy tÝnh oxi hãa gi¶m tõ HClO3 ®Õn HIO3. 88. Cã thÓ b»ng c¸ch sau: cho CaCO3 t¸c dông víi hçn hîp gåm HCl vµ

HClO. Axit Clohidric t¸c dông víi CaCO3, cßn HClO kh«ng ph¶n øng. Dung dÞch cßn l¹i chøa HClO, Ca2+ vµ Cl-.

Ch−ng cÊt hçn hîp, HClO ph©n hñy theo s¬ ®å: 2HClO → 2Cl2O ↑ + H2O. Cho Cl2O hßa tan trong n−íc thu ®−îc dung dÞch HClO. 89. Cho hçn hîp gåm hidro clorua vµ kh«ng khÝ ®un nãng ë 4500C cã chÊt

xóc t¸c. Hçn hîp khÝ thu ®−îc gåm Clo vµ hidro clorua cho tan vµo n−íc, t¹o ra dung dÞch gåm axit clohidric vµ axit hipoclor¬.

T¸ch HClO ra khái hçn hîp nh− bµi 88. 90. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch KCl. Trong qua

tr×nh ®iÖn ph©n, ë Catot t¹o ra m«i tr−êng kiÒm: 2H2O + 2e → H2 ↑ + 2OH-. ë anot t¹o ra Clo: 2Cl- - 2e → Cl2 ↑



27/05/2010 63

nÕu qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n kh«ng cã mµng ng¨n çch 2 ®iÖn cùc th× dung dÞch ë Catot vµ Aot trén lÉn víi nhau sinh ra ph¶n øng:

Cl2 + 2KOH → KClO + KCl + H2O. trong m«i tr−êng kiÒm, ion ClO- bÞ ph©n hñy theo ph¶n øng: 3ClO- → 2Cl- + ClO3

- kÕt qu¶ thu ®−îc kali clorat KClO3 t¸ch ra ë d¹ng tinh thÓ v× ®é tan cña

KClO3 bÐ (®é tan cña KClO3 ë 200C lµ 6,8%). 91. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p nhiÖt ph©n kali clorat thu ®−îc hçn

hîp gåm KClO4 vµ KCl. Sau ®ã t¸ch 2 chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p kÕt tinh ph©n ®o¹n (dùa vµo ®é tan kh¸c nhau).

Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch KClO3. Qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n x¶y ra theo ph−¬ng tr×nh:

KClO3 + H2O → H2(catot) + KClO4 (anot). 92. KClO3 + 6 HCl → KCl + 3Cl2 + 3H2O 3KClO3 + 3H2SO4 → 3KHSO4 + HClO4 + 2ClO2 + H2O 2KClO3 + H2SO4 → K2SO4 + 2HClO3 2KClO3 + K2S2O3 → 2K2SO4 + O2 + 2ClO2 2KClO3 + H2C2O4 → K2CO3 + CO2 + 2ClO2 + H2O 2KClO3 + H2SO4 + H2C2O4 → K2SO4 + 2ClO2 + 2CO2 + 2H2O 93.Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña çc muèi trong hçn hîp. 95.a) Khi thªm mét l−îng t−¬ng øng H2SO4 cã thÓ kÕt tña hÕt Ba2+ cã trong

dung dÞch n−íc cña BaH3IO6. Axit Peio®ic cßn l¹i trong dung dÞch. BaH3IO6 + H2SO4 → BaSO4 ↓ + H5IO6 b) Axit Parapeiodic H5IO6 lµ axit yÕu so víi axit HClO4. Çc h» sè ®iÖn li

çc nÊc liªn tiÕp ®Òu rÊt bÐ (K1=3.10-2; K3=3.10-13) do ®ã Ion IO65- cã rÊt Ýt trong

dung dÞch.ChÝnh ®iÒu ®ã gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh çc muèi axit. c) Phô thuéc vµo sè phèi trÝ cña nguyªn tö trung t©m. Sè nguyªn tö oxi liªn

kÕt víi nguyªn tö trung t©m cña ph©n tö axit b»ng sè phèi trÝ cña nguyªn tö ®ã. Sè phèi trÝ cµng lín nÕu b¸n kÝnh cña nguyªn tö trung t©m cµng lín. Sè phèi trÝ cùc ®¹i trong axit chøa Iod lµ b»ng 6.

96. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, çc halogen t−¬ng t¸c víi nhau t¹o ra

çc hîp chÊt gi÷a çc halogen XYn , trong ®ã n lµ sè phèi trÝ (lµ nh÷ng sè lÎ 1,3,5,7), I lµ çc halogen nhÑ cã ®é ®iÖn ©m lín h¬n.

Ng−êi ta ®· biÕt ®−îc nh÷ng hîp chÊt sau: XY XY3 XY5 XY7 ClF ClF3 (ClF5) BrF BrF3 BrF5 (IF) IF3 IF5 IF7 ICl ICl3 IBr

®iÖn ph©n



27/05/2010 64

Do cã mét sè ch½n nguyªn tö halogen, víi çc electron ho¸ trÞ ®· ghÐp ®«i hoÆc ë d¹ng cÆp electron tù do nªn hîp chÊt gi÷a çc halogen ®Òu cã tÝnh nghÞch tõ.

TÝnh chÊt lÝ hãa cña chóng ®Òu lµ tÝnh chÊt trung gian gi÷a hai halogen cã trong thµnh phÇn cña chóng, mÆc dï çc hîp chÊt ®ã ®Òu ph©n cùc.

TÊt c¶ çc hîp chÊt gi÷a çc halogen ®Òu lµ chÊt oxi hãa manh, ®Òu bÞ thñy ph©n, trong dung dÞch kiÒm t¹o ra çc halogenua cña halogen cã kÝch th−íc nhá h¬n vµ Anion chøa oxi cña halogen cã kÝch th−íc lín h¬n. VÝ dô:

IF5 + 6KOH → 5KF + KIO3 + 3H2O XYn lµ nh÷ng chÊt ho¹t ®éng m¹nh h¬n so víi çc halogen t¹o ra chóng, v×

r»ng n¨ng l−îng liªn kÕt X-Y bÐ h¬n n¨ng l−îng liªn kÕt X-X vµ Y-Y. ë t−íng h¬i, chóng lµ hîp chÊt céng hãa trÞ, nh−ng ë t−íng láng chóng tù

Ion hãa, vÝ dô:

2ICl ⇌ I+ + ICl2-

2ICl3 ⇌ ICl2+ + ICl4

- 2BrF3 → 4BrF2

- + BrF4-

2IF3 → IF4+ + IF6

- Do ®ã, chóng cã ®é dÉn ®iÖn riªng kh¸ cao vµ lµ nh÷ng dung m«i ion hãa

tèt ®èi víi nhiÒu chÊt. 97.a) Do n¨ng l−îng kÝch thÝch nguyªn tö cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh çc

electron kh«ng cÆp ®«i gi¶m dÇn tõ Clo ®Õn Iod; ®ång thêi theo chiÒu tõ Clo ®Õn iod b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng nªn sè nguyªn tö Flo cã thÓ ph©n bè ®−îc nhiÒu h¬n xung quang nguyªn tö cã kÝch th−íc lín h¬n.

b) Gi¶i thÝch nh− c©u 97a. c) V× møc oxi hãa ®Æc tr−ng cña çc halogen lµ sè lÎ. ChØ sè n chÝnh lµ sè

electron ®éc th©n ®−îc t¹o ra khi h×nh thµnh liªn kÕt.

§4. Oxi 98. Nguyªn tö çc nguyªn tè thuéc nhãm nµy ®Òu cã 6 electron hãa trÞ víi

cÊu h×nh ns2p4, gÇn víi cÊu h×nh bÒn cña khÝ tr¬. Do ®ã çc nguyªn tè nhãm VIa (trõ Te vµ Po) dÔ dµng kÕt hîp thªm electron cña çc kim lo¹i m¹nh ®Ó t¹o ra hîp chÊt ion, g©y nªn tÝnh chÊt c¬ b¶n lµ tÝnh oxi hãa.

Tõ O ®Õn Po, kh¶ n¨ng kÕt hîp thªm electron gi¶m, ®ång thêi kh¶ n¨ng nh−êng electron t¨ng, ®Õn Te vµ Po ®· t¹o ra çc Cation, Po ®−îc xem nh− lµ kim lo¹i ®iÓn h×nh, ch¼ng h¹n Po tan ®−îc trong dung dÞch axit HCl.

Po + 2HCl → PoCl2 + H2 ↑ Cßn Se vµ Te kh«ng t¸c dông. Se vµ Te t¸c dông víi H2SO4 ®Æc hoÆc HNO3

t−¬ng tù nh− l−u huúnh, cßn Po th× t¹o ra muèi: Po + 8HNO3 → Po(NO3)4 + 4NO2 ↑ + 4H2O 99.a) Nguyªn tö oxi cã cÊu h×nh 1s22s22p4, trong nguyªn tö cã 2 electron

®éc th©n, g©y ra tr¹ng th¸i hãa trÞ 2 cña nguyªn tö.



27/05/2010 65

2s2 2p4

Muèn xuÊt hiÖn hãa trÞ lín h¬n 2 cÇn ph¶i chuyÓn electron tõ møc 2p lªn

møc 3s ®Ó t¹o ra 4 electron kh«ng cÆp ®«i, ®iÒu ®ã kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc v× ®ßi hái mét n¨ng l−îng kh¸ lín.

b) Oxi cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn møc oxi hãa d−¬ng trong çc hîp chÊt F2On (n=1,2,3,4) do oxi cã ®é ©m ®iÖn bÐ h¬n Flo. VÝ dô: F2O, F2O2

100. Theo quan ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p liªn kÕt hãa trÞ th× ph©n tö oxi ®−îc

h×nh thµnh b»ng sù ghÐp ®«i cña çc electron ®éc th©n ë hai nguyªn tö oxi víi nhau t¹o ra ph©n tö O2 øng víi s¬ ®å:

:O O: :: NghÜa lµ trong ph©n tö cã mét liªn kÕt kÐp, ph©n tö kh«ng cßn electron ®éc

th©n. Theo ph−¬ng ph¸p Obitan ph©n tö th× ph©n tö oxi cã cÊu h×nh electron nh−

sau: O[K.2s2.2p4] + O[K.2s2.2p4] →

→O2[KK2

*,2

4

,2

2

2

2*2

2

2

ππσσσ zpy

lkzpy

lkpxs

lks

]

Víi cÊu h×nh ®ã, ph©n tö oxi cßn d− 4 electron t¹o liªn kÕt. Çc obital ph¶n

liªn kÕt

π*2p

cã kh¶ n¨ng nhËn tèi ®a lµ 4 electron, nh−ng chØ míi cã 2 electron,

chóng ®Òu cã spin song song nhau phï hîp víi quy t¾c Hund. S¬ ®å çc møc n¨ng l−îng cña ph©n tö oxi theo thuyÕt obital ph©n tö:

σ *2p

π*2py

π *2pz

↑ ↑

π lkpy2

π lkpz2

⇅ ⇅

σ lkpx2

⇅

σ *2s

⇅

σ lks2

⇅

®· cho ta thÊy trong ph©n tö O2 cã 2 electron ®éc th©n ch−a ghÐp ®«i. CÊu h×nh ®ã phï hîp víi s¬ ®å cÊu t¹o ph©n tö oxi nh− sau:

O O: :. . .. . . hoÆc :O O:

. .

nghÜa lµ trong ph©n tö oxi cã mét liªn kÕt σ b¶o ®¶m b»ng 1 cÆp electron cã

spin ®èi song (obital σ p2 ) vµ 2 liªn kÕt ®Æc biÖt, mçi liªn kÕt cã 3 electron trong

®ã cã 2 electron liªn kÕt (π p2 ) vµ mét electron π ph¶n liªn kÕt (π *2

). Nh÷ng



27/05/2010 66

nguyªn tö, ion hay ph©n tö cã tÝnh thuËn tõ (cã momen tõ vÜnh cöu) b¾t buéc ph¶i cã Ýt nhÊt mét electron ®éc th©n.

Ph©n tö O2 cã tÝnh thuËn tõ, nh− vËy ph¶i cã electron ®éc th©n trong ph©n tö. §iÒu ®ã kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®−îc b»ng thuyÕt liªn kÕt hãa trÞ mµ ®−îc chøng minh b»ng quan ®iÓm cña thuyÕt obital ph©n tö.

101. Phï hîp víi nh÷ng d÷ kiÖn quang phæ, çc Obitan ph©n tö cña ph©n tö

hai nguyªn tö cã çc møc n¨ng l−îng ®−îc ph©n bè theo trËt tù sau:

σππππσσσσσ *2

*2

*2222

*22

*11 pxpzpy

lkpz

lkpy

lkpxs

lkss

lks

<=<=<<<< < Trong

®ã çc kÝ hiÖu: - 1k: chØ çc obitan liªn kÕt - * : chØ çc obitan ph¶n liªn kÕt Nh−ng khi n¨ng l−îng gi÷a çc nguyªn tö 2s vµ 2p trén lÉn víi nhau mét

phÇn nµo ®Ó t¹o ra çc obitan ph©n tö σ2s vµ σ2px, çc obitan ®ã sÏ t−¬ng t¸c ®Èy nhau vµ do ®ã çc obitan ph©n tö π lk

py2 vµ π lk

px2cã n¨ng l−îng cao h¬n so víi

obitan σ lkpx2

. Trong tr−êng hîp ®ã trËt tù çc møc n¨ng l−îng cã thÓ ph©n bè nh−

sau:

σππσππσσσσ *2

*2

*2222

*22

*11 pxpzpy

lkpx

lkpz

lkpys

lkss

lks

<=<<=<<< < Sè

electron tèi ®a ë tr¹ng th¸i σ lµ 2e vµ π lµ 4e. Dùa vµo trËt tù ®ã cã thÓ viÕt ®−îc cÊu h×nh electron cña çc ion ph©n tö O2

+, O2- vµ O2

2- nh− sau:

O2+ :

1*2

4

,2

2

2

2*2

2

2

ππσσσ py

lkzpy

lkpxs

lks

O2- :

3*

,2

4

,2

2

2

2*2

2

2

ππσσσ zpy

lkzpy

lkpxs

lks

O22-:

4*

,2

4

,2

2

2

2*2

2

2

ππσσσ zpy

lkzpy

lkpxs

lks

gi¶n ®å çc møc n¨ng l−îng ph©n bè nh− sau:

O2+ O2 O2

- O22-

σ *p

_ _ _ _

π*p

↑ ↑ ↑ ⇅ ↑ ⇅ ⇅

π lkp

⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅

σ lkp

⇅ ⇅ ⇅ ⇅

σ *s

⇅ ⇅ ⇅ ⇅



27/05/2010 67

σ lks

⇅ ⇅ ⇅ ⇅

Trong çc tr−êng hîp trªn chØ cã O2

+, O2, O2- lµ cã tÝnh thuËn tõ v× cã

electron kh«ng ghÐp ®«i, cßn O22- cã tÝnh nghÞch tõ.

102. ¸i lùc electron cña ph©n tö O2 lµ 0,8eV, n¨ng l−îng ion hãa lµ 12,2eV,

do ®ã ph©n tö O2 cã thÓ mÊt bít hoÆc kÕt hîp thªm electron ®Ó t¹o thµnh ion ph©n tö O2

+ , O2- hoÆc O2

2-.

Khi t¸ch mét electron ra khái obitan ph©n tö π*, ph©n tö oxi t¹o thµnh ion ph©n tö O2

+ :

O O: :. . .. . . O O: :. . .- 1e

hoÆc:

:O O:

. .- 1e O O: :

.

Ion ph©n tö O2

+ cã trong hîp chÊt t−¬ng tù muèi O2+[PtF3] khi cho O2 t−¬ng

t¸c víi PtF3 . Khi nhËn thªm mét electron vµo obitan π*, ph©n tö oxi t¹o thµnh ion

supeoxit O2- :

O O: :. . .. . . + 1e O O: :. . .

: :

ion O2

- cã trong supeoxit cña çc kim lo¹i kiÒm khi cho oxi t¸c dông trùc tiÕp víi çc kim lo¹i ®ã, ch¼ng h¹n KO2, RbO2.

Khi kÕt hîp thªm 2 electron vµ obitan π*, ph©n tö oxi chuyÓn thµnh ion peoxit O2

2- :

O O: :. . .. . . +2e O O: : 2: :

:: ion O2

2- cã trong çc hîp chÊt nh−: BaO2, H2O2… 103. §é dµi liªn kÕt t¨ng do sù t¨ng cña çc obitan ph¶n kiªn kÕt. Cã thÓ dùa vµo ®é bÒn liªn kÕt ®Ó gi¶i thÝch. §é béi liªn kÕt trong ph−¬ng

ph¸p obitan ph©n tö ®−îc x¸c ®Þnh theo sè electron cã trªn obitan liªn kÕt vµ sè electron cã trªn obitan ph¶n liªn kÕt:

§é béi liªn kÕt =2

kÕt)nliª nph¶ electron (sè-lk) electron (sè

Nh− vËy sè electron trªn obitan ph¶n liªn kÕt t¨ng th× ®é béi liªn kÕt gi¶m, do ®ã kho¶ng çch gi÷a çc nguyªn tö t¨ng. Theo d·y trªn, ®é béi gi¸c sÏ lµ: 2,5 ; 2 ; 1,5 ; 1.

104. Do ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö cña çc nguyªn tè nhãm VIa bÐ h¬n

mét ®¬n vÞ. 105.c) Muèn tinh luyÖn nguyªn tö cña nguyªn tè theo ®¬n vÞ cacbon th× lÊy

nguyªn tö l−îng theo ®¬n vÞ cò (tÝnh b»ng ®¬n vÞ oxi) nh©n víi 0,99996. VÝ dô víi oxi: 16.0,99996 = 15,9994 ®.v.C



27/05/2010 68

106.a) Çc halogen, çc khÝ tr¬, mét sè kim lo¹i quý nh−: Ag, Pt, Au kh«ng

ph¶n øng trùc tiÕp víi oxi. b) Kho¶ng çch gi÷a hai nguyªn tö trong ph©n tö O2 lµ 1,21 Ǻ , bÐ h¬n ®é

dµi cña liªn kÕt ®¬n O - O lµ 1,48 Ǻ , do dã ph©n tö O2 rÊt bÒn. Trong ph©n tö O2 cã mét liªn kÕt σ vµ hai liªn kÕt ba electron π. Trong

ph©n tö Clo chØ cã mét liªn kÕt σ , ngoµi ra cßn cã mét liªn kÕt π do sù xen phñ bëi çc electron d.

Do ®ã n¨ng l−îng lªn kÕt trong ph©n tö oxi lµ 118 Kcal/mol, cßn víi Clo lµ 59 Kcal/mol.

ë 20000C ph©n tö oxi ph©n li thµnh nguyªn tö, lóc ®ã oxi sÏ thÓ hiÖn tÝnh hãa häc m¹nh h¬n Clo.

109. Oxi t¹o ra nh÷ng hîp chÊt oxi víi ®¹i ®a sè çc nguyªn tè hoÆc trùc

tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Nh÷ng hîp chÊt mµ trong ®ã nguyªn tö oxi liªn kÕt víi nguyªn tö cña

nguyªn tè kh¸c vµ kh«ng liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö oxi víi nhau gäi lµ çc oxit th−êng (R2

IO). Cßn nh÷ng oxit mµ trong ph©n tö çc nguyªn tö oxi liªn kÕt víi nhau gäi lµ çc peoxit (R2

IO2). Dùa vµo tÝnh chÊt hãa häc, ng−êi ta chia thµnh oxit axit, oxit baz¬ vµ oxit

l−ìng tÝnh. Nh÷ng oxit cña mét sè nguyªn tè kh«ng kim lo¹i, kh«ng cã tÝnh axit còng nh− tÝnh baz¬ ®−îc gäi lµ çc oxit tr¬.

Nh÷ng oxit tan trong n−íc gäi lµ çc oxit axit (N2O5, SO2, SO3, CO2, Cl2O7 v.v…); cã oxit tuy kh«ng tan trong n−íc nh−ng l¹i tan trong dung dÞch kiÒm còng gäi lµ oxit axit. VÝ dô:

Sb2O3 + 2NaOH + 5H2O → 2Na[Sb(OH)6] Oxit baz¬ khi t¸c dông víi n−íc t¹o ra baz¬ (Li2O, Na2O, CaO, BaO…). Mét

sè oxit tuy kh«ng tan trong n−íc nh−ng tan trong dung dÞch axit lo·ng còng lµ oxit baz¬. VÝ dô:

NiO + 2HCl → NiCl2 + H2O MgO + H2SO4 → MgSO4 + H2O Oxit l−ìng tÝnh võa tan trong axit võa tan trong dung dÞch kiÒm (Al2O3,

ZnO, Cr2O3…) Çc oxit kh«ng tan trong n−íc, trong axit, trong dung dÞch kiÒm ®−îc gäi lµ

oxit tr¬ (N2O, Co…) Çc oxit cao ®−îc t¹o bëi Na, Mg, Al, Si, P, S vµ Cl; theo chiÒu t¨ng møc

oxi hãa cña çc nguyªn tè ®ã trong d·y th× tÝnh chÊt cña oxit sÏ chuyÓn tõ oxit baz¬ Na2O ®Õn oxit axit Cl2O7.

Nh÷ng nguyªn tè cã nhiÒu møc oxi hãa , khi t¹o ra çc oxit th× ë møc oxi hãa thÊp, oxit cã tÝnh baz¬, ë møc oxi hãa cao, oxit cã tÝnh axit. VÝ dô, trong d·y:

MnO Mn2O3 MnO2 Mn2O7 tõ tr¸i sang ph¶i tÝnh axit t¨ng, tÝnh baz¬ gi¶m (MnO cã tÝnh baz¬, Mn2O7

cã tÝnh axit). Liªn kÕt hãa häc trong çc oxit biÕn ®æi tõ thuÇn tóy ion (trong oxit cña kim

lo¹i kiÒm, kiÒm thæ…) ®Õn thuÇn tóy céng hãa trÞ (trong oxit cña çc halogen). Sù h×nh thµnh ion O2- tõ oxi ph©n tö vµ sau ®ã ®Ó h×nh thµnh çc oxit cÇn tiªu tèn mét



27/05/2010 69

n¨ng l−îng kh¸ lín, nªn sù h×nh thµnh oxit ion sÏ gÆp khã kh¨n, nh−ng nhê cã n¨ng l−îng m¹ng l−íi cña çc oxit ®ã l¹i rÊt cao, nªn trong thùc tÕ cã nhiÒu oxit thuÇn tóy ion vµ rÊt bÒn. ë nh÷ng oxit mµ n¨ng l−îng m¹ng l−íi kh«ng ®ñ lín ®Ó cã thÓ ion hãa hoµn toµn nguyªn tö kim lo¹i, th× liªn kÕt trong oxit cã møc ®é c«ng hãa trÞ ®¸ng kÓ , vÝ dô BeO, B2O3 v.v…

Ion O2- chØ tån t¹i trong tinh thÓ cña çc oxit ion, nh−ng kh«ng thÓ tån t¹i trong dung dÞch v× dÔ dµng bÞ thñy ph©n:

O2- + H2O → 2OH- V× vËy çc oxit ion nh− oxit kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ khi tan trong n−íc t¹o

ra m«i tr−êng kiÒm. Ngoµi çc oxit kÓ trªn, cßn cã çc Peoxit nh− Na2O2, BaO2, SnO2 … vµ çc

oxit hçn hîp nh− Pb2O3, Pb3O4, Mn3O4, Fe3O4… Çc peoxit kh«ng ph¶i lµ çc oxit thùc sù mµ lµ muèi cña H2O2, khi cho çc

peoxit t¸c dông víi axit th× cïng víi muèi cßn t¹o ra H2O2, nh−ng nhãm - O - O - kh«ng bÒn nªn th−êng thu ®−îc O2. VÝ dô:

2Na - O - O - Na + 2H2SO4 → 2Na2SO4 + 2H2O + O2 (Xem thªm bµi 321, 322). Çc oxit hçn hîp (®«i khi cßn gäi lµ çc oxit kÐp) ®−îc xem nh− lµ çc

muèi (Xem bµi 408). VÝ dô Pb2O3 = PbPbO3 (muèi Pb (II) cña H2PbO3), Mn3O4 = Mn2MnO4 (muèi Mn (II) cña axit H4MnO4), Fe3O4 = Fe(FeO2)2 (muèi Fe (II) cña HFeO2). Trong ph©n tö cña axit lo¹i nµy cã çc nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè nh−ng cã møc oxi hãa kh¸c nhau.

113.Ph©n tö Ozon kh«ng cã cÊu t¹o vßng kÝn mµ cã cÊu t¹o d¹ng gãc víi

gãc OOO=116,50 (gÇn víi gãc ë t©m cña tam gi¸c ®Òu), ph©n tö cã cùc tÝnh víi µ =0,52. Trong ph©n tö O3, nguyªn tö oxi trung t©m ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2 (nhê çc obitan 2s, 2pX, 2pY). Hai obitan lai hãa sp2 cña nguyªn tö trung t©m t¹o thµnh hai liªn kÕt σ víi hai nguyªn tö oxi cßn l¹i. Obitan sp2 thø ba chøa cÆp electron tù do. Obitan 2pZ cña nguyªn tö oxi trung t©m th¼ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n tö t¹o thµnh liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ víi çc obitan 2pZ cña hai nguyªn tö oxi cßn l¹i.

b) Nh− vËy tr¹ng th¸i cã thÓ cã cña ph©n tö ozon øng víi cÊu h×nh sau: (σ1k)4 = (π1k)2 + (σ)2

Tãm l¹i trong ph©n tö ozon cã hai liªn kÕt σ vµ mét liªn kÕt π kh«ng ®Þnh chç.

114.a) Ozon lµ chÊt kh«ng bÒn, dÔ bÞ ph©n hñy do cã ho¹t tÝnh oxi hãa cao

h¬n nhiÒu so víi oxi. Oxi cã thÓ t¸c dông víi nhiÒu chÊt, nh−ng cã nhiÒu tr−êng hîp x¶y ra ë

nhiÖt ®é cao vµ ph¶i cã chÊt xóc t¸c. Tr¸i l¹i ozon cã thÓ oxi hãa ®−îc nhiÒu ®¬n chÊt Ýt ho¹t ®éng nh− Ag, Hg ngay ë nhiÖt ®é th−êng.

b) Ag + O2 → Kh«ng 2Ag + O3 → Ag2O + O2 T¸c dông víi PbS: O2 kh«ng thÓ oxi hãa PbS ®Ó t¹o ra PbSO4, tr¸i l¹i víi O3: PbS + 2O3 → PbSO4 + O2 T¸c dông víi dung dÞch KI:



27/05/2010 70

So s¸nh thÕ ®iÖn cùc cña O2 vµ O3 trong m«i tr−êng axit vµ baz¬: O3 + 2H+ + 2e → O2 + H2O E0=+2,07V O3 + H2O + 2e → O2 + 2OH- E0=+1,24V O2 + 4H+ + 4e → 2H2O E0=+1,23V I2 + 2e → 2I- E0=+0,54V O2 + 2H2O + 4e → 4OH- E0=+0,40V Nh− vËy O2 chØ cã thÓ oxi hãa ®−îc I- t¹o ra I2 trong m«i tr−êng axit, cßn O3

cã kh¶ n¨ng oxi hãa I- t¹o ra I2 kh«ng nh÷ng trong m«i tr−êng axit mµ c¶ trong m«i tr−êng kiÒm:

2KI + O3 + H2O → I2 + 2KOH + O2 115. KhÝ SO2 nµ NH3 ®Òu cã tÝnh khö nªn bÞ ozon oxi hãa. 116. a) Cã thÓ nhËn ra ozon b»ng ph−¬ng ph¸p sau: Ozon lµm ®en l¸ b¹c h¬ nãng GiÊy quú ®á cã tÈm dung dÞch KI sÏ hãa xanh khi tiÕp xóc víi O3. Cã thÓ nhËn ra b»ng dung dÞch KI tõ kh«ng mµu t¹o ra mµu vµngn©u khi

cho O3 ®i qua dung dÞch ®ã. b) Khi cho O3 tiÕp xóc víi giÊy hå tinh bét tÈm −ít dung dÞch KI sÏ t¹o ra I2

lµ xanh hå tinh bét. 117. Dïng giÊy tÈm dung dÞch MnCl2, khi cã mÆt ozon, giÊy nµy hãa n©u,

hidro peoxit kh«ng t¸c dông víi giÊy ®ã. 118. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p phãng ®iÖn ªm qua khÝ oxi kh«: O2 + hv → 2O O + O2 → O3 - Cã thÓ ®un nãng nhÑ amoni pesunfat víi axit Nitric ®Ëm ®Æc 65% 3(NH4)2S2O3 + 3H2O → 6NH4HSO4 + O3

- Cã thÓ cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi BaO2: 3BaO2 + 3H2SO4 → 3BaSO4 + 3H2O + O3 - Cã thÓ ®iÖn ph©n dung dÞch H2SO4 50%. 119. ChØ cã thÓ dïng cùc Platin hoÆc vµng lµm Anot. 120. Ph©n tö H2O cã cÊu t¹o øng víi sù lai hãa sp3 cña nguyªn tö oxi. trong

ph©n tö H2O, hai obitanlai hãa sp3 cña nguyªn tö oxi xen phñ víi obitan 1s cña nguyªn tö hidro h×nh thµnh 2 liªn kÕt O - H. 2 obitan lai hãa sp3 cßn l¹i ë d−íi d¹ng 2 cÆp electron tù do. Trong ph©n tö H2O, cã 8 electron hãa trÞ ph©n bè theo c¸c obitan ph©n tö øng víi cÊu h×nh sau:

2

2

2

2

2

2

2

πσσσ pypz

lkpx

lks

Trong ®ã cã 4 electron t¹o ra 2 liªn kÕt σ vµ 4 electron kh«ng tham gia liªn kÕt σ z vµ π y.



27/05/2010 71

§Æc ®iÓm cÊu tróc ph©n tö cña H2O vµ H2O2 lµ tÝnh kh«ng ®èi xøng nªn cã cùc tÝnh lín vµ do ®ã ®Òu lµ nh÷ng dung m«i ion hãa hÕt.

O

H

::

H1050

0,99A o

H

O

O

H

...

.950

Ao

1,48 12000,95

Ao

ë tr¹ng th¸i h¬i kh«ng cã hiÖn t−îng trïng hîp, nh−ng ë tr¹ng th¸i láng cã

hiÖn t−îng trïng hîp ph©n tö, g©y ra do liªn kÕt hidro, v× vËy cã nhiÖt ®é s«i kh¸ cao (cña H2O lµ 1000C, cña H2O2 lµ 1500C).

Do cã liªn kÕt hidro nªn H2O vµ H2O2 trén lÉn víi nhau theo bÊt kú tØ lÖ nµo.

121. Xem c©u 120. 122. a) Nhê cã liªn kÕt hidro, çc ph©n tö trïng hîp víi nhau t¹o ra nh÷ng

tËp hîp ph©n tö lín h¬n. Do phan tö n−íc ®¸ cã d¹ng (H2O)5 víi cÊu t¹o tø diÖn (4 ph©n tö H2O n»m ë 4 ®Ønh, 1 ph©n tö H2O n»m ë t©m h×nh tø diÖn ). Ph©n tö tËp hîp (H2O)5 cã cÊu t¹o réng. Khi n−íc ®¸ nãng ch¶y, 1 phÇn liªn kÕt hidro bÞ ®øt, cÊu t¹o rçng bÞ ph¸ hñy, çc ph©n tö H2O gÇn nhau h¬n, do ®ã cã hiÖn t−îng co thÓ tÝch.

b) Do hiÖn t−îng co thÓ tÝch nh− thÕ nªn khi t¨ng nhiÖt ®é trªn 00C, n−íc ®¸ ch¶y nÆng h¬n n−íc ®¸ ë 00C (Khèi l−îng riªng t¨ng).

Khi tiÕp tôc t¨ng nhiÖt ®é, thÓ tÝch cña n−íc t¨ng lªn do kho¶ng cach cña çc ph©n tö n−íc t¨ng lªn. Nh−ng ®ång thêi liªn kÕt hidro bÞ ®øt thªm nªn thÓ tÝch cña n−íc gi¶m xuèng. Trªn 40C, qu¸ tr×nh t¨ng thÓ tÝch cña n−íc chiÕm −u thÕ, nªn khèi l−îng riªng cña n−íc gi¶m. KÕt hîp c¶ 2 qu¸ tr×nh t¨ng vµ gi¶m thÓ tÝch cho thÊy t¹i sao n−íc cã khèi l−îng riªng cao nhÊt ë ~ 40C.

123. a) Pehidrol lµ dung dÞch H2O2 30 % b¸n ë thÞ tr−êng.

b) Qu¸ tr×nh ph©n hñy 2H2O2 ⇌ 2H2O + O2 cã ®Æc tÝnh d©y truyÒn kÐm thuËn lîi h¬n do çc ph©n tö H2O ng¨n c¶n sù va ch¹m gi÷a çc gèc vµ çc ph©n tö H2O2.

Khi chiÕu s¸ng hoÆc khi ®un nãng, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh va ch¹m vµ lµm cho d©y truyÒn ph©n hñy ph¸t triÓn.

Hidro peoxit rÊt tinh khiÕt bÒn h¬n dung dÞch cã lÉn t¹p chÊt còng gi¶i thÝch t−¬ng tù nh− trªn.

124. a) Nh÷ng chÊt cã ®Æc tÝnh axit nh− H3PO4, H2SO4 ®Òu cã kh¶ n¨ng øc

chÕ qu¸ tr×nh ph©n hñy H2O2. H2O2 ®−îc cÊt tr÷ trong çc b×nh b»ng Polietilen hoÆc b×nh tr¸ng b»ng Paraphin.



27/05/2010 72

b) Nh÷ng chÊt cã tÝnh kiÒm; bôi; çc kim lo¹i nÆng vµ çc ion cña chóng; MnO2… thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n hñy H2O2…

125. a) H2O2 lµ 1 axit rÊt yÕu. Trong dung dÞch n−íc cã c©n b»ng ®iÖn li

axit:

H2O2 + H2O ⇌ H3O+ + HO2

-

Víi h»ng sè c©n b»ng ion hãa K= 1,39 . 10-12 (ion HO2

-: ion hidropeoxit) b) B¶n chÊt liªn kÕt trong çc hîp chÊt: H2

+O22-: liªn kÕt gi÷a H+ vµ

O22- lµ liªn kÕt céng hãa trÞ.

Na2+O2

2-, Ba2+O22-: liªn kÕt gi÷a ion Na+ hoÆc Ba2+ víi ion O2

2- cã b¶n chÊt ion.

F2-O2

2+: liªn kÕt gi÷a F- vµ O22+ cã b¶n chÊt céng hãa trÞ.

126. a) V× gèc O2

2- trong H2O2 cã kh¶ n¨ng thu thªm 2 electron : O2

2- + 2e → 2O2- vµ khö bít 2 electron : O2

- - 2e → O2 ThÕ ®iÖn cùc cña H2O2 trong m«i tr−êng axit H2O2 + 2H+ + 2e → 2H2O E0 = + 1,77 V vµ trong m«i tr−êng kiÒm H2O2 + 2e → 2OH- E0 = + 0,87 V ThÓ hiÖn tÝnh oxi hãa m¹nh cña H2O2 trong c¶ 2 m«i tr−êng, nh−ng m¹nh

h¬n lµ trong m«i tr−êng axit. H2O2 cßn thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dông víi chÊt cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n

nã, víi thÕ ®iÖn cùc: O2 + 2H+ + 2e → H2O2 E0 = + 0,68 V. Nh− vËy H2O2 cã tÝnh oxi hãa lµ chñ yÕu. b) Ph¶n øng ph©n hñy H2O2 thÓ hiÖn ®ång thêi c¶ 2 tÝnh chÊt oxi hãa vµ

khö: H2O2 + H2O2 → 2H2O + O2 ∆H = - 23,5 Kcal/ mol 128. a) Ozon cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n H2O2: H2O2 + O3 → H2O + 2O2

b) T¸c dông víi dung dÞch KI 2KI + H2O2 + H2SO4 → I2 + K2SO4 + 2H2O Trong tr−êng hîp ®· cho, x¶y ra qu¸ tr×nh khö H2O2: H2O2 + 2e → 2OH- T¸c dông víi dung dÞch KMnO4: 5H2O2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + K2SO4 + 5O2 + 8H2O Trong tr−êng hîp nµy ®· x¶y ra qu¸ tr×nh oxi hãa H2O2: H2O2 - 2e → O2 + 2H+

Khi c©n b»ng ph−¬ng tr×nh ®ã cã thÓ ®Æt nh− sau: 5 O2

-2 - 2e = 2O 2 Mn+7 + 5e = Mn+2



27/05/2010 73

T¸c dông víi Natri Cromit NaCrO2 trong m«i tr−êng kiÒm: 2NaCrO2 + 3H2O2 + 2NaOH → 2Na2CrO4 + 4H2O Trong ph¶n øng nµy H2O2 lµ chÊt oxi hãa. 129. 1) MgI2 + H2O2 + H2SO4 → MgSO4 + 2H2O + I2 2) Na2O2 + 2KI + 2H2SO4 → I2 + Na2SO4 + K2SO4 + 2H2O 3)3H2O2 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 → Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O + 3O2

4) CaOCl2 + H2O2 → CaCl2 + O2+ H2O 5) Na2SeO3 + H2O2 → Na2SeO4 + H2O 6) 2CrCl3 + 3H2O2 + 10NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaCl + 8H2O 7) Na2O2 + 2Fe(OH)2 + 2H2O → 2Fe(OH)3 + 2NaOH 8) Hg(NO3)2 + H2O2 + 2NaOH → Hg + 2NaNO3 + 2H2O + O2 9) 2Fe + 3H2O2 → 2Fe(OH)3 10) As2S3 + 14H2O2 + 12NH4OH → 2(NH4)3AsO4 + 3(NH4)2SO4 + 20H2O 130. a) cã thÓ cã c¸c ph−¬ng ph¸p sau: Dïng dung dÞch H2SO4 tõ 15 - 18% t¸c dông víi BaO2: BaO2 + H2SO4 → BaSO4 ↓ + H2O2 hoÆc: Na2O2 + H2SO4 → Na2SO4 + H2O2 c¶ hai ph−¬ng ph¸p ®ã ®Òu ph¶i tiÕn hµnh ë nhiÖt ®é thÊp . Còng cã thÓ b»ng ph−¬ng ph¸p cho mét luång khÝ CO2 sôc m¹nh vµo n−íc

®· −íp l¹nh ®Õn 00C, võa khuÊy kÜ võa cho tõng l−îng nhá BaO2: BaO2 + CO2 + H2O → BaCO3 ↓ + H2O2 b) C¶ hai ph¶n øng Na2O2 + H2O vµ BaO2 + H2SO4 ®Òu t¹o ra H2O2, nh−ng

khi cho Na2O2 t¸c dông víi H2O t¹o ra m«i tr−êng kiÒm: Na2O2 + 2H2O → 2NaOH + H2O2 H2O2 sÏ bÞ ph©n hñy trong m«i tr−êng kiÒm t¹o ra O2. c) Khi ®iÖn ph©n dung dÞch H2SO4 50% ë nhiÖt ®é tõ 5 - 100C cã thÓ x¶y ra

c¬ chÕ sau: 2HSO4

- - 2e → S2O32- + 2H+

2SO42- -2e → S2O3

2-

Axit Peoxi disunfuric H2S2O8 sÏ t¸c dông víi H2O H2S2O8 + 2H2O → 2H2SO4 + H2O2 131. D−íi ®©y lµ mét sè chÊt lµm kh« víi ®é Èm d− cña khÝ tÝnh b»ng mg

trong mét lÝt khÝ: CaCl2 0,34 mg/lÝt khÝ H2SO4 95% 0,30 _ CaO 0,25 _ NaOH 0,15 _ KOH 0,002 _ MgO 0,08 _ Mg(ClO4)2 5.10-4 _ Silicagen 3.10-4 _



27/05/2010 74

BaO 8,5.10-5 _ P2O5 1,5.10-5 _

§5. L−u huúnh - Ph©n nhãm Selen 132. Çc nguyªn tè S, Se vµ Te cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn møc oxi hãa +4 vµ +6

v× nguyªn tö cña chóng t−¬ng ®èi dÔ dµng chuyÓn thµnh tr¹ng th¸i kÝch thÝch:

s p d

s p d

s p d

s p d N¨ng l−îng cÇn tiªu thô cho qu¸ tr×nh kÝch thÝch nguyªn tö ®· ®−îc bï l¹i

bëi n¨ng l−îng tho¸t ra khi t¹o thµnh liªn kÕt hãa häc. N¨ng l−îng liªn kÕt ®ã gi¶m dÇn tõ S ®Õn Te nªn ®é bÒn cña çc hîp chÊt øng víi møc oxi hãa cao cña çc nguyªn tè gi¶m.

133. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é

s«i tõ oxi ®Õn l−u huúnh lµ sù t¨ng b¸n kÝnh nguyªn tö t¹o ®iÒu kiÖn lµm t¨ng t−¬ng t¸c khuÕch t¸n. Ngoµi ra cÇn chó ý r»ng ph©n tö oxi gåm hai nguyªn tö, cßn l−u huúnh ë tr¹ng th¸i láng hay r¾n ®Òu cã sè nguyªn tö lín h¬n (th−êng lµ 8 nguyªn tö), do ®ã ®èi víi l−u huúnh cÇn ph¶i cung cÊp n¨ng l−îng lín h¬n oxi, kh«ng nh÷ng ®Ó th¾ng lùc t−¬ng t¸c khuÕch t¸n mµ cßn ph¶i th¾ng t−¬ng t¸c gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö.

134.b) §é nhít cña S nãng ch¶y thay ®æi do cÊu t¹o m¹ch trïng hîp cña S

thay ®æi. 135.a) §é ®iÖn ©m cña S lµ 2,5 nªn S lµ mét nguyªn tè ho¹t ®éng, nh−ng ë

®iÒu kiÖn th−êng l¹i tá ra tr¬ v× ph©n tö ë d¹ng trïng hîp m¹ch khÐp kÝn. b) TÝnh chÊt hãa häc chñ yÕu cña S lµ tÝnh oxi hãa, nh−ng khi t¸c dông víi

chÊt oxi hãa m¹nh h¬n sÏ thÓ hiÖn tÝnh khö. c) Víi P t¹o ra çc polisunfua P4S6, P4S10… 2KClO3 + 3S → 2KCl + 3SO2 3S + 6NaOH (®Æc nãng) → 3Na2S + Na2SO3 + 3H2O S + 2H2SO4 (®Æc nãng) → 3SO2 + 2H2O S + 6HNO3(®Æc) → H2SO4 + 6NO2 ↑ + 2H2O S + 2HNO3 (lo·ng)→ H2SO4 + 2NO ↑



27/05/2010 75

136.a) Cã thÓ dùa vµo nhiÖt t¹o thµnh cña ph¶n øng t−¬ng t¸c víi H2, hoÆc cã thÓ dùa vµo ®é ®iÖn ©m cña çc nguyªn tè ®Ó kÕt luËn:

F2 + H2 → 2HF ∆H = - 128 Kcal/mol O2 + 2H2 → 2H2O ∆H = - 68 Kcal/mol Cl2 + H2 → 2HCl ∆H = - 44 Kcal/mol S + H2 → H2S ∆H = - 4,8 Kcal/mol b) theo nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, Flo cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi

oxi t¹o ra F2O2, F2O3 (khi phãng ®iÖn ªm qua hçn hîp F2 vµ O2); víi Cl2 t¹o ra ClF (ë 2500C); víi S t¹o ra SF6.

Oxi ph¶n øng trùc tiÕp víi l−u huúnh t¹o ra SO2 (khi ®èt l−u huúnh); Clo ph¶n øng trùc tiÕp víi l−u huúnh nãng ch¶y t¹o ra S2Cl2.

137.b) T−¬ng t¸c ®Èy cña hai ion H+ trong ph©n tö H2O m¹nh h¬n trong

H2S. (Xem bµi tËp 169). c) Kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt Hidro cña H2S rÊt yÕu so víi H2O, v× vËy ë ®iÒu

kiÖn th−êng H2S lµ chÊt khÝ. d) H2S cã cùc tÝnh bÐ h¬n H2O nªn Ýt tan trong dung m«i cã cùc tÝnh lín vµ

tan nhiÒu trong dung m«i kh«ng cùc hoÆc cã cùc tÝnh bÐ. 138. Ph¶n øng 2H2S + O2 → 2S ↓ + 2H2O gi¶i thÝch hiÖn t−îng vÈn ®ôc

cña dung dÞch H2S khi ®Ó l©u trong kh«ng khÝ, vµ hiÖn t−îng H2S kh«ng cã kh¶ n¨ng tÝch tô trong khÝ quyÓn.

139. H2S lµ chÊt khö m¹nh. Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng, s¶n phÈm

cña qu¸ tr×nh oxi hãa H2S cã thÓ lµ S, SO2 hoÆc H2SO4, th«ng th−êng lµ S. 141.a) Ngoµi H2S, l−u huúnh cã kh¶ n¨ng t¹o ra çc hidro polisunfua H2Sn

(n = 2 → 23), gäi lµ çc sunfan. Trong ph©n tö Sunfan cã çc gèc Sn2- m¹ch ch÷

chi S S , vÝ dô:

S

:: S

::

S

::

2

Gèc S2 -2

S

:: S

::

S

::

2S

::

Gèc S2 -4

L−u huúnh t¹o ra víi kim lo¹i nh÷ng hîp chÊt sunfua kimlo¹i nh− Na2S, CuS, Al2S3… Vµ çc polisunfua d¹ng M2

ISn (n= 1 → 7) vÝ dô: Na2S + (n-1)S → Na2Sn Liªn kÕt trong çc sunfua chñ yÕu lµ liªn kÕt hãa trÞ, çc sunfua kim lo¹i

kiÒm, kiÒm thæ t¹o ra sunfua ion. b) Na2S vµ çc sunfua kim lo¹i hãa trÞ III dÔ bÞ thñy ph©n. Ch¼ng h¹n qu¸

tr×nh thñy ph©n cña Al2S3 x¶y ra nh− sau:

Al2S3 ↓ ⇌ 2Al3+ + 3S2-

S2- + H2O ⇌ HS- + OH-

HS- + H2O ⇌ H2S + OH-



27/05/2010 76

Al3+ + H2O ⇌ Al(OH)2+ + H+

Al(OH)2+ + H2O ⇌ Al(OH)2+ + H+

Al(OH)2+ + H2O ⇌ Al(OH)3 + H+

Qu¸ tr×nh thñy ph©n sÏ ®−îc t¨ng c−êng do t−¬ng t¸c H+ + OH- ⇌ H2O. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh thñy ph©n còng ®−îc ®Èy m¹nh do sù h×nh thµnh Al(OH)3 ë d¹ng kÕt tña. Qu¸ tr×nh ®ã cho phÐp kÕt luËn ®é tan cña Al2S3 lín h¬n ®é tan cña Al(OH)3. Tr¸i l¹i nång ®é cña çc ion Zn2+ vµ Zn(OH)+ tån t¹i trong c©n b»ng víi

ZnS kh«ng ®ñ ®Ó t¹o thµnh kÕt tña Zn(OH)2. V× vËy, trong tr−êng hîp ZnS vµ PbS chØ thñy ph©n mét phÇn rÊt nhá so víi ion sunfua ®· chuyÓn vµo dung dÞch, vµ cã thÓ nãi r»ng nh÷ng sunfua ®ã khi tan thùc tÕ kh«ng bÞ thñy ph©n.

Nh− vËy trong çc sunfua nªu trªn chØ cã ZnS vµ PbS cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc b»ng ph¶n øng trao ®æi khi cho çc dung dÞch muèi tan cña Zn2+ vµ Pb2+ t¸c dông víi dung dÞch sunfua tan nh− Na2S , cßn çc sunfua nh− Al2S3, Cr2S3, La2S3 kh«ng tån t¹i trong dung dÞch n−íc v× bÞ n−íc ph©n hñy.

143.a) ph©n tö SO2

- cã d¹ng gãc t−¬ng tù nh− O3 víi gãc OSO = 1200 ®é dµi liªn kÕt S - O b»ng 1,43 Ǻ. Trong ph©n tö SO2 nguyªn tö S ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2 (lai hãa d¹ng mÆt ph¼ng). Hai trong ba obitan lai hãa ®−îc dïng ®Ó t¹o liªn kÕt σ víi hai nguyªn tö oxi, cßn l¹i mét obitan lai hãa sp2 cã cÆp electron tù do. Mét obitan p kh«ng lai hãa cña nguyªn tö S t¹o nªn liªn kÕt π víi obitan p cña mét nguyªn tö oxi. §ã lµ liªn kÕt π kh«ng ®Þnh chç kiÓu p - p. Ngoµi ra cã mét phÇn liªn kÕt π kiÓu p - d t¹o nªn bëi obitan p cã cÆp electron tù do cña oxi vµ obitan d cßn trèng cña l−u huúnh.

CÊu tróc cña SO2 vµ SO32- kh¸c nhau, mÆc dï cã ®iÓm t−¬ng tù. Ion SO3

2- cã cÊu t¹o h×nh chãp tam gi¸c, nguyªn tö S ë ®Ønh víi tr¹ng th¸i lai hãa sp3:

S

O O

1,43A o

1200

Ph©n tö SO (víi tr¹ng th¸i lai hãa sp2 cña S)

2

S

O OO

2 -

Ph©n tö SO . (víi tr¹ng th¸i lai hãa sp2 cña S)

2

Ba obitan lai hãa sp3 t¹o ra çc liªn kÕt σ víi çc nguyªn tö oxi, cßn obitan

thø t− cã cÆp electron tù do. V× ion SO32- cã cÆp electron "cho" ho¹t ®éng nªn dÔ

dµng chuyÓn thµnh ion SO3H- vµ SO4

2- cã cÊu t¹o tø diÖn. 144. Trong dung dÞch n−íc cña SO2 cã tån t¹i c©n b»ng:

SO2 + xH2O ⇌ SO2.xH2O ⇌ H3O+ + HSO3

- + (x-2)H2O V× trong dung dÞch cã tån t¹i ion H3O

+ vµ HSO3- nªn khi cho thªm NaOH

hoÆc H2SO4 c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch theo nguyªn lÝ Le Chatelier.



27/05/2010 77

145. MÆc dï trong dung dÞch kh«ng tån t¹i d¹ng ph©n tö H2SO3, nh−ng vÉn chÊp nhËn mét çch h×nh thøc axit sunfur¬ víi h»ng sè ®iÖn li K1= 2.10-2 vµ K2 = 6.10-8. Nh− vËy dung dÞch cã tÝnh axit yÕu.

KhÝ SO2, dung dÞch SO2 trong n−íc, muèi sunfit vµ hidrosunfit ®Òu cã tÝnh khö m¹nh khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh nh− HNO3, HClO3, KMnO4, K2Cr2O7, çc halogen… t¹o ra ion SO4

2-. khi t¸c dông víi chÊt khö m¹nh h¬n, SO2 sÏ thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa, vÝ dô:

SO2 + 2H2S → 3S + 2H2O SO2 + 6HI → H2S + 3I2 + 2H2O ë 5000C (cã xóc t¸c) SO2 + 2CO → 2CO2 + S ë 5000C SO2 + 2H2 → S + 2H2O ë 5000C SO2 + 2C → 2CO + S 148.a) SO3 cã cÊu tróc mÆt ph¼ng, trong ®ã nguyªn tö l−u huúnh ë tr¹ng

th¸i lai hãa sp2, c¶ ba obitan lai hãa ®Òu tham gia t¹o thµnh liªn kÕt σ víi obitan p cña 3 nguyªn tö oxi.

O1,34A

oS

O

1200

OPh©n tö SO víi tr¹ng th¸i lai hãa sp2 cña nguyªn tö S

2

b)Tuy nhiªn, tr¹ng th¸i sp2 dÔ dµng chuyÓn sang tr¹ng th¸i lai hãa sp3 lµ

tr¹ng th¸i ®Æc tr−ng cña l−u huúnh (cã h×nh tø diÖn) do ®ã SO3 dÔ dµng trïng hîp thµnh polime (SO3)3 m¹ch vßng, hoÆc (SO3)n m¹ch th¼ng.

c) Còng do nguyªn nh©n dÔ h×nh thµnh nh÷ng ph©n tö cã h×nh tø diÖn nªn SO3 dÔ kÕt hîp víi H2O, HF, HCl, NH3 :

SO3 + H2O → H2[SO4] Ph¶n øng nµy x¶y ra m·nh liªt. Çc hîp chÊt HF, HCl, NH3 còng ph¶n øng

t−¬ng tù: SO3 + HF → H[SO3F] 149.a) Oleum lµ hçn hîp ®−îc t¹o ra khi cho SO3 tan trong H2SO4 tinh

khiÕt. Trong hçn hîp ®ã cã çc axit d¹ng polisunfuric H2S n+1O3n+4 chñ yÕu lµ axit sunfuric H2SO4, axit ®isunfuric H2S2O7; axit trisunfuric H2S3O10; axit tetrasunfuric H2S4O13;



27/05/2010 78

S

H O

H O

O

H SO2 4

O

OH

O

S

O

HO

O

S

OO

H S O2 72

OH

O

S

O

O

O

S

OO OH

O

S

O

H S O2 3 10

151. 1) H2SO3 dung dÞch kh«ng bÒn (SO2.xH2O) axit sunfur¬. 2) H2SO4 bÒn: axit sunfuric, cã cÊu t¹o tø diÖn, cã ®é dµi liªn kÕt S - OH lµ:

1,53 Ǻ ; S - O lµ 1,46 Ǻ. 3) H2Sn+1On+4 bÒn: axit polisunfuric (Xem bµi 149) 4) H2S2O3 Ýt bÒn: axit tiosunfuric, cã cÊu t¹o:

S

H O

H O

O

H S O2 3

S

2

S

H O

H O

O

H S O2 3

S

2 5) H2SO3, H2S2O3 bÒn: thuéc lo¹i axit peoxi - sunfuric, trong ph©n tö cã d©y

oxi.

S

H O

HO O

O

OAxit peoxi mono sulfuric

S

H O

O

O

O

S

HO

O

O

O

Axit peoxi disulfuric

6) H2S2O4 kÐm bÒn, trong ph©n tö cã day l−u huúnh, dÏ bÞ ph©n hñy: 2H2S2O4 → S + 3SO2 + 2H2O cã cÊu t¹o d¹ng



27/05/2010 79

S

H O

O

S

HO

O

Axit ditiono

: :

,

7) H2S2O6 chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng, cã c«ng thøc cÊu t¹o:

H O S HOS

OO

O OAxit ditionic

Khi ®un nãng dung dÞch, nã dÔ bÞ ph©n hñy theo ph−¬ng tr×nh: H2S2O6 → H2SO4 + SO2 ↑ 8) H2SnO6 (n=3 → 6), chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng, dÔ bÞ ph©n hñy theo

ph−¬ng tr×nh: H2SnO6 → H2SO4 + SO2 + (n-2)S Trong ph©n tö cã m¹ch S S d¹ng ch÷ chi, øng víi c«ng thøc cÊu t¹o:

HO S

O

O

S

O

O

HO(S)n-2

Axit poli tionic

VÝ dô: H2S3O6 (axit tritionic) H2S4O6 (axit tetrationic) 152.b) sè lÇn axit ®−îc quyÕt ®Þnh bëi sè nhãm -OH liªn kÕt víi nguyªn tö

trung t©m trong ph©n tö H2SO3 chØ cã mét nhãm OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö l−u huúnh. H»ng sè ®iÖn li ®èi víi ion H+ trong nhãm HO-O lµ rÊt bÐ. V× vËy axit H2SO3 lµ axit mét lÇn axit.

155.1) Khi nung FeSO4.7H2O tr−íc hÕt cã qu¸ tr×nh mÊt n−íc kÕt tinh, sau

®ã ®Õn qu¸ tr×nh ph©n hñy muèi vµ t¸ch SO3: 2FeSO4 →

0700 Fe2O3 + SO3 + SO2 Trong kh«ng khÝ, qu¸ tr×nh ®ã ®−îc t¨ng c−êng do oxi tham gia chuyÓn

FeO thµnh Fe2O3. 2) Khi nung (NH4)2SO4, FeSO4.6H2O cã qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n (NH4)2SO4: (NH4)2SO4 → 2NH3 ↑ + H2SO4 2FeSO4 + 2H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 2H2O + SO2 ↑ 3) Cã qu¸ tr×nh lªn hoa ë ngay nhiÖt ®é th−êng cña Na2SO4.10H2O (hoÆc

khi ®un nãng nhÑ). Na2SO4 kh«ng bÞ ph©n hñy.



27/05/2010 80

4) Khi nung nãng, KHSO4 hßa tan ®−îc Al2O3 tinh thÓ (çc axit kh«ng lµm tan ®−îc lo¹i oxit nµy), chuyÓn Al2O3 thµnh d¹ng muèi tan

2KHSO4 → K2S2O7 + H2O Al2O3 + 3K2S2O7 → Al2(SO4)3 + 3K2SO4 157.a) So s¸nh tÝch sè cña BaSO4 víi BaSO3 vµ CaSO4. Nång ®é ion Ba2+

trong c©n b»ng víi kÕt tña BaSO3 lín h¬n so víi nång ®é cña ion ®ã trong c©n b»ng víi kÕt tö BaSO4; do ®ã tõ BaSO3 cã thÓ b»ng ph¶n øng trao ®æi chuyÓn thµnh BaSO4. Còng lÝ luËn nh− trªn víi tr−êng hîp CaSO4.

b) Khi nung hçn hîp CaSO4 víi than ë nhiÖt ®é cao: CaSO4 + 4C → CaS + 4CO Tõ CaS dÔ dµng thu ®−îc H2S 158.a) Ion Fe2+ sÏ bÞ oxi hãa bëi S2O3

2- t¹o ra Fe2(SO4)3. b) Nung ZnSO4 thu ®−îc ZnO, SO3, SO2,O2. Dùa vµo nhiÖt ®é s«i cña çc

khÝ SO3, SO2 vµ O2 trong hçn hîp ®Ó t¸ch SO2 tinh khiÕt. (NhiÖt ®é s«i cña SO3 lµ 44,80C, cña SO2 lµ -100C, cña O2 lµ -1830C).

159. Trong qu¸ tr×nh nung t¹o ra muèi Fe2(SO4)3 ë thµnh phÝa trong cña

chÐn s¾t, do t¸c dông cña Fe2O3 víi H2S2O7. 160.a) Trõ H2SO4, çc axit kh¸c kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn c©n b»ng:

BaSO4 ↓ ⇌ Ba2+ + SO42-

V× Anion SO42- kh«ng liªn kÕt víi ion H+. Trong dung dÞch lo·ng H2SO4, ®é

tan cña BaSO4 gi¶m, do ®ã khi cã mÆt H2SO4 lµm cho c©n b»ng tan chuyÓn sang tr¸i.

Tr−êng hîp BaSO3 th× ng−îc l¹i. Cã çc qu¸ tr×nh sau:

BaSO3 ↓ ⇌ Ba2+ + SO32-

Khi thªm axit

SO3 + H+ ⇌ HSO3-

Vµ tiÕp tôc:

HSO3- + H3O

+ + (x-2)H2O ⇌ SO2.xH2O Do ®ã BaSO3 tan trong axit. b) CaSO4 cã kh¶ n¨ng tan ®−îc trong H2SO4 ®Æc. Trong tr−êng hîp ®ã x¶y

ra qu¸ tr×nh sau:

CaSO4 ⇌ Ca2+ + SO42- (Tt = 2,5.10-5)

H2SO4 + SO42- ⇌ 2HSO4

- Do ®ã lµm t¨ng qu¸ tr×nh tan cña CaSO4 CaSO4 + H2SO4 → Ca(HSO4)2 c) Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña hai chÊt ®ã. 161. 1) 4Zn + 5H2SO4 (®Æc) → 4ZnSO4 + H2S ↑ + 4H2O 2) Hg + 2H2SO4 (®Æc) → HgSO4 + SO2 ↑ + 2H2O



27/05/2010 81

3) 8Zn + 5H2S2O7 → 8ZnSO4 + 2H2S ↑ + 3H2O 4) 4Cl2 + Na2S2O3 + 5H2O → 2NaHSO4 + 8HCl 5) I2 + 2Na2S2O3 → Na2S4O6 + 2NaI 6)8Al +3Na2S2O3 +30HCl→8AlCl3 + 6H2S +6NaCl +9H2O 162.

1) 5(NH4)2S2O3 + 2MnSO4 + 8H2O → 2HMnO4 + 10NH4HSO4 + 2H2SO4

2) K2S2O4 + K2Cr2O7 + 3H2SO4 → 2K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 3H2O 3) K2S3O6 + 4O3 + 2H2O → 2KHSO4 + H2SO4 + 4O2 4) 5Na2S4O6 +14KMnO4 +6H2SO4→5Na2SO4 +7K2SO4 +14MnSO4 +6H2O 5) Na2S5O6 + 10O3 + 4H2O → 2NaHSO4 + 3H2SO4 + 10O2 6) 3(NH4)2S3O6+K2Cr2O7+H2SO4→3S+3(NH4)2SO4+K2SO4+ Cr(SO4)3+ H2O

165. Xem bµi 151. 166.b) Çc tionyl halogenua SOX2 (X= F, Cl, Br) cã cÊu t¹o tø diÖn, nguyªn

tö S ë ®Ønh cã tr¹ng th¸i lai hãa sp3. 3 obitan lai hãa sp3 t¹o thµnh liªn kÕt σ víi obitan p cña nguyªn tö oxi vµ hai nguyªn tö halogen. Obitan lai hãa sp3 cßn l¹i cã cÆp electron tù do.

Çc sunfuryl halogenua SO2X2 (X= F, Cl) cã cÊu t¹o tø diÖn víi çc obitan lai hãa sp3. Hîp chÊt nµy coi nh− lµ s¶n phÈm thÕ çc nhãm OH trong ph©n tö H2SO4 b»ng çc nguyªn tö halogen.

Cl

O

S

Cl

Ph©n tö tionyl clorua

167.a) Thñy ph©n sunfuryl clorua t¹o ra H2SO4 vµ HCl SO2Cl2 + 2H2O → H2SO4 + 2HCl KÕt qu¶ cã kÕt tña tr¾ng BaSO4. b) KMnO4 sÏ oxi hãa HCl ®−îc t¹o ra do qu¸ tr×nh thñy ph©n SO2Cl2: 2KMnO4 + 5SO2Cl2 + 2H2O → K2SO4 + 2MnSO4 + 5Cl2 + 2H2SO4 168. ë ®iÒu kiÖn th−êng, ph©n tö cña S, Se, Te tån t¹i ë d¹ng ®a ph©n tö: S8,

Sn; Se8, Sen; Ten ë nhiÖt ®é cao, ph©n tö cña chóng (d¹ng h¬i) gåm hai nguyªn tö. §é bÒn cña nh÷ng ph©n tö ®ã gi¶m dÇn tõ l−u huúnh ®Õn Telu. N¨ng l−îng liªn kÕt cña chóng nh− sau:

O2 S2 Se2 Te2 N¨ng l−îng liªn kÕt(Kcal/mol) 118 77 64 54

S

O

O

Cl

Cl

Ph©n tö sunfuryl clorua



27/05/2010 82

169. Gãc hãa trÞ cña HXH: H2O H2S H2Se H2Te HXH 104,50 92,20 910 900 Gãc hãa trÞ gi¶m do gi¶m kh¶ n¨ng lai hãa sp2 tõ O ®Õn Te. (Cã thÓ gi¶i

thÝch nh− bµi 137). Tõ H2O ®Õn H2Po ®é bÒn gi¶m do ®é dµi liªn kÕt t¨ng vµ n¨ng l−îng liªn

kÕt gi¶m. H2O vµ H2S ®Òu bÒn, lµ hîp chÊt ph¸t nhiªt; H2Se ph©n hñy khi nung nãng, lµ hîp chÊt thu nhiÖt, H2Te ph©n hñy ë nhiÖt ®ä th−êng; H2Po rÊt kh«ng bÒn.

H2O H2S H2Se H2Te §é dµi liªn kÕt X - H ( Ǻ ) 0,96 1,33 1,46 1,70 N¨ng l−îng liªn kÕt X - H (Kcal/mol) 111 90 66 57 NhiÖt t¹o thµnh ∆H (Kcal/mol) - 68 - 4,8 + 18,5 +34

170.a) NhiÖt ®é s«i gi¶m tõ H2O ®Õn H2S, sau ®ã l¹i t¨ng lªn tõ H2S ®Õn

H2Te (Xem bµi 53) b) T×nh axit t¨ng tõ H2O ®Õn H2Te víi h»ng sè ph©n li K1 trong dung dÞch

n−íc: H2O H2S H2Se H2Te K1 = 1,8.10-14

1.10-7 1.10-14 2.10-3

§é axit t¨ng, do ®é bÒn liªn kÕt gi¶m vµ ®é ph©n cùc t¨ng. c) TÝnh khö t¨ng tõ H2O ®Õn H2Se, H2Se vµ H2Te cã thÓ khö ®−îc H2O t¹o

ra H2 nh−ng do hiÖn t−îng qu¸ thÕ cña hidro nªn chóng cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong dung dÞch. (H2Se vµ H2Te tan nhiÒu trong nøoc).

171. TÝnh axit yÕu dÇn tõ SeO2 - TeO2 - PoO2: SeO2 tan trong n−íc: SeO2 + H2O → SeH2O3 TeO2 tan trong kiÒm, trong axit: TeO2 + 2KOH → K2TeO3 + H2O

TeO2 + 4HCl → TeCl4 + 2H2O PoO2 + 2H2SO4 → Po(SO4)2 + 2H2O 172.a) Trong d·y H2SO3 - H2SeO3 - H2TeO3, tÝnh axit gi¶m: H2SO3 H2SeO3 H2TeO3 H»ng sè ®iÖn li K1 2.10-2 2.10-3 2.10-3

H»ng sè ®iÖn li K2 6.10-8 5.10-9 1.a0-8 TÝnh oxi hãa khö thay ®æi theo thÕ ®iÖn cùc sau:

H2SO3 + 4H+ + 4e ⇌ S + 3H2O E0 = + 0,45V

H2SeO3 + 4H+ + 4e ⇌ Se + 3H2O E0 = + 0,74V b) TÝnh oxi hãa cña H2SeO4

vµ H2SO4 thay ®æi theo thÕ ®iÖn cùc sau:

SO42- + 4H+ + 2e ⇌ SO2 + 2H2O E0 = + 0,17V

SeO42- + 4H+ + 2e ⇌ H2SeO3 + H2O E0 = + 1,15V−



27/05/2010 83

c) L−u huúnh vµ Selen kh«ng t¹o ra axit t−¬ng tù víi axit H6TeO6 v× b¸nkÝnh cña nguyªn tö S vµ Se bÐ h¬n b¸n kÝnh cña Te (Xem bµi 97).

173. 1) 3H2SeO3 + HClO → 3H2SeO4 + HCl

2) H2SeO4 + 2HCl ⇌ H2SeO3 + Cl2 + H2O 3) H2SeO3 + 2KMnO4 +4KOH → K2SeO4 + 2K2MnO4 + 3H2O 4) Na2SeO3 + 2SO2 + H2O → Na2SO4 + Se + H2SO4 5) Na2SeO3 + Cl2 + H2O → 2NaCl + H2SeO4 6) Ag2SeO3 + Br2 + H2O → 2AgBr ↓ + H2SeO4 174. 1) 3Se + 4HNO3 + H2O → 3H2SeO3 + 4NO 2) 3Te + 4HNO3 + H2O → 3H2TeO3 + 4NO 3) SeO2 + 4Na2S2O3 + 2H2O → 2Na2S4O6 + Se 4NaOH 4) SeO3

2- + 4I- + 3H2O → Se + 2I2 + 6OH- 5) 2SOCl2 + 3Fe → 2FeCl2 + FeS + SO2

§6. Nito - Phot pho (N - P) 176.a) CÊu h×nh electron cña ph©n tö N2 cã d¹ng:

(σ lks2

)2 (σ *2s

)2 (σ lkpx2

)2 (π lkpy2

)2 (π lkpz2

)2

b) Trong ph©n tö N2 cã mét liªn kÕt σ vµ hai liªn kÕt π nªn ph©n tö rÊt bÒn

N N: :N

N¨ng l−îng liªn kÕt ba trong ph©n tö N2 lµ 225,8 Kcal/mol nªn ë ®iÒu kiÖn th−êng Nit¬ lµ chÊt tr¬. ë 30000C, chØ míi cã 0,1% sè ph©n tö ph©n li thµnh nguyªn tö.

177.Tïy theo ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nit¬ cã thÓ t¹o ra nh÷ng hîp chÊt víi kim lo¹i hoÆc kh«ng kim lo¹i b»ng ph¶n øng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp.

Víi çc nguyªn tè kh«ng kim lo¹i (oxi, cacbon, hidro), t¹o ra hîp chÊt chøa nit¬ ë d¹ng khÝ. Víi kim lo¹i t¹o ra nitrua vµ azotua . Azotua lµ hîp chÊt muèi, chñ yÕu ®iÒu chÕ ®−îc do ph¶n øng trao ®æi gi÷a muèi cña kim lo¹i t−¬ng øng víi víi axit hidrazonic HN3. Çc nitrua ®−îc t¹o ra khi cho kim lo¹i t¸c dông víi nit¬ hoÆc NH3; hidrua kim lo¹i víi nit¬ ; oxit kim lo¹i víi amoniac; khi khö oxit kim lo¹i b»ng than trong khÝ quyÓn nit¬.

Dùa vµo b¶n chÊt liªn kÕt, çc nitrua cã thÓ chia lµm ba lo¹i: 1) nitrua ion ; 2) nitrua céng hãa trÞ vµ 3) nitrua t−¬ng tù kim lo¹i. Nitrua ion gåm nh÷ng nitrua cña nh÷ng kim lo¹i cã ®iÖn ©m thÊp, nguyªn tö

cã líp vá electron s (kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ, çc kim lo¹i ph©n nhãm ®ång, kÏm ). Nitrua céng hãa trÞ ®−îc t¹o ra víi çc nguyªn tè cã vá electron p (bo, nh«m, silic,



27/05/2010 84

gali, gecmani v.v…). Nitrua t−¬ng tù kim lo¹i t¹o ra bëi c¸c kim lo¹i chuyÓn tiÕp cã líp vá d hoÆc f.

Nitrua ion vµ nitrua céng hãa trÞ cã thµnh phÇn ph©n tö øng víi hãa trÞ cña kim lo¹i (Li3N, Cr3N2…) cßn lo¹i nitrua thø ba cã thµnh phÇn phøc t¹p, kh«ng øng víi hãa trÞ (Cr2N, Mn3N2).

178.a) Cã thÓ ®iÒu chÕ theo nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau: - NhiÖt ph©n dung dÞch b·o hßa muèi amoni nitrit. NH4NO2 → N2 + 2H2O - NhiÖt ph©n dung dÞch b·o hßa hçn hîp NaNO2 vµ NH4Cl. NaNO2 + NH4Cl → NaCl + NH4NO2 - Nung nãng hçn hîp gåm KNO3 víi bét s¾t khö: 6KNO3 + 10Fe → 3K2O + 5Fe2O3 + 3N2 - Cho khÝ NH3 qua CuO ®un nãng: 2NH3 + 3CuO → 3Cu + N2 + 3H2O Hçn hîp khÝ NH3 d− vµ N2 cho qua dung dÞch H2SO4 lo·ng. - Cho tõng giät dung dÞch n−íc brom t¸c dông víi dung dÞch amoniac: 2NH3 + 3Br2 → N2 + 6HBr Hidro bromua t¸c dông víi l−îng d− NH3 t¹o ra NH4Br ë d¹ng khãi, cho

n−íc hÊp thô. 179.a) Dïng phèt pho tr¾ng hÊp thô oxi, cßn l¹i Nit¬. 181.a) NÕu cho r»ng ph©n tö NH3 h×nh thµnh c¸c liªn kÕt céng hãa trÞ do ba

electron p cña nguyªn tö N víi electron s cña nguyªn tö hidro th× gãc hãa trÞ NHN ph¶i b»ng 900. Tuy nhiªn gãc hãa trÞ NHN l¹i lµ 1070 øng víi cÊu h×nh sau ®©y:

(σ lks

)2 (σ lkpx

)2 (σ lkpy

)2 (σ pz)2

Trong ph©n tö cã ®¸m m©y hai electron kh«ng liªn kÕt. b) Do cã hai electron cßn tù do nªn ph©n tö NH3 dÔ biÓu lé kh¶ n¨ng "cho"

cÆp electron ®ã. V× vËy ph©n tö NH3 cã cùc tÝnh lín (µ=1,48D) vµ dÔ tham gia ph¶n øng céng; v× ph©n tö cã cùc nªn tan nhiÒu trong dung m«i cã cùc ; nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cao h¬n PH3.

184. a) Do cã cÆp electron tù do ch−a tham gia liªn kÕt . b) Kh¶ n¨ng ®ã t¨ng dÇn tõ HF, H2O, NH3, v× sè cÆp electron tù do gi¶m

dÇn nªn ®· lµm t¨ng ¸i lùc víi proton. Ch¼ng h¹n ¸i lùc víi proton cña NH3 lµ 9,3eV lín h¬n ë H2O lµ 7,9eV, nªn trong dung dÞch n−íc, NH3 sÏ chiÕm proton cña ph©n tö n−íc vµ do ®ã g©y ra tÝnh chÊt baz¬ cña dung dÞch.

c) Nguyªn tö cacbon trong ph©n tö CH4 còng ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3, nh−ng c¶ 4 obitan sp3 ®Òu ®· sö dông ®Ó liªn kÕt víi 4 nguyªn tö hidro, trong ph©n tö CH4 kh«ng cßn cã cÆp electron tù do nh− trong ph©n tö NH3, v× vËy ph©n tö CH4 kh«ng thÓ hiÖn tÝnh chÊt "cho", nh−ng còng kh«ng cßn obitan trèng nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng "nhËn".

185.b) Ph¶n øng N2 + 3H2 ⇌ 2NH3 cã ∆H0 = -22 Kcal vµ



27/05/2010 85

∆S0 = - 45,9 cal/®é. Tõ ph−¬ng tr×nh ∆G = ∆H - T∆S ta thÊy T cµng bÐ th× ∆G cµng ©m, nªn l−îng NH3 cµng lín nh−ng tèc ®é ph¶n øng cµng thÊp, do ®ã cÇn cã xu¸c t¸c ®Ó t¨ng tèc ®ä ph¶n øng.

186. 1) 8NH3 + CaCl2 → CaCl2.8NH3 2) 4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6HNO 4NH3 + 3O2 → 4NO + 6H2O 3) 2NH3 + 3Cl2 → N2 + 6HCl 4) NH3 + KBrO → N2H4 + KBr + H2O 187.a) Ion NH4

+ cã b¸n kÝnh gÇn t−¬ng ®−¬ng víi b¸n kÝnh çc ion kim lo¹i kiÒm ( 43,1

4

=+rNH Ǻ; 33,1=+rK Ǻ; 49,1=+rRb Ǻ); mÆt kh¸c, NH4+ cã ¸i lùc electron

bÐ t−¬ng tù çc ion kim lo¹i kiÒm, do ®ã çc muèi amoni cã nh÷ng tÝnh chÊt gièng muèi kim lo¹i kiÒm; çc muèi amoni thñy ph©n trong dung dÞch cho m«i tr−êng axit cßn ion kim lo¹i kiÒm kh«ng bÞ thñy ph©n.

b) §iÖn ph©n dung dÞch muèi amoni trong NH3 láng ë nhiÖt ®é thÊp víi ©m cùc b»ng thñy ng©n thu ®−îc hçn hèng NH4 - Hg.

Liªn kÕt gi÷a NH3 vµ H+ lµ liªn kÕt →cho nhËn→ . Trong Ion NH4+, líp vá

electron ngoµi cïng cña nguyªn tö nit¬ ®· b·o hßa, do ®ã mÆc dï cã kh¶ n¨ng kÕt hîp thªm electron: NH4

+ + 1e → NH4 nh−ng rÊt yÕu v× vËy ph©n tö NH4 dÔ bÞ ph©n hñy thµnh NH3vµ H2.

189. Ph©n tö çc chÊt NH3, N2H4, NH2OH ®Òu cã çc cÆp electron tù do ë

nguyªn tö nit¬:

N

H

: H

H

:

H

N

H H

N:

H

H

N

:

H

O

::

H

V× vËy chóng ®Òu cã nh÷ng tÝnh chÊt t−¬ng tù nhau. VÝ dô, NH3 vµ N2H4

®Òu lµ nh÷ng chÊt cã cùc tÝnh lín; ë thÓ láng ®Òu cã kh¶ n¨ng trïng hîp nhê liªn kÕt hidro; trong dung dÞch c¶ ba chÊt ®Òu cã tÝnh baz¬ yÕu:

NH3 + H2O ⇌ NH4+ + OH- K= 1,85.10-5

N2H4 + H2O ⇌ N2H5+ + OH- K1= 8,5.10-7

N2H5+ + H2O ⇌ N2H6

2+ + OH- K2= 8,9.10-16

NH2OH + H2O ⇌ NH3OH+ + OH- K= 2.10-8 Chóng ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o çc muèi t−¬ng tù nhau. çc muèi ®ã ®Òu thñy

ph©n cho m«i tr−êng axit; vÝ dô: NH4Cl, N2H5Cl (N2H4.HCl), (NH3OH)Cl hoÆc NH2OH.HCl; c¶ ba ®Òu cã tÝnh khö m¹nh, riªng N2H4 vµ NH3OH l¹i cßn cã tÝnh oxi hãa.

®èt

8000C



27/05/2010 86

190. 1) N2H4 + 2HgCl2 → N2 ↑ + 2Hg +4HCl 2) N2H4 + HNO2 → HN3 + 2H2O

3) 3N2H4 + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 → 2Cr2(SO4)3 + 3N2↑ + 2K2SO4 + 14H2O 4) N2H4.H2SO4 + 4CuSO4 + 10NaCl → N2↑ + 4CuCl + 5Na2SO4 + 6HCl

5) N2H4.HCl + SnCl2 + 3HCl → 2NH4Cl + SnCl4 191. 1) 4NH2OH + SeO2 → Se + 2N2↑ + 6H2O 2) 5(NH3OH)2SO4 + 2KMnO4→5N2↑ +2MnSO4 + K2SO4+2H2SO4+18H2O 3) 2NH2OH + I2 + 2KOH → N2 ↑ + 2KI + 4H2O 4) NH2OH.HCl + 3H2O2 → HCl + HNO3 + 4H2O 5) 3N2H4.HCl +2K2Cr2O7 +13HCl→3N2↑ +4CrCl3 +14H2O +4KCl Çc ph−¬ng tr×nh trªn cã thÓ dùa vµo sè oxi hãa trung b×nh cña N trong çc

hîp chÊt ®ã ®Ó c©n b»ng. VÝ dô: ë ph−¬ng tr×nh (5): 3 2N-2 - 4e → N0 2 2Cr+6 + 6e → 2Cr+3 192. 1) N2H4.H2SO4 + 2I2 + 6KOH → N2 ↑ + K2SO4 + 4KI + 6H2O

2) 3N2H4.H2SO4 + 2KIO3 + 6KOH → 3N2 ↑ + 2KI + 3K2SO4 + 12H2O 3) 3Na2H4 + 2NaBrO3 → 3N2 ↑ + 2NaBr + 6H2O 4) N2H4.H2SO4 + 2CaOCl2 → N2 ↑ + 2CaCl2 + H2SO4 + 2H2O 193. 1) 2NH2OH + 4FeSO4 +3H2SO4→2Fe2(SO4)3 + (NH4)2SO4 + 2H2O 2) 2NH2OH + 4CuO → N2O + 2Cu2O + 3H2O 3) N2H4 + 4AgNO3 → 4Ag + N2 ↑ + 4HNO3 4) N2H4 + 2NaBrO → N2 ↑ + 2NaBr + 2H2O 194. Dung dÞch hidrazin cã tÝnh kiÒm, selen cã kh¶ n¨ng tan trong dung

dÞch kiÒm t¹o ra çc muèi hidrazin: 4N2H4.H2O + 4Se → 3N2H4.H2Se + N2H4.H2SeO4 195.a) CÊu t¹o cña axit hidrazoic:

N

:

H

N N

:

Ion azotua N3

- (hay N+5N2-3) do cã N+5 nªn cã tÝnh oxi hãa, vµ cã N-3 nªn cã

tÝnh khö. TÝnh chÊt cña HN3 t−¬ng tù HNO3.Axit HN3 lµ mét axit yÕu(K = 1,8.10-5) b) Ph¶n øng ph©n hñy HN3 lµ ph¶n øng ph¸t nhiÖt m¹nh:

2HN3 → 3N2 + H2 ∆H = - 70,8 Kcal/mol Do ®ã ph©n tö HNO3 kh«ng bÒn vµ kh«ng thÓ t¹o ra tõ N2 vµ H2.



27/05/2010 87

TÝnh g©y næ cña çc azotua kim lo¹i còng liªn quan ®Õn tÝnh ph¸t nhiÖt lín khi chóng bÞ ph©n hñy.

200.c) Cho hçn hîp hai khÝ N2O vµ NO qua dung dÞch FeSO4, dung dÞch

nµy hÊp thô NO t¹o ra [Fe(NO)SO4] khi bÞ ®un nãng, khÝ NO l¹i tho¸t ra: FeSO4 + NO → Fe(NO)SO4 201.b) cÊu h×nh electron cña NO, NO+, NO-:

Víi NO: (σ lks2

)2 (σ *2s

)2 (π lkp2

)2 (π lkp2

)2 (σ lkp2

)2 (π *2p

)1

Víi NO+: (σ lks2

)2 (σ *2s

)2 (π lkp2

)2 (π lkp2

)2 (σ lkp2

)2

Víi NO-: (σ lks2

)2 (σ *2s

)2 (π lkp2

)2 (π lkp2

)2 (σ lkp2

)2 (π *2p

)2

Trong ph©n tö NO cã mét electron ®éc th©n, trong ion NO- cã hai electron ®éc th©n. (Xem thªm bµi 176) (Çch x©y dùng gi¶n ®å çc møc n¨ng l−îng xem bµi 101).

202.a) C«ng thøc cÊu t¹o:

N N: :N

N O. . .

