Ayvalık Depremleri

AYVALIK DEPREMLERİ Taylan Köken

1

AYVALIK ve ÇEVRESİ DEPREMLERİ

Türkiye’nin %92’si deprem olabilecek kuşaklardadır. Nüfusumuzun %95’i deprem kuşağında yaşamaktadır. Sanayi merkezlerinin %98’si deprem kuşaklarındadır. Barajlarımızın %93’ü deprem bölgelerindedir. Yani her an depremi yaşayabiliriz. Bu yüzden deprem ülkemizin çok önemli bir gerçeğidir. Deprem sebebiyle kentlerin gelişimi, değişimi tarih boyunca hep farklı olmuştur. Depremin yarattığı tahribatları silmek uzun yıllar almıştır. Hem ekonomik yönden hem de psikolojik yönden yıkımlara, gerilemelere sebep olmuştur.

Ülkemizde depremin önemini, yarattığı sıkıntıları tam olmasa da yeni yeni idrak ediyoruz ve yeni yapılan yasalar, yönetmeliklerle daha bilinçli binalar yapmaya çalışıyoruz. Topraklarımızda deprem incelemeleri Tanzimat dönemiyle birlikte yapılan eğitim hamleleriyle birlikte başlayacak, ilk rasathane “Darür Rasad-ül Cedid” adıyla kurulacaktır. Bu ilk kuruluş 1868 yılında İstanbul (Kandilli) Rasathanesidir. Deprem konularındaki sistemli çalışmalar ise 1900’lü yıllardan sonra daha düzenli olacaktır. Fakat bu yıllardaki depremlerin kayıtları bile tam yeterli bilgiler vermemektedir.

Ayvalık ve çevresi Batı Anadolu ve Kuzey Batı Fay Hatlarının üzerinde yer aldığından, üzerinde ve çevresinde olan depremler yüzünden etkilenmiş, birçok kez zarar görmüştür. Ayvalık ve çevresi 1. Derece Deprem Kuşağında yer almaktadır. Ayvalık depremlerine baktığımızda elimizde kaydı ve resimleri olan tek önemli deprem 1944 depremidir. Bu büyük depremin haricinde başka depremler de olmuş Ayvalık bunlardan zarar görmüş, gelişme ve kalkınmasında sıkıntılar yaşamıştır.

Ayvalık’ın da bulunduğu Körfez deprem yöresi, özellikle Batı-Kuzey Anadolu Fay sistemi, Ege-Hellen Hendeği ve bunun doğu uzantısı durumunda olan Kıbrıs yayı ile Ege graben sistemini içeren Batı Anadolu çekme rejiminin denetimi altındadır. Anadolu’nun batıya hareketi, doğu-batı yönlü sıkışmalara, kuzey-güney yönlü genişlemeye ve dolayısıyla da yöredeki fay sistemlerinin domino taşları gibi kıpırdanmasına neden olmaktadır.

Ülkemizin çoğu yeri gibi Ayvalık için de deprem önemlidir. Bu yüzden Ayvalık depremlerine bakmadan önce, değişik kaynak ve araştırmaların ışığında Ayvalık çevresinde olan deprem kuşaklarına ve onların yarattığı büyük depremlere kısaca bir göz atmak istiyoruz. Daha sonra Ayvalık depremleri bilgileri, resimleri ve anılarını aktarmaya çalışacağız.

KAZ DAĞI DEPREMLERİ:

Tarih boyunca Kaz Dağları civarında MS. 11-2000 yılları arasında şiddeti 4’ün üzerinde 562 deprem meydana gelmiştir. Kaz Dağları depremlerine baktığımızda tarihte 69 büyük deprem olmuş, bunların 47 tanesi 1850-1900 yılları arasında olmuştur. Kayıtlı (Aletsel) dönem başladıktan sonra, 4’ün üzerinde yapılan kayıt 493’dür. Aynı bölgede 1900-2000 yılları arasında 5,5 şiddetin üzerinde yıkıma sebep olan 33 deprem oluşmuştur. Kaz Dağları bölgesini Marmara Bölgesi kısa atımlı fayları etkilemektedir. Bu faylar, Saros-Gaziköy, Çan-Biga, Yenice-Gönen, Ulubat-Manyas fayları, Foça-Bergama fayları ile Gediz grabeni fayları olarak anabiliriz.


2

İZMİR DEPREMLERİ:

İzmir ve çevresinde MS.11-2000 yılları arasında 4 büyüklüğünde ve üzerinde 887 deprem kaydedilmiştir. Bunlardan 84 kadarı 5,5 Şiddetin üstünde olmuş ve binlerce kişi ölmüştür. Depremlerin büyük olanları genellikle İzmir Körfezinde gerçekleşmiştir. Şiddetli depremlerle bütün Batı Anadolu kentleri hasar görmüştür.

17 yılındaki deprem tarih kitaplarına geçmiş 10 şiddetinde 7 büyüklüğünde bir depremdir. İzmir, Efes, Aydın, Manisa, Alaşehir ve Sart şehirlerinde, Gediz ve Büyük Menderes nehirlerinin vadilerinde tahribat yapmıştır. Ege bölgesindeki büyük felaketlerden biri olduğu söylenir. Batı Anadolu’da Efes’le birlikte 13 önemli İyon şehri tamamen yıkılmıştır.

105 yılında gerçekleşen deprem 8 şiddetinde 6.4 büyüklüğünde gerçekleşmiştir. Eusebios’a göre, Aliağa, Myrina, Çandarlı (Pitane) ve Nemrut Limanı (Cyme) bir depremle harap olmuştur.

176-177 yıllarında İzmir’i etkileyen deprem 7 şiddetinde 5.8 büyüklüğünde gerçekleşmiştir. Milet, Sakız Adası ve Sisam adalarında deprem olmuştur. Bu depremde tamamen hasar gören İzmir Marcus Aurelius emri ile yeniden inşa edilmiştir.

178 yılında İzmir’de 8 şiddetinde 6.5 büyüklüğünde bir deprem olmuştur. İzmir şehri harap olmuş, pek çok yangın çıkmış, zeminde çatlaklar açılmış ve küçük iç liman kapanmıştır. Şehir tekrar inşası için 10 yıl süreyle vergilerden muaf tutulmuştur.

688 yılındaki deprem 9 şiddetinde 6.5 büyüklüğünde gerçekleşmiş, İzmir ve çevresinde büyük tahribata sebep olmuş ve yaklaşık 20.000 kişi ölmüştür.

1039 yılındaki deprem 8 şiddetinde 6.8 büyüklüğünde gerçekleşmiştir. Cedrenos depremin çok büyük bir felaket olduğunu bildirmiştir. Birçok bölge ve şehir bu deprem dolayısıyla hasar görmüştür. İzmir dehşetli bir manzaraya bürünmüştür, çünkü en güzel binalar çökmüş ve birçok insan ölmüştür.

20 Mart 1389 tarihinde İzmir ve Ege Denizinde 8 şiddetinde 6.7 büyüklüğünde bir deprem oluşmuştur. Palermo ve Vatikan’daki kütüphanelerde bulunan iki yazma eserde Castro’nun büyük bölümünün 20 Mart 1389 depreminde harap olduğu ve bu depremin birçok binayı çatlatıp kırdığı belirtilir. Bu depremden oluşan denizdeki dalga ticaret merkezinin ortasına kadar gelmiş ve insanları orayı terk etmeye zorlamıştır. İzmir, Foça (Phocaea) kulesi ve Ikaria Adası da (Sisam Nomos’u) harap olmuştur.

23 Şubat 1653 İzmir ve Ege Adaları depreminde 2.000-3.000 ölüm gerçekleşmiştir.

20 Mayıs 1654 İzmir’de 8 şiddetinde 6.4 büyüklüğünde deprem gerçekleşir. Deprem İzmir’de, birçok kule ve caminin yıkılmasına ve birçok evin çökmesine, birçok da can kaybına neden olmuştur. Birçok kent sakini evlerini bırakıp açıkta kamp yaptılar; birçok Avrupalı tüccar da gemilerine kaçak aldılar. 25 Haziran’a kadar her gün artçı sarsıntılar hissedildi.


3

2 Haziran 1664 tarihinde İzmir’de 7 şiddetinde deprem gerçekleşir. Büyük panik yaratan deprem birçok evin yıkılmasına sebep olmuştur.

1668 yılında gerçekleşen İzmir depremi 9 şiddetindedir. İzmir’de tahribat yapmış, yangınlar çıkmıştır. Toprakta çatlaklar açılmıştır. 2000 kişinin öldüğünden bahsedilir.

14 Şubat 1680 yılında İzmir yakınında 7 şiddetinde 6.2 büyüklüğünde deprem oluşmuştur. İzmir’e 10 mil uzaklıktaki 3 kasaba yerle bir olmuştur. İzmir’den 1,5 saat uzaklıktaki bir dağ Carbon köyünün üzerine çökmüştür.

10-12 Temmuz 1688 İzmir depremi 10 şiddetinde 6.8 büyüklüğünde gerçekleşen büyük bir depremdir. İzmir’de büyük tahribat olmuştur. Kıyıda kaymalar olmuştur. Bunun neticesinde, 30 m genişliğinde bir kanal açılmıştır. 15.-20.000 kişinin öldüğünden bahsedilir. Deprem büyük bir alanda hissedilmiştir ve Tsunami oluşmuştur.

13 Ocak 1690 tarihinde İzmir ve çevresinde 7 şiddetinde 6.4 büyüklüğünde deprem olmuştur. Bu deprem İzmir ve ona yakın alanlarda hasara yol açmıştır. Sahil boyunca hasara neden olmuştur ancak içerlere doğru etkisi daha ciddiydi.

4 Nisan 1739 tarihinde İzmir ve çevresinde 9 şiddetinde 6.8 büyüklüğünde deprem gerçekleşir. Eski ve Yeni Foça’da da hasar büyüktür. Başka raporlara göre, İzmir’deki hasar geniş çapta denizin kenarındaki “Avrupa Kesimi”nde oluşmuştur. İzmir’de ölenlerin sayısı 80’i geçmemiştir. Sarsıntı eski Foça’nın dörtte üçünü tamamen yıkmış ve toprak açılıp içinden bitüm fışkırmıştır. Deltanın Gediz (Agria) Nehri’nin ağzındaki kısmı depremde çökmüş ve depremden sonra sular altında kalmıştır. Chios’ta (Sakız) birçok ev harap olmuş; bir kısım insan ölmüştür.

24 Kasım 1772 tarihinde İzmir ve çevresinde 8 şiddetinde 6.4 büyüklüğünde deprem gerçekleşmiştir. Deprem ve deprem etkisiyle oluşan dalgalar Foça kalesinin 5 kapısını ve camisini tamamen yıktı. Lesbos’ta( Midilli) birkaç ev yıkıldı. Sakız Adası adasında deprem hissedildi, ama bir hasar meydana getirmedi.

3-5 Temmuz 1778 tarihinde 9 şiddetinde 6.4 büyüklüğünde meydana gelen İzmir depremidir. 15 saniye sürmüş ve hemen hemen İzmir’i tamamıyla harap etmiştir. Bazı yerlerde zemin açılmıştır. İki kaptan İzmir’e 18 mil uzaklıktaki Urla’da toprağın yarılıp açıldığını rapor etmişlerdir. Efes’in yakınlarında adı verilmeyen bir dağdan zemin çatlakları rapor edilmiştir. Hasar Seydiköy ve daha batıya doğru yayılmıştır. Toplamda bu depremlerdeki can kaybı 200 kişiden fazladır. 16 Haziran’da İzmir’de hasara yol açan ön sarsıntıdan sonra en büyüğüdür. Artçı sarsıntılar ilave zararlar vererek aylarca sürmüştür. Birçoğu İzmir’in güneybatısında daha kuvvetli hissedilmiştir.

13 Ekim 1850 tarihinde İzmir ve çevresinde 7 şiddetinde deprem olmuştur. Batı Anadolu, İzmir, Manisa, Turgutlu, Bayındır, Ödemiş ve Tire’de çok şiddetli bir şekilde hissedilmiştir. Kemalpaşa’da yarıklar açılmıştır. Bölgede çeşitli hasarlar olmuştur.

3 Kasım 1862 tarihinde olan deprem Turgutlu’da 10 şiddetinde 6.9 büyüklüğünde meydana gelmiştir. Deprem Turgutlu Kasabası’ndaki tüm evleri yerle bir etmiş; 280 kişinin


4

ölümüne sebep olmuştur. Çevredeki diğer altı kasabada daha az zarar olmuştur. Afyonkarahisar’da, Isparta bölgesinde ve maksimum 300km uzaklığa kadar hissedilmiştir. 13 Kasım’da meydana gelen artçı sarsıntıda Afyonkarahisar’daki evlerde çatlaklar oluşmuş; İzmir, Aydın, Nazilli, Denizli ve Sakız Adası ve Midilli adalarında hissedilmiştir.

1 Şubat 1873 tarihinde Ege’de oluşan deprem 9 şiddetindedir. Sisam adası, İzmir ve Aydın’da yıkımlara sebep olmuştur.

29 Temmuz 1880 tarihinde merkez üstü Menemen olan deprem 9 şiddetinde 6.7 büyüklüğündedir. İzmir ve Gediz çukurluklarında, Menemen, Bornova, Karşıyaka’da fazla miktarda hasar yapmıştır. İzmir-Turgutlu demiryolu yarıklarla kesilmiştir.

15 Ekim 1883 tarihinde gerçekleşen deprem Çeşme merkezli olup 9 şiddetinde 6.8 büyüklüğündedir. Çeşme yarımadasının batı kısmında bulunan bütün köylerde geniş hasarlar olmuştur. İzmir’de hafif hasarlar yapmıştır. 15.000 kişinin öldüğü söylenir.

19 Ocak 1909 tarihinde Foça’da 9 şiddetinde 6.0 büyüklüğünde deprem olmuştur. Depremin merkezi Güzelhisar, Menemen ve Foça arasındadır. 700 ev yıkılmış, 1000 ev hasar görmüş, 8 kişi ölmüştür.

31 Mart 1928 Torbalı-İzmir depremi 8 şiddetinde 6.5 büyüklüğündedir. Depremin merkezi Torbalı’da Küçük Menderes ile İzmir K-G çukurluklarının birleştiği yerdedir. Depremde 2000 ev yıkılmıştır. Torbalı-Tepeköy yöresinde fazla hasara, İzmir, Manisa, Alaşehir, Uşak, Bayındır, Tire ve Ödemiş’te hafif hasara neden olmuştur. Deprem bütün Batı Anadolu’da hissedilmiştir.

21-22 Eylül 1939 Dikili-İzmir depremi 8-9 şiddetinde 6.6 büyüklüğünde gerçekleşmiştir. Depremin merkezi Dikili’ye çok yakın olup, Dikili ile Midilli arasındadır. 1000 ev yıkılmış, 41 kişi ölmüş, 68 kişi yaralanmıştır. Depremden sonra termal kaynaklar oluşmuştur. Dikili ile Bergama arasında yarıklar oluşmuştur. Deprem bütün Batı Anadolu’da hissedilmiştir.

23 Temmuz 1949 Karaburun-İzmir depremi 8-10 şiddetinde 6.6 büyüklüğündedir. Deprem sonucunda Karaburun-Çeşme yarımadasının doğusu, Mordoğan ile yarımadanın kuzey burnu arasında, Denize giren çevresinde, Çeşme yarımadasında ve çevresindeki köylerde oldukça ağır hasar meydana gelmiştir. Çeşme ılıcasının suları çoğalmış, bazı akarsular da kesilmiştir. Sakız adasında da hasar olmuştur ve denizde çok şiddetli hareketler gözlenmiştir. 7 kişi ölmüş, 2200 ev yıkılmış veya hasara uğramıştır.

2 Mayıs 1953 tarihli deprem Karaburun depremi olarak anılmakta, 7-8 şiddetinde 5.0 büyüklüğündedir. Depremin merkezi Karaburun yarımadasının kuzeyi olup, Dikili, Urla, Menemen, Çeşme, Bergama ve Foça’da şiddetlice hissedilmiştir. Kötü zeminlerde hasara neden olmuştur. Yaklaşık 300 ev hasar görmüştür.

16 Temmuz 1955 tarihli İzmir depremi 8 şiddetinde 6.8 büyüklüğündedir. Depremin merkezi Ege denizindedir. Deprem Ege adalarında, İzmir ve ilçelerinde, Kuşadası ve yakın yerleşim birimlerinde hissedilmiştir. İzmir’de birçok yapının duvarları çatlamış, bazı


5

camilerin minareleri hasar görmüştür. Deprem sırasında büyük bir gürültü duyulmuş, Gediz ve Büyük Menderes nehirlerinde taşmalar meydana gelmiştir. Deprem sırasında 300 ev yıkılmış, 2 kişi ölmüştür.

6 Nisan 1969 tarihinde Karaburun-İzmir depremi 7-8 şiddetinde 5.9 büyüklüğündedir. Merkezi Karaburun açıkları olan bu deprem, Çeşme ve Sakız adasında 443 yapıda hasara neden olmuştur. Toplamda 1.360 hasarlı bina vardır.

Bu ciddi depremlerin yanında daha az hasara sebep olan son depremleri ise şöyle sıralayabiliriz:

1 Şubat 1974 tarihli İzmir depremi 7 şiddetinde 5.3 büyüklüğündedir.

16 Aralık 1977 tarihli İzmir depremi 8 şiddetinde 5.5 büyüklüğündedir.

14 Haziran 1979 tarihli Karaburun depremi 7 şiddetinde 5.5 büyüklüğündedir.

6 Kasım 1992 tarihli İzmir, Doğanbey depremi 7 şiddetinde 5.7 büyüklüğündedir.

14 Mayıs 1994 tarihli Karaburun depremi 7 şiddetinde 5 büyüklüğündedir.

10 Nisan 2003 tarihli Urla depremi 7 şiddetinde 5.6 büyüklüğündedir.

17-20 Ekim 2005 İzmir, Seferihisar depremi 5,7-5,9 büyüklüğündedir.

MİDİLLİ DEPREMLERİ:

Midilli içinde bulunduğu zon sebebiyle yıllarca büyük depremler yaşamış ve bu depremler Ayvalık’ı da etkilemiştir. Bu depremler içinde 1867 yılı depremi Ayvalık’ı bir hayli etkilemiştir. Ayvalık adalarında kaymalar olduğu gözlenmiştir. Midilli ile ilgili ulaşabildiğimiz kayıtlar 1900 yılı öncesidir.

06.08.1383 Midilli 8 şiddetinde 500 ölüm.

10.09.1688 Midilli-Sakız-Santorini 8 şiddetinde.

12.06.1754 Midilli 6 şiddetinde çapı:400-500km.

Şubat 1755 Midilli ve komşu adalar şiddeti bilinmiyor.

12.05 1826 Midilli-İzmir 6 şiddetinde.

09.02.1845 Midilli 5 şiddetinde.

09.10.1845 Midilli 7 şiddetinde Midilli ve Manisa’da hasar çapı:100-150km.


12.10.1845 Midilli 10 şiddetinde çapı:320km.


6

01.12.1845 Midilli-Sakız-Karaburun 8 şiddetinde.

23.02.1865 Midilli-Çanakkale 8 şiddetinde Çanakkale-Tekirdağ-İzmir’de hasar 80 ölüm.

23.07.1865 Midilli-Çanakkale-Gelibolu 9 şiddetinde çapı:300km İstanbul’da hissedildi.

07.03.1867 Midilli ve Körfez 8 şiddetinde çap:300km 500’den fazla ölüm, 2.500 ev yıkılmıştır. Foça, Edremit ve Ayvalık’ta hafif hasar, Ayvalık Adalarında kaymalar gözlenmiştir. Deprem İzmir’de hissedilmiştir.

11.04.1867 Midilli-Ayvalık 7 şiddetinde.


11.07.1870 Midilli 6 şiddetinde çapı:100km.


Kasım 1874 Midilli-Dikili 6 şiddetinde.

Aralık 1880 Midilli 5 şiddetinde.


