qoriZe AvtAndil Koridze

gi

or

gi

fr

an

gi

Sv

il

i

avTandil qoriZedaibada 1935 wlis 15 aprils TbilisSi. berZnul-romauli stilis moWidave (67 kg). romis olimpiuri TamaSebis Cempioni (1960), msoflios Cempioni (1961), ssrk Cempionatis orgzis meore (1957, 60) da mesame (1958) priziori, `adriatikis~ Tasis mflobeli (1959). ssrk sportis damsaxurebuli ostati. 1966 wlis 11 aprils daiRupa avtokatastrofaSi olimpiuri TamaSebis mesame prizior roman ZnelaZesTan erTad.

AvtAndil KoridzeGreco-Roman wrestler (67 kg), was born on April 15, 1935 in Tbilisi. He was a champion of XVII Olympic Games (1960, Rome), world champion (1961), silver (1957, 1960) and bronze (1958) medalist of the USSR championships, winner of “Adriatic Cup” (1959) and Honored Master of Sports of the USSR.Koridze died in car crash on April 11, 1966 together with the bronze medalist of the Olympic Games Roman Dzneladze.

G e O R G I A n O ly M p I C C H A M p I O n SqarTveli olimpiuri Cempionebi

proeqtis avtori da mTavari redaqtorielguja beriSvili

The projecT auThor and ediTor-in-chiefElguja Berishvili

proeqtis menejeriemzar zenaiSvili

The projecT managerEmzar Zenaishvili

proeqtis koordinatorirusudan afciauri

The projecT coordinaTorRusudan Aptsiauri

teqstigiorgi frangiSvili

TexTGiorgi Prangishvili

dizainivaxtang SataiZe

design Vakhtang Shataidze

redaqciaavTandil gurasaSvili, jemal kasraZe, daviT WeliZe,karlo faCulia, zaal anjafariZe, inga alaviZe,nana joxariZe, maia beriSvili, ivane burnaZe

ediTorial sTaff Avtandil Gurasashvili, Jemal Kasradze, David Chelidze,Inga Alavidze, Karlo Pachulia, Zaal Anjaparidze, Nana Jokharidze, Maia Berishvili, Ivane Burnadze

fotomixeil zargariani, kinofotodokumentebissaxelmwifo arqivi, www.sportphoto.ge

phoToMikhail Zargaryan, Aleksandre Kotorashvili, Jemal Kasradze, www.sportphoto.ge

partniorebisaqarTvelos erovnuli olimpiuri komitetisaerTaSoriso olimpiuri komitetis olimpiuri solidarobasaqarTvelos Widaobis erovnuli federacia

parTnersGeorgian National Olympic CommitteeOlympic Solidarity of the International Olympic CommitteeGeorgian Wrestling Federation

issn 2233-3096isBn 978-9941-0-3437-4

qarTveli olimpiuri Cempionebi

avTandil qoriZe

2011

© saqarTvelos sportul JurnalistTa asociacia© GEORGIAN SPORTS WRITERS ASSOCIATION

5

olim pi a da ze yve la fe ri xde ba

kla si ku ri sti liT mo Wi da ve Ta olim pi u ri tur ni ri da sas ruls uax lov de bo da. ro mis Ta ka ra mzis gul ze tem pe ra tu ra dRi siT 40 gra­duss aR wev da. mar Ta lia, sa Ra mo saT vis uf ro ag ril da, mag ram `ma sen ci­os~ ba zi li kis Ta Reb qveS gaS lil xa li Ceb ze im de nad dra ma tu li or Tab­rZo le bi mim di na re ob da, rom fa lav nebs su lis moT qmis sa Su a le ba ar hqon daT.

31 ag vis tos aq er Tdro u lad ram de ni me wo niT ka te go ri a Si Ta maS­de bo da med le bis kom pleq te bi. fi nal Si ori qar Tve li ga vi da _ gi vi kar to zia (87 kg) da av Tan dil qo ri Ze (67 kg). es imas niS nav da, rom ori­ve, we siT, ro me li me sin jis me dals un da da uf le bo da. sab Wo Ta nak re bis mwvrTne lebs uf ro me tad msof li os sam gzi sa da mel bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o nis, kar to zi a si ei me de bo daT, mag ram qo ri Zis San se bic re a lu ri iyo. man mTe li tur ni ri kar gad Ca a ta ra da ax lac da ma je reb­lad ga mo i yu re o da, Tum ca olim pi a deb ze yve la fe ri xde ba da aki mox da ki dec. av Tan dil qo ri Zi sa da bul ga re li di mitr sto i a no vis (igi ve _ di mitr ian Cev sto i a no vi) Wi da o ba msa jeb ma far sad CaT va les da ori ve mox snes as pa re zo bi dan.

Wi da o bis ma Sin de li we se biT, Ti To e ul wo niT ka te go ri a Si fi nal Si sa mi aT le ti ga di o da. swo red maT So ris Sex ved reb Si ir kve o da sap ri­zo sa me ul Si vin ro mel me dals da e uf le bo da. qar Tvel da bul ga rel fa lav neb Tan er Tad msu bu qi wo nis fi nal Si iu gos la vi e li bran ko mar­ti no vi Cic mox vda. am sa me u li dan yve la ze axal gaz rda da Se sa ba mi sad ga mo uc de lic av Tan dil qo ri Ze iyo. is pir ve lad mo na wi le ob da am mas­Sta bis tur nir Si. manamde arc msof li os Cem pi o na teb Si uas pa re zia, xo­lo ev ro pis Cem pi o na te bi im pe ri od Si sa er Tod ar tar de bo da.

di mitr sto i a no vi saT vis es me o re olim pi a da iyo. mel bur nSi mas sul co ta da ak lda brin ja om de da me oT xe ad gils das jer da, pir ve lo ba ki fi nel ma ki u es ti leh to nen ma mo i po va. isic aq iyo, Tum ca uk ve da kar­ga jil dos da uf le bis San si da ma yu re blebSi ga da i nac vla. ki dev er Ti skan di na vi e li da ase ve olim pi u ri Cem pi o ni, gus tav fre ic Se u rig da

6

avTandil

qoriZe

7

beds. lon do nis olim pi a di sa da ne a po lis msof li os Cem pi o na tis oq ros me de le bis Sem deg, Sve di uke Tes Sem Txve va Si me oT xe ad gils da i ka veb da.

av Tan dil qo ri Zis msgav sad, rom Si uti tu lod Ca vi da mi si ki dev er­Ti me to qe, bran ko mar ti no vi Ci, mag ram mas bu da peS tis msof li os Cem pi o­nat ze uk ve na Wi da ve bi hqon da. iu gos la vi els sxva sa er Ta So ri so tur ni­re bis sak ma od so li du ri ga moc di le bac umag reb da zurgs. ase rom, sa mi­ve sav se biT sa mar Tli a nad fiq rob da kvar cxlbe kis umaR les sa fe xur ze. ara sa mar Tli a ni mxo lod msa je bi sa da Wi da o bis sa er Ta So ri so fe de ra­ci is pre zi den tis, ro Je ku lo nis ga daw yve ti le ba iyo. ma Ti az riT, bul­ga re li `da uw va~ qar Tvels da ori ve dis kva li fi ka ci as im sa xu reb da...

`rki nis fre is~ wi nas war met yve le ba

67 kg, anu msubuqi wo ni Ti ka te go ria, ro mel Sic av Tan dil qo ri Ze ga mo di o da, sab Wo Ta nak reb Si `aqi lev sis qus lad~ iT vle bo da. hel sin­kis olim pi ur Ta ma Seb ze Sa zam sa fi nis ga mar jve bis Sem deg, msof li os sa mi Cem pi o na ti da mel bur nis olim pi a da ise mi i lia, mxo lod gri go­ri ga mar nik ma Ses Zlo kar lsru es xa li Ca ze msof li os Cem pi o nis oq ros med lis mo po ve ba. mom dev no se zon Si, av stra li ur olim pi a da ze, vla di­mir ro sin ma im de nad uxe i rod iWi da va, rom sap ri zo sa me u lis miR ma Ta­na gun del Ta gan er Ta der Ti is dar Ca. 1958 wels bu da peS tSi ga mar Tul msof li os bo lo Cem pi o nat ze nak re bis xel mZRva ne leb ma am wo na Si isev Sec va les fa la va ni da uti tu lo viq tor va si ni da a ye nes, mag ram verc uk ra i nel ma ivar ga.

ros tom aba Si Ze (msof li os sam gzis Cem pi o ni): `bo lo saw vrTne­li Sek re ba mos ko vis max lo blad, po dol skSi gvqon da. qar Tve le bi dan olim pi u ri nak re bis kan di dat Ta So ris gi vi kar to zi a sa da av Tan dil qo­ri Zis gar da, vi ya viT me rab Ru du Sa u ri, omar ega Ze, da viT gvan ce la Ze da me. im wels sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o na ti ad re ga zaf xul ze, Tbi lis sa da sa ra tov Si Ca a ta res. bu neb ri via, ga mar jve bu le bi ro mis sag zu re bis mTa­var pre ten den te bad mo i az re bod nen. me ma Sin me o red mo vi po ve oq ros me­

8

avTandil

qoriZe

da li. Cem Tan er Tad Tbi li sis cir kSi me rab Ru du Sa u ri da da viT gvan ce­la Zec Cem pi o ne bi gax dnen da po dol skSi pir vel nom re bad iT vleb dnen.

av Tos wo nis fa lav ne bi pir ve lo bis Tvis sa ra tov Si ib rZod nen. qo­ri Zem iq kar gad iWi da va, Tum ca mxo lod ver cxlis me da li er go. uZ­li e re sis ti tuls min ske li ivan kor Su no vi da e uf la, mag ram vi na i dan sab Wo Ta fa lav ne bi msu buq wo na Si sa er Ta So ri so Se jib re bebs, ro gorc we si, ageb dnen, ami tom aq nak re bis xel mZRva ne lebs uZ li e re sis Ser Ce va uWir daT.

qo ri Ze im pe ri o dis Tvis ara vi Tar ti tuls ar flob da, sab Wo Ta kav­Si ris Cem pi o nic ki ar iyo, mag ram, sa ma gi e rod, sa er Ta So ri so tur ni reb­Si sis te ma tu rad imar jveb da. Wi da o ba Si, ise ve ro gorc spor tis bevr sa xe o ba Si, ari an aT le te bi, rom le bic sxva das xva mi ze zis ga mo qvey nis Si da as pa re zo beb Si war ma te bebs ver aR wev dnen, sa ma gi e rod, uc xo eT Si ga mar Tul Se jib re beb Si da ma je reb lad ga mo di an da Cem pi o ne bic xde­bi an. ase Ti ka ri e ra hqon da av Tndil qo ri Ze sac. me da av To Ta na to le bi vi ya viT. Wi da o bac praq ti ku lad er Tdro u lad da viw yeT, me ba Tum Si _ aka ki ma mi saS vil Tan, Sem deg ki Tbi lis Si, gi or gi ros ti aS vlTan, xo lo man de da qa laq Si, pet re ior da niS vil Tan. Tbi lis Si er Tad vvar ji Sob­diT pet re ior da niS vi lis dar baz Si, ro mel sac ma Sin `pet res cirks~ eZax dnen. Se jib re beb zec bev rjer er Tad ga mov sul varT.

qo ri Ze uni ka lu ri fa la va ni iyo, pir vel rig Si Ta vi si Sro mis moy va­re o biT. kus tba ze kro seb ze rom dav rbo diT, me jer asu lic ar vi ya vi, av To rom sir bi liT Tav qve eS ve bo da. eci ne bo da xol me Cems si zar ma ce­ze. kro si ar miy var da. sab Wo Ta nak reb Si, ro gorc we si, bo lo miv Zun Zu­leb di, Cem win ki da viT gvan ce la Ze mir bo da. le ib ze var ji Si me xa li se­bo da, iq bo lom de vi xar je bo di, sir bi li ki Ce mi saq me ar iyo. Cem gan gan­sxva ve biT, qo ri Ze da u za re li, ener gi u li iyo da me to qe e bic ad vi lad ver daR lid nen. mas ga mar jve bis sxva na i ri Ji ni hqon da. max sovs, stu­den tTa sa kav Si ro spar ta ki a da ze av Tom pir ve li ve Sex ved ra wa a go da spe ci a lis teb ma ma Sin ve da iw yes Cur Cu li, amis gan aRa ra fe ri ga mo vao. me re rom day va me to qe e ebs, yve las bdRvi ri adi na, er Ti or Tab rZo la ki TxuT met qu li a ni sxva o biT mo i go. mo Wi da ve e bi `ver tuS kas~ ve Za xiT

9

erT­erT ileTs, ide a lu rad ake Teb da amas. xe li rom da ge do ki ser ze, uk ve ha er Si iya vi. Coq bjen Sic Za li an Zli e ri iyo. praq ti ku lad, yve la­fe ri ga mos di o da. saq mes yo vel Tvis sru li se ri o zu lo biT eki de bo da, pa su xis mgeb lo bis grZno ba hqon da, uRa la to ka ci iyo. er Txel sa qar­Tve los po li teq ni kur in sti tut Si, sa dac me da av To vswav lob diT, fa kul te tebs So ris pir ve lo ba tar de bo da. qo ri Ze ro me li Rac Se jib­re ba ze iyo wa su li, mag ram spe ci a lu rad am tur ni ris Tvis Ca mo vi da, ver as wreb da da pir da pir sad gu ri dan, Ce mod ni a nad mo vi da dar baz Si. is spor tis Tvis iyo da ba de bu li.

1958 wlis bo los am xa na gu ri Sex ved re bis Ca sa ta reb lad Tbi lis Si Sve ci is gun di Ca mo vi da. qar Tve li da skan di na vi e li fa lav ne bis or Tab­rZo le bis sa na xa vad cir kSi uam ra vi xal xi Se ik ri ba, dar ba zi mTli a nad ga iv so. Wi da o ba im pe ri od Si Za li an po pu la ru li iyo. mar Ta lia, fex­burTs ver utol de bo da, mag ram Cvenc mra va li gul Se mat ki va ri gvyav­da. am Sex ved ram de ram de ni me TviT ad re me msof li os Cem pi o ni gav xdi. kla si kur da Ta vi su fal Wi da o ba Si ma nam de uk ve flob dnen Cve ni mo Wi­da ve e bi olim pi u ri Ta ma Se bi sa Tu msof li os Cem pi o ne bis ti tu lebs. Sve deb sac kar gi aT le te bi hyav daT, ma Ti fa vo ri ti gus tav frei ki jer ki dev 1948 wels, lon don Si gax da olim pi u ri Cem pi o ni, xo lo Sem deg stok hol mSi, ne a pol sa da kar lsru e Si da e uf la msof li os Cem pi o na­te bis ver cxlis, oq ro sa da brin ja os med lebs. igi ga moc di li da fi zi­ku rad uaR re sad Zli e ri fa la va ni iyo, ami to mac mas `rki nis frei~ Se­ar qves. swo red am kac Tan mo u wia da Wi de ba av Tan dil qo ri Zes, amas Tan Tbi lis Si, sa dac wa ge ba Ta vis moW ras niS nav da.

ku li seb Si awon vis dros, Sve ci is nak reb ma rom Ca i a ra, fre im Tva­li mok ra, rom mi si me to qe axal gaz rda fa la va ni iyo. skan di na vi els ga­e Ri ma ki dec Cve ni av Tos da nax va ze, al baT iol ga mar jve ba zec ga i fiq ra, mag ram ma Ti Sex ved ris da saw yis Si ve saq me sxvag va rad dat ri al da. me o re wuT ze qo ri Zem mker di dan ga da ag do frei da xid ze da a ye na, Tum ca man fi zi ku ri Za li Ta da ga moc di le biT, kri ti ku li si tu a ci i dan SeZ lo Ta­vis daZ vre na. co ta xan Si igi ve si tu a cia gan me or da da am je rad Sve di be We biT Se e xo xa li Cas, mag ram stu mar Ta ar bit rma klin gov strem ma jer

10

avTandil

qoriZe

suf Ta ga mar jve ba da a fiq si ra, Sem deg ki Sec va la Ta vi si ve ga daw yve ti­le ba. sa bo lo od is Sex ved ra av Tom ma inc da ma je reb lad mo i go. Ta vad mat Ci, Cve ni nak re bis di di upi ra te so biT das rul da _ 14:2.~

Tbi li sel Jur na lis teb Tan `rki nis fre im~ ga nac xa da: `di di xa nia ar Sev xved ri var aseT Zli er da sa in te re so me to qes. Tu igi ase ve iWi da­vebs, msof li os Cem pi o ni gax de ba.~

sxva Ta So ris, ga moc di li Sve di mar Ta li ga mod ga _ av Tan dil qo­ri Ze msof li os Cem pi o ni mar Tlac gax da, oRond es mog vi a ne biT, ia po­nur io ko ha ma Si mox da. ma nam de ki mas, ise ve ro gorc ssr kav Si ris nak re­bis sxva kan di da tebs, ro mis olim pi a dis sag zu ri hqon da ga sa naR de be li.

me rab Ru du Sa u ri ( sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni): `im pe ri od Si sab Wo­Ta kav Si ris nak reb Si mox ved ra Za li an rTu li iyo. mi u xe da vad imi sa, rom qar Tve lebs yo vel Tvis Zli e ri fa lav ne bi gvyav da, qvey nis mTa var gun­dSi ad gi lis dam kvid re ba ma inc gvi Wir da. mar Ta lia, cal ke ul wo niT ka­te go ri eb Si sak ma od se ri o zu li me to qe e bi gvyav da, mag ram ma Sin sxva ra­Ra ce eb sac aq cev dnen yu rad Re bas, ra ze dac xma maR la ar la pa ra kob dnen, Tum ca Cven yve la fe ri vi co diT.

im se zo nis da saw yis Si, Tbi li sis cir kSi ga mar Tul sa kav Si ro Cem pi­o nat Si, qvem su buq wo na Si me ga vi mar jve, qvesaSualoSi _ da viT gvan ce­la Zem. ma Sin kon stan ti ne vi ru pa e vic da va mar cxe da vla di mir staS ke­vi Cic. karg for ma Si vi ya vi, eW vic ara vis Se par via Cems upi ra te so ba Si. ori ve Zli e ri da tituliani me to qe iyo. vi ru pa evs mel bur nis olim pi a­da hqon da mo ge bu li, oRond qvem Ca te wo niT ka te go ri a Si, xo lo staS ke­vi Ci ima ve wo na Si msof li os Ta s sa da Cem pi o nis ti tu ls flob da. ori ve­ze ga ci le biT axal gaz rda da nak le bad ga moc di li vi ya vi, Tum ca ma inc da ma je reb lad va jo be maT.

po dol skSi, bo lo saw vrTnel Sek re ba zec ram de ni me sa kon tro lo Sex ved ra mog viw yes, kvlav ga vi mar jve. TiT qos ga daw yda yve la fe ri da spor tu li for me bic Seg vi ke res, mag ram praq ti ku lad uka nas knel mo­men tSi isev Se ic va la yve la fe ri. mec da gvan ce la Zec amog vag des gun­di dan, xo lo ros tom aba Si Ze sa Ta da ri god wa iy va nes. qar Tve le bi dan Zi ri Tad Se mad gen lo ba Si mox vdnen av Tan dil qo ri Ze da gi vi kar to zia.

11

avTandil qoriZisa (marcxniv) da melburnisolimpiadis Cempioniski u es ti leh to nenis (fineTi) Sexvedra romis olimpiur TamaSebze .1960 weli

12

avTandil

qoriZe

qar Tve le bi da im re po i a ki

un gre li im re po i a ki ga su li sa u ku nis 50­60­ia ni wleb Si msof li os erT­er Ti udi de si mo Wi da ve iyo. man cxra jer ias pa re za msof li os Cem­pi o na teb sa Tu olim pi u r Ta ma Seb Si da arc er Txel umed lod ar dar­Ce ni la, Tum ca iR ba li uf ro msof li os Cem pi o na teb ze wya lob da, sa dac sa mi oq ros jil do da im sa xu ra. kar lsru e sa da bu da peS tSi qvem su buq wo na Si ga mo di o da da ze di zed or jer ga i mar jva, mag ram Sem deg wo na­Si mo i ma ta da io ko ha ma Si ga mar Tul mom dev no msof lios Cem pi o nat ze Cvens av Tan dil qo ri Zes Tan mo ux da pir ve lo bis daT mo ba, xo lo ame­ri kul to li do Si isev Ta vis wo niT ka te go ri as rom da ub run da, kvlav kvar cxlbe kis umaR les sa fe xur ze avi da. im pe ri o dis udi de si fa la va ni olim pi u ri Cem pi o nis ti tuls did xans ver eRir sa. ze di zed sam jer _ 1952, 1956 da 1960 wleb Si ver cxlis me da li ai Ro, 1964 wels ki, ro gorc iq na, olim pi u ri Cem pi o ni gax da, ro ca fi nal Si er Tob sa eW vo fres mi­aR wia ro man ru ru as Tan brZo la Si. im pe ri od Si vi de o ka me re bi jer ki­dev ar ar se bob da, mag ram mas pin Zleb ma ki no fir ze ga da i Res ru ru as da po i a kis or Tab rZo la. er Ti Tvis Sem deg lo za na Si, fi la­s Stab­bi na Si, spe ci a lis teb ma sa gan ge bod ga ar Ci es msa jis Sec do me bi da aRi a res, rom ga mar jve ba qar Tvel fa la vans ekuT vno da.

uf ro ad re, 1956 wlis olim pi a da ze po i a ki ki dev erT qar Tvels _ ro man Zne la Zes eWi da va da qu le biT ajo ba. qar Tve le bis da im re po i a­kis ur Ti er To ba mog vi a ne biT av Tan dil qo ri Zem ga ag rZe la. 1959 wlis ag vis to Si iu gos la vi is qa laq split Si `ad ri a ti kis Ta sis~ ga Ta ma Se ba Sed ga, sa dac msu buq wo niT ka te go ri a Si fav o ri ti kvlav tituliani un­gre li iyo, Tum ca qo ri Zes Tan man ve ra fe ri ga aw yo da so li du ri sxva o­biT da mar cxda. po i ak Tan er Tad, Cven ma fa la van ma iq ki dev erT msof li­os Cem pi ons, Turq re za do gans sZlia da pir ve lo ba mo i po va. av Tan dil qo ri Zem mog vi a ne biT io ko ha mas msof li os Cem pi o nat Sic ga i mar jva, po­i aks ki ver cxlis jil do er go, Tum ca qar Tvels da un grels ia po ni a Si er Tma neT Tan ar uWi da vi aT.

13

ro man ru rua ( msof li os oT xgzis da olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi­o ni): `im re po i a ki ga su li sa u ku nis udi de si mo Wi da ve iyo. qar Tve leb­sac ki ara vin ara gvyavs oT xi olim pi u ri med lis mflo be li fa la va ni, mag ram to ki os Ta ma Se bam de oq ros ve ra da ver da e uf la. sxve bic ari an ase Ti be dis aT le te bi. ma ga li Tad, mos ko ve li viq tor igu me no vi xuT­jer gax da msof li os Cem pi o ni, mag ram me xi kos da mi un xe nis olim pi ur Ta ma Seb ze im de nad cu dad ga mo vi da, rom sad Rac, me o re aTe ul Si Car Ca.

dRe van de li ga da sa xe di dan Cem Tvis sav se biT ga sa ge bia, rom msa­je bi po i aks Ta na ug rZnob dnen, mis Tvis es iyo bo lo ga mos vla sa Wi dao xa li Ca ze, mag ram obi eq tu rad ga mar jve ba me me kuT vno da. axal gaz rdac vi ya vi da Za li an kar gad mom za de bu lic, sxvag va rad verc mov xvde bo di sab Wo Ta nak re bis Se mad gen lo ba Si. Cems wo na Si qvey nis mTa var gun dSi ad gi lis da sam kvid reb lad msof li o sa da olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o­ne bi _ oleg ka ra va e vi, iu ri gri go ri e vi, ge na di sa pu no vi, kon stan ti ne vi ru pa e vi da vla di mir staS ke vi Ci ib rZod nen. ase Ti kon ku ren cia arc erT qve ya na Si ara so des ar yo fi la.

av Tan dil qo ri Ze sac Zli e ri me to qe e bi hyav da, mag ram is sa er Ta So­ri so sar bi el ze yo vel Tvis job da sxvebs. ami to mac iyo, rom iokohamas msof li os Cem pi o nat sa da ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze swo red av Tos en­dnen sab Wo Ta nak re bis xel mZRva ne le bi. pet re ior dan iSvi lis dar baz Si me qo ri Zes Tan er Tad ram de ni me we li vvar ji Sob di da kar gad vi ci, ra do nis mo Wi da ve iyo, spa rin ge bic xSi rad gvqo nia. fi zi ku rad Zli e ri aT­le ti iyo, mi Wir da mas Tan pa eq ro ba. uni ka lu ri gde ba hqon da. msgav si ar sad mi na xavs. mker dze mi ik rav da me to qes, ukan ga da iz ni qe bo da da ro­de sac mtka ve li Ra rCe bo da xa li Cam de da TiT qos Ta vad un da Se xe bo da mas be We biT, bo lo mo men tSi, ra Rac sa o ca ri moZ ra o biT uec rad amot­ri al de bo da da mo wi na aR mde ges ze vi dan mo eq ce o da.

av Tos gar da aseT gde bas ve ra vin ver ake Teb da, maT So ris _ mec. amis Tvis, ro gorc Cans, sxva na i ri moq ni lo baa sa Wi ro. ase ve unak lod ga­mos di o da suf leq si, na xe var suf leq si da `ver tuS ka~. is yve las gan gan­sxva ve bu li fa la va ni iyo. sxva Ta So ris, qar Tve lebs vin ca gvyavs msof­li o sa Tu olim pi u ri Cem pi o ne bi, arc er Ti ara hgavs er Tma neTs: gi vi

14

avTandil

qoriZe

vaxtang balavaZe,merab RuduSauri,

vladimer rubaSvili,guram gobejiSvili

da avTandil qoriZe.vladivostoki, 1961 weli

saqarTvelos Wabuk moWidaveTa nakrebi.

marjvnidan meoTxe _ avTandil qoriZe.

ivanovo, 1952 weli

15

rostom abaSiZe:`qo ri Ze uni ka lu ri fa­la va ni iyo, pir vel rig­Si Ta vi si Sro mis moy va­re o biT. kus tba ze kro­seb ze rom dav rbo diT, me jer asu lic ar vi ya vi, av To rom sir bi liT Tav­qve eS ve bo da. eci ne bo da xol me Cems si zar ma ce ze. kro si ar miy var da. sab­Wo Ta nak reb Si, ro gorc we si, bo lo miv Zun Zu­leb di, Cems win ki da viT gvan ce la Ze mir bo da. le ib ze var ji Si me xa­li se bo da, iq bo lom de vi xar je bo di, sir bi li ki Ce mi saq me ar iyo. Cem­gan gan sxva ve biT, qo ri Ze da u za re li, ener gi u li iyo da me to qe e bic ad vi­lad ver daR lid nen. mas ga mar jve bis sxva na i ri Ji ni hqon da.~

16

avTandil

qoriZe

kar to zi ac, da viT ci ma ku ri Zec, vax tang ba la va Zec, ros tom aba Si Zec sru li ad sxva das xva sti lis mo Wi da ve e bi iy vnen. qo ri Zec ti pi u ri qar­Tve li iyo. Ta vi dan ve utev da me to qe ebs, bo lom de aw ve bo da da vid re sun Tqva yof ni da, ar mo eS ve bo da. TiT qos Ta vis Tvis buz Ru neb so, uc na­ur xmebs ga mos cem da, ris ga moc me gob reb ma `juj Ru na~ Se ar qves. av To qo ri Ze uni ka lu ri fa la va ni iyo. mis as pa re zo bas rom uyu reb di, xa li­Ca ze Wi da o bis Se dev riT tkbe bo di. me vi co di, rom av Tom da po i ak ma or tur nir Si er Tad iWi da ves _ `ad ri a ti kis Ta sis~ ga Ta ma Se ba ze da io ko­ha mas msof li os Cem pi o na teb ze da ori ve Si qo ri Zem mo i po va pir ve lo ba. ase, rom mec mqon da po i ak Tan ga mar jve bis ime di. aki asec mox da, mag ram msa jeb ma sxvag va rad ga daw yvi tes.~

de bi u tan tis gak ve Ti li

av Tan dil qo ri Ze sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o nat ze pir ve lad 1955 wels ga moC nda, Tum ca de bi u ti uiR blo ga mod ga: sap ri zo sa me ul sac ver mi u­ax lov da. amis mi u xe da vad, oci wlis axal gaz rdam ramdenime ga moc dil me to qes da a max sov ra Ta vi, yve la ze me tad ki _ olim pi ur Cem pi ons, ia­kob pun kins.

za po ro Ji e li mo Wi da ve, hel sin kis Ta ma Se bis gar da, sab Wo Ta kav Si­ris Cem pi o na te bis oTx oq ros me dal sac flob da. sa ra to vis xa li Ca ze, pir vel wre Si pun ki ni qo ri Zes xvde bo da da, we siT, qar Tve lis `naT li­ac~ is un da yo fi li yo, mag ram pi ri qiT mox da _ qo ri Zem Ta vad Ca u ta ra gak ve Ti li.

uk ra i ne li sa oc rad swra fi iyo. dgom Si mi si mjob ni Zne lad Tu mo i­Zeb ne bo da. igi arc me to qis Cav le bas ga ur bo da. ram de ni me wu Ti Ta na ba­ri brZo la mim di na re ob da, ukan arc er Ti ar ixev da. Sem deg qo ri Ze ga aq­ti ur da, gaz ne qiT gde ba mo in do ma, mag ram olim pi u ri Cem pi o ni xa li Ci­dan ga eq ca. Coq bjen Si ze mo dan pir ve li uk ra i ne li Wi da ob da, Tum ca ve­ra fers gax da, xo lo ro de sac qar Tve lis je ri dad ga, ad vi lad mow yvi ta pun ki ni xa li Cas, da at ri a la da ori qu lac aar Tva.

17

av Tan dil qo ri Zis es ga mar jve ba sa ra tov Si ga mar Tu li sa kav Si ro Cem pi o na tis mTa var sen sa ci ad iq ca, ia kob pun ki ni ki mog vi a ne biT ix se­neb da: `ga gik vir de baT, mag ram ma Sin swo red qo ri Zis wya lo biT me xu Ted gav xdi sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni. mas Tan mar cxiT gam wa re bul ma, yve la da nar Ce ni Sex ved ra mo vi ge, xo lo sa kav Si ro nak re bis mwvrTne lebs vuT­xa ri, es bi Wi Sors wa va­meT qi.~

ia kob pun ki nis prog no zic sav se biT mar Te bu li ga mod ga.1957 wlis ga zaf xul ze, sa er Ta So ri so am xa na gu ri Sex ved ris Ca sa­

ta reb lad mos kov Si Ca mo vi da fi ne Tis gun di. kla si ku ri sti liT mo Wi­da ve skan di na vi e li fa lav ne bi, im xa nad, msof lio are na ze kar gi av to ri­te tiT sar geb lob dnen. kar lsru es msof li os Cem pi o nat ze maT gun du ri me oT xe ad gi li da i ka ves, xo lo mel bur nis olim pi a da ze win mxo lod sab­Wo e le bi da Sve de bi ga uS ves.

av Tan dil qo ri Ze qvey nis mTa var nak reb Si pir ve lad swo red fi ne­leb Tan aWi da ves. msu buq wo na Si mi si me to qe iyo fi ne Tis Cem pi o ni er mo vi a ha se i re ni. ga sak vi ri ar aris, rom de bi u tan ti frTxi lob da, rad ga­nac am or Tab rZo la ze bev rad iyo da mo ki de bu li mi si sa nak re bo ka ri­e ra. arc mos ko vis spor tis sa sax lis sav se tri bu ne bis win ivar geb da Ta vis Ser cxve na, mag ram vi a ha se i re ni sak ma od Zli e ri me to qe aR moC nda. pir ve li eq vsi wu Tis gan mav lo ba Si dgom Si ver cer Tma ver Ses Zlo qu lis aRe ba, Coq bjen Si ki qo ri Zem ram de ni me jer la ma zi ile Te biT da at ri a la fi nel Ta Cem pi o ni da sa bo lo od so li du ri upi ra te so biT ga i mar jva.

av Tan dil qo ri Zem ase ve Ci ne bu lad iWi da va Ta vis mom dev no sa er­Ta So ri so tur nir ze _ mos ko vis me sa me sa er Ta Si ro so me gob rul spor­tul Ta ma Seb ze, ro me lic ram de ni me Tvis Sem deg, ag vis to Si ga i mar Ta. am kom pleq sur Se jib re ba Si ssr kav Si ris, ita li is, av stri is, gdr­is, un­gre Ti sa da sxva qvey ne bis uZ lie re si aT le te bi mo na wi le ob dnen. so li­du ri Se mad gen lo ba Se ik ri ba mo Wi da ve Ta tur ni reb zec, Tum ca qar Tvel fa lav nebs _ av Tan dil qo ri Ze sa da ros tom aba Si Zes pir ve lo bis mo po­ve ba ar gas Wir ve bi aT. qo ri Ze eq vsjer ga mo vi da xa li Ca ze da mxo lod or­gzis olim pi ur ma pri zi or ma, un grel ma di u la tot ma mo a xer xa mas Tan Sex ved ris fred dam Tav re ba. av Tan dil ma ori or Tab rZo la wmin dad mo i­

18

avTandil

qoriZe

go, oric _ qu le biT, fi nal Si ki da ma je reb lad sZlia bul ga rel aTa nas ar ga ri novs. ara nak leb STam beW da vad ga i mar jva ros tom aba Si Ze mac, ro­mel mac fi nal Si sul ra Rac 30 wam Si be Web ze ga ak ra ru mi ne li po po vi Ci. es am Ta ma Se bis re kor di iyo. sxva Ta So ris, er Ti wlis Sem deg aba Si Zem da po po viC ma er Tad ias pa re zes bu da peS tis msof li os Cem pi o nat ze. ru mi­nelma iq me oT xe ad gi li da i ka va, qar Tve li fa la va ni ki msof lios Cem pi­o nis pir vel ti tuls da e uf la.

1950­ia ni wle bis mi wu ruls sab Wo Ta nak reb Si Ta o ba Ta cvla da iw yo. mos kov Si mo po ve bu li ga mar jve be bis Sem deg, qvey nis mTa var gun dSi da­im kvid res ad gi li av Tan dil qo ri Zem da ros tom aba Si Zem. mog vi a ne biT maT omar ega Ze da ro man ru ru ac Se u er Tdnen.

omar ega Ze (msof li os vi ce­Cem pi o ni): `Wi da o ba Si, ise ve ro gorc spor tis ne bis mi er sa xe o ba Si, be dic gWir de ba kacs. ver vit yvi, rom av­Tan dil qo ri Zes, am mxriv, ga u mar Tla. ra sac man mi aR wia, yve la fe ri Ta­vi si ta lan ti Ta da of liT SeZ lo. Tav da u zo ga vad var ji Sob da, re Jims ar ar Rvev da, yo vel Tvis mo wes ri ge bu li iyo.

Cven er Tad vvar ji Sob diT. im xa nad mo Wi da ve ebs praq ti ku lad mxo­lod or jo ni ki Zis qu Ca ze mde ba re sa var ji So dar ba zi gvqon da. kla si­ku ri da Ta vi su fa li sti lis fa lav nebs mo ri ge o biT, kvi ra Si sam­sa mi dRe Seg veZ lo wvrTna. ile Tebs le ib ze va mu Sa veb diT, sa er To fi zi kur mom za de ba Si ka laT bur Ti, fex bur Ti da Za los no ba Se di o da.

av To Cem ze mZi me iyo, Tum ca er Tma neT Tan spa rin ge bi ori ves Tvis sa in­te re so da sa sar geb lo ga mog vdi o da. fi zi ku ri Za lis gar da, igi arc teq­ni kis uk ma ri so bas uCi o da. me bev ri ram vis wav le mis gan. erT ra me Si qo ri Zes ma inc ga u mar Tla _ igi Ta vi dan ve pet re ior da niS vil Tan mox vda. ba to ni pet re di di mwvrTne li iyo, swo red mi si Se gir de bi iy vnen da viT ci ma ku ri­Ze, va sil ilu ri Ze, ro man Zne la Ze, da viT gvan ce la Ze. ior da niS vils Wi da o­ba kar gad es mo da, mcod ne, taq ti a ni mwvrTne li iyo. ga mor Ce u lad ni Wi e ri Wa bu ke bi Ta vis jguf Si mih yav da da bo lom de mu Sa ob da maT Tan.

1957 wels mos kov Si ga mar Tul sa er Ta So ri so Sex ved reb Si da ma je­re be li ga mar jve be bis Sem deg av Tan dil qo ri Zes ar ka di len cmac mi aq­cia yu rad Re ba. sa kav Si ro nak re bis mwvrTne le bi dan pir vel ma man Se niS­

19

av Tan dil qo ri Zes mxo­lod or jer mi e ca di di ti tu lis mo po ve bis San si da ori ve jer mi­aR wia mi zans, Ta nac ise, rom Sex ved ra ar wa u gia. ro mis olim pi ur Ta ma­Seb zec da io ko ha mis msof li os Cem pi o nat zec man mxo lod er Ti Sex­ved ra da as ru la fred fi nel Ta olim pi ur Cem pi on, ki oes ti leh to­nen Tan, da nar Ce neb Si ki da ma je reb lad imar jva. ase Ti Se de gi msof li os udi des fa lav neb saciS vi a Tad Tu hqo ni aT.

20

avTandil

qoriZe

na, rom av To sa er Ta So ri so Sex ved rebs Za li an Zli e rad ata reb da. es ga­mor Ce u li una ria. Cvens wi na Ta o ba Si, ma ga li Tad, uk ra i ne lebs hyav daT sa o ca ri bi og ra fi is mqo ne fa la va ni, ar me nak ial ti ri a ni. rva jer gax da es ka ci sab Wo Ta kav Si ris Cem pi o ni Ta vi su fal Wi da o ba Si, kla si kur Si ki eq vsi oq ros me da li mo i po va, Tum ca sa er Ta So ri so are na ze mxo lod ev­ro pis Cem pi o na tis ver cxlis jil dos Sew vda. av Tan dil qo ri Ze swo red uc xo e leb Tan Wi da ob da gan sa kuT re bu lad war ma te biT.~

luq sem bur ge li Tar ji ma ni

Ta o ba Ta cvla yo vel Tvis gar kve ul ris kTan aris da kav Si re bu li. er Tis mxriv, Za li an mniS vne lo va nia tituliani fa lav ne bis ga moc di­le ba da av to ri te ti, ama ve dros ase ve mniS vne lo va nia ni Wi e ri axal gaz­rde bis da wi na u re ba da did sar bi el ze ma Ti ga moy va na. es aris fa qi zi pro ce si, rad ga nac sxva das xva Ta o bis mo Wi da ve e bis da pi ris pi re bam Se­iZ le ba cu di Se de gi ga mo i Ros.

me rab Ru du Sa u ri: `Cve ni mfar ve li iyo gi vi kar to zia. mos kov Si Tu sxva gan, xan grZli vi Sek re be bis dros, mas Tan xSi rad Ca mo di od nen me gob­re bi, rom leb sac xi li da sxva das xva pro duq ti Ca moh qon daT. ba to ni gi vi Tbi li sur ZRvens yve las dag vi ri geb da, uyu rad Re bod ara vis dag vto veb­da. er Tma neT ze zrun va­pat ro no ba, avad myo fo bis dros mov la Cvens um­Tav res mo va le o bad mig vaC nda, sis xlSi gvqon da gam jda ri. ro mis olim­pi a dis win, po dol skSi sa kon tro lo Sex ved re bi rom mog viw yes, qvem Zi me wo na Si nak re bis xel mZRva ne lebs ar Ce va ni un da ga e ke Te bi naT gi vi kar to­zi a sa da ros tom aba Si Zes So ris. isi ni er Tma neTs sam jer da a Wi des, dar­ba zi zan za reb da, verc er Tma ver ga i mar jva. sa mi ve Sex ved ra fred dam­Tav rda. sa bo lo od, rom Si kar to zia wa iy va nes, mag ram amis mi u xe da vad, gi vi da ros to mi bo lom de me gob re bad dar Cnen. mog vi a ne biT, Cems wo na Si ro man ru rua rom ga moC nda, sa qar Tve los nak re bis mwvrTne lebs Ta vad me vuT xa ri: da ma ne beT Ta vi, ager brwyin va le axal gaz rda gvyavs, Se iy va neT gun dSi da is aWi da veT­meT qi. 1961 wlis Se mod go ma id ga. ma Sin ro man ma qu­

21

Ta is Si ga mar Tul sa kav Si ro Cem pi o nat ze me eq vse ad gi li da i ka va, de kem­ber Si ki ssrk­is gun du ri Cem pi o na ti Tbi lis Si Ca tar da, sa dac brin ja­os jil do da im sa xu ra. dRes ro man ru rua erT­er Ti yve la ze tituliani qar Tve li fa la va nia; oT xjer gax da msof li os Cem pi o ni, xo lo to ki os ver cxlis Sem deg, me xi ko Si mo i po va olim pi u ri oq ros me da li.

ga mor Ce u li me gob ro ba ico da av Tan dil qo ri Ze mac. 1957 wels, axal gaz rdo bis III sa er Ta So ri so spor tu li Ta ma Se bis win, qo ri Zi sa da aba Si Zis gar da, mos kov Si sxva qar Tve li mo Wi da ve e bic vi ya viT Sek re ba­ze. spa rin gSi vex ma re bo diT ssrk­is nak re bis pir vel nom rebs, mag ram Se jib re bis daw ye bis win, vinc gun dSi ver mox vda, yve la ni ga mog viS ves sax lSi, zed me ti Tan xis da xar jvas mo e rid nen. ara da, Za li an gvin do da Se jib re bis nax va, sas tum ros Tvis ki fu li ar gvqon da. av Tom me da je­mal Sen ge lia Ta vis no mer Si dag vto va. is da ros to mi Ta vi anT kve bis ta­lo nebs gvi yof dnen _ Cven ma inc wo na Si un da da vik lo To.

max sen de ba io ko ha mas 1961 wlis msof li os Cem pi o na tis Tvis bo lo mo sam za de be li eta pi, ro me lic vla di vos tok Si gvqon da. ma Sin olim­pi ur Cem pi ons, kon stan ti ne vi ru pa ev sac mo vu ge da msof li os Cem pi on vla di mir staS ke viC sac. ia po ni a Si gam gzav re bis uf le bac dam sa xu re bu­lad mo vi po ve, mag ram zed me ti wo na mqon da da msof li os Cem pi o nat ze Ce mi ga mos vla kiT xvis niS nis qveS dad ga. av To ner vi u lob da, Za li an un­do da, rom gun dSi Se me nar Cu ne bi na ad gi li. Cem Tan er Tad var ji Sob da, zed mets dar bo da, mec ma i Zu leb da, rom bo lom de dav xar ju li ya vi. ma­nam ar mo meS va, vid re wo na Si ar `Cav je qi~ da io ko ho ma Si ar ga vem gzav re.

Cven wle bis gan mav lo ba Si vme gob rob diT, er Tad vvar ji Sob diT, Sek re beb ze Tu tur ni reb ze er Tad vi ya viT. me qvem su buq Si vWi da ob di, is ki msu buq Si. me to qis gde bis da xur va ro gor Rac ad vi lad ga mom di o da, ami to mac av Tos Cem Tan wvrTna mos won da. er Tma ne Tis gan vswav lob diT. sa o ca ri Sro mi su na ri a no biT ga mo ir Ce o da, er Ti da igi ve ileTs as jer ga i me o reb da. vid re ga of li a ne bul spor tul for mas or jer­sam jer ar ga mo ic vli da, ar mo eS ve bo da. sxva Ta So ris, er Ti sa in te re so ile Ti ia­kob pun ki ni sa gan aviT vi seT, na xe var suf leq si dan gde bas ve Za xiT. im de­nad kar gad da e uf la, praq ti ku lad yo vel Tvis war ma te biT iye neb da mas.

22

avTandil

qoriZe

ki dev er Ti ga mor Ce u li Tvi se ba hqon da av Tan dil qo ri Zes _ siy­va ru lis ni WiT iyo da jil do e bu li, Ta vis me uR les da debs gan sa kuT­re bul yu rad Re bas aq cev da. sab Wo Ta kav Sir Si bev ri ram ar iSo ve bo da da yve la ni vcdi lob diT ax lob le bis Tvis uc xo e Ti dan mci re sa Cu qa ri ma inc Ca mog ve ta na. im pe ri od Si spor tsme nebs ka pi kebs gvaZ lev dnen. amis ga mo, ra da sa ma lia da, zogs ga sa yi dad Camoh qon da iqa u ri au di o a pa ra­tu ra Tu sxva niv Te bi. av Tos msgav si ram ara sod ros ar ga u ke Te bia, Tum­ca oja xis wev re bi saT vis su ve ni ris wa mo Re bas ma inc axer xeb da.

er Txel ssr kav Si ris nak re bi da sav leT ger ma ni a Si mig viw vi es tur­nir ze, ram de ni me qa laq Si vi ya viT. mi un xen Si fol ksva ge nis fir mis war­mo mad gen le bi dag vxvdnen, isi ni gvmas pin Zlob dnen. de le ga ci is ToT­xme ti wev ri saT vis 14 aTa si mar ka gad mog vces. ro gorc gun dis ka pi tans, ar ka di len cma Tan xa me Ca ma ba ra. av to bus Si rom av di o diT, da viT gvan­ce la Zem gad mo mi la pa ra ka: `xe dav, es ox re bi, ra kar gad cxov ro ben?!~

mog vit ri al da Tar ji ma ni da suf Ta qar Tu liT gviT xra:_ adiT, adiT, aq yve la kar gad cxov rob so.da Toc, av Toc da mec Sev cbiT, man ki ga ag rZe la:_ nu ge Si ni aT, me luq sem bur gi dan (am Ja min de li qa la qi bol ni si.

1921­43 wleb Si bol niss luq sem bur gi er qva_ g. f.) var, mec da Cem ma me­uR le mac Tbi li sis pir ve li gim na zia da vam Tav reT.

me o re msof lio omis dros wa su lan sa qar Tve lo dan. gva ri aRar max sovs, Tum ca emig ran te bis vi na o bis da max sov re ba ma Sin mTlad uxi fa To arc iyo.

kar gi ka ci ga mod ga, qar Tve le bi vax Sam zec dag vpa ti Ja. Cven Tan­mxleb uSiS ro e bis war mo mad gen lebs mo ve ri deT, ar ka di len cma mo ag va­ra es sa kiT xi da isic Cve nTan er Tad wa mo vi da vax Sam ze.

Cem pi o ni Sen gax de bi

ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze mo Wi da ve Ta tur ni ri 1960 wlis 26 ag vis­tos da iw yo. Tav da pir ve lad med le bi saT vis broZ la Si `kla si ko se bi~ Ca­eb nen. Ta vi su fa li sti lis fa lav ne bi ki me re un da ga mo su liy vnen. ori ve

23

gun dis Se mad gen lo ba Si, `ma sen ci os~ ba zi li kis Ta Reb qveS, qar Tvel Ta­gan xuT aT lets hqon da olim pi u ri jil dos da uf le bis San si: an ti kos­Ta gan _ av Tan dil qo ri Ze sa da gi vi kar to zi as, xo lo Ta vi su fal Wi da­o ba Si _ vla di mer ru baS vils, vax tang ba la va Zes da gi or gi sxir tla Zes.

mel bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Sem deg Wi da o bis we se bi mniS vne­lov nad Se ic va la. ga nax le bu li sis te miT olim pi u ri tur ni ri pir ve­lad ew yo bo da. suf Tad mo ge bis Sem Txve va Si, mo na wi le ebs sa ja ri mo qu­le bi ar da e ric xe bo daT. qu le biT ga mar jve bi sas erT sa ja ri mos mi i Reb­dnen, qu le biT mar cxis Tvis sa mi sa ja ri mo qu la da a we ses, suf Tad wa ge­bi sas ki spor tsme ni oT xi qu liT ja rim de bo da. rac mTa va ria, ami e ri dan da saS ve bi iyo Sex ved ris fred das ru le ba, ris Tvi sac me to qe ebs or­ori qu liT `da a sa Cuq reb dnen~, xo lo vi sac fi na lam de eq vsi sa ja ri mo da ug­rov de bo da, tur nirs eTi Se bo da. axal we sebs se ri o zu li gav le nis mox­de na Se eZ lo Se jib re be bis msvle lo ba Si, rac Sem dgom Si da das tur da ki dec. ami tom yve la cdi lob da uja ri mod da em Tav re bi na Sex ved re bi, Tum ca es arc ise ad vi li iyo.

pir vel wre Si av Tan dil qo ri Zes me to qed ita li e li ma rio de sil­va er go. ma nam de igi di di Se jib re bis pri zi o ri ar yo fi la, mag ram ti­tu le biT verc qar Tve li fa lav ni da ik vex ni da. mas pin Zlebs bu neb ri via Ta vi an Ti fa lav nis ei me de bo daT da mxur va le dac qo ma gob dnen mas. TiT­qmis or moc gra du si an sic xe Si ori ves uWir da Wi da o ba, gax viT qu lebs xe li us xlte bo daT. amas sas tar to mRel va re bac ema te bo da, mag ram qo­ri Zem ner vi u lo bas, sic xe sac da me to qe sac sZlia da olim pi ur tur nir­ze pir ve li ga mar jve ba ize i ma.

pir vel Sex ved ra Si war ma te bas mi aR wia gi vi kar to zi a mac, man ase ve qu le biT da a mar cxa ame ri ke li ho var jor ji. msof li os sam gzi sa da mel­bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o ni, uc xo eT Si sa o ca ri po pu la ro biT sar geb lob da. ele gan tu ri Wi da o biT igi yve las xib lav da, mi si gaz ne qiT gde ba ki im de nad dax ve wi li iyo, sas wav lo fil mis Tvis ga mod ge bo da.

kar to zia, ro gorc yo vel Tvis, sa ku Tar Tav ze me tad, um cros me­gob reb ze fiq rob da. arc rom Si da viw ye bia de bi u tan ti Ta na me ma mu lis gam xne ve ba.

24

avTandil

qoriZe

25

petre iordaniSvili da avTandil qoriZe

di di Cem pi o ni rom gax de, upir ve le sad sa Wi roa ta lan ti, Sro ma, kar gi mwvrTne li da co ta o­de ni iR ba li. av Tan dil qo ri Zes ni Wi sak ma ri sad hqon da, arc var ji Si eza re bo da, for tu na sac ar uCi o da da mwvrTne­lic sa na qe bo Sex vda. pet re ior da niS vils mwvrTne lis iS vi a Ti al­Ro rom hqon da, es mi si Se gir de bis miR we ve bi­da nac Cans, rom leb mac olim pi u ri Ta ma Se bi sa da msof li os Cem pi o na­te bis ara er Ti me da li mo i po ves. pir ve li qar­Tve li olim pi u ri Cem pi­o ni da viT ci ma ku ri Zec xom mi si aR zrdi lia.

26

avTandil

qoriZe

_ eW vi ar me pa re ba, Sen Cem pi o ni gax de bi, _ TiT qos sxva Ta So ris eub ne bo da qo ri Zes.

_ ra tom xar ase dar wmu ne bu li? _ uk vir da av Tos, _ ga ze Te bi we­ren, olim pi a da ze sus te bi ar ari a no….

_ swo ria, olim pi a da ze Zli e re bic ari an, mag ram Sen maT ze mTe li Ta viT maR la dge xar.

ve te ra ni fa lav nis wa xa li se ba qo ri Zi saT vis sa si a mov no iyo, kar­to zi as naT qvams sxva wo na hqon da. ma rio de sil vas Tan qo ri Zem mar Tlac so li du ri upi ra te so biT ga i mar jva. uk ve me sa me wuT ze me to qe efeq tu­ri gde biT xi dur ze da a ye na. ma yu re bel Ta ga may ru e bul ma yi Ji nam ̀ ma sen­ci os~ nan gre ve bis gum ba Ti la mis bo lom de Ca mo an gria. ita li e li xi du­ri dan ki ga moZ vra, Tum ca sa bo lo od 1:3 ma inc wa a go.

star tze miR we u li war ma te biT imed mo ce mul ma qar Tvel ma fa la­van ma me o re wre Sic da ma je reb lad imar jva _ ame ri kel ben nor trups ase ve 3:1 mo u go. gi vi kar to zi a mac qu le biT sZlia Ta vis me to qes, fi nel an ter vi na nens.

`pet res cir ki~

di di Cem pi o ni rom gax de, upir ve le sad sa Wi roa ta lan ti, Sro ma, kar gi mwvrTne li da co ta o de ni iR ba li. av Tan dil qo ri Zes ni Wi sak ma ri­sad hqon da, arc var ji Si eza re bo da, for tu na sac ar uCi o da da mwvrTne­lic sa na qe bo Sex vda.

pet re ior da niS vils mwvrTne lis iS vi a Ti al Ro rom hqon da, es mi si Se gir de bis miR we ve bi da nac Cans, rom leb mac olim pi u ri Ta ma Se bi sa da msof li os Cem pi o na te bis ara er Ti me da li mo i po ves. pir ve li qar Tve li olim pi u ri Cem pi o ni da viT ci ma ku ri Zec xom mi si aR zrdi lia.

ior da niS vi le bis oja xi ka li ni nis (am Ja min de li iva ne ja va xiS vi lis) qu Ca ze, ko mu na lur sax lSi cxov rob da. er To Ta xi an bi na Si mSob le bi oTx biWs, maT So ris pet res zrdid nen. oja xis uf ro si, an dro ior da niS­vi li ko mu niz mze oc ne bob da. Ta vis dro ze, Ta na meb rZo leb Tan er Tad

27

mTaw min da ze sta lins ma lav da. di di oq tom bris re vo lu ci is Sem deg, ro gorc ga mor Ce ul ko mu nists, sac xov re be li pi ro be bis ga um jo be se ba Ses Ta va zes. ua ri Tqva, Cem ze ga Wir ve bu le bic ari a no.

im xa nad Tbi lis Si fexs iki deb da fran gu li (Sem dgom Si kla si ku ri, ax­la ber Znul­ro ma u li) Wi da o ba. de da qa laq Si ram de ni me se zo nu ri cir kic gaC nda, sa dac pro fe si o nal fa la van Ta tur ni re bi imar Te bo da. maT So­ris uZ ve le si cir ki vin me ni ki tins ekuT vno da. swo red am gvar cir kSi na xa pir ve lad ToT xme ti wlis pet re ior da niS vil ma pro fe si o nal Ta as pa re­zo ba da mas Sem deg da iw yo cno bi li go li a Te bis por tre te bis, sxva das xva tur ni re bis afi Se bis Seg ro ve ba. Sem deg dam wyeb mo Wi da ve Ta Se jib re bebs uk ve Ta vad ata reb da ko mer ci u li sas wav leb lis ezo Si. bav Svu ri ga ta ce­ba Tan da Tan pro fe si ad eq ca, mog vi a ne biT ki, ro de sac or jo ni ki Zis qu­Cis N38­Si (am Ja mad Cu bi naS vi lis qu Ca) sa ku Ta ri, `pet res cir ki~ da a ar sa, Ta va dac iq ga da vi da sac xov reb lad er To Ta xi an bi na Si da oja xic iq Seq­mna. me o re msof lio omis Sem dgom wleb Si yve las uWir da, or­sam ad gi las mu Sa ob da. ga naT le biT in Ji ne ri iyo, Tum ca ni Wi er kacs, praq ti ku lad yve la fe ri Se eZ lo. fran gu lic ico da, axal gaz rdo ba Si ki no Te at reb Si akom pa ni a to rad mu Sa ob da, ma Sin jer ki dev mun jur fil mebs uC ve neb dnen.