: :

N O: :

N O: :

(N2) (NO) (NO+) (NO-) b) Ion NO+ cã trong çc hîp chÊt nh− NOClO4 (nitrozyl peclorat)

(NO)2FeO4 (nitrozyl selenat). c) Ion NO+ (nitrozoni) bÒn h¬n ph©n tö NO v× cã Ýt h¬n ph©n tö NO mét

electron. 204.b) NhËn ra khÝ NO b»ng ph¶n øng t¹o ra khÝ NO2 mµu n©u hoÆc ph¶n

øng víi dung dÞch FeSO4 t¹o ra dung dÞch mµu n©u thÉm Fe(NO)SO4. 205. Trong ph©n tö NO2, nguyªn tö nit¬ ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2. mét

electron ch−a ghÐp ®«i chiÕm mét obitan lai hãa sp2, cßn hai obitan lai hãa sp2 kh¸c t¹o thµnh hai liªn kÕt σ gi÷a N vµ O. Do cã mét electron ch−a ghÐp ®«i nªn NO2 cã kh¶ n¨ng trïng hîp t¹o ra ph©n tö N2O4. Còng v× NO2 cã sè lÎ electron nªn NO2 cã mµu. (Xem thªm bµi 113).

SO2 kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× ph©n tö SO2 kh«ng cã electron ®éc th©n (Xem bµi 143).

207.a) Tõ - 200C ®Õn - 11,20C (Tnc) 100% N2O4 Tõ - 11,20C ®Õn 21,50C (Ts«i) cã 0,01% → 0,1%NO2 Tõ 21,50C ®Õn 1000C: cã 0,1% → 90% NO2 §Õn 1000C: 100% NO2 Trªn 1000C: NO2 b¾t ®Çu ph©n hñy cho NO vµ O2 §Õn 6000C: NO2 ph©n hñy hoµn toµn. b) §Ó chøng minh sù biÕn ®æi gi÷a NO2vµ N2O4 cã thÓ cho ng©m vµo hçn

hîp sinh hµn d−íi - 100C, sau ®ã t¨ng nhiÖt ®é ®Õn kho¶ng 1000C.



27/05/2010 88

208.b) N¨ng l−îng ion hãa cña NO2 (NO2 - 1e → NO2

+) lµ 9,8eV; ¸i lùc electron cña NO2 (NO2 + 1e → NO2

-) lµ 1,62eV, do ®ã x¶y ra ph¶n øng tù oxi hãa - khö trong dung dÞch n−íc hoÆc trong dung dÞch kiÒm t¹o ra ion nitrit NO2

- vµ nitrat NO3

- :

NO2 + NO2 + H2O ⇌ H(ONO2)- + H(ONO)-

209.b) NO2 + CO → CO2 + CO NO2 + SO2 → SO3 + NO 2NO2 + O3 → N2O5 + O2 2NO2 + H2O2 → 2HNO3 c) NO2 + 2FeSO4 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + NO + H2O (Xem bµi 200), b¶n chÊt hai ph¶n øng hoµn toµn kh¸c nhau. 210. Qu¸ tr×nh t−¬ng t¸c N2O3vµ NO2 víi H2O ®Òu cã t¹o ra HNO2; HNO2

kh«ng bÒn, dÔ dµng chuyÓn thµnh HNO3 khi ®un nãng. 212. Dùa vµo quay t¾c: NÕu thÕ ®iÖn cùc bªn ph¶i cña tiÓu ph©n lín h¬n thÕ

bªn tr¸i th× tiÓu ph©n ë gi÷a sÏ tù oxi hãa - khö. Nh− vËy trong m«i tr−êng axit, HNO2 sÏ tù ph©n hñy theo ph¶n øng:

3HNO2 → HNO3 + 2NO + H2O vµ ion NO2

- sÏ bÒn trong m«i tr−êng kiÒm, nghÜa lµ kh«ng thÓ tù oxi hãa - khö theo ph¶n øng:

3NO2- + H2O → NO3

- + 2NO- + 2OH- 213. Khi t¸c dông víi chÊt khö, b¶n th©n NO2

- biÕn thµnh NO; khi thÓ hiÖn tÝnh chÊt khö (t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh h¬n) sÏ chuyÓn thµnh NO3

-. 215. Xem bµi 55 vµ 65. 216.a) S¶n phÈm cña ph¶n øng phô thuéc vµo b¶n chÊt cña kim lo¹i, vµ

nång ®é cña axit vµ nhiÖt ®é. ph¶n øng t¹o ra muèi øng víi møc oxi hãa cao cña kim lo¹i, vµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh khö HNO3 cã thÓ lµ N2O, NO, NO2, N2, NH2OH, NH3, tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng.Víi c¸c nguyªn tè kh«ng kim lo¹i th−êng t¹o ra axit øng víi møc oxi hãa cao nhÊt cña nguyªn tè ®ã.

b) Cã thÓ cho r»ng s¶n phÈm t¹o thµnh chñ yÕu lµ NO2, nh−ng v× kh«ng bÒn, bÞ ph©n hñy t¹o ra NO vµ NO2. NO2 t¸c dông víi H2O theo ph¶n øng thuËn nghÞch:

3NO2 + H2O ⇌ 2HNO3 + NO Axit HNO3 cµng ®Æc c©n b»ng cµng ®−îc chuyÓn vÒ phÝa t¹o ra NO2, do ®ã

khi t¸c dông víi HNO3 ®Æc th−êng t¹o ra NO2. Víi kim lo¹i nh− Fe, Co, Ni t¸c dông víi HNO3 rÊt lo·ng cã thÓ t¹o ra s¶n

phÈm chÝnh lµ N2; víi axit HNO3 lo·ng th× c¸c kim lo¹i ho¹t ®éng h¬n nh− Mg, Zn sÏ khö ®Õn amoniac.



27/05/2010 89

217. 4Zn + 10HNO3 (lo·ng) → NH4NO3 + 4Zn(NO3)2 + 3H2O 4Sn + 10HNO3 (lo·ng) → N2O + 4Sn(NO3)2 + 5H2O 5Co + 12HNO3 (lo·ng) → N2 + 5Co(NO3)2 + 6H2O 3As + 5HNO3 (lo·ng) + 2H2O → 3H3AsO4 + 5NO 218. Khi gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ ®é bÒn nhÖt cña çc muèi cã thÓ dùa vµ

t¸c dông ph©n cùc cña çc ion kim lo¹i ®Ó gi¶i thÝch. VÝ dô ion Ag+ cã líp vá ngoµi cïng lµ 18e, cã t¸c dông ph©n cùc lín h¬n ion Na cã líp vá 8e. Do ®ã trong tinh thÓ AgNO3, ion NO3 dÔ bÞ biÕn d¹ng h¬n so víi ion NO3 trong tinh thÓ NaNO3, do t¸c dung ph©n cùc cñ ion Ag+ lín h¬n ion Na-; v× vËy HNO3 vµ cÊc muèi nitrat kim lo¹i nÆng bÞ ph©n hñy ë nhiÖt ®é thÊp h¬n.

219.HNO3 ®Æc ®Òu cã kh¶ n¨ng oxi hãa HX (X lµ çc halogen ) ®Òu cã

ph¶n øng t−¬ng tù nh− n−íc c−êng thñy, nh−ng tõ NOCl - NOBr - NOI ®é bÒn cña hîp chÊt NOX gi¶m xuèng, NOI kh«ng ®iÒu chÕ ®−îc.

c) Pt, Au tan ®−îc trong n−íc c−êng thñy v× qu¸ tr×nh cã t¹o ra Clo ho¹t ®éng vµ t¹o nªn phøc chÊt cña çc kim lo¹i ®ã.

221. Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña NaCl vµ KNO3 ë nh÷ng nhiÖt ®é kh¸c

nhau. 222.b) V× kÝch th−íc ph©n tö cña photpho tr¾ng bÐ h¬n photpho ®á (Xem

bµi 133). c) Sù h×nh thµnh chÊt r¾n v« ®Þnh h×nh phô thuéc vµo kÝch th−íc ph©n tö cña

chÊt ®ã. Víi chÊt cã ph©n tö l−îng thÊp th× tr¹ng th¸i v« ®Þnh h×nh kh«ng ph¶i lµ tr¹ng th¸i ®Æc tr−ng, ph©n tö cña çc chÊt lo¹i nµy cã ®é di ®éng lín vµ khi lµm l¹nh dÔ thay ®æi ®é ®Þnh h−íng cña nã so víi çc ph©n tö l©n cËn, Nªn dÔ dµng s¾p xÕp thµnh m¹ng ph©n tö; víi chÊt cã ph©n tö l−îng cao th× ®é di ®éng cña ph©n tö bÐ h¬n. MÆt kh¸c cÇn chó ý r»ng khi kÕt tinh çc chÊt ®ã ph¶i thay ®æi d¹ng cña ph©n tö. Tõ çc lÝ do trªn, nh÷ng chÊt cã ph©n tö l−îng cao bÊt k× gåm nh÷ng ph©n tö cã ®é dµi kh¸c nhau rÊt khã kÕt tinh thµnh tinh thÓ.

Photpho ®á cã cÊu tróc cao ph©n tö nªn khi lµm l¹nh kh«ng thÓ chuyÓn thµnh d¹ng tinh thÓ mµ ë d¹ng v« ®Þnh h×nh.

223.a) KÝch th−íc cña ph©n tö N2 bÐ h¬n photpho, h¬n n÷a ph©n tö cña

photpho gåm mét sè lín nguyªn tö, do ®ã n¨ng l−îng t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö ë nit¬ bÐ h¬n ë photpho.

b) Liªn kÕt P - P trong ph©n tö P4 kÐm bÒn h¬n so víi liªn kÕt N - N

trong ph©n tö N2. H¬n n÷a nguyªn tö P cã obitan 3d nªn electron dÔ bÞ kÝch ®äng tõ 3s2p3 lªn 3d t¹o ra 5 electron kh«ng ghÐp ®«i, h×nh thµnh 5 electron céng hãa trÞ.

225.c) Photpho tr¾ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi muèi cña çc kim lo¹i nh−

®ång, ch×, b¹c, vµng ; v× vËy ®Ó khö photpho d− ng−êi ta th−êng ng©m çc dông cô ®ùng photpho tr¾ng trong dung dÞch CuSO4 theo ph¶n øng:



27/05/2010 90

5CuSO4 + 2P + 8H2O → 2H3PO4 + 5H2SO4 + 5Cu 227. Qua tr×nh thñy ph©n t¹o ra axit chøa oxi cña photpho vµ HCl; (H3PO3

vµ H3PO4 t−¬ng øng). Kh«ng thÓ viÕt ph−¬ng tr×nh thñy ph©n ë d¹ng ion v× PCl3, PCl5 kh«ng ph¶i

lµ chÊt ®iÖn li. 228.a) Photpho t¹o ra çc hîp chÊt PH3, P2H4, P3H4; chóng ®−îc ®iÒu chÕ

b»ng ph−¬ng ph¸p thñy ph©n photphua kim lo¹i, ch¼ng h¹n nh− Ca3P2: Ca3P2 + 6H2O → 3Ca(OH)2 + 2PH3 P2H4 vµ P3H4 t¹o ra ®ång thêi víi PH3. b) MÆc dï PH3 cã d¹ng t−¬ng tù NH3 nh−ng cã nhiÒu tÝnh chÊt kh¸c biÖt

víi amoniac nh− dung dÞch PH3 cã m«i tr−êng trung tÝnh, PH3 cã tÝnh khö m¹nh h¬n NH3 v.v…

c) Ph©n tö NH3 cã d¹ng h×nh chãp, çc ®¸m m©y electron cña P ë d¹ng lai hãa sp3, tuy nhiªn do çc ®¸m m©y electron cña P cã kÝch th−íc lín, nªn tr¹ng th¸i lai hãa sp3 thÓ hiÖn kh¸ yÕu so víi nit¬ trong NH3. ChÝnh v× vËy gãc hãa trÞ gÇn víi 900 (HPH = 93,50) do ®ã PH3 cã cùc tÝnh bÐ, nªn Ýt tan trong n−íc.

Mét trong bèn obitan lai hãa sp3 cã hai electron tù do, cã d¹ng gÇn víi h×nh cÇu. Do lai hãa yÕu nªn kh¶ n¨ng nh−êng cÆp electron ®ã cña PH3 yÕu h¬n nhiÒu so víi NH3. V× vËy PH3 kh«ng t−¬ng t¸c víi H2O nh− NH3.

229. 2) Ca3P2 + 8HClO → 2H3PO4 + 3CaCl2 + 2HCl 3) 2P + 3Ba(OH)2 + 6H2O → 3Ba(H2PO3)2 + 2PH3

4) 5PH3 + 8KMnO4 + 12H2SO4 → 5H3PO4 + 8MnSO4 + 4K2SO4 + 12H2O 5) PH3 + HClO4 → PH4ClO4 7) PH4I + KOH → PH3 + KI + H2O 231. Ng−êi ta ®· biÕt 11 axit chøa oxi cña photpho gåm 4 axit photphor¬, 5

axit photphoric vµ 2 axit pephotphoric. 1) H3PO2 axit hipophotphor¬ H2PO(OH) (C«ng thøc cÊu t¹o viÕt d−íi d¹ng ®¬n gi¶n) cã nghÜa lµ 2) HPO2 axit metaphotphor¬ (OH)PO 3) H4P2O5 axit diphotphor¬ (HO)2P - O - P(OH)2 4) H3PO3 axit photphor¬ (HO)3P 5) H4P2O6 axit hipophotphoric (HO)2PO - PO(OH)2 6) HPO3 axit metaphotphoric (HO)PO2 7) H4P2O7 axit diphotphoric (HO)2PO - O - PO(OH)2 8) H5P3O10 axit triphotphoric (HO)2PO - O - PO - O - PO(OH)2

HO

H

P H O

OH



27/05/2010 91

9) H3PO4 axit octophotphoric (HO)3PO 10) H3PO5 axit monopephotphoric (HO) - O - PO(OH)2 11) H4P2O8 axit dipephotphoric (HO)2PO - O - O - PO(OH)2 . Trong ®ã H3PO2, H3PO3, H3PO4 lµ quan träng. Axit hipophotphor¬ lµ axit

m¹nh, mét lÇn axit, cã tÝnh khö m¹nh, axit photphor¬ lµ axit trung b×nh, hai lÇn axit cã tÝnh khö m¹nh; axit photphoric lµ axit trung b×nh, ba lÇn axit, kh«ng cã tÝnh oxi hãa. (Dùa vµo b¶ng h»ng sè ®iÖn li ®Ó so s¸nh tÝnh axit).

233. Trong m«i tr−êng axit m¹nh lµm gi¶m ®é ®iÖn li cña H3PO4 do ®ã

kh«ng ®¹t ®Õn tÝch sè tan cña Ag3PO4 ngay c¶ khi nång ®é cña ion Ag + trong dung dÞch kh¸ lín. MÆt kh¸c, vÒ nguyªn t¾c çc muèi axit dÔ tan h¬n so víi muèi trung tÝnh, do ®ã kh«ng cã kÕt tña t¸ch ra.

235. KÕt qu¶ ®Òu thu ®−îc muèi trung tÝnh v× cã ®é tan kÐm h¬n çc muèi

axit. 236. Khi Ba3(PO4)2 tan trong axit cã çc qu¸ tr×nh sau:

Ba3(PO4)2 ↓ ⇌ 3Ba2+ + 2PO43-

PO43- + H+ ⇌ HPO4

2- Nh− vËy qu¸ tr×nh tan x¶y ra do t¹o ra axit H3PO4, HPO4

2-, H2PO4- lµ chÊt

®iÖn li kÐm. Çc c©n b»ng ®ã kh«ng x¶y ra ®èi víi BaSO4. 237. 1) 4H3PO3 → PH3 + 3H3PO4 3) H3PO3 + 2AgNO3 + H2O → 2Ag + H3PO4 + 2HNO3

§7 Ph©n nhãm Asen 238. 3As + 5HNO3 + 2H2O → 3H3AsO4 + 5NO 3Sb + 5HNO3 → 3HSbO3 + 5HNO + H2O Bi + 4HNO3 → Bi(NO3)3 + NO + 2H2O 239. Xem bµi 53. 241.b) AsH3 + KIO3 → H3AsO3 + KI AsH3 + 6AgNO3 + 3H2O → 6Ag + 6HNO3 + H3AsO3 242. Gãc hãa trÞ HXH gi¶m dÇn lµ do gi¶m kh¶ n¨ng lai hãa sp3 cña çc

nguyªn tè tõ N ®Õn Bi. còng do nguyªn nh©n ®ã, kh¶ n¨ng nh−êng cÆp electron cña çc hi®rua yÕu dÇn vµ v× vËy kh¶ n¨ng kÕt hîp H+ gi¶m. NH3 chÕ t¹o ta NH4

+; PH3 chØ kÕt hîp víi axit m¹nh; AsH3 rÊt khã; SbH3 kh«ng cã kh¶ n¨ng.

245. 3As + 5HNO3 + 2H2O → 3H3AsO4 + 5NO

t0



27/05/2010 92

Ph¶n øng hßa tan As trong n−íc c−êng thñy vµ trong HNO3 t¹o ra s¶n phÈm nh− nhau. Vai trß cña HCl trong n−íc c−êng thñy lµ t¹o ra hîp chÊt trung gian NOCl, b¶n th©n chÊt ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh oxi hãa. Hîp chÊt ®ã kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn s¶n phÈm cña ph¶n øng.

246. 1) 2As + 3H2SO4 (®Æc) → 2H3AsO3 + 3SO2 2) 2Bi + 6H2SO4 9®Æc) → Bi2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O 3) 2As + 5NaClO + 3H2O → 2H3AsO4 + 5NaCl 4) As2O3 + 2HClO + 3H2O → 2H3AsO4 + 2HCl 5) 5AsH3 + 8KMnO4 + 12H2SO4 → 5H3AsO4 + 8MnSO4 + 4K2SO4 +12H2O 247. 1) 2AsCl3 + 3SnCl2 → 3SnCl4 + 2As 2) As2S3 + 7O2 + 6H2O → 2H3AsO4 + 3H2SO4 3) 3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O → 6H3AsO4 + 9H2SO4 + 28NO 4)As2S3 + 14H2O2 + 12NH4OH → 3(NH4)2SO4 + 2(NH4)3AsO4 + 20H2O 248. 1) 6As + 5Cr2O7

2- +22H+ → 6AsO43- + 10Cr3+ + 11H2O

2) AsO2- + I2 + 2CO3

2- + 2H2O → H2AsO4- + 2I- + 2CO2 + 2OH-

3) SbO2- + 2Ag+ + 4OH- → SbO4

3- + 2Ag + 2H2O 4) 5H3SbO3 + 2MNO4

- + 6H+ → 5H3SbO4 + 2Mn2+ + 3H2O 5) 2Bi2+ + 3SnO2

2- + 6OH- → 2Bi + 3SnO32- + 3H2O

§8. Cacbon _ Silic (C - Si) 249.b) Dùa vµo kh¶ n¨ng t¸ch electron hãa trÞ cña c¸c nguyªn tö ®Ó chøng

minh. 250.a) Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y ra kh¶ n¨ng t¹o m¹ch cña

cacbon lµ ®é bÒn cña liªn kÕt C - C (83 Kcal/ngtö gam), do sè electron hãa trÞ cña cacbon b»ng sè obitan hãa trÞ.

251.a) §ång vÞ 14C ®−îc h×nh thµnh trong khÝ quyÓn cña tr¸i ®Êt d−íi t¸c

dông cña tia vò trô theo ph¶n øng h¹t nh©n sau:

HCnN7

11

146

10

14 +=+

b) Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hai ®ång vÞ ®ã lµ thµnh phÇn h¹t nh©n cña nguyªn tö.

252. Mçi nguyªn tö cacbon trong kim c−¬ng ®Òu ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3,

mçi nguyªn tö ®Òu t¹o thµnh 4 liªn kÕt σ bÒn, vµ ®ång nhÊt víi 4 nguyªn tö xung quanh. M¹ng tinh thÓ kim c−¬ng lµ m¹ng lËp ph−¬ng v× mçi nguyªn tö cacbon ®Òu ë t©m cña mét h×nh tø diÖn ®Òu, c¸c h−íng liªn kÕt ®Òu nh− nhau vµ b»ng liªn kÕt σ nªn tinh thÓ kim c−¬ng rÊt cøng, kh«ng dÉn ®iÖn.



27/05/2010 93

Trong than ch×, mçi nguyªn tö cacbon ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2. Trong cïng mÆt ph¼ng, mçi nguyªn tö çcbon liªn kÕt víi ba nguyªn tö cacbon kh¸c b»ng liªn kÕt σ bÒn. Trong kiÓu lai hãa nµy cacbon chØ míi sö dông 3 obitan lai hãa, møc obitan 2p cßn l¹i ch−a lai hãa t¹o nªn liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ. V× vËy than ch× cã kh¶ n¨ng t¹o vÈy, mÒm, dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt vµ cã mµu x¸m, nh÷ng tÝnh chÊt ®ã g©y ra do liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ ®ã.

253. V× r»ng tr¹ng th¸i tËp hîp cña çc chÊt khÝ khi bÞ hÊp phô trªn bÒ mÆt

cña chÊt r¾n ®−îc coi nh− lµ tr¹ng th¸i trung gian gi÷a tr¹ng th¸i khÝ vµ tr¹ng th¸i láng, do ®ã nh÷ng khÝ dÔ hãa láng lµ nh÷ng chÊt mµ ph©n tö dÔ gÇn nhau h¬n ®Ó chuyÓn sang tr¹ng th¸i láng nªn còng dÔ chuyÓn sang tr¹ng th¸i hÊp phô.

MÆt kh¸c, sù hÊp phô lµ mét qu¸ tr×nh táa nhÖt, c©n b»ng hÊp phô tu©n theo nguyªn lÝ Le Chatelier do ®ã khi nhiÖt ®é t¨ng kh¶ n¨ng hÊp phô gi¶m.

257.a) CaC2 cã cÊu tróc tinh thÓ m¹ng ion. Trong tinh thÓ cã ion Ca2+ vµ

C22- ; tr¸i l¹i W2C cã cÊu tróc tinh thÓ kiÓu th©m nhËp, nguyªn tö cacbon th©m nhËp

vµo çc lç trèng cña m¹ng l−íi kim lo¹i. tõ cÊu tróc ®ã dÔ dµng thÊy ®−îc nh÷ng tÝnh chÊt kh¸c nhau cña hai lo¹i cacbua kim lo¹i trªn.

259.c) Liªn kÕt C - H trong ph©n tö CH4 thùc chÊt lµ liªn kÕt c«ng hãa trÞ, v×

vËy kh«ng thÓ x¶y ra qu¸ tr×nh t¸ch H+ ra khái ph©n tö CH4 d−íi t¸c dông cña ph©n tö H2O. MÆt kh¸c, çc obitan lai hãa sp3 ®· sö dông hÕt, kh«ng cßn cÆp electron tù do nªn kh«ng thÓ t¹o ra liªn kÕt cho - nhËn.

260.b) Ph©n tö CO còng nh− ph©n tö N2 cã liªn kÕt 3. Hai trong 3 liªn kÕt

®−îc t¹o thµnh nhê sù ghÐp ®«i electron, cßn liªn kÕt thø ba ®−îc t¹o thµnh theo liªn kÕt cho - nhËn. Liªn kÕt nµy g©y ra nhê obitan tù do 2p cña cacbon vµ cÆp electron cña oxi:

øng víi cÊu h×nh electron sau ®©y: (σ lk

s)2 (σ *

s)2 (π lk

py)2 (π lk

pz)2 (σ lk

px)2

Do ph©n tö CO cã ph©n tö l−îng, sè electron vµ cÊu t¹o ph©n tö nh− N2 nªn cã nh÷ng tÝnh chÊt lÝ hãa t−¬ng tù nhau.

262. Çc kim lo¹i chuyÓn tiÕp th−êng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi CO, s¶n

phÈm t¹o ra gäi lµ hîp chÊt cacbonyl kim lo¹i, ®ã lµ çc phøc chÊt, trong ®ã CO ®ãng vai trß lµ phèi tö, vÝ dô: Cr(CO)5, Fe(CO)5, Ni(CO)4…

Khi t¸c dông víi axit v« c¬, ch¼ng h¹n HNO3, phøc cacbonyl kim lo¹i sÏ bÞ ph¸ hñy, h×nh thµnh ph¶n øng oxi hãa kim lo¹i, ch¼ng h¹n:

Cr(CO)3 + 6HNO3 (®Æc) → Cr(NO3)3 + 6CO + 3NO2 + 3H2O Trong qu¸ tr×nh t¹o phøc, x¶y ra sù ghÐp ®«i çc electron hãa trÞ cña çc

kim lo¹i chuyÓn tiÕp (vÝ dô: çc nguyªn tè d). Liªn kÕt σ trong phøc chÊt cacbonyl ®−îc t¹o thµnh theo c¬ chÕ cho - nhËn nhê çc obitan tù do cña çc nguyªn tè d vµ çc cÆp electron tù do cña çc ph©n tö CO. Ch¼ng h¹n nguyªn tö Crom ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n cã cÊu h×nh 3d54s1, s¸u electron ®ã sÏ ghÐp ®«i theo s¬ ®å:

C O : : O C : :



27/05/2010 94

3d 4s 4p

Tr¹ng th¸i c¬ b¶n:

Trang th¸i t¹o phøc:

T¹o ra liªn kÕt σ víi çc cÆp electron cña CO

263.a) Hai chÊt H2 vµ CO ®Òu cã tÝnh khö t−¬ng ®−¬ng dùa vµo h»ng sè c©n

b»ng K cña ph¶n øng:

H2 + CO2 ⇌ CO + H2O K = ë çc nhiÖt ®é kh¸c nhau ®Ó so s¸nh: NhiÖt ®é 0C 700 800 830 1000 1200 1400 K 0,6 0,9 1 1,7 2,6 3,45 Nh− vËy ë 8300C, trong hçn hîp c©n b»ng cã l−îng CO vµ H2 nh− nhau; CO

vµ H2 cã ¸i lùc nh− nhau ®èi víi oxi; d−íi 8300C, CO khö m¹nh h¬n; trªn 8300C H2 khö m¹nh h¬n.

b) Muèn biÕt H2 vµ CO khö ®−îc oxit kim lo¹i nµo cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p tÝnh ∆G cña ph¶n øng.

266.a) NhiÖt ®é cao h¬n 7000C c©n b»ng

CO2 + H2 ⇌ CO + H2O ChuyÓn sang ph¶i. NÕu cho hçn hîp CO2 vµo H2 ®i qua mét èng ®un nãng,

th× khi lµm l¹nh khÝ, c©n b»ng kh«ng kÞp chuyÓn sang tr¸i. Khi cã mÆt chÊt xóc t¸c vÝ dô: Ni, oxit cacbon thu ®−îc cã thÓ t¹o ra Metan theo ph¶n øng:

CO + 3H2 ⇌ CH4 + H2O 268.a) Gi÷a kÕt tña vµ dung dÞch cã tån t¹i c©n b»ng tan:

CaCO3 ↓ ⇌ Ca2+ + CO32-

Ion CO32- bÞ thñy ph©n:

CO32- + H2O ⇌ HCO3

- + OH- Khi cho CO2 ®i qua dung dÞch, t¹o thµnh axit vµ lµm t¨ng nång ®é ion

H3O+, t¹o ®iÒu kiÖn cho c©n b»ng thñy ph©n chuyÓn sang ph¶i, t¹o ra dung dÞch

muèi tan Ca(HCO3)2; ng−îc l¹i, khit¨ng nång ®é OH-, c©n b»ng chuyÓn sang tr¸i, t¹o ra kªt tña CaCO3 khi cho NaOH vµo dung dÞch Ca(HCO3)2.

269. Xem bµi 141. a) Khi cho muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm hoÆc amoni t¸c dông víi dung

dÞch muèi kim lo¹i hãa trÞ 3 nh− Al3+, Cr3+, Fe3+ sÏ t¹o ra hidroxit cña çc kim lo¹i ®ã.

