Aziz Nesin - Kazan Töreni

download Aziz Nesin - Kazan Töreni

of 181

Transcript of Aziz Nesin - Kazan Töreni

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    1/181http://genclikcephesi.blogspot.com

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    2/181

    KAZAN TREN

    Beinci Basm

    Kazan Treni, Aziz Nesin ' in1957 ylnda italya'da yap

    lan Ulus larara s Mizah Ya -

    rmasnda birincil ik alp

    ikinci kez ALTIN PALMYE

    kazanan kitabdr.

    Kazan Treni bugne dek

    Trkiye'de 48 bin , yabanc

    lkelerdeyse 250 bin tiraj

    yapmtr.

    lk basm 1957, ik in ci

    bas m yin e 1957, nc

    basm 1960, drdnc ba

    sm 1967 yl larnda ya p l

    m ve oktanberi tkendi

    inden a ranmakta olan KAZAN TREN'nin beinci ba

    smn T e k i n Y a y n e v i k -

    vanla sunar.

    10 Lira

    http://genclikcephesi.blogspot.com

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    3/181

    AZZ NESN

    KAZAN TREN

    HKYELER

    Beinci Basm

    TEKN YAYINEV

    SUNAR

    http://genclikcephesi.blogspot.com

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    4/181

    Bu kitabn telif hakk

    NESN VAKFInndr

    Aziz Nesin, Trkiye'de ve

    baka lkelerde yaynlanacak

    kitaplarnn, sahnelenecek o-

    yunlarnn, filme alnacak e-

    serlerinin telif haklaryla, b

    tn eserlerinin i ve d radyo

    ve televizyonlarda temsil ve

    yaynlarndan elde edilecek te

    lif haklarn tmyle NESN

    VAKFFna balamtr. NE

    SN VAFFFnn amac vakfn

    yurduna her yl alnacak drt

    kimsesiz ve yoksul ocuu, ilk

    okuldan balatarak yksek o-

    kulu, meslek okulunu bitirin

    ceye yada bir meslek edinin

    ceye dek, her trl gereksi

    nimlerini salayarak barndr

    mak, yetitirmektir. NESN

    VAKFFnn senedi gereince,

    bu vakfn amacna uygun ol

    mak kouluyla, her dileyen

    hertrl yardm, katk ve ba

    ta bulunabilir.

    steyenlere Yaynevimiz Ne

    sin Vakf brorn gnderir.

    T E K N Y A Y I N E V Ankara Caddesi. No: 51

    s t a n b u l

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    5/181

    Kapak : Erkal Yavi (San Grafik)

    * Bu kitabn 1957 ylnda birinci ba

    sm yapld, (8000) tane basld.

    e Kazan Treni adl hikye, 1957

    ylnda talya'da yaplan Uluslara

    ras Mizah yarmasnda birincilik

    alarak ALTIN PALMYE kazand.

    s Birinci basm ksa zamanda tken

    diinden, ayn yl iinde (1957)ikinci basm yapld, (10.000) tane

    basld.

    m 1960 ylnda nc basm yapld,

    (8000) tane basld.

    e 1967 ylnda drdnc basm yapl

    d, (12.000) tane basld.

    Tekin Yaynevi, KAZAN TREN'-

    nin beinci basmn kvanla su

    nar.

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    6/181

    K A Z A N

    T R E N

    Biri B u y u r u n efendi m, rica e der im, byle

    b uy ur u n ! Bizim gazetecilere kar son dereced e

    eyimiz vardr. Yaaa...Baka biri Tebr ik ede rim beyefendi.

    kincisi Teekkr ederim. Ama anlayama

    dm,, neyi tebrik ediyorsunuz?

    Baka biri Yeni kazannz...

    Haaa.. Evet, evet... Kazan deil mi? Ka

    zamz olmuyor Beyefendi. . . Kazan ok mhim...

    Bfeye buyursanza... Bir aperatif... Vali

    bey de terif edecekler. Neredeyse, bir yerden kar gelirler.

    nc Ztilinizle bir yerden tanyoruz,

    ama nereden?

    Baka nc Sim an z b a n a da hi ya

    banc gelmiyor. Sizi bir yerden gzm sryor. Du

    run bakaym, siz Mezbahaya yeni yaplan kapnn

    al trenine terif etmimiydiniz?

    Maalesef... Efendim, trenleri ayn gnegetiriyorlar, yetiemiyoruz. Bendeniz o gn, cam

    fabrikasna yeni bir baca ilvesi dolaysiyle yap

    lan trene gitmitim.

    Ah beyefendi, ben o trene maalesef gele

    me di m. Ark ad a la r sylediler, bir er kes tav uu

    7

    http://genclikcephesi.blogspot.com

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    7/181

    varm, anlata anlata bitiremediler. Efendim, in

    san her tarafa birden yetiemiyor. Durun, durun... Sizi imdi kardm, siz

    Japonya 'dan sat n a lman geminin. . .

    Tamam, geminin dvetine gelmitim. Ben

    de sizi hatrladm. Hatt o gn hep kremal turta

    yiyordunuz da, dikkatimi ekmitiniz.

    Evet, evet... Pek severim kremal turtay.

    Efendim, daha evvel eydeki ziyafette biraz fazlaca

    kardmdan, o canm etlere el sremedim.Daha baka biri Bu koyduklar ne kaza-

    nym?

    Daha daha baka biri Vallahi bil mem ...

    Kazan ite... amar kazan deil herhalde...

    zerinize afiyet, midemden ok muztari-

    bim. Hazmszlk balad...

    Ben den iz de yleyim Beyefendi. Son za ma n

    larda herkes midesinden ikyeti. Sri bir hastalk oldu. Ben yanmda karbonat tayorum, ister

    seniz bir avu vereyim, yutun.

    Ah, teekkr ederim. Bundan sonra yle

    yapmal. Ben de yanmda bulunduraym. -...

    Yarad beyefendi... Geirmek iyidir.

    - - .. . Am an hi nd i kza rt

    mas pek nefis olmu. Buyursanza!...

    Teekkr ederim, ben brekleri tercih eder im.

    lerinden biri Bu iman zat kim?

    lerinden br Hangisi? Viski ien mi?

    Hayr br.

    Hani muzu sryor, o mu?

    te ki. ..

    8

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    8/181

    Souk et yiyor hani?..

    O n u n ark asn da, elini may onez li levree

    uzatm...

    Haaa. . . Bi lmem, hep grrm ama.. .

    Bir adam Maksat tren mren deil... B

    tn bu ziyafetler filn hep grmemize vesile...

    Adamn biri Tabi, ona ne phe... Bu zi

    yafetler de olmasa, gremiyeceiz vallahi... Efen

    dim, eskiden, bendeniz ocukken, peder merhum,

    bendenizi elimden tutar, her gn bir tekkeye g

    trrd. Pazartesileri skdar'da bir Rfa derg

    hna giderdik. Sal gnleri Kasmpaa'daki Nak-i-

    bend tekkesine, arambalar, rklk'teki Ka

    diri tekkesine, Perembeleri, Mev l nak ap da ki

    Mevlevhaneye... Her Allann gn bir tekkeye...

    Evet, evet... Biz de yle... Orada lokma ederdik.

    Gani gani yemekler... Bakr siniler dolar, dolar

    boalrd.

    Maksat yemek deil, muhabbet.. . Elbetteee.. . Cierden almyorsunuz.. .

    Bende niz dol may a bay lr m da ... Gzel de

    yapmlar.

    Buras ne fabrikas beyefendi?

    i Vallahi iyice bil emi yor um am a, galib a...

    makinelere f i ln baklrsa, bir makine fabrikas

    olacak.

    Maallah ok byk bir fabrika... Efe ndi m, ne de olsa me de ni ye t ilerliyor ta

    bii... Tavsiye ederim, uskumru dolmalar pek g

    zel...

    Mersi. Buradan knca eydeki trene gi

    deceim de.. .

    9

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    9/181

    O za ma na ka da r ha zm ol ur beyefendi.

    Tren mi dediniz? Ben de geleyim bari... Aaaaa.. . Tabi. . . Buyurun...

    Efendi m, in sa n ta ki p edemiyor, bz tr en

    leri karyoruz ne de olsa ...

    Maalesef... Geenlerde gazeteler, Amerika

    bize atom tesisat verecekmi diye yazd. Sakn bu

    ras yeni atom fabrikamz olmasn.. .

    u ra da ka za n m a za n diye lf ediyorlar.

    Ka za nm al , ka za nm al beyefendi, alpkazanmak lzm.

    Bir insan Kurdel kesilmiyecek mi?

    Baka bir insan Vali Beyefendiyi bekliyor

    lar.

    Bu fabrikann sahibi kim beyefendi?

    Amerikallarn olacak.. .

    Hi zannetmem. Amerikallar byle ziya

    fet miyafet vermezler adama... Fabrika bizim olmasna bizim ya, acaba Tekel daresinin mi, Sular

    daresinin mi?

    . Amma yaptnz. Fabrikada su yaplr m?

    Ne fabrikas buras?

    Kazan fabrikas...

    yleyse Tekelindir. Herhalde rak kazan

    lar. . . u adam her trende grrm.

    u batakiler kim?.. Davetli meb usl ar. .. Yar n eydeki al

    trenine gelmiyor musunuz?

    Tabi... G it me se m ayp olur. Ba dem ler ba

    yat, farknda msnz?

    Bir kii Memleketin kalknmas her ey

    den evvel fabrikalara dayanr birader.. .

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    10/181

    kinci biri Keke her gn bir fabrika al

    sa... stakozlar pek gzelmi...

    . Siz stakozu, d n k tr en de verile n ziya

    fette yiyecektiniz. Bu kk kim? Mahdum mu?

    Allah balasn.

    Cmleninkini . . .

    Al olum, bak elma m istersin, portakal

    m? Pasta m? Al yavrum...

    it!... Beyefendi geldi...

    Kim o?

    Bilmem... Fabrikann sahibi galiba... Yoksa Bakan m?

    Umum mdr olmasn... ey... Bendeniz

    zatilinizi bu kadar zamandr tanrm, her tren

    de, her lende buluuruz da, sormas ayp olmasn

    ama, ztlinizin ne i yaptm bilmem...

    . Bendeniz mi?... ey... Beyefendi a nut

    kuna balyor galiba...

    Muhterem vatandalar ! . . Bugn (atal b

    ak sesleri) al t re ni ni yapt m z Te zg h ta ra -

    a Elektrik santralmzn drdnc kazannn ye

    rine konmas mnasebetiyle, hepinizi tebrik ede

    rim. Bu kazan, Amerikadan hibir yardm gr

    med en, kendi ken dimi ze yerin e koyduk . Mac ar

    mil l takmnn 3 1 yenen azmimiz, enerjimiz,

    heyecanmz burada da kendini gstermi, kazannt a m ocan s t ne kon ulm as nda , Amerikal

    mtehasss, ik i mhendis, drt ustabamdan baka

    hibir yabanc kuvvete lzum gsterilmeksizin, ka-

    zan- mezkr, mahall-i mahsusuna kendi kuvvetle

    rimiz tarafndan vazedilmitir. Ancak kazan yerine

    11

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    11/181

    konulduktan sonra, iindeki suyun bir trl kay

    namadnn sebebi aratr l nca, ocan alt metrekadar kazandan geride kald grlmtr. Kazan

    ar old uu nda n, a lt n a. ayr bir ocak yaplm as

    na teknisyenler lzum grmlerdir. Bu kazan, Ya

    kn Dou, Orta Dou ve Balkanlarn en byk ka

    zandr. Ayn zamanda kalayldr ve bakrdr. Ka

    layl ve bakr olmakla beraber yalnz iki yerinden

    delii olup, bu delikler, hibir Amerikan yardmna

    lzum grlmeden kendi tarafmzdan stp, eczal pamuk ve kara sakzla tkanmtr. Delikler

    den akan sular kazann altndaki oca sndrme

    yecek kadar cz'i bir hale getirilmitir. Eer Terkos

    sular kesilmemi olsayd, imdi gznzn nn

    de tecrbesini yapardk.

    Bu kazan, Kabak Mustafa isyannda Yeni

    erilerin kaldrd kazan olup, oradan Sadrzam

    Krkayak Hali l Paann konana gtrlm ve bu konakta uzun zaman aure kazan olarak, kul

    lanlmtr. Sonradan yandan arkl araba vapu

    runun kazan olarak uzun yl lar vazife grmtr.

    Kazann dokuz kulpu vardr. Biz ona yeni bir kulp

    uydurarak fabrikaya koyduk. Bu kazann...

    Birisi Birader, bu kazan uzun srer ben

    gidiyorum.

    Baka biri Ben de... Yarn eydeki trendebulualm,

    Olur, eyvallah...

    Gle gle...

    Bu kazan...

    12

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    12/181

    K E D N E D E N

    K A T I ?

    Her eyin, her iin bir nedeni vardr.

    Hayr, olma d. Ben yaz ma d a ha bir bilgilfla balyacaktm.

    Ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorun

    dadr.Dorusu, bu da olmad. Bir insan byk lf

    edebilmek iin, nce kendisi byk adam olmal

    dr. Buyzden kendikendime hep acr dururum.Her konumamn banda, bir kocaman lf, kitaplara geecek deerde bir byk lf ettiim halde,

    hi kims e ne ba na , ne de lfma met eli k vermez.

    Peki, bu byk adam dedikleri neler sylemilersanki... Falan byk adam yazn scak olur de

    mi. Am'an ne espri, aman ne gzel sz... nsanlar n yzyllar boyu ar ad gerei kelimeyle vermi. Byk adamn lrken, son sz Kap

    y an! olsa, artk bundan ne byk gerekler kar l maz . Kapy a n! dedi. Bu sz, b y kadamn insanla gsterdii yoldur. Kapy an!

    ne demek bu? Bu, ne byk lftr. Dnn bikez..B iki kelimede ykl, gizli anlam zmek iinkitaplklar dolusu kitap yazlsa, yine az. Yni diyor

    ki... Ne diyor?

    Ey insanlar!. . Eek gibi ahra kapanmayn!

    13

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    13/181

    Ahrn kapsn an da ieriye bilim gneinin

    klar dolsun.Hayr, yle demiyor. Kapy an, grnz

    de dnyaya alsn. Hapsolduunuz kendi zindan-

    nztan kurtulsun. in dorusu, byk adam da

    her adam gibi can ekiirken bunalm, nefes dar

    l nda n k ur t ul m a k iin An kapy! demi .

    te bu.

    lnce, br dnyaya gider gitmez, ilk iim

    Goethe'yi bulup sormak: Sizi son nefsinizi verirken Perdeleri an,

    biraz daha, biraz daha k! demisiniz? Bu b

    yk szn anlam nedir?

    Goethe'nin glerek u karl vereceini bi

    liyorum.

    Ki m? Be n mi ? Ben m i biraz da h a k...

    demiim? Gzlerimin feri snyordu. evremdeki-

    leri grmek iin demiimdir herhalde...

    Yoldan geiyordum. Bir evin kapsndan, bir

    kedi can acsiyle bararak nme srad. Sonra

    alabildiine kat gitti. te beni byle derin derin

    dndren, 'bu kedi oldu. Kedi neden byle ba

    rarak evden frlad? Her eyin, her iin bir ne

    den i vardr. Kedi, n ed en ka t ? te size b u n u

    aklayacam. Ama bitrl aklama yolunu bulamyorum. Demokratik bir metodla aadan yu

    karya doru mu anlataym, yoksa bizim Dou ge

    leneimize gre yukardan aa m? Yni kedi

    den Ba k an a m kaym, yoksa Ba ka nd an kediye

    mi ineyim? Biz yine geleneklerimizden caymya-

    lm.

    14

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    14/181

    Kedinin dayak yemesi, yedii dayan acsiyle

    kapdan frlamas olay yle balad:Btn gazeteler, ama hep birden, bir Bakana

    ok iddetli saldrya gemilerdi. Bakann bunacan ok skld. Ne yapacan bilmiyordu. Ne yapacan bilmedii ve can ok skld zamanlar yapt gibi, Mstearn ard. Ona biey sordu.Mstear, cevap verdi. Baka biey sordu. Mstear onu da aklad.

    Bakan, can s k nt s ndan kurtu lma k, ra ha tetmek zorundayd. nk ne olursa olsun, insanlar rahat lamak zorundadr .

    Bakan, Msteardan baka bir ey daha sordu. Mstear o ii nasl yaptn anlatt. Hayr, oi yle yaplmayacakt. Neden yle yapmt Mstear? Olmaz yle ey... ! Olur! Olmaz! Olur ite!Olmaz ite!

    Bakan, sonunda bir pf noktas bulunduunasevinli, Ms te ar a epeyce sylendi. Ra ha tl ad .Eer ii ra ha tl am as a, o can skmtsiyle gecekitoplantya gitseydi, ertesi gn dillerde dolaan baarsn elde edemezdi.

    Ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorun

    dadr. Mstear, nasl rahatlyacakt? stifa m

    etsin? Hayr. Ne diye istifa edecekmi? Genel M

    dr e, fala n meseleyi sordu. Genel M d r fal anmeseleye cevap verdi. Genel Mdre filn meseleyi

    sordu. Genel Mdr, filn meseleye de cevap verdi.

    Pimekn meselesi... Ona da cevap verdi. Verdi

    ama, o fimekn mesele yle olmayacakt ki... Ta

    mam. Sekreterini ard :

    Yaz! dedi.-

    15

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    15/181

    Mstear syledi, sekreteri yazd. Ooooh!.. Ra

    hatlamt. Eer iini dkmese patlyacakt Ms

    tear. Evinin, oluunun, ocuunu rahatn, hu

    zurunu karacakt .

    yi ama, Genel Mdr ne yapsn imdi? Ms

    te ar n yazdkl ar yeni r yu tu lu r ey mi? Zile

    has t :

    Mfetti Ali Beyi arn!

    . Ali Bey, on gndr teftite.

    Veli Beyi arn,

    Ba st ne !

    Mfetti Veli Bey geldi.

    Buyurun Beyefendi!

    u ey ii ne oldu?

    Oldu Beyefendi!

    br i?

    O da oldu.

    Nasl oldu?

    yle, yle, yle oldu ef en di m! yle olm ay ac ak t ki. .. Ki m dedi size yle

    yle yle yapn diye?.. Byle, byle, byle ola

    cakt. Allah, Allah!..

    Genel Mdr sylendi, sylendi,... Oooh, dn

    ya varm. ini dkmese boulacakt.

    Mfetti ne yapsn imdi? Y sabr... Y sa

    brla olmuyor.

    Mdr Bey. Efendim!

    Nasl efendim? Ben size bu sabah ne de

    dim?

    Bu sa ba h m? Bir ey dem edi niz .

    Nas l de me di m? Biey dedim, ben size.

    16

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    16/181

    Bu sabah ben sizi grmedim ki...

    yleyse dn sabah demiimdir. Dn siz rahatsz.

    yleyse nceki sabah...

    Evet, sylemitiniz.;.

    Hah, sylemiti ite... Ne sylemiti? Sylemiti de neden yaplmamt peki? Olmaz byleey... Anladnz m, olmaz. stemem, Katiyen olmaz! . .

    Mdrn surat asld. Ne olursa olsun, insanlar rahat lamak zorundadr.

    Muavini arn bana.. .

    Bastne!

    Mdr muavini geldi. Mdr sordu:

    D. cetveli yapld m?

    Yapld efendim.

    Tamam m yapld?

    Evet, tamam. Liste eklendi mi?

    Eklendi!

    Sanki ne diye her eyi de tastamam yapar

    lard?. . .

    Gnde ril di mi?

    Gnderildi.

    Biraz geciktirseler olmaz m?

    Ne gn gnderildi? Dn.

    Neee? d n m ? Bu ne ih m l, bu ne bii m

    i? Hi kimse almyor. karmal, i... Gn

    gnne i isterim... Anladnz m?

    Ooooh... nsan iini dkt m, ne kadar da

    rahatl yor.

    17 F. : 2

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    17/181

    Mdr Muavini, ksm mirinin odasna girdi.

    Burnundan so luyordu: Bunlar ne?

    Muhasebeye gnderilecek evrak.

    Hh.. . Tamam. Zaten siz. . .

    Mu av in Bey knca, b a ru t kesilen K sm

    miri, masaya yumruunu indirdi:

    Nerede Hasan Bey?

    Hangi Hasan Bey? kinci ksmdaki Ha

    san Bey mi, kayt memuru Hasan Bey mi, evrakkaleminde ki Ha sa n Bey mi, yoksa ta hr ir at ta ki

    ktip Hasan Bey m?

    . Hangisi olursa.. . ey.. . yni ta hr ir at ta ki

    ktip Hasan Bey...

    Efendim, paydos zili aldndan gitmi...

    yleyse sen gel buraya!

    > Benim adm Hseyin.

    Hse yin ms ey in. .. Be n din lem em. Ben sizediyorum ki...

    On dakika kadar bard, ard. amandra

    ya yanatktan sonra istim brakan gemi gibi bo

    ald. Rahat rahat daireden kt.

    Memur Hseyin Bey, odacya sylemediini

    brakmad. Bu camlarn hali nedir be? Ya u ta

    vandaki rmcek alar?. . . u masalarn tozu.. .

    Yerlerin pislii... stemem byle ey!... stemem!... Anladn m, ite o kadar...

    Hseyin Bey, ktan kp yaza girerken, srtn

    dan paltosunu atm adamn hafif liiyle, rahatl

    yla daireden kt.

    Can burnuna gelen odac, kavga etmek iin

    kapcy arad, bulamad. Kapc gitmiti. Ne yap-

    18

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    18/181

    sn? Her ne olursa olsun, insanlar rahatlamak:

    zorundadr.Tramvaya bindi.

    Ayama bastn. nne bak!

    Adam aldrmad. Bileti geldi.

    Bilet!

    Grmyor musun kalabal. Bir elim as

    kda, bir elim baskda... Czdan kar m imdi?

    > N'apalmj?

    nerken veririm.. Olur mu yle ey?

    - Olur!

    Olmaz.

    i Bal gibi de olur.

    Kontrol gelir, dinler mi? n aa...

    Bir patrd, bir grlt. Odac frsat yakala

    mt.

    Ha y sizin gibi bil et in in de .. .Son seferini yapan bileti, evine dnd. Kars

    mutfakta glyordu.

    Ne glyorsun ulan! nsan kocasn. . .

    Ver etti sopay. Sonra geip sofraya, rahat bir

    yemek yedi.

    Biletinin kars alyordu. Ayann altnda

    dola an kedi nin sr tn a iki m a a indirdi. Ke di

    can acsyla kendini sokaa dar att.Biletinin kars, kocasna sokuldu. Akn en

    iyisi, gz yandan sonra gelendir. kisi de rahatt...

    Her eyin, her iin bir nedeni vardr. Eer

    gazeteler Ba ka na saldrya gemeselerdi, u ked i

    durup dururken byle bara bara f rlar myd?

    nsanlar rahat. . . Kedi nmden yle bir ka

    t ki, rahatlamak iin onun ne yaptn greme

    di m. 19

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    19/181

    H E M A L

    H E M

    O Y N A !

    AZINDA te nek ed en megafon, bir ad am ,

    pazar meydannda barbar bar yordu:

    Bug n. .. s ta nbu ld an gelen.. . Mehu r.. .Mill tiy ator aaa .. Sah at. . drtte... n ar meyd a

    n nd a. .. Allo! Allo... Sa ha t dr tt e.. . perdelik

    glnl komedi... Ayriyeten perde hisseli, ks-

    sal dram faaacas...

    ki tiyatro ile bir canbazm bir arada buraya

    gelmeleri pek az grlen eylerdendi. Buyzden

    rakip tiyatronun reklmcs, brnden daha bas

    kn kmak iin, iki uzun sopann stnde palyao klnda, meydann br bandan baryordu:

    Allo... Allo!... Memleketin... En naml, b-

    y k. .. mill et tiy ato ra s. .. On sekiz artiz lik b y k

    kadro.. . En byk tiyatro kumpanyas. . . Hanede

    Ayten akrses... Ayriyeten alt kiilik saz ve caz

    takm.. . Alaturka ve i lveten alafranga danslar. . .

    Rakkase Celile Celli... En mehur film yldzmz

    bayaan Ece Yakar...Canbazlar da, bu iki tiyatrodan aa kalma

    mak iin, iki rtkan birden karmlard:

    Allo... Allo... Me ml ek et in en na ml can baz -

    larn. . . ki canbaaaz bir ipte. Bugn canbazhane-

    20

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    20/181

    ler kral Ali olak ip stnde kurban kesecek... p

    stnde psiklet yarlar... Ayriyeten...

    Ortal k panayra dnmt. adrlarn nnde trambon, bul ve davul, bir arliston, bir z

    mir marn alyordu.

    ki gezginci tiyatro ile canbazhane, ok kt bir zamanda gelmilerdi. nk ayn gn, MillCemaat partisinin lideri de, kiilik yurt gezisiekibiyle gelmi bulunuyordu. Btn bu rtkanlar, cazla r he p bo una yd . Ne iki ti ya tro , ne de

    canbazhane bir tek bilet satabilmiti. Taaaa uzakkylerden gelenler meydan doldurmulard ama,hibiri ne tiyatroya, ne de canbazhaneye gitmiyordu. Mill Cemaat partisinin lideri konuacak olduktan sonra, tiyatroya, canbaza kim gider?

    Meydanda narn altndaki kahvede yle ko

    nuuyor lard :

    Amanm, bi anatiyo, bi anatiyo... Bldrdinedim, gle gle leyazdm...

    Bu herif hepisnden basgm. teki parti

    lerin hi biri bunun kadar gldremiyo...

    Bizim Kel br m ' m gay n Ma mu t, bi mek

    tup iletmi, diyokine, buraya geldi, gle gle l

    dk... diyo... Tm gar milleti yirlere serildi diyo...

    Glmekten gasklar gevemi. Hdrm gaynanas

    al t na gard, diyo... Bu r a d a n oriya geliyo,

    amann, garman, hepten gidin, dineyin, diyo...

    Biz de kyden ii gc braktk, geldk.

    Herf bi gonusun, acep tiyatro ga para

    ider?

    Paraynan m Mustava emmi?

    21

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    21/181

    Yoh bee!.. Herf sevabna gldryo... fi

    sebli l lh... Pe kiy , ne zoru na? He bi ci har yok m u ?

    Millet in bir az yz g ls n deyi... Eyilik

    ossun deyi... Bi anatiyo, tbeler ossun, bir ay yat,

    gl ! . . .

    Mill Ce ma at par tis ini n gezisine kat la nla r

    dan hi biri ortada grnmyordu. Yalnz mey

    dan polisler doldurmutu. Yaya polis, atl polis,

    motosikletli polis, motorlu, zrhl, binmi, bindirilmi polis... Komu drt ilin polisi buraya dol

    m u tu .

    Biraz sonra azdan aza bir haber yayld:

    Meydanda syletmiyeceklermi...

    Acep neden ki?...

    Yasah... Ned en yasah ?..

    Besbelli bu tiyatoraclar, iimize keset vu-ruyo deyi hkmata ikyette bulundular. Hk-

    mat da, madem tiyatorac gsms adrda numro

    yapyor, bunlar da gapal yerde numro yapsn di-

    yerekten bi ganun kard.

    Sincik n'olacak? Sinamadaym. . . Dzdaban Ir za 'nm s ina-

    m a s m d a . . .

    Biraz sonra yeni bir haber kt : DztabanRza s inemasn vermiyormu.. .

    Ben hokmet iinden gorharm diyesiymi.

    Neme gerek diyomu, elektriimi bozarlar, bi zor

    karrlar. Virmem diyormu...

    Sincik n'olacak? Kr Yusuf'un logantasma!..

    22

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    22/181

    Lokantann n t kl m t kl m dolmutu. Ama

    kapdaki polisler, yalnz partili olanlar ieri so

    kuyor, o partiden olmyanlar lokantaya brakm

    yordu.

    Kapda bir ikenler konuuyorlard :

    Len smiyl , be n sa na bu pa rt iy e gire k

    dimedim miydi? imcik bedavadan diniyecekdik.

    Ne bilet var, ne biey... Sincik tiyatroya gayme-

    yi bayl, anln bana gelsin.

    Ca n m r eit Day, pa ng ad a n gredo al ma h-

    ik iin brsne girdik.

    ki partiye birden girilmiyo mu?

    Get iin e!. . .

    Sincik bu pa rt iy e gaydm z yap tr sak , ieri

    gomazlar m?

    Pulise sor!...

    Ben pulisnen gonumam. Sen sor!

    Ka p da n pa rt i kiml ikle rine bakl p ieri gi

    renlere, Partinin l idare heyetinden biri unlar

    tenbih ediyordu:

    Alk yoh!... Glmek yoh!... Barp ar

    mak yoh!... He bi iy yoh!...

    Mevta gibi duracak myz?

    Ben bu partiye girmem Hac emmi, gl

    mek olmadhtan kelli . . . Partiye gireceime, t iya-

    toraya giderim. Yr, t iyatoraya! Paralar benden... Len, bu gafaylan tiyatoraya gidili mi? l

    kin ordan bi ie imam suyu al da iek, gafalar

    dutup yle girek.

    Lokanta doldu. Lokantann btn pencereleri

    kaln bezlerle rtld. ki polis memuru pencere

    lerden ierisinin grlecei delik kalp kalmad-

    23

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    23/181

    m denetledi. Karanlk olduu iin, lmbalar ya

    kld. Hava ok scakt. erdekiler buram buram

    terlemeye baladlar.

    Ortada yksek bir yere masa, zerine bir sr

    plkla, bir de gramafon konuldu. Mill Cemaat par

    tisinin lideri masann arkasna geti.

    Vatandalar! dedi, biliyorsunuz, son kan

    kanunlardan sonra konumak, nutuk vermek ok

    tehlikeli bir durum ald. Biz polisi, savclar, mah

    kemeleri megul etmemek, kendi bamz da be

    lya sokmamak iin, bu areye ba vurduk. Bu

    rada benim eskiden sylediim ve iinde hibir

    su ol ma ya n pl k la r var. Sesim i ve szlerim i bu

    plklardan dinleyeceksiniz.

    unu da sylemeyi bir bor ve vazife bilirim

    ki, ba ka yerlerde, bizi yo lu mu zd an alk oyma k,

    ge brakmak iin trenleri geciktirdiler. Baz yer

    lerde suyu, baz yerlerde elektrii kestiler. Burada

    hi bir zorlukla karlamadk. Gerek idarecilere,

    gerek polise huzurunuzda teekkr ederim. imdi

    nutuk plklarm dinleyeceksiniz.

    Salonun gerisinde oturan iki polis, byk al

    tndan ksks glyordu.

    Parti lideri en stteki pl gramofona koydu.

    Bir partili gramofon inesini deitirdi, kolu e

    virdi. Salonda t yoktu.

    Arkadaki iki polis hl ksks glyordu.

    lk plk dnmeye balad.

    Sayn vatandalar ! Part imiz prensip i t i

    bariyl e, iki meclisi ka bu l etm i olup, An ay as a

    mahkemesinin kurulmasn da programna alm

    tr.

    24

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    24/181

    Sca ktan , hav as zl kta n ierdekilere arlk basmt. Kimi terini siliyor, kimisi de uyukluyor

    du. kinci plk gramafona kondu. Arkada iki polisksks glyordu. kinci plk almaya balad:

    Eeeeminem Eminem.. .

    ak r Emi n e m! . . .

    Gbeinin alt

    ukur Eminem!. . .

    Partilileri bir tel ald. Lider ve evresindekiler gramofona kotular.

    Kaldrn o pl... Kim koydu onu?.. .

    Birisi plklar kartrm.

    Uyuklayanlar uyanm, kyller canlanmt .

    Yer yer:

    Kaldrmayn!

    Brakn alsn!. . .

    Emineyi isteriz! . . .

    . akr Emineeee!. . .Sesleri ykseliyordu. nc pl koydular:

    Aziz vat an da la r! ... Bir me ml ek et te siyas

    hrriyet olmaynca hibiey olmaz.. .

    Bu pln sonu yle bitiyordu:

    Biz iktidara geince unlar yapacaz.. .

    Drdnc plk kondu:

    Sepetioluuuu, bir anann kuzusu.. .

    Dah da da day daya... Day da di di di ddaaay! . . .

    Genl er ceketleri kar p or ta ya kmlar,

    oynamaya balamlard. htiyarlar elleriyle, ayak-

    lariyle tempo tutuyorlard .

    Plk bitince oyun durdu. Yeni plk balad:

    25

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    25/181

    Hkim teminat. . . niversite muhtariyeti. . .

    Bamsz mahkeme. Her vatandaa bir ev.. .adrmn stne. . .

    p dedi damlad...

    Veresiye vere vere

    Kalmad kalmad.. .

    Bu sefer ihtiyar, genci ortaya dkld. Hep

    birden comulard.

    Nutuk plklar bir alg, bir arkyla devam et

    ti. Sonunda parti lideri, Va ta nda l ar !. .. dedi. in ciddiyeti kat,

    sulu lu u kt. Gr yor sunu z ya, bir sabota jla

    kar karyayz. Plklarmzn arasna oyun ha

    valar kartrmlar. Byle demokrasi olmaz!

    Top lan t dalrk en gen ler h l oynuyor,

    yallar glyordu. Buyzden pekok kii Mill Ce

    maat partisine girdi. Kyller,

    Dn dernek canm, bir engisi esk-d... diyorlard.

    - 26

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    26/181

    D O L M U U NK A P I S I

    ofr,

    Ku rt ul u ! der demez, a ra ba n n kaps na

    saldrdm. Ne yaptmsa kapy bitrl aamam.

    Kapnn kulpu dnmez. ofr ierden baryor:

    Sola kvr!

    Sola kvryorum kvrmasna ama, kulp kvrlmyor. ofr baryor:

    Sola bey im sol a!. .. Allah Allah, ask erl ik

    yapmadn m yahu?. . .

    Solumu, sam m ardm? Dolmuun ar

    kasna baka arabalar, otobsler, kamyonlar yl

    d. Trafik memuru, f rt fmrt ddk ttryor.

    Sola kvr be!

    Kvrlmyor kardeim.ofr uzanyor, kapy ayor, ieri giriyorum.

    Dolmu yryor ama, ofrn de enesi ald:

    Ne adamlar var be dnyada?.. . Th Al

    lah kahretsin.. . Yahu san solunu daha ren-

    memilar be!

    ofrn enesi kapanmyor bitrl:

    Her yolcuy a tek er tek er an la t. Ka p bu ya

    hu... Sola evir, tak alr...Kendimi vmek gibi olmasn, bir iyi huyum

    vardr, haksz olduum zaman karmdaki ne der

    se desin, hi sesimi karmam.

    ofr, hzn alamam, boyuna drdr ediyor:

    27

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    27/181

    Bir kap amasn renmeyen insan bu

    dnyada ne diye yaar bilmem ki. . .Utancmdan renkten renge gir iyorum. Ne de

    se adam hakl. Bu sefer yolcular da ofr tutup

    ona hak veriyorlar.

    Bir iman adam,

    . Efendim, dikkatsizlik... diyor, dikkatsiz in

    sanlar.

    Bir ofr, bir o iman adam sylyor:

    Baym, vallahi bkt m art k.. . Bu a da ml ar aaraba kaps amasn retmek iin bir kurs a

    mal . . .

    Yok kardeim, yok... Medeniyetin mektebi

    yoktur. n sa nn kendisind e olmazsa ne ya ps an

    bo...

    Eminn i de i man adam arabadan inmek

    istiyor. stiyor ama, bitrl kapy aamyor. o

    fr, bu sefer ona baryor:> Bayn, saa evir kulpu...

    evrilmiyor kardeim.

    Sola eviriyorsun baym... Yahu bu cena

    bet, dardan sola, ierden saa evrilecek...

    > Kardeim, ne sola dnyor, ne saa... K

    prdamyor krolas...

    Bir hayli ekiiyorlar. Sihirli define kaps gi

    bi, kap bitrl almyor.ofr uzanp kapy ayor. iman adam ken

    dini zor dar atyor. Bsbtn kzan ofr syle

    nip duruyor. Neredeyse kfre balayacak. Heri

    fin pis azna dayanlr gibi deil. Kurtulu'a git

    mekten vaz getim ama, ya kapy aamazsam di

    ye korkumdan inemiyorum.

    28

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    28/181

    Odun olu odunlar. . . Yarmalar ! . . .

    Bay ofr, ben burada ineceim.Kapnn kulpuna yaptm. Aabilmek iin az

    nce ofre yle dikkat etmitim ki... Saa eviri

    yorum. Ooooh, ok kr, dardaym. Baka bir

    araba bekliyorum..

    Kur tul u?

    Evet...

    Araba nmde. ofr paylamasn diye, az n

    ce rendiim gibi, kapnn kulpunu sola eviriyorum, olmuyor. Saa eviriyorum, olmuyor. Bir da

    ha zorluyorum, bir daha, yle ki elime kan Oturu

    yor. ,. ;ofr baryor:

    Yukar kaldr yahu, yukar. . .

    Yukar kaldrnca kulpu, kap alyor. imdi

    bu ofr balad:

    Buradan baka stanbul yok.. . Yolculardan biri ofre hak veriyor:

    Bou bouna kaldrm iniyorlar.

    Artk bir ta ksi kaps a am y an da in sa n m

    diye yaamamal dnyada. . .

    Bu ar szlere nasl dayanlr? ofr de, yol

    cular da hep beni haksz karyorlar.

    Karaky'de bir yolcu inmek istiyor. Ama ka

    p almaz. ofr, Yukar kaldr! diye barbar baryor.

    Yolcu,

    Kalkmyor! diye baryor.

    Asl be! Aslyorum, kalkmyor.

    ofr kapy ayor, adam kar kmaz, ne

    29

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    29/181

    olur ne olmaz ben de kapy aamam diye dar

    atyorum kendimi. imdi Karaky'deyim. Zarzor

    bir araba buluyorum. Kapnn kulpunu sola evi

    riyorum, olmuyor; saa evir, olmuyor; yukar,

    a-ah, aa, -h... Bre aman. ofrden paparay

    yiyeceim salam, aslp duruyorum. Kulpu drt

    yne eviriyorum, bana msn demiyor.

    t be it!...

    ofre soruyorum:

    Nereye iteyim?

    Nereye it i l ir ya hu ?. . . t ! . . . tmesi ni de mi bilmiyorsun... eri doru it!

    Hi byle ieri doru itilip de alan kap gr

    medim.

    Kap y it me be! K ul pu it!..

    Hele kr kap alyor. ofr durur mu?

    Her m ter iye tek er tek er ret ...

    Bir yolcu,

    Kaz gibi adamlar! diyor.Bunu syleyen yolcu kapnn yannda oturu

    yor. ofr onu,

    Kap ak! diye tersliyor.

    Adam kapy ap kt diye kapyor.

    Ol mad ! . . . Kap anm ad . Adam bir daha deniyor, yine kapanmyor.

    K a p a n m a d ! Yanndaki yolcu,

    Hzl ek! diyor.at ! . . . Pat ! . . . K t ! . . .ofr,

    Yava yahu, diyor yava be!... Alt taraf yirmi be kuru vereceksiniz be!...

    30

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    30/181

    ofr uza n p kap yor kapy a ma enesini

    ayor: Haf tad a bir kap tam iri . Kaza n kaz an kap

    tamirine ver. mi bu yni... Sizin evinizde kap

    yok mu? Saat gibi kap bu, yavaa tk diye ka

    patacaksn.

    Bir yolcu Galatasaray'da inmek istiyor. Yine

    kap almaz. Bir patrt, kyamet, saa, sola, yu

    kar, aa... Sonunda kap alyor. Yolcunun ar

    kasndan kendimi sokaa f rlatyorum. Kurtulu?

    . Evet, buyurun!

    Buy urm as kolay ama , nasl buyu raca ksn ?

    Kapnn kulpuna yapyorum. Yukar kaldr kalk

    maz, aa indir inmez, saa sola dnmez, it itil

    mez.. . Th Allah kahretsin.. . Btn kuvvetimi de

    niyorum. Koca Yusuf pehlivan kalksa mezardan

    bu kapy aamaz. Kendine ek!

    Bu kap da kendine ekilince alrm. Ka

    para eder, bay ofr balyor sylenmeye... Ama

    yooo, bu kadarna dayanarham artk.

    Birader, diyorum, hepsinin kaps bir ba

    ka eit bunlarn. Bizim ne suumuz var bunda?

    Kimini saa, kimini sola evireceksin. Kimi yu

    kar, kimi aa... Bir ksmn iteceksin, bir ksmn ekeceksin...

    ofr, bsbtn kzyor:

    nsan bu kadarck eyi de bilmez mi be...

    Ford arabalarnn kulpunu sola, Studbaker'leri sa

    a evireceksin. evrole oldu mu iteceksin kulpu.

    Hilma n'l ar kendi ne dor u ekeceksin. Fia t ara -

    31

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    31/181

    bas oldu mu nce bir saa evirir, sonra stne

    basarsn. Buick'ler en kolay, bir sola, bir saa e virir, kulpu kendine doru biraz eker, sonra biraz

    yukar kaldrr, kuvvetlice aa indirirsin, sonra

    kendine doru ekip te, hafife stne basar, iter

    sen, t diye alr kap...

    ofr, durmadan her marka otomobil kap

    snn nasl alacan anlatyordu. Ben tatl tatl

    dinliyordum ama lfnn sonunu kt balad:

    nsann bu kadarck bir eyi renmemesiiin mankafa olmas lzm.

    Yolculardan biri ofrden de baskn kyor:

    Dangalaklk efendim. Dpedz dangalaklk

    bu... Alt yan yirmi-otuz eit otomobil var. stan

    bul gibi bir ehirde yaayan insan bu kadarck

    bieyi renemezse, kaldrsn kendini denize at

    sn...

    ofr onaylyor: yle ya, lsn be!... lsn daha iyi.

    Koy nne bir torba saman, yesin.

    Bana svp sayan yolcu Taksiim'de injyor.

    Tam kapdan karken:

    Vaaay... A ma n! .. . diye baryor.

    Ne oldu? Ne var?

    yi olmu kerataya. Kapy kaparken ba par

    ma araya skm. Elinden akr akr kanlarakarken kapya svp sayyor:

    Namussuz kap... Hi byle kap grmedim.

    Herif aman zaman diye baradursun, ofr

    gaza basyor, Harbiye'ye uuyoruz. Harbiye'de bir

    mteri daha binmek ist iyor ama ne mmkn.. .

    Otomobil kaps deil, kale kaps namussuz. s-

    32

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    32/181

    tanbul surlarnn kaps n bir haftada aan Fatih

    Sultan Mehmet gelse aamaz. ofr,

    Bastr! Bastr be!... diye baryor. Neresini bastraym?

    mrnde hi arabaya binmedin mi? D-

    -mesini bastr!

    Dme nerede yahu?

    Kilit dmesi be!. . .

    Dme dedii nerede biliyor musunuz? Kapy

    la, kilitle, kulpla hi ilgisi olmayan bir yerde, ara

    bann i yannda, pencere camnn altnda.. Bend m ey e basy orum, a d a m kulpa , kap alyor.

    Alr almaz da canm dar atyorum dar.

    Artk yrmeye karar verdim.

    Yanmda bir araba duruyor.

    Nereye baym?

    Kurtulu .

    ofre ba k yo ru m, yal ca bir ad am . Art k bu

    kfr filn etmez, diyorum iimden. erde de yolcu d a h a var. Acaba kap y a ma y ... Bilirim

    bunl ar , he r bir ini n ayr bir hu y u vardr . Elimi

    kap kulpuna atmadan soruyorum.

    Arabanz ne marka?

    De Sot o! . . .

    De Soto mu? Bu nasl alr? Zaten kapnn

    kulpu da yok.

    t ! . . . t iyorum.

    Bastr!

    Bast r yorum.

    ek!. . . Kendine ek!. . . Dndr!

    i D n d r d m .

    33 F. : 3

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    33/181

    Ka defa dndrdn?

    ki.i Olmaz, batan dndr. defa...

    ofr yardma geliyor, o da aamyor. Yolcu

    larla ofr, ierden ben dardan zarzor kapy a

    yoruz. Bu sefer de bitrl kapanmaz. Ben eke

    rim, ofr eker, kap kapanmaz. Btn kuvvetim

    le kapy ektim. Eski araba sarsld. Kt diye

    bir ses... ofr.

    Ha h, ka pa nd imdi ... dedi.Gidiyoruz, ofr anlatyor durmadan. Ellibin

    liralk arabaym. Yolcular bir ylda hurdaya

    karmlar. Dolmua inip binmesini, kapy ap

    kapamasn bilmiyorlarm. Ayda bir kere kapy

    tamire gtrrm. ofr svp sayyor. Bereket,

    bu seferkiler bana deil, bakalarna.

    Kurtulu'a geliyoruz. Araba duruyor. Bir yol

    cu kapy amak istiyor. Almaz... Bu araba De Soto, diye rendiklerimi sa

    tyorum, yukar al, sola it...

    br yolcu ie karyor, ncs yardm edi

    yor. ofr sylenerek kapya uzamyor. Hi birimiz

    aamyoruz, br yan dak i kapy kurcalyoruz,

    zorluyoruz, o da almyor. Kaldk m arabann

    iinde.. . Kan -ter iinde ka la n ofrde k f r n

    bini bir para... Bir ksmmz sa, bir ksmmz solkapda urayoruz. Masallardaki sihirli kap gibi,

    ne yapsan almaz.

    Sustay ekin! Hadi ! . . . Dayann! . . .

    Tramvaylar, arabalar arkamza y lm. Tra

    fik memuru sesleniyor. ofr arabay kenara e

    kiyor. Bir erk ek yolcu cek eti ni k arm , ka p y

    34

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    34/181

    amaya alrken, biri de br kapy tekmeliyor.

    Kadn yolcu avaz kt kadar,

    m d a a t !. . . diye baryor.

    Sus ha n m, ortal tel a verme. Ka d n

    karyor zannedecekler.

    Polis koup geliyor. Etrafmz kalabalk e

    viriyor.

    Ne var? erde kaldk, kap almyor.

    Ka d nc k lk la, ofr ka p kil idi nin

    sustasn bozan mterilere kfr eder, darda-

    kiler gler hlimize...

    Bir keser yok mu, keser...

    Keserle almaz, varyoz lzm.

    Bir ilingir arn en iyisi...

    Karanlk bast, biz hl dolmuta mahpusuz.

    Seyirciler gittike artyor. Ne ierden alyor, ne

    dardan... Baka bir ofr bizimkine,

    Ark ada , diyor, b u n u as a as a Yenie

    hir'de tamirci Yanko aar. Geen gn Bykde-

    re'ye mteri gtrmtm!. Benim de bama gel

    di. ldr Allah kap almad. Sonra mterileri

    tersyz get irdim, be ta mi rh an e dola t kt an

    sonra Yanko usta at.

    Yeniehir 'de Yanko ustann tamirhanesine gi

    diyoruz. Usta evine gitmi. Ustaya haber gidiyor.

    Biz ierde artk patlyacaz. Bir saat mi, iki saat

    mi sonra usta geliyor. Bir zaman da o urayor.

    Siz b u nu Ta rl ab a ' nd a kiliti bo var, on a

    gtrn diyor.

    Kiliti bo'ya gidiyoruz.

    Sustann dili diliye gemi, diyor.

    35

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    35/181

    Ne yapacaz?

    Gece va kt i olmaz. B u n u n bir g nl k ii var. Gndz gzyle inallah...

    erde yalvarmaya baladk:

    Aman bo usta, ocana dtk. Bizi bu

    radan kurtar. Ne istersen verelim, yz, iki yz...

    Kadn alamaya balad :

    Ah n'olur, kocama bir haber verin bri...

    Hlimize acyan bo usta ie giriti. Gecenin on

    ikisinde,

    Olmyor, dedi, bunun ii uzun... Pencere

    den kn!. . .

    lkin ka dn n cann kur tar dk . Pencer eden

    ban uzatt . Ayaklarndan biz tuttuk, bandan

    dardakiler, karga tulumba kadn kardk. Yol

    cunun biri iman olduu iin ne yaptksa dar

    karamadk. Sonra beni kardlar. Hrriyet ha

    vasn cierlerime ektim. iman yolcuyu kar

    maya alyorlard. Bana da: Yardm et dedi

    ler. eke eke adam yar beline kadar dar

    kardk. Ama tam beline gelince, ne ieri, ne dar,

    adam pencereye takl kald; yars ierde, yars

    darda.

    Vazgetim, ieri so ku n! diye yalva ryor .

    eri de sokamyoruz.

    Ben artk oradan uzaklatm. Ne yaptlar bilmiy orum . Tabi 'K urt ul u 'a yaya gittiimi, o gn

    den sonra dolmua binmeye tvbe ettiimi tahmin

    edersiniz.

    36

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    36/181

    G A I N C IG I L N K ?

    F" LMZDE tavsiye kart vard; ie girmek iin

    * deil, ha st an ey e girm ek iin. Has tan eli k

    bir hastamz, yer yok diye kap dar etmemeleri

    iin... ki deil, hastay koyun koyuna yatrsa-

    lar razydk. Ulusla raras ta n nm ord ina ry sprofesre tavsiye ka rt n buy zden g t rm t k.

    Yaknlarmdan olan hasta, bir baka yaknmla

    ieri girmiti. Ben kapda bekliyordum. Yerde, s

    ralarda, ayakta hastalar bekleip duruyorlard .

    Ben hastaneden korkarm. Onun iin kapya

    kadar gelmi, ieri girmemitim.

    Hastanenin, baheye alan ift kanatl geni,

    caml kaps iki dakikada bir, alyor, batanaa beyazlar giyinmi erkekler, kadnlar girip

    kyorl ard. Ka p ka na d iki ya na da alyor,

    hem ieri, hem dar. Bu beyaz elbiselilerden biri

    ieri girdi, yada dar kt m, arkasndan caml

    kap hzn kesemiyor, ieri dar gidip geliyordu.

    Kap kanadnn sallants bitmeden, yeni bir be

    yaz elbiseli kapdan geiyordu.

    Gzm, caml kap kanatlarmdayd. Bu be yaz elbiseliler, her halde doktor olacaklard, dok

    tor, mtehasss, asistan, doent, stajyer, filn...

    Kiminin stnde kahve rengi pelerin de vard. Bu

    beyaz elbiselilere dikkatle baktka onlar birbir-

    37

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    37/181

    lerinden ayrt etmeye baladm, rtbelerini anl

    yordum. nk hademeler, hizmetiler, doktorlarhi ayrtsz, he p beyaz giyiyorl ard. Bem bey az

    elbiseleri iinde kimler daha ok doktora benze

    me k istiyorsa, ite onla r had eme ydi . Sa t a r a n

    mam, hatt birazck sakal km doktorlar var

    d. Ama hademelerin iinde bylesi hi yoktu. Dok

    torlar, her yerde yrdkleri gibi ellerini kollarn

    sallya sallya yryorlard; oysa hademeler ka

    sla, kasla, teftie km feldmareal gibi yr yorlard. Doktorlar glyor, hademeler surat as

    yorlard.

    eri gnderdiimiz hastadan her nedense ha

    ber kmad iin, ben kap aznda bu beyaz el

    biselileri inceliyip duruyordum.

    Doktorlar, basbaya doktordular. Ama hade

    meler; doktorlardan daha ok doktordular. Yalnz

    bir yerlerinde bir iaretleri vard ki, ite o iarettenp diye hademe olduklar anlalyordu. O iaret

    mi? oraplarnn yrt... Gmlek bembeyaz. Ce

    ket gcr gcr. Pantalon t gibi tl. Ayakkab,

    orap, beyaz. Beyaz olmasna beyaz ama, arkadan

    baknca keden topua kadar yrtk grnyor.

    Hele pantalon paalar ksa olanlarn topuklama

    daki kocaman orap yrtklar bsbtn gze ba

    tyordu. Yrtksz olanlar da vard ama, eoununki yrtkt. Sanki doktorlarla ayrt edilsinler diye, is-

    tiyerek yrtk, yamal orap giyiyorlard.

    Bir tanesi koridorda aa yukar dolap du

    ruyordu, elleri arkasnda, ba tavanda, burnu ha

    vada... Yanma gittim,

    Affedersiniz, de di m.

    38

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    38/181

    Yrmeyi brak mad. Lf m ta ma ml am a kiin, ben de yannda yrmeye baladm.

    Affedersiniz, bir hastamz muayene olmak

    iin. . .

    Baln evirip bakmyor, pasa yryordu.

    Bir hastamz muayene. . .

    Burnu, pencerenin st pervazn gsteriyordu.

    Bir hasta.. .

    Bakt yoktu. Bir...

    Yrd, ieri girdi. O srada muayene olmak

    iin bekleenlerden bir adam kendini talarn ze

    rin e frlatt. Kvrk vr kvrany or, ac lklar

    atyordu. orabnn arkas yrtk olan beyaz gm

    leklilerden biri, yerde kvranan adamla,

    te var be! diye bard, yolu kapama!..

    Ayan adamn stnden arp geti. Yerde

    inleyen adamn durumuna dayanamadm, o beyaz

    gmleklilerden birine,

    N'olur, dok to ra ha b er verseniz, dedi m, bel

    ki bir uyuturucu ine f i ln yaparlar. . .

    yle bir samdan trnama kadar szdk

    ten sonra,

    Sen bu herfn nisi oluyon? dedi.

    Hi...

    Mademki he, sen bu herfn hm, ah-

    rabas olmuyon. da, ne demiye garyon?

    nsanlk adna,

    nsaniyetlik yapacak bir sen mi gusur gal-

    d n ?

    Kzgn yrd, gitti. Hi olmazsa soruma kar

    l k vermiti.