Wi da o bas rom iw yeb da, Zne lad Tu war mo id gen da, rom mi si Se gir de bi msof li os mas Sta bis fa lav ne bi gax de bod nen, xo lo or jo ni ki Zis qu Ca ze mde ba re sa Wi dao sko las, sa dac bev ri tituliani fa la va ni da os tat da, mi si gar dac va le bis Sem de gac `pet res dar ba zad~ mo ix se ni e bdnen.

jum ber dav li a ni Ze (eq stra kla sis sa er Ta So ri so msa ji): `im dar­baz Si sa mi oja xi cxov rob da. pet re ior da niS vi lis gar da, msof li os Cem pi o ne bis _ gi or gi sxir tla Zi sa da gu ram sa Ra ri Zis mwvrTnels, Sal­va no za Ze sac iq hqon da bi na. kars rom ga a Reb di, zed sa Wi dao le ib ze aR­moC nde bo di, xo lo pi ris da sa ba nad, mTe li dar ba zi un da ga gev lo.

Ta vi dan mec kla si kur Wi da o ba Si, av Tan dil qo ri Zes Tan da ros tom aba Si Zes Tan er Tad vvar ji Sob di. ba to ni pet re Ta vis saq me ze uzo mod iyo Sey va re bu li da yve la Wa buks er Tna i ri gu lis xmi e re biT ep yro bo da. Za li an taq ti a ni pi rov ne ba iyo, zed mets ar get yo da. av Tos sul ram de­ni me Tvis daw ye bu li hqon da mas Tan var ji Si, Tbi li sis mos wav le Ta pir­

28

avTandil

qoriZe

ve lo ba Si rom ga i mar jva. Sem deg, ima ve 1950 wels ba Tum Si wa ve diT sa­qar Tve los pir ve lo ba ze da iqac yve las mo u go. sa kav Si ro Se jib re beb Si 1953 wli dan ga mov di o diT. ma Sin za po ro Ji e Si qo ri Ze mac da mec mo vi po­veT pir ve lo ba, oRond me uk ve Ta vi su fa li sti liT vWi da ob di. ba ton pet res wvrTnis Ta vi se bu ri me To di hqon da, bav Svis bu neb riv Ta vi se bu­re beb Si Zal da ta ne biT ara fers Sec vli da. mec, av To mac da ros tom mac mis gan bev ri ram vis wav leT.~

ros tom aba Si Ze: `ba Tu mi dan Tbi lis Si rom gad mo ve di, uk ve TiT qmis Ca mo ya li be bu li mo Wi da ve vi ya vi, mag ram, ra Tqma un da, da sax ve wi ki dev bev ri mqon da. pet re ior da niS vil ma ico da, ro dis ra eT qva. kar gi fsi­qo lo gi iyo, uf ro Sen mo gen do bo da, Ta vad un da ga da gew yvi ta ro me li ile Ti ro gor un da Se ges ru le bi na. spor tsme nis ini ci a ti vas ar ax Sob­

saqarTvelos `klasikosTa~ nakrebi.marjvnidan meoTxe _

avTandil qoriZe

29

da. gza dag za Se niS vnas mog vcem da, zusts da mo zo mils. mTe li var ji Sis gan mav lo ba Si Se iZ le ba er Txel eC ve ne bi na an ga es wo re bi na ro me li me fan di, Tum ca amas ise ga a ke Teb da, ga me o re ba aRar dag Wir de bo da. zo gi mwvrTne li as jer agix snis ra mes da sa sur vel Se degs ma inc ver aR wevs, is ki er Ti gan mar te biT mig vax ved reb da yve la fers.

sab Wo Ta nak reb Si er Ti ros to ve li mwvrTne li gva var ji Seb da, viq­tir so ko lo vi. ma sac da ax lo e biT igi ve me To di hqon da, ro gorc ba ton pet res, arc is mo ga bez reb da Tavs ga da me te bu li rCe ve biT. me mog verds gan sxva ve bu lad, Ce me bu rad va ke Teb di. nak re bis xel mZRva ne le bi dan zo­gi erT va ri ants mTa va zob da, sxva _ mis sa wi na aR mde gos. swo red so ko­lov ma miT xra _ yurs nu ra vis nu da ug deb, Se ne bu rad iWi da ve, oRond bo lom de kar gad da a mu Sa ve eg gde bao.~

avTandil qo ri ZeTa vi dan ve utev dame to qe ebs, bo lom de aw ve bo da da vid resun Tqva yof ni da,ar mo eS ve bo da

30

avTandil

qoriZe

ro man ru rua: `sa qar Tve lo Si kla si ku ri Wi da o bis, ro gorc spor­tis cal ke sa xe o bis gan vi Ta re ba, ga su li sa u ku nis 30­ia ni wle bi dan iw­ye ba. pir ve li To bis fa lav neb ma _ pet re ior da niS vil ma, ner ses ako­fov ma, mi xe il Ti ka na Zem, vax tang ku xi a ni Zem da sxveb ma, ro ca ka ri e ra da as ru les, axal gaz rde bis wvrTna da iw yes. am saq me Si isi ni mog vi a­ne biT ko ri fe e bi gax dnen. swo red ma Ti di di dam sa xu re baa, rom 60­ian wleb Si sa qar Tve lo Si Wi da o bis re ne san sis xa na dad ga. Rmer Tma qnas, uke Te si Ta o ba mo vi des, mag ram im do nis spe ci a lis te bi, al baT, aRar gve yo le ba. bed ni e ri var, rom swo red im pe ri od Si vWi da ob di da ma Ti xel mZRva ne lo biT da os ta te bul fa lav neb Tan er Tad ga mov di o di Se­jib re ba ze. Cve ni mo Wi da ve e bi sab Wo Ta kav Sir Si uZ li e re se bi iy vnen da qvey nis mTa var gun dSic Zi ri Ta dad maT aye neb dnen. 1954 wlis to ki os msof li os Cem pi o nat ze, Ta vi su fa li sti liT mo Wi da ve Ta sa kav Si ro nak reb Si rvi dan Svid wo niT ka te go ri a Si swo red Cve ne bu reb ma ias pa re­zes da maT gan or ma _ vax tang ba la va Zem da ar sen me ko kiS vil ma oq ros med le bic mi po ves.

pet re ior da niS vil ma sa fuZ vli a nad ico da Ta vi si saq me, erT­er Ti mo wi na ve spe ci a lis ti iyo. zus tad xvde bo da, ra mi mar Tu le biT un da emu Sa va axal be da Tu ga moc dil fa la van Tan da Tan da Ta no biT aR wev da ki dec Se de gebs. Te o ri a Sic Ci ne bu lad er kve o da da bev ri kar gi axal­gaz rda ga iy va na ki dec did sar bi el ze, rom leb mac swo red mi si xel das­miT mi aR wi es war ma te bebs sa kav Si ro Tu sa er Ta So ri so are na ze. di di spor tsme nis ga saz rde lad mra val wli a ni, da u Ra la vi Sro maa sa Wi ro. man ki av Tan dil qo ri Ze sak ma od mci re dro Si im de nad kar gad mo am za da, rom sa kav Si ro Cem pi o na te bis de bi u tan tma pir ve li ve Sex ved ra Si olim­pi u ri Cem pi o ni ia kob pun ki ni da a mar cxa. msgav si ram Zal ze iS vi a Tia. av­To fi zi ku ra dac da teq ni ku ra dac Zli e ri iyo. dgom Sic da par ter Sic Zne lad rom vin mes ga eZ lo mis Tvis. mTe li Tor me ti wu Ti utev da me to­qes, ukan ar da i xev da.~

me rab Ru du Sa u ri: `pet re ir da niS vi li 1953 wels ga vi ca ni, zaf xu­lis ar da de geb ze qa la qi dan ar gav sul var, Tbi lis Si dav rCi. `pet res cir kSi~ mi ve di, swo red iq Sev xvdi pir ve lad av Tan dil qo ri Ze sac, is uk­

31

ve Ta na to leb Si yve las job da, Wa buk Ta sa kav Si ro pir ve lo bis Tvis em­za de bo da.

ba ton pet res se leq ci o ne ris al Ro hqon da, sxveb ze ad re da ukeT amo ic nob da, ro me li bi Wi sa gan Se iZ le bo da kar gi mo Wi da ve dam dga ri yo. uzo mod uy var da qar Tu li spor ti da miT uf ro Cve ni sa xe o ba, is Wi da o­biT cxov rob da. sul Tan dag vyve bo da, Sek re beb zec da sxva das xva tur­ni reb zec.

ma Sin sxva dro iyo, me o re msof lio omis Sem deg bevrs uWir da arc Cven vi ya viT dal xe ni le bi. kve bis ta lo nebs rom gvaZ lev dnen, es mo­zar de bis Tvis se ri o zul dax ma re bas niS nav da. dar baz Si ise ar Seg viS­veb dnen, xis ori mo ri rom ar mig ve ta na. er Ti so me xi ka ci iyo, so lo mon so lo mo no vi Ci, ad mi nis tra to rad Tu ya ra u lad mu Sa ob da, Sxa pis Tvis wyals `bur Ju i kiT~ (Ru me li) ac xe leb da. yve las un da gvyof no da. gi vi kar to zia uk ve msof li o sa da olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o nis ti tu lebs flob da da ma sac mxo lod ram de ni me wam Si un da ga da ev lo nel Tbi li wya li, sxveb sac rom dar Ce no daT. Ru mel Si so lomoni swo red Cvens mi­ta nil Se Sas aw yob da. ax la war mo id gi neT, aseT pi ro beb Si ka ci did Cem­pi o nebs rom gaz rdis, ro go ri mwvrTne li un da yo fi li yo.

av To bu neb ri vi ni WiT iyo da jil do e bu li, mag ram rom ara pet re ior da niS vi li, vin icis gax de bo da Tu ara msof li os do nis fa la va ni. wle bis gan va lo ba Si er Tad ga mov di o diT sab Wo Ta nak reb Si, sa ku Ta ri Tva liT maqvs na na xi mi si bev ri Sex ved ra da isic max sovs, ra os ta tu rad amar cxeb da me to qe ebs.

1959 wlis zaf xu lis mi wu ruls `ad ri a ti kis Ta sis~ ga Ta ma Se ba iu­gos la vi a Si Ca tar da. xor va ti is mTa var qa laq Si, split Si, Za li an Zli e­ri Se mad gen lo ba Se ik ri ba, gan sa kuT re biT av Tos wo na Si. un gre li im re ho i a ki uk ve saq vey nod cno bi li mo Wi da ve iyo. arc Turq re za do gans ak­lda ga moc di le ba, igi uk ve flob da bu da peS tis msof li os Cem pi o na tis oq ros me dals. mas pin Zleb sac Zli e ri fa la va ni hyav daT, bran ko mar­tino vi Ci. maT gar da av Tom da sav leT ger ma ne li se ge ri da av stri e li bre ci e ric da a mar cxa. xu Ti ve or Tab rZo la da ma je reb lad mo i go, fi­nal Si ki di di upi ra te so biT sZlia un grel po i aks.~

32

avTandil

qoriZe

split Si mo po ve bu li ga mar jve bis Sem deg, av Tan dil qo ri Zem sxva qar Tvel `kla si ko seb Tan~ er Tad, po lo ne Tis tur nes Tvis da iw yo mza­de ba. ma nam de Cve ni mo Wi da ve e bi uc xo eT Si mxo lod sab Wo Ta kav Si ris nak re bis Se mad gen lo ba Si mi em gzav re bod nen, ax la ki maT pir ve lad mis­ces sa qar Tve los de le ga ci is sta tu siT saz Rvar ga reT gas vlis uf le­ba. es Cve ne bur Ta miR we ve bis aRi a re bas niS nav da. qar Tve le bi Tavs rom ar Se ir cxven dnen, eW vi ara vis epa re bo da. im xa nad po lo ne Tis sa xal xo res pub li ka Si sa qar Tve los kul tu ris dRe e bi tar de bo da da ze i mi am ga mar jve beb sac un da da em Sve ne bi na.

sa mat Co Sex ved re bis Tvis spor tsa zo ga do e ba `gan Ti a dis~ nak reb Si av Tan dil qo ri Zes Tan er Tad ros tom aba Si Ze, da viT gvan ce la Ze, omar ega Ze, me rab Ru du Sa u ri da sxva cno bi li fa lav ne bi Siy va nes, ma Ti mom­za de bis pasu xis mgeb lo ba ki pet re ior da niS vi ls da e kis ra. ba to ni pet­re uc xo eT Si uk ve nam yo fi iyo. sta li nis gar dac va le bis Sem deg, ni ki ta xruS Cov ma ̀ rkinis far da~ mox sna da ssrk­is nak re bi Sve ci as ew via. sab Wo­e leb ma mas pin Zle bi ki da a mar cxes, Tum ca mo ra lu rad ga nad gu re bu le bi dab run dnen sam Sob lo Si. iman, rac maT skan di na vi is mi wa ze ixi les, yo­vel gvar mo lo dins gadaaWarba. `Cven gve go na Cvens qve ya na Si va Se neb diT ko mu nizms, Cven gvqon da msof li o Si sa u ke Te so wyo ba. nam dvi li ko mu niz­mi ki Tur me Sve ci a Si yo fi la,~ _ ix se neb da Sem deg pet re ior da niS vi li.

rac Se e xe ba po lo ne Tis tur nes, Cven ma mo Wi da ve eb ma sa mi sa mat Co Sex ved ra ga mar Tes da sa mi ve di di upi ra te so biT mo u ges mas pin Zlebs.

cim birs ga dar Ce ni le bi

1957 wlis no em ber Si ssrk­is Cem pi o na ti le nin grad Si Ca tar da. es bo lo ge ne ra lu ri re pe ti cia iyo mo ma va li se zo nis msof li os Cem pi o­na tis Tvis, ro me lic bu da peS tSi un da ga mar Tu li yo. qar Tvel Ta gan oq­ros med lis mo po ve ba ros tom aba Si Zem Ses Zlo, me rab Ru du Sa ur ma da av Tan dil qo ri Zem fi na lu ri Sex ved re bi daT mes. Ru du Sa ur ma uk ra i nel ev ge ni zub kov skis Tan wa a go, qo ri Zem _ rus ni ko lai ro din Tan.

33

le nin grad Si das ru le bu li sa kav Si ro Cem pi o na tis Sem deg qar Tve­li mo Wi da ve e bi Sin mos ko vis gav liT brun de bod nen. nak re bis wev rebs iq sti pen di e bi hqon daT asa Re bi. sas tum ro Si ga Cer dnen. di liT yve la ni Ta vi anT saq me eb ze wa vid nen, sa Ra mos ki er Tad api reb dnen vax Sams.

qa la qi dan yve la ze ad re av Tan dil qo ri Ze da da viT gvan ce la Ze dab­run dnen. res to ran Si Se vid nen ma gi dis wi nas war Se sak ve Tad. So ri ax los sver dlov skis sa ol qo ko mi te tis ma Ral Ci nos ne bi qe i fob dnen. uk ve kar gad Se zar xo Se bu lebs, ro gorc Cans, Tval Si ar mo u vi daT kav ka si e­le bi:

_ Грузины лавровый лист продали, а теперь на нас же заработанных деньгах собыраються пировать!

erT­er Ti `aq ti vis tis~ am naT qvams Ta na me suf re eb ma kve ri da uk res da ru su li `loc va­kur Txe vac~ mo a yo les.

mi u xeda vad imi sa, rom lxi nis moy va ru li par ti u li mu Sa ke bi aT­ze me tni iy vnen, gvan ce la Zem sa kad ri si pa su xi gas ca. sit yvas sit yva moh yva, ga wev­ga mo we vas – se ri o zu li Cxu bi. qo ri Zec gver dSi da u da me go bars da Cinovnikebi gva ri a nad sce mes, mag ram Sem deg ki na Ram Ta­vad ga ux daT saq me sa cim bi rod. res to ran Si ga mo Za xe bul ma mi li ci am moC xub re bi da a ka va. ma le isic ga ir kva, vin iyo aur za u ris wa mom wye bi, Tum ca ad vi li war mo sad ge nia, mos kov Si ro gor ga ar Cev dnen par tbi le­Ti a neb sa da mo Wi da ve ebs So ris mtyu an­mar Tals. sab Wo Ta spor tsme ne­bi saT vis Se u fe re be li saq ci e lis ga mo, saC ve ne be li sa sa mar Tlos mow­yo bac Ca i fiq res.

saq me Si Ca e ria sa qar Tve los kom par ti is cen tra lu ri ko mi te tis pir ve li mdi va ni va sil mJa va na Ze. ro gorc iq na, si mar Tle ga ir kva, mag­ram ax la nak reb Si yof na­ar yof nis sa kiT xi dad ga. av Tan dil qo ri Zis wo na Si nak rebs Za li an uWir da, sa er Ta So ri so tur ni reb ze war ma te bebs ver aR wev dnen, xo lo qve sa Su a lo Si _ msof li os Cem pi o ni vla di mir ma­ne e vi iyo. amis ga mo qo ri Zes `Se un des~ cod va, gvan ce la Ze ki mok ve Tes nak re bi dan. sxva Ta So ris, verc bu da peS tis da verc mom dev no, io ko ha­mas msof li os Cem pi o na teb ze sab Wo e leb ma qve sa Su a lo wo na Si oq ros me­da li ver ai Res.