CCO CH2O .

CH2 CCO2 .



27/05/2010 95

c) Khi cho soda vµo dung dÞch muèi Zn2+, Co2+, Cr2+, Ni2+ sÏ t¹o ra muèi cacbonat baz¬.

270. Xem bµi 218. 274. Xian: Axit Xianhidric: hoÆc Axit Xianic: hoÆc Ion CN- (Xianua) cã cÊu t¹o t−¬ng tù ph©n tö CO: V× vËy CN- cã kh¶ n¨ng t¹o phøc t−¬ng tù CO, ch¼ng h¹n [Fe(CN)6]

4-, [CO(CN)6]

3-, [Fe(CN)6]3- [Mn(CN)6]

4-… Sù h×nh thµnh nh÷ng phøc chÊt nh− thÕ t−¬ng tù nh− sù h×nh thµnh phøc cacbonyl (Xem bµi 262).

275.a) Trong kim c−¬ng vµ trong tinh thÓ silic, çc nguyªn tö C vµ Si ®Òu ë

tr¹ng th¸i lai hãa sp3, nh−ng çc obitan lai hãa sp3 trong tinh thÓ silic cã phÇn kh«ng ®Þnh vÞ, nªn cÊu tróc tinh thÓ silic cã phÇn t−¬ng tù cÊu tróc kim lo¹i vµ lµ chÊt b¸n dÉn.

276.b) Silic bÒn víi çc axit vµ chØ tan trong hçn hîp HF vµ HNO3. 3Si + 4HNO3 + 18HF → 3H2SiF6 + 4NO + 8H2O Vµ hßa tan m¹nh trong kiÒm: Si + 2KOH + H2O → K2SiO3 + 2H2 ↑ 277.a) Silic ®ioxit tuy cã c«ng thøc ph©n tö gièng víi cacbon dioxit nh−ng

cã cÊu t¹o kh¸c nhau. Cacbon dioxit cã cÊu t¹o ®−êng th¼ng O = C = O øng víi tr¹ng th¸i lai hãa sp cña nguyªn tö cacbon. Tr¸i l¹i SiO2 cã cÊu t¹o tø diÖn øng víi tr¹ng th¸i lai hãa sp3 cña nguyªn tö silic. Trong tinh thÓ SiO2, nguyªn tö Si n»m ë t©m cña tø diÖn, liªn kÕt c«ng hãa trÞ víi 4 nguyªn tö oxi n»m ë 4 ®Ønh cña tø diÖn ®ã. Nh− vËy mçi nguyªn tö oxi liªn kÕt víi 2 nguyªn tö oxi ë hai tø diÖn c¹nh nhau. Do ®ã, SiO2 ë d¹ng polime víi cÊu tróc ba chiÒu, nªn qu¸ tr×nh nãng ch¶y cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh c¾t ®øt liªn kÕt hãa häc; cßn CO2 ë tr¹ng th¸i r¾n t¹o ra tinh thÓ ph©n tö, qu¸ tr×nh nãng ch¶y kh«ng liªn qua ®Õn sù ®øt liªn kÕt hãa häc trong nguyªn tö CO2.

278.a) Liªn kÕt C - H vµ Si - H lµ liªn kÕt kh«ng cùc, nªn t−¬ng t¸c gi÷a çc

ph©n tö metan vµ gi÷a çc ph©n tö Silan víi nhau chñ yÕu lµ t−¬ng t¸c khuÕch t¸n. Liªn kÕt P - H còng lµ liªn kÕt kh«ng cùc do ®ã t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö PH3

còng lµ t−¬ng t¸c khuÕch t¸n. Cßn t−¬ng t¸c gi÷a çc ph©n tö NH3 kh«ng chØ lµ t−¬ng t¸c khuÕch t¸n mµ cßn cã lùc c¶m øng vµ lùc ®Þnh h−íng, ngoµi ra cßn cã sù h×nh thµnh liªn kÕt hidro. §ã lµ c¬ së ®Ó gi¶i thÝch c©u hái trªn (Xem thªm bµi 53).

280.a) Cacbon vµ silic ®Òu t¹o ra hîp chÊt tetra halogenua.

N C : N C :

H N C : N : C H

: O C H N H C N O

: C N :



27/05/2010 96

b) Trong çc tetra halogenua cña cacbon (còng nh− cña silic) tõ CF4 ®Õn CI4 ®é dµi liªn kÕt t¨ng, n¨ng l−îng liªn kÕt gi¶m, nªn ®é bÒn nhiÖt gi¶m, ho¹t tÝnh hãa häc t¨ng.

c) N¨ng l−îng liªn kÕt Si - X lín h¬n n¨ng l−îng liªn kÕt C - X (vÝ dô: Si - Cl cã n¨ng l−îng liªn kÕt trung b×nh lµ 86 Kcal/ngtg; cßn C - Cl lµ 79 Kcal/ngtg) do ®ã SiX4 cã ®é bÒn nhiÖt h¬n so víi CX4.

§9.TÝNH CHÊT KIM LO¹I 282. Cã thÓ dùa vµo tæng sè electron cña nguyªn tö sau ®ã t×m sè thø tù cña

nguyªn tè. Cã thÓ dùa vµo sè electron hãa trÞ ®Ó t×m sè thø tù cña nhãm tõ ®ã t×m ra

nguyªn tè. VÝ dô: …2p63s1: Nguyªn tè chu k× 3 (n = 3); ph©n nhãm chÝnh nhãm 1 (hay

nhãm Ia); hä s (cã mét electron s). …4d25s2: Nguyªn tè ë chu k× 5 (n = 5); ph©n nhãm phô nhãm 4 (hay

nhãm IVb); hä d (cã 2 electron 4d). 283. Víi kim lo¹i, ë tr¹ng th¸i ng−ng kÕt (láng, tinh thÓ) cã sù biÕn vÞ çc

electron, nh÷ng electron kh«ng ®Þnh vÞ nµy liªn kÕt ®ång thêi víi nhiÒu t©m vµ cã thÓ chuyÓn ®«ng trong toµn bé t−íng liªn kÕt. ë ®iÒu kiÖn th−êng nh÷ng electron nµy chiÕm tr¹ng th¸i n¨ng l−îng thÊp nhÊt t¹o thµnh vïng n¨ng l−îng bÞ chiÕm (vïng hãa trÞ). Khi bÞ kÝch thÝch, çc electron ë vïng nµy thu thªm n¨ng l−îng vµ chuyÓn tõ vïng hãa trÞ lªn vïng cã n¨ng l−îng cao h¬n, ®ã lµ vïng tù do hay vïng dÉn ®iÖn. ChÝnh nh÷ng electron khi ®· chuyÓn lªn vïng dÉn ®iÖn nhê t¸c dông cña ®iÖn tr−êng ngoµi lµ nguyªn nh©n g©y ra dßng ®iÖn trong kim lo¹i.

Tuy vËy muèn chuyÓn tõ vïng hãa rÞ lªn vïng dÉn ®iÖn, electron ph¶i v−ît qua vïng cÊm, nghÜa lµ ph¶i thu mét n¨ng l−îng lµ ∆E = E2 - E1 (E2: N¨ng l−îng ë vïng dÉn ®iÖn; E1: N¨ng l−îng ë vïng hãa trÞ).

Tïy theo cÊu tróc cña nguyªn tö vµ cña tinh thÓ, ∆E cã thÓ cã nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c nhau; trong kim lo¹i ∆E rÊt nhá; tr¸i l¹i trong chÊt ®iÖn m«i ∆E l¹i rÊt lín cã thÓ lín h¬n 3eV, cßn trong ch©t b¸n dÉn kho¶ng çch ∆E ë vïng cÊm vµo kho¶ng 0,1 ®Õn 3eV.

Cã thÓ gi¶i thÝch ®¬n gi¶n lµ khi nhiÖt ®é t¨ng lµm t¨ng ®é giao ®éng cña m¹ng tinh thÓ, ng¨n c¶n qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng cña electron kh«ng ®Þnh vÞ, do ®ã ®é dÉn ®iÖn cña kim lo¹i gi¶m ë nhiÖt ®é gÇn 00K, kim lo¹i cã tÝnh siªu dÉn. Lóc nµy çc tiÓu ph©n trong m¹ng tinh thÓ hÇu nh− kh«ng chuyÓn ®éng, m¹ng tinh thÓ kh«ng bÞ giao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù chuyÓn ®éng cña çc electron kh«ng ®Þnh vÞ.

284. Trong kim lo¹i kh«ng thÓ cã liªn kÕt b»ng 2 electron ®Þnh vÞ nh− trong

çc ph©n tö céng hãa trÞ hoÆc çc ph©n tö ion. Ch¼ng h¹n, trong tinh thÓ liti, mçi nguyªn tö Li ®−îc bao quanh b»ng 8 nguyªn tö Li kh¸c, nªn t¹o ra liªn kÕt b»ng 2 electron th× mçi nguyªn tö Li ph¶i t¹o ra 8 electron ®Ó h×nh thµnh liªn kÕt, trong khi ®ã Li chØ cã 1 electron hãa trÞ (1s22s1).



27/05/2010 97

285.a) Çc electron cña kim lo¹i trong tinh thÓ cã kh¶ n¨n ghÊp thô n¨ng l−îng ¸nh s¸ng ®Ó chuyÓn lªn møc n¨ng l−îng cao h¬n trong vïng hãa trÞ hoÆc vïng dÉn ®iÖn, vµ sau ®ã l¹i ph¸t ra n¨ng l−îng ®Ó trë vÒ møc n¨ng l−îng thÊp h¬n. Qu¸ tr×nh ®ã chñ yÕu x¶y ra trªn bÒ mÆt tinh thÓ kim lo¹i, ph¶n x¹ l¹i toµn bé phÇn ¸nh s¸ng ®· hÊp thô, do ®ã kim lo¹i cã mµu tr¾ng b¹c vµ cã ¸nh kim.

b) Tuy nhiªn qu¸ tr×nh ph¶n x¹ cã tr−êng hîp kh«ng ®ång ®Òu ®èi víi mäi tia nªn mét sè kim lo¹i cã mµu kh¸c nhau, vÝ dô kim lo¹i ®ång cã mµu ®á, kim lo¹i vµng cã mµu vµng.

286.b) ThÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña kim lo¹i phô thuéc vµo ba yÕu tè: - N¨ng l−îng ion hãa: cµng bÐ, thÕ ®iÖn cùc cµng thÊp, kim lo¹i cµng ho¹t

®éng. - N¨ng l−îng hidrat hãa: cµng lín, thÕ ®iÖn cùc cµng thÊp. - N¨ng l−îng m¹ng l−íi: cµng nhá, qu¸ tr×nh oxi hãa kim lo¹i x¶y ra cµng

dÔ. 287. Kim lo¹i liti cã n¨ng l−îng hidrat hãa lín nªn cã thÕ ®iÖn cùc thÊp. Sù biÕn thiªn tÝnh chÊt cña çc nguyªn tö theo b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn phô

thuéc vµo cÊu tróc cña nguyªn tö, kh«ng xÐt ®Õn ¶nh h−ëng kh¸c. 288.b) §iÒu kiÖn cho kim lo¹i ph¶n øng víi H2O lµ kim lo¹i ph¶i cã thÕ

®iÖn cùc bÐ h¬n thÕ ®iÖn cùc cña hidro trong m«i tr−êng trung tÝnh (- 0,41V) vµ hidroxit t¹o ra ph¶i tan trong n−íc; khi kim lo¹i ®øng tr−íc hidro trong d·y thÕ ®iÖn cùc vµ muèi t¹o ra ph¶i tan trong n−íc th× kim lo¹i ®ã tan ®−îc trong axit kh«ng cã tÝnh oxi hãa; khi hidroxit kim lo¹i tan ®−îc trong dung dÞch kiÒm th× kim lo¹i tan ®−îc trong dung dÞch kiÒm.

289.a) Dùa theo ph©n tö Nernst ®Ó tÝnh, víi nång ®é ion H+ trong m«i

tr−êng trung tÝnh lµ [H+] = 10-7 ion - g/l. KÕt qu¶ E0 2H+/H2= -0,413V b) TÝnh søc ®iÖn ®éng ∆E ®Ó x¸c ®Þnh. VÝ dô: thÕ ®iÖn cùc chuÈn E0 Ni2+/Ni

= - 0,25V; E0 2H+/H2= - 0,41V, vËy ∆E0=-0,41-(- 0,25)=-0,16V (∆E <0) do ®ã Ni kh«ng thÓ ®Èy ®−îc H2 ra khái n−íc nguyªn chÊt theo ph¶n øng:

Ni + 2H2O → Ni(OH)2 + H2 ↑ 291.b) So s¸nh çc thÕ ®iÖn cùc sau ®Ó tr¶ lêi: E0 Fe2+/Fe = - 0,44V; E0 Fe3+/Fe = - 0,04V 292.b) Nh÷ng axit kh«ng cã tÝnh oxi hãa khi t¸c dông víi kim lo¹i sÏ t¹o ra

muèi øng víi møc oxi hãa thÊp cña kim lo¹i; nh÷ng axit cã tÝnh oxi hãa nh− H2SO4 ®Æc, HNO3… SÏ t¹o ra muèi kim lo¹i øng víi møc oxi hãa cao.

293.a) So s¸nh çc thÕ ®iÖn cùc chuÈn sau ®©y: E0 Fe2+/Fe = - 0,44V; E0 Cu2+/Cu = + 0,34V; E0 Fe3+/Fe2+=+ 0,77V Fe + CuSO4 → Cu + FeSO4 ∆E >0 2Fe + 3CuSO4 → 3Cu + Fe2(SO4)3 ∆E >0 Cu + FeSO4 → Fe + CuSO4 ∆E <0



27/05/2010 98

Cu + Fe2(SO4)3 → 2FeSO4 + CuSO4 ∆E >0 294. TÝnh thÕ ®iÖn cùc E Ag+/Ag trong ®iÒu kiÖn ®· cho: [I-] = 1 ion - g/l, T

AgI = 8,3.10-17

AgI ↓ ⇌ Ag+ + I- [I-][Ag+]=8,3.10-17

[Ag+]= 1

10.3,8 17−

= 8,3.10-17 ion - g/l

E Ag+/Ag = E0 + 1

059,0 .lg8,3.10-17

E Ag+/Ag = -0,103V Do ®ã: 2Ag + 2HI → 2AgI ↓ + H2 ∆E = + 0,103V VËy Ag cã thÓ ®Èy ®−îc H2 ra khái dung dÞch HI theo ®iÒu kiÖn ®ã. 296.a) 3,2g/l; b) 0,67g/l; c) 67,5 298. H»ng sè c©n b»ng ®−îc tÝnh theo ph−¬ng tr×nh:

lgK = - RT

nFE

3,2= nE

298.314,8.3,2

96500 = 16,9 nE

Trong ®ã: + E lµ søc ®iÖn ®éng + F lµ sè Faraday + n lµ sè electron chuyÓn tõ chÊt khö sang chÊt oxi hãa +

R= 8,314 jun/mol.®é Víi c©n b»ng:

Cu2+ + Zn ⇌ Zn2+ + Cu Qu¸ tr×nh oxi hãa khö tæng qu¸t ®−îc x¸c ®Þnh tõ hai b¸n ph¶n øng:

Cu2+ + 2e ⇌ Cu E1 = + 0,337V

Zn ⇌ Zn2+ + 2e E2 = + 0,763V ThÕ cña qu¸ tr×nh tæng qu¸t b»ng tæng thÕ cña ph¶n øng oxi hãa vµ ph¶n

øng khö: E = E1 + E2 = 0,337 + 0,763 = 1,10V §−a vµo ph−¬ng tr×nh lgK = 16,9nE = 16,9.2.1,1= 37,2 hay K=[Zn2+]/[Cu2+]

= 1,6.1037. Tõ kÕt qu¶ ®ã ta thÊy r»ng [Zn2+] = [Cu2+].1,6.1037. NghÜa lµ lóc c©n b»ng, hµm l−îng cña Cu2+ bÐ h¬n 1037 lÇn so víi hµm l−îng cña Zn2+ trong dung dÞch. §ã lµ c¬ së cña qu¸ tr×nh luyÖn kim b»ng ph−¬ng ph¸p dïng kim lo¹i ho¹t ®éng h¬n ®Èy kim lo¹i kh¸c ra khái dung dÞch muèi.

N¨ng l−îng Gibbs b»ng: ∆G = -2,3 RT.lgK = -2,3.37,2.298.1,98.10-3 = -67,9Kcal/mol (hay = -283,7

jun/mol). Trong ®ã R = 1,98 cal/mol.®é V× ∆G<0 nªn c©n b»ng trªn thùc tÕ chuyÓn sang ph¶i. 299.a) Nguyªn t¾c chung lµ khö c¸c ion kim lo¹i thµnh kim lo¹i b»ng t¸c

nh©n khö thÝch hîp:



27/05/2010 99

Mn+ + ne → M0 b) Nh÷ng ph−¬ng ph¸p th−êng dïng: 1) khö ion kim lo¹i tõ çc oxit b»ng çc chÊt khö nh− C, H2, Si, CO … ë

nhiÖt ®é cao. 2) Khö ion kim lo¹i tõ çc hîp chÊt b»ng mét kim lo¹i kh¸c ë nhiÖt ®é cao

(ph−¬ng ph¸p nhiÖt kim). 3) §Èy kim lo¹i ra khái dung dÞch muèi. 4) §iÖn ph©n muèi nãng ch¶y. 5) §iÖn ph©n dung dÞch muèi trong n−íc. 6) nhiÖt ph©n çc hîp chÊt v« c¬. 300. §Ó x¸c ®Þnh chiÒu cña ph¶n øng cã thÓ tÝnh ∆G cña ph¶n øng. ∆Gp− = [∆G0

Ni ( r ) + ∆G0H2O (k)] - [∆G0NiO ( r ) + ∆G0H2 (k)] =

=[0 + (-54,6)] - [(-50,6) + 0] = - 4 Kcal hay = - 16,72 jun. ∆G<0 do ®ã qu¸ tr×nh khö NiO cã thÓ x¶y ra. Cã thÓ tÝnh ∆G0 cña ph¶n øng

tõ ph−¬ng tr×nh: ∆G0 = ∆H0 - T∆S0

∆Hp− = [∆H0Ni ( r ) + ∆H0H2O (k)] - [∆H0

NiO ( r ) + ∆H0H2 (k)] = =[0 + (-57,8)] - [(- 57,3) + 0] = -0,5 Kcal (hay = -2,09 jun). ∆SP− = [S0

Ni ( r ) + S0H2O (k)] - [S0NiO ( r ) + S0H2 (k)]

= (7,1 + 45,1) - (9,1 + 31,2) = 11,9 ®¬n vÞ entropi. ∆Gp− = - 0,5 - 273 (11,9/1000) = -3,75 kcal/mol. VËy ∆G<0, do ®ã qu¸ tr×nh cã thÓ x¶y ra. 301. Çch gi¶i nh− bµi 300. 302.a) Dïng çc cacbon lµm chÊt khö ®Ó ®iÒu chÕ çc kim lo¹i mµu nÆng

nh− Zn, Sn, Pb, Cu… Khi mµ ¸i lùc cña oxi víi kim lo¹i bÐ h¬n so víi cacbon; còng kh«ng thÓ dïng cacbon lµm chÊt kh− khi kim lo¹i dÔ dµng t¹o ra hîp chÊt cacbua kim lo¹i nh− Be, Cr, Mn…

303.b) 1) - 388,4 Kcal; 2) - 286 Kcal; 3) - 127,8 Kcal; 4) - 608,1 Kcal 5) - 280,9 Kcal; 304.b) Cã ba ph−¬ng ph¸p nhiÖt ph©n hñy çc chÊt v« c¬ ®Ó ®iÒu chÕ kim

lo¹i: 1) NhiÖt ph©n çc hîp chÊt cacbonyl 2) NhiÖt ph©n çc hîp chÊt iotua kim lo¹i; 3) §un nãng kim lo¹i trong ch©n kh«ng b»ng lß ®iÖn çc t¹p chÊt sÏ bay h¬i

cßn l¹i kim lo¹i. §10. Kim lo¹i kiÒm

308. b) So s¸nh n¨ng l−îng ion hãa cña hidro vµ cña çc kim lo¹i kÒm. Tõ

®ã rót ra kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng khö cña çc nguyªn tè ®ã? Ion H+ cã kh¶ n¨ng hidrat hãa t¹o ra H3O

+ , cßn çc ion kim lo¹i kiÒm kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã.



27/05/2010 100

Hidro cã kh¶ n¨ng kÕt hîp electron ®Ó t¹o ra çc hîp chÊt hidrua víi kim lo¹i m¹nh; ®ång thêi hidro dÔ dµng t¹o ra liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc hoÆc kh«ng cã cùc.

310. Çc h»ng sè vËt lÝ ®Òu cã ®iÓm bÊt th−êng ë Li. 311.a) V× ion Li+ cã b¸n kÝnh bÐ h¬n çc ion kim lo¹i kiÒm kh¸c, nªn liªn

kÕt bÒn h¬n víi çc ph©n tö n−íc hidrat hãa, do ®ã ion Li+ cã n¨ng l−îng hidrat hãa

lín h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù chuyÓn dÞch c©n b»ng Li ⇌ Li+ + e vÒ phÝa ph¶i. b) Çc kim lo¹i kiÒm gi÷ electron hãa trÞ cña m×nh kh¸ yÕu, do ®ã liªn kÕt

kim lo¹i trong m¹ng l−íi cña çc kim lo¹i ®ã lµ liªn kÕt yÕu, v× vËy çc kim lo¹i kiÒm mÒm dÔ c¾t.

- NhiÖt ®é nãng ch¶y phô thuéc m¹nh vµo n¨ng l−îng m¹ng l−íi tinh thÓ. Khi chuyÓn tõ Li ®Õn Cs, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, do ®ã ®· lµm gi¶m t−¬ng t¸c gi÷a çc nguyªn tö, chÝnh ®iÒu ®ã ®· lµm gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y cña çc kim lo¹i kiÒm. CÇn chó ý lµ çc kim lo¹i kiÒm ®Òu cã cÊu tróc tinh thÓ gièng nhau.

312.a) NÕu lÊy ®é dÉn ®iÖn cña Hg lµ ®¬n vÞ th× ®é dÉn ®iÖn cña Li lµ 11;

Na lµ 21; cña K lµ 14; cña Rb lµ 8 vµ Cs lµ 5. Tuy nhiªn víi Ag lµ 59, cña Cu lµ 56,9, cña Au lµ 39,6; ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ çc kim lo¹i kiÒm ho¹t ®éng kÐm h¬n Cu, Ag, Au. V× r»ng ®é dÉn ®iÖn phô thuéc vµo sè nguyªn tö kim lo¹i trong m¹ng tinh thÓ, nãi çch kh¸c phô thuéc vµo sè nguyªn tö cã trong 1cm3 kim lo¹i ë tr¹ng th¸i r¾n, chóng ta cã thÓ tÝnh ®−îc sè nguyªn tö kim lo¹i trong mét cm3 ë tr¹ng th¸i r¾n, vÝ dô nh−:

Khèi l−îng mét nguyªn tö Li = 2310.02,6

7 = 1,16.10-23 g.

Sè nguyªn tö Li trong mét cm3: =2310.16,1

53,0− = 4,5.1022 nguyªn tö Li

So víi Ag:

Khèi l−îng mét nguyªn tö Ag = 2310.02,6

108 = 17,9.10-23 g.

Sè nguyªn tö Ag trong 1cm3 = 2310.9,17

382,10− = 5,8.1022 nguyªn tö Ag.

Nh− vËy trong 1cm3 kim lo¹i ë tr¹ng th¸i r¾n, sè nguyªn tö Ag lín h¬n sè nguyªn tö Li.

b) Còng t−¬ng tù nh− thÕ cã thÓ gi¶i thÝch nguyªn nh©n kim lo¹i Na cã ®é dÉn ®iÖn cao h¬n çc kim lo¹i kiÒm kh¸c.

313.a) ë tr¹ng th¸i h¬i ph©n tö cña çc kim lo¹i kiÒm gåm 2 nguyªn tö M2.

Chóng cã thÓ ®−îc h×nh thµnh do t¹o ra liªn kÕt céng hãa trÞ tõ electron ns (çc obitan nguyªn tö ns ch−a ®−îc ghÐp ®«i).

b) Khi bÞ kÝch thÝch çc electron tiÕp thu n¨ng l−îng vµ chuyÓn ra çc obitan xa nh©n h¬n, çc obitan cµng xa nh©n cã n¨ng l−îng cµng lín, v× vËy çc electron ®ã dÔ chuyÓn vÒ çc obitan gÇn nh©n h¬n, trong qu¸ tr×nh nµy ph¸t ra çc



27/05/2010 101

bøc x¹ kh¸c nhau trong vïng nh×n thÊy cña quang phæ, do ®ã cã mµu s¾c kh¸c nhau.

314.b) cã thÓ dïng ph¶n øng hãa häc theo ph−¬ng ph¸p nhiÖt kim ®Ó khö

çc ion kim lo¹i kiÒm, vÝ dô: KCl (nãng ch¶y) + Na → K + NaCl 2RbCl + Ca →

0700 2Rb + CaCl2 2CsCl + Ca →

0700 2Cs + CaCl2 Çc ph¶n øng ®ã ®Òu thùc hiÖn trong ch©n kh«ng. 315.b) §iÖn ph©n hçn hîp nãng ch¶y gåm NaCl + 25% NaF + 12% KCl

thu ®−îc Na kim lo¹i. Hçn hîp NaF + KCl hoÆc çc muèi kh¸c nh− CaCl2… lµm gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y cña chÊt ®iÖn ph©n tõ 8000C (NaCl) xuèng 500 - 6000C.

316.a) TÊt c¶ ®Òu ph¶n øng trùc tiÕp víi kim lo¹i kiÒm, trõ tr−êng hîp víi

cacbon vµ silic th× chØ cã Liti míi ph¶n øng trùc tiÕp ®−îc. Na vµ K kh«ng ph¶n øng trùc tiÕp víi cacbon, do ®ã kh«ng thÓ thay thÕ cho

Li ®−îc. 317. Çc kim lo¹i kiÒm ®−îc b¶o qu¶n trong dÇu háa khan vµ trung tÝnh, ë

chç kÝn; kh«ng cho tiÕp xóc víi axit, víi H2O, víi hîp chÊt cã chøa Clo nh− CCl4, víi CO2 r¾n.

318.a) ThÕ ®iÖn cùc cña qu¸ tr×nh H2 + 2e ⇌ 2H- lµ -2,25V do ®ã çc hidrua kim lo¹i kiÒm lµ chÊt khö m¹nh.

Çc hidrua kim lo¹i kiÒm cã b¶n chÊt ion cã tÝnh dÉn ®iÖn khi nãng ch¶y vµ nãng ch¶y ë nhiÖt ®é cao.

b) VÒ tÝnh chÊt NaH gièng víi HCl h¬n NaCl. 319. a) 2LiH + 3N2 → 2LiN3 + H2 320.b) Li2O ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n hñy LiOH, Li2CO3 hay

LiNO3. Na2O, K2O ®iÒu chÕ b»ng ph−¬ng ph¸p ®un nãng peoxit hoÆc hidroxit víi

kim lo¹i kiÒm t−¬ng øng. VÝ dô: 2NaOH + 2Na → 2Na2O + 2H2 KO2 + 3K → 2K2O 321.b) Qu¸ tr×nh t¹o ra peoxit hoÆc Supeoxit dÔ hay khã phô thuéc vµo kÝch

th−íc vµ n¨ng l−îng ion hãa cña çc kim lo¹i. V× ¸i lùc electron cña ph©n tö oxi t−¬ng ®èi bÐ = 0,87eV (¸i lùc electron

cña nguyªn tö oxi lµ 1,46eV) nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp electron cña çc kim lo¹i.