    39

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    39/181

    Yerdeki adam barmasn ykseltince, baka,

    bir beyaz gmlekliyi tuttum, Gnahtr, doktora haber verin, n'olur, de

    dim.Dileri grnd, glyordu. ok bilmiesine

    elini sallad:

    O-hoo... Ne nmere yapyo be! Anama-

    dm?.. Biz neler grmz. Gardan bakncak, p

    diye nmereyi anarm.

    Byle numara olur mu? Ne diye numarayapsn?

    Hastaneye yatsn deyi. . .

    Ku rn az ku rn a z gld . Gle gle de gitti.

    Adam bir zaman kvrand. br bekleenler de,

    beyaz gmlekliler gibi, ona aldr etmiyorlard.

    Yalnz bir kadn ara sra,

    Vah vah! diyordu.

    Aya kla r teker lekl i bir ar ab ad a, iki beyazgmlekli bir ha sta y gt r yor du. kis inin de

    salar pr l pr l tara l . Gmlekleri, pa nt a lo nl a n

    tl. Yalnz oraplarnda o iaret var, topukla

    rnda, kaz yumurtas biimi kocaman bir yrtk.. .

    Gle oynaa, it ie kaka arabay kapdan kar

    dlar. Arabadaki hasta belki ameliyattan kmt,

    halsizdi. Arkadaki, ara bay ko t ur ma ya balad.

    Parkeden, hastanenin kumlu yoluna birden dnce araba, sarsntdan tekerlein biri frlad. Araba

    yana yatt. Karantina sars, denek gibi bir bacak,

    arabadan sarkt... ki beyaz gmlekli, tekerlei ye

    rine geirmeye alyorlar, bitrl beceremiyor

    lar. Kzmlar, boyuna svyorlard:

    Dingiline.. . ettiimin arabas. . .

    40

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    40/181

    Dingilini. . . t iimin namussuzu.. .

    Ula n delii ni rd e bu l s gand ill inin ?..Bul u delii!..

    Ben kapda onlar seyrederken, bir sakall ihti

    yar geldi. Ayak lar na kai m, ka ba lstikler ; y n

    oraplarn, aba pa nt al on un un st ne ekmi.

    Pan tal onun yama lar nda n as l kuma n hangis i

    olduu ayr t edilmiyor. Belindeki kuak, sr tn da,

    miadn enaz on kere doldurmu bir asker ceketi.

    Bandaki kasketi bile delinmi.htiyar, kapda durdu. Etrafna baknd, son

    ra, elleri arkasnda bal duran bir beyaz gm

    lekliye gitti:

    Birinci hari ciye nin, n c servisi nire ?

    Yrtk orapl, beyaz gmlekli bilgi, a d a m a

    yukardan bakt :

    nc ha ri ci ye ni n birinc i zervisi mi, yoh-

    sam birinci hariciyenin nc zervisi mi?htiyar dualad. Birdenbire aalamt.

    Beyaz gmlekli, ih ti ya ra ya rd m et mek isti

    yor du :

    Beri bah, dedi. n c ha ric iye nin birinci

    zervisi va, birinci hariciyenin nc zervisi va...

    Hangisi senin aradn?

    htiyarn bsbtn akl kart :

    Biri , biri bir emme , ha ng is i , ha ng is i bir artt m.

    . kinci hariciye de va. Sakn ola ki ikinci

    hariciyenin nc zervisini aramayasm?

    htiyar, gzlerini bzd, ban kad,

    Tm gartrdm, dedi.

    Glinik nmeresini anlnda duttun mu?

    41

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    41/181

    ht iyar .

    k i miy di ne? diye sylendi.

    Sak n, biri nci ha ri ci ye ni n ikinc i zervisi-nin, nc gliniinde olmasn? Dn biyol. . .

    Sincik t m gar t rd m . D n d k e ga-rtryom.

    n s a n bellemez mi ca n m. .. Bah, ikinc i ha

    riciyenin nc zervisi va... Onun da birinci gli-

    nii va...

    ht iyar,

    Biri , biri bir... diye te kr ar la d .

    yi dn... kinci glmik yoh mu?

    Var besbel li... var ya ... Bir inc i de var,

    nc de...

    nc zervis, ikinci hariciye mi, yohsam

    ikinci hariciye, birinci zervis, ikinci glinik mi?

    htiyar, kua nn ar as nda n taba kas n

    kard. Bir cigara sard. Aklnn bana gelmesi iincigaray tttrd. Dnd, dnd,

    Helbet biri ya, hangisi? dedi. Sen gamc

    glinik dedin?

    Beyaz gmlekli bilgi bilgi saymaya balad:

    Ca n m a na m ya ca k ni va?.. . nc ha ri

    ciyenin birinci zervisinin ikinci glmiiynen, bir

    de efendime deyim, birinci hariciyenin nc ha

    riciyesinin ikinci gliniinin, birin ci gliniinin,drdnc zervisinin... Amanm emmi, beni de sa

    sttn be!.. Ben de gartrdm, bah bi daha ba

    tan alyom. imcik nc zervisin ikinci glini

    inin birinci hariciyesinde mi, yohsam...

    Beyaz gmlekli boyuna birinci, nc, ikin-

    42

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    42/181

    ci dedike, ihtiyar gzlerini krptra krptrahayranlkla onu dinliyordu., Sonunda

    Eg ossu n!.. dedi, bu gad ar eyi na s l da bi-

    liyon, bir bir sayyon, aklda galr iy deel...

    Yrtk orapl, beyaz gmlekli, burnunun ucu

    nu havaya kaldrd,

    Golay m em mi , dedi, golay m ? Vazife bu...

    ht iyar bir daha,

    Egossun!.. dedi. Sincik bir iyi d n, yeni ba t an . B a h ben

    sana diyiyim. Birinci hariciyenin nc zervisi,

    ikinci glinii va... B u nu bi ke re m an l nd a du t.

    Ondan kelli nc.. .

    Beyaz gmlekli, yeni batan saymya balad.

    htiyar, aklna gelmi gibi,

    Dur hele, dedi. Ben sana ilkin ne demi

    tim ? Gam c harici ye dimit im? Ga m c zervisdimitim? ilkin her ne didiysem, ite orasn ar-

    yom. lk dediim dorusuydu...

    lkin dediin mi?

    Bu sefer ikisi de dnd. lk denileni hatr-

    layamadlar. Yrtk orapl, beyaz gmlekli sordu:

    Sen orada kimi anyon?

    O lu m vard . Ky de n eme li ya t iin gel-

    diydi. Sen va r git, ad res ini bi iyi gaf a n d a za pt et .

    Sonra gel. . .

    Edresesi memlektta. . .

    Baka bir zaman gel!..

    Hey oul, oto bos un pi l tm , ne yi de alm

    tm. Dokuz gayme verdim, yansn m sincik? kin-

    dileyin kalkacak otobos. Bak ii, grdn m sen?

    43

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    43/181

    Gi sm et deelmi , ol an grmiyeceiz. Hey Ya-

    rabbi sen biling... nc hariciye miydi?

    Birinci olma sn. .. Birinci ha ric iye nin ilkin-

    ci zervis inin iki nci glinii mi yo hs am .. . -

    Dur hele. Ad Mamut. G a m n d a b i r illet

    ktyd. rec ep olu Ma mu t . Ee rim grr sen,

    bu ba n geldi, gitti, dersin. Gov uu n n me re si ni

    gartrtt, gitti dirsin. Acep nc zervis miydi?

    Haydi salcaklan gal. . . Gamc glinikti acep.. .

    Ailaha emanet ol! . . .

    Gule gule emmi...

    ht iyar ,

    n c , bi rin ci. .. diye diye gitti. ora b

    yrtk, beyaz gmlekli, arkasnda bal ellerini z

    d, sol elini cebine soktu, ieri girdi...

    44

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    44/181

    I S L A T I R M II S L A T M A Z M I ?

    | SZLK canma tak demiti. Ne i olsa ya-

    " pa ca kt m . Ama ne i olursa, p lk ten ,

    lple kadar. . .

    ' Bir tan d m,

    Ragp Beyin bir adama ihtiyac varm,seni ona gndereyim, dedi.

    Madem adam aryor, benden iyi adam m

    bulacak? Ne i iin?

    Vallahi bilmiyorum.

    Bir kart yazd, beni Ragp Beye gnderdi.

    Ben ya z ha ne si nd en ieri girdiim zam an,

    Ragp Bey iki adama yle sylemekteydi:

    Benim elimde bir ie su olsa... Efendim...Bu bir ie su ile btn buralarn slatabilir mi

    yim, s la ta ma z my m? .. Efendim?.. Elb ett e sla-

    tamam. Binaenaleyh madem ki slatamam., yley-

    Getirdiim kart uzatt m.

    Buyurun, oturun, dedi.

    Biraz da ha kon u tu la r, o iki a d a m gitti. Yal

    nz kalnca, Ben ellialt ya nd ay m, dedi. Ba md an

    ok eyler geti. Hayat tecrbelerimden en sonun

    da unu rendim ki...

    Ellialt yllk hayat deneylerinden elde ettii

    _ 45 -

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    45/181

    sonucu kavrayabilmek iin gzm de, kulam

    da amtm.

    Hayattan unun rendim. Mesel, benimelimde bir ie olsa... Efendim? Bu bir ie su ile

    bu yazhaneyi slatabilir miyim, slatamaz mym?

    Efendimi?

    yle bir soruu vard ki, ille bir karlk ver

    mek gerekti. Acaba ne dersem houna giderdi?

    Islatr m demeliydim, yoksa slatmaz m? Biraz

    nce, yine bu soruyu sormu kendi sorusuna ken

    disi, slatmaz, diye cevap vermiti.Benim dndm grnce, sorusunu tek

    rar lad :

    Islatr m?.. Efendim?

    Lise bitirme smavmdaymm gibi t itredim.

    Bulunduumuz yahhanenin taban yzeyini

    gz kararlamas lmeye altm. Eni drt metre

    var, boyu da alt metre kadar.

    Islatr m, slatmaz m? Efendim?.. ie ne ka da r de di m.

    ard.

    Ne iesi?.. Hangi ie?

    Buralarn slatacamz su iesi...

    Byle bir soru ile karlaacan ummad

    suratndan belliydi.

    ey... Basbaya ie ite... su iesi.

    Islatmaz efendim. Gr dn z m, s la tm az ite. . . Bina ena

    leyh, her insann bu hakikati bilerek, ona gre...

    deil mi?

    Evet...

    Sizi ie aldm. B u r a d a bir a d a m m var.

    46

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    46/181

    Kendisine imdi, sizin yannzda yol vereceim.

    Zor bir durumda kalmtm. Demek adam beni m yz md en iinde n olacakt. Bu na vicd an m

    elvermedi.

    Beyefendi, ded im, ba k a bir ini ekm ei n

    den etmek, ayan kaydrmak istemem.. .

    Hayr, dedi, sizi a l ma s a m da yin e on a yol

    verece ktim. Ben byle in at a d a m gr med im.

    Bakn, araym da, siz de grn...

    Zile bast. Gelen odacsna,

    Bir ie su getir, Mmtaz Beyi de buraya

    ar! dedi.

    nce M m ta z Bey ieri girdi. Ada m gr r

    grmez kanm kaynad. Gler yzl, sevimli, bir

    adam. Hi yle inat bir grn yok. Patrona,

    Buyurun Beyefendi, bendenizi emretmisi

    niz, dedi.O srada odac bir ie iyi su getirmiti. Suyu

    grnce, adamn yz ekidi, kalan atld, yz

    kaslar gerildi, akaklar atmaya, ene kemikleri

    oy na ma ya balad . O sevimli yzdeki bu bir den

    deimeye atm. Hani bitakm romanlarda, kor

    ku n filmlerde g nd z insa n, gece ay k nca ca na

    varlaan yaratklar vardr; Mmtaz Beyin yz de

    yle oldu.Patron eline ieyi alp sordu:

    Bu ienin iindeki suyu buraya dksem,

    burasn slatr m, slatmaz m?.. Efendim?..

    Mmjtaz Bey?

    Isl at r! diye ba rd.

    Bu, barmaktan ok hr lamaya benziyordu.

    47

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    47/181

    M m ta z Bey in y z deie deie, t pk iri bir buldog kpeinin surat na dnmt.

    Patron, Islatmaz! dedi.Mmtaz Bey, dilerinin arasndan,

    I sla tr ! diye hr lad .

    Islatmaz!

    Islatr!

    Islatmaz! Isl at r!Patron bana,

    Gr yors un, ya, dedi, gz gre gre birgerei nasl da inkr ediyor... imdi bu elimdeki bir ie su, burasn slatr m, slatmaz m? Efendim?. . .

    Islatmaz, dedim.

    Tabi slatmaz. Mademki slatmaz, yle ise byle bir adamla bir arada allmaz!

    Mmtaz Beye dnd,

    Artk sizinle beraber alamyacaz. He

    men ilginizi kesip, buradan gidin!

    Mmtaz Beyin yz yine deimi, o sevimli

    liini almt,

    Teekkr ederim Beyefendi, Allaha smarladk! dedi.

    arp kalmtm.

    Beyefendi ne i yapacam renebilir mi

    yim? dedim, belki Mmtaz Beyin yapt ii yapa

    m a m . Bana mantk sahibi birisi lzm, dedi. Her

    eyden nce mantk. Anladnz m? imdi bu i-

    - 48

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    48/181

    enin iindeki suyu buraya dksem, burasn sla

    tr m? Efendim?.. Islatmaz.

    Tamaaam... Benim istediim de ite bu.. .

    imdi ieriki odaya gidin. Demirba eyay Mm

    taz Beyden teslim aln.

    Ba stne.

    Yandaki odaya getim. Mmtaz Bey kendi e

    yalarn topluyordu. Ne kadar gler yzl, sevimli

    bir adamd. Bu kadar tatl bir adam, demin patron u n kars nda nas l da kurt lamt . U ta na ra k

    yanma sokuldum,

    ok z g n m, dedim, ben im yz mde n,

    iinizden olmusunuz gibi geliyor.

    Glerek,

    Yok canm, dedi, neden sizin yznzden

    olsun? Siz olmasanz, baka birisi gelecekti.

    Affedersiniz ama, sanki siz de slatmaz deseniz ne olurdu?

    - imdi ne desem bo, anlatamam... Sonra

    siz de anlarsnz. Ben bir sene iinde deitirdii

    beinci adamm. Ancak ikibuuk ay dayanabildim.

    sizliin ne olduunu bilirim. Onun iin gzn

    z ko rk ut ma k istemiy orum. Allaha smarla dk.

    Allah size de sabrlar versin ...

    Gle gle...Mmtaz Bey antasn ald, gitti. Ben ne ya

    pacam, ne i greceimi bilmiyordum. Masann

    bana getim. Sandalyeye oturdum. Biraz sonra

    pa tr onu n odasndan, gr ltl ta rt ma sesleri

    duyuldu. Odac geldi,

    Sizi aryor! dedi.

    49 F . : 4

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    49/181

    Pa tr on un odasnd a kii d a ha vard. Ne

    olduunu anlyamadm bir sat ii zerinde ko

    nuuyorlard .

    Bir ie suyu bu ra ya dksem, bu ra la r n

    slatr m, slatmaz m? Efendim?..

    Islatmaz! dedim.

    Tamam, dedi.

    brlerine dnd:

    G rd n z m , s la tma z. Siz gz gre gre...

    Adamlardan biri,

    Bu iin slatp slatmamakla bir ilgisi yok,

    dedi. Yzde beten fazla veremeyiz.

    P a t r o n , nce ma nt k , dedi. Her iin esas ma nt k

    tr .

    O gn beni patron drt defa odasna ard.

    Her yanma gidiimde hep o soruyu sordu. Ben de,

    Islatmaz! diye cevap verdim.Ert esi g n yin e yle, b t n bir ha ft a byle

    geti. Gnde drt, baz da bealt kere, slatmaz

    diyordum. Cumartesi gn yz lira haftalk aldm.

    Patr on, b t n ha ya t deneylerini n sonunda , bu

    byk mantk gereine inanmt: Bir kova su

    yun slatabilecei bir yeri, insanlar bir ie su ile

    sla tmaya kalkmamaldrla r. Bunu, bir atasz

    gibi, byk bir felsefe, bir byk zleyi gibi dilinden d r my or du . Ben im devim de bu gerei

    onaylamakt .

    Bir ay altktan sonra, devimi ok iyi yap

    tm iin, haftalm yzeni liraya kard. Ar

    tk beni her yere yannda gtryor, kendi iine

    gelmeyen bir ey oldu mu, hemen,

    50

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    50/181

    Bir ie suyu dksem, burasn slatr m,slatmaz m? Efendim?., diye soruyordu.

    Islatmaz! diyordum.

    Gnde yirmi, otuz kere slatmaz diyordumama, haftalm da iki yz liraya karmt. Artk beni evine gtryordu. Patrondan, bir yattm zamanlar ayrlyordum. Kara biey istese,olu para, kz manto istese, hemen patron,

    Ben onu bunu bilmem, diyordu. Bu kadarsene yaadm, neticede unu rendim ki... Elim

    de bir ie su olsa da dksem, burasn slatr m,slatmaz m? Efendim?..

    O daha lfn tamamlamadan, ben baryor-d u m :

    Islatmaz! . .

    O za ma n ak ar sular duru yord u. Ben yksekdncenin u ksack tek cmlesile, patron hephakl kyordu. Mantk bu, hi aar m?... Ken-

    dikendisini hakl karmas, hakl olduuna inandrmas, mantkl i yaptna gvenmesi iin, birie suyun geni bir demeyi slatmyacamonaylamak gerekti .

    Be ay alabildim. Haftalm iki yz elli liraya kt. Btn iim gcm, gnde krk, elli kere,

    Isl atma z! demekti .

    O gne kadar bu ii benim kadar uzun zaman

    yapabilen, dayanan hi kimse kmam. Benim decanm burnuma gelmit i . Srt mda yk tamaya,isiz, a susuz s r nm ey e bile ka tl an ac ak t m.

    Ama bu, dayanlr bir i deildi.

    Bign yine, bir mal sat zerinde, yzdeyedi, yok yzdesekiz diye tart yorl ard . P a t r on beniard :

    - 51

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    51/181

    Bu bir ie suyu bur a ya dksem, sla tr m,

    slatmaz m? Efendim?., diye sordu. Islatr! diye bardm.

    Ne?..Birden donup kalmt, armt. Islatr m? Islatr!

    Hakk olduuna o kadar gveniyordu ki, iedeki suyu yere boa ltt k. Dkle n, su d emen in

    bete birini bile slatmamt.Tpk vaktiyle Mmtaz Beyin suratnn dei

    tii gibi, surat deimiti. Dilerinin arasndan:

    Islatr m, slatmaz m? diye hrlad.

    Islatr! dedim.Kars ndaki adamlar glyorlard . Islatr nn? Islatr.

    Islatma. Islatr.

    Islatma.

    Avazm kt kadar bardm: Islatr Ulan, slatr! Islatlr, slatmr!..' Defoool!.. Gzm grmesin! diye bard.Elimi kolumu sallaya sallaya sokaa ktm.

    Ama tam bir yl patronun hayali, gzmn nn

    den gitmedi. Sokaklarda dolarken, yoida giderken, vapurda, t ramvayda hat t uyurken,

    Islatr, s la tr !.. Is la t r da sla tr!. . diyekendikendime sylend im du rd um . Pa tr on u kakere slatmaz cliye onayladmsa, o kadar da slatr diye barciktan sonra bu hastalktan ok kr kurtuldum..

    52

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    52/181

    V E R E M

    O L M A K L Z I M

    E VLENDK ya... Evleninince insan ne yapar?

    Ne yap la ca n bil ini yor dun da, ne diye

    evlendin ? Bilmez olur m u y m u u m ? Bal gibi bi

    liy orum ite ... ns a n evlendi miydi, ilk ii klk

    kmrn almaktr. Ee dosta sorduk, bunun yolu

    nedir? Ooooo.. dediler, alama zs nz .

    Neden?

    Alamazsnz da ondan...

    Hakkm deil mi yahu? Allah Allah!..

    Kim bana, kmr alamazsn dediyse, ona hak

    tan, hukuktan sk bir konferans ektim.

    Mahallemizin mu ht ar n a git t im. On dakika

    kadar ihtiyarn ksrk nbetinin gemesini bekledikten sonra,

    Hangi takm tutuyorsunuz? diye sordum.

    De mokr atl ar , dedi.

    H ah !. . Ee n de o ta k md an m , dedim, ben

    falan sokakta, f i ln numarada oturuyorum. K

    mr almak istiyorum. Takm arkada olduumu

    za gre artk bizi gr.

    imdiye kadar nasl kmr alyordun? Hi almadm. lk alacam.

    Buraya nereden geldin?

    Efendim, ben mutlu bir aile yuvas kur

    dum . Bundan^ nce ner ede ak a m orda sab ah.

    imdi mutlu aile yuvamzdaki kularn kn scak

    53

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    53/181

    yuvamzda snmalar iin kmr almak istiyorum.

    Sizin ve einizin geldii yerden birer be yanname get ir in!

    Acele telg rafla r, yl dr mla r, cevapl, te ah -

    htl mektuplarla birbuuk ayda beyannameleri

    miz geldi. Bu kez muhtar,

    Kmr Tevzi Messesesine dileke verecek

    sin! dedi.

    Dilekelerimizi verdik. Mu ht ar l kt an doldu

    rulacak bir kt verdiler. Kim demi kmr ala-ma zm m diye?.. te k d n aldk. M u h t a r k

    dmz doldurdu. Tekrar kmr datma yerine

    gtrdk. Bir imza.. . Tamaaam... Kmr alr m

    ym, alamaz mym, grsnler. te imzasn al

    dk. Efendim bizim halkmz istiyor ki, cebine koy

    su n pa ra s n , Ver b a n a bir to n k m r! desin,

    p diye kmrn alsn!

    Hi olur mu yle ey? Buras bakkal dkknm be? Bakkal dkknna bile gidince sran bek

    lersin. Burada bu kadar memur var, onlar ne i ya

    pacak? Oradan baka bir imzaya.. . mzalar bitince

    en son masadaki memur glerek,

    Kmr m? dedi.

    Evet... Kmr, dedim.

    Memurun yzndeki glmseyi biraz geni

    ledi : Demek kmr istiyorsunuz?

    Ne'eli insanlara baylrm. Ben de bu ne'eli,

    sevimli memur gibi glmsemeye alarak,

    Ya... Kmr..'. Kmr istiyorum, dedim.

    Dikkat ettiniz mi bilmem, bizde memurlarn

    ounun surat asktr. Halk hizmetinde olan bir

    54

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    54/181

    adamn, nalka surat asmasnn anlamn bitrl

    an ly ama m. Mem ur b sb t n glmeye balad .Sesli sesli glyordu.

    Kmr deil mi?

    Ben de onun kadar glerek,

    K m r ya.. . K m r! dedim.

    Bir kahkaha koyuverdi. O kahkahayla gler

    de ben durur muyum? Bir kahkaha da ben patlat

    tm. Karnzdaki glerken somurtacak deilsiniz

    ya... O gler, ben glerim. Allah hepimizi gldrsn.

    Demek, hah hah hah! . . . Kmr ha! Hah

    h a h h a h ! . . .

    nsan makaralar bir koyverdi mi, artk tuta

    maz. Ben ondan ok glyorum.

    Km r. . . Hah, ha h, ha h. . .

    Kas kla rm z t u t a t u t a glyoruz, gzleri

    mizden ya geliyor. Artk nerdeyse katlacam. Km r m ?. . . Ha h h a h hah . . .

    Ha h h a h ha h. . . K m r ya...

    Yok ki ...

    Neee?.. Yok m u? Peki, neden gl yo rs un? ..

    Yok da ona glyorum, hah, hah, hah!. . .

    Benim art k glmemem, hatt alamam gere

    kir ama, kendimi tutamyorum ki,. . Boyuna gl

    yoruz. Bir sinir glmesi bu. Allah raz olsun, birsandal yeye otu rt tu la r, bir bar da k su verdiler, ya

    na kl ar m tokatl adl ar, kolonya koklatt lar. Biraz

    kendime geldikten sonra.

    Esk ide nbe ri a l a nl a r a bile zor veriy oruz. Siz

    daha yenisiniz. Size yok, dedi.

    Peki, k k ya me tt e biz im mutl u aile yuva-

    55

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    55/181

    mz ne olacak?

    Bir artla alabilirsiniz.

    Nedir? Evinizde romatizmal biri varsa, bir rapor

    getirirsiniz. O zaman eyrek ton veririz.

    Eve ko t um . Bizimkil ere, .

    inizde romatizmal olan var m? dedim.

    K a y n a n a m ,

    Ama n, yeni bir il m bu lu nm u ? On yl

    dr u romatizmadan neler ekiyorum, Allah bilir...

    dedi.Kaynana deyip gemeyin, kaynanann roma

    tizmals ite byle bazan ie de yarar. Doktor ra

    poru da aldk.

    Eh, bir de u k m r alrsam, bana , k m r

    alamazsn diyenlere neler yapacam ben bilirim.

    Ktmser insanlar ! Hastalar dururken salkl ya

    k m r verilecek deil ya.. . Se n de ro ma ti zm a ol,,

    sana da kmr versinler.Raporu gtrdm.

    Bu rapor gemez! dediler.

    Galiba sahte sanmlard .

    Haklar var, imdi o kadar ok sahte mhen

    dis, sa ht e dokt or or ta ya kt ki, ra po ru ve re n

    doktorun sahte olup olmadn nereden anlasn

    lar? Onun iin heyet raporu istiyorlar. Btn bir

    heyet de sahte olacak deil ya...Heyetten rapor almak, kmr almaktan ok

    daha zor. Ura, didin, bir ayda heyetten raporu

    aldm. Raporu elime alnca, bir de geni soluk al

    dm. Kmr verilmiyor diyorlar, elbette vermez

    ler. Sen raporu almazsan sana kmr nasl ver-

    56

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    56/181

    sinler?Raporu gtrdm.

    Maalesef...

    Neden? t e ra po r! Bu sizinki romatizma raporu. Siz ro ma ti zm a ra po ru istediniz, roma tiz

    ma ra po ru getirdik . Ka ns er ra po ru isteseydiniz,evvel Allah kanser raporu da getirirdik.

    Eskiden rom ati zma ll ar a k m r veriyorduk ama, imdi romatizmallara da kmr yetimediinden, onlara da veremiyoruz.

    Eyvah!.. Biz mutlu aile yuvamz nasl stacaz?

    Evinizde veremli var m, veremli. imdi yalnz veremlilere kmr veriyoruz.

    Yok.

    Yoksa biz ne yapalm? Kmr almak iin verem olmak lzm.

    yle kz yoru m ki u ka ra ms ar la ra . Bir dekmr verilmiyor, derler. Pekl da ite veremlilere veriyorlar. Greceksiniz, inallah bu k sasalim geirelim, seneye hepimize kmr verilecek.Nasl olsa souktan; evimizde verem olmayan birkii kalmaz.

    unu vereceksiniz madem, verem etmeden ver-senize! Olmaaaaz!. . . Verem olunca da,

    Kmr almak iin lmek lzm, diyecekler, biz kmr yalnz, ly ykamak iin su kaynatmaya veriyoruz.