Mart 1887 Midilli 6 şiddetinde.


25.10.1889 Midilli-Sakız-İzmir 9 şiddetinde.

03.11.1889 Midilli 8 şiddetinde 230 ölüm.



AYVALIK DEPREMLERİ:

Ayvalık etrafı çöküntü alanları itibariyle deprem riskinde olan bir konumdadır. Edremit Körfezi, Bakırçay-Simav, Gediz-Küçük Menderes ve Midilli çöküntüleri Ayvalık’ta depremsel riskler yaratan ve tektonik hareketlerin gözlendiği bölgelerdir. Bir de tarih içinde İzmir, Manisa, Marmara, Çanakkale, Balıkesir’de oluşan büyük depremler düşünüldüğünde Ayvalık’ın bundan etkilenmemesi imkânsızdır.

Araştırmalara baktığımızda sismik tehlike bakımından İzmir ve çevresi deprem yöresi, yüksek ivme gösteren yerler olarak bir sıralamaya tabi tutulacak olursa; Midilli Adası civarı I., Dikili, Urla, Seferihisar, İzmir, Torbalı, Bayındır, Ödemiş, Buldan ve Denizli-Honaz civarı 2., Kınık-Simav arası ile Söke-Denizli arası 3., Savaştepe civarı, Selendi-Uşak arası, Eşme civarı ve Söke-Çine arası 4. dereceden sismik tehlikeye sahip alanlar olarak belirtilebilir.


7

Deprem bölgeleri haritaları incelendiğinde Ayvalık I. Derece deprem riski taşıyan bölgededir. Aynı haritaları incelediğimizde Ayvalık’ın kuzeyinde Havran-Edremit-Kaz Dağları fayları, batısında Midilli çukuru fayları, doğusunda Kozak bloğu fayları, güneyinde Dikili, Bakırçay havzası, Gediz havzası ve İzmir havzası fayları bulunmaktadır.

Tarihte oluşan ve Ayvalık’a zarar veren depremler şöyledir:

23.07.1865 tarihinde Midilli-Çanakkale-Gelibolu’yu etkileyen deprem 9 şiddetinde meydana gelmiş, çapı:300km olmuş ve Ayvalık’ta da birçok bina yıkılmış veya zarar görmüştür.

07.03.1867 tarihinde Midilli ve Körfez’de 8 şiddetinde çapı:300km olan deprem gerçekleşmiştir. Deprem sonucunda 500’den fazla ölüm, 2.500 ev yıkılmıştır. Foça, Edremit ve Ayvalık’ta hafif hasar, Ayvalık Adalarında kaymalar gözlenmiştir. Deprem İzmir’de hissedilmiştir.

18.01.1901 tarihinde Ayvalık depremi olarak anılan deprem 5,9 şiddetinde gerçekleşmiş, Edremit Körfezinde oluştuğundan burada hasara sebep olmuş, Bursa’da dahi hissedilmiştir. Ayvalık’ta fazla zarar olmamıştır.

18.11.1919 tarihinde Ayvalık 6.9 şiddetinde sarsılmıştır. Bu deprem aslında Soma’da meydana gelen bir depremdir. Bu depremle Soma, Balıkesir, Bergama, Edremit, Ayvalık ve Midilli’de özellikle kamu binalarında hasarlara sebep olmuştur.

06.10.1944 tarihinde Ayvalık en büyük depremini yaşamış ve deprem 6,9 şiddetinde gerçekleşmiştir. Sabah 04.30’da olan depremde ölümler ilk sarsıntıyla gerçekleşmiş daha sonra, birçok bina yıkılmıştır. Daha sonra oluşan şiddetli artçı depremlerle, bina hasarları daha çok çoğalmıştır. Cunda (Alibey) Adasında da büyük hasar oluşmuş, Cunda kıyısında ölçüsünü bilemediğimiz tsunami oluşmuştur. Depremin ilk şokuyla adaya gidilememiş, burada deprem sonrası daha büyük sıkıntılar oluşmuştur.

Depremin bilançosuna gelince toplam 30 kişi ölmüş, 5.500 bina hasar görmüştür.