34

avTandil

qoriZe

vladimer ugrexeliZeda avTandil qoriZe.

moskovi, 1960 weli

35

pirvel rigSi _guram saRaraZe,vaxtang balavaZe,roman ZnelaZe.meore rigSi _avTandil qoriZe,rostom abaSiZe,guram gobejiSvili,vladimer rubaSvilida zaur SeyilaZe.vladivostoki, 1961 weli

36

avTandil

qoriZe

sif rTxi les Ta vi ar stki va

1960 wlis 28 ag vis to kvi ra iyo da mi u xe da vad imi sa, rom olim pi ur Ta ma Sebs star ti axa li aRe bu li hqon da, ita li el Ta tra di ci is Ta nax­mad, das ve ne bis dRe ga moc xad da. spor tsme nebs mci re xniT su lis moT­qmis sa Su a le ba mi e caT. av Tan dil qo ri Zes me sa me wre Si Za li an Zli e ri me to qe elo da. Tu ita li e li ma rio de sil va da ame ri ke li ben nor tru­pi uti tu lo ni iy vnen da Se da re biT ad vi la dac da a mar cxa, am je rad mas ga moc di li fi ne li, ki uesti leh to ne ni elo da.

skan di na vi el ma 1953 wels, ne a po lis msof li os Cem pi o nat ze win mxo­lod `rki nis Sve di~ gus tav frei ga uS va da ver cxli ai Ro, me o re ver­cxlis me da li mom dev no msof li os Cem pi o nat ze da i sa kuT ra, 1956 wels ki mel bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi o ni gax da.

fi ne lis da qar Tve lis Wi da o ba da Za bu li ga mod ga. sa tur ni ro mdgo ma re o bis ga mo, ori ve frTxi lob da. qu le biT mar cxic ki ori ves­Tvis dam Rup ve li iq ne bo da _ xu Ti sa ja ri mo Ti isi ni, praq ti ku lad, kar gav dnen fi nal Si mox ved ris Sanss. ga moc dil ma leh to nen ma wi nas war gaT va la Se saZ lo va ri an te bi, zed me tad arc qo ri Zes sur da ga ris kva. Tor met wu Ti a ni Wi di li sa bo lo od fred das rul da. mo ri gi ga mar jve­be bi mi iT va les mTa var ma kon ku ren teb ma _ bul ga rel ma di mit r sto i­a nov ma, iu gos la vi el ma bran ko mar ti no viC ma da olim pi ur ma Cem pi on ma gus tav fre im.

am ri gad, sa mi wris Sem deg, msu buq wo na Si oc da sa mi mo na wi li dan, fi­nal Si gas vlis mTa va ri pre ten den te bi iy vnen: leh to ne ni, frei, mar ti­no vi Ci, sto i a no vi da qo ri Ze.

Ta vi si mom dev no Sex ved ra mo i go gi vi kar to zi a mac. am je rad man her bert al brexts (gdr) sZlia.

sab Wo Ta fa lav ne bis ga mos vliT jer je ro biT kma yo fi li iyo ar ka­di len ci. ga zeT `Советский Спорт~­is Tvis mi ce mul in ter vi u Si igi aR­niS nav da: `arc erT wi na olim pi a deb sa Tu msof li os Cem pi o na tebs ar Se uk re bia ase Ti so li du ri Se mad gen lo ba. rom Si 170­ze me ti kla si ku­ri sti liT mo Wi da ve Ca mo vi da sa as pa re zod. ma Ti os ta to bis do ne ze Tu

37

vi sa ub rebT, Se sam Cne vad ga i zar da da ni is, nor ve gi is, Sve i ca ri is fa lav­ne bis kla si, im qvey ne bi sa, rom le bic ad re did xa li Ca ze araf riT ar ga­mo ir Ce od nen. si ur pri zi Se mog vTa va zes ia po ne leb mac. kar ga xa nia uk ve cno bi lia ma Ti Ta vi su fa li sti lis mo Wi da ve Ta os ta to ba. ai, kla si kur Wi da o ba Si ki pir ve lad ga moC ndnen. ro gorc ve lo diT, gun dur CaT vla­Si Cve ni mTa va ri me to qe e bi, bul ga re le bi da Tur qe bi ari an, Tum ca sa­mi wris Sem deg sru li Se mad ge en lo biT mxo lod sab Wo Ta nak re bi ag rZe­lebs olim pi ur tur nirs.~

ga moc dil ma len cma kar gad ico da, rom ssrk­is `kla si ko se bis~ msof lio as pa rez ze ga mo Ce nam de, am sa xe o ba Si Sve de bi do mi ni reb dnen, mag ram hel sin kis olim pi a di dan mo yo le bu li, Zal Ta Ta na far do ba Se­ic va la. ax la pir ve lo ba sab Wo e lebs ep yraT xelT. wi na, mel bur nis Ta­ma Seb ze, ise ve ro gorc bu da peS tis msof li os Cem pi o nat ze, maT xuT­xu­Ti oq ros me da li da i sa kuT res. mag ram am ran gis tur ni reb ze xSi rad ga uT va lis wi ne be li am be bic xde ba. ma ga li Tad, rom Si sa mi wris Sem deg ram de ni me fa la va ni sa ku Ta ri ne biT ga mo e Ti Sa olim pi a das. mi u xe da vad imi sa, rom maT eq vsi sa ja ri mo qu la ar hqon daT, fi nal Si ma inc ver xvde­bod nen. Se sa ba mi sad, msaj Ta ko le gia iZu le bu li gax da zo gi erT wo na­Si mo na wi le Ta wyvi le bi Se ec va la. msu buq wo na Si fa vo ri teb Tan er Tad axal be de bic ag rZe leb dnen brZo las. maT So ris iyo av Tan dil qo ri Zec, mag ram mas med lis mo sa po veb lad ax la uk ve arc wa ge bis da arc fre ze Wi da o bis uf le ba aRar hqon da.

me oT xe wre Si qo ri Zis pi ris pir ber Ze ni anas tas mo i si di si dad ga. qar Tvel ma Ta vi dan ve ma Ral tem pSi Se u tia, erT fands me o re mi a yo la, mo i si diss amo sun Tqvis sa Su a le ba ar mis ca. uk ve me sa me wuT ze qo ri Zem Ta vis `sa fir mo~ ileT ze da i Wi ra ber Ze ni da xi dur ze ga da iy va na. ki dev ori wu Ti uZa li an de bo da me to qe Cvene burs, bo los ki ener gia rom ga mo­e lia, xa li Ca ze be We biT aR moC nda. av Tan dil qo ri Zem suf Ta ga mar jve ba mo i po va da mi za nic mo i ax lo va, mag ram, Tur me, for tu na da msaj Ta ko­le gia ara sa si a mov no si ur prizs um za deb da.

fi nal Si usi a mov ne ba elo da gi vi kar to zi a sac. mi u xe da vad imi sa, rom me oT xe wre Sic sZlia mo rig me to qes, ru mi nel ge org po po viCs, qo­

38

avTandil

qoriZe

ri Zis gan gan sxva ve biT, mxo lod qu le biT ga i mar jva, ris ga moc er Ti sa­ja ri mo qu la da e ma ta, rac olim pi u ri tur ni ris ga dam wyvet or Tab rZo­la Si mZi me tvir Ti aR moC nda.

qar Tu li ba ri e ri

un gre li ge org gu ri Ci ga su li sa u ku nis 50­60­ia ni wleb Si erT­er­Ti sa u ke Te so fa la va ni iyo, mag ram sa dac ki qar Tve lebs ga da e ya ra, yve­las Tan da i Cag ra.

hel sin kis olim pi a da ze Ta vi su fal Wi da o ba Si ga mo di o da. sa Su a lo wo na Si igi da u mar cxeb lad as pa re zob da, mag ram me oT xe wre Si Cvens da­viT ci ma ku ri Zes Tan qu le biT wa a go da sa bo lo od brin ja os me dals das­jer da. Cem pi o ni gax da ci ma ku ri Ze.

sa mi wlis Sem deg gu riC ma uk ve kal si kur Wi da o ba Si sca da be di. ger ma ni a Si ga mar Tul msof li os Cem pi o nat ze ax la gi vi kar to zi as­Tan mo u wia ur Ti er To bis gar kve va, Ta nac fi nal Si. gu ri Ci am je ra­dac da mar cxda da ver cxliT dak ma yo fil da. oq ro kar to zi am wa mo­i Ro Tbi lis Si.

gu riCs mel bur nis olim pi a da zec ar ga u mar Tla, ro ca me sa me wre Si isev gi vi kar to zi as Sex vda. kar to zi am un grel fa la vans qu le biT ajo­ba, me re fi na lic mo i go da olim pi u ri Cem pi o ni gax da, gu ri Ci ki me xu Te ad gil ze dar Ca.

1958 wlis bu da peS tis msof li os Cem pi o na ti saT vis un grel ma wo na­Si mo i ma ta, qvem Zi me Si ga da i nac vla, mag ram aq uk ve ros tom aba Si Ze da­ux vda. TiT qos axal be das Tvis un da ejob na, mag ram gu ri Ci am je ra dac qar Tve lis msxver pli gax da. aba Si Zem so li du ri upi ra te so biT mo i go is fi na lu ri Sex ved ra, Ta vad kvar cxlbe kis umaR les sa fe xur ze avi da, ma di ar Ta ji las ki kvlav ver cxli er go.

gu ri Cis ko Wi al Cu ze daj da mxo lod 1961 wels, io ko ha mis msof li­os Cem pi o nat ze, ro de sac ros tom aba Si Zis nac vlad sab Wo Ta nak re bis mwvrTne leb ma qvem Zi me wo niT ka te go ri a Si ar ka di tka Co vi aWi da ves.

39

ros tom aba Si Ze: `ge org gu ri Ci far To be We bi a ni, fi zi ku rad Za li an Zli e ri mo Wi da ve iyo. ro gorc am bob dnen, cxe nis nals am tvrev da. pir ve­lad msof li os Cem pi o ni rom gav xdi, mis sam Sob lo Si tar de bo da tur ni­ri. Cven wo na Si sxva kar gi fa lav ne bic ga mo di od nen, mag ram, bu neb ri via, mas sa ku Tar ked leb Si ga mar jve bis di di ime di hqon da. daT mo bas arc me va pi reb di, ma nam de ase Ti do nis Se jib re beb Si mo na wi le o ba aras dros mi­mi Ria da bu da peS tSi mo sa ge bad wa ve di. ga dam wyve ti swo red gu riC Tan Sex ved ra ga mod ga, brZo lac Se sa ba mi si gvqon da, Tum ca max sovs, sa mi qu­lis upi ra te so biT me ga vi mar jve.

io ko ha mas msof li os Cem pi o na tis win vla di vos tok Si vem za de bo­diT. im se zo nis sakav Si ro Cem pi o na ti mog vi a ne biT, seq tem ber Si un da Ca ta re bu li yo. ro mis olim pi a da ze ki arc me da arc tka Covs ar gvi Wi da­via. am de nad, nak re bis xel mZRva ne lebs ar ka di tka Covs, Cem sa da ni ko lai par xo men kos So ris un da ga e ke Te bi naT aCe va ni. es uka nas kne li gun dis uf ro si mwvrTne lis, vi a Ces lav ko Jar skis pi ra di Se gir di iyo.

im pe ri od Si Cven sa mi dan obi eq tu rad yve la ze Zli e ri vi ya vi, es nak re bis xel mZRva ne leb mac Ci ne bu lad icod nen. swo red amis ga mo tka­Cov Tan spe ci a lu rad ar da mi niS nes sa kon tro lo Sex ved ra. Tve ze me ti vi ya viT vla di vos tok Si da er Txe lac ar dag va Wi des. war mo So biT igi ba qo e li iyo. Cven Tan er Tad Sek re beb ze ki dev er Ti ba qo e li, ar ma is sa i­a do vi im yo fe bo da. mis gan ga vi ge, rom tka Covs nak re bis mwvrTne li saT­vis av to man qa nis sa bu ra ve bi uCu qe bia. si mar Tle giT xraT, me ri de ba amis gax se ne ba, prin cip Si aRarc aqvs mniS vne lo ba, mag ram olim pi a dis Sem­deg, arc msof li os Cem pi o nat ze ar mom ces ga mos vlis sa Su a le ba. ia po­ni is msof li os Cem pi ona ti ki ge org gu riC ma da ma je reb lad mo i go. rom ga u gia, io ko ha ma Si ros tom aba Si Ze ar Ca mo vi dao, da u fi cia _ oq ros me dals au ci leb lad mo vi po ve bo, me re ki Wi da o ba sac Tavs da va ne be bo. asec mox da, un grel ma fa la van ma, msof lio are na ze Ta vi si aT wli a ni ka­ri e ra, oq ros med liT da ga mar jve biT da as ru la.~

iyo ki dev er Ti ase Ti mo Wi da ve, ro me lic qar Tve le bis ga mo umaR­les mwver va lebs ver aR wev da. Tur qma is meT aT lim aT jer mi i Ro mo na­wi le o ba olim pi ur Ta ma Seb sa da msof li os Cem pi o na teb Si da mxo lod

40

avTandil

qoriZe

avTandil qoriZe,vaxtang balavaZeda givi kartozia

41

er Txel avi da kvar cxlbe kis umaR les sa fe xur ze. Zi ri Ta dad Ta vi su­fal Si ga mo di o da, Tum ca ram den jer ma kla si kur Sic sca da be di. pir ve­lad es 1955 wlis msof li os Cem pi o nat ze mox da da gi vi kar to zi as Tan da mar cxda. mom dev no se zon Si isev Ta vis sa xe o bas da ub run da, mag ram ax la gi or gi sxir tla Zem ajo ba da olim pi u ri brin ja os me da lic man ai Ro. 1962 wlis msof li os Cem pi o nat ze, ro me lic ame ri kul to li do Si ga i mar Ta, kvlav kla si ku ri sti liT iWi da va da fi nal Si ros tom aba Si­Zes Tan da mar cxda.

ro Je ku lo nis ver diq ti

sab Wo Ta de le ga ci is xel mZRva ne leb ma ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze gam gzav re bis win spe ci a lu ri pres kon fe ren cia mo aw yves. nak re bi gun­de bis mzad yof nis Se sa xeb de ta lu rad isa ub ra ssrk­is spor tul sa zo­ga do e ba Ta da or ga ni za ci e bis kav Si ris cen tra lu ri sab Wos pre zi di u­mis Tav mjdo ma rem, ni ko lai ro ma nov ma.

`Cve ni qvey nis spor tu li de le ga cia erT­er Ti yve la ze mra val ric­xo va ni iq ne ba, _ ga nac xa da ro ma nov ma, _ mis Se mad gen lo ba Sia 300 spor­tsme ni, ro mel Ta ga nac 200 pir ve lad ias pa re zebs Ta ma Seb Si. sab Wo Ta gun dSi 23 erov ne bis aT le ti ga mo va.

ise ve, rogo rc hel sin ki sa da mel bur nis olim pi ur Ta ma Seb Si, rom­Sic sab Wo Ta spor tsme ne bi olim pi u ri prog ra mis TiT qmis yve la sa xe o­ba Si mi i Re ben mo na wi le o bas. rom Si ga em gzav re ba 60 mwvrTne li da eqi mi, 31 msa ji da sxva ofi ci a lu ri pi ri. ita li a Si sab Wo Ta gun dis xar ji da­ax lo e biT 2 mi li o ni ma ne Ti iq ne ba. aqe dan TiT qmis na xe va ri mo na wi le Ta tran spor ti re bis Tvi saa ga mo yo fi li, xo lo 800­850 aTa si ma ne Ti de­le ga ci is olim pi ur so fel Si cxov re bas das Wir de ba~. ro ma nov ma pres­kon fe ren ci a ze ase ve isa ub ra sab Wo Ta olim pi e le bis geg meb ze. cxa dia, sab Wo e le bis mTa va ri amo ca na iyo pir ve li ad gi lis da ka ve ba ara o fi ci a­lur gun dur CaT vla Si. amis Tvis ki, spe ci a lis te bis gaT vle biT, sa Wi ro iyo 40­mde oq ros med lis mo po ve ba.

42

avTandil

qoriZe

…av Tan dil qo ri Zes ro mis olim pi u ri Ta ma Se bis oq ros med lis mo­sa po veb lad ki dev ori Sex ved ra un da mo e go. dar Ce ni li or Tab rZo le bi uda vod yve la ze rTu li iq ne bo da, gan sa kuT re biT ki _ bul ga rel di­mitr sto i a nov Tan Ser ki ne ba. sto i a nov ma olim pi ur Cem pi ons ki uesti leh to nens sZlia, am uka nas knel Tan ki qar Tvel ma fa la van ma qu le bi ga­i yo. bo lo me to qe, iu gos la vi e li bran ko mar ti no vi Cic, cxa dia, Zli e ri mo Wi da ve iyo.

ro gorc sab Wo Ta kav Si ris dam sa xu re bu li mwvrTne li ser gei pre­ob ra Jen ski aR niS nav da, mar Ta lia, olim pi u ri Ta ma Se bi qo ri Zis Tvis pir ve li di di sa er Ta So ri so Se jib re ba iyo, mag ram qar Tve li de bi u tan­ti ise Wi da ob da, TiT qos zurgs umag reb da sa tur ni ro ga moc di le ba. qo ri Ze yve la ze axal gaz rda iyo sab Wo Ta nak reb Si. mas me to qe Ta gan ve­ra vin ver job da gaz ne qiT gde ba Si. Tu vin me mWid ro kon taq tSi Se vi do­da, ma Sin ve ga da ag deb da da par ter Si ga da iy van da, aq ki, praq ti ku lad, ve ra vin axer xeb da mi si Se te ve bis gan Ta vis daR we vas.

mxo lod mra val na cad ma fi nel ma mo a xer xa av Tan dil Tan fred da em­Tav re bi na Sex ved ra, isic imi tom, rom Ta vad qo ri Zes aw yob da es Se de gi. amis Sem deg mTa va ri kon ku ren tis sa tur ni ro mdgo ma re o ba TiT qmis ui­me do gax da, rad ga nac oT xi sa ja ri mo qu la saq mes Za li an ur Tu leb da. asec mox da, leh to ne ni mom dev no Sex ved ra Si ve da mar cxda da med lis mo­po ve bis yo vel gva ri San si da kar ga.

av Tan dil qo ri Zis Tvis erT­er Ti ga dam wyve ti da drama tu li ga­mod ga me xu Te wris Sex ved ra bul ga rel di mitr sto i a nov Tan, ro mel sac ma nam de yve la me to qe da mar cxe bu li hyav da da qo ri Zes Ta nac gul da­gul ga mo vi da sa Wi da od. bul ga rel sac da qar Tvel sac oq ros med lis mo sa po veb lad mxo lod ga mar jve ba sWir de bo daT.

ros tom aba Si Ze: `vi na i dan rom Si sa Ta da ri go vi ya vi, Ta vi su fal dros av Tos vex ma re bo di. is Ci ne bul for ma Si iyo da yve la Sex ved ra ma­Ral do ne ze iWi da va. bul ga rel sto i a nov Ta nac sul utev da. Ta vi dan­ve ram de ni me ileT ze da i Wi ra, Tum ca msa jeb ma ra tom Rac ar Se u fa ses. qo ri Ze isev ag rZe leb da Se te vebs, xo lo sto i a no vi, ro gorc Cans, ar­bit ris ara o bi eq tu ro biT ga Ta ma me bu li, er TTa vad xa li Ci dan gar bo da.