    Bir de kmr vermiyorlarm. Resm muamele bu... Bir kere usl konmu. Sen lmezsen onlar nasl kmr versin?.. Hele u kmr bir ala

    ym, kmr alamazsn diyenlerin, gtrp gzne so ka ca m. 57

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    57/181

    Z A M A N I N

    D E E R

    T ARFEYE baktm, vapurun kalkmasna otuz

    dakika var. Bir dolmu bulabilsem, iyi.

    Yok sa kr k be da ki ka bek lem ek ger eke cek . Bo-

    az 'da ot ur ma n n da bu zorluu var. Bir va pu rkardnz m, yorgun argn, gece yars eve gidi

    yorsunuz. Ka defa kanter iinde tam iskeleye gel

    dim, demir kaplar yzme kapand. ok kt olu

    yor insan. Artk kfr m edeceksin, beddua m

    edeceksin, insan aryor da, azndan pepeme gi

    bi, kek eme gibi, t kr k le kar k ac ai p, m n s z

    heceler kyor.

    Otuz dakika var. Eer biraz koarsam, birdolmu bulursam yet i ir im.

    bidin Bey, cetveli tanzim ettiniz mi?

    Dur birader, sras m cetvelin?

    Allah Allah... Daire paydos, herkes gitmi, o

    bana, hl cetvel soruyor. Basamaklar er er

    a t l a d m .

    bidin Beeeeey!...

    Ne var kardeim? Hay yerin dibine batsn bu bidin Bey.

    < Mdr bey anyor.Hah!. . Tam mdr de aracak s ray buldu. .

    Te r s yz d nd m . Nefes nefese, soluya soluy a

    _ 58

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    58/181

    mdrn odasna girdim. Mdr beni yle grn

    ce bir telland:

    Ne oldu ? Ne va r bidin Bey?.. Hi beyefendi, salnz.

    Nefes nefesesiniz.

    Kotum da.. .

    B u yu ru n !

    Mdr bana bakyor, ben mdre bakyorum.

    Bendenizi emir buyurmusunuz.

    Be n mi? Yooo... Ben sizi a r tm ad m .

    Odac syledi.Mdr zile bast. Odac geldi.

    Ben sana bidin Beyi ar m dedim?

    Evet.

    Ne zaman?

    Aznce...

    Haaa... Sahi... Neydi? Ben sizi biey iin

    artmt m ama, dur bakaym. Tuh Allah kah

    retsin. htiyarladk be bidin Bey... Vallahi ihtiyarladk.

    Yan gzle saate baktm, otuz dakika var. Hzl

    ko a rs am , bir do lmu a da ras tla rsa m, yetiebili

    r i m . Eeee, ne ol ac ak be bidin Bey, yi rm i d rt

    sene devlet kapsnda hizmet kolay m? Akl m

    kalyor insanda? Ama neydi benim sana syliye-

    ceim? Mhim bir eydi ama, neydi?.. Her neyse,aklma gelmedi. Yarna kadar gelirse bir yere not

    e d e r i m .

    Gidebilir miyim beyefendi?

    - Acele iin mi var?

    Vapura yetieceim de.. .

    59

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    59/181

    Haaa... O baka. Haydi glegle...

    Kapdan f r ladm. bidin Bey, bidin Bey!

    Buyurun Beyefendi!

    Hatrladm yahu, sen geen gn kuluka

    yatrdm demitin hani. . . Legorin yumurtas bul

    musun. Nereden aldn?

    Ziraat Mektebinden beyefendi. . .

    Nerede o ziraat mektebi?

    Halkal 'da beyefendi. Te e kk r ede rim . Ha di sen ge ka lm a, gle

    gle!

    Saate baktm, yirmi yedi dakika var. Kendimi

    bir caddeye atsam.

    bidin Beeey!..

    Mdr pencereden baryor.

    Efend im.

    Yumurtalar pahal m? Elli kuru beyefendi.

    Pahal deilmi. Haydi sen ge kalma. G

    le gle.

    Atlaya atlaya gidiyorum.

    ulan dangalak!

    Bam evirdim, herif kald rm n s t nd e

    boylu boyuna uzanm, kfr ediyor. Cevap ver

    sem vapura yetiemiyeceim. Yava yr be Odun!

    Adamn hakk da yok deil. Yollar da yle ka

    labalk ki , arpmadan yrnmyor.

    Vay kz vay!..imden: kz senin bey pederindir dedim,

    Hep ben a rp ac ak dei lim ya, bu sefer bi r

    60

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    60/181

    omuzla beni yere devirdiler. Hi sesimi karma

    dm. Yerden frladm, hababam kouyorum. Vapurun kalkmasna yirmi iki dakika var.

    Dolmu! Nereye?

    Sen ner eye bay m? Canm sylesene nereye gidiyorsun? Sen sylesene!

    Karaky.. .

    Yarn sabah gel, gtreyim.

    Kendikendime, uyma kr eytana dedim.

    Vay bidinciim, vay... kr grtreneyahu!.. .

    Herif, duvar gibi nm kapad. Ama tand

    m kimse deil. Ne bu tel n ya hu ? Vapura yetieceim de...

    Vapura m? Hangi vapura? Boaz vapuru... Haa a, yakn m. Ben Ka ra de ni z seferine

    filn k yors un za nn et ti m. Eee, ne va r ne yokbidinciim?

    yilik salk. Ne olsun? Biz seninle grmeyeli ne kadar oldu? Epeyce oldu.

    En son ne zaman grmtk?

    Vallahi... Galiba... Neresiydi?...

    Sa at e bak t m, on sekiz da ki ka var. Epi yolgeldim ama, herif paam brakmyor ki. . .

    Asker arkadal baka oluyor bidin.

    Asker derdemez hatrladm. Kendisini mareal sanan bir onbayd.

    61

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    61/181

    Ba na ms aa de, va pur u kara cam, de

    dim, yrdm. Grelim yine bidin.

    nallah.. . Dolmu!. . . Nereye olum? Ka-

    raky m?

    Cevap bile vermedi.

    Hst be!. . nne ardma bak ulan!. .

    Ald rm aa a!. . . S rt m da n te r szlyor. Bu

    kadar kotuktan sonra yetiemezsem kt.

    ; Ulan hyar aas... Andavall!...Sesimi karmyorum, hababam kouyorum.

    Dolmu!

    Araba durdu. Bir kou, tam yetitim, kalkt.

    Yirmi metre kadar ilerde yine durdu. Bir kou da

    ha. Elimi arabann kapsna atacakken yine kalk

    t. Ben durunca o da duruyor. Ben kouyorum, o

    kalkyor. Ama trafik l mb as n n dibind e yaka la

    dm. Yahu, benimle alay m ediyorsun? Estafurullah paam. Sizinle ne diye alay

    edeyim?

    yleyse ne diye durup durup kalkyorsun' 3

    San a ne ya hu ? ster sem du ru ru m, ister

    sem kalkarm.

    Nereye gidiyorsun?

    Eve! N um ar an ka?

    Yaka nu ma ra s m, ayakkab nu ma ra s m?

    Yok, elektrik saatinin numaras.

    Yeil trafik lmbas yand. ofr gaza bast.

    O kadar kzdm ki, arkasndan kotum. Yine dur

    du. Ama yetitim. Aaaa... Bir de bakaym ki, ara-

    62

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    62/181

    ba dolu deil mi? Atm azm, yumdum gzm.

    Siz ne bi im ofr sn z be ! er de be kii var, hl yolcu aryorsunuz.

    Efendi, zatilinizi kim ard?

    Duruyorsun ya. . .

    Dururum, kalkarm, size ne? Siz beni dol

    mu ofr zannettiniz galiba.. .

    Hay Allah kahretsin, husus araba deil miy

    mi!. . . zr diledim:

    Aceleden akl kalmad beyefendi. Vapuraon dakika kald da...

    yi bir adamm:

    Buyur, biz de Karakye gidiyoruz.

    Rahatsz etmiyeyim.

    Estafurullah. . . Buyurun.

    Allah raz olsun, beni de aldlar arabaya, Mo

    torun bir yeri bozulmu da, ondan yle gidip gidip

    duruyormu. Birka sefer daha durdu. Adam indi.ra dy at r at, ta mi re balad. Ba k u aksilie.

    nsem, yrsem ayp olacak. Adam,

    Biraz itmek lzm, dedi.

    O, direksiyona geti. Biz baladk arabay ar

    kasndan itmeye. Kanter iinde kaldm,. Motor bir

    kere hrrr! diye hrlyor, sonra znk, duruyor.

    Araba yz metre ya gitti, ya gitmedi, ama

    yz metre ittik. ok af federsiniz baylar , dedim, ay p ola

    cak ama, bendeniz vapuru karacam da. . .

    Bir kou tut turdum.

    !..

    nne bak!. .

    Ulan ey olu ey!

    63

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    63/181

    Kfrn bini bir para. Ne kadar kfr varsa,

    ar ka md an hepsini savuruyorlar. Ben f rt na gibiuuyorum. Kalabal, Yunus bal denizi yarar

    gibi yarp geiyorum.

    bidin beeey!.. Arkamdan biri baryor ama, aldrdm yok. bidin Bey ya hu .. . Kar de im, bidin

    beeey!.. Vapurun kalkmasna alt dakika var. Nere

    deyse dp kalacam.

    bidin Beeey!..

    Kpr banda eli omuzuma yapt: Ak ol sun be bidin Bey. Nereye byle? Vapura...

    Lfm azmda kald. Affedersiniz, sizi birisine benzettim.

    Olur efendim. yi ki, banz evirdiniz. Arkadan bidin

    Bey denen hergeleye o kadar benziyorsunuz ki, az

    kalsn o diye kt bir ey yapacaktm. Efendim,siz bu bidin'i bilmezsiniz. Bunun kadar namussuz herif dnyaya gelmemi. Benim bir kak kol-

    leksiyonum var.

    Beyefendi, vapura yetieceim de, onuniin. . .

    Ya yle mi?. Bu bidin ol ac ak her gel e,geen pazar bize misafir gelmiti.

    Ad am iri yar. Ko l um a da girdi. Bir t r l k ur tu lamy orum.

    Benim kak kolleksiyonumdan Sadrzamuk urk aza nz de Yusuf pa a n n hoaf ka n

    almasn m? Alak!.. Namussuz herif!..

    64

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    64/181

    Saate baktm, eyvah!.. Vapur kalkt. Ama bir

    mit var. Bazan birka dakika ge kalkyor vapurlar.

    Bendeniz Deftardarlkta alyorum beye

    fendi. Adm Meftun... Defterdarlkta kime sorsa

    nz Meftun diye beni bilir. Eer bir iiniz derse

    beklerim. Bir ac kahvemizi iersiniz. sm-i liniz

    beyefendi?..

    bidin.

    Ne ben zer lik !.. a la cak ey... Adnz daayni .

    Adamn dalgnlndan faydalanp f rladm. O

    a r k a m d a n ,

    bidin Bey! diye barrken iskele merdi

    ven ini ind im. Ooooh, ok k r v ap ur iskelede.

    Kendimi ieri attm. Kle gibi peykeye dtm.

    O kadar kfr yedim ama, vapura da yetitim.

    Yolculara bakyorum, hi acele eden yok. Hepsi desallana sallana geliyorlar. Be dakika geti, on da

    kik a geti, va pu r ka lkm az. skeleye k tm . Me

    m u r a ,

    Tarife mi deiti? dedim.

    Hayr, yaz tarifesi, dedi, on be gn sonra

    deiecek.

    Peki, neden vapur kalkmyor? Bu ne lu

    balilik!.. Ne rezalet!... Herkesin ii gc var. Zaten biz ite byleyiz. Zamann hi deeri yok. Deil on

    dakika, on saatin, on gnn bile deeri yok. Vakit,

    ne demektir vakit?..

    Artk sylemediimi brakmadm. Biz neden

    ilerlemiyoruz? nk zamanla, saatle hi ilgimiz

    yok. M em ur biey syle mek iin aba lyo r a m a

    65 . F. : 5

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    65/181

    ona frsat brakmyorum. Kalabalkla evrilmi

    tim. Kalabalk arttka sesim de ykseliyor: Avrupallar neden ilerliyor? nk efen

    dim, herifler saniyenin deerini bilirler.

    Kalabalktan, beni destekliyen sesler ykseli

    yordu:

    ok doru beyefendi.

    Bizde bu gidi varken...

    Hatt szlerimi yer yer alklarla kesiyorlard.

    Bir vapurun tarifedeki saatinden yirmi dakika ge kalkt nerde grlm?

    Kalabalk beni tasdik ediyordu:

    Rezalet...

    Olur ey deil...

    Ayp yahu...

    skele memuru,

    Sizinki geri kalm, dedi, alty otuz yed

    geiyor. Alty otuz be geiyor!

    Birisi,

    Yanl, dedi, benimki radyo ayardr, alty

    otuz be deil, otuz drt geiyor.

    Baka birisi de ona,

    Sizinki geri kalm, dedi, alty otuz yedi

    geiyor.

    Onlar tartmaya baladlar. Ben, Tarife deimemi, saat yanl deil, peki

    neye kalkmyor bu vapur? diye sordum.

    Memur,

    Neye kalksn? dedi, daha on dakika var

    kalkmasna.

    Birden ardm:

    66

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    66/181

    Allah Allah... Ben her akam burdan...

    Nereye gideceksiniz? Paabaheye . . .

    Demindenberi her szm destekliyen kala balk kahkahayla glmeye balad. Memur,

    Bay m, b r iskeleye, dedi, sizin v ap u rkalkal yarm saat oluyor.

    Ben aceleyle, bir ayak nce yetieyim diye, birstteki iskeleye gelmemi miyim?

    Arkamdan baryorlard: Herif pusulay arm! !. . Bunam be! . . Yuuuuu!.. Sersem tavuk..

    67

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    67/181

    Y A A S I N

    Z R T L K

    B ANKADAN ev kyor, bankadan apartman

    kyor, para kyor, seyahat kyor, ikra

    miye kyor, hayat boyunca gelir, aylk kyor,

    here y kyor. Ne kmyor ki bu ba nk al ar da n? Yeter ki, bir yerden yz lira uydur, ko hemen

    bankaya yatr. ansn yokmu da, hi biey kma

    m diyelim. Ne kaybedersin? Paran yine para, s

    telik faizi de iliyor.

    Gelgelelim, yllar yl ben ite o yz lirac bir

    araya get ir ip de bankalardan bir ine yat ramadm.

    Skarm diimi, dayanrm, dayanrm, seksen olur,

    doksan olur, tam yz olacakken ille bir yerden birdert kar, gider paracklar.

    Sanki paralar, biz bu adamn cebinde bir ara

    ya gelmiyelim, yz liray bir a r a d a grm esin u

    adam, diye inat etmiler. Onlar inat etti, ben inat

    ettim, sonunda o yz adet Trk lirasn bir araya

    getirebildim. Yine elimden gider korkusuyla, he

    men gtrp yat racaktm bankaya ama, o akam

    da ge kaldmdan bankalar kapanmt .O ka da r gz m ko rk mu ki, pa ra l ar cva gi

    bi tanelenerek elimden kayp gidecek sanyorum.

    68

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    68/181

    Grmemiin olu olunca ne yapar? Ben de yle

    yim ite... Ne diye vnecekmiim, dorusu bu.Paracklarm yastmn altna koydum, yat

    tm. Bitrl uyuyamyorum. Yz liray bir araya

    get irdim ya, art k durmadan ahkm yrtyorum:

    Azmin elinden hibiey k ur tul ma z. n

    san bieyi isterse mutlaka yapar. Yok az kazan

    yorum, yok hayat pahal, yok efendim geim zor,

    bunlar hep bahane.. Bak, nasl yz liray biriktir

    dim. Demek, istesem, ikiyz de, beyz de birikti-rebilirim, bin de biriktiririm, onbin de...

    Ondan sonra dalga gemeye balyorum;. Bin,

    onbin oluyor, onbin yzbin oluyor, yzbin yzmil-

    yon oluyor. Boyuna dizi dizi sfrlar hizaya soku

    yorum; sonra gecenin karanlnda onlar sadan

    er er ayrp okuyorum: Yz milyon, bir mil

    yar, on milyar, yz milyar... Evet, azmin elinden

    hi biey kurtulamaz.

    Eskiden gazetelerde milyo nerl erin ha ya t n

    yazarlard. Zamanmzda yle milyonerler kt ki,

    milyonlar bozuk para gibi kald. Ben nce milyo

    ner oluyorum, sonra milyarder oluyorum.. Daha

    sonra trilyoner.. Dnya yzne imdiye kadar ti-

    rilyoner gelmi mi? Yok... te ben trilyoner olu

    yorum.. Milyoner, milyarder babam da olur. tril

    yoner olmakta... Trilyon be!.. Birin nnde., efen

    dime syliyeyim.. Kafam bitrl toparlyamyo-

    r u m ki.. Pa rm a ml a ka ra nl a bir bir iziyorum,

    sonra yine parmamla birin nne sfrlar koyu

    yorum. Bir sfr, iki sfr, sfr., be sfr... onsfr, onbir... oniki, tam oniki tane sfr... Ama

    birin nnde, ya ikinin nne olursa? ki trilyon...

    69

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    69/181

    Alt tar af sfr, elimi yor ga nn al t nd an ka rp

    parmamla karanla bir yuvarlak daha iziyo

    rum. Etti yz trilyon. Sfrlar, reklm klargibi karanlkta asl duruyor. Bazs kayyor d

    yor, kayor. Yaramazlar tutup yerlerine ko

    yuyorum. Yine kayorlar, yine tutuyorum. Hep

    demezler miydi bize, paray kazanmak biey deil,

    i onu t u t m a k t a diye... Ger ekt en yle oluyor.

    Sfrlar bitrl tutamyorum. Bilya taneleri gibi

    kayorlar, yuvarlanyorlar. Ne yapsalar elimden

    kurtulamazlar, bir kere artk zengin olmaya karar verdim mi, vermedim mi?

    Yataktan dorulup bir cigara iiyorum. Keyif

    le sfrlarm seyrediyorum. Maallah, hepsi de tom

    bul tombul, fstk gibi. Gen, gzel kadnlarn du

    daklarna, kalalarna, omuzlarna, bellerine, g

    slerine benziyor. Zengin olmak ne de zevkmi...

    G ne douyo r. He me n elimi yast m al t na

    atyorum, yz liram orackta. Doru bankaya kouyorum. Daha bankalar deil, dkknlar bile al

    mam. Bankann kapsnda bekliyorum. Bir arka

    da rastlyor.

    Ne o? diyor, ne oldu sa ha ?

    Yooo... biey yok, diyorum.

    Gzlerin kanlanm, rengin sararm.

    Bu gece u y u m a d m da.. ok ii m var d, a

    ltm.Bankaya para yatrdm grmesin diye arka

    da m sav yo rum . Ba nk a alyor. ekine ekine

    ieri gir iyo rum. Am an Zara bbi... Ne byk, ne

    ssl yer. iekler, vazolar, gzel gzel kadnlar,

    k beyler... Tavanda koca koa avizeler. Saraya

    70

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    70/181

    girdim sandm. eride belki yirmi memur var. Her yer gcrgcr. Stil mobilyalar. ime bir korku dyor. Demek btn bu adamlar benim verdiimparann geliriyle geinecek ha?.. . Bu koca binalar benim paracklarmla, bu lks eyalar benim para-cklarmla, hesap makineleri, daktilolar hep benimparacklarmla... Olmaz byle ey... Ben para vereyim, onlar yaasn.

    Buyurun efendim, bir emriniz mi var?Ne kadar da nzik insan bu bankaclar... Bu

    nezaket karsnda dnp gidemedim. Paracklar-

    m verdim. Gler yzl memur iki dakikada iimi

    grd. Banka czdanndan baka, bir de hediye

    cep defteri verdi.

    Dairede o gn arkadalar,

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    71/181

    tan holanmam. Hayatta dzenli olmak art t r . Her

    sfr kendi yerine, mar, mar!..Sfrlar korkudan titreyerek yerlerine geiyor

    lar. Bir komutan gibi komut vererek sfrlarma

    talim yaptr yorum:

    Hizaya geeel!...

    Sfrlar yan yana diziliyor.

    Uyg un ad m!.. Ma r ...

    Rap, rap, rap! . . .

    Bir, iki, , drt , bin, yzbin, milyon! ...Sfrlara on dakika mola veriyorum,

    Saoool!... diye baryorlar.

    Sfrlara talim yaptrarak sabah ettim. Saha

    na sallana evden ktm. Ayaklarm kendiliinden

    bankaya gtrd beni. Sanki bana, banka bata-

    cakm gibi geliyor, yahut bankay srtlayp gt

    recekler, paracklarmm stne oturacaklar.

    O gn de peynir ekmekle akam ettim. Uykugzlerimden akyordu. Erkenden yattm. Gzm

    yu ms am da, a sa m da olmu yor. Sfrlar gece nin

    iinde gbek atyorlar, mambo oynuyorlar.

    Banka ikramiyesinden bir apartman kyor,,

    apartman be yllk pein kira, ayrca hava pa

    rasyla kiraya veriyorum. Kendim ucuz bir yerde

    oturuyorum. Aklma geldi, ben bu eve yzyirmi lira ki ra veri yorum , yazk deil mi? He me n ya r n sa^

    bah ucuz bir yere tanmalym. Kenar mahalle

    lerde yirmi liraya bir oda bulurum. Ayda yz lira

    bana kalr, bankaya yatrrm. Ylda binikiyz lira

    eder. On ylda onikibin, yz ylda yzyirmibin...

    Havadan para ite... Msrifliin sras m?

    72

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    72/181

    Yine sabah ettim. Ba nk an n n n de n ge

    tim. Arkadalar eskisi gibi benimle ahbaplk etmi

    yorlar. Aman etmesinler. ay kahve smarlamak

    t a n ku rt ul du m, da ha iyi. Sevgilim telefon etti .

    Kendim iin,

    Bugn gelmedi, dedim.

    Oysa onunla evlenecektim. Ama imdi vazge

    tim. Bankaya para yatrdmdan beri onu grmek istemiyorum. Evlilik masraf kapsdr.

    eki ta aslm gibi gz kapaklarm kapan

    yordu. Dosyann zerine bam koyup uyumaya

    haz rl an rke n sfrlar, vary ete kzlar gibi kar

    ma dizildi. Uyumak elimde mi!

    Uyku hap almay dnmedim deil... Arka

    dalardan birinde varm, hlime acd, verdi. Uy

    ku hap da etkisiz. O gece, yle zengin oldum, yle zengin oldum ki... Sonra bir ara ifls etmiye-

    yim mi? Btn milyarlarm elimden utu gitti. f

    ls eden milyonerlerin geleneine uyup az kalsn

    int iha r edecektim. Ban kad ak i yz lir am akl ma

    gelince intihardan vazgetim. Yeniden zengin ol

    dum. yle zengin oldum ki, dnya yzndeki b

    tn paralar topladm, kimsede metelik kalmad.

    Gazeteciler gelip rportaj yapyorlar.

    Nasl zengin oldunuz? Nasl baar kazan

    dnz?

    Dorusunu hi syler miyim?

    almakla... Hayata be parasz atldm.

    Bir konfe rans ekiyorum. Son ra yoks ulla ra

    iyilik etmeye balyorum. Smrdm insanlarn

    ocuklarna bayram hediyesi orap datyorum.

    Hasta iiler iin gnde bir n piyaz verdiriyo-

    73

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    73/181

    rum. Elinden topraklarn aldm kyllere avuavu to pr ak da tyor um. Yap mad m iyilik kal

    myor. Herkes benden Ne iyiliksever adam! diye

    szediyor.

    Gece de iyilik yapmakla sabah ettim. Alk

    tan, uykusuzluktan ayakta zor duruyordum. Do

    ru bankaya git t im.. Czdan memurun nne at

    t m,

    Versene sen benim yz liram!., dedim. Hepsini mi, istiyorsunuz? diye sordu.

    Hepsini, hepsini!.-, diye bardm, yeter

    be ! . . Eimden dostumdan oldum, insanlmdan

    oldum, salmdan, mutluluumdan oldum... Al

    lah kahrets in! . . . Hay o parann ben i ine. . .

    Sinirlerim iyice bozulduu iin, kendimi tuta-

    myordum. Btn banka memurlar yremi evir

    di, beni yattrmaya alyorlard. Verel im beyefendi, dedi ler.

    Param aldm. Cebimde de seksen liram var

    d. Hemen bir lokantaya kotum. Ver ondan, ver

    ondan, ver ondan... Oradan en lks otele.. . gn

    gece uyumuum. Ooooh, dnya varm be!. . .

    Btn param ezdim.

    Zenginlerin ekt iklerini d n yo ru m da,

    kendi halime krediyorum. Zavall larn uykusuzluktan, alktan, i f ls korkusundan, batmaktan,

    hrsz tehlikesinden neler ektiklerini ben bilirim.

    Yaasn zrt lk! . . .

    74

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    74/181

    A R A T I R M A

    BR hafta iinde drt vak'a birden grlmesi,

    hem salk ileriyle uraanlar, hem ynetmenleri tela drd. Bu drt vak'adan son

    ra bir gn iinde ehrin ayr ve uzak yerlerinden

    ha st a da ha gelince aknlk b sb t n ar tt .Telefonlar iliyor, haberler gidip geliyor, raporlar

    yazlyordu.

    Vali,

    Bu ne biim hastalk? diye sordu.

    Uzman yetkisine dayanarak,

    ok k t bir ha sta l k, dedi.

    Hastalk gnden gne yaylyordu. Bir ayda

    otuz vak'a grlmt.Salk ilerinden yirmi kii bir toplant yapt.

    Toplantnn bakan,

    Bilgi verin, dedi doktorlara.

    Kad n hasta lkl ar ve do u m uz ma n olan

    doktor.

    ok kt bir hastalk, diye tekrarlad.

    Vali,

    Anladk, dedi, yni ne kadar kt?Doum uzman,

    ok, dedi, o k a d a r k t ki, in sa n ld r r.

    Bir kere de ldrd m artk kurtulu yoktur.

    75

  • 8/9/2019 Aziz Nesin - Kazan Treni

    75/181

    Yaaa!.. ldrr ha?

    ldrr efendim. Hem de ok kt ldrr .

    Krkbe ya sularnda bir gen doktor, hasta

    lk yay lm aya ba lay nca tp ansikl opedisini a

    m, bu hastalk iin yazlan yarm sayfalk yaz

    y okumutu.

    Msaade buyurulursa hastal k hakkinda

    gerekli bilgiyi vereyim, dedi. nk Amerikada ih

    tisasm yaparken bu hastalk zerinde uzun alma yapmtm.

    Doum mtehasss yal doktor, gen doktora

    sert sert bakt,

    Siz dedi, idrar yollar hastalklar zerinde

    ihtisas ya pm ak iin Amerik aya gitm emi miydi

    niz?

    htiyar kurt, krkbelik gen doktoru k