ALİ ONAY BEYİN HATIRALARINDA 1944 DEPREMİ:

4 Ekim 1944’te fabrikamı faaliyete koydum. Ve yağ çıkarmaya başladık. İşten çıktıktan sonra kardeşim, Mehmet Ülgen Bey ve Enis Damar Beyle okula kadar yürüdük. Zannedersem saat 10-11 civarıydı, şimdiki Hizmet Eczanesinin bulunduğu meydana geldiğimizde ben bir sarsıntı hissettim. Arkadaşlarım bunu fark etmediler. Hiç birimizde bunu önemsemedik. Herkes evine gitti. O gece sabaha karşı 05.00’te çok şiddetli bir deprem oldu. Öyle ki biz kıyamet oluyor zannettik. Karşımızda bulunan eski bir eczanenin saç sundurması sarsıntıyla bütün duvarı içeri aldı ve evin terası çöktü. Karşımızdaki evlerde de hasarlar meydana geldi. Bizim evde büyük bir hasar olmadı. Ancak ön cephedeki mermer balkon kaldıraç vazifesi görerek ön üst cepheyi biraz ileriye çekti. Evimizde başka bir hasar yoktu. Ama şehirde yıkıntılar olmuştu. Sahile indiğimizde bütün rıhtım baştanbaşa yarılmış ve zifiri siyah sular


8

ortaya çıkmıştı. Bu dönemde devlet halka çadır dağıttı. Ve biz de Enis Beylerle beraber halılarla pratik bir çadır yaparak içine yerleştik. Ama 15 Ekim gecesi yağan yağmurla yukarıdaki sokaklardan gelen sular çadırımızı istila etti. Ondan sonra sahilde bir baraka yaptık ve orada iki kış geçirdik. İkinci kışın sonunda annemin isteğiyle evlere girdik. Adada ölüm olmadı. Yalnız İbrahim Bodin adında bir dostumuz deprem esnasında balkona çıkmış. Çok geniş olan mermer balkon aniden çökünce İbrahim de balkonla aşağıya düşmüş ama tesadüfe bakın ki mermerler çadır şeklinde düşmüş. Ve İbrahim yaralı olarak ölümden kurtuldu. Ayvalık’ın sahil yöresinde ölümler oldu (zemin sağlam olmadığı dolgu olduğu için) çöküntülerden ölümler meydana geldi. Ama 62 yıl önce cereyan eden bu olayda kaç kişinin öldüğünü hatırlamıyorum.

AYVALIK’TA DEPREM İÇİN YAPILACAK ÖNLEMLER:

Her şeyden önce Türkiye’nin bütünüyle sahip olduğu yüksek deprem riski gerçeği dikkate alınarak, depremden korunmanın yegâne çaresi olan depreme dayanıklı yapı yapmaya yönelinmelidir. Bu bağlamda, Batı Anadolu, depremsellik ve deprem riski bakımından bir bütün olarak dikkate alınmak suretiyle, normal konutların en az 6.8 M, kamu yapılarının en az 7.2 M büyüklüğündeki bir depreme dayanıklı olarak yapılması zorunluluğu belirtilebilir.

Doğal afetle ilgili yetkili yerel kurullar oluşturulmalıdır. Kıyılardaki çarpık ve depreme dayanıksız yapılaşmaya son verilmeli, mevcut

yapılar güçlendirilmelidir. En azından 10 km’lik kıyı kuşağı dahilinde yeni yapılaşmaya kesinlikle izin verilmemelidir.

Kıyılarda olası tsunamiler için önlemler alınmalıdır. Arazi kullanımı ve yapılaşma için sağlam mekânlar belirlenerek, tehlikeli alanlar

bütünüyle tarıma terk edilmelidir. Depreme uygun mobilya üretimine başlanmalı ve kullanımına yönelinmelidir. Konutlardaki tesisat, deprem ve yangın gibi tehlikeler için sık aralıklarla kontrol

edilmeli, ağır ve devrilebilir eşyalar duvarlara, tavana ve tabana sabitlenmelidir. Yatak odaları düşebilir ve kırılabilir eşyalardan arındırılmalı, yataklar