Víi çc kim lo¹i kiÒm cã thÕ ion hãa bÐ h¬n vµ kÝch th−íc lín h¬n so víi çc kim lo¹i kh¸c, do ®ã cã thÓ electron hãa trÞ cña m×nh cho ph©n tö oxi. Ch¼ng



27/05/2010 102

h¹n Na2O2. Nguyªn nh©n ®ã ®· g©y ra kh¶ n¨ng chuyÓn 2 electron hãa trÞ cña 2 nguyªn tö Na cho ph©n tö oxi ®Ó t¹o ra ion O2

2- h×nh thµnh ph©n tö ion Na2O2. Víi Li kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× thÕ ion hãa cña Li kh¸ cao, kÝch th−íc l¹i

bÐ nªn ph©n tö O2 kh«ng thÓ hót electron cña Li vÒ phÝa m×nh. 322.a) Ph¶n øng thñy ph©n Na2O2:

Na2O2 + 2H2O ⇌ 2NaOH + H2O2 lµ ph¶n øng thuËn nghÞch (H2O2 lµ mét axit víi h»ng sè ®iÖn li K1 = 2,5.10-12) nh−ng qu¸ tr×nh thñy ph©n t¹o ra m«i tr−êng kiÒm nªn H2O2 bÞ ph©n hñy do ®ã c©n b»ng chuyÓn theo chiÒu thuËn.

b) Dùa vµo ph¶n øng t¸i sinh O2 khi Na2O2 hoÆc hçn hîp Na2O2 + KO2 t¸c dông víi CO2 ®Ó gi¶i thÝch. (Chó ý ®Õn thÓ tÝch O2 ®−îc t¸i sinh so víi thÓ tÝch CO2 tham gia vµo ph¶n øng ).

326.a) Cho t¸c dông víi Ag2O trong dung dÞch n−íc. b) ViÕt çc ph−¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn

ph©n dung dÞch KI, sau ®ã xÐt çc s¶n phÈm ®−îc t¹o ra ®· t¸c dông víi çc thuèc thö nh− thÕ nµo, sÏ thÊy ®−îc hiÖn t−îng thay ®æi vÒ mµu s¾c cña dung dÞch ë 2 ®iÖn cùc.

327.b) Tinh thÓ KOH còng nh− tinh thÓ CsOH lµ tinh thÓ ion. Khi hßa tan

trong n−íc, çc tinh thÓ ®ã chuyÓn thµnh ion, víi ®é ®iÖn li thùc lµ b»ng ®¬n vÞ. Tuy nhiªn ®é ®iÖn li biÓu kiÕn cña 2 chÊt ®ã kh«ng nh− nhau v× ion K+ t−¬ng t¸c víi ion OH- m¹nh h¬n Cs+.

c) LiOH dÔ bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra Li2O cßn çc hidroxit cña çc kim lo¹i kiÒm kh¸c kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× ion Li+ chØ cã 2 electron vµ kÝch th−íc bÐ nªn dÔ hót nguyªn tö oxi tõ OH- vÒ phÝa m×nh. Cßn çc ion kim lo¹i kiÒm kh¸c cã 8 electron líp ngoµi cïng, kÝch th−íc l¹i lín nªn kh¶ n¨ng trªn rÊt khã x¶y ra.

328. Dùa vµo sù chuyÓn dÞch c©n b»ng tan cña NaCl ®Ó gi¶i thÝch. 329. NhiÖt ®é nãng ch¶y tõ NaF ®Õn NaI gi¶m. Tinh thÓ cña chóng ®Òu lµ

tinh thÓ ion nªn cã ®é nãng ch¶y cao nh−ng b¸n kÝnh ion cña çc halogenua t¨ng, do ®ã møc ®é ion cña liªn kÕt gi¶m, v× vËy nhiÖt ®é nãng ch¶y gi¶m.

330.b) Dùa vµo ®é tan cña s¶n phÈm ph¶n øng ®Ó tr¶ lêi. 331.b) Dùa vµo h»ng sè ®iÖn li cña çc axit ®−îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh thñy

ph©n ®Ó gi¶i thÝch. 332.a) TÝnh pH cña dung dÞch Na2CO3 vµ NaHCO3 sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn

dung dÞch Na2CO3 cã tÝnh kiÒm lín h¬n.

b) V× r»ng ph¶n øng Na2CO3 + CO2 + H2O ⇌ 2NaHCO3 cã b¶n chÊt thuËn nghÞch. Qu¸ tr×nh ph©n hñy NaHCO3 x¶y ra khi ®un nãng, nh−ng ë nhiÖt ®é th−êng (vµ ngay c¶ trong dung dÞch ) ®· cã sù ph©n hñy chËm, vµ g©y ra mét ¸p suÊt nµo ®ã cña CO2 trªn bÒ mÆt chÊt r¾n.



27/05/2010 103

334.a) Cã thÓ cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau: 1) Na2SO4 + 4C + CaCO3 → Na2CO3 + CaS + 4CO 2) Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4 ↓ + 2NaCl NaCl + CO2 + NH3 + H2O → NaHCO3 + NH4Cl 3)Na2SO4 + Ba(OH)2 → BaSO4 ↓ + 2NaOH 2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O b) KHCO3 dÔ tan trong n−íc. 335.a) Na2SO4 + Ba(OH)2 → BaSO4 ↓ + 2NaOH NaOH + HNO3 → NaNO3 + H2O 2NaCH3COO + H2SO4 → 2CH3COOH + Na2SO4 §un nãng dung dÞch cho CH3COOH bay h¬i, c©n b»ng sÏ chuyÓn sang

ph¶i, thu ®−îc Na2SO4. 337.b) Tan cùc ®¹i ë 340C. c) Tõ dung dÞch b·o hßa ë 500C: Khi t¨ng nhiÖt ®é ®Õn 700C: Na2CO3 t¸ch ra mét phÇn ë tr¹ng th¸i r¾n vµ

dung dÞch b·o hßa Na2CO3. Khi h¹ nhiÖt ®é xuèng 400C: Na2CO3 ë tr¹ng th¸i tan trong dung dÞch v×

ch−a b·o hßa. H¹ nhiÖt ®é xuèng 300C: dung dÞch b·o hßa chøa kho¶ng 32% Na2CO3. H¹ nhiÖt ®é xuèng 200C: tinh thÓ Na2CO3 t¸ch ra ë tr¹ng th¸i r¾n vµ dung

dÞch b·o hßa chøa 17,8%Na2CO3.

§11. Kim lo¹i kiÒm thæ 338.a) §Òu lµ çc nguyªn tè hä s, nh−ng çc obitan nguyªn tö ns ë çc kim

lo¹i kiÒm thæ ®· ®−îc lÊp ®Çy. b) BiÕn ®æi ®Òu tõ Ca ®Õn Ba; n¨ng l−îng ion hãa cao vµ cao nhÊt ë Be; thÕ

®iÖn cùc cña Ca, Sr, Ba gÇn t−¬ng ®−¬ng. ë Be cã gi¸ trÞ cao h¬n nhiÒu so víi çc nguyªn tè cßn l¹i, trong khi ®ã ë Li l¹i cã gi¸ trÞ thÊp h¬n nhiÒu so víi çc kim lo¹i kiÒm cãn l¹i.

339.b) NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, khèi l−îng riªng ®Òu cao vµ cao

h¬n kim lo¹i kiÒm. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i biÕn ®æi kh«ng ®Òu nh− trong kim lo¹i kiÒm; ®é dÉn ®iÖn cao.

340.a) MÆc dï n¨ng l−îng ion hãa I2 > I1 nh−ng n¨ng l−îng hidrat hãa cña

ion M2+ kh¸ cao, bï cho n¨ng l−îng ion hãa cao, do ®ã kim lo¹i kiÒm thæ dÔ mÊt 2 electron ®Ó t¹o ra ion M2+.

b) MÆc dï n¨ng l−îng ion hãa cña kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n kim lo¹i kiÒm, nh−ng n¨ng l−îng hidrat hãa cña ion kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n nhiÒu so víi

kim lo¹i kiÒm nªn c©n b»ng M ⇌ M2+ + 2e dÔ dµng bÞ chuyÓn dÞch. V× vËy thÕ ®iÖn cùc cña kim lo¹i kiÒm thæ cã gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng víi kim lo¹i kiÒm.



27/05/2010 104

341. Muèn t¹o ra ph©n tö 2 nguyªn tö M2

, çc nguyªn tö kim lo¹i kiÒm thæ ph¶i th−êng xuyªn ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch s2 → sp. Tuy nhiªn n¨ng l−îng ®−îc t¹o ra khi h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a 2 nguyªn tö kh«ng ®ñ bï l¹i cho n¨ng l−îng cÇn cung cÊp ®Ó g©y ra tr¹ng th¸i kÝch thÝch, v× vËy çc kim lo¹i kiÒm thæ kh«ng t¹o ra ph©n tö M2.

342.a) Trong kim lo¹i kiÒm thæ cã liªn kÕt kim lo¹i m¹nh h¬n trong kim

lo¹i kiÒm nªn kim lo¹i kiÒm thæ cã ®é cøng lín h¬n. b) Tnc

vµ Ts«i phô thuéc vµo cÊu tróc cña m¹ng tinh thÓ. V× tinh thÓ cña çc kim lo¹i kiÒm thæ kh«ng cÊu t¹o cïng mét m¹ng tinh thÓ nªn n¨ng l−îng m¹ng l−íi kh¸c nhau. Do ®ã nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i thay ®æi kh«ng ®Òu nh− trong hä kim lo¹i kiÒm.

343. Trong çc kim lo¹i kiÒm thæ vïng hãa trÞ ns ®· ®−îc lÊp ®Çy nªn sù

kÝch thÝch electron tõ vïng ®ã lªn vïng tù do khã thùc hiÖn. Cã thÓ gi¶i thÝch r»ng trong tinh thÓ kim lo¹i kiÒm thæ, n¨ng l−îng çc vïng ns, np… ®−îc xen phñ vµo nhau. Nãi çch kh¸c 2 electron ns cã n¨ng l−îng n»m trong vïng kh¸ réng ch−a ®ñ electron ®Ó t¹o ra chÊt çch ®iÖn, do ®ã çc kim lo¹i kiÒm thæ cã tÝnh dÉn ®iÖn kh¸ cao.

344. Víi Li cã n¨ng l−îng hidrat hãa cao h¬n nhiÒu so víi çc kim lo¹i

kiÒm kh¸c, bï l¹i cho n¨ng l−îng ion hãa nªn Li cã thÕ ®iÖn cùc thÊp h¬n nhiÒu so víi çc kim lo¹i kiÒm. Tr¸i l¹i, Beri mÆc dï cã n¨ng l−îng hidrat hãa cao nh−ng kh«ng thÓ bï l¹i n¨ng l−îng ion hãa cao vµ n¨ng l−îng m¹ng l−íi cao cña Beri, v× vËy Beri cã thÕ ®iÖn cùc cao h¬n çc kim lo¹i kiÒm thæ kh¸c.

346. Xem bµi 321. 349. a) Qu¸ tr×nh ®èt ch¸y ngoµi MgO cßn t¹o ra Mg3N2 . b) Magiª cã thÓ ®èt ch¸y trong Cl2, CO2, SO2. 350.a) Kh¶ n¨ng ch¸y cña Mg kh¸c víi çc kim lo¹i kh¸c lµ do nhiÖt t¹o

thµnh cña MgO kh¸ lín: 2Mg + O2 → 2MgO ∆H = -146 Kcal/mol ChÝnh nhiÖt l−îng ®ã ®· ®èt nãng m¹nh çc h¹t MgO ®−îc t¹o nªn, lµm

ph¸t ra ¸nh s¸ng chãi. b) Khi Mg ch¸y kh«ng thÓ dËp t¾t b»ng n−íc hoÆc b»ng CO2, SiO2, v× khi

®èt nãng Mg ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi H2O, CO2, SiO2. 351.a) H2 kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi Mg, nh−ng oxi vµ nit¬

th× ph¶n øng dÔ dµng, do ®ã ph¶i dïng H2 lµm bÇu khÝ tr¬. 353.a) Kh«ng dïng NH4OH ®Ó kÕt tña ion Mg2+ thµnh Mg(OH)2 v× cã ph¶n

øng thuËn nghÞch. Ch¼ng h¹n:

MgCl2 + 2NH4OH ⇌ Mg(OH)2 + 2NH4Cl



27/05/2010 105

b) Do ¶nh h−ëng cña ion ®ång d¹ng NH4+ nªn lµm gi¶m qu¸ tr×nh ®iÖn li

cña NH4OH, v× vËy nång ®é ion OH- kh«ng ®ñ ®Ó ®¹t ®Õn tÝch sè tan cña Mg(OH)2. 354.b) Hßa tan trong NH4Cl kÐm h¬n, v× NH4OH cã ®é ®iÖn li lín h¬n

H2O. 355.b) Cã thÓ hßa tan MgCO3 b»ng dung dÞch ®Ëm ®Æc (NH4)2CO3 c) cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch kiÒm d−. 357. 1) CaH2 + 2H2O → Ca(OH)2 + 2H2 2) CaH2 + O2 → CaO + H2O 3) BaH2 + CO2 → C + Ba(OH)2

358. b) TÝch sè tan cña BaF2 lµ 1,1.10-6, cßn BaSO4 lµ 1,1.10-10 nªn cã thÓ

dïng H2SO4 ®Æc chuyÓn BaF2 thµnh BaSO4, sau ®ã nung ë 14000 cho BaO. Lµm nguéi tõ tõ ®Õn 4000 BaO kÕt hîp víi oxi t¹o ra BaO2.

c) 1) BaO2 + 4HCl (®Æc) → BaCl2 + Cl2 + 2H2O 2) BaO2 +2HCl → BaCl2 + H2O2 3) BaO2 + KI + 4HCl → BaCl2 + 2KCl + I2 +2H2O 4) BaO2 + 2AgNO3 → 2Ag + O2 + Ba(NO3)2 5) BaO2 + MnO2 → BaMnO4 360. b) So s¸nh t¸c dông ph©n cùc hãa cña ion M1+

( kim lo¹i kiÒm) vµ c¸c ion M2+ ( kim lo¹i kiÒm thæ) ®èi víi nguyªn tö oxi trong nhãm OH-.

361. Tõ Be2+ ®Õn Ba2+, t¸c dông ph©n cùc hãa cña cation M2+ ®Õn anion

SO42- gi¶m (do b¸n kÝnh ion t¨ng tõ Be2+ dÕn Ba2+) nªn ®é bÒn nhiÖt t¨ng tõ BeSO4

®Õn BaSO4. 362. §é tan cña c¸c muèi phô thuéc vµ 2 yÕu tè: n¨ng l−îng m¹ng l−íi cña

tinh thÓ muèi vµ n¨ng l−îng hidrat hãa cña cation. N¨ng l−îng m¹ng l−íi gi¶m, ®é hßa tan cña muèi t¨ng; n¨ng l−îng hidrat hãa cña cation gi¶m, ®é hßa tan gi¶m.

Tõ CaSO4 ®ÕnBaSO4: yÕu tè ¶nh h−ëng chÝnh ®Õn ®é tan lµ n¨ng l−îng hidrat hãa. Tõ Ca2+ ®Õn Ba2+ n¨ng l−îng hidrat hãa gi¶m (tõ 377 Kcal/mol ë Ca2+ ®Õn 308 Kcal/mol ë Ba2+) nªn ®é tan gi¶m.

Tõ CaF2 ®Õn BaF2: yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®é tan lµ n¨ng l−îng m¹ng l−íi. Tõ CaF2 ®Õn BaF2 n¨ng l−îng m¹ng l−íi gi¶m (tõ 624 Kcal/mol ë CaF2 ®Õn 566 Kcal/mol ë BaF2) nªn ®é tan t¨ng.

363. VÝ dô ®é tan cña BaF2 lµ 8,3.10-3 mol/l ë 250C; cßn ®é tan cña BaCO3

lµ 1,1.10-4 mol/l ë cïng nhiÖt ®é. YÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®é tan cña chóng lµ n¨ng l−îng m¹ng l−íi. N¨ng l−îng m¹ng l−íi cña BaF2 (566 Kcal/mol) bÐ h¬n cña BaCO3 (625 Kcal/mol) nªn ®é tan cña BaF2 lín h¬n ®é tan cña BaCO3.



27/05/2010 106

364.a) Khi ph©n hñy nhiÖt çc muèi cacbonat x¶y ra sù t¸ch nguyªn tö oxi ra khái nguyªn tö trung t©m cña anion vµ sau ®ã lµ kÕt hîp nguyªn tö oxi vµo cation. Qu¸ tr×nh ®ã g©y ra sù chuyÓn dÞch mËt ®é ®iÖn tÝch cña electron vµ lµm biÕn d¹ng ation do ®iÖn tr−êng cña cation, nghÜa lµ çc anion bÞ çc cation ph©n cùc. KÕt qu¶ lµ CaCO3 bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra CaO vµ CO2. Tõ BeCO3 ®Õn BaCO3, t¸c dông ph©n cùc cña cation gi¶m nªn kh¶ n¨ng bÞ nhiÖt ph©n gi¶m (MgCO3 bÞ nhiÖt ph©n ë 6000C nh−ng BaCO3 bÞ nhiÖt ph©n ë 13600C).

b) Khi ¸p suÊt gi¶m vµ nhiÖt ®é t¨ng, c©n b»ng chuyÓn sang ph¶i. Thæi khÝ CO2 (cho p gi¶m)®ång thêi t¨n nhiÖt ®é ®Ó cho hiÖu suÊt nung v«i t¨ng. Khi nhiÖt ®é gi¶m CaO kÕt hîp víi CO2 t¹o ra CaCO3 (qu¸ tr×nh v«i sèng hãa cacbonat) .

367. So s¸nh tÝch sè tan cña çc chÊt kh«ng tan t¹o ra trong dung dÞch. 369. N¨ng l−îng hidrat hãa cña ion kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n ion kim lo¹i

kiÒm nªn dÔ t¹o ra çc hidrat tinh thÓ. 370.b) Nung th¹ch cao ë 14000C t¹o ra CaO, sau ®ã chuyÓn CaO thµnh

CaCl2. §iÖn ph©n muèi CaCl2 nãng ch¶y thu ®−îc Ca kim lo¹i.

§12. Nh«m

372. Líp electron thø 2 kÓ tõ ngoµi vµo ë çc nguyªn tè nhãm nµy ®Òu cã sè electron kh¸c nhau. Víi Al cã líp 3d cßn trèng; Ga, In n»m ngay sau çc nguyªn tè hä d víi líp thø 2 cã 18 electron; Tali kh«ng nh÷ng n»m sau çc nguyªn tè hä d mµ cßn n»m sau çc nguyªn tè hä f, líp electron thø 2 kÓ tõ ngoµi vµo còng cã 18e. Tãm l¹i Ga, In, Tl ®Òu lµ çc nguyªn tè sau chuyÓn tiÕp, tÝnh chÊt cña çc nguyªn tè nµy g©y ra bëi cÊu tróc ®ã.

373. B¸n kÝnh nguyªt tö t¨ng ®ét ngét tõ B ®Õn Al, sau ®ã gi¶m mét Ýt khi

chuyÓn tõ Al ®Õn Ga vµ tõ Ga l¹i t¨ng. ThÕ ion hãa thay ®æi kh«ng ®Òu, gi¶m m¹nh tõ B ®Õn Al vµ sau ®ã t¨ng

kh«ng ®¸ng kÓ. Tõ Al ®Õn Ga cã sù thay ®æi ®ã lµ do ¶nh h−ëng cña hiÖn t−îng co d (Ga

®øng sau çc nguyªn tè hä d). Còng vËy, ngoµi ¶nh h−ëng cña sù co d, sù co f còng cã ¶nh h−ëng m¹nh, nªn tõ In ®Õn Tl kÝch th−íc nguyªn tö t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ.

374. Tinh thÓ Bo cã cÊu t¹o ®Æc khÝt. Nã bao gåm nh÷ng h×nh hai chôc mÆt

B12 (cø 12 nguyªn tö B t¹o ra mét tÕ bµo tinh thÓ hai chôc mÆt). Liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö Bo lµ liªn kÕt céng hãa trÞ, do ®ã Bo rÊt khã nãng ch¶y.

Tr¸i l¹i, tinh thÓ Gali cã m¹ng l−íi ph©n tö, t¹i m¾t m¹ng l−íi lµ çc ph©n tö Ga2, v× vËy Gali cã nhiÖt ®é nãng ch¶y thÊp, nh−ng nhiÖt ®é bay h¬i l¹i cao lµ do khi s«i ph©n tö Ga2 ph¶i ph©n hñy thµnh Ga nguyªn tö.

375.a) Bo lµ nguyªn tè kh«ng kim lo¹i nh−ng Nh«m lµ mét kim lo¹i ho¹t

®éng. Do sù biÕn ®æi ®ét ngét vÒ kÝch th−íc nguyªn tö tõ 0,83Ǻ ë Bo ®Õn 1,26Ǻ ë



27/05/2010 107

Nh«m vµ do n¨ng l−îng hidrat hãa cña ion Al3+ rÊt lín (1200Kcal/mol), v× vËy khuynh h−íng t¹o thµnh ion Al3+ dÔ dµng h¬n.

376. Borua lµ hîp chÊt cña B víi kim lo¹i. Çc borua kim lo¹i th−êng cã

c«ng thøc ph©n tö vµ cÊu t¹o kh«ng phï hîp víi quan ®iÓm hãa trÞ b×nh th−êng, cã thµnh phÇn vµ cÊu tróc phøc t¹p, ch¼ng h¹n çc borua cña Niobi: Nb2B, Nb4B2, NbB, Nb3B4 …

Hîp chÊt cña Bo víi hidro gäi chung lµ çc boran, vÝ dô: B2H6, B4H10 … Borat lµ muèi cña axit boric, ch¼ng h¹n nh− borac - mét lo¹i borat øng víi

c«ng thøcNa2B4O7.10H2O. Çc borat th−êng cã cÊu tróc phøc t¹p vµ¶¬ d¹ng polime. Muèi ®ã cã thÓ øng víi axit tetraboric (K1=2.10-4 vµ K2=2.10-3) víi c«ng thøc sau:

Muèi boryl lµ mét lo¹i muèi baz¬ trong ®ã chøa gèc boryl BO+ (hãa trÞ mét)

t−¬ng tù tianyl, zirconyl. VÝ dô (BO)PO3 lµ muèi cña axit metaphotphoric hoÆc boryl asenat (BO)AsO3. Nh÷ng hîp chÊt nµy th−êng bÞ thñy ph©n hoµn toµn trong n−íc. VÝ dô:

BOPO3 + H2O → HBO2 + HPO3 Nh− vËy, cã thÓ xem çc muèi Boryl lµ s¶n phÈm cña axit boric ë d¹ng baz¬

B(OH)3 t−¬ng t¸c víi axit t−¬ng øng, mÆc dï tÝnh baz¬ cña H2BO3 ë møc ®é kh«ng ®¸ng kÓ.

377. Ph©n tö BF3 cã d¹ng tam gi¸c ®Òu. Trong ph©n tö ®ã nguyªn tö B á

tr¹ng th¸i lai hãa sp2 ba obital lai hãa nµy t¹o nªn liªn kÕt σ víi 3 obital 2p cña 3

nguyªn tö Flo. Mét obital trèng cßn l¹i cña B vu«ng gãc víi çc obital lai hãa t¹o nªn liªn kÕt π víi mét obital 2p kh¸c cã cÆp electron tù do cña mét trong 3 nguyªn tö Flo.

378.a) ë líp vá ngoµi cïng cña nguyªn tö B trong ph©n tö BH3 cã 3 cÆp

electron vµ mét obital tù do, v× vËy nguyªn tö B cã tÝnh chÊt "nhËn", nghÜa lµ cã khuynh h−íng kÕt hîp mét cÆp electron. Khi kh«ng cã ph©n tö l¹ cã chøa cÆp electron tù do, th× sù lÊp ®Çy obital cßn trèng cña nguyªn tö B chØ cã thÓ ®¹t ®−îc khi hai ph©n tö BH3 kÕt hîp víi nhau t¹o ra B2H6, trong ®ã cã mét cÆp electron cña ph©n tö BH3 nµy®Æt vµo obital tù do cña nguyªn tö B trong ph©n tö BH3 kia, kÕt qu¶ t¹o ra liªn kÕt 3 t©m.

Trong ph©n tö B2H6, nguyªn tö B ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3 (lai hãa tø diÖn). Hai obital lai hãa sp3 t¹o liªn kÕt hai t©m víi hai nguyªn tö H, nghÜa lµ liªn kÕt ®−îc h×nh thµnh do sù ghÐp chung cÆp electron cña 2 nguyªn tö. CÆp electron cßn l¹i t¹o ra do obital lai hãa thø ba vµ obital 1s cña nguyªn tö H ®−îc ®Æt vµo obital cßn trèng cña nguyªn tö B bªn c¹nh t¹o ra liªn kÕt ba t©m B - H - B, nghÜa lµ h×nh thµnh hai liªn kÕt nh−ng chØ cã mét cÆp electron.

B O

HO O

O B B O

O B OH



27/05/2010 108

H×nh 1: CÊu t¹o cña B2H6 víi hai liªn kÕt ba t©m B - H - B Ph©n tö diboran cã cÊu t¹okh«ng gian nh− h×nh d−íi ®©y, trong ®ã çc

nguyªn tö B vµ çc nguyªn tö H ë hai ®Çu n»m trong cïng mét mÆt ph¼ng. Hai nguyªn tö H tham gia liªn kÕt ba t©m n»m ®èi xøng nhau qua trôc B - B. Hai nhãm BH3 h×nh thµnh hai tø diÖn lÖch cã c¹nh chung.

b) V× diboran kh«ng ph¶i lµ mét muèi nªn ph¶n øng thñy ph©n diboran kh«ng theo c¬ chÕ thñy ph©n muèi:

B2H6 + 6H2O → 2H3BO3 + 6H2

H

H

H

H

H

H

B B970

1,34A o

1,2 Ao 1190

H×nh 2: CÊu t¹o tø diÖn lÖch cña hai nhãm BH4 trong ph©n tö B2H6

379.b) V× dÔ t¹o ra m¹ch cao ph©n tö. 380.b) Axit octoboric lµ chÊt tinh thÓ cã m¹ng líp, çc ph©n tö H3BO3 trong

mçi líp liªn kÕt víi nhau b»ng lùc liªn kÕt hidro, cßn çc líp nèi víi nhau b»ng lùc Van der Waals. V× vËy chóng ë tr¹ng th¸i r¾n lµ nh÷ng vÈy nhên.

Axit H3BO3 kh«ng ph©n li proton nh− axit kh¸c, mµ do nguyªn tö B cßn cã mét obitan tù do cã kh¶ n¨ng nhËn mét cÆp electron v× vËy khi t−¬ng t¸c víi H2O, nã kÕt hîp víi nhãm OH- vµ gi¶i phãng proton cña n−íc:

H3BO3 + H2O ⇌ [B(OH)4]- + H+ K= 10-9

381.b) V× ion Al3+ cã n¨ng l−îng hidrat hãa rÊt lín nªn Al dÔ dµng chuyÓn

thµnh d¹ng ion Al3+.