43

pa si u ro bis Tvis, we siT, msa jebs un da da e sa jaT, isi ni ki ve ra fers am­Cnev dnen. av Tos upi ra te so ba aS ka ra iyo, amas ma yu reb le bic xe dav dnen da Cve ni bi We bic. bul ga re li ver axer xeb da sa i me dod Ta vis dac vas, erT mo men tSi be We bi Tac Se e xo xa li Cas da swo red aq da iw yo is ga u geb ro be­bi, rac qo ri Zis Tvis olim pi a dis das ru le bas niS nav da.

ro gorc Cans, msa jeb ma sto i a no vis saq ci e li bul ga re Tis da sab Wo Ta de le ga ci e bis xel mZRva ne le bis wi nas war Se Tan xme bad CaT va les da ori ve mo Wi da ve mox snes brZo li dan. es iyo sru li ad usa fuZ vlo ga daw yve ti le­ba. sto i a novs qo ri Zis Tvis ra tom un da da eT mo mis Tvi sac me tad mniS vne­lo va ni or Tab rZo la? lo gi ku rad, am gva ri va ri an ti, ara vi Tar saR azrs ar eq vem de ba re ba. ga mar jve bis Sem Txve va Si bul ga re li Ta vad xde bo da oq ros med lis no mer pir ve li kan di da ti. am olim pi a da ze bul ga re lebs er Ta der Ti Cem pi o ni hyav daT, ra tom un da da e kar gaT me o re ti tu li?!~

asea Tu ise, msa jeb ma ga daw yve ti le ba mi i Res _ Tur me, sto i a no vi Seg ne bu lad `da uw va~ qar Tvel fa la vans da aras por tu li saq ci e li saT­vis ori ve mox snes olim pi u ri tur ni ri dan. ar bit re bis ara o bi eq tu ro bas ar da e Tan xmdnen gul Se mat kiv re bi da tri bu ne bic ax ma ur dnen. uk ma yo­fi lo ita li e le bi stve ni Ta da Se Za xi le biT aq ti u rad mo iT xov dnen sa­mar Tli a no bis aR dge nas. pro tes ti ga moT qves sab Wo Ta de le ga ci is xel­mZRva ne leb mac, mag ram Wi da o bis sa er Ta So ri so fe de ra ci is pre zi den­tma, fran gma ro Je ku lon ma msaj Ta ko le gi is ver diq ti Za la Si da to va.

tri bu ne bi isev ar cxre bod nen, Ta vad Cve ni mo Wi da ve ki am dros ga­og ne bu li id ga xa li Cis kuT xe Si da sim wris cremls Zlivs ika veb da. da­va did xans gag rZel da. be dad, qo ri Zi sa da sto i a no vis Sex ved ras sa pa­tio stu mar Ta lo Ji dan uyu reb da sa er Ta So ri so oli mpi u ri ko mi te tis pre zi den ti, eve ri bren de ji. si mar Tlis ga sar kve vad swo red mas mi mar­Ta ni ko lai ro ma nov ma. bren de ji ame ri ke li iyo. am qvey nis kla si ku ri sti liT mo Wi da ve ebs, arc msof li os Cem pi o na teb ze da arc olim piur Ta ma Seb ze, sap ri zo ad gi le bis pre ten zia kar ga xa nia ar hqo ni aT. sok­is pre zi den ti am Sem Txve va Si ab so lu tu rad obi eq tu ri un da yo fi li­yo da man ase Ti ve ga daw yve ti le bis ken mo u wo da msaj Ta ko le gi a sac da fi la­s pre zi dent ro Je ku lon sac. msa jeb ma ki dev iTaT bi res da, sa bo­

44

avTandil

qoriZe

lo od, av Tan dil qo ri Zes qu le biT ga mar jve ba mi a kuT vnes, sto i a no vi ki mox snes. mok led, sa mar Tal ma pu ri Wa ma. amiT gus tav fre i mac ixe i ra _ Sveds brin ja os me da li er go.

qu le biT ga i mar jva gi vi kar to zi a mac. man un gre li pe ter pi ti da a­mar cxa da er Ti na bi ji Ra aSo reb da oq ros me dals. xu Ti Sex ved ri dan kar­to zi am xu Ti ve qu le biT mo i go da am de ni ve sa ja ri moc da ug rov da. am dro­is Ta vis ki dev sam pre ten dents dar Ca med le bis mo po ve bis San si. qar Tvel fa la vans das kvni Ti or Tab rZo la Turq tev fik kiS Tan hqon da. wmin dad ga­mar jve bis Sem Txve va Si, kar to zia olim pi ur oq ros me o red da e uf le bo da, xo lo Tu qu le biT mo i geb da an wa a geb da _ me sa me ad gi lis das jer de bo da.

yve lam ico da, rom kar to zia suf Ta mo ge ba ze iWi da veb da da me to­qis be Web ze daw ve nas Se ec de bo da. Tum ca ase Ti taq ti ka gax snil, ris ki­an brZo las mo iT xov da, rac Turqs gar kve ul upi ra te so bas ani Web da. aq

saqarTvelos `klasikosTa~ nakrebi _

omar egaZe,goderZi CitiSvili,

merab RuduSauri,avTandil qoriZe,

daviT gvancelaZe,zaur WiTava,

favriz gvelesiani darostom abaSiZe.

1961 weli

45

er Ti mniS vne lo va ni ga re mo e bac ar se bob da _ ba ton gi vis uk ve ori we­lia, rac Ta vi hqon da da ne be bu li Wi da o bi saT vis.

msof li os sam gzi sa da mel bur nis olim pi u ri Ta ma Se bis Cem pi on ma ma inc ga ris ka, bo lom de utev da. mag ram Sex ved ris mi wu ruls Tur qma fa la van ma er Ti kon tri le Tis Ca ta re ba mo a xer xa da oq ros me da lic da­i sa kuT ra. gi vi kar to zia brin ja os jil dos da e uf la.

le gen da rul ma qar Tvel ma fa la van ma gi vi kar to zi am amiT da as ru­la Ta vi si spor tu li ka ri e ra, tov fik kiS ma ki Sem dgom Si Cem pi o nis ti­tu le bi ki dev mo i po va. to li do sa da hel sin bor gis msof li os Cem pi o na­teb ze igi kvar cxlbe kis umaR les sa fe xur ze ze di zed or jer avi da.

av Tan dil qo ri Ze olim pi u ri Cem pi o nia!

1960 wlis 31 ag vis tos, ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze kla si ku ri sti­lis mo Wi da ve Ta fi na lu ri Sex ved re bis dRe iyo. sa Ra mos Tvis co ta ag­ril da, `ma sen ci os~ ba zi li kis Ta Reb qveS tem pe ra tu ra 30 gra du sam de Ca mo vi da, Tum ca Ta vad fi na lis tebs sun Tqva ma inc uWir daT, ax la uk ve mRel va re bi sa gan.

av Tan dil qo ri Zis bo lo me to qe iu gos la vi e li bran ko mar ti no vi Ci iyo. ga mar jve bu li oq ros me da ls da e uf le bo da, qo ri Zes qu le biT mo­ge bac aw yob da. ita li e lebs fi nal Si ara vin hyav daT, ami tom ma Ti ji la qo ri Ze gax da. tri bu ne bi isev ax ma ur dnen. mar ti no viCs sus ti mo Wi da ve nam dvi lad ar eT qmo da. ga vix se noT, rom am olim pi a da ze Ta vad msof li­o sa da olim pi ur ma Cem pi on ma, gus tav fre im ve ra fe ri mo u xer xa da ma Ti or Tab rZo la fred das rul da.

fi na li ori vem frTxi lad da iw yo, er Tma neTs mkla vis Za la mo u sin­jes, me re ki qo ri Zem Se u tia. mar ti no vi Ci Ta vi si ud re ki xi du riT iyo cno bi li, man bo lom de Rir se u lad ib rZo la, er Txel qu lac aar Tva me­to qes, mag ram qo ri Zis Se Ce re ba ma inc ver mo a xer xa, Ta va dac wa mo e go mis fan deb ze da ze di zed sa mi qu la wa a go. sas tve nis Sem deg msaj ma qar Tve­li fa lav nis xe li aR mar Ta.

46

avTandil

qoriZe

av Tan dil qo ri Ze olim pi u ri Cem pi o nia!mog vi a ne biT, bran ko mar ti no vi Ci ase ix se neb da ro ma ul fi nals:

`Sex ved ris daw ye bi dan co ta xa nSi miv xvdi, rom qo ri Zis da mar cxe ba Se­uZ le be li iyo. miv xvdi da une bu rad beds Se vu rig di. igi ise Ti Tav gan­wir vi Ta da azar ti T mi tev da, rom mis temps ver ga vuZ leb di, ad re Tu gvi an, da ne be ba mo mi wev da.~

ukan dar Ca mom qan cve li tur ni ri. av Tan dil qo ri Ze kvar cxlbek ze dgas da oq ros me dals ga das ce men. sa xe ze ve ra fers Se at yobT _ TiT qos es mis Tvis mo ri gi olim pi u ri ga mar jve ba yo fi li yo.

daR la me re ig rZno, ro ca olim pi ur so fel Si mib run da. did oTax Si skam ze Ca moj da da te le vi zors uyu reb da. ro bert Sav la ya Ze Se mo vi da, si maR le ze mxto mel Ta sak va li fi ka cio Se jib re be bi gvi a no bam de gag­rZel da da im dRis am be bi ar ico da.

_ ra qe nio? _ ikiT xa._ vi Wi da ve, _ mok led upa su xa qo ri Zem.Sav lay aZem mo iw yi na, ifiq ra, al baT ver mo i goo, mag ram iq ve myof

gi or gi si xa ru li Zes _ sa qar Tve los spor tko mi te tis Tav mjdo ma res ise ga e Ri ma, eW viT ga da xe da ori ves.

_ iWi da va, mag ram ro gor iWi da va, Cem pi o ni gax da! _ av Tos nac vlad upa su xa si xa ru li Zem.

ro bert Sav la ya Zem mag rad Ca mo ar Tva xe li qo ri Zes da ga mar jve ba gu li Ta dad mi u lo ca.

me o re dRes es pro ce du ra isev gan me or da, ro de sac ro mis olim pi­u ri sta di o ni dan Sav la ya Ze gvi an Ra miT oq ros med liT dab run da. XVII olim pi ur Ta ma Seb ze qar Tvel Ta gan Cem pi o ne bi swo red av Tan dil qo ri­Ze da ro bert Sav la ya Ze gax dnen…

swav la mos wav le Ta

Co xa ta u ris ra i on Si mTis la ma zi so fe lia, Co me Ti hqvia. av Tan dil qo ri Zem bav Svo ba am so fel Si ga a ta ra, sko la Sic iq Se vi da. me gob re bi

47

amis ga mo `Co me Ta sac~ eZax dnen xol me, es mi si me o re zed met sa xe li iyo. me o re msof lio om ma sab Wo Ta kav Si ram de rom mo aR wia, ma ma fron tze ga­iw vi es, av To ki ba bu am so fel Si wa iy va na. ki dev sa mi da hyav da. ise ve ro­gorc yve las, Za li an uWir daT. im wleb Si sa qar Tve los sof leb ma bev ri qa la qe li Se i fa ra. de da `di na mos~ sta di on ze mu Sa ob da, saq so vi sa am­qro iyo iq.

Co meT Si kvi ra o biT sof lis Se maR le bul ad gi las zog jer Wi da o ba imar Te bo da. Cve u leb riv, ba bua aq ti u rob da, av Toc pir ve lad man Se a­gu li a na. de da qa laq Si rom dab run da, omi uk ve dam Tav re bu li iyo. Tbi­li sis me Ter Tme te sa Su a lo sko la Si Se iy va nes. Ta nak la se leb ma wyna ri, gul Ria axal be da Ta vi dan ve kar gad mi i Res. be ji Tad swav lob da, bu ne­biT ar iyo zar ma ci, da ba li niS ne bi eTa ki le bo da, Wi da o ba ze ki arc fiq­rob da. `pet res dar baz Si~ am xa na geb ma _ ia Sa ma mis Tva lo vma da zu rab qo ri Zem mi iy va nes. pet re ior da niS vil ma, iq neb, TxuT me ti wlis bi Wis­Tvis Wi da o bis daw ye ba dag vi a ne bu la dac ki CaT va la, mag ram kun Tma ga ri ymaw vi li Tval Si mo u vi da da Ta vis jguf Si ga am we sa.

ram de ni me Tve Si Tbi li sis mos wav le Ta pir ve lo ba mo i go, Sem deg ki ba Tum Si, Ta na tol Ta res pub li kur pir ve lo ba zec imar jva. 1952 wels iva no vo Si mo zar dTa sa kav Si ro pir ve lo ba ze me o re ad gi li er go, Tum ca mom de vo se zon Si ve, za po ro Ji e Si ga mar Tul Wa buk Ta ana lo gi ur tur­nir ze yve la me to qe da a mar cxa da Sin ga mar jve bu li dab run da.

omar bli a Ze (ev ro pis Cem pi o ni): `av Tan dil qo ri Ze rom ga vi ca ni, jer ki dev ar iyo tituliani mo Wi da ve. mec `pet res cir kSi~ da viw ye var­ji Si. ma Sin 70­75 ki lo viq ne bo di, av To ze co ta mZi me, ma gam is asa kiT uf ro si iyo da Cem Tan spar ing­par tni o ro ba aw yob da. sa er Tod asea _ ga mo uc del me to qes Tan ad vi lad ga mog dis sxva das xva fan di, kom bi na ci­eb sac kar gad amu Sa veb. ro gorc Cans, mis Tvis mi sa Re bi par tni o ri vi ya­vi da uy var da ki dec Cem Tan Wi da o ba. gar da ami sa, me Ta vi dan ve ma Ra li dgo mi mqon da, ar vix re bo di, yru dac va Si ar vi ke te bo di. mag deb da _ miv di o di, isev da mi Wer da ileT ze _ kvlav Ta ma mad ve Wi de bo di. nel­ne la bev ri ram vis wav le mis gan. bo los da bo los Se veC vie, al Ro avu Re mis taq ti kas, xo lo rom wa mo vi zar de da wo nac mo me ma ta, Ce mi fan de bi

48

avTandil

qoriZe

da fi zi ku ri Za lac da vu pi ris pi re. av Tom di di gav le na iqo nia Ce mi, ro­gorc mo Wi da vis Ca mo ya li be ba Si.

wle bis Sem deg miv xvdi, rom mas Tan spa rin ge biT swra fad viz rde bo­di. Ta vi dan fi tu li viT mi ye neb da, yve la ileTs mi ta reb da. uars arc me ve ub ne bo di, pi ri qiT _ me a ma ye bo da mas Tan er Tad var ji Si. mog vi a­ne biT, ros tom aba Si Zis wo nis rom Se vi qe ni, uk ve ros toms ve Wi de bo di. maT gan im de ni ile Ti Se viT vi se, rom uc xo eT Si ga moc dil fa lav neb sac io lad vum klav de bo di. me Ri me bo da xol me vin me mog verds rom da mi­pi reb da, rad gan ros to mis mog ver dze gaz rdil kacs, ra un da gam Wir­ve bo da?! ros tom aba Si Zes ise Ti mog ver di hqon da, msof li o Si msgavss ver ipo vi diT. ro gorc pe lea `fex bur Tis me fe~, ise ros tom aba Si Zea `mog ver dis me fe~.

sxva Ta So ris, av To qo ri Zis gan vis wav le er Ti kon tri le Ti, gaz­ne qiT gde bas rom ve Za xiT, imis sa wi na aR mde go. qo ri Zes es ile Ti sxve­bis gan sru li ad gan sxva ve bu lad ga mos di o da. Cve u leb riv am fands Ce ke ti li xe lis mxa res ake Te ben, av To ki, me to qe rom fiq rob da, uk ve dav xu re es fan dio, bo lo mo men tSi me o re mxa res at ri a leb da yve las. qo ri Ze amas unak lod as ru leb da. arc var ji Seb ze da arc Se jib re beb ze msgav si ram ar mi na xavs. mas Tan spa rin ge bi sas im de nad dav xve we es mo­men ti, rom praq ti ku lad ar yo fi la Sem Txve va, Cem Tan vin mes gas vlo da gaz ne qiT gde ba.~

oq ro pre zi den tis gan

am bo ben, sa kav Si ro Cem pi o na teb Si av Tan dil qo ri Zes be di ar swya­lob dao. mar Tlac ase iyo. Si da tur ni reb Si aras dros ar ga u mar jvia, arc sab Wo Ta kav Si ris xal xTa spar ta ki a de bi mo u gia; pir vel spar ta ki a­da Si me oT xe ad gi li da i ka va, xo lo mom dev no Si _ me xu Te. sxva iyo sa er­Ta So ri so Se jib re be bi _ aq qo ri Zes ba da li ar hyav da.

msof li os 1961 Cem pi o na ti io ko ha ma Si, iv ni sis da saw yis Si Ca tar da. ia po ni a Si gam gzav re bam de kar ga xniT ad re, ssrk­is nak re bis kan di da­te bis Se sar Ce vad, mos kov Si spe ci a lu ri tur ni ri mo aw yves, sa dac av­

49

avTandil qoriZeda misi debi _janiko, meri da valida

av Tan dil qo ri ZesSe jib re bis win,xan grZliv saw vrTnel Sek re beb ze yve la zeme tad ojax Tangan So re ba uWir da.Tbi lis Si xSi radag zav ni da we ri lebs,Ta va dac iReb da

50

avTandil

qoriZe

Tan dil qo ri Zem, da viT gvan ce la Zem da me rab Ru du Sa ur ma ga i mar jves. kla si ku ri da Ta vi su fa li sti liT mo Wi da ve e bis Tvis das kvni Ti Sek re ba vla di vos tok Si Ca tar da. xan grZli vi mom za de bi sa da sa kon tro lo Sex­ved re bis Sem deg ga daw yda, rom to ki o Si qar Tvel Ta gan qo ri Zes Tan da Ru du Sa ur Tan er Tad ga em gzav re bod nen Ta vi su fa li sti lis fa lav ne bi _ vla di mer ru baS vi li da gu ram go be jiS vi li.

io ko ha ma to ki os ga re u ba nia. ia po ni is kul tu ris uZ ve les ke ras, ad gi lob riv uni ver si tets, Zal ze kom for tu li tan var ji Sis dar ba zi hqon da, sa dac sa mi aTa si ma yu re be li ete o da. swo red es are na mas pin­Zlob da pla ne tis sa u ke Te so mo Wi da ve ebs. msof li os Cem pi o nis ti tu­li Cve ne bur Ta gan pir vel ma vla di mer ru baS vil ma mo i po va. qar Tvel ma fa la van ma ad gi lob riv gul Se mat kiv reb ze di di STa beW di le ba da to va. Wi da o bis qo ma ge bi yve la ze me tad mis ma Su a ka ur ma mo xib la, ro de sac fi na lur Sex ved ra Si Tur qi i. fex le va ni la ma zi ile TiT jer Coq bjen Si ga da iy va na, xo lo Sem deg be Web ze da aw vi na. vax tang ba la va Zi sa da ar sen me ko kiS vi lis Sem deg, vla di mer ru baS vi li me sa me qar Tve li gax da, vinc tokiodan oq ros me da li wa mo i Ro.