pencerelerden uzaklaştırılmalı ya da pencerelere kalın perdeler takılmalıdır. Halkın bilinçlendirilmesi için eğitim programları hazırlanıp uygulanmalıdır. Afetzedelere sağlıklı ilk yardım ve kurtarma için, modern araç ve gereçler ile

donatılmış afet sağlık ve kurtarma ekipleri oluşturulmalıdır. Yetkili kurullarca Türkiye’deki yapı-zemin özellikleri ile Türk insanının

psikolojisi dikkate alınarak, sağlam zemin üzerindeki sağlam binalarda, dolgu zemin üzerindeki binalarda ve fay hatlarındaki binalarda yaşayan bireylere, güvenli davranış biçimi kazandırabilecek resimli deprem el kitapları dağıtılmalıdır.


9

KAYNAKÇA:

1- www.afad.gov.tr (Gökçeada ve Çevresinde Etkili Olan Depremler)

2- www.deprem.gov.tr

3- www.koeri.boun.edu.tr

4- www.adatepekoyu.com

5- www.imoistanbul.org

6- www.cundadan.com

7- www.facebook.com (Cihat Teker’le Ayvalık Tarihi Grubu)

8- www.facebook.com (Fotoğraflarla Ayvalık’ta Nostalji Grubu)

9- Lütfi İhsan Sezer –Kaz Dağı Yöresinde Deprem Aktivitesi ve Riski –Ege Üniversitesi -2007

10- Lütfi İhsan Sezer –İzmir Sismotektonik Yöresinin Depremselliği- Ege Üniversitesi -2004

11- Ebru Aktepe/Can Aydın –İzmir Çevresinde Yapılan Sismoteknik Araştırmaların CBS ve Mekansal İstatiksel Yöntemler Kullanılarak Değerlendirilmesi-2013 TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi

12- Ramazan Demirtaş –Ege Çöküntü Sistemi (EÇS) Diri Fayları, Deprem Etkinlikleri, Plaeosismolojik Çalışmalar ve Gelecek Deprem Potansiyelleri

13- Prof.Dr. Nilüfer Akıncıtürk –Afetlerin Kentlere ve Yapılara Etkisi

14- Karma- İzmir Yakın Çevresinin Diri Fayları ve Deprem Potansiyelleri –Jeoloji Etütleri Dairesi-2005

ÖZEL TEŞEKKÜR:

Bilgisinden, hoşgörüsünden yararlandığım değerli büyüğüm Cihat Teker ağabeyime, enerjisiyle, Ayvalık sevdasıyla ilgisini hiç esirgemeyen Lütfi Zafer Demirer hocama, birer Ayvalık sevdalısı olan, Ayvalık üzerine düşünen, biriktiren ve üreten Vecdi Yılmaz ve Mehmet Müjdat Soylu beylere, kurmuş olduğu sitelerle Ayvalık ve Cunda’nın değerlerini tanıtan Oğuz Savaş Uysal kardeşime teşekkürü bir borç bilirim.

TAYLAN KÖKEN -2015


10

HARİTA ve FOTOĞRAFLAR:

TÜRKİYE DEPREM HARİTASI

BALIKESİR DEPREM HARİTASI


11

İZMİR DEPREM HARİTASI

KUZEY BATI ANADOLU FAYLARI


12

KUZEY BATI ANADOLU FAYLARI

KANDİLLİ RASATHANESİ AMBLEMİ


13

1944 AYVALIK DEPREMİNDE ARTÇI DEPREMLERLE İLGİLİ BİR HABER

1944 AYVALIK DEPREMİ SONRASI KURULAN KIZILAY ÇADIRLARI


14

1944 AYVALIK DEPREMİ SONRASI KURULAN KIZILAY ÇADIRLARI

1944 AYVALIK DEPREMİNDE YIKILAN BİR EV


15

1944 AYVALIK DEPREMİNDE YIKILAN BİR EVLER

1944 AYVALIK DEPREMİNDE YIKILAN BİR EVLER


16

1944 AYVALIK DEPREMİNDEN SONRA YAPILAN 150 EVLER KONUTLARI

Ayvalık Depremleri

Documents

Transcript of Ayvalık Depremleri