AVRUPA BIRLIĞI ÇEVRE MEVZUATı VE TÜRKIYE...Tarım ve kırsal kalkınma 912,2 20% Tarım ve...
Transcript of AVRUPA BIRLIĞI ÇEVRE MEVZUATı VE TÜRKIYE...Tarım ve kırsal kalkınma 912,2 20% Tarım ve...
AVRUPA BIRLIĞI ÇEVRE
MEVZUATı VE TÜRKIYE RİFAT ÜNAL SAYMAN
DİREKTÖR
REC TÜRKİYE
Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı ve Türkiye
Rifat Ünal SAYMAN, Direktör - REC Türkiye 01 Ağustos 2017, İBB, İstanbul
Sunum Ana Haritası
Avrupa Birliği - 2017
AB Mevzuatı
• Toplumsal yaşamı ilgilendiren tüm
alanlarda AB’nin yürürlükte olan
hukuk sistemi ve kurallar bütünü
• AB’yi kuran anlaşmalar ile onu tadil
eden antlaşmalar ve Avrupa Birliği
Adalet Divanı kararları
• AB Kurumları arasındaki anlaşmalar,
ilke kararları, bildirimler, tavsiyeler,
yönlendirici ilkeler, ortak eylemler,
ortak tutumlar, sonuç bildirgeleri gibi
AB çerçevesinde kabul edilen
hukuki işlemler de müktesebat
kapsamına girer.
AB Mevzuatı
• Birincil Hukuk
– Avrupa Antlaşmaları (…, Maastricht, Amsterdam, Lisbon)
• İkincil Hukuk
– Yönergeler (Direktifler)
– Tüzükler (Regulations)
– Kararlar (Decisions)
• Avrupa Birliği Adalet Divanı İçtihatları
• AB’nin taraf olduğu Uluslararası Antlaşmalar
• AB mevzuatı sürekli yenileniyor!!!
Tüzükler (Regülasyon) ve Kararlar
(Decisions) Tüzükler
• Yürürlüğe girdiği tarihte doğrudan hukuki bağlayıcılığı
vardır
• Ulusal mevzuat uyumu, uyumlaştırılması gerekli değildir
• Uygulama için ülkelerde kurumsal altyapı olmalıdır
• AB üyesi ülkelerin hepsinde uygulamada tek bir yöntem
istenildiğinde başvurulur (mali programlar, kurumsal
yapılanma, vb. )
Kararlar
• Doğrudan hukuki bağlayıcılığı vardır
• İdari bir hüküm oluşturur
• Üye ülkelere, kurