AZƏRAVTOYOLASC

Azərbaycan: Gəncə-Qazax-Gürcüstan səhəddi avtomobil yolunun (M2) genişləndirilməsi KÖÇÜRÜLMƏFƏALİYYƏTPLANINoyabr2016

Mündəricat

QISALTMALAR 4

1. GİRİŞ 1

2. KFP-INƏHATƏDAIRƏSI 1

3. LAYİHƏNİNTƏSVİRİ 2

4. LAYİHƏNİNTORPAQALMATƏLƏBLƏRİVƏTƏSİRLƏRİ 3

4.1 TORPAQALMATƏLƏBLƏRI 34.2 TORPAQALMATƏSIRLƏRI 34.2.1 TORPAQALMATƏSIRLƏRINDƏNYANKEÇMƏK 34.2.2 TIKINTIYƏQƏDƏRTORPAQALMATƏSIRLƏRI 44.2.3 TIKINTIZAMANITORPAQALMATƏSIRLƏRI 6

5. TƏSİRƏMƏRUZQALANŞƏXSLƏRVƏƏMLAKLAR 6

5.1 SOSIAL-IQTISADIMƏLUMATLARINTOPLANMASI 65.1.1 SIYAHIYAALMAVƏSOSIAL-IQTISADIARAŞDIRMATƏRƏFINDƏNQEYDƏALINMIŞTƏSIRƏMƏRUZQALANŞƏXSLƏR 75.1.2 TƏSIRƏMƏRUZQALANƏMLAKLARVƏFIZIKIVƏIQTISADIKÖÇÜRÜLMƏ 10

6. HÜQUQİÇƏRÇİVƏ 13

6.1 MILLIQANUNVERICILIK 136.2 AYİB-INTƏLƏBLƏRI 156.3 AYİBTƏLƏBLƏRIVƏMILLIQANUNVERICILIKVƏTƏCRÜBƏARASINDAKIBOŞLUQLAR 16

7. KOMPENSASİYAVƏYARDIMÜZRƏBAŞLICAPRİNSİPLƏR 17

8. KOMPENSASİYAVƏYARDIMÜÇÜNMÜNASİBLİK 19

8.1 HƏSSASŞƏXSLƏRVƏEVTƏSƏRRÜFATLARI 20

9. KOMPENSASİYAHÜQUQLARICƏDVƏLİ 21

10. KOMPENSASİYAVƏYARDIM 23

10.1 TORPAQ,MƏHSUL,BITKIVƏAĞACLARÜÇÜNKOMPENSASIYA 2310.2 YAŞAYIŞ,BİZNESVƏQEYRİ-YAŞAYIŞTİKİLİLƏRİÜÇÜNKOMPENSASİYAHESABLANMASI 2410.3 GƏLIRINITIRILMƏSINƏGÖRƏKOMPENSASIYA 2410.4 YAŞAYIŞVASITƏLƏRININBƏRPASIYARDIMI 2510.5 HƏSSASŞƏXSLƏRVƏEVTƏSƏRRÜFATLARINAKÖMƏKLIK 2510.6 TAPILABILINMƏYƏNMÜLKIYYƏTÇILƏRÜÇÜNKOMPENSASIYA 26

11. KFP-INHAZIRLANMASIVƏİCRASIÜZRƏTƏŞKİLATİCAVABDEHLİKLƏR 26

12. LAYİHƏNİNVƏKFP-INİCRASIÜÇÜNVAXTQRAFİKİ 27

13. MƏLUMATLARINAÇIQLANMASIVƏMƏSLƏHƏTLƏŞMƏLƏR 31

13.1 KFP-DANƏVVƏLVƏONUNHAZIRLANMASIZAMANIMƏLUMATAÇIQLANMASIVƏMƏSLƏHƏTLƏŞMƏLƏR 31

13.2 KFP-INTAMAMLANMASIVƏICRASIÜÇÜNPLANLAŞDIRILANMƏLUMATLARINAÇIQLANMASIVƏMƏSLƏHƏTLƏŞMƏTƏDBIRLƏRI 31

14. ŞİKAYƏTLƏRÜZRƏMEXANİZM 32

15. MONITORİNQVƏHESABATVERMƏ 33

15.1 MONITORINQ 3315.1.1 DAXILIMONITORINQ 3315.1.2 XARICIMONITORINQ 3515.1.3 YEKUNLAŞDIRMAÜZRƏAUDIT 3615.2 HESABATVERMƏ 36

16. İCRAXƏRCLƏRİ 37

ƏLAVƏ1–SIYAHIYAALMAMƏLUMATLARI 1

ƏLAVƏ2–SOSIAL-IQTISADIMƏLUMATBAZASI 2

ƏLAVƏ3–KOMPENSASIYADƏRƏCƏLƏRI 3

Əlavə1və2-şəxsiməlumatlarehtivaetdiyindənictimaiyyətəaçıqlanmır

QISALTMALAR

AYİB AvropaYeidənqurmavəinkşafBankıƏMSFPƏMSTA

ƏtrafMühitvəSosialFəaliyyətPlanıƏtrafMühitvəSosialtəsirlərinaraşdırılması

HaTAŞ

HektarTorpaqAlmaŞöbəsi

QTX Qeyri-TexnikiXülasəLTMQŞ LayihətəsirinəməruzqalanşəxslərLİQ LayihəİdarəetməQrupuPT PerformanstələbləriKFP KöçürülməFəaliyyətPlanıMTCP Maraqlıtərəflərincəlbedilməsiplanı

1

1. GİRİŞGəncəşəhəriiləAzərbaycanvəGürcüstansərhəddiarasındakımövcudikizolaqlıtəkhərəkət hissəsinə malik avtomobil yolunun (M-2 yolu) təkmilləşdirilməsi, yənigenişləndirilməsi və yenidən qurulması işlərinin yerinə yetirilməsi üçün iki hərəkəthissəli 4 zolaqlı avtomobil yolunun tikintisinin maliyyələşdirilməsi məqsədiləAzərbaycan Respublikasının avtomobil yollarına cavabdeh olan dövlət qurumuAzəravtoyol tərəfindən Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankına (AYİB) müraciətedilmişdir.Layihənin icrası üçündörd rayonda– Şəmkir. Tovuz,Qazax vəAğstafada təxminən580haözəl,bələdiyyəvədövləttorpaqlarınalınmasızərurətimeydanaçıxmışdır.Butorpaqlarınalınmasıonlarınmülkiyyətçilərivəistifadəçiləriüçünbəzifizikivəiqtisadiköçürülməyəgətiribçıxaracaq.AYİB-ın torpaq alma tələblərinə (Ətraf Mühit və Sosial Siyasət üzrə performanstələbləri, ”Torpaqların alınması, Yerdəyişmə və İqtisadi Köçürülmə”) cavab verməkməqsədilə,xaricivəyerliekspertlərintəmsilolunduğuməsləhətçiqruputərəfindənKöçürülməFəaliyyətPlanı(KFP)hazırlanmışdır.KFPAzərbaycanqanunvericliyi,AYİB-ınƏtrafMühitvəSosialSiyasət(2014)tələblərivəBeynəlxalqMaliyyəİnstitutlarının(BMİ)qabaqcıltəcrübələriəsasındahazırlanmışdır.AYİB standartlarına əsasən Layihə A kateqoriyalı kimi təsnifatlandırılmışdır. KFP-naəlavə olaraq Azəravtoyol tərəfindəb digər tələb olunan sənədlər, Ətraf MühitəTəsirlərin Qiymətləndirilməsi (ƏMTQ), Maraqlı Tərəflərin Cəlb olunması Planı(MTCP),Qeyri-TexnikiXülasə(QTX)vəƏtrafMühitvəSosialFəaliyyətPlanı(ƏMSFP)hazırlanmışdır, hansı ki, bütünbu sənədlərAzəravtoyolASC-in internet səhifəsindəyerləşdirilmişdir(http://azeravtoyol.gov.az/az).

2. KFP-ınəhatədairəsiLayihətəxminən4000özəltorpaqsahəsinə(təx.480ha)təsiredir.Hazırda4rayonda–Şəmkir,Tovuz,AğstafavəQazaxdayalnız3,274torpaqsahəsi(təx.418ha)vəonlarüzərində yerləşən əmlaklar (14 yaşayış evi, 29 kommersiya və əlaqəli yardımçıtikililər) barəsində məlumat mövcuddur. Bununla yanaşı, layihə təxminən 92habələdiyyəvə10hadövləttorpağınatəsirgöstərir.Doqquz yaşayış evi və 24 biznes təyinatlı tikililər də daxil olmaqla, özəl torpaqsahələrinintəxminən70%-nəkompensasiyalarartıqverilmişdir.Bunagörədə,indiyəqədər kompensasiya olunmamış torpaq və digər əmlakla əlaqədar təsirlərinmüəyyənləşdirməsiiləyanaşıkompensasiyaverilmiştəsirəməruzqalanəmlaklariləəlaqədar həyata keçirilməli olan təfsilatlı monitorinq tələbləri də KFP-dagöstərilmişdir.Qalan 700-750 özəl torpaq sahələri, həmçinin bələdiyyə və dövlət torpaq sahələribarədəməlumatmövcudolduqdaAzəravtoyoltərəfindənməsləhətçilərinköməkliyi

2

iləbuKFP-ınəlavəsihazırlanacaqdır.DahasonraKFP-ınəlavəsitikintiyəbaşlamazdanəvvəl1təsdiqolunmasıüçünAYİB-ətəqdimediləcək.BuKFP-datəsviredilmişbütünprinsip və prosedurlar əlavə təsirə məruz qalacaq torpaq və müvafiq əmlakınalınması, həmçinin fiziki və/və ya iqtisadi köçürülmə kimi meydana çıxacaq bütüntəsirlərüçündətətbiqediləcək.

3. LAYİHƏNİNTƏSVİRİLayihəbeynəlxalqticarətvəregionaləməkdaşlığınölkəərazisindəinkişafınıtəminvətəşviq etmək üçün yol şəbəkəsinin təkmilləşdirilməsiməqsədilə Azərbaycanınmilliproqramınınbirhissəsi kimihəyata keçirilir. Layihə,bumarşrutüzrəbeynəlxalq vəyerlinəqliyyatdaproqnozlaşdırılanartımacavabvermək, inkişafetdirilmişnəqliyyatəlaqələri və yola sərf edilən vaxtın azaldılması vasitəsi ilə itisadi inkişafıstimullaşdırmaq, yoltəhlükəsizliyiüzrətəmilləşdirmə,xüsusəndəötməəməliyyatızamanı baş-başa dəymə qəza riskinin azaldılması və yerli kənd təsərrüftaı təyinatlıtexikanın (traktor və.s) ağır tonnajlı və reginonal yol-nəqliyyat iştirakçılarındanayırmaqkimibirsırafaydalargətirəcək.Dolama yolların tikintisi hazırda yolların keçdiyi şəhər yaşayış məntəqələrinənəqliyyatemissiyalarınınvəsəsintəsirsəviyyəsiniazaldacaqvəyerliəhalininyaşayışşəraitinivəictimaitəhlükəsizliyitəkmilləşdirəcək.M-2 yolu hazırda 2 zolaqlı tək hərəkət hissəli yoldur (təxminən 15m enində). Həristiqamətdəbir zolaqolmaqlabir neçəməskunlaşmaərazilərindən, şəhərlərdən vəkəndlərdənkeçir.Layihəümumilikdə55.55kmmövcudyolunyahərtərəfəbirzolaqartırmaqla,yadayalnızbirtərəfəikiparalelvəyabitişikzolaqartırmaqlagenişləndirilməsindən(27.5meninəqədər)ibarətdir.Bununlayanaşı,ümumiuzunluğu74.600km(60menində)olanvəŞəmkir,AşağıAyublu,Ağstafa/Qazax,YuxarıSalahlıvə1-ciŞıxlıətrafındaaltıtamamiləyenidolamayoluntikintisidənəzərdətutulur.Layihə, həmçinin 22 yeni yol birləşməsinin, yerli yolların layihələndirilən yolunüstündən keçirilməsi üçün 9 üst yol ötürücüsünün, yerli yolların layihə yolunabirləşdirilməsini təminedənçıxış yollarının vəyerli yolların layihəyolununaltındankeçirilməsi üçün 50 yeraltı keçidin tikintisini də ehtiva edir. Mövcud körpüləringenişləndirilməsi və yeni körpülərin tikintisi, 3 yolkənarı istirahət ərazisinin və 28avtobusdayanacağınıntikintisidəlayihəyədaxildir.Azəravtoyoltikintiişlərinə2017-ciilin3-cürübündəbaşlamaqniyyətindədirvəyoluntamistifadəyəverilməsi3ilərzində,yəni2020-ciilin3-cürübünəqədərmümkünolacaq.

1 Tikintiyə mane olmamaq üçün KFP Əlavəsi iki mərhələyə bölünə bilər (BaxHissəError!Referencesourcenot

found.) 2 Bu adətən əmlakın bazar dəyərinin üzərinə qeydiyyat xərclərini və əmlakın bərpa xərclərini əlavə

3

Qrafik3.1Layihəərazisi(GəncədənşimalqərbistiqamətindəGürcüstansərhəddinəqədər)

DahatəfsilatlılayihətəsvirisxematikprezentasiyavəxəritələrdədaxilolmaqlaQTXvəƏMTQsənədlərindəverilmişdir.

4. LAYİHƏNİNTORPAQALMATƏLƏBLƏRİVƏTƏSİRLƏRİ

4.1 TorpaqalmatələbləriLayihənin icrasıtəxminən480haözələrazininvə102ha ictimaiərazinin(dövlətvəbələdiyyə)vəbutorpaqlarüzərindəkimüvafiqdaşınmazəmlakınalınmasızərurətiniortayaçıxarıb.Bu KFP təxmin edilən 4000 təsirə məruz qalan torpaq sahəsindən 3274 özəltorpaqların(təxm.418ha)vəonlarınüzərindəkimüvafiqəmlakınalınmasındanbəhsedir.Təsirəməruzqalantorpaqlarıntəxminən70%-iüçün(Şəmkir,TovuzvəAğstafarayonları)kompensasiyaödənişləriyekunlaşdırılmışdır.

4.2 Torpaqalmatəsirləri

4.2.1 TorpaqalmatəsirlərindənyankeçməkLayihəəksərhissələrdəmövcudyolungenişləndirilməsindən ibarətdir.Buda yolunya bir tərəfində, ya da hər iki tərəfində məhdud zolağın alınması deməkdir.Köçürülmədən yan keçmək üçün yolun genişlədirilən ərazilərinin layihəsindəAzəravtoyol özəl ərazilərə təsir göstərməkdənsə dövlət və istifadəsiz torpaqlara

4

üstünlük verdi. Buna əlavə olaraq üzərində tikili olan, xüsusəndə yaşayış evləri vəbiznestikililəriolanyerlərətəsirgöstərməkdənmümkünqədəryankeçildi.

Şəhərlər və qəsəbələr ətrafında dolama yollar əsasən yaşayış olmayan yerlərdətikiləcək və əsasən kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların alınması zərurətiniyaradacaq.Dolamayollarüçündahaçoxtorpaqsahələrininalınmasınabaxmayaraq,fiziki və iqtisadi yerdəyişmədən yan keçmək üçün də mümkün olduğu qədər eyniprinsipdənistifadəedildi.

Layihəalternativlərinin,həmçininhərbiralternativüçüntorpaqalmatəsirlərininvəson yol oxunun müəyyən olunmasında onların necə nəzərə alındığı geniş izahıLayihəninƏMTQsənədindəgöstərilmişdir.

4.2.2 TikintiyəqədərtorpaqalmatəsirləriBu KFP-ın hazırlanması zamanı təsirə məruz qalan şəxslərin artıq əksər hissəsikompensasiyanı almışdır. Buna görə də sonradan siyahıyalma mılumatlarınınqeydiyyatının səviyyəsini inkişaf etdirməkmümkün olmamış və başqa bir yanaşmaseçilmişdir. Kompensasiya olunmuş torpaq sahələrini də əhatə edən seçilmişnümunətorpaqsahələriüzrəsocial-iqtisadisorğukeçirilmişdir(əsasənyaşayışevlərivə kommersiya obyektləri olmaqla) və sorğu araşdırmasının nəticələrinə uyğunolaarq hər bir təsirə uyğun olan təsirə məruz qalan şəxslərin/evtəsərrüfatlarının/biznessahələridəyərləndirilmişdir.

Ümumilikdə 14 ev təsərrüfatının fiziki köçürülməsi zərurəti siyahıya alma vəaraşdırma əsasında müəyyənləşdirildi. Buna baxmayaraq, iqtisadi köçürülməyəməruzqalan şəxslərinmüəyyənləşdirilməsielədəasanolmadı. İqtisadi köçürülməüçünpotensialənçoxlayihətərəfindənalınmışvəyaalınacaqaktivbiznessahibləriüçün olacaq. Bu hal, əsasən, tam alınan və digər əraziyə köçmələri tələb olunanbiznes sahələrinə aiddir. Buna görə də bu KFP-da onların məsələsi xüsusiləqabardılmışdır. Bütün biznes subyektlərinin öz gəlir gətirən fəaliyyətlərini nədərəcədəbərpaetdiklərini (vəyayenidənqurduqlarını) yoxlamaqüçünmonitorinqhəyata keçirilməlidir və təsirə məruz qalan biznes sahələrinin sayını (19) nəzərəalaraqtəklifedilirki,onlarınhamısınımonitorinqdəəhatəolunsun.

BuKFP-ınməqsədləriüçüngümanedilirki, təsirəməruzqalanşəxslərinəksəriyyətiüçün layihə tərəfindən iqtisadiköçürülməolmayacaq.Çünki, torpaqalmanınhəcmiböyük deyil (təxminən. 1 mülkiyyətçiyə 0.14 ha) və kompensasiya 20% artırılıb,həmçinin könüllü alqı-satqıya görə 10% əlavə ödəniş olunub. Digər əsaslandırıcısəbəb odur ki, soröu aparılan ev təsərrüfatlarının 60%-i bildirib ki, kompensasyaitirilmiş əmlakı bərpa etməyə tam adekvatdır, 31% (yenicə kompensasiy almışşəxslər)isəqeydediblərki,hələkitaməmindeyillər, lakininanırlarki,yetəriqədərolacaq. Yalnız 2% bildiriblər ki, kompensasiya adekvat deyil və 7% bu suala cavabverməyib. Bununla yanaşı, sorğu nəticəsində müəyyənləşdirildi ki, yerli qurumlartərəfindəntəsirəməruzqalanşəxslərəmüxtəlifyardımlargöstərilib,bunlarəsasən,evin/biznesobyektininyenidəntiilməsiüçüntorpaqsahəsinintapılmasındaköməklikvə lazımı sənədləşmənin təmin edilməsdir. Sorğu aparılan şəxslərin 30%-dən çoxuyuxarıda sadalanan köməkliklərdən birini əldə ediblər. Buna baxmayaraq, təsirinsəviyyəsibirev təsərrüfatındadigərinənisbətənçox fərqliolanbilər,bunagörədə

5

zəruridir ki. Azəravtoyol tərəfindən təfsilatlı və mütəmadi monitorinq keçirilsin.Burada əsas məqsəd odur ki, verilmiş kompensasiya və yardımlar vasitəsilə təsirəməruz qalan şəxslərin itirdikləri əmlakı, yaşayış şəraitini və gəlir səviyyəsini bərpaedib-etmədikləriyoxlanılsın.

Həssasşəxslərvə/vəyaevtəsərrüfatlarınıvəonlarınsayınıindikimərhələdədəqiqmüəyyənləşdirməkmümkünolmadı,lakinyaşayışvəhəyatşəraitlərinibərpaetməküçünəlavəyardımlara(pulformasındakıkompensasiyadanəlavə)dahaçoxehtiyacduyulanbəzikateqoriyalarmüəyyənləşdirildi.

Layihə,həmçinin, ictimaitorpaqların(bələdiyyəvədövlət)daalınmasınızəruriedir.Bunlar, əsasən meşə fondu torpaqları, yerli yollar və yolətrafı ərazilər, yarasıztorpaqlar və.s -dir. Halbuki, burada bəzən bəzi şəxslərə icarəyə verilmiş kəndtəsərrüfatına yararlı torpaqları da görmək olar. Ümumilikdə icarəyə verilmiş təsirəməruzqalan12.84habələdiyyə torpağı (Şəmkir)müəyyənləşdirildivə icarədarlarınbelətorpaqlarahüquqlarıbuKFPvasitəsilətəyinedilir.Yuxarıda yazılanlar əsasında tikintiyə qədərki torpaq alma təsirləri və təsirəməruzqalanşəxslərin/evtəsərrüfatlarının/biznessahələrininxülasəsiaşağıdakıcədvəl4-1-dəverilmişdir.

Cədvəl4.1Tikintidənəvvəlgözləniləntorpaqalmatəsirləri

S.s. Təsirintəsviri Təsirəməruzqalanşəxslərin/ET-larının/bizneslərinsayı

1 Kəndtəsərrüfatıtəyinatlıtorpağınvəhəmintorpaqüzərindəolanağacların,bitkilərinvəməhsullarınitirilməsi.

Təxminən.409ha,2,951mülkiyyətçiüzrə(hərmülkiyyətçiyəortahesabla0.14ha).Şəmkirrayonundasayıməlumolmayanicarədarlar(12.84ha)

2 Həyətyanıtorpağınvəonunüzərindəkibitkilərinvəağaclarınitirilməsi

Təxminən4ha,53mülkiyyətçi(hərmülkiyyətçiüzrə0.1.ha)

3 Kommersiyatorpağınınvəonunüzərindəkibitkilərinvəağaclarınitirilməsi

Təxminən6ha,28mülkiyyətçi(hərmülkiyyətçiüzrə0.2ha)

4 Rəsmivəqeyri-rəsmiyaşayıştikililərininitirilməsi(fizikiköçürülmə)vəyardımçıqeyri-yaşayıştikililəri

14ev(Evtəsərrüfatları)Təxminən60ailəüzvü

5 Rəsmivəqeyri-rəsmikommersiyatikililərininitirilməsivəyardımçıqeyri-yaşayıştikililəriYuxarıdakıitkilərləəlaqədarolaraqgəlirmənbəyininvə/vəyayaşayış

29kommersiyaobyektləri(bunlardan19-uaktivbizneslərdir):29mülkiyyətçi19aktivbiznessahibləriMülkiyyətçilərintəxminən80

6

S.s. Təsirintəsviri Təsirəməruzqalanşəxslərin/ET-larının/bizneslərinsayı

vasitələrininmüvəqqətiitirilməsi(iqtisadiyerdəyişmə)–kommersiyaobyektiyeniməkandabərpaedilənəqədər.

nəfərdənibarətailəüzvləriTəxminən57daimivə57müvəqqətiişçilər(hərbiznesəortahesabla3daimi,3müvəqqətiişçi).Qeyd:Aktivbiznessahələrinin10-utamalınacaq(tamköçürülmə)vəqismənalınanlara(9)nisbətəndahaçoxvaxtaehtiyacduyurlarki,biznesibaşqayerdəbərpaetsinlər

6 Yalnızqeyri-yaşayıştikililərininitirilməsi,məs.anbar,daldanacaq,emalatxana,hasarvəinfrastruktur

19həyətyanıtorpağınsahiblərivə4kommersiyatorpağı

4.2.3 TikintizamanıtorpaqalmatəsirləriTikinti zamanı Podratçı tərəfindən maşın-mexanizmlərin, tikinti materiallarının.şmüvəqqəti ofislərin və s. yerləşdirilməsi məqsədilə bəzi torpaq sahələrininmüvəqqəti alınması ehtiyacaı yarana bilər. Bu məqsədlər üçün üstünlük dövləttorpaqlarınaveriləcək,halbuki,əgərözələrazi lazımolarsakönüllü icarəmüqaviləsiyoluiləməcburialınmaolmadanhəyatakeçiriləbilər.

Bu KFP-dan kənarda nəzərdə tutulan hər hansı torpaq sahəsi tam formadaPodratçınınöhdəliyindəolacaq.Belətorpaqsahələrininsahiblərinəvəistifadəçilərinəvururlan hər hansı zərər tam bərpa dəyəri əsasında Podratçı tərəfindənkompensasiyaolunacaqvəAzəravtoyolbuişlərimonitorinqedəcək.

5. TƏSİRƏMƏRUZQALANŞƏXSLƏRVƏƏMLAKLAR

5.1 Sosial-iqtisadiməlumatlarıntoplanmasıLayhəüçüntorpaqlarınalınmasınınplanlaşdırılmasının ilkinmərhələrindənetibarəntəsirə məruz qalan torpaqların mülkiyyətçiləri və istifadəçiləri barəsində siyahıyaalmaməlumatlarınınqeydiyyatınınaparılması,həmçininbutorpaqlarüzərindətəsirəməruz qalan digər əmlakın siyahısını müəyyən etmək məqsədilə Azəravtoyol Yerliİcra Hakimiyyəti orqanları ilə əməkdaşlıq etmişdir. Siyahıya alma məlumatlarıdaşınmaz əmlak və onların mülkiyyətçiləri üzrə mövcud rəsmi reyestrə əsaslanıb.Sonradan isə sahə səfərləri vasitəsilə və qiymətləndirmənin aparılması yol ilədəqiqləşdirilmişdir.Bu layihəüçünalınacaqtorpaqlarüzrə təsirəməruzqalan3274torpaq sahəsi barədə siyahıya alma məlumatları KFP-a əlavə (Əlavə 1) kimiverilmişdir.

Bu KFP-ın hazırlanması üçünməsləhətçilər tərəfindən 2016-cı ilin iyul ayında sahəsəfəri təşkil edilmişdir.Məsləhətçilər fiziki köçürülməyəməruz qalan və tam və yaqismən köçürüləcək kommersiya obyektlərinin əksəriyyətinə baş çəkmişdir.

7

MəsləhətçilərAzəravtoyolunnümayəndəsivəyerli icraqurumlarınınmüvafiqrayonvə bələdiyyələr üzrə torpaq alma işlərinə məsul şəxsləri tərəfindən müşayətolunmuşdur.Sahəsəfəri zamanıbəzi təsirəməruzqalanev təsərrüfatları vəbiznesmülkiyyətçiləriiləbirneçəqeyri-rəsmimüzakirələraparılmışdır.

Bu sahə səfərinə əlavə olaraq, KFP-ın hazırlanması məqsədilə məsləhətçi qruputərəfindən social-iqtisadi sorğu keçirildi. Müsahibələr 30 sentyabr və 10 oktyabrtarixləri arasında keçirildi. Sorğuya başlamazdan əvvəl layihə ərazisində yerləşəndördrayonaaraşdırmabarədəməlumatverməküçünAzəravtoyoltərəfindənrayonicra hakimiyyətlərinə rəsmiməktublar göndərildi. Daha sonra hər bir rayonun icrahakimiyyətinin rəhbərliyi ilə görüşlər keçirildi, hansı ki, onlar da sonrada bütünmüvafiqyerlinümayəndələrətapşırıqverdilərki,məsləhətçilərəköməklikgöstərilsin.Bələdiyyə və icra hakimiyyəti nümayəndələri təsirəməruz qalan şəxslərin yerlərinimüəyyən etməkdə və onları müsahibə aparmaq məqsədilə tapamaqdaməsləhətçilərəköməklikgöstərdilər.

Sorğular üzrə araşdırma təsirə məruz qalan 152 torpaq sahəsini əhatə edən 136mülkiyyətçi ilə aparıldı. İlkin mərhələdə sorğu üçün 188 torpaq sahəsi (161mülkiyyətçi) seçildi, lakin onların bir qismi layihə ərazisində deyildi və yalnız ikisimüsahibə verməkdən imtina etdilər. Sorğu blanklarında təsirə məruz qalanmülkiyyətçilərvəonunailəüzvləribarəsində,həmçinin,təsirəməruzqalantorpaqlarvəonlarınüzərindəkiəmlaklarınxüsusiyyətləribarəsindəsullarvaridi.

Layihəninəhəmiyyətlidərəcədətəsirgöstərdiyiobyektləriqeydəalmaqvəonlarıöyrənməkməqsədiləsorğuüçünnümunələraşağıdakıkriteriyaəsasındaseçildi:

• Üzərindəhərhansıbirtikili(kommersiya,yaşayış,yardımçıvə.s)yerləşəntorpaqsahələri;

• Geniştorpaqsahələri.Əksərtorpaqsahələrininyalnızbirhissəsi(ortalamaolaraq30%)təsirəməruzqalır.1hektardançoxtəsirəməruzqalantorpaqsahəsi16ədəddir(0.49%);

• Çoxhissəsitəsirəməruzqalantorpaqsahələri(təsirəməruzqalanhissəsi75%-dənçoxolduqda)

• Birmülkiyyətçiüzrəbirneçətəsirəməruzqalantorpaqsahəsiolduqda;• Qadınmülkiyyətçisiolantorpaqsahələri(nümunələrin35%-dənçox).

Sosial-iqtisadi sorğular artıq kompensasiya olunmuş torpaq sahələrini (99) vəqiymətləndirilmiş, lakin hələ ki kompensasiya ödənilməmiş torpaq sahələrini (37)əhatəedir.

5.1.1 Siyahıyaalmavəsosial-iqtisadiaraşdırmatərəfindənqeydəalınmıştəsirəməruzqalanşəxslər

Sorğu136torpaqvəəmlaksahibiilə(48qadın,86kişivə2hüquqişəxs)aparıldı.Cəmi 5 torpaq sahəsinin (0.03%) mülkiyyətçisi tərəfindən deyil başqası tərəfindənistifadəedildiyiməlumoldu.Bunlarınhamısıqeyri-rəsmirazılaşmaəsasındaolmaqla4 halda ailə üzvləri tərəfindən, digər bir halda isə qonşusu tərəfidən istifadəolunurmuş.Ərazidəbəzitəsirəməruzqalanşəxslərləaparılmışmüzakirələrəəsasən

8

aydınolduki, xüsusimülkiyyətdəolan torpağın icarəyəverilməsigenişyayılmışhaldeyilvətorpaqyalnıziləüzvlərinərəsmiləşdirilməmişşəkildəistifadəyəveriliryadaməhsul ortaqlığı şəklində olur. Sosial-iqtisadi sorğunun nəticələri bu faktı bir dahatəsdiq edir. Belə ki, sorğu aparılmış 137 şəxsdən yalnız biri digər torpaq sahəsiniistifadəyə götürüb (yol üçün alınmış torpaq sahəsindən başqa). Məhsuldar ictimaiərazilər adətən fermer təsərrüfatı yaratmaq üçün fərdlərə və şirkətlərə icarəyəverilir.Sorğu tərəfindən əhatə olunmuş bütün ev təsərrüfatları (136) cəmi 555 ailəüzvündənibarətdirki,bunların52%-ikişi,48%-iqadınlardır.Evtəsərrüfatlarınınortaölçüsüölkəüzrəortagöstəriciolan4.7-dən(2015,azstat.org)aşağıolmaqla4.08-dir.Araşdırmayacəlbolunmuşevtəsərrüfatlarınınəksəriyyətinin(48.53%)3vəya4ailəüzvüvar,sonrakıyerdə isə5vəya6ailəüzvüolanevtəsərrüfatları (28.68%)gəlir.Evli olmayan 8 ailə başçısından 5 nəfəri (6%) yaşlı qadınlardır (65 yaşdan yuxarı)Nəticələrəəsasənevtəsərrüfatlarınındörddəbiriqadınlardır(27.02%).Təsirəməruz qalan şəxslərin yaş tərkibi aşağıdakı Cədvəl 5-1-də verilmişdir. Sorğuaparılan ailələrin təxminən beşdə birində (18%) ailə üzvünün ən azı bir nəfərindəxronikixəstəlikvəyaəlillikolduğubildirildi.Buailələrinyalnızbirfaizindən(0.06%)azhissəsibuxəstəliyəvəəlilliyəgörəsosialrifahüçünyardımvəyapensiyaalmır.Cədvəl5.1Təsirəməruzqalanşəxslərinyaşqrupları

Yaşqrupu Kişi Qadın Cəmisayı %0–6 18 8 26 4.687–18 52 31 83 14.9519–64 207 206 413 74.4165-dənyuxarı 10 23 33 5.95CƏMİ 287 268 555 100Təsirəməruz qalan böyük şəxslərin əksəriyyətinin 1-11-ci sinifləri əhatə edən tamortatəhsilivar(53.33%).Alitəhsillişəxslərinsayıdakifayətqədərdir(22.52%).Qadınvəkişilərintəhsilsəviyyələrindənəzərəçarpanfərqyoxdur.Sorğuaparılanşəxslərintəhsil səviyyələri barəsində daha təfsilatlı məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir,cədvəl5-2.Cədvəl5.2TMQŞ-intəhsilsəviyyələri

Sontamamlanmıştəhsilsəviyyəsi

kişi qadın Cəmisayı %

Məktəbyaşdaolmayanlar 14 9 23 4.14Məktəblilər 46 26 72 12.97Məktəbəgetməyənlər 1 2 3 0.54İbtiadaitəhsil(1-4sinif) 0 4 4 0.72Tamortatəhsil(5-11) 144 152 296 53.33Orta-texniki 5 5 10 1.80Peşətəhsili 6 10 16 2.88Ali(universitet) 67 58 125 22.52

9

Cavabverməyib 4 2 6 1.08CƏMİ 287 268 555 100Sorğuaparılan19yaşındanyuxarışəxslərinənəhəmiyyətligəlirqaynağımaaşlarvəözbiznesindən/özəməyindənistifadədir.Təqaüdlərvəheyvandarlıqdadaxilolmaqlakəndtəsərrüfatındangələngəlirlərdəvacibyeritutut.Sorğuaparılanşəxslərinyalnız10%-iikincigəlirmənbəyinəmalikolduqlarınıbildirdi,beləki,kəndtəsərrüfatıgenişyayılmış ikincigəlirmənbəyidir.GəlirmənbələribarəsindəgenişməlumataşağıdakıCədvəl5-1və5-2-dəverilmişdir.19-65yaşamalikşəxslərinyalnız5%-inAzərbaycanRespublikasınınMilliMəşğulluqXidmətindəişsizkimiqeydiyyatıalındığıbildirildi.Sorğuaparılanşəxslərintəxminən14%-inəsasgəlirmənbəyikimikəndtəsərrüfatınıgöstərməsi faktı bunəticəyə gəlməyəəsas verir ki, əhali kənd təsərrüfatını yaşayışüçün əsas vasitə kimi deyil, gəlir mənbələrindən biri kimi istifadə edir. Təxminən17.5% şəxslər kənd təsərrüfatı işlərinə kömək olmaqməqsədiləmövsümi işçi cəlbetdiyinibildirib(1vəya2mövsümlük),lakinevtəsərrüfatlarının65%-ibeləmövsümiişlərdəözailəüzvlərinin(1-3nəfər)əməyindənistifadəetdiklərinibildirib.Cədvəl5.3Təsirəməruzqalanşəxslərinəsasgəlirmənbələri

Əsasgəlirmənbəyi(19yaşdanyuxarı) Cəmi(nəfər) %Əməkhaqqı 82 18.39Özbiznesindənvəəməyindənistifadə 39 8.74Kəndtəsərrüfatıvəmaldarlıq 61 13.68Təqaüd 73 16.37Sosialyardım 1 0.22Qohumlardanköməklik 1 0.22Cavabverilməyib 189 42.38Cəmi 446 100Cədvəl5.4Təsirəməruzqalanşəxslərinikincidərəcəligəlirmənbələri

İkincigəlirmənbəyi(19yaşdanyuxarı) Cəmi(nəfər) %Özbiznesindənvəəməyindənistifadə 2 4.26Kəndtəsərrüfatıvəmaldarlıq 40 85.1Təqaüd 5 10.64CƏMİ 47 100Fərzetsəkki,xalisgəlirlərbarədəsorğulardüzgündür,ondaevtəsərrüfatıüzrəortaaylıqgəlirtəxminən794AZN(460USD)-dir.Adambaşınadüşənaylıqxalisgəlirisə195AZN(113USD)-dir,hansıki,2015-ciilinstatistikməlumatınaəsasənölkəortalamasından(240.5AZN(139USD))(azstat.org)aşağıdır.

10

Table5.4Evtəsərrüfatlarınıntəxminedilənillikxalisgəliri

Evtəsərrüfatlarınıntəxminedilənortaillikxalisgəliri

Evtəsərrüfatsayı %

<2,001(1,165USD) 11 8.092,001to3,000(1,165to1,750USD) 14 10.293,001-5,000(1,750to2,915USD) 28 20.59%5,001-10,000(2,915to5,830USD) 40 29.41%10,001-15,000(5,830to8,675USD) 18 13.24%15,001(8,675USD)< 25 18.38%CƏMİ 136 100Təkcətorpağınıitirənbəzievtəsərrüfatlarıdigərlərinənisbətəndahahəssastəbəqəhesabediləbilərvəözəmlaklarınıvəgəlir/yaşayışşəraitinibərpaetməküçünəlavədəstəyə ehtiyac duyula bilər.Məsələn, bir sorğuda qeyd olunub ki, ailə başçısı təkqadındır, hansı ki, əsas gəlirmənbəyi kənd təsərrüfatı olsa da bu torpaqdan əlavədigərtorpaqsahəsiyoxdur.Bununlayanaşıqeydolunubki,onunəlilliyivarvəaldığıkompensasiyanı gündəlik ehtiyaclar üçün istifadə edəcək. Sorğuda digər 5 qadınbaşçılıailəqeydolunur,hansıki,hamısınınyaşı65-dənyuxarıolmaqlaikisininxronikixəstəliyivəyaəlilliyivar.Onlarınhamısıtəqaüdaldıqlarınıvəikisikəndtəsəərüfatınıikinci gəlir mənbəyi kimi qeyd ediblər və aldıqları kompensasiya ilə yeni torpaqsahələriəldəetməküçünəlavəköməkliyəehtiyaclarıolabilər.Fiziki olaraq köçürülən və ya biznesi təsirə məruz qalan həssas qruplar KFP-ınaşağıdakıhissəsindəgenişmüzakirəolunur.

5.1.2 TəsirəməruzqalanəmlaklarvəfizikivəiqtisadiköçürülməSosial-iqtisadi sorğuda 72%-i artıq kompensasiya almış 152 torpaq sahəsi əhatəolunub. Cədvəl 5-6 –də sorğuda əhatə olunmuş torpaq sahələrinin əsas səciyyəvixüsusiyyətlərigöstərilib.

Cədvəl5.5Sosialiqtisadisorğuyacəlbedilmiştorpaqsahələri

Sorğuyacəlbediləntorpaqsahəsininstatusu

Yalnıztorpaq

Torpaqvəev

Torpaqvəkommersiyaobyekti

Üzərindəyalnızköməkçitikilivəağaclarolantorpaq

Kompensasiyaalmış 63 8 22 16Kompensasiyaolunmamış

32 3 34

CƏMİ 95 12 25 20Layihəüzrə cəmi 14 yaşayış evi alınmalıdır (ya artıq alınıb ya da alınacaq). Burayaartıq kompensasiya olunmuş Şəmkir rayonunda 7 ev (5-I sənədsiz) və Tovuzrayonunda 2 ev daxildir, həmçinin, Qazax rayonunda yerləşən və hələ kikompensasiyaolunmamış5evdədaxildir.

11

Sorğudahəmçininfizikiolaraqköçürüləcək12evtəsərrüfatıdaəhatəolunubvəonlarbarəsindəəldəolunannəticələraşağıdakıkimidir:

• Kompensasiyaolunmuşevtəsərrüfatlarındanbirixaricolmaqladigərhamısıhələdəözəmlakındanistifadəedirlər.

• Kompensasiyanıalmışşəxsləronuyenievtikintisiüçünistifadəedirlərvətəsirəməruzqalanevlərinsahəsi50-60m2olduğuhaldayenitikilənevlərinsahəsi300m2–400m2-aqədərdir.Kompensasiyaalmamışşəxslərdəkompensasiyanıaldıqdansonraonuyenievtikintisiüçünistifadəetməkniyyətindəolduqlarınıbildirmişlər.

• Əksərevtəsərrüfatları4-6ailəüzvündən,biriisəyalnız2ailəüzvündənibarətdir.Digərbirevisə3ardıcılnəsilitəmsiledən7ailəüzvüündənibarətdir.

• Üçevtəsərrüfatınayenievtikintisiməqsədilətorpaqtapmaqdayerliicrahakimiyyətiorqanlarıköməklikgöstəriblər.

• Müsahibəaparılmışşəxslərindeməkolarki,hamısıkompensasiyanınadekvatolduğundanvətorpaqalamprosesiilərazıolduqlarınıbildirmişdir(birevtəsərrüfatıxaric).

• Təsirəməruzqalanşəxslərinəksəriyyətievinyaxınlığındabecərdikləriağaclarıvəyabostanıdaitirdikləriniqeydediblər.

• Təsirəməruzqalanevtəsərrüfatlarınınhamısınınuşağıvar.• Kompensasiyaolunmamışbirevdəbiranavəonunövladı(azyaşlı)yaşayır.

Onlarınəsasgəlirmənbəyikəndtəsəərrüfatıdırvəonunevtəsərrüfatınınyenievəköçürülməsiüçünyardımaehtiyacıvar.Digərbirailəbaşçısıisəikiuşağınımolduğunuvəəlilliyininolduğunubildirmişdirvəbunagörədəköçürülməüzrəyardımaehtiyacıvar.

Ümumilikdə 29 biznes obyekti təsirəməruz qalır, o cümlədən, bunların yalnız 18-iaktiv(fəaliyyətgöstərən)biznesobyektidir.Bunlardan11-Iyabağlanmış,boşaldılmışvəyanatamambiznesobyektləridir.Cəmi16biznesobyektitamalınacaq(onlardan10-uaktivdir)vəyeniəraziyəköçürülməlidir(bəzihallardaeynitorpaqsahəsininyolaltına düşməyən hissəsinə), bununla yanaşı, 13 biznes obyekti qismən alınır (8 –Iaktiv)vətorpağıntəsirəməruzqalmayanhissəsindəobyektiyenidənbərpaetməlidir.Təkcə bir biznes qeyri-rəsmidir və üçün barədəməlumat yoxdur və onların hamısıaktivbiznesfəaliyyətləridir.

Məruz qalan bizneslərin və onların fəaliyyətdə olub olmadıqları və tam/qisənalındıqlarıbarədəməlumatlarrayonlarüzrəolmaqlaCədvəl5-7-dəgöstərilmişdir. Cədvəl5.6ŞəmkirrayonundatəsirəməruzqalanbiznessubyektlərininxüsusiyyətləriŞəmkirrayonu Cəmi Aktiv Fəaliyyətdə

olmayanvəyabilinməyən

Tamalınıb Qismənalınıb

kafe/restoran 2 2 0 1 1Maşıntəmiri,ehtiyathissələri 5 5

0 32

12

satışıvəyuyucuYDM 4 2 2 2 2Mebelmağazası 1 1 0 1Tikintimateriallarımağazası 1 1

0 1

Ferma 1 1 0 1 TOTAL 14 12 2 7 7Cədvəl5.8TovuzrayonundatəsirəməruzqalanbiznessubyektlərininxüsusiyyətləriTovuzrayonu Cəmi Aktiv Fəaliyyətdə

olmayanvəyabilinməyən

Tamalınıb Qismənalınıb

kafe/restoran 3 1 2 3 0Maşınsexi 1 1 0 1 0YDM 4 3 1 3 1Biznes/kommersiya 3 0 3 1 2istixana 1 1 0 0 1Soyuducuambar 1 0 1 1 0Bilinməyən 2 1 1 1 1CƏMİ 15 7 8 10 5Sorğuda25kommersiyaobyektiəhatəolunubvənəticələraşağıdakıkimidir:

• Tam alınacaq aktiv biznes sahələrinin sabiblərinin əksəriyyəti eyni biznesibaşqayerdəyenidənaçacaqlarınıplanlaşdırdıqlarınıbildiriblər, lakinqismənalınacaq biznes obyektlərinin mülkiyyətçiləri eyni torpaq sahəsinin təsirəməruz qalmayan hissəsində yeni tikililər tikəcəklərini və biznes fəaliyyətinigenişləndirəcəklərini bildiriblər. Bir aktiv, qeydiyyatsız, tam təsirə məruzqalanbiznesin(maşınyuyucu)sahibibildiribki,hazırda ikiqeydiyyatsız işçisivar və alacağı kompensasiya ilə həmin biznesi yenidən qurmaq istəmir,əvəzində pulu borcları ödəmək və maşın almaq üçün xərcləyəcək. Qeydetmək lazımdır ki, 4 biznes sahibi ilə müsahibə aparılmadığından onlarınplanlarıbarədəöyrənməkmümkünolmadı.

• Aktivolmayanbiznessahibləri isəkompensasiyanıdigərsahələrə investisiyayatırmaqüçünistifadəedəcək,yalnızbəziləribiznesiinkişaetdirəcək.

• Ev təsərrüfatlarının əksəriyyəti kənd təsərrüfatını ikinci gəlir mənbəyi kimigöstərmişdir,hansıki,özbizneslərinəəlavəgəlirmənbəyidir.

• 4Aktiv bizneslərin rəsmi, qeyri-rəsmi və daimi və müvəqqəti işçiləri vardır.1İşçilərin sayıbiznesinnövündənasılıdır, lakinortahesablademəkolar ki 3rəsmivə3qeyri-rəsmiişçilərdir.

• Sorğuaparılmışşəxslərdənkompensasiyaalmışlar,əsasən,təsirəməruzqalanəmlakı istifadəedirlər.Halbuki,bəziləri iddiaedirki,kompensasiyaaldıqdansonraonlarahəminəmlakısitifadəetməyəimkanverilməyib.

13

• Yeni torpaq sahələrinə investisiyadan əlavə, biznes sahiblərinin əksəriyyətikompensasiyanıözbiznesləriniinkişafetdirməküçünistofadəedəcək,bəziləriisəborcları vəkreditləriödəyəcək,bəziləri isəgündəlik təlabatmallarıüçünvəyayeniəmlakınalınmasıvəyayenievtikintisiüçünistifadəedəcək.

• Kompensasiyaolunmuşdördbiznessahibihəmçininköçürülməüçüntorpaqərazisinintapılmasındavəsənədləməişlərindəbələdiyyədənyardımalmışdır.

• Bəzi biznes sahibləri üçün həmin biznes yeganə gəlirmənbəyidir. İki biznessahibininailəüzvlərindənbiriəlildir,birhaldaisəbiznessahibininözüəlildir.Bəzi biznes sahiblərinin ailə üzvləri çoxnəfərlidir (6, 7). Onlar digərlərinənisbətəndahahəssasdırvəəlavədəstəyəehtiyacıvardır.

• Sorğuya cəlb edilmiş şəxslərin əksəriyyəti aldıqları kompensasiyadanrazılıqlarını ifadə etmişdir, bəziləri isə hələ də qərarsız olduqlarını, lakinkompensasiyanın itkiləri bərpa etməyə kifayət edəcəyinə inandıqlarınıbildirib.Narazıolduğunubildirənşəxsolmayıb.

• Kommersiya tikililərindən əlavə bəzi torpaq sahələrində meyvə ağacları vəbağlar,həmçinin,yardımçıtikililərvar.

6. HÜQUQİÇƏRÇİVƏ

6.1 MilliqanunvericilikDövlətehtiyaclarıüçünalınan(vəyatorpaqüzərindəməhdudiyyətlərqoyma)torpaqvədigərəmlakagörəkompensasiyaverilməsiiləəlaqədarməsələlər,hansıki,təsirəməruz qalan şəxslər və şirkətlərin boyun qaçıra bilmədiyi və fiziki və iqtisadiyerdəyişməyə gətirib çıxardığı məsələlər “Torpaqların dövlət ehtiyacları üçünalınmasıhaqqında”AzərbaycanRespublikasınınqanununda (No.987 III-Q2010)özəksinitapmışdır.Buqanun,əsasən,BMİtələblərivəbeynəlxalqqabaqcıltəcrübələrəcavabverir.Torpaqalmaqanununvəəlaqədarqərarlarınəsassəciyyəvixüsusiyyətləriaşağıdakılardır:

Dövlətməcburisatınalmayagetməzdənəvvəlbütünsəylərinigöstərməlidirki,topağıdanışıqlaryolu iləəldəetsin(Maddə4.2).Torpağındövlətehtiyaclarıüçünalınmasızərurətibarədəməlumatlandırıldıqdansonratəsirəməruzqalanəmlakını(torpaqvədigər) könüllü şəkildə satmağa razı olan şəxslər kompensasiyaya 10% əlavə ödənişəldəedirlər(Article32).

Torpaqalmanınplanlaşdırılmasınınhazırlıqmərhələsindəməlumatlarınaçıqlanmasıvə məsləhətləşmənin aparılması barədə qanunda təfsilatlı prosedur göstərilmişdir(həm fərdi, həmdə ictimai iclaslar vasitəsilə kütləvi şəkildə), (Maddələr 12 - 17 vəmaddə77).

Təsirə məruz qalan şəxslərin (mülkiyyətçi və istifadəçilərin) və əmlakların siyahıyaalınması bələdiyyələrin köməkliyi ilə həyata keçirilir (Maddə 10 və 11) və bu tarixkompensasiya alma hüququ üçün son tarix hesab edilir (Maddə 20). Tutduqlarıtorpaqla bağlı heç bir rəsmi hüquqları olmayan şəxslər siyahıya alma tərəfindən

14

müəyyənləşdirilir və daşınmaz əmlak istisna olmaqla itirdikləri əmlaka görəkompensasiya və yardımlar almaq, həmçinin daşınar əmlaka dəyən ziyana görəhüquqlarəldəedirlər(Maddə7.5).Təsirə məruz qalan bütün əmlakları qiymətləndirmək məqsədilə Nazirlər KabinetitərəfindənQiymətləndirməKomissiyasıyaradılır (Maddə19və20)vəbukomissiyatərəfindənictimaiseçimyoluiləmüstəqilqiymətləndiricicəlbedilir(Maddə23).Alanorqan tərəfindən təsirə məruz qalan şəxslərlə əlaqələrin qurulması vəqiymətləndirmənin təşkili, həmçinin, təsirə məruz qalan şəxslərdən daxil olansualların, məsələlərin və şikayətlərin cavablandırılması və lazımı sənədlərinhazırlanması məqsədilə onlara köməklik göstərilməsi məqsadilə (Maddə 22)Torpağın Alınması Qrupu (TAQ) yaradılır (müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarınınnümayəndələrindənibarət).

Kompensasiya bazar qiymətinə əsaslanaraq hesablana bilər. Əgər bazar qiymətiyoxdursa onda bərpa xərcləri əsasında da hesbalana bilər. Hər ikimetodun tətbiqedilə bilinəcəyi halda daha yüksək qiyməti verən metod tətbiq edilir (Maddə 55).Bərpaxərcləriəmlakınbazarqiymətininüzərinəbuəmlakamüvafiqolanqeydiyyatvəalqı-satqıxərcləriniəlavəetməkləalınır(maddə59).

İtiriləngəlirivəüçüncüşəxslərqarşısındaöhdəliklərəvaxtındaəvvəlxitamverilməsidə daxil omaqla əmlakın alınması nəticəsində ortaya çıxan zərəri kompensasiyaetmək məqsədilə bütün təsirə məruz qalan əmlaklar üçün kompensasiya 20%artırılmalıdır(prezidentinsərəncamı(No.506-3QD2007).

Təsirəməruzqalanşəxslərkompensasiyanıpulvəyanaturaşəklindəalmaqarasındaseçim edə bilər. (Maddə 38). Kompensasiya əvəzedici torpaq və ya ev şəklində,həmçinin,toxum,bitki,ərzaq,layihəninicrasındayeniişimkanı(layihənəticəsindəişyerini itirən şəxslərüçün) və yabelə işüçün təlim formasında veriləbilər (Maddə65).Qanunda qeyd olunur ki, əgər əmlakın bir hissəsinin alınması nəticəsində əmlakınistifadəsi mümkünsüz və ya faydasız olarsa həmin əmlak bütünlüklə alınmalıdır.Mübahisələrməhkəməqaydasındahəlledilir(Maddə27).Qanunla tələb olunur ki, fiziki köçürülməyə məruz qalan şəxslərə həmin evdəyaşadığıillərinsayındanasılıolaraq5-10%köçürülməköməkliyigöstərilməlidir-(5%5 ildən artıq yaşayan üçün və sonrakı hər bir il üçün 1% artırmaqla 10 ilə qədər)(Maddə66).Özbiznesfəaliyyətləriniköçürməyəvəyaişinidəyişməyəməruzqalantəsirəməruzqalan şəxslər köçürülmə ortaya çıxan bütün xərclərə görə kompensasiya almaqhüququna malikdir (Maddə 56). Alınan torpağın yaxınlığında yerləşən və alınmanəticəsindəhərhansıbirmənfitəsirəməruzqalanşəxsdəbütünzərərlərəvəgəlirin,həmçinin yaşayış vasitələrinin itirilməsinə görə kompensasiya almaq hüququnamalikdir(Maddə62və63).

15

Alınanərazidən100metrdənuzaqməsafəyə fizikiköçmələri tələbolunanşəxslərinsayı 200 nəfərdən çox olduqda KFP-ı hazırlanmalıdır (Maddə 3.9.1), əks haldaköçürülmətəlimatıhazırlanmalıdır.Şikayətlərin çoxluğunu və əhəmiyyətini nəzərə alaraqNazirlər Kabineti ŞikayətlərinBaxılması Komissiyasını təşkil edə bilər. Şikayətlər, həmçinin Alan Orqana(Azəravtoyol) və torpaq alma prosesinin qanunuyğunluğuna nəzarət edən nəzarətorqanına (Maliyyə Nazirliyi) və son olaraq məhkəməyə təqdim edilə bilər (Maddə75).

6.2 AYİB-ıntələbləriTorpaqlarınalınması iləəlaqədarAYİBtələbləriƏtrafMühitvəSosialSiyasət(2014)sənədininPerformansTələbləri5bölməsində (Torpaqalma,Məcburiköçürülməvəiqtisadiyerdəyişmə)təsviredilir.Müvafiqtələbləraşağıdakıkimitəsvirediləbilər:

• Alternativ layihə dizaynları vasitəsilə mümkün olduğu hallarda layihənəticəsində meydan çıxan daimi və müvəqqəti fiziki və iqtisadiyerdəyişmədən yan keçmək və ya onu minimallaşdırmaq; yerdəyişməninqaçılmaz olduğu hallarda, müvafiq kompensasiya, köçürülmə və yaşayışvasitələrininbərpasıfəaliyyətplanıhazırlanmalıvəicraolunmalıdır;

• Torpaqalmavəyatorpaqdanistifadəvətorpağa,digərəmlakavətəbii

sərvətlərəçıxışimkanlarınınməhdudlaşdırıldığıhallardaaşağıdakılarvasitəsiləsosialvəiqtisadiəkstəsirləriyaxşılaşdırmaq:I. alınmasıtəklifediləntorpağınmülkiyyəthüquqununalınmasından

əvvəlitirilənəmlakagörətambərpaxərcləriəsasındakompensasiyaödənilməsi2;və

II. bukompensasiyanın,köçürülməişlərininvəyaşayışvasitələrininbərpasıtədbirlərininmüvafiqməlumataçıqlanması,məsləhətləşməvətəsirəməruzqalanşəxslərinməlumatlıhaldaiştirakçılığınıntəminedilməsiiləaparılması;

• tutduqlarıtorpaqlabağlıqanunlatanınabilənhüquqlarıolmayanvəyabelə

hüquqlaraiddiasıolmayanşəxslərdədaxilolmaqlabütüntəsirəməruzqalanşəxslərin(siyahıyaalmatarixinəqədərlayihəərazisindəyerləşmiş)yaşayışvasitələrini,gəlirgətirməpotensialınıvəyaşayışstandartlarınıənazılayihədənəvvəlkisəviyyədəbərpaetməkvəbukeçiddövründəonlaradəstəkolmaq;

• digərlərinənisbətənlayihətərəfindəndahaçoxəkstəsirəməruzqalabiləcək,

mənfitəsirlərləüzləşənvəyayaşayışşəraitininbərpasıüçünnəzərdə

2 Bu adətən əmlakın bazar dəyərinin üzərinə qeydiyyat xərclərini və əmlakın bərpa xərclərini əlavə

etməklə əldə edilir.

16

tutulmuştədbirlərəvəmüvafqinkişafyardımlarınaözbaşlarınaməhdudçıxışıolanhəssasşəxslərvəqruplar(siyahıyaalmadövrünəqədərərazidəolanşəxslər)üçünxüsusitələblərnəzərdətutmaq;

• təsirəməruzqalanşəxslərtərəfindənqaldırılankompensasiyavəköçürülmə

iləbağlışikayətləriqərəzsizformadahəlletməküçünyardımmexanizmidədaxilolmaqlaonlarıqəbuletməkvəvaxtındahəlletməkməqsədiləşikayətlərinbaxılmasımexanizminihazırlamaq.

• torpaqalma,köçürülməvəhəyatşəraitininbərpasıprosesininmonitorinqini

aparmaqvətəsirəməruzqalanicmakimiəsasmaraqlıtərəfləricəlbetmək.Yuxarıdakısiyahıəsastələblərinyalnızqısaicmalıdırvəmüvafiqsiyasəttələblərinindəqiqləşdirlməsiüçüntammətnəistinadolunur3.

6.3 AYİBtələblərivəMilliqanunvericilikvətəcrübəarasındakıboşluqlarAzərbaycanRespublikasının"Torpaqlarındövlətehtiyaclarıüçünalınmasıhaqqında"qanunugenişmiqyasdaAYİBsiyasəiləuyğunluqtəşkiledir,halbukibulayihəyəaidolanbirsıravacibfərqlərvar.Bu KFP-ı qanunvericiliyin tələbləri və yerinə yertirilmiş torpaq alma işləri arasındamüəyyənedilmişboşluqlarıaradanqaldırmağıvəAYİBtələblərinətamcavabverməyigözönündətutaraqtərtibedilmişdir.Layihəüzrəaradanqaldırılmasılazımolanboşluqlaraşağıdakılardır:

• KompensasiyalarınödənilməsindənsonraAlanOrqan(buhaldaAzəravtoyol)tərəfindənmonitorinqinaparılmasıqanunlatələbolunmur,halbukibu,AYİBtərəfindən tələb olunur. Bu tələb sözügedən layihə üçün xüsusiləəhəmiyyətlidir.Beləki,Azəravtoyolyoxlamalıdırki,təsirəməruzqalanşəxslərödənilmişkompensasiyailəitirilənəmlakınıvəyaşayışvasitələrinibərpaedəbilibmi. Bu layihə üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir ki, ödənilmişkompensasiyanın təsirə məruz qalan şəxsə biznes sahəsini yeni məkandabərpaetməyəimkanveribvermədiyivəyayaşayışşəraitinibərpaetməküçünəlavə köməkliyə ehtiyac duyulma məsələsi müəyyənləşdirilsin (təlim, işlətəminat).

• AYİB tərəfindən tələbolunduğuhaldaqanundahəssasqruplarüçününvanlı

yardım tələbi yoxdur. Həssaslıq məsələsi siyahıya alma ilə qeydiyyataalınmayıb və onlara köçürülmə prosesi nəticəsində əks təsirlərə görə əlavəköməkliyin göstərilməsi nəzərdə tutulmayıb. Sosial-iqtisadi sorğu iləaydınlaşdırılbki, sənədləşmə işlərininapaprılmasındavəyeni torpaqsahəsitapmaqda və onu əldə etməkdə bələdiyyələr təsirə məruz qalan şəxslərə

3http://www.ebrd.com/what-we-do/strategies-and-policies/approval-of-new-governance-policies.html

17

köməklik göstəriblər. Buna baxmayaraq,müəyyənləşdirilən hər hansı digərhəssasqruplaraköməklikgöstərilməlidirvəAYİB-əhesabatverilməlidir.

• Qanuna görə torpaq üzərində qanuni hüquqları olmayan şəxslər daşınmaz

əmlakistisnaolmaqladigəritkilərəgörə,həmçinin,köçürülməzamanıdaşınarəmlakadəyənzərərəgörəkompensasiyaalmaqvəköçürülməyardımıalmaqhüququvar.Təcrübədəisəbeləşəxslərtəsirəməruzqalantikililərəgörəpulkompensasiyası alırlar və köçürülmə yardımları ilə təmin edilirlər. AYİBtələblərinə əsasən belə şəxslər torpaq istisna olmaqla bütün təsirə məruzqalan əmlaka görə (qeydiyyatlı olmayan yaşayış və qeyri-yaşayış tikililəri dədaxil olmaqla) tam bərpa dəyəri əsasında kompensasiya almaq, həmçininköçürülmə və / və ya yaşayış səviyyəsinin bərpası üçün yardım almaqhüququna malikdir. Bank tələblərində qeyd olunur ki, fiziki köçürülməyəməruz qalan şəxslərə hüquqlarla təmin edilmiş adekvat yaşayış yeri üçünseçimlərverilməlidir.ButələblərKFP-ınKompensasiyaHüquqlarıCədvəlində(KFP-ın 9-cu Hissəsi) göstərilmişdir. Sosial-iqtisadi sorğu təsdiq etdi ki,qeydiyyatsıztikililəriolanşəxslər(5evvə1biznes)aldıqlarıkompensasiyadanrazıdırlar. Halbuki, Azəravtoyol bütün ev təsərrüfatlarının və bizneslərinmonitorinqinihəyatakeçirməlidirki,adekvatyaşayışyerlərininvəyaşayışvəhəyat standartlarınınbərpaolunubolmadığımüəyyənləşdirilsinvəəgərəksiaşkaredilərsəbunanailolanaqədərköməklikgöstərilsin.

• Qanunda qeyd olunur ki, kompensasiya köçürülmədən əvvəl ödənilməlidir.

Bu,AYİBtələblərinəuyğundur.Halbuki,sorğunəticəsindəprosedurboşluqlaraşkar edildi. Belə ki, sorğu aparılan şəxslərin 13 % -inə (kompensasiyaödənilmiş 99 şəxsdən 13-ü) kompensasiyanın onların hesablarınaköçürülməsinədairxəbərdarlıqedilməmişdir.

• Qanunla tələb olunur ki, fiziki köçürülməyəməruz qalan şəxslərin sayı 200-

dən artıq olduqda KFP-ı hazırlanmalıdır və bu halda da sosial-iqtisadiaraşdırma tələbi yoxdur. AYİB tələb edir ki, fiziki və iqtisadi köçürülmə ilənəicələnən bütün layihələr üçün KFP-ı hazırlanmalıdır. Yalnız iqtisadiköçürülməbaş verərsəAYİB tələb edir ki, Yaşayış VasitələrininBərpası üzrəÇərçivə Sənədi hazırlansın. Bu planlaşdırma sənədlərinin hazırlanması üçünsosial-iqtisadibazaaraşdırmasıaparılmalıdır.

7. KOMPENSASİYAVƏYARDIMÜZRƏBAŞLICAPRİNSİPLƏRLayihə üçün yeni alınacaq torpaq və əmlaklar üçün də tətbiq olunacaqkompensasiya, köçürülmə və yaşayış vasitələrinin bərpası ilə əlaqədar Azəravtoyoltərəfindənrazılaşdırılmışəsasprinsipləraşağıdakılardır:

• Fiziki və iqtisadi yerdəyişmədənqaçmaq, və ya onuminimallaşdırmaqüçünalternativ layihə dizaynları nəzərdən keçiriləcək, məsələn, yaşayışməntəqələrini, kommersiya və yaşayış tikililərindən yan keçmək, həmçininözəl məhsuldar torpaqlara nisbətən dövlət və yararsız torpaqlara üstünlükverməkvə.s.;

18

• Tutduqlarıtorpaqlabağlıqanunlatanınabilənhüquqlarıolmayanvəyabelə

hüquqlara iddiasıolmayanşəxslərtorpaq istisnaolmaqlatəsirəməruzqalanbütünəmlaklara görə kompensasiya almaqvə köçürülməyardımıhüquqlarıəldəedirlər;

• Fərdi təsirləri müəyyən etmək, bazaməlumatlrını təmin etmək vəmüvafqi

köçürülmə / yaşayış bərpası tədbirlərini işləyb hazırlamaqməqsədilə təsirəməruzqalanşəxsləri/evtəsərrüfatlarınıəhatəedənsosial iqtisdiaraşdırmaicraediləcək;

• Tutduqlarıtorpaqlabağlıqanunlatanınabilənhüquqlarıolmayanvəyabelə

hüquqlara iddiası olmayan şəxslər siyahıya alma tərəfindən qeydiyyataalınacaq; bu kateqoriyadan olan təsir məruz qalan şəxslər maliyyələşdirəntəşkilatıntələbləriəsasındamılumatlandırılacaq;

• KFP-larınhazırlanmasıvəicrasıdövründətəsirəməruzqalanşəxslərləfaydalı

məsləhətləşmələrkeçiriləcəkvəməlumatlaraçıqlanacaq;

• Mümkün olduğu qədər torpaqların alınması razılaşma əsasında həyatakeçiriləcəkki,məcburialınmadankənarqaçılsın;

• Bütün təsirəməruzqalanəmlaklar üçün kompensasiyalar tambərpadəyəri

əsasında hesablanacaq və təsirə məruz qalan şəxslərin seçdikləri bankhesablarınaköçürüləcək.;

• Alınmıştorpaqvəəmlakadaxilolmazdanəvvəlkompensasiyaödənilməlidir.;

• Təsirə məruz qalan şəxslərə kompensasiya seçimləri təqdim edilir və ən

uyğun köçürülmə alternatilvləri ilə təmin edilir, hansı k,təsirə məruz qalanicmadangələntəkliflərnəzərəalmaqseçilib;

• Kompensasiyaya əlavə olaraq TMQŞ-ə köçürülmə üzrə köməklik və yaşayış

şəraitinin bərpası yardımı göstəriləcək, məsələn, gəlir itkisinə görəkompensasiyavəyaköçürülmədənsonrakeçiddövründəyardım;

• Sosialiqtisadiaraşdırmavəmonitorinqnəticəsindəmüəyyənləşdirilmişhəsss

qruplaraxüsusiköməklikgöstəriləcək;

• Bütünkompensasiya,köçürülməyardımıvəhəyatşəraitininbərpasıköməkliyiqadınvəkişilərəbərabərpaylanacaq;

• Təsirəməruzqalanşəxslərinkompensasiyavəköçürülməiləbağlışikayətvə

narazılıqlarını çatdıra biləcəkləri və tez cavab gözləyəcəkləri şikayətlərinbaxılmasımexanizmiicraolunacaq;

19

• Bütün kompensasiya, köçürülmə və yaşayış şəraitinin bərpası tədbirlərimütəmadiolaraqhəyatakeçiriləcək.

TəsirəməruzqalandigərtorpaqlarbarədəməlumatlarməlumolduqdayeniKFPvəKFP əlavələri hazırlanacaq vəonlar KFP-da göstərilmiş eyni prinsip vəprosedurlaraəsaslanacaq.

8. KOMPENSASİYAVƏYARDIMÜÇÜNMÜNASİBLİKLayihətəsirinəməruzqalanşəxslər-layihəüçüntorpaqalmaişlərinəticəsindəfizikivə / və ya iqisadi yerdəyişməyə məruz qalan və siyahıya alma tərəfindən qeydəalınmış bütün şəxslər nəzərdə tutulur və onlar bu KFP-da nəzərdə tutulmuşkompensasiyavəyardımlarıalmaaqhüququqazanırlar.SiyahıyaalmaqeydiyyatıbuhesabataƏlavə1kimiəlavəolunmuşdur.Siyahıya alma fəaliyyəti ilə bağlı narazılığı olan və / və ya kompensasiya və yardımalmaq üçün iddiası olan şəxslər belə narazılıqlarını Azəravtoyol ASC-ə təqdim edəbilərlərvəonlarbuKFP-datəsviredildiyiŞikayətlərinBaxılmasıMexanizmi(KFP,hissə14)vasitəsiləbaxılacaqvəhəllediləcək.Bu KFP çərçivəsində nəzərdə tutulmuş kompensasiya və köçürülmə/həyat şəraitibərpasıyardımıalmaqhüququqazananşəxsləraşağıdakılardır:

a) Təsirəməruzqalanşəxslərinmülkiyyətçiləri;b) Təsirəməruzqalantorpaqlarınqeydiyyatlıistifadəçiləri;c) Torpaqdan başqa təsirəməruz qalan əmlaklarınmülkiyyətçiləri (qeydiyyatlı

və qeydiyyatsız yaşayış və kommersiya tikililəri, qeyri-yaşayış tikililəri,məhsullar,bitkilər,ağaclar);

d) Təsirəməruzqalanbizneslərinsahibləri;e) Təsirəməruzqalanbizneslərinişçiləri;f) Həssasşəxslər

Yuxarıdakıtəsirəməruzqalanşəxslərinkateqoriyalarınınhərbiriüçünkompensasiyahüquqları itkilərinnövlərinəgörəbusənədinnövbətihissəsindəgöstərilmişdir(Bax:hissə9).Siyahıya alma tarixindən (təsirə məruz qalan əmlakın inventarının və siyahıyaalmanın tamamlanmasının son günü) sonra layihə ərazisindəməskunlaşmış şəxslərhərhansıbirkompensasiyavəyardımhüququqazanmır.

20

8.1 HəssasşəxslərvəevtəsərrüfatlarıBəzi şəxslər və qruplar digər təsirə məruz qalan şəxslərə nisbətən daha həssasolduğundan yaşayış şəraitinin bərpası üçün xüsusi tədbirlərə ehtiyac olur. Beləqruplaraaşağıdakılaraiddir:

• Yaşadıqları evdən başqa yaşayış yeri olmayan və yaşadıqları həmin evinyerləşdiyi torpaq sahəsi üzərində qeydə alınmış hüquqları olmayan (ictimaitorpaqvəyadigərşəxslərintorpağı)şəxslər;

• Digərgəlirmənbəyiolmayanvəqeydiyyatsızbinesişlədənşəxslər;• Yeganəgəlirvəyaşayışmənbəyitəsirəməruzqalantorpaqolan(vəyaəksər

hissəsibutorpaqolan)şəxslər;• Yaşlı ev təsərrüfatları (bir və ya iki yaşlı şəxsin evdə tək yaşaması), bir

valideynliqadınbaşçılıailələr,çoxsaylıailəüzvləri(əsasəndəazyaşlılar)olanevtəsərrüfatları,əlilailəüzvüolanlar,xüsusəndəfizikiköçürülməhalında;

• Layihə və torpaq alma barədə məlumat əldə etməkdə çətinlik çəkən vəmüqavilə sənədlərini və digər müvafiq səndələri başa düşməkdə çətinlikçəkənsavadsızşəxslər,və.s.

Yuxarıda sadalanan hər hansı bir həssas qrup kateqoriyasına aid edilən (və yamüəyyənləşdirilmiş digər kateqoriyalar aid olan) və ünvanlı yardıma ehtiyacı olanşəxslərin / ev təsərrüfatlarının siyahısı monitorinq zamanı və ya tikintidən əvvəl(kompensasiyanın hələ ödənilmədiyi halda) yerli qurumların köməkliyi ilə tərtibediləcək və AYİB-ə hesabat veriləcək.Mümkün köməklik növləri KFP-ın əlavəsindəgöstərilmişdir(Əlavə10.5).

21

9. KOMPENSASİYAHÜQUQLARICƏDVƏLİCədvəl9.1Təsirəməruzqalanşəxslərinitkilərinnövünəgörəkompensasiyaalmaqhüquqları

İTKİNİN/TƏSİRİNNÖVÜ

TƏSİRƏMƏRUZQALANŞƏXSİN/MÜƏSSİSƏNİN

KATEQORİYASI

TMQŞƏXSLƏRİNSAYI

KOMPENSASİYAHÜQUQLARI

Özəlkəndtəsərrüfatı,biznesvəhəyətyanıtorpaqlarınındaimi

itirilməsi

Torpağınmülkiyyətçisi

2.951kəndtəsərrüfatıtorpaqlarınınmülkiyyətçiləri53həyətyanıtorpaqlarının

mülkiyyətçiləri28biznessahəsitorpaqlarının

mülkiyyətçiləri

Torpaqüçüntambərpaxərcləriəsasındanəğdkompensasiya,vəya

Eynisəviyyədəvəyadahayaxşıölçüdəvəkeyfiyyətdətorpaqlaəvəzləmə

Bələdiyyətorpaqlarınınistifadəsinəçıxışın

(istifadənin)daimiitirilməsi

Torpağınrəsmiistifadəçiləri(icarədarlar)

Hal-hazırdabilinmir

Torpağagirməzdənənazıüçayəvvəlcədəntorpaqlarındövlətehtiyaclarıüçünalınacağıhaqqındaməlumatlandırma

Vəicarəüçünyaxınərazilərdəeyniölçüdəvəkeyfiyyətdətorpağınmüəyyənolunmasında

köməklikvəya

əgəryalnıztorpağınbirhissəsitəsirəməruzqalırsa,bələdiyyətərəfindənicarəmüqaviləsindədəyişiklikedilərəktəsirəməruzqalanhissəninçıxılması

Layihənintəsirinəməruzqalanbirillikvəçoxillikəkin,tarlavəağaclar

Əkinsahələrinin,tarlalarınvəağaclarınmülkiyyətçiləri(torpaqüzrərəsmivəyaqeyri

rəsmiistifadəçiolabilər)

Təxminedilən3000təsirəməruzqalmışəkinsahələri,tarlalar,ağacmülkiyyətçiləriBələdiyyətorpaqlarınıicarəyəgötürənlərinsayıbilinmir

ƏkinsahələrindənvətarlalardanməhsulutamyığmahüququVəya

İllik/coxillikəkinlərinvəağaclarınitirilməsinəgörətambərpaxərcləriəsasındanəğdkompensasiya

22

İTKİNİN/TƏSİRİNNÖVÜ

TƏSİRƏMƏRUZQALANŞƏXSİN/MÜƏSSİSƏNİN

KATEQORİYASI

TMQŞƏXSLƏRİNSAYI

KOMPENSASİYAHÜQUQLARI

Qeydiyyatdaolanvəqeydiyatdaolmayan

yaşayıştikililərininitirilməsi(fizikiköçürülmə)

Təsirəməruzqalmıştikilininmülkiyyətçiləri(tikilininyerləşdiyiərazi

üzrəqeydiyyathüquqlarıolanşəxslərvəyabudigərşəxs

tərəfindəntikilibvəyaictimaitorpaqdır)

7qeydiyyatdaolanvə7qeydiyyatdaolmayantikililərinsahibləri

Fizikiköçürüləcəkevlərin60nəfərailəüzvləri

Yaşayıştikililəriüçüntambərpadəyərindənəğdkompensasiya

Qeydiyyatdaolanvəqeydiyyatdaolmayan

kommersiyaobyektlərininitirilməsi

Biznestikililərininsahibləri(tikilininyerləşdiyitorpaq

üzərindəqeydiyyatlıhüququolmayanşəxslər

dədaxilolmaqla)

29biznessahibi(19uaktiv)

Biznestikililəriüçüntambərpadəyərindənəğdkompensasiya

Qeyri-yaşayıştikililərininitirilməsi

(köməkçitikililərvətorpaqüzərindəkidigəryaxşılaşdırmalar)

Qeyri-yaşayıştikilisininsahibi

60Qeyri-yaşayıştikililərininsahibləri

Qeyri-yaşayıştikililəriüçüntambərpadəyərindənəğdkompensasiya

Biznesfəaliyyətininyenidənbərpasınaqədər

köçürülməzamanıgəlirlərinitirilməsi(rəsmi

vəyaqeyrirəsmi)

Fəaliyyətdəolanbiznessahibkarları/işçilər

19fəaliyyətdəolanbiznessahibkarları

fəaliyyətdəolanbiznessahələrinin57işçisi

Köçürülməzamanıgəliritkisininbərpasıməqsədilə6ayaqədərmüavinətinnəğdkompensasiyası(biznesvəiqtisadifəaliyyətlərinyenidənbərpasınaqədər)

VəƏgərmonitorinqzamanıgəlirmənbələrinintambərpasının(10.4-dəgöstərilib)təminolunmamasıilərastlanarsayaşayışşəraitlərininintəkmilləşdirirlməsiüçünyardım

Torpaqlarınalınmasızamanıhəssasinsanlara

mənfitəsirlər

Həssasşəxslər/evtəsərrüfatları

Hal-hazırdabilinmir(KFP-dagöstərildiyikimi

məüyyənləşdiriləcək)

Torpaqalmazamanımənfıtəsirlərinaradanqaldırılmasıvəyaşayışstandartlarınıvəyayaşayışmənbələrinintəkmilləşdirilməsiməqsədilətəsirəməruzqalmışhəssasşəxslərə/evtəsəsrrüfatlarınaköməketməküçünyardımtədbirlərininhəyatakeçirilməsi(10.5bölməsindəverilmişdir)

23

10. KOMPENSASİYAVƏYARDIMTəsirin növündən və aid olduqları kateqoriyadan asılı olaraq təsirə məruz qalanşəxslərtəsirəməruzqalanəmlaka/vəyaköçürülməyə/yaşayışsəviyyəsininbərpasıüzrəyardıməldəedirlər.Kompensasiyahüquqlarıcədvəlindəgöstərilib(Hissə9).Bütün təsirə məruz qalan daşınmaz əmlaklar üçün hesablanmış kompensasiyaməbləği 20% artırılmışdır ki, daşınmaz əmlakın alınması, itirilmiş gəlir və üçüncüşəxslər qarşısındakı öhdəliklərin vaxtından əvvəl xitam verilməsi nəticəsində dəyənzərərörtülsün(AzərbaycanRespublikasıPrezidentininfərmanı(No.506-3QD2007).

Torpaqların dövlət ehtiyacları üçün alınması haqqında qanuna əsasən əgər təsirəməruz qalan şəxslər məcburi satınalma başlanmazdan əvvəl könüllü alqı-satqıyarazılıqverərlərsəonda təsirəməruzqalan torpağavə torpaqüzərindəəmlakagörəhesablanmışkompensasiyaya10%əlavəedilir.Təsirəməruzqalanşəxslərətəklifedilənkompensasiyaməbləğindəyuxarıqeydolunanmaddələrnəzərəalınır.

10.1 Torpaq,məhsul,bitkivəağaclarüçünkompensasiyaLayihəninəhatəolunduğu4rayondalayihətərəfindəntəsirəməruzqalantorpaqlar(kənd təsərrüfatı torpaqları, kommersiya və həyətyanı) üçün kompensasiyaqiymətləri müstəqil qiymətləndirici tərəfindən aparılmış araşdırma əsasındamüəyyənləşdirilmişvəMaliyyəNazirliyitərəfindəntəsdiqlənib(baxƏlavə3).Qanuna əsasənmüstəqil qiymətləndirici təsirəməruz qalan ərazidə qeydə alınmışalqı-satqıqiymətləriniaraşdıraraqbazarqiymətinimüəyyənləşdirir.Beləinformasiyamövcudolmadıqdaqiymətləndiricibərpaxərclərinihesablayırhansıki,təsirəməruzqalantorpağınyaxınlığındayerləşənvəeyniməhsuldarlığavəpotensialamalikolan,həmçininoxşarvədaha inkiaşfetdirilmiş infrastrukturvəxidmətlərəmaliktorpağındəyəriüstəgəlhəmintorpağtəsirəməruzqalantorpağınsəviyyəsinəçatdırmaqüçünlazımıxərclər,üstəgəlqeydiyyatvəalqı-satqıxərcləriiləhesablanır.Hərikimetoduntətbiqediləbiləcəyihaldayüksəkdəyəriverənmetodistifadəedilməlidir.Təsirə məruz qalan şəxslər ya pul formasında kompensasiya, ya da əvəzedicitorpaqdan(eyniölçüvəkeyfiyyətdə)biriniseçəbilərlər,halbuki təsirəməruzqalanhissələrçoxazolduğundanbuseçiməüstünlükverilmir.Bələdiyyə torpaqlarına görə müvafiq bələdiyyələr qanunvericiliyə uyğun olaraqkompensasiyaolunacaqlar.Bələdiyyətorpaqlarınıicarəyəgötürmüşşəxslər/şirkətlərplanlaşdırılan torpaq alma ilə bağlı məlumatlandırılacaqlar və digər icarə torpağıtapmaqdaköməklikgöstəriləcək.Əgəralınacaqsahəəhəmiyyətlideyilsəonlarınicarəmüqaviləsihəminərazininçıxarılmasınıəksetdirərəkdəyişilməlidir.

24

Məhsullar və bitkilər torpaq almadan əvvəl yığılmalıdır, lakin əgər bu mümkünolmazsabazarqiymətləriəsasındakompensasiyaolunacaqlar.Həmmeyvəağacları,həm də bar verməyən ağaclar tam bərpa dəyərləri əsasında kompensasiyaolunacaqlar.Meyvəağaclarıitirilmişgəlirəgörə,barverməyənağaclarisəoduncağınbazarqiymətiəsasındakompensasiyaedilir.

10.2 Yaşayış, biznes və qeyri-yaşayış tikililəri üçün kompensasiyahesablanması

Yaşayış,biznesvəqeyri-yaşayıştikililəri(yardımçıtikililərvətorpaqüzərindəkihasar,heyvandamları,sunasosları,suvarmakanallarıvəs.kimitikililər)üçünkompensasiyalartambərpaxərcləriəsasındaödənilir.Buqiymətəitirilmiştikilininoxşarxüsusiyyətlərinəmalikdigərərazidətikilməs,tikintimateriallarınınbazarqiymətləridədaxilolmaqla,yerliərazidəəməkvənəqliyyatvəqeydiyyatxərcləri(qeydiyyatvəalqı-satqıxərclərivəvergilər)daxildir.Tikililərinköhnəlməəmsalıvətikilidənçıxarılanmaterialxərclərikompensasiyadançıxılmır.

Qeydiyyatdaolanvəolmayantikililəreyniqaydadakompensasiyaolunur.Burayahəmçinintikilisahibinəaidolmayantorpaqüzərindətikilmiştikilidəaiddir(hansiki,digərbirşəxsəməxsusözəlvəyaictimaitorpaqolabilər).

Tikilinintəsirəməruzqalmışhərkvmetriüçünhesablanmışortaqiymətmüstəqilqiymətləndiricitərəfindənhesablanıb,vahidqiymətlərmüəyyənolunub.(Əlavəyəbax3).Keyfiyyətlərini(istifadəolunmuşmateriallarınkeyfiyyətlərini)vəonlarınölçüləriniqiymətləndirməkməqsədilətəsirəməruzqalmıştikililərinhərbirifərdiqiymətləndirilir.

Təsirəməruzqalmışərazidə5ildənartıqmüddətəyaşayanşəxslərköçürməniasandlaşdırmaqməqsədilənarahatlığagörəödənişalırlar.NarahatlığagörəödənişQanunlamüəyyənolunurvəyaşayıştikilisininkompensasiyaməbləğinin5%-dən10%-dəkartımınabərabərdi,5ildənyuxarıhərbiriləgörəbirfaizartırmaqlahesablanır.

Təsirəməruzqalanşəxslərətəklifedilənkompensasiyaməbləğindəyuxarıqeydolunanmaddələrnəzərəalınır

10.3 Gəlirinitirilməsinəgörəkompensasiya

Əgər kommersiya obyektinin alınması biznesdən gələn gəlirin itirilməsinə gətiribçıxararsa, onda biznes sahibi keçid dövrü ərzində xalis itkilərə görə kompensasiyaalır, məsələn, eyni ərazidə (qismən alınmış biznes üçün) və ya digər bir ərazidə(biznesin tam alınması halında) biznesi tam bərpa edənə qədər. Bu kompensasiyabiznesinaktivolmadığıhərbirayüçünmaksimum6ayaqədərverilir.itirilmiş xalis gəlir ya vergi qeydiyyat sənədləri əsasında, ya da həmin məlumatlarmövcud olmadığı təqdirdə (qeydiyyatsız biznes) xalis gəlirin hesablanması (aylıq,

25

həftəlik, günlük və.s. müvafiq olduğu kimi) rəsmi qiymətləndirici tərəfindənmüəyyənləşdiriləcək.İkincihaldaitkiləroxşar,qeydiyyatlıvəgəlirgətirənobyektlərinməlumatlarıiləmüqayisəəsasındamüəyyənedilir.Təsirə məruz qalan şəxs təsirə məruz qalan aktiv biznesin işçisi olduqda onda o,biznesin aktiv olmadığı müddətdə, lakin 6 aydan çox olmadan aylıq əmək haqqıməbləğində kompensasiya əldə edir. Məbləği isə biznes və vergi qeydiyyatındangötürüləcək,lakinəgərbuməlumatlarolmazsaminimuməməkhaqqıistifadəolunur.

10.4 Yaşayışvasitələrininbərpasıyardımı

Əgər kommersiya və qeyri-yaşayış tikililərə görə və itirilmiş gəlirlərə görəkompensasiya almış təsirə məruz qalan aktiv biznes obyektlərinin sahibləri gəlirgətirən gətirən əmlakını bərpa etməyiblərsə belə bizneslərin sahibləri və işçiləriyaşayış vasitələrinin bərpası üzrə yardım almaq hüququ əldə edirlər. Belə yardımıtəminetməküçünehtiyac,həmçiningöstəriləcəkyardımınnövümonitorinqzamanımüəyyənləşdiriləcəkvəAYİB-ahesabatveriləcək.Bu tapşırıqlarıyerinəyetirərəkən,həmçinin real yardımalrı təmin edərkənAzəravtoyol yerli qurumlarla (bələdiyyə vərayon) yaxından əməkdaşlıq edəcək, çünki yerli qurumlar təsirə məruz qalan yerlibinzeslərəvəxidmətgöstərənlərədahayaxşıbələddirlər(yerliməşğuliyyətorqanları,təlimlər,kreditimkanları,və.s.).

Yaşayışvasitələrinbərpasıtədbirlərinəaşağıdakılaraiddir:

• Layihətərəfindənyaradılanişimkanlarınaçıxış;• digəryerliişimkanlarınaçıxışimkanları(məs.ictimaiişlər,bələdiyyə

qurumlarındaişlər,və.s.);• digərgəlir/yaşayışvasitələrinəçıxışəldəetməkdəköməklik(digəryerli

bizneslərdəimkanlar);• iştəlimləri,bacarıqlarıninkişafınaçıxışdaköməklik;• Kreditimkanlarınaçıxışdaköməklik.

10.5 HəssasşəxslərvəevtəsərrüfatlarınaköməklikTorpaq alma işlərinə birbaşa cəlb olunmuş və təsirə məruz qalan şəxslərinşəraitlərinəbələbolmuşyerliorqanlarınköməkliyiiləmonitorinqzamanıAzəravtoyoltərəfindən həssas şəxslər və ev təsərrüfatları müəyyənləşdiriləcək. Bu şəxslərinsiyahısı (vəonların təsirəməruzqalanailəüzvləri),həssaslığınmahiyyəti,həmçiningöstərilmişvəyagöstəriləcəkköməkliyinnövüKFP-ın icrasındanəvvəlhazırlanacaqvəAYİB-atəqdimediləcək.Sosial-iqtisadiaraşdırmazamanhəssasqruplarınmümkünkateqoriyaları bu hesabatda Hissə 8-1 -də göstərilmişdir. Kəməkliyin növlərinəaşağıdakılaraiddir,lakinbunlarlaməhdudlaşmır:• Yeni,rəsmiqeydiyyatdaolanevintikilməsiüçüntorpaqlarıntapılmasında

bələdiyyələrinköməyi

26

• Evintikilməsinitəminetməküçünköməklikgöstərmək(podratçınıntapılması,işlərinmonitorinqi,ödənişlərinidarəolunması,və.s.)

• Evtəsərrüfatınaaidolanəşyaların,mebellərinvədigərdaşınabilənəşyalarınheyvanlardadaxilolmaqlaköçürülməsinitəşkiletmək,hansıki,onlarbuevdə5ildənazmüddətdəyaşamışdır(bunagörədənarahatlıqüçünkompensasiyaalabilmirlər).

• Torpaqlarınalınmasıüçünsənədlərinhazırlanmasındaköməketmək• Totpaqməsələlərinəaidolanhüquqi• Yaşayışşəraitininyenidənbərpasınıtəminetməküçünköməklik(hissə10-4-ə

bax)

10.6 Tapılabilinməyənmülkiyyətçilərüçünkompensasiya

Əgərtəsirəməruzqalmıştorpağınmülkiyyətçisi layihəərzisindədeyilsəvəyatapılabilinmirsə və ya onu tanıyan şəxsləri müəyyənləşdirmək mümkün olmursa(qonşulardan məlumat toplayan yerli polis, ailə üzvləri və ya digər yollarla) ondakompensasiya məbləği müvəqqəti bank hesablarına köçürülür. Əgər təsirə məruzqalan şəxs müəyyən olunarsa və kompensasiya tələb edərsə, o birbaşa şəxsiyyətvəsiqəsini və ya pasportunu təqdim etməklə məhkəməyə müraciət edə bilər.Məhkəmə müvəqəti hesablardan kompensasiya məbləğinin çıxarılmasına razılığıtəminedir.Həminrazılıqəsasındabanktərəfindənkompensasiyaməbləğiverilir.

11. KFP-ınHAZIRLANMASIVƏİCRASIÜZRƏTƏŞKİLATİCAVABDEHLİKLƏRBu KFP-ın və onun əlavəsinin hazırlanması Azəravtoyolun öhdəliyindədir.Cavabdehliklər Layihə İcra Qrupu və Torpaq Alma ŞÖbəsi arasında bölünmüşdür.BeynəlxalqMaliyyəİnstitutları(BMİ)(buhaldaAYİB)layihələrindəmüvafiqformadaköçürülməplanlarının(buKFPkimi)hazırlanmasıvəicrasındabütünfəaliyyətlərLİQ-(torpaq alma da daxil olmaqla bütün sosial məsələlərə cavabdeh) tərəfindənkoordinasiya olunur. LİQ torpaq alma təsirlərinin və onların necə aradanqaldırıldığını, həmçinin təsirə məruz qalan şəxslərin öz həyat şəraitini və yaşayışvasitələrini layihədən əvvəlki səviyyədə bərpa edib etmədiklərini yoxlayaraq bubarədəBMİ-larınahesabatverməküçünmonitorinqaparılmasınacavabdehdir.LİQAzəravtoyolundigərşöbələriilə,xüsusiləTorpaqAlmaŞöbəsiilə,həmçinindigərxaricimaraqlıtərəflərlə,məsləhətçilərləvəBMİəməkdaşlarıiləəməkdaşlıqedir.Azəravtoyolun Torpaq Alma Şöbəsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyiəsasında torpaq almanın planlaşdırılması və icrası, həmçinin təşkilatlararasıəməkdaşlıdanməsuldur.Əsasişöhdəliklərinətorpaqsatınalmavəməcburgerialmailə əlaqədar bütün sənədlərin hazırlanması, rəsmi qeydiyyatlar və sahə səfərləriəsasındasiyahıyaalmaməlumatlarının toplanması (yerliqurumlarınnümayəndələriilə əməkdaşlıq qurmaqla), həmçinin əmlakın qiymətləndirlməsi də daxil olmaqladigərbütünməlumatlarınəldəedilməsi,torpaqalmarazılaşmalarınınimzalanmasınaiştirak və kompensasiyaların ödənilməsi daxildir. Bu KFP-ın icrasının tərkib hissəsiolaraq, hər hansı təsirə məruz qalan həssas şəxsləri və ev təsərrüfatlarını

27

müəyyənləşdirməkdə Torpaq Alma Şöbəsi yerli qurumlarla əməkdaşlıq edəcək(növbəti paraqraflara bax). Əgər müəyyən edilsə ki, təsirə məruz qalan biznesobyektlərivəonlarınişçiləriəldəetdiklərikompensasiyailəyeniərazidəbiznesitambərpaedəbilməyib, ondaTAŞ yerli qurumlarla əlaqə yaradıbhəmin şəxslərəhansınövyardımıngöstərilməsinivəbuişdəəsasməsulşəxslərimüəyyənləşdirəcək.Təsirəməruzqalanbələdiyyələrin vəmüvafiq İcraHakimiyyətinümayəndələrihəmköçürülmənin planlaşdırılması, həm də icrasında mühüm rola malikdir. Hər birmüvafiqinzibatiəraziüzrəbuqurumlarınnümayəndələritəsirəməruzqalanşəxslərləəlaqəyaratmaqdakömıklikgöstərirlər.Onlarbildirişləriçatdırır,yerliməsləhətləşməiclaslarını təşkil edir, qiymətləndirməyə köməklik göstərir, səfərlərin monitorinqiniaparır və.s. Bu KFP-ın icrası ilə bağlı ən böyük tapşırıqlardan biri layihə tərəfindəntəsirəməruzqalanhəssasşəxslərin/evtəsərrüfatlarınınsiyahısınıntərtibedilməsidir.yerli qurumlarbu siyahıların ilkin versiyasınıhazırlayır vəhərbirinə təminedilməsitəklif edilən yardım tədrbirini göstərir. Daha sonra bunlar Azəravtoyolun TorpaqAlma Şöbəsi ilə müzakirə olunur. Yardım tədbirlərinin yerinə yertirilməsi lazımolduğu təqdirdə Azəravtoyolun köməkliyi ilə yerli qurumlar tərəfindən həyatakeçiriləcək.

12. LAYİHƏNİNVƏKFP-ınİCRASIÜÇÜNVAXTQRAFİKİAzəravtoyolunhazırkıplanı(November2016)tikintiişlərinə2017-ciilin3-cürübündəbaşlamaqvə2020-cililin3-cürübündəbaşaçatdırmaqdır.Layihəüctikintihissəsinəbölünmüşdür.HissəI:km0+000-39+800.BuhissəəsasənŞəmkirrayonulərazisindədir.Hissə II: km 39+800-82+200 bu hissə Şəmkir(39+800-41+850) Tovuz (41+850-71+700)vəAğstafarayonununbirhissəsini(71+700-82+200)əhatəedir.HissəIII:km82+200-130+150buhissəAğstafarayonununbirhissəsini(km82+200-93+700)vəQazaxrayonunu(93+700-130+150)əhatəedir.Azəravtoyol KFP-ın təsdiqindən sonra icrasına başlayacaq. Azəravtoyol KFP-ınəlavəsinin hazırlanmasına qədər bu hesabatın siyahıya almasında nəzərdə tutulantorpaqlardanbaşqatorpaqalmayacaq.Birinci hissədə tikintinin vaxtında başlamasına şərait yaratmaq üçün, əgər ehtiyacduyularsa, KFP-ın əlavəsi 2 mərhələdə hazırlana bilər. Birinci mərhələ Şəmkir vətovuz rayonunda alınmamış torpaq sahələrin əhatə edə bilər və 2017-ci ilin 1-cirübünün sonuna qədər başa çatdırıla bilər. Daha sonra torpaq alma işləri KFP-ınəlavəsində göstərildiyi kimi 3-cü rübün başlanğıcına qədər - bu hissədə tikintibaşlayana qədər başa çatdırla bilər. KFP-ın əlavəsinin ikinci mərhələsi Tovuz,AğstafavəQazax rayonlarındayeni torpaqlarməlumolduqdansonrahazırlanabilərvəAYİB-ətəsdqiüçüntəqdimediləbilər.

28

Bu layihə çərçivəsində torpağı alınmış və ya alınacaq şəxslərin içərisindən həssasqrupları və şəxsləri müəyyən etmək məqsədilə Azəravtoyol yerli qurumlarla sıxəməkdaşlıq edəcək. Siyahıda həmin şəxslərin adları və hansı növ köməklikgöstəriləcəyi yazılamlıdır. Siyahı 2017-ci ilin yanvar ayının sonuna qədərhazırlanmalıdırvəbaxılmasıvətəsdiqolunmasıüçünAYİB-əgöndərilməlidir..Azəravtoyolmütəmadiolaraqtorpaqalmaişlərininmonitorinqiniaparacaqvə2017-ciilin2-cirübündəbirincixaricimonitorinqmissiyasıüçünxaricimonitorinqcəlbedəcək(baxhissə15.1.2).

29

Cədvəl12.1.TAKP-ınicrasıüçünnəzərdətutulmuşvaxtqrafiki

2016 2017 2018 2019 2020

Fəaliyyətlər Cavabdeh olanqurumlar

Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 H1 H2 H1 H2

TAKPyekunlaşdırılması AzəravtoyolLİQvəTADməsləhətçiləri

X

TAKPicrası AzəravtoyolTAŞvəLİQ

X X X

Xüsusiköməyəehtiyacıolanhəssasinsanlarınsiyahısınınhazırlanmasıvətəsdiqi

AzəravtoyolTADAİYB-ıntəsdiqi

XYan.2017

TAKPdaxilolantəsirəməruzqalmışşəxslərləkompensasiyaödənməsirazılığınınimzalanması(siyahıyaalma,baxəlavə1)

AzəravtoyolTAD X X X

KFP-ınbirincimərhələüçünəlavəsinin(əgərbütünərazilərməlumolarsatamƏlavənin)hazırlanmasıvətəsdiqi

AzəravtoyolLİQvəTAŞAYİBtəsdiqi

XFev.2017

KFP-ınvəonun1-ciəlavəsininicrası

AzeravtoyolLAD X X X

LayihəninIhissəsinintikilməsi Azeravtoyol X X X X X İkinciƏlavəninhazırlanmasıvətəsdiqi

AzəravtoyolLİQvəTADAİYB-ıntəsdiqi

X X

İkincimərhələüçünnəzərdətutulmuşəlavəninicrası

AzeravtoyolTAŞ X X X

LayihəninIIhissəsinintikilməsi Azəravtoyol X X X X X X X

30

2016 2017 2018 2019 2020

Fəaliyyətlər Cavabdeh olanqurumlar

Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 H1 H2 H1 H2

Daxilimonitorinq AzəravtoyolLİQ

X X X X X X X X X X X X X

Xaricimonitorinq AzəravtoyolLİQXariciməsləhətçilər

X X

KFP-ınyekunlaşdırmaüzrəaudit AzəravtoyolLİQXariciməsləhətçilər

X

Azəravtoyoltərəfindənhəyatakeçirilənbütüntorpaqalmaməsələlərivəfəaliyyətləriüzrəaylıqhesabat

AzəravtoyolLİQ

X X X X X X X X X X X X

Azəravtayolrüblükhesabatı,AİYBgöndərilməsi

AzəravtoyolLİQ

X X X X X X X X X X X

Xaricimonitorinqhesabatları AzəravtoyolLİQXariciməsləhətçilər

X X

Yekunlaşdırmaüzrəaudit AzəravtoyolLİQXariciməsləhətçilər

X

31

13. MƏLUMATLARINAÇIQLANMASIVƏMƏSLƏHƏTLƏŞMƏLƏR

13.1 KFP-danəvvəlvəonunhazırlanmasızamanıməlumataçıqlanmasıvəməsləhətləşmələr

Bu layihə üçün torpaq alma işlərinin planlaşdırılması prosesi 2013-cü ildənbaşlamışdır. Elə həmin ildə Şəmkir rayonu üzrə siyahıya alma işlərinin əksəriyyətiyekunlaşmışdır. Daha sonra layihə üçün alınmalı ərazilər dəqiqləşdikcə digərrayonlarda,əsasəndəQazaxrayonunda2014-cüildəsiyahıyaalmaişləriaparılmışdır.

"Torpaqlaın dövlət ehtiyacları üçün alınması haqqında" Azərbaycan Respublikasıqanununa əsaəsn təsirəməruz qalan şəxslər və digərmaraqlı tərəflərlə əlaqələrinqurulması torpaqalmaprosesinin ilkinmərhələlərindənbaşlayır. İlkinsiyahıyaalmaməlumatlarının toplanılmasından sonra layihənin keçdiyi inzibati ərazilər üzrə yerlibələdiyyələrin və icra hakimiyyətlərinin köməkliyi ilə Azrəavtoyol ictimai iclaslarkeçirir. Bu iclaslar barədə məlumat ictimai yerlərdə və ya media vasitəsiləəvvəlcədən açıqlanır. Təsirə məruz qalan şəxslər belə görüşlərə ya birbaşaxəbərdarlıqyadapoçtvasitəsiləməlumatlandırmayoluilədəvətedilir.BugörülərdəəsasməqsədAzəravtoyolunlayihəməqsədləriüçüntorpaqalmaistəyibarədəəhaliniməlumatlandırmaq, suallara cavab vermək (xəritə vasitəsilə), torpaq alma vəköçürülmənin planlaşdırılması barədə, həmçinin əhalinin sualları və şikayətlərininnecə və hara təqdim edilə bilinəcəyi ilə bağlı məlumatlandırmaqdır. Əsasməqsədlərdən biri də təsirəməruz qalan şəxslərin hər hansı xüsusi istəyinin olub-olmadığını və təsirlərdənyan leçməküçünhərhansıbir təklifinmövcudluğunuüzəçıxarmaqdır.Bugörüşlərdənsonratəsirəməruzqalanəmlaklarınqiymətləndirlməsivə lazımı sənədlərin toplanması məqsədilə yerli qurumların köməkliyi ilə sahəsəfərləri və təsirə məruz qalan şəxslərlə fərdi görüşlər keçirilir. Belə görülərkompensasiyalarınhələtamamlanmadığıərazilərdəhal-hazırdadavametdirilir.

Sosial-iqtisadi sorğunun nəticələrindən məlum olur ki, təsirə məruz qalan şəxslər(təsirəməruzqalanəmlakıhələalınmamışşəxslər)layihəbarədəməlumatlıdırlarvəbuməlumatlandırmanınmənbəyikimiAzəravtoyol/RayonİcraHakimiyyəti(62%)vəictimaigörüşlərigöstərmişdirlər(30%).

KFP-ın hazırlanması mərhələsində 2016-cı ilin iyul ayında məsləhətçilərin layihəərazisinə səfəri zamanı məhdud sayda şəxslə qeyri-rəsmi görüşlər keçirildi.Məsləhətçinin məsləhətləşməsi üçün əsasən yaşayış evindən köçürüləcək (fizikiköçürülmə) və biznes sahəsini itirəcək şəxslər seçildi. Bununla yanaşı, yerliməsləhətçilərtərəfindən2016-cı ilinoktyabrayındasocial-iqtisadiaraşdırmahəyatakeçirildi. Buarada da əsas hədəf kütlə evini və biznes sahəsini itirən şəxslər (çünkionlardigərşəxslərənisbəətəndahacidditəsirlərəməruzqalırlar)oldu.Lakin,bununlayanaşıtəkcətorpağıtəsirəməruzqalanməhdudsaydainsanladasorğuaparıldı.

13.2 KFP-ıntamamlanmasıvəicrasıüçünplanlaşdırılanməlumatlarınaçıqlanmasıvəməsləhətləşmətədbirləri

Bu KFP-ı 30 noyabr 2016-cı il tarixində ictimaiyyətə açıqlanacaq və layihəmüddətindəhəminməkandansaxlanılacaq.

32

Bu hesabat Azəravtoyolun internet səhifəsində yayımlanacaq(http://www.azeravtoyol.gov.az)vəkağızversiyalarıaşaöıdakıünvanlardaolacaq:• AzəravtoyolASC(BakıŞəhərbaşofisi)[Binəqədirayonu,Biləcəriqəsəbəsi,

R.Ismayilovküç.2025,Bakı,Azərbaycan,AZ1117]

• ŞəmkirRayonİcraHakimiyyəti[AZ5700,Şəmkir,MirzəƏləkbərSabir,15]

• TovuzRayonİcraHakimiyyəti[AZ6000,Tovuz,MəşədiƏzizbəyov,2]

• AğstafaRayonİcraHakimiyyəti[AZ0500,Ağstafaşəhəri,Hərifküç.3]

• QazaxRayonİcraHakimiyyəti[AZ3500,Qazax,Azadliq,78]

Təsirə məruz qalan yeni torpaq sahələri müəyyən olduqdan sonra Azəravtoyolqanunvericliyin tələbinə əsasən yeni ictimai iclaslar keçirəcək. Cəmiyyət layihə iləəlaqədartorpaqalmavəköçürülmə işləri,həmçinin,müvafiq ictimai iclaslarıntarixivə yeri barəsində təsirə məruz qalan şəxsləri məlumatlandıracaq. Bundan sonrasiyahıya alma fəaliyyəti dövründə və daha sonrakı mərhələlərdə (qiymətləndirmə,sənədlərintoplanmasıvə.s)fərdigörüşlərkeçirəcək.Təsirəməruz qalan yeni torpaqlar barədəməlumatlarmüəyyən olunduqdan sonraKFP-ın əlavəsi hazırlanacaq və KFP-I üçün təsvir edildiyi qaydada ictimaiyyətəaçıqlanacaq.Təsirə məruz qalan şəxslərlə əlaqənin qurulması kompensasiya verildikdən sonrabaşaçatmayacaq.Azəravtoyolmonitorinqməqsədilə,kompensasiyaödənişindənənazı bir il sonra təkcə torpaq itkisi ilə qzləşən şəxslərlə, ən azı üç il ərzində isə özyaşayış yerindən və biznes sahəsindən köçürülməyə məruz qalmış şəxslərlə,həmçininhəssasqrupkimiqeydəalınmışailələrvəşəxslərləgörüşkeçirməyədavamedəcək.Buradaəsasməqsədtəsirəməruzqalanşəxslərinözhəyatşəraitlərinivəyagəlirmənbələrinilayihədənəvvəlkisəviyyədəbərpaedib-etmədikləriniyoxlamaqdır.

14. ŞİKAYƏTLƏRÜZRƏMEXANİZMAzəravtoyolun Torpaq Alma Şöbəsi şikayətlərin baxılması mexanizminin idarəolunmasıdadaxilolmaqlatəsirəməruzqalanşəxslərləvəLayhəninmaarqlıtərəfləriiləəlaqələrinqurulmasınacavabdehdir.LİQlazımolduğutəqdirdəşikayətlərəbaxmaişlərindəköməklikgöstərir.Təsirə məruz qalan şəxslərdən və digər maraqlı şəxslərdən torpaqların alınması,köçürülmə, kompensasiya və yardımlarla əlaqədar məlumat, istək, təklif vəşikayətlərinqəbul edilməsi və vaxtında, şəffaf şəkildə, əlçatan formada,mədəni vəqarşılıqlıhörmətəsasındacavabverilməsivəidarəolunmasıüçünŞikayətMexanizmiişlənibhazırlanmışdır.Şikayətlərin alınmasından sonra 7 günərzindəAzəravtoyol tərəfindən yazılı şəkildəşikayətinqəbulolduğutəsdiqlənəcəkvəqəbulolduğugündənsonra30günərzində

33

həll ediləcək və ya düzəliş fəaliyyəti ilə təmin ediləcək. Bütün hallarda şikayətlərinAzərbaycanRespublikasınınmüvafiqqanunvəqaydalarınariayətedərəkməhkəməyəgetməkhüququvardır.Şikayət üzrə blank formasını KFP-ın 13-2 hissəsində izah edildiyi kimi KFP-ınaçıqlandığıcəmiyyətininternetsəhifəsindən(http://www.azeravtoyol.gov.az)vəyerliicraoranlarınıninzibatibinalarındanəldəetməkolarolar. ŞikayətləraşağıdakıəlaqəməlumatlarıistifadəedilərəkAzəravtoyolatəqdimediləbilər:Cədvəl14.1şikaylərintəqdimedilməsiüzrəəlaqəməlumatları

Məsulşəxs ArastunGuliyevŞöbə AzəravtoyolASC,LayihəİcraQrupuÜnvan Binəqədirayon.,Biləcəriqəsəbəsi,

R.İsmayilovküç.2025,Bakı,Azərbaycan,AZ1117Telefon Mob:+994506304659Tel:+994125997955E-mail Arastun.Quliyev@azeravtoyol.gov.azTikinti zamanı lazım olan və müvəqqəti alınmasına ehtiyac duyulan torpaqlarlaəlaqədarşikayətlərinbaxılmasınaPodratçıcavabdehlikdaşıyır.Yuxarıdaqeydedilmişmexanizm üzrə Podratçının şikayətlərə baxmaq məsuliyyəti Müqavilənin idarəolunması planına daxil edilə və Azəravtoyol tərəfindən mütəmadi yoxlanıla bilər.Şikayətlərin podratçıya çatdırılmasında məsul şəxs məlum olduqdan sonra onunəlaqəməlumatlarıAzəravtoyolun internet səhifəsində, Layihə sənədlərində və yerliicraorqanlarınınofislərindəelanediləcək.

15. MONITORİNQVƏHESABATVERMƏ

15.1 MonitorinqAzəravtoyolbütünköçürülmətəsirləriaradanqaldırılanaqədər(daxilimonitorinq)vəYekunlaşdırma hesabatında müəyyənləşdirilənlər əsasında KFP-ın və KFP-ınəlavəsinin icrasının monitorinqini aparacaq. KFP-ın icrasının monitorinqini həyatakeçirmək və AYİB-a hesabat vermə məqsədilə müstəqil sosial və köçürülməmütəxəssisicəlbediləcək(xaricimonitorinq).