H

B

H

H

H H

H

B



27/05/2010 109

382.a) Khi ®un nãng bét nh«m víi S t¹o ra Al2S3. ChÊt nµy chØ ë tr¹ng th¸i r¾n, kh«ng cã trong dung dÞch v× dÔ bÞ thñy ph©n t¹o ra:

Al2S3+ H2O → Al(OH)3 + H2S Al4C3 ®−îc t¹o ra khi cho bét nh«m kim lo¹i t¸c dông víi cacbon trong khÝ

quyÓn hidro. Lµ chÊt bét mµu vµng khi t¸c dông víi H2O t¹o ra CH4. Khi cho phÌn nh«m t¸c dông víi N2 hoÆc NH3 ë 13000K - 15000K t¹o ra

AlN. BÞ ph©n hñy trong n−íc nãng vµ nguéi, axit, kiÒm. Tæng hîp tõ c¸c nguyªn tö Al vµ P t¹o ra AlP. Nh«m kh«ng t¹o ra hîp chÊt víi silic. Nh«m t¸c dông víi Clo vµ Brom ë nhiÖt ®é th−êng, víi Iot khi ®un nãng vµ

cã H2O lµm xóc t¸c. 383.a) 2Al + Na2CO3 + 7H2O → 2Na[Al(OH)4] + CO2 ↑ + 3H2 ↑ Nh«m còng nh− c¸c kim lo¹i ho¹t ®éng ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o ra hçn hèng.

Hçn hèng nh«m t−¬ng t¸c víi H2O t¹o ra H2vµ Al(OH)3. b) 2Al + Cr2O7

2- + 14H+ → 2Al3+ + 2Cr3+ + 7H2O 5Al +3MnO4

- + 24H+ → 5Al3+ + 3Mn2+ + 2H2O 387. Corundum lµ Al2O3 ë d¹ng tinh thÓ cã trong tù nhiªn. RÊt tr¬, kh«ng

tan trong n−íc, trong axit, trong kiÒm. Tan ®−îc trong NaOH nãng ch¶y; víi Na2CO3, K2S2O7 ë nhiÖt ®é cao (10000C).

Al2O3 + NaOH (nc) → NaAlO2 + H2O Al2O3 + Na2CO3 → 2NaAlO2 + CO2 Al2O3 + 3K2S2O7 → Al2(SO4)3 + 3K2SO4 Alumogen lµ d¹ng thï h×nh γ cña Al2O3 ®−îc ®iÒu chÕ khi khö n−íc cña

Al(OH)3.nH2O ë 5500C; dïng lµm chÊt hÊp thô bÒ mÆt nh− silicagen. 388.a) Dùa vµo c©n b»ng thñy ph©n cña Al3+ ®Ó gi¶i thÝch. T¹o ra khÝ NH3

vµ kÕt tña Al(OH)3. b) Ion axetat liªn kÕt víi ion H+ ®−îc t¹o ra do qu¸ tr×nh thñy ph©n Al3+ lµm

t¨ng c−êng qu¸ tr×nh thñy ph©n, kÕt qu¶ t¹o ra Al(OH)3 vµ CH3COOH. 2Al3+ + 6CH3COO- + 6H2O → 2Al(OH)3 + 6CH3COOH

c) Al3+ + H2O ⇌ Al(OH)2+ + H+

CO32- + H2O ⇌ HCO3

- + OH-

H+ + OH- ⇌ H2O Do c©n b»ng t¹o H2O nªn ®· lµm t¨ng c−êng qu¸ tr×nh thñy ph©n Al3+ t¹o ra

Al(OH)3 vµ t¨ng c−êng qu¸ tr×nh thñy ph©n CO32- t¹o ra CO2 muèi cacbonat Al3+

kh«ng ®−îc t¹o ra trong ®iÒu kiÖn ®ã v× Al(OH)3 cã ®é tan bÐ h¬n. 389. PhÌn lµ lo¹i muèi kÐp cã c«ng thøc chung lµ M2

ISO4.M2II(SO4)3.24H2O,

trong ®ã: MI: kim lo¹i hãa trÞ I nh− Na, K, Rb, Cs, NH4, Tl MII: kim lo¹i hãa trÞ III nh− Al, Cr, Fe, Ga, In, Tl, Co.



27/05/2010 110

390.a) ë tr¹ng th¸i h¬i vµ trong mét sè dung m«i h÷u c¬, çc nh«m halogenua AlCl3, AlBr3, AlI3 ë d¹ng ph©n tö dime Al2X6 cã cÊu h×nh kh«ng gian nh− diboran, nh−ng lµ cÊu t¹o tø diÖn ®Òu, kÐp víi mét c¹nh chung. Liªn kÕt cÇu nèi gi÷a Cl vµ 2 nguyªn tö nh«m Al - Cl - Al kh«ng ph¶i lµ liªn kÕt 3 t©m nh− trong diboran; trong ®ã cã liªn kÕt céng hãa trÞ do sù ghÐp chung electron cña nguyªn tö Clo vµ nguyªn tö nh«m; liªn kÕt cßn l¹i lµ liªn kÕt "cho - nhËn" trong ®ã nguyªn tö Clo lµ chÊt "cho", nh«m lµ chÊt "nhËn".

AlCl3 khan bèc khãi m¹nh trong kh«ng khÝ Èm gi¶i phãng hidro clorua: AlCl3 + 3H2O → Al(OH)3 + 3HCl ↑ HCl t¸c dông víi NH3 t¹o ra khãi NH4Cl. c) AlCl3 ë tr¹ng th¸i r¾n cã cÊu t¹o ion, cßn ë tr¹ng th¸i nãng ch¶y cã phÇn

chuyÓn sang d¹ng hîp chÊt ph©n tö. 391. Gali t¸c dông víi axit t−¬ng tù Al. Tali tan trong HNO3 ®Æc nãng t¹o ra

hîp chÊt Tl3+, HNO3 lo·ng oxi hãa tali ®Õn tr¹ng th¸i hãa trÞ I. Tali t¸c dông víi HCl t¹o ra TlCl.

Ga tan trong dung dÞch kiÒm t−¬ng tù nh«m: 2Ga + 2NaOH +6H2O → 2Na[Ga(OH)4] + 3H2 Cßn In vµ Tl kh«ng ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm. 392. ë Ga(OH)3 chøc baz¬ vµ chøc axit thÓ hiÖn víi møc ®é gÇn nh− nhau;

ë In(OH)3 tÝnh baz¬ tréi h¬n tÝnh axit; cßn ë Tl(OH)3 thÓ hiÖn chøc axit rÊt yÕu. 393. Muèi kim lo¹i yÕu h¬n dÔ bÞ thñy ph©n h¬n. Cïng mét kim lo¹i, ion

kim lo¹i víi møc oxi hãa cao h¬n dÔ bÞ thñy ph©n h¬n. 394.a) V× b¸n kÝnh cña ion Tl+ t−¬ng tù b¸n kÝnh çc ion kim lo¹i kiÒm

(Tl

r + =1,44Ǻ; K

r + =1,33Ǻ) nªn dÔ kÕt tinh t¹o phÌn.

b) TÝnh chÊt khö lµ chñ yÕu. Çc hîp chÊt Ga(I), In(I) ®Òu lµ chÊt khö m¹nh. Tl(I) cã tÝnh khö kÐm h¬n, chØ chuyÓn thµnh Tl(III) khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh. Nh− vËy hîp chÊt Tl3+ Ýt bÒn h¬n, cßn hîp chÊt Tl céng l¹i bÒn h¬n.

§13.Gecmani - thiÕc - ch× 395.b) V× tæng n¨ng l−îng ion hãa kh¸ cao nªn kh«ng thÓ h×nh thµnh çc

ion 4+ vµ ¸i lùc electron cña çc nguyªn tö ®ã kh«ng ®ñ ®Ó t¹o ra çc ion 4-. B¶n chÊt liªn kÕt trong çc hîp chÊt lµ céng hãa trÞ.

Al

Cl

Al

Cl Cl Cl

Cl Cl



27/05/2010 111

396.a) Còng nh− çc nguyªn tè kh¸c thuéc hä p, trong ph©n nhãm Ge khi sè thø tù nguyªn tö t¨ng lªn, th× çc obitan d vµ f cã ¶nh h−ëng lín ®Õn viÖc h×nh thµnh liªn kÕt hãa häc. Nãi çch kh¸c, khi chuyÓn tõ Ge ®Õn Pb tÝnh tr¬ cña çc electron ns2 t¨ng lªn, vai trß tham gia vµo viÖc h×nh thµnh liªn kÕt cña çc electron ns2 gi¶m xuèng, v× vËy trong d·y ®ã khuynh h−íng cho møc oxi hãa +4 gi¶m xuèng, vµ khuynh h−íng t¹o ra møc oxi hãa +2 t¨ng lªn.

VÝdô: PbO2 lµ chÊt oxi hãa m¹nh, nh−ng tÝnh oxi hãa cña GeO2, SnO2 lµ kh«ng ®Æc tr−ng; GeCl2, SnCl2 lµ chÊt kh− m¹nh, GeCl2 ph¶n øng ngay tøc kh¾c víi Clo, SnCl2 ph¶n øng nhanh ë nhiÖt ®é th−êng, nh−ng PbCl2 kh«ng ph¶n øng víi Clo ë nhiÖt ®é ®ã.

397.a) Kim c−¬ng vµ silic cã cÊu tróc tinh thÓ t−¬ng tù nhau, mçi nguyªn tö

liªn kÕt c«ng hãa trÞ víi 4 nguyªn tö kh¸c bao quanh, kiÓu tø diÖn ®Òu, v× vËy chóng ®Òu lµ nh÷ng chÊt khã nãng ch¶y; tuy nhiªn kho¶ng çch C- C trong kim c−¬ng lµ 1,545 Ǻ , cßn Si - Si lµ 2,34 Ǻ ®ång thêi liªn kÕt C- C cã ®é bÒn lín h¬n nhiÒu so víi liªn kÕt Si - Si.

b) Tõ Si ®Õn Pb, kiÓu liªn kÕt hãa häc biÕn ®æi tõ céng hãa trÞ ®Õn liªn kÕt kim lo¹i, do ®ã Tnc

gi¶m. 398.a) Tinh thÓ Ge cã cÊu tróc kiÓu kim c−¬ng nªn cøng; Sn, Pb cã kiÓu

liªn kÕt kim lo¹i trong tinh thÓ nªn mÒm. b) So s¸nh b¸n kÝnh nguyªn tö vµ cÊu tróc cña tÕ bµo nguyªn tè tinh thÓ Si,

Ge vµ Pb sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn Si vµ Ge hßa tan kh«ng h¹n chÕ vµo nhau, çc nguyªn tö cã thÓ thay thÕ cho nhau trong m¹ng l−íi tinh thÓ.

399.a) Gecmani kh«ng tan trong HCl vµ H2SO4 lo·ng nh−ng tan trong

H2SO4 ®Æc vµ HNO3 t¹o ra axit gecmanic H2GeO3 (xGeO2.yH2O). VÝ dô: Ge + 4HNO3 → H2GeO3.H2O + 4NO2 ThiÕc tan ®−îc trong HCl vµ H2SO4 lo·ng. Trong HNO3 lo·ng t¹o ra

Sn(NO3)2, nh−ng trong HNO3 ®Æc t¹o ra axit stanic: Sn + 4H2SO4 (®Æc) → Sn(SO4)2 + 2SO2 + 4H2O 3Sn + 8HNO3 (lo·ng) → 3Sn(NO3)2 + 4NO + 4H2O Sn + 4HNO3 (®Æc) → H2SnO3.H2O + 4NO2 + 2H2O (xSnO2.yH2O) b) V× cã ph¶n øng t¹o ra chÊt tan: PbCl2 + 2HCl → H2PbCl4 PbSO4 + H2SO4 → Pb(HSO4)2 400.a) §é bÒn cña AH4 gi¶m xuèng tõ C ®Õn Pb do khuynh h−íng lai hãa

sp3 cña A gi¶m dÇn tõ Si ®Õn Pb. 401. Trong ph©n tö CO2 cã liªn kÕt π(p - p) lµ mét trong nh÷ng liªn kÕt bÒn.

Ph©n tö CO2 t−¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc Van der Waals lµ lùc kh¸ yÕu; cßn silic kh«ng t¹o ra liªn kÕt kÐp nh− trong ph©n tö CO2; SiO2 cã cÊu t¹o 3 chiÒu trong ®ã silic vµ oxi cã sè ph©n tö lµ 4 vµ 2 t−¬ng øng. N¨ng l−îng liªn kÕt Si - O kh¸ lín vµ do ®ã tinh thÓ rÊt bÒn cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao (Xem thªm bµi 260).



27/05/2010 112

Ch× dioxit dÔ bÞ nhiÖt ph©n khi ®un nãng mÊt dÇn oxi biÕn thµnh çc oxit thÊp h¬n:

PbO2 → − Co320290 Pb2O3 → − C0420290 Pb3O4 → − C0550530 PbO (n©u ®en) (Vµng ®á) (®á n©u) (vµng) Sù ph©n hñy ®ã cã thÓ gi¶i thÝch mét çch th« s¬ lµ do ®Æc tÝnh oxi hãa

m¹nh cña cation Pb4+ ®èi víi anion O2-, mÆc dï liªn kÕt trong ph©n tö cã ®Æc tÝnh céng hãa trÞ. Tuy vËy çch gi¶i thÝch ®ã còng chøng minh ®−îc khuynh h−íng tæng qu¸t chuyÓn vÒ tr¹ng th¸i hãa trÞ II t¨ng lªn tõ Ge ®Õn Pb.

402. Tõ SiO2 ®Õn PbO2 tÝnh bÒn gi¶m; PbO2 dÔ bÞ ph©n hñy t¹o ra PbO bÒn. 403. Tõ Ge(OH)2 ®Õn Pb(OH)2 tÝnh baz¬ t¨ng, tÝnh axit gi¶m. Tõ X(OH)2

®Õn X(OH)4 tÝnh baz¬ gi¶m. 405. So s¸nh nhiÖt t¹o thµnh çc oxit trªn vµ nhiÖt t¹o thµnh cña n−íc. 406.1) SnCl2 chuyÓn thµnh Sn(OH)2vµ sau ®ã cho mÊt n−íc Na2SnO2 + 2H2O → 2NaOH + Sn(OH)2 Sn(OH)2 → SnO + H2O 3)PbO2 + SO2 → PbSO4 407. Khi tan trong dung dÞch kiÒm: PbO2 + 2KOH + 2H2O → K2[Pb(OH)6] Vµ trong kiÒm nãng ch¶y: 4NaOH + PbO2 → Na4PbO4 + 2H2O natri octoplombat 408.a) Cho Pb3O4 t¸c dông víi dung dÞch lo·ng cña H2SO4 hoÆc HNO3 t¹o

nªn PbO2 vµ muèi Pb2+: Pb3O4 + 4HNO3 → 2Pb(NO3)2 + PbO2 +2H2O

ch× octoplombat 410.a) SnCl2 dÔ bÞ thñy ph©n t¹o ra kÕt tña tr¾ng:

SnCl2 + H2O ⇌ Sn(OH)Cl ↓ + HCl b) So s¸nh thÕ tiªu chuÈn E0 Sn2+/Sn vµ E0 Sn4+/Sn. c) SnCl2 lµ chÊt khö m¹nh, cã thÓ khö Hg2+ thµnh Hg; Fe3+ thµnh Fe2+. 411.a) V× cã t¹o ra çc phøc chÊt tan: PbI2 + 2KI → K2[PbI4] b) SnCl4 t¹o ra tinh thÓ ph©n tö, cßn tinh thÓ SnCl2 ë d¹ng polime trong ®ã

cã çc nhãm: Cl

Sn Sn

Cl



27/05/2010 113

412. Khi cho axit t¸c dông vµo PbCO3 sÏ cã çc qu¸ tr×nh sau:

PbCO3 ⇌ Pb2+ + CO32-

CO32- + H+ ⇌ HCO3

-

HCO3- + H+ ⇌ H2CO3

H2CO3 ⇌ H2O + CO2 nhê ®ã x¶y ra qu¸ tr×nh tan cña PbCO3. Tr¸i l¹i PbCrO4 lµ muèi cña axit

m¹nh, nªn c©n b»ng tan:

PbCrO4 ⇌ Pb2+ + CrO42-

kh«ng chuyÓn dÞch. 413. 1) SnCl4 + 2Zn → 2ZnCl2 + Sn 2) 2SnCl2 + O2 → SnO2 + SnCl4 3) PbO2 + 4HCl → PbCl2 + Cl2 + 2H2O 4) 2KI + Pb3O + 4H2SO4→3PbSO4 + I2 + K2SO4 + 4H2O 5) 2MnSO4 + 5Pb3O4 + 26HNO3 → 2HMnO4 + + 13Pb(NO3)2

+ 2PbSO4 + 12H2O 6) Sn +H2SeO4 (lo·ng) → SnSeO4 + H2 ↑ 7) Pb + 2H2SO4 (®Æc) → PbSeO4 + SeO2 + 2H2O 415.a) So s¸nh tÝnh sè tan cña SnS vµ PbS. b) SnS cã kh¶ n¨ng bÞ amoni polisunfua oxi hãa ®Õn disunfua, sau ®ã

disunfua tan trong amonisunfua t¹o ra amoni tiostanat tan. PbS kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã.

SnS + (NH4)2S2 → SnS2 + (NH4)2S SnS2 + (NH4)2S → (NH4)2SnS3 416.a) SnCl2 + H2S → SnS + 2HCl SnS + (NH4)2S2 → (NH4)2SnS3 SnS3

2- + 2H+ → SnS2 +H2S b) "Vµng gi¶" lµ SnS2 tan ®−îc trong kiÒm vµ trong axit: SnS2 + 16HNO3 (®Æc) → H2SnO3 + 2H2SO4 + 16NO2 + 5H2O SnS2 + 6KOH → 2K2SnS2 + K2[Sn(OH)6] (kali tiostanit) b) PbS vµ SnS kh«ng tan trong nh÷ng dung dÞch axit lo·ng, tan trong dung

dÞch HNO3 vµ HCl ®Ëm ®Æc

§14. §ång - B¹c - Vµng 417.a) Cu, Ag, Au lµ h÷ng nguyªn tè thuéc hä d gÇn cuèi cïng trong çc

chu k× t−¬ng øng. D¸ng lÏ cÊu tróc electron hai líp ngoµi cïng cña çc nguyªn tè nµy ph¶i lµ (n - 1)d9ns2 (n øng víi sè thø tù cña chu kú). Tuy nhiªn ë líp (n - 1)d ®· gÇn hoµn thµnh, nªn viÖc chuyÓn 1 electron ë líp ns2 sang líp (n - 1)d sÏ thuËn lîi



27/05/2010 114

h¬n vÒ mÆt n¨ng l−îng. V× vËy, cÊu tróc çc líp electron ngoµi cïng cña 3 nguyªn tè Cu, Ag, Au sÏ lµ (n -1)d10ns1.

b) N¨ng l−îng ion hãa thø nhÊt (eV) vµ ¸i lùc electron (eV) nh− sau: Cu Ag Au N¨ng l−îng ion hãa X0 → X+(eV) 7,73 7,57 9,22 ¸i lùc electron (eV) 2,4 2,5 2,1

N¨ng l−îng ion hãa gi¶m tõ Cu ®Õn Ag vµ sau ®ã t¨ng lªn ®Õn Au. ¸i lùc electron t¨ng tõ Cu ®Õn Ag vµ sau ®ã gi¶m.

So víi çc kim lo¹i kiÒm th× n¨ng l−îng ion hãa cña Cu, Ag, Au cao h¬n; nh−ng ¸i lùc electron th× l¹i cao h¬n rÊt nhiÒu so víi kim lo¹i kiÒm vµ lín h¬n c¶ oxi, l−u huúnh vµ mét sè nguyªn tè kh«ng kim lo¹i kh¸c nh− N, P …

c) Do cã mét electron ns1 ë líp ngoµi cïng nªn cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh ph©n tö hai nguyªn tö nh− çc kim lo¹i kiÒm (Cu2, Ag2, Au2). Tuy nhiªn n¨ng l−îng ph©n li t−¬ng ®èi lín so víi ph©n tö cña kim lo¹i kiÒm trong cïng chu k×. Ph©n tö M2 cña çc kim lo¹i nµy bÒn h¬n çc kim lo¹i kiÒm lµ do cã hai liªn kÕt π

bæ xung ®−îc h×nh thµnh do c¬ chÕ "cho" g©y nªn (çc cÆp electron d tù do vµ çc obital cßn trèng).

418. Víi Cu vµ Ag th× mÆc dï ph©n líp d ®−îc ®iÒn ®Çy ®ñ nhê mét

electron s ë líp ngoµi cïng nhuyÓn vµo nh−ng cÊu tróc ch−a ph¶i ®· bÒn hoµn toµn, do ®ã nguyªn tö cã thÓ bÞ kÝch thÝch chuyÓn thµnh tr¹ng th¸i (n-1)d9s1p1, kÕt qu¶ t¹o ra ba electron kh«ng cÆp ®«i, vµ nh− vËy cã mét hoÆc hai electron d tham gia vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn kÕt hãa häc:

(n-1)d10 ns1 np0

(n-1)d9 ns1 np1

Do ®ã cÊc nguyªn tè ph©n nhãm ®ång øng víi çc mùc oxi hãa +1, +2, +3. Víi vµng th× tr¹ng th¸i oxi hãa +3 lµ ®Æc tr−ng, ë ®©y c¶ 2 electron d ®Òu tham gia vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn kÕt. Víi ®ång th× tr¹ng th¸i ®Æc tr−ng lµ +2; cßn víi b¹c lµ +1. TÝnh bÒn cña trang th¸i +1 ë b¹c lµ do cÊu h×nh 4d10 cã tÝnh bÒn t−¬ng ®èi lín, v× r»ng cÊu h×nh ®ã ®· ®−îc h×nh thµnh tõ nguyªn tè ®øng tr−íc b¹c lµ paladi (Pd): 4d105s0.

Còng tõ cÊu tróc ®ã chóng ta hiÓu ®−îc t¹i sao n¨ng l−îng ion hãa cña Ag l¹i bÐ h¬n cña Cu.

419.a) b¸n kÝnh nguyªn tö cña nguyªn tè nhãm ®ång bÐ h¬n nhiÒu so víi

çc kim lo¹i kiÒm, do ®ã líp 18 e ë s¸t líp ngoµi cïng, v× vËy çc nguyªn tè nµy cã thÕ ion hãa cao h¬n çc kim lo¹i kiÒm; ®iÒu ®ã ®· gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ sù kh¸c nhau vÒ tÝnh ch©t cña çc kim lo¹i nhãm ®ång so víi çc kim lo¹i kiÒm.

422.a) Ag vµ Au kh«ng bÞ Oxi oxi hãa v× s¶n phÈm ph¶n øng kh«ng bÒn; ë

®iÒu kiÖn th−êng çc oxi ®ã kh«ng ®−îc t¹o ra, cßn ë nhiÖt ®é cao th× bÞ ph©n hñy.



27/05/2010 115

b) Oxi nguyªn tö cã ho¹t tÝnh hãa häc lín h¬n oxi ph©n tö, cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi b¹c ë ngay nhiÖt ®é th−êng, t¹o ra trªn bÒ mÆt mét líp oxi Ag2O hoÆc AgO.

423.a) MÆc dï hîp chÊt Cu (II) bÒn h¬n hîp chÊt Cu(I), ch¼ng h¹n qu¸ tr×nh

ph©n hñy CuF2 vµ CuCl2 thµnh CuF vµ CuCl vµ halogen ë nhiÖt ®é cao, nh−ng do tÝnh khö m¹nh cña ion I- nªn CuI2 bÞ ph©n hñy ngay ë ®iÒu kiÖn th−êng do ®ã cã ph¶n øng:

2CuSO4 + 4KI → 2CuI + I2 + 2K2SO4

b) Qu¸ tr×nh kÕt hîp nguyªn tö halogen vµo ph©n tö CuX (X lµ halogen ) chØ cã thÓ x¶y ra sau khi kÝch thÝch nguyªn tö ®ång 3d104s1 → 3d94s1p1. Víi Iot cã ¸i lùc electron bÐ h¬n vµ b¸n kÝnh lín h¬n so víi c¸c halogen cßn l¹i, do ®ã khi t¹o thµnh liªn kÕt Cu - I n¨ng l−îng ®−îc gi¶i phãng ra bÐ h¬n so víi sù t¹o thµnh liªn kÕt t−¬ng tù víi nguyªn tö halogen kh¸c, n¨ng l−îng ®ã kh«ng ®ñ ®Ó g©y ra tr¹ng th¸i kÝch thÝch trªn.

425. So s¸nh tÝch sè tan cña Cu(OH)2, CuS vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña ion

phøc [Cu(NH3)4]2+ ®Ó tr¶ lêi:

(TÝch sè tan cña Cu(OH)2 : = 5.10-20; cña CuS: = 6,3.10-36; h»ng sè kh«ng bÒn cña phøc [Cu(NH3)4]

2+ øng víi qu¸ tr×nh:

[Cu(NH3)4]2+ ⇌ Cu2+ + 4NH3 lµ K = 9,33.10-13 ).

427. So s¸nh h»ng sè kh«ng bÒn cña ion phøc:[Cu(NH3)4]2+ ⇌ Cu2+ + 4NH3

K = 9,33.10-13 vµ tÝch sè tan cña CuCN lµ 3,2.10-20. Kali xianua lµ chÊt khö m¹nh, cã thÓ khö ®−îc Cu2+ thµnh CuCN vµ (CN)2.

428.a) BiÕt r»ng khi nhóng mét thµnh kim lo¹i vµo n−íc th× trªn bÒ mÆt

thµnh kim lo¹i ®ã cã mét l−îng ion kim lo¹i nµo ®ã t−¬ng øng víi vÞ trÝ kim lo¹i trong d·y thø tù ®iÖn thÕ.

C©n b»ng Cu + H+ ⇌ Cu+ + H sÏ chuyÓn dÞch vÒ bªn ph¶i khi cã l−îng d− ion CN- t¹o ra ion phøc [Cu(CN)2]

- , nång ®é ion Cu+ n»m trong c©n b»ng víi kim lo¹i sÏ lín h¬n so víi c©n b»ng ®iÖn li cña ion phøc [Cu(CN)2]

- , do ®ã Cu cã thÓ tan ®−îc trong dung dÞch KCN theo ph¶n øng:

2Cu + 4KCN + 2H2O → 2K[Cu(CN)2] + 2KOH + H2 Víi Ag vµ Au ®øng bªn ph¶i Cu trong d·y thø tù ®iÖn thÕ nªn nång ®é ion

kim lo¹i Ag+ vµ Au+ chuyÓn tõ kim lo¹i vµo dung dÞch bÐ h¬n so víi c©n b»ng ®iÖn li cña c¸c ion phøc [Ag(CN)2]

- vµ [Au(Cn)2]- , do ®ã kh«ng cã kh¶ n¨ng tan trong

dung dÞch KCN. b) Tuy nhiªn khi cã mÆt chÊt oxi hãa, ch¼ng h¹n oxi cña kh«ng khÝ, th× c©n

b»ng M + H+ ⇌ M+ + H sÏ chuyÓn dÞch sang ph¶i do qu¸ tr×nh oxi hãa hidro, v× vËy Ag vµ Au tan trong KCN khi cã mÆt chÊt oxi hãa:

4Ag + 8KCN + 2H2O + O2 → 4K[Ag(CN)2] + 4KOH Víi Au còng cã ph¶n øng t−¬ng tù.



27/05/2010 116

429.a) So s¸nh tÝch sè tan cña HgI (8,3.10-17) vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña [Ag(NH3)2]

+ (5,89.10-8) vµ cña [Ag(CN)2]- (1,0.10-21).

b) §é tan gi¶m do tÝch sè tan tõ AgCl ®Õn AgI gi¶m. 430. Cã çc qu¸ tr×nh:

[Ag(NH3)2]+ ⇌ Ag+ + 2NH3

HNO3 → H+ + NO3-

NH3 + H+ ⇌ NH4+

Trong dung dÞch cã ion Cl- do sù ®iÖn li cÇu ngo¹i: [Ag(NH3)2]Cl → [Ag(NH3)2]

- + Cl- Nhê qu¸ tr×nh t¹o ra ion NH4

+ , nªn ®· lµm t¨ng qu¸ tr×nh ®iÖn li ion phøc, vµ nång ®é ion Ag+ sÏ ®ñ ®Ó ®¹t ®Õn tÝch sè tan:

Ag+ + Cl- ⇌ AgCl ↓ 431.a) So s¸nh tÝch sè tan cña AgCl vµ AgI. b) So s¸nh tÝch sè tan cña AgCrO4 vµ AgCl. 433.a) SO2 sÏ khö CuBr2 t¹o ra CuBr (TÝch sè tan cña CuBr lµ 5,3.10-9) theo

ph−¬ng tr×nh: 2CuBr2 + SO2 + 2H2O → H2SO4 + 2HBr +CuBr ↓ b) Tõ CuSO4 chuyÓn thµnh CuBr2, ch¼ng h¹n theo ph¶n øng: CuSO4 + BaBr2 → BaSO4 ↓ + CuBr2 Sau ®ã cho khÝ SO2 ®i qua dung dÞch n−íc läc cã chøa CuBr2, ph¶n øng x¶y

ra nh− trªn. 434.a) Çc halogenua MX kh«ng tan trong n−íc vµ axit nh−ng tan trong

dung dÞch ®Ëm ®Æc cña çc axit halogen hidric hay çc dung dÞch halogenua t¹o ra çc phøc chÊt tan:

AgI + KI → K[AgI2] b) V× cã kh¶ n¨ng t¹o ra phøc chÊt tan cã h»ng sè kh«ng bÒn bÐ: AgBr + 2Na2S2O3 → Na3[Ag(S2O3)2] + NaBr H»ng sè kh«ng bÒn cña phøc [Ag(S2O3)2]

3- lµ 3,5.10-14. c) T¹o ra kÕt tña Ag2S. (TÝch sè tan cña Ag2S lµ 6,3.10-50). 435. Au(OH)3 tan trong NaOH , HNO3 vµ HCl t¹o ra çc phøc chÊt: Au(OH)3 + NaOH → Na[Au(OH)4] Au(OH)3 + 4HNO3 → H[Au(NO3)4] + 3H2O Au(OH)3 + 4HCl → H[AuCl4] + 3H2O

§15. KÏm - cadimi - thñy ng©n 436.a) Cã líp (n - 1)d hoµn toµn bÒn v÷ng víi 10 electron. b) Çc kim lo¹i Zn, Cd, Hg cã b¸n kÝnh bÐ h¬n çc kim lo¹i kiÒm thæ cïng

chu k×, nªn khi h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch, n¨ng



27/05/2010 117

l−îng ®−îc gi¶i phãng ra lín h¬n so víi qu¸ tr×nh t−¬ng tù cña çc kim lo¹i kiÒm thæ, nªn çc ph©n tö Zn2, Cd2, Hg2 cã kh¶ n¨ng tån t¹i.

437.a) Do tÝnh bÒn ®Æc biÖt cña cÊu h×nh 6s2 nªn thÕ ion hãa cña thñy ng©n

rÊt cao v× vËy thÕ tiªu chuÈn cao. 438.a) ChØ cã kÏm t¸c dông víi dung dÞch kiÒm. KÏm vµ cadimi tan ®−îc

trong dung dÞch HCl vµ H2SO4 lo·ng, thñy ng©n kh«ng ph¶n øng. Çc kim lo¹i ®ã ®Òu ph¶n øng víi çc dung dÞch HNO3 ®Æc hoÆc lo·ng vµ ®Òu tan dÔ dµng. Riªng thñy ng©n khi ph¶n øng víi HNO3 ®Æc thu ®−îc Hg(NO3)2.

Hg + 4HNO3 → Hg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Vµ víi HNO3 lo·ng khi Hg d− sÏ thu ®−îc Hg2(NO3)2: 6Hg + 8HNO3 → 3Hg2(NO3)2 + 2NO + 4H2O 439.a) V× bÒ mÆt cã phñ mét líp oxit kh«ng tan trong n−íc nªn kÏm kh«ng

®Èy ®−îc H2 ra khái n−íc. b) Cho thªm CuSO4 vµo dung dÞch ®Ó t¹o ra cÆp pin Ganvani: Cu - Zn, khÝ

H2 sÏ tho¸t ra nhanh h¬n. 440.a) Trong m«i tr−êng kiÒm, tÝnh khö cña kim lo¹i kÏm thÓ hiÖn m¹nh

h¬n, v× khi cã mÆt ion OH- trªn bÒ mÆt cña kÏm sÏ mÊt líp b¶o vÖ (ThÕ ®iÖn cùc cña kÏm trong m«i tr−êng axit lµ - 0,76V, nh−ng trong m«i tr−êng kiÒm lµ - 1,22V).

b) Dung dÞch nãng ZnCl2 bÞ thñy ph©n t¹o ra m«i tr−êng axit, nªn cã kh¶ n¨ng lµm tan Zn kim lo¹i.

c) 1) Zn + 2NaOH + 2H2O → H2 ↑ + Na2[Zn(OH)4] 2) Zn + 4NH4OH → H2 + [Zn(NH3)4](OH)2 + 2H2O 3) Zn + 2NH4Cl + 2H2O → ZnCl2 + H2 + 2NH4OH 441.a) Nh÷ng kim lo¹i mµ nhiÖt t¹o thµnh cña oxit kim lo¹i ®ã ph¶i lín

h¬n nhiÖt t¹o thµnh cña CO2. b) Cã thÓ b»ng çch ®un nãng hçn hîp, HgO sÏ bÞ ph©n hñy: 2HgO → 2Hg + O2

Hßa tan oxit kÏm vµ cadimi cßn l¹i trong axit HCl. Cho khÝ H2S ®i qua dung dÞch, CdS sÏ kÕt tña, cßn l¹i muèi kÏm trong dung dÞch. Tõ dung dÞch muèi kÔm cho kÕt tña ë d¹ng hidroxit, nung kÕt tña t¹o ra ZnO. Tõ Hg chuyÓn thµnh HgO vµ tõ CdS t×m çch chuyÓn thµnh CdO (CdS kh«ng tan trong axit lo·ng).

443.a) Khi cho dung dÞch çc muèi kÏm vµ cadimi t¸c dông víi kiÒm m¹nh.

Çc hidroxit Zn(OH)2, Cd(OH)2 sÏ tho¸t ra d−íi d¹ng kÕt tña tr¾ng. Hg(OH)2 sÏ bÞ ph©n hñy ngay khi míi ®−îc t¹o thµnh:

Hg(NO3)2 + 2KOH → HgO + 2KNO3 + H2O do ®ã khi cho muèi thñy ng©n t¸c dông víi dung dÞch kiÒm m¹nh sÏ sinh ra

thñy ng©n oxit mµu vµng. HgO kh«ng tan trong kiÒm d−. Hidroxit Zn(OH)2 tan trong kiÒm d− cßn Cd(OH)2 khã tan.

b) TÝnh axit gi¶m Hg(OH)2 hÇu nh− kh«ng cã tÝnh axit.



27/05/2010 118

cã thÓ gi¶i thÝch do qu¸ tr×nh t¹o phøc:

M(OH)2 + OH- ⇌ [M(OH)3]-

M(OH)2 + 2OH- ⇌ [M(OH)4]2-

Ion Hg2+ cã b¸n kÝnh lín h¬n ion Zn2+ do ®ã kÕt hîp víi phèi tö OH- yÕu h¬n so víi ion Zn2+. V× thÕ, ion phøc [Hg(OH)4]

2- cã ®é bÒn bÐ h¬n so víi ion phøc [Zn(OH)4]

2- nªn trong thùc tÕ kh«ng t¹o ra trong dung dÞch ngay c¶ khi nång ®é ion OH- kh¸ lín.

444.a) Khi hßa tan Natri zincat trong n−íc x¶y ra çc qu¸ tr×nh sau:

Na2[Zn(OH)4] ⇌ 2Na+ + [Zn(OH)4]2-

[Zn(OH)4]2- ⇌ [Zn(OH)3]

- + OH-

[Zn(OH)3]- ⇌ Zn(OH)2 + OH-

c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch m¹nh vÒ bªn ph¶i do nång ®é ion OH- kh¸ bÐ. Çc ph©n tö H2O lµm nhiÖm vô thay thÕ çc phèi tö OH- trong cÇu néi cña phøc chÊt.

445. So s¸nh tÝch sè tan cña ZnCO3 vµ ZnS. 446. Cã thÓ lÊy muèi Pb(NO3)2 vµ ZnSO4. 447.a) Cã ph¶n øng trao ®æi t¹o ra HgCl2 lµ chÊt ®iÖn li kÐm. b) Hg cã ®é ®iÖn ©m t−¬ng ®èi lín nªn liªn kÕt trong çc hîp chÊt ®ã cã

b¶n chÊt céng hãa trÞ ë møc ®é kh¸ lín. 448.a) Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra kh¶ n¨ng t¹o phøc lµ do b¸n

kÝnh bÐ cña çc kim lo¹i ph©n nhãm kÏm, nhê vËy çc phèi tö cã kh¶ n¨ng liªn kÕt bÒn víi çc ion kim lo¹i ®ã.

b) Thñy ng©n t¸c dông víi Iod ngay ë nhiÖt ®é th−êng. Víi dung dÞch I2 + KI t¹o ra ion phøc [HgI4]

2-: Hg + I2 + 2KI → K2[HgI4]

§16. Crom - Mangan - S¾t 450.a) Líp (n - 1)d ch−a hoµn chØnh; b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng tõ Crom ®Õn

Molibden, nh−ng gÇn nh− kh«ng ®æi khi chuyÓn tõ Molibden ®Õn vonfram do cã hiÖn t−¬ng co lantanit. ThÕ ion hãa t¨ng v× çc líp vá electron cña nguyªn tö bÞ co l¹i ®Æc biÖt m¹nh khi chuyÓn tõ Mo ®Õn W.

V× nh÷ng lÝ do ®ã nªn Mo vµ W cã tÝnh chÊt hãa häc gièng nhau h¬n so víi crom.

451.b) So s¸nh thÕ ®iÖn cùc chuÈn: E0Cr2+/Cr vµ E0Cr3+/Cr 452.a) Cã tÝnh khö m¹nh, ngay trong dung dÞch khi kh«ng cã chÊt oxi hãa

còng bÞ n−íc ph©n hñy dÇn: 2CrCl2 + 2H2O → 2Cr(OH)Cl2 + H2



27/05/2010 119

b) Tr¸nh hiÖn t−îng oxi cña kh«ng khÝ oxi hãa CrCl2. 453.a) ChØ thÓ hiÖn tÝnh baz¬: tan trong axit. b) 4CrCl2 + 2H2O + O2 → 4Cr(OH)Cl2 c) Trong m«i tr−êng axit, oxi cña kh«ng khÝ oxi hãa CrCl2: 4[Cr(H2O)6]

2+ + O2 + 4H+ → 4[Cr(H2O)6]3+ + 2H2O

454. ë møc oxi hãa cao, cÊu h×nh electron cña S6+ vµ Cr6+ t−¬ng tù nhau, do

®ã hîp chÊt cã chøa S6+ vµ Cr6+ cã tÝnh chÊt t−¬ng tù nhau. 456.a) (NH4)2Cr2O7 →

0t Cr2O3 + N2 + 4H2O Hßa tan hçn hîp trong n−íc thu ®−îc Cr2O3. b) Cr2O3 + 3K2S2O7 → Cr2(SO4)3 + 3K2SO4 Cr2O3 + 2KOH → 2KCrO2 + H2O chøng minh tÝnh l−ìng tÝnh cña Cr2O3 tinh thÓ. 457.b) Cã thÓ b»ng çch sau: cho hçn hîp KCrO2 vµ KAlO2 thñy ph©n

trong m«i tr−êng axit, sau ®ã cho axit d− chuyÓn thµnh muèi Cr3+ vµ Al3+. Cho thªm chÊt oxi hãa, ch¼ng h¹n HClO oxi hãa Cr3+ thµnh Cr2O7

2-. Cho thªm kiÒm sÏ cã Al(OH)3 xuÊt hiÖn. Dung dÞch cßn l¹i cã chøa hçn hîp CrO4

2- vµ Cr2O72-, tõ

dung dÞch nµy chuyÓn thµnh muèi Cr3+ sau ®ã t¹o ra Cr(OH)3. 458. Mµu s¾c cña dung dÞch thay ®æi theo sè l−îng phèi tö H2O trong cÇu

néi. VÝ dô: [Cr(H2O)6]Cl3: xanh tÝm [Cr(H2O)5Cl]Cl2: xanh s¸ng [Cr(H2O)4Cl2]Cl: xanh tèi Sè phèi tö ®ã phô thuéc vµo çc yÕu tè nhiÖt ®é, nång ®é, pH cña dung dÞch

lµm cho thµnh phÇn cña phøc thay ®æi. 460.b) §iÒu chÕ hçn hîp sunfocromic b»ng çch hßa tan 85 gam CrO3 tan

trong 120ml H2O + 500ml H2SO4 98%; hoÆc dung dÞch 5% (theo träng l−îng) K2Cr2O7 trong H2SO4 98%.

461. Cho CrO3 hßa tan trong dung dÞch lo·ng KOH t¹o ra K2CrO4, sau ®ã

axit hãa dung dÞch K2CrO4 t¹o ra K2Cr2O7. Cho dung dÞch K2Cr2O7 t¸c dông víi chÊt khö trong m«i tr−êng axit t¹o ra Cr2(SO4)3 sau ®ã chuyÓn thµnh Cr(OH)3, nhiÖt ph©n Cr(OH)3 t¹o ra Cr2O3.

462. 2CrO3 + 6Fe(OH)2 → Cr2O3 + 3Fe2O3 + 6H2O CrO3 + 3Fe(OH)2 + 3H2O → Cr(OH)3 + 3Fe(OH)3 463.a) Gi÷a CrO4

2- vµ Cr2O72- cã tån tai c©n b»ng sau ®©y trong dung dÞch:

2CrO42- + 2H+ ⇌ Cr2O7

2- + H2O



27/05/2010 120

Tõ ®ã ta thÊy ion Cr2O72- tån t¹i trong m«i tr−êng axit; ion CrO4

2- tån t¹i trong m«i tr−êng kiÒm.

b) Khi cho KOH vµo dung dÞch muèi Cr3+ t¹o ra kÕt tña keo, xanh x¸m, kÕt tña tan trong kiÒm d−.

Khi cho KOH vµo dung dÞch K2Cr2O7 c©n b»ng trªn sÏ chuyÓn sang tr¸i, dung dÞch sÏ chuyÓn tõ vµng da cam sang vµng.

464.b) Dïng chÊt oxi hãa ch¼ng h¹n CaOCl2 hoÆc HClO, oxi hãa muèi Cr3+

t¹o thµnh Cr2O72- sau ®ã chuyÓn thµnh CrO3. VÝ dô:

Cr2(SO4)3 + 3HClO + 4H2O → H2Cr2O7 + 3HCl + 3H2SO4 tõ K2Cr2O7 ®iÒu chÕ CrO3: K2Cr2O7 + H2SO4 (®Æc) → CrO3 + K2SO4 + H2O 465. Khi ®un nãng thÕ ®iÖn cùc sÏ thay ®æi. V× vËy khi cho HCl ®Æc t¸c

dông víi tinh thÓ K2Cr2O7 vµ ®un nãng sÏ cã khÝ Clo tho¸t ra, nÕu ngõng ®un ph¶n

øng sÏ dõng l¹i. Ph¶n øng nµy dïng ®Ó ®iÒu chÕ mét l−îng nhá khÝ Clo, khi ngõng ®un khÝ Clo sÏ kh«ng tho¸t ra n÷a.

K2Cr2O7 + 14HCl → 2KCl + 2CrCl3 + Cl2 + 7H2O 466.a) Dïng nh÷ng chÊt cã thÕ tiªu chuÈn lín h¬n thÕ tiªu chuÈn cña Cr2O7

-2/Cr3+. b) Tõ K2CrO4 chuyÓn thµnh K2CrO7, sau ®ã cho t¸c dông víi H2SO4 ®Æc t¹o

ra CrO3. Cho CrO3 tinh thÓ t¸c dông víi khÝ HCl t¹o ra cromylclorua. HoÆc cho H2SO4 ®Æc t¸c dông trùc tiÕp lªn K2CrO4 thu ®−îc CrO3, sau ®ã cho t¸c dông víi khÝ HCl:

CrO3 + 2HCl → CrO2Cl2 + H2O 467. Dùa vµ sù chuyÓn dÞch c©n b»ng:

Cr2O72- + H2O ⇌ 2H+ + 2CrO4

2- ®Ó gi¶i thÝch hiÖn t−îng, ®ång thêi so s¸nh tÝch sè tan cña Ag2Cr2O7;

Ag2CrO4; BaCrO4.

1) T¹o ra kÕt tña ®á n©u Ag2CrO4. 2) T¹o ra kªt tña vµng BaCrO4 3) T¹o ra kÕt tña BaSO4. Chó ý r»ng H2CrO4 lµ mét axit m¹nh (K1=2.10-1;

K2=3.10-7) nh−ng yÕu h¬n H2SO4, BaCrO4 cã tÝch sè tan lµ 1,2.10-10. V× vËy trong dung dÞch cã c©n b»ng:

BaCrO4 ↓ ⇌ Ba2+ + CrO42-

trong dung dÞch H2SO4, c©n b»ng trªn chuyÓn sang ph¶i do qu¸ tr×nh t¹o thµnh Cr2O7

2-, trong dung dÞch cã chøa ion Ba2+ sÏ h×nh thµnh kÕt tña BaSO4. 468.b) Cã thÓ b»ng c¸ch: Cr2O3 + 3K2S2O7 → Cr2(SO4)3 + 3K2SO4 tiÕp tôc oxi hãa Cr2(SO4)3 trong m«i tr−êng kiÒm khi cã mÆt ion NH4

+. 469. 1) Cr2O7

2- + 14H+ + 6Br- → 2Cr3+ + 3Br2 + 7H2O



27/05/2010 121

2) Ph¶i cã ®iÒu kiÖn 3) Kh«ng 4) Cr2O7

2- + 8H+ + 3H2S → 2Cr3+ + 3S + 7H2O 5) Cr2O7

2- + 14H+ + 3Hg22+ → 2Cr3+ + 6Hg2++ 7H2O

6) Cr2O72- + 14H+ + 3Cu → 2Cr3+ + 3Cu2+ + 7H2O

7) Kh«ng 470. 1) Cr2O7

2- + 6I- + 14H+ → 2Cr3+ + 3I2 +7 H2O 2) Cr2O7

2- + 8H+ + 3H2S → 2Cr3+ + S ↓ + 7H2O 3) 2CrO4

2- + 3H2S + 2H2O → 2Cr(OH)3 + 3S + 4OH- 4) Cr2O7

2- + 3SO2 + 2H+ → 2Cr3+ + 3SO42- + H2O

5) CrO42- + 3Fe2+ + 8H+ → Cr3+ + 3Fe3+ +4H2O

6) Cr3+ +3[Fe(CN)6]3- +8OH-→CrO4

2- +3[Fe(CN)6]4-+4H2O

471. 1) 2CrO3 + 3H2O2 + 3H2SO4 → Cr2(SO4)3 + 3O2 + 6H2O 2) 2CrBr3 + 3H2O2 + 10NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 8H2O

3) 2CrO3 + 6HI → 2Cr(OH)3 + 3I2 4) Cr2(SO4)3 + 3Br2 + 16NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 3Na2SO4 + 8H2O 5) Cr2O3 + 6K3[Fe(CN)6] + 10KOH → 2K2CrO4 + 6K4[Fe(CN)6] + 5H2O

6) Cr2(SO4)3 + 6KMnO4+16KOH→2K2CrO4 + 6K2MnO4 + 3K2SO4 + 8H2O 474.b) Ho¹t tÝnh hãa häc gi¶m tõ Mn ®Õn Re. c) Mn tan trong HCl vµ H2SO4 lo·ng. C¸c kim lo¹i Re vµ Tc ph¶n øng víi

c¸c axit HNO3 vµ H2SO4 ®Æc. VÝ dô: 3Tc + 7HNO3 → 3HTcO4 + 7NO + 2H2O 2Re + 7H2SO4 → 2HReO4 + 7SO2 + 6H2O 475.a) §iÖn ph©n dung dÞch MnSO4 t−¬ng tù nh− qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n dung

dÞch NiSO4 hoÆc CuSO4. b) Cã thÓ ®iÒu chÕ Mn b»ng ph−¬ng ph¸p nhiÖt kim hoÆc nhiÖt silic: 3Mn3O4 + 8Al → 9Mn + 4Al2O3 MnO2 + Si → Mn + SiO2 476.a) ChuyÓn MnO thµnh MnSO4 hoÆc MnCl2, sau ®ã cho dung dÞch muèi

Mn2+ t¸c dông víi kiÒm thu ®−îc kÕt tña Mn(OH)2 mÇu tr¾ng. b) Cã thÓ dïng ph¶n øng : 2Mn(OH)2 + O2 (kh«ng khÝ) + 2H2O → Mn(OH)4 477.

1) 3MnSO4 + 2KClO3 + 12KOH → 3K2MnO4 + 2KCl + 6H2O + 3K2SO4 2) 2MnSO4 + 5PbO2 + 6HNO3 → 2HMnO4 + 3Pb(NO3)2 + 2PbSO4 + 2H2O

3) MnSO4 + 2H2O2 + 4KOH → K2MnO4 + 4H2O + K2SO4 4) MnSO4 + 2Br2 + 8NaOH → Na2MnO4 + 4H2O + 4NaBr + Mn2SO4 5) MnSO4 + CaOCl2 + 2NaOH → MnO2 + Na2SO4 + CaCl2 + H2O



27/05/2010 122

479.a) VÝ dô ph¶n øng: 3MnO2 + KClO3 + 6KOH → 3K2MnO4 + KCl + 3H2O 2MnO2 + 3PbO2 + 6HNO3 → 2HMnO4 + 3Pb(NO3)2 + 2H2O 480.a) Cã thÓ cho MnO2 t¸c dông víi HCl ®Æc thu ®−îc MnCl2: MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O Nung hçn hîp MnO2 + KClO3 + KOH r¾n ph¶n øng t¹o ra K2MnO4 (Xem

bµi 479), hßa tan, läc dung dÞch n−íc läc cã K2MnO4. Axit hãa dung dÞch K2MnO4 thu ®−îc KMnO4. §un nãng dung dÞch ë 800C, sau ®ã lµm nguéi, tinh thÓ KMnO4 xuÊt hiÖn.

Muèn thu ®−îc Mn2O7, cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi tinh thÓ KMnO4: 2KMnO4 + H2SO4 → 2HMnO4 + K2SO4 2HMnO4 → Mn2O7 + H2O b) Nung hçn hîp Ba(OH)2 vµ MnO2 trong kh«ng khÝ: 2Ba(OH)2 + 2MnO2 + O2 → 2BaMnO4 + 2H2O 3BaMnO4 + 2H2O → Ba(MnO4)2 + MnO2 + 2Ba(OH)2 Ba(OH)2 + CO2 → BaCO3 + H2O läc vµ röa s¶n phÈm, Ba(MnO4)2 cßn l¹i trong dung dÞch. 481. Trong dung dÞch cã tån t¹i c©n b»ng sau:

3MnO42- + 2H2O ⇌ 2MnO4

- + MnO2 + 4OH- tõ c©n b»ng ®ã cã thÓ thÊy ®−îc ion MnO4

2- tån t¹i trong m«i tr−êng kiÒm; MnO4

- bÒn trong m«i tr−êng axit. 482.a) Cã thÓ b»ng c¸c ph¶n øng: K2MnO4 + 2H2S + 2H2SO4 → 2S + MnSO4 + K2SO4 + 4H2O 2K2MnO4 + Cl2 →2KMnO4 + 2KCl 4K2MnO4 + O2 + 2H2O → 4KMnO4 + 4KOH b) H2MnO4 kh«ng bÒn nhanh chãng bÞ ph©n hñy:

K2MnO4 + H2SO4 → H2MnO4 + K2SO4 2H2MnO4 → 2HMnO4 + MnO2 + 2H2O

485. 1) 2KMnO4 + 3MnCl2 + 2H2O → 5MnO2 + 2KCl + 4HCl 3) 2KMnO4 + 10KI + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 6K2SO4 + 5I2 + 8H2O 4) 2KMnO4 + 6KI + 4H2O → 2MnO2 + 3I2 + 8KOH 486. 1) 2MnCl2 + 4KClO + 8KOH → 2K2MnO4 + 8KCl + 4H2O víi ph−¬ng tr×nh d¹ng ion: 2Mn2+ + 4ClO- +8OH- → 2MnO4

2- + 4Cl- + 4H2O theo vÝ dô trªn, viÕt ph−¬ng tr×nh ph©n tö dùa vµo c¸c ph−¬ng tr×nh ion sau: 2) 2MnO4

- + 5NO2- + 6H+ → 2Mn2+ + 5NO3

- + 3H2O 3) 3MnO4

- + 5Fe + 24H+ → 3Mn2+ + 5Fe3+ + 12H2O



27/05/2010 123

4) 5Mn2+ + 2BrO3- + 4H2O → 5MnO2 + Br2 + 8H-

5) 2MnO4- + H2O2 + 2OH- → 2MnO4

2- + O2 + 2H2O 487. Dùa vµo thÕ tiªu chuÈn ®Ó gi¶i thÝch. 492.a) Ph©n tö ®−îc h×nh thµnh theo c¬ chÕ "cho - nhËn" nhê çc obital lai

hãa dsp3 cña nguyªn tö Fe.

3d 4s 4p

vµ çc cÆp electron cña 5 ph©n tö CO (xem bµi 262) b) Fe(CO)5 ®iÒu chÕ b»ng çch nung bét s¾t trong dßng khÝ CO ë 150 -

2000C víi ¸p suÊt kho¶ng 100at. Fe + 5CO → Fe(CO)5 494.a) Trong dung dÞch n−íc ion Fe2+ ë d¹ng ion phøc [Fe(H2O)6]

2+ cã ®é bÒn kÐm h¬n ion phøc [Fe(CN)6]

4-, nªn [Fe(H2O)6]2+ cã tÝnh khö m¹nh h¬n.

b) Xem bµi tËp 427. 495.b) 2K3[Fe(CN)6] + H2O2 +2KOH→2K4[Fe(CN)6] + O2 +2H2O c) 2K4[Fe(CN)6] + H2O2 + 2HCl → 2K3[Fe(CN)6] + 2KCl + 2H2O 497. 1) Fe2(SO4)3 + Na2SO3 + H2O → 2FeSO4 + Na2SO4 + H2SO4 2) 6FeSO4 + 2HNO3 + 3H2SO4 → 3Fe2(SO4)3 + 2NO + 4H2O 3) 3FeSO4 + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO + 3H2SO3 + 2H2O 5) 2FeCl3 + 3Na2CO3 + 3H2O → 2Fe(OH)3 + 6NaCl + 3CO2 499. 3) 6Fe2+ + BrO3

- + 6H+ → 6Fe3+ + Br- + 3H2O 4) 5[Fe(CN)6]

4- + MnO4- + 8H+ → 5[Fe(CN)6]

3- + 4H2O + Mn2+

5) 2[Fe(CN)6]4- + H2O2 + 2H+ → 2[Fe(CN)6]

3- + 2H2O 500. VÝ dô viÕt theo d¹ng sau: 2FeCl3 + H2S → S ↓ + 2FeCl2 + 2HCl

Bai-tập-hoa-học-vo-cơ-Nguyễn-Đức-Vận

Documents

Transcript of Bai-tập-hoa-học-vo-cơ-Nguyễn-Đức-Vận