1961 wlis 6 iv niss `kla si ko se bis~ or Tab rZo le bi da iw yo. pir ve l wre Si av Tan dil qo ri Zis me to qe iyo in do ne zi e li ta li von gsto ni, xo­lo qvem su buq wo na Si me rab Ru du Sa u ri Ce xos lo va ki el v. to ts xvde bo­da. da iw yo Tu ara qo ri Zis da in do ne zi e lis Sex ved ra, qo ri Zem par ter Si ga da iy va na me to qe, Sem deg ai ta ca, ga da at ri a la da ram de ni me wam Si suf­Ta ga mar jve ba mo i po va. war ma te biT ai Ro star ti me rab Ru du Sa ur mac.

me rab Ru du Sa u ri: `av Tom mar Tlac la ma zi gde biT mo i go da gul Se­mat kiv re bis ap lo dis men te bic da im sa xu ra. me ma nam de vWi da ob di Ce xos­lo va ki el tot Tan. arc mas hqon da di di ti tu le bi, Tum ca ro mis olim­pi a dis mo na wi le iyo _ me eq vse­meS vi de ad gi le bi ga i yo, me ki pir ve lad ga mov di o di ase Ti ran gis Se jib re ba ze.

pir ve li ve wuT ze ori qu la avar Tvi, arc Sem deg gam Wir ve bia da, sa­bo lo od, so li du ri upi ra te so biT ga vi mar jve. me o re wre uf ro rTu­li ga mod ga Cem Tvis. ara bi ha med mus ta fa kar gi mo Wi da ve iyo. Zi ri Ta di dro ise mi i lia, verc er Tma ver mo va xer xeT ile Tis Ca ta re ba. Ta na ba ri

51

brZo la amis Sem de gac gag rZel da. pir ve li qu la arab ma ai Ro, mag ram ma­le ve mec wa mo vi ki de er Tqu li an fan dze da sa bo lo od es Sex ved ra fred dam Tav rda.

me o re wre Si av Tos me to qe iyo gdr­is Cem pi o ni fran ke. im wleb Si ger ma ne le bi araf riT ar ga mo ir Ce od nen. Ta vi anT qve ya na Si, kar lsru­e Si ga mar Tul msof li os Cem pi o nat ze mxo lod Ti To ver cxli da brin­jao ai Res. arc qo ri Zes gas Wir ve bia fran kes da mar cxe ba. mar Ta lia qu­le biT, mag ram sru li upi ra te so biT ga i mar jva. ase rom, ori wris Sem deg me sa mi sa ja ri mo qu la da mig rov da, xo lo av Tos _ er Ti. mo rig wre Si me uk ve mas pin Zle Ta fa vo ri ti mu ra no me lo da, ro mel mac Ce mam de cno­bi li Tur qi fa la va ni, il ma zi da a mar cxa. Zli e ri me to qe hyav da av Tan­dil qo ri Ze sac _ iu gos la vi e li bran ko mar ti no vi Ci, swo red is, ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze fi na lur sa me ul Si av Tos Tan er Tad rom Se vi da da sa bo lo od olim pi u ri me da lic mo i po va.~

* * *io ko ha mis msof li os Cem pi onat ze, ise ve ro gorc ro mis olim pi a da­

ze, av Tan dil qo ri Ze pi ra di mwvrTne lis, pet re ior da niS vi lis ga re­Se ga mo di o da. igi arc vla di vos to kis das kvniT saw vrTnel Sek re ba ze ax lda. ma Sin qar Tve lebs ase Ti fu fu ne bis sa Su a le ba ar hqon daT. mar­Talia, vax tang ba la va Ze, sab Wo Ta nak re bis erT­er Ti mwvrTne li, Ta na­me ma mu le ebs yu rad Re bas ar mo ak leb da, mag ram igi Zi ri Ta dad Ta vi su­fa li sti lis mo Wi da ve e biT iyo da ka ve bu li, ami tom ior da niS vi li, jer ki dev ia po ni a Si gam gzav re bam de, xSi ri mi mo we riT cdi lob da kon taq ti ar ga ew yvi ta qo ri Zes Tan da rCe va­da ri ge beb sac aZ lev da So re ul aR mo­sav leT Si myof Se girds. mis Se saZ leb lo beb Si eW vi ar epa re bo da, Tum ca Sem Txve vi To bas ma inc uf rTxo da.

`av To, Za li an gTxov, Tavs ga uf rTxil di, ar ga civ de, _ wer da erT­er T we ril Si pet re ior da niS vi li av Tan dil qo ri Zes, _ di lis var ji­Seb ze Tbi lad Ca ic vi, Tav zec da i xu re. rac mTa va ria, nu iner vi u leb da ia po ni a ze nu fiq rob, Sro ma aras dros ar ikar ge ba.

52

avTandil

qoriZe

mo mi kiT xe ros tom aba Si Ze da me rab Ru du Sa u ri. kar gad ivar ji SeT, Za lebs nu da zo gavT. yve las war ma te bas da uke Tes Se de gebs gi sur vebT, vid re ro mis olim pi a da ze, me ti oq ros med le bi mo ge po ve bi noT. mar Ta­lia Zne lia, mag ram vi ci, Tqven es Se giZ li aT, Cven ki pre sas mi va dev nebT Tvals da vi me dov nebT, rom `kla si ko se bi~ med leb Tan er Tad gun dur pir ve lo ba sac da i sa kuT rebT.

cal ke we rils ga vug zav ni sab Wo Ta nak re bis mwvrTne leb sac da Cems re ko men da ci ebs ima Tac mo vax se neb.

ar ga civ de, ma le ki dev mog wer.~

***ia po ni a Si Zal ze po pu la ru lia Wi da o bis sxva das xva sa xe o be bi. ia po­

ne lebs Ta vi su fal Wi da o ba Si im pe ri o di saT vis olim pi u ri Cem pi o ne bic hyav daT da pri zi o re bic, mag ram io ko ha mis msof li os Cem pi o nat ze maT mxo lod er Ti brin ja os jil do er goT da ax la kla si ku ri sti lis mo­Wi da ve e bis ime dad iy vnen. me sa me wre Si me rab Ru du Sa u ri swo red ia po­nel Ta fa vo rits mu ra nos Sex vda da qu le biT mo u go. Ru du Sa urs oT xi

av Tan dil qo ri Ze,favriz gvelesiani,rostom abaSiZe da

jumber davlianiZe

53

sa ja ri mo da ug rov da, xo lo mu ra nos sa tur ni ro mdgo ma re ba im de nad ga ur Tul da, rom sa bo lo od me xu Te ad gil ze aR moC nda.

iu gos la vi el bran ko mar ti no viC Tan me tad prin ci pu li Sex ved ra hqon da av Tan dil qo ri Ze sac. maT er Tma ne Ti ro mis olim pi u ri Ta ma Se bi­dan ax sov daT, ma nam de bran kos sam Sob lo Si iWi da ves da ma Sin qar Tvel ma mo i go. qo ri Ze am je ra dac mo wo de bis si maR le ze iyo, mTe li Sex ved ris gan mav lo ba Si aq ti u rob da da qu le biT ga i mar jva ki dec.

fi na lis win ori sa ja mi ro qu la sak ma od kar gi Se de gi iyo. am de ni ve qu la (oRond ori Sex ved ris Sem deg) hqon da msof li os Cem pi o nis ti tu­lis ki dev erT pre ten dents, ame ri kel ben nortrups. Ta vi si me sa me oq­ros med lis ken mi i wev da un gre li im re po i a kic.

me rab Ru du Sa u ri: `me oT xe wre Si qo ri Ze is ve neb da da su lis moT­qmis sa Su a le bac mi e ca. me mom dev no Sex ved re bi Wi da o bis Zli e ri sko lis war mo mad gen leb Tan, ira nel Sli ni ak xan Tan da Turq il maz Tan me lo da. gan sa kuT re biT kar gi fa lav ne bi hyav daT Tur qebs, isi ni msof li os Cem­pi o na teb zec da olim pi ur Ta ma Seb zec gun dur pir ve lo bas mxo lod sab­Wo Ta nak rebs uT mob dnen. sxva Ta So ris, io ko ha ma Sic igi ve gan me or da. Cven ma bi Web ma xu Ti oq ros me da li mo i po ves, Turq ebs ki am de ni ve sap ri­zo ad gi li er goT.

me nek ni da vi zi a ne da kvar cxlbek ze as vla ver Sev Ze li. me oT xe wre Si Sli ni ak xa nis qu le biT ki mo vu ge, mag ram uk ve xu Ti sa ja ri mo qu la da mig­rov da. ma Sin ise Ti we se bi iyo, rom Se iZ le bo da kacs arc er Ti Sex ved ra ar wa e go, mag ram uZ li e res Ta sa me ul Si ma inc ver mox ved ri li yo. pi ri qi­Tac xde bo da, ma ga li Tad, Cven ma sa xe lo van ma fa lav neb ma da viT ci ma ku­ri Zem da gi vi kar to zi am mar cxiT da iw yes olim pi a da ze ga mos vla, Tum ca Sem deg yve la Sex ved ra Si imar jves da Cem pi o ne bic gax dnen…. ia po ni a Si er­Ta der Ti Sex ved ra ver mo vi ge, mag ram ma inc me oT xe ad gil ze aR mov Cndi.

bo lo Sex ved ra Turq il maz Tan mqon da, ro mel Ta nac wmin da ga mar­jve ba mWir de bo da. iZu le bu li vi ya vi ga me ris ka. brZo lis azar tSi Car­Tul ma, Tur qis uxe So bas yu rad Re ba ver mi vaq cie, Zli e rad da me ja xa da nek ni ga mi te xa. msof li os Cem pi o nat ze as pa re zo bis sa Su a le ba er Ta­der Txel mo me ca da isic ase das rul da.~

54

avTandil

qoriZe

av Tan dil qo ri Zes das kvni Ti Sex ved ra ame ri kel ben nor trup Tan hqon da. ro mis olim pi ur Ta ma Seb ze qo ri Zem er Txel uk ve da a mar cxa igi. arc ax la gas Wir ve bia _ pir ve li dan bo lo wu Tam de flob da upi ra te­so bas, da ma je reb lad ga i mar jva da Rir se u lad mo i po va msof li os Cem­pi o nis ti tu li. qo ri Zes oq ros me da li Wi da o bis sa er Ta So ri so fe de­ra ci is pre zi den tma ro Je ku lon ma Ta vad ga das ca.

ori de pe Sa

io ko ha mis msof li os Cem pi o na ti dan Cven ma mo Wi da ve eb ma oq ros ori me da li Ca mo i ta nes. Sin dab ru ne bu le bi, vla di mer ru baS vi li da av Tan­dil qo ri Ze, sxva qar Tvel fa lav neb Tan er Tad sa qar Tve los kom par ti­is cen tra lu ri ko mi te tis pir vel ma mdi van ma va sil mJa va na Zem mi i Ro. man Cem pi o nebs ga mar jve ba mi u lo ca, mkla vis Za la Se u qo da bo los mo Wi­da ve e bis pi ra di prob le me bi Tac da in te res da. zog ma bi na sTxo va, zog ma _ av to man qa na da sa a ga ra ko mi wis nak ve Ti. av Tan dil qo ri Zem mad lo ba ga da u xa da mas pin Zels da mo ri de biT ga mo vi da ka bi ne ti dan.

im xa nad qo ri Ze e bis oja xi _ mSob le bi, av To da mi si sa mi da _ kla ra cet ki nis (ax lan de li wi nam ZRvriS vi lis) qu Ca ze cxvrob da16 m2 er To Ta­xi an bi na Si. msof li os Cem pi ons ma gi dis qveS `le Jan ka ze~ eZi na, xo lo se­si e bis pe ri od Si, sa me ca di ne od sax lis sa xu rav ze adi o da, xe li rom ara­vis Se e Sa la.

es yve la fe ri kar gad ico da gi vi kar to zi am, ro me lic Seb run da mJa­va na Zis ka bi net Si da av To qo ri Zis oja xis ga sa Wir ze pi ra dad mo ax se na ce kas pir vel mdivans. im mo men tSi sa qa la qo fon dSi Ta vi su fa li bi na ar hqo ni aT, ami to mac qo ri Zes dro e biT ori oTa xi ga mo uy ves, oRond jer sa­bu Te bis Seg ro ve ba mos Txo ves, ra sac sak mao dro da sir bi li das Wir da.

ara da, ax lov de bo da 1962 wlis msof li os Cem pi o na ti. sab Wo Ta nak­re bi bo lo saw vrTnel Sek re bas alu Sta Si ga di o da. ros tom aba Si Ze uk ve iq iyo, av Tan dil qo ri Ze ki bi nis mi sa Re bad sa Wi ro sa bu Tebs ag ro veb da da was vla ug vi an de bo da. mos kov Si de pe Sa ga ag zav na, Wi da o bis sam mar­

55

Tve los uf ross, ar ka di lencs mi ze zi Se at yo bi na da ki dev ori kvi ra sTxo va, Tan xmo bac mi i Ro, mag ram nak re bis xel mZRva ne lo bas Tbi li si­dan sxva de pe Sac ga ug zav nes _ bi na ara fer Su a Sia, av To ar var ji Sobs da lo Tob so….

qa laq Si Wo ri uk ve da di o da. er Txel das Tan er Tad tro le i bu siT mgzav rob da. Zvel ki nos tu di as Tan axal gaz rde bi amo vid nen da xma maR­la yve bod nen, es wu Tia av Tan dil qo ri Ze gat re ti li mTvra li vna xeT, qu Ca Si iw vao. xalxs ro gor uy vars, is ki lo Tob so.… av To mSvi dad ij da sa var Zel Si da xmas ar iReb da. me re im axal gaz rdebs mo Wi da vis dam tvre­u li yu re bis Tvis mi uq ce vi aT yu rad Re ba, uc ni aT sa xe lo va ni fa la va ni, Tva li au ri de bi aT da pir ve li ve ga Ce re ba ze sas wra fod Ca mom xta ran tro le i bu si dan.

me o re de pe Sam Ta vi si saq me ma inc ga a ke Ta _ nak re bis wev reb ma sa­gan ge bod iTaT bi res da gun di dan qo ri Zis ga ric xva ze Se Tan xmdnen. isev me gob re bis da sa ca vi Se iq na. ros tom aba Si Zem ga ap ro tes ta sa kav Si ro nak re bis wev rTa ga daw yve ti le ba: da ve lo doT av Tos, Ca mo va da Ta vad ag vix snis dag vi a ne bis mi zez so. Tur me, ivan kor Su nov mac da u Wi ra mxa ri. mi u xe da vad imi sa, rom min ske li mo Wi da ve qo ri Zis wo na Si ga mo di o da da kon ku ren te bi iy vnen.

qo ri Ze sak mao dag vi a ne biT Ca vi da Sek re ba ze, Tum ca Cve ul spor­tul for ma Si Ses vlac mo as wro da sa kon tro lo Sex ved re bic yve las mo u go. nak re bis xel mZRva ne leb ma ma inc da sa jes, ame ri kul to li do Si mos ko ve li vla di mir ro si ni ga uS ves, ro mel mac msof li os Cem pi o nat ze mxo lod me oT xe ad gi li da i ka va.

`olim pi u ri~ agu ri

ax la da nam dvi le biT ve ra vin am bobs, av Tan dil qo ri Zem ase ad re, 27 wli sam ra tom da a ne ba Wi da o bas Ta vi, Tum ca ro gorc oja xis wev re bi ix­se ne ben, av To gul ga te xi li yo fi la. ara da, xa li Ca ze ga mos vla ki dev Se­eZ lo da al baT war ma te beb sac ara er Txel mi aR wev da. zo gi Tvli da, rom

56

avTandil

qoriZe

57

ra ki olim pi u ri Ta ma Se bis Sem deg wo ni Ti ka te go ri e bi Se ic va la, axal wo na Si qo ri Zes Wi da o ba ga u Wir de bo dao. iy vnen ise Te bic, am azrs rom ar izi a reb dnen. mog vi a ne biT, spor tsa zo ga do e ba `di na mos~ sa kav Si ro nak re bis gaw vrTna Ses Ta va zes, Ce xos lo va ki a Sic iw vev dnen. me uR lec Txov da, er Tad wa vi deT, nor ma lu ri sam sa xu ri da bi na gveq ne ba, ka ri e­ra sac aiw yo bo. ar da Tan xmda, `pet res dar baz Si~ mi vi da da axal be da mo­Wi da ve e bis jgu fi aiy va na. yve la fers bav Sveb Tan ur Ti er To ba am jo bi na.

me rab Ru du Sa u ri: `ro mis olim pi a dis Sem deg msu bu qi wo ni Ti ka te­go ri is fa lav ne bis Tvis 67­is nac vlad 70 ki log ra mi da wes da. av Tos­Tvis es uf ro xel say re li iyo, rad gan wo nis dak le ba aRar das Wir de­bo da. am de nad, ara mgo nia, mi si was vlis mi ze zi es yo fi li yo. Se saZ loa, igi ub ra lod ga da i Ra la. mi u xe da vad imi sa, rom bav Svo bi dan Wi da o bas SeC ve u le bi vi ya viT da la mis dar baz Si viz rde bo diT, iqa u ro ba zog­jer au ta ne li xde bo da. ga u Ta ve be li var ji Se bi, of lis suni, da xu Tu li dar ba zi, yve la fe ri es gbez rde ba kacs. Cven xom ise Ti pi ro be bi ar gvqo­n da, ro go ric dRes aqvT spor tsme nebs da kon kre tu lad mo Wi da ve ebs. er Ta derT Se Ra vaTs in sti tut Si se si eb ze, ga moc de bis Ca ba re bis dros gvaZ lev dnen. Ta vi su fa li gra fi ki gvqon da, mag ram av To arc swav la Si zo gav da Tavs, kon speq te bi da wig ne bi Sek re beb ze moh qon da da iq Ta vi­su fal dros me ca di ne ob da. erTxel po li teq ni kur in sti tut Si leq­tors uT qvams, ro mis olim pi a dis am be bi mo mi ye vi da ni Sans da gi we ro. av­To gab ra ze bu la _ na Cu qa ri ni Sa ni ar mWir de bao. qo ri Ze cxov re ba Sic da xa li Ca zec bo lom de ixar je bo da da Se iZ le ba er Txe lac yel Si amo gi­vi des kacs yve la fe ri. aRar gin da am WuW yi an le ib ze Ses vla, aRarc dar­ba zis ken ga xed va gin da. mot ri al de bi da wa mox val.

ram de ni me Tve ma inc un da ga vi des, rom isev le ib ze gas vlis, var ji­Sis da Wi da o bis sur vi li da gib run des. mag ram Tan da Tan esec Zne li xde­ba. oja xic Ta vi sas mo iT xovs, bav Sve bic, sam sa xur sac Zve le bu rad ve Rar ga ac den. av To saq mes sa na xev rod aras dros ar ake Teb da. av Wa lis agu ris qar xa na Si, cvlis uf ro sad rom da iw yo mu Sa o ba, war mo e ba Si Ta vi si axa li me To di da ner ga da qar xa na mac geg mis Ses ru le ba SesZ lo. Ta nam Srom le­bic pa tivs scem dnen da av to ri te ti Tac sar geb lob da.~

58

avTandil

qoriZe

ro bert Sav la ya Ze: `av Tan dil qo ri Ze ro mis olim pi ur Ta ma Seb­ze ga vi ca ni, olim pi ur so fel Si vxvde bo diT xol me er Tma neTs, Za li­an sa si a mov no ada mi a ni iyo. mi u xe da vad imi sa, rom mas ze sul ori wliT uf ro si vi ya vi, Cem Tan ma inc mo ri de bu li ur Ti er To ba hqon da. me pir­vel seq tem bers gav xdi olim pi u ri Cem pi o ni, man ki er Ti dRiT ad re da­as ru la tur ni ri. Za li an ga u xar da Ce mi ga mar jve ba, gu liT mo mi lo ca. mar Tlac ara vin ar elo da, Tu msof li os re kor dsmens, ame ri kel jon To mass mo vu geb di. sab Wo Ta kav Si ris re kor dsmens, va le ri bru mel sac va jo be. ita li a Si qar Tvel spor tsme nebs bev ri gul Se mat ki va ri gvyav­da, TiT qos sa qar Tve lo Si vi ya viT. ro gorc av Tos qo ma gob dnen sa Wi dao xa li Ca ze, ma yu reb le bi mec mex ma re bod nen ro mis olim pi ur sta di on ze ga mos vlis dros. me rom vxte bo di, bu zis gaf re nis xmas ga i geb diT, xo­lo oq ros me da li rom mo vi po ve, qu Ca Si yve la mcnob da da ga u Ta veb lad av tog rafs mTxov dnen.

arc qo ri Zes ak lda po pu la ro ba, Ta vad iyo bu ne biT Tbi li ada mi a­ni. er Txel sam Se neb lo ma sa la dam Wir da, arc vi co di, Tu av To agu ris qar xa na Si mu Sa ob da. wa ve di av Wa la Si, Sem Txve viT Sem xvda ezo Si. Ce mi mis vlis mi ze zi rom ga i go, ma sa la Ta vad Ca mit vir Ta man qa na Si. xe li ar ga man Zre vi na, arc fu li ga da max de vi na.

sa o ca ri pi rov ne ba iyo, di di bu ne bis, di di spor tsme ni.~

***av Tan dil qo ri Zes Se jib re bis win, xan grZliv saw vrTnel Sek re beb­

ze yve la ze me tad ojax Tan gan So re ba uWir da. Tbi lis Si xSi rad ag zav ni­da we ri lebs, Ta va dac iReb da. ro mis olim pi a di saT vis po dol skSi or­ma gi dat vir TviT em za de bod nen. ro gorc yo vel Tvis, Tavs arc am je rad zo gav da, bo lom de ixar je bo da. var ji Se bi dan da qan cu li brun de bo da. amis mi u xe da vad, mSob leb Tan da deb Tan kon taqts ar wyvet da. ga mor Ce­u lad enat re bo da dis Svi li, pa ta ra gu li ko. ita li a Si gam gzav re bam de ram de ni me dRiT ad rec ga mo ag zav na we ri li Tbi lis Si: `sa la mi ma ma, ja­ni ko da gu li ko! 3 da 4 ag vis tos sa kon tro lo Sex ved re bi gvqon da, es

59

ga daw yvet da vin un da wa su li yo ita li a Si. pi ra dad me kar gad Ca va ta re yve la Sex ved ra Cems mo wi na aR mde ge eb Tan da da ma je reb lad mo vi ge. da­ma ye nes gun dSi, e.i. miv di var. sa qar Tve lo dan kla si kur Wi da o ba Si me da gi vi kar to zia varT, ros tom aba Si Ze sa Ta da ri god mo dis, gi vis an mZi me wo nis mo Wi da ves ra me rom et ki nos.

kar gad iWi da ves Ru du Sa ur ma da gvan ce la Zem, mag ram nak reb Si ver mox vdnen. yve la fe ri nor ma lu rad aris, mTa va ria trav ma ar mi vi Ro, karg spor tul for ma Si var.

mi vi Re Tqven gan or jer ga mog zav ni li fu li. vi yi de spor tu li fex­sac me li, Can Ta da au a re be li wvril ma ni. ise, rom fu li co ta dam rCa. sa­yi de li maqvs: Ce mo da ni, TeT ri pe ran ge bi, win de bi da ki dev ra vi ci, im de­ni ra me e bi Ca mog viT va les.

ita li a Si 15 ag vis tos miv di varT. ma nam de de pe SiT ga mo mig zav neT fu li, To rem Za li an ga mi Wir de ba. spe ci a lur for mas gvi ke ra ven, or Sar val sa da pi jaks. uk ve vi ya vi mo sar ge bad, er Ti TeT ria, me o re _ lur ji. sul aris 3700 ma ne Tis, Ta vi si spor tu li for miT. e.i. gri go ri ste pa niC (av Tan dil qo ri Zis ma ma _g. f.), `kas tu meb Si~ icu ra veb wels. Cven xom `ab men ta va re bi~ varT er Tma neT Si.

mok led ase, ar iner vi u lo, rom ici, zed me ti ga gi Je ba ar gin da. vna­xoT ra iq ne ba rom Si. kar gad iya viT, gi sur vebT bed ni e re bas da jan mrTe­lo bas. mo kiT xva xalxs.

P.S. gu li ko, gax sovs rom dam pir di, we rils ga mo gig zav nio. ra tom ar mom we re, da ga viw yda av To bi Zia? kar gi, arc me Ca mo gi tan ra mes. Sen al baT ise xar gar Tu li Ta ma SiT, rom arc ki gax so var. ba bu as da u je re da ar ga ab ra zo. av To. 5/VIII­60.~

da u mar cxe be li

av Tan dil qo ri Zes mxo lod or jer mi e ca di di ti tu lis mo po ve bis San si da ori ve jer mi aR wia mi zans, Ta nac ise, rom Sex ved ra ar wa u gia. ro mis olim pi ur Ta ma Seb zec da io ko ha mis msof li os Cem pi o nat zec man

60

avTandil

qoriZe

mxo lod er Ti Sex ved ra da as ru la fred fi nel Ta olim pi ur Cem pi on, ki­oes ti leh to nen Tan, da nar Ce neb Si ki da ma je reb lad imar jva. ase Ti Se­de gi msof li os udi des fa lav neb sac iS vi a Tad Tu hqo ni aT.

gu ram sa Ra ra Ze (msof li os or gzis Cem pi o ni): `av Tan dil qo ri Ze praq ti ku lad da u mar cxe be li wa vi da xa li Ci dan, man ga mar jve bul ma da­to va sar bi e li. fi zi ku rad Za li an Zli e ri, da u Ra la vi da teq ni ku ri mo­Wi da ve iyo. aras dros ar pa si u rob da, sul Se te va ze ga da di o da. qar Tve­lebs bev ri Se sa niS na vi fa la va ni gvyav da, Tum ca is ma inc ga mor Ce u li iyo. mi si tra gi ku lad da Rup va mow men dil ca ze me xis ga var dna s hgav da, yve las gu li Cag vwyda.

mec `pet res dar baz Si~ ga vi ca ni. Cem ze uf ro si iyo, bu ne bi Tac da ga­reg no bi Tac san do mi a ni. Tbi lad mi mi Ro axal be da, ram de ni me ile Ti amix­

petre iordaniSvilida av Tan dil qo ri Ze.

1960 weli

61

sna. le ib ze yo vel Tvis ra in du lad eWi ra Ta vi, me to qe ebs pa tivs scem da, ar uxe Sob da. suf leq se bi da na xe var suf leq se bi hqon da dax ve wi li, mi si Ser ki ne ba la ma zi sa na xa o ba iyo. av Tos sa yu reb lad spe ci a lu rad da di­od nen gul Se mat kiv re bi. sxva Ta So ris, im pe ri od Si qo ri Zes, kar to zi as Tu sxvebs man di los ne bic qo ma gob dnen. mar Ta lia, ka laT bur Te lebs rom hyav daT Tay va nis mcem le bi, Cven ase Ti po pu la ru le bi ar vi ya viT, mag ram taSs Cvenc gvik rav dnen. po li teq ni kur in sti tut Si, sa dac er Tad vswav­lob diT me da av To, bevrs un do da mas Tan me gob ro ba, Tum ca is Za li an mo ri de bu li, mor cxvi iyo. olim pi u ri da msof li os Cem pi o ni rom gax da, qed maR lo ba ar da uw yia da leq ci eb ze Cve u leb ri vad da di o da.

ver vit yvi, rom mo dis ayo las axer xeb da, mag ram yo vel Tvis ge mov­ne biT ec va, ga mor Ce u lad TeT ri ma i su re bi mos won da. mec da sxveb sac

marjvnidan _av Tan dil qo ri Ze,konstantine virupaevida oleg karavaevi.moskovi, 1960 weli

62

avTandil

qoriZe

gvsi am ovneb da av Tos Tan ur Ti er To ba. ra Rac na i ri au ra hqon da, mad li­a ni ka ci iyo. gab ra ze bu li aras dros ar mi na xavs, kar gad nas va mic wyna ri si o sa viT iyo. Rvi no qar Tu li uy var da, Tum ca iS vi a Tad rom daT ro bam­de mi ey va na saq me, sir cxvi lad mi aC nda. Cve ne bu ri suf ris adaT­we sebs scem da pa tivs.~

sa be dis we ro mo sax ve vi

im Ra mes qu Ta is Si wvri lad cri da, mo li pul gza ze av to man qa ne biT moZ ra o ba sa xi fa To iyo. me gob reb ma dar Ce na ur Ci es, ga mo i Zi neT da di­liT wa di To.

Su a Ra me ga da su li yo…mo Wi da ve eb ma yo vel Tvis gan sa kuT re bu li me gob ro ba icod nen, Wir­

Si Tu lxin Si er Tma neTs mxar Si ed gnen. saZ mos arc av Tan dil qo ri Ze ar da ak l de bo da. ma Si nac, Ta na gun de lis na Te sa vis gar dac va le ba Ta vis sat ki va rad mi i Ro, av to man qa na iT xo va da da sav le Tis ken wa vi da.

Wi ris suf ra gvi a no bam de gag rZel da. me go bar sac da ojax sac bo­lom de sces pa ti vi av Tan dil qo ri Zem da ro man Zne la Zem. Tbi lis Si er­Tad wa mo vid nen, gzad qu Ta is Si Se i a res. mas pin Zleb ma ri o nis pi rel Ta Se sa fe ri sad mi i Res, Ti To do qi iqac da i ca la. TiT qos dar Ce na ze da i­yo li es, man qa nis ga sa Re bic ga mo ar Tves. mag ram Sem deg ga da i fiq ra, Zne­la Ze ga aR vi Za da sa Wes mi uj da. aR dgo mis wi na pa ras ke vi Ten de bo da, wi­Te li pa ras ke vi…. sxva Ta So ris, av Tan di li Zve li sti liT aR dgo ma dRes da i ba da, 1935 wlis 15 ap rils.

qu Ta i si dan ga mo vid nen Tu ara, mdi na re Wi Su ras Tan, zed xid Tan svel as fal tze man qa na mo cur da, amot ri al da da pa ta ra xram Si pir qve Ca em xo. ro man Zne la Zes uka na sa var Zel ze eZi na. res tor nis sa xu rav ze da mag re bu li pro Jeq to ris sxi ve bi swo red im mo sax vev Si brWyvi a leb­dnen, sa dac tra ge dia dat ri al da. res to ran Si Seg vi a ne bu li ge o lo ge­bi ki dev ag rZe leb dnen lxins, mag ram ara fe ri ar ga u gi aT. 1966 wlis 11 ap ri li jer ar ga Te ne bu li yo da mom xda ris Se sa xeb arc ara vin aco da…

63

ro ca ga i ges, mTe li sa qar Tve lo fex ze dad ga. sa qar Tve lom er Tba­Sad ori di di mo Wi da ve da pi rov ne ba da kar ga. av Tan dil qo ri Zes ori Svi­li dar Ca _ be si ki mxo lod sa mi wlis iyo, iri na ki su lac ram de ni me Tvis.

Se saZ loa, av Tan dil qo ri Zis be d­iR bal Tan im sa aR dgo mo dRe e bis ga dak ve Ta Cve u leb ri vi Sem Txve vi To baa, mag ram ase Ti ram ki dev er Txel, di di xnis Se mde gac gan me or da.

2008 wlis 27 ap rils sa qar Tve los spor tu li di de bis mu ze u mi ga­qur des. qar Tve le bis Tvis me tad Ri re bul re liq vi a Ta So ris, av Tan dil qo ri Zis ro mis olim pi u ri oq ros me da lic da i kar ga. uc na u ri dam Txve­vaa _ es am ba vi aR dgo ma dRes mox da.

bev rma ar icis, rom yve la ze pres ti Jul olim pi ur jil dos sim bo­lu rad hqvia `oq ros me da li~. si nam dvi le Si 925­1000 sin jis ver cxlia da mxo lod 6 gra miT aris mo oq ro vi li. olim pi ur me dals sul sxva _ is to­ri u li Ri re bu le ba aqvs da, sam wu xa rod, zo gi er Ti arc amas ufiq rde ba.

…si coc xle gag rZel da, bav Sve bic ga i zar dnen, iri na uk ve abi tu ri en­ti iyo. mi sa Re bi ga moc de bis win re pe ti tor Tan em za de bo da. kar gi pe­da go gi Sex vda, ma Ra li niS nis mi Re bis ime dic mis ca. bo lo gak ve Til ze ga sam rje lo rom mi u ta na, mas wav le bel ma hkiT xa:

_ sa da u ri qo ri Ze xar, vi si Svi li xar?_ av Tan dil qo ri Zis,_ upa su xa iri nam.fu li aRar ga mo ar Tva, ma ma Se nis Svils ase ekuT vni so.

qoriZe AvtAndil Koridze

gi

or

gi

fr

an

gi

Sv

il

i

avTandil qoriZedaibada 1935 wlis 15 aprils TbilisSi. berZnul-romauli stilis moWidave (67 kg). romis olimpiuri TamaSebis Cempioni (1960), msoflios Cempioni (1961), ssrk Cempionatis orgzis meore (1957, 60) da mesame (1958) priziori, `adriatikis~ Tasis mflobeli (1959). ssrk sportis damsaxurebuli ostati. 1966 wlis 11 aprils daiRupa avtokatastrofaSi olimpiuri TamaSebis mesame prizior roman ZnelaZesTan erTad.

AvtAndil KoridzeGreco-Roman wrestler (67 kg), was born on April 15, 1935 in Tbilisi. He was a champion of XVII Olympic Games (1960, Rome), world champion (1961), silver (1957, 1960) and bronze (1958) medalist of the USSR championships, winner of “Adriatic Cup” (1959) and Honored Master of Sports of the USSR.Koridze died in car crash on April 11, 1966 together with the bronze medalist of the Olympic Games Roman Dzneladze.

G e O R G I A n O ly M p I C C H A M p I O n SqarTveli olimpiuri Cempionebi