15.1.1 DaxilimonitorinqAzəravtoyol ASC üçün bu KFP-ı çərçivəsində daxili monitorinq sistemi işlənibhazırlanmışdırvəaşağıdakıkimiicraolunacaq:

• Nəzərdə tutulmuş tədbirlərin vaxt qrafikinə uyğun olaraq və KFP-dagöstərildiyi kimi icraolunduğunuyoxlamaqüçündaxilolanməlumatlarınvənəticələrinmonitorinqiniaparmaq;

• Nəticəgöstəricilərin social-iqtisadi sorğu iləmüəyyənləşdirilmiş ilkin şəraitləmüqayisədə necə dəyişdiyini yoxlamaq üçün onların periodik olaraqölçülməsi

34

Cədvəl15.1-dəmonitorinqüçünistifadəediləcəkindikatorlarınsiyahısıgöstərilib.Cədvəl15.1Monitorinqindikatorları

Indikator Məlumatmənbəyi Ölçülmətezliyi

Daxilolmaindikatorları

Fərdivəqrupməsləhətləşməiclaslarınınsayı,məsləhətləşmənəticələri

İclasınprotokoluMəsləhətçininhesabatları

Aylıq

TəsirəMəruzqalmışşəxslərin/evtəsərrüfatlarının/biznessahələrininsayı,kateqoriyalarüzrə(mülkiyyətçivəyaistifadəçi,rəsmivəqeyri-rəsmi)vətəsirinnövü(fizikiyerdəyişmə,torpağınitirilməsi,biznessahəsininitirilməsi,gəlirinitirilməsivəqeyri-yaşayışsahələrininitirilməsi)

SiyahıyaalmavəşikayətlərinqeydiyyatıQiymələndirməməlumatı

Aylıq

Təsirəməruzqalanəmlaklarınsayıvənövü(torpaq,qeyri-yaşayıştikililəri,əkin,ağaclarvə.s.)

SiyahıyaalmaQiymələndirməməlumatı

Aylıq

Kompensasiyavəköçürülməüzrəümumixərcləmələr

Azəravtoyolmaliyyəqeydiyyatları

Aylıq

Nəticəindikatorları

Kompensasiyaüzrəmüqaviləsayı Kompensasiyamüqavilələrinqeydiyyatı Aylıq

Həyatakeçirilmişkompensasiyaödənişlərin%-i

Azəravtoyolmaliyyəqeydiyyatları

Aylıq

Azəravtoyoltərəfindənəldəolunmuştorpaqsahələrininsayı

AzərbaycanRespublikası,ƏmlakMəsələləriDövlətkomitəsi

Aylıq

Fizikiköçürülmə–şəxslərinsayı/köçürülmüşevtəsərrüfatları,təminedilmişköçürülməyardımları

SiyahıyaalmaKompensasiyatəkliflərivəmüqavilələr

Rüblük

Nəticəindikatorları

ŞikayətlərinBaxılmasıMexanizmivasitəsilədaxilolmuşvəəhələhəlledilməmişşikayətlərinsayıvəonlarınartıb-azalmatempi

Şikayətlərinidarəolunmasıqeydiyyatı

Torpaqalmazamanıaylıq,Tikintivəistifadəzamanırüblük

Kompensasiyaödənişləriüzrəortavaxtsərfiyyatı

Kompensasiyarazılaşmasıvəödənişiarasındakıvaxtınölçülməsi

Aylıq

Kompensasiyatamxərcləriörtürmü?

gəlirlərinvəyaşayışşəraitininitirilməməsinitəminetməküçünkompensasiyanınadekvatolub-olmadığınıaraşdırmaq

Yarımillik

35

Indikator Məlumatmənbəyi Ölçülmətezliyi

Kompensasiyanınistifadəsi Təsirəməruzqalanşəxslərləsorğular

Yarımillik

Fizikiköçürülmə–yenievlərlərazılıqsəviyyəsi,layihədənəvvəlkişəraitləmüqayisədəinfrastrukturvəxidmətlərəçıxış,yenimebelə,heyvandarlığavəkəndtəsərrüfatınainvestisiya,bostanlarınyenidənbərpasıvə.s),

Təsirəməruzqalanşəxslər/evtəsərrüfatıiləindividualgörüşlərMəlumatbazası

Köçürülmədəndərhalsonravəbirilsonraolmaqlaardıcılildəikidəfə

İqtisadiyerdəyişmə–biznesləryeniməkanlardayenidənaçılıbmı(qismənalınmahalındaeyniməkanda);gəlirsəviyyəsilayihədənəvvəlkişəraitləmüqayisədə,layihədənəvvəlkişəraitləmüqayisədəişçilərinsayı.İşçiləreynibiznessahəsindəyeniməkandaişləməyədavamedirmi,yerdəyişmədənəvvəlkivaxtlamüqayisədəmaaşlarıdəyişibmivənecə,köçürülmənəticəsindəmənfitəsirlərolubmu(məs.dahauzunəvəzləməvaxtı),və.s.Yaşayışbərpasıtədbirlərinəehtiyacvarmı,varsahansınövtədbirlər.

BiznessahibləriiləfərdigörüşlərTəsirəməruzqalanişçiləriləfərdigörüşlər

Köçürülmədənsonrakıilildədörddəfəolmaqla,birinciildənsonraikiilardıcılildəbirdəfəolmaqla

15.1.2 XaricimonitorinqBirinci xarici monitorinq və qiymətləndirmə özündən əvvəl tamamlanmış torpaqalmanınnəticələrinidəyərləndirməkvədahasonramüəyyənləşdirilmiştəsirəməruzqalantorpaqvəşəxslərbarəsindəmüvafiqölçülər(məs.KFPəlavəsininhazırlanması)götürüldüyünü yoxlamaq məqsədilə 2017-ci ilin ikinci rübündə həyata keçiriləcək.İkincimissiyalayihəiləəlaqədarbütüntorpaqalmaişləriyekunlaşdırıldıqdansonra,təxminən2018-ciilinbirinciyarısındakeçiriləcək.Xaricimonitorinqmütəxəssisiaşağıdakılarıicraedəcək:• İcraolunmuşfəaliyyətlərinKFP-auyğunluğunuyoxlamaq.• Daxili monitorinqin nəticələrini təhlil etmək və dəqiqləşdirmək və yaşayış

şəraitindəvəstandartındahərhansıdiqqətcəlbedənazalmanınolub-olmadığınıüzə çıxarmaq.Araşdırmazamanı layihə təsirinəməruzqalmış şəxslərlə vədigərmaraqlışəxslərləgörüşlərinkeçirilməsinəzərdətutulacaq.

• Nəticələrəəsaslanaraq,icranıntəkmilləşdirilməsiüçünKFP-dahərhansıdəyişikliküçüntəkliflərvermək.

Azəravtoyolaşağıdakıbacarıqlaramalikxaricimütəxəssisləricəlbedəcək: • Azərbaycandasosialinkişaflayihələrindəənazı5iliştəcrübəsiolan,mənfitəsirə

məruzqalanvə/vəyahəssasqruplarınköçürülməsivəyaşayışşəraitininbərpası/gəlirlərinbərpasıproqramlarınınicrasıiləməşğulolmuşşəxslər.

36

• AYİB, DB, AİB və digər sosial siyasət və standartları ilə birbaşa iş təcrübəsiolanlaraüstünlükveriləcək.

• Təsirəməruz qalan şəxslər,milli və yerli icra qurumları, vətəndaş cəmiyyəti dədaxilolmaqlagenişspektrəmalikmaraqlıtərəflərləiştəcrübəsiolan.

• İngilisvəAzərbaycandilindəfaydalıişgörmıqabiliyyətiolan.

15.1.3 YekunlaşdırmaüzrəauditKFP-da(vəKFP-ınəlavəsində)nəzərdətutulmuşbütüntədbirlərtamicraoluduqdansonravəköçürülməhalındasonnəticələrimüşahidəetməküçünkifayətqədərzamankeçdikdənsonrayekunlaşdırmaauditihəyatakeçiriləcək.Yekunlaşdırmaauditievlərinvəbiznesinköçürülməsindənsonraənazı36aysonraicraolunacaq.YekunlaşdırmaauditiAYİBilərazılaşdırmailəmüstəqilköçürülməekspertitərəfindənhəyatakeçiriləcək.Audit təsirəməruzqalan şəxslərin yaşayış standarlarını bərpaetməküçünnəzərdətutulmuş tədbirlərin düzgün anlaşıldığını və lazımı qaydada icra olunduğunumüəyyənləşdirəcək.Tədbirlərinqeyri-adekvatolmasıaudittərəfindənaşkaredilərsə,auditortərəfindəndüzəlişlərüzrəfəaliyyətplanıhazırlanmaqməqsədiləvaxtqrafikivəbüdcəsiolanfəaliyyətlərlərtövsiyyəediləcək.Bütünəlaqədarsənədlərin,daxilivəxaricimonitorinqhesabatlarınınnəzərdənkeçirilməsiauditədaxildir.Auditorlar,həmçinin,təsirəməruzqalanşəxslərinvəmaarqlıtərəflərinnümunəqruplarıiləməsləhətləşməəsasındadəyərləndirməaparacaqlar.

15.2 HesabatverməAzəravtoyol torpaq alma və kompensasiyaların və yardımların verilməsi işlərinigündəlikizləyəcəkvəmütəmadiolaraqhesabatlarverəcəklər.Bu sənədin 15.1 hissəsində təsvir edilən monitorinq çərçivəsini istifadə edərəkAzəravtoyol KFP-ın icrası müddətində rüblük hesabatlar hazırlayacaq. Buhesabatlarda kompensasiya və yardım məsələləri, məsləhətləşmələr, danışıqlar vərazılaşmalar barəsində məlumatlar, şikayətlərin baxılması mexanizmi və.s barədəməlumatlar öz əksini tapacaq. Yerli qurumların köməkliyi ilə Azəravtoyol bütüngörüşləri protokollar və şəkillər vasitəsilə sənədləşdirəcək və rüblük hesabatlarlabirlikdəAYİB-atəqdimedəcək.Xarici monitorinq və müstəqil sosial və ya köçürülmə mütəxəssislərinin yekunhesabatları həm Azəravtoyola, həm də AYİB-a təqdim edilməlidir. Buarada KFP-ınicrası zamanıortayaçıxançatışmazlıqlarıvə torpaqalmavəköçürülmə iləəlaqədartəcilimənfitəsirləri,həmçininbunlarauyğuntövsiyyəedilənyaxşılaşdırmatədbirlərixüsusiləüzəçıxarılmalıdır.

37

Hesabatverməqrafiki12.1-dəgöstərilmişdir.

16. İCRAXƏRCLƏRİKöçürmə Planının ehtimal olunanan ümumi icra xərcləri 18.670.688 AZNdir(10.857.576USD). İcra xərcləri aşağıda verilmiş cədvəldəqeydolunmuşdur. Cədvəl16.4Cədvəl16.1.Torpaqlarınqiymətləndirilməsi

Rayonlar

Kəndtəsərrüfatıtorpaqları Yaşayışvəbiznestorpaqları

Ha,AZN-lə

Ümumiərazi,Ha

Ümumi,AZN

Ümumi.usd

Ha,AZN-lə

Ümumiərazi,Ha

Ümumi,AZN

Ümumi.usd

Şəmkir 25,2004 101 2,545,200 1,480,112 60,000 5 300,000 174,459Tovuz 30,000 95 2,850,000 1,657,362 100,000 4 400,000 232,612Qazax 30,000 120 3,600,000 2,093,510 100,000 1 100,000 58,153

Ağstafa 30,000 93 2,790,000 1,622,470 100,000 0 0 0

Cəmi 11,785,200 6,853,454 800,000 465,224Cədvəl16.2.Yaşayışevlərininvəyardımçıtikililərinqiymətləndirilməsi

Rayonlar

Yaşayışevləri Yardımçıtikililər

m2,AZN-lə

ümumiərazim2

Ümumi,AZN-lə

Ümumi.usd

m2,AZN-lə

Ümumiərazim2

Ümumi,AZN-lə

Ümumi.usd

Şəmkir 300 276 82,800 48,151 200 2,420 484,000 281,461Tovuz 300 127 38,100 22,156 200 907 181,400 105,490Qazax 300 342 102,600 59,665 200 1,212 242,400 140,963

Ağstafa 300 0 0 0 200 0 0 0

Cəmi 223,500 129,972 907,800 527,913Cədvəl16.3.Biznestikililərininqiymətləndirilməsi

Rayonlar Biznestikililəri Digərtikililər(hasarlar)

m2,AZN-lə

ümumiərazim2

Ümumi,AZN-lə

Ümumi.usd

m2,AZN-lə

Ümumiərazim2

Ümumi,AZN-lə

Ümumi.usd

Şəmkir 250 2,000 500,000 290,765 55 7,646 420,530 244,551Tovuz 250 1,185 296,250 172,278 55 3,071 168,905 98,223Qazax 250 0 0 0 55 1,821 100,155 58,243

Ağstafa 250 0 0 0 55 0 0 0

Cəmi 796,250 463,044 689,590 401,018

4 Şəmkirdə torpaq qiymtələri iki fərqli bələdiyyə qrupları üzrə fərqlidir. Buna görə də orta qiymət istifadəedilərəktəxminibüdcətapıldı.

38

Cədvəl16.4.TAKP-ınicrasınınümumiqiymətləndirilməsi

No BaşlıqlarEstimatedcostinAZN

EstimatedcostinUSD

1 Torpaqüçünkompensasiya 12,585,200 7,318,6792 Tikililərüçünkompensasiya 2,617,140 1,521,9473 Bitkilərvəağaclarüçünkompensasiya 60,000 34,8924 Qeydiyyatxərcləri 1,309,600 761,5725 Təsirəməruzqalmışşəxslərəyardım 60,000 34,8926 Xaricimonitorinqvəaudit 38,500 22,3897 İcraxərcləri(daxilisəyahət,inzibati,kommunikasiya) 150,000 87,230

Ümumiqiymət 16,820,440 9,781,6008 Bankxərci(1%) 168,204 97,8169 Gözlənilməyənxərclər(10%) 1,682,044 978,160

Cəmi 18,670,688 10,857,576

1

ƏLAVƏ1–Siyahıyaalmaməlumatları

(şəxsiməlumatlarehtivaedir,ictimaiyyətəaçıqlanmır)

2

ƏLAVƏ2–Sosial-iqtisadiməlumatbazası

(şəxsiməlumatlarehtivaedir,ictimaiyyətəaçıqlanmır)

3

Əlavə3–Kompensasiyadərəcələri

Dollarınməzəznnəsi:1AZN=0.57USD

1.TəsirəməruzqalmıştorpaqlarüçünkompensasiyaCompensationRatesforAffectedLand

No Rayonlar Kəndtəsəsrrüfatıtorpaqlarının

qiyməti(AZN/ha),20%bonusəlavə

olunmaqla

(USD) Yaşayışəraziləriüçünqiymət

(AZN/sot**).20%bonusəlavə

olunmaqlaUnit

(USD)

1a Şəmkir(Abbaslı,Aşağı,Seyfəli,Çinarli,Təzəkənd,Fuzuli,YeniHəyat,Muxtariyə,Çaparlı,Cırdaxan,Sabirkənd,Zəyəmbələdiyyələri)

20,400 11,860 600 349

1b ,Şəmkir(Şəmkirşəhəri,Əliyaqublu,Dəllər-Cəyir,Düyərlibələdiyyələri)

30,000 17,442 600 349

2 Tovuz 30,000 17,442 1,000 581

3 Ağstafa 30,000 17,442 1,000 581

4 Qazax 30,000 17,442 1,000 581

*1Ha=100sot

**1sot=100m2

2.Təsirəməruzqalmıştikililərüçünkompensasiya

Tikilininnövü Vahidqiymət(AZN)

Vahidqiymət(USD)

Yaşayıştikililəri(ev),tikintimaterialındanasılıolaraq 200-400AZN/m2 116-233USD/m2

Yardımçıtikililər 200AZN/m2 116USD/m2

Biznestikililəri,qeydiyyatdaolubolmamasından(rəsmivəyaqeyrirəsmi)vəistifadəolunantikintimateriallarındanasılıolaraq

150-300AZN/m2 87-174USD/m2

Hasarlar,istifadəolunanmaterialdanasılıolaraq 50-60AZN/m2 29-35USD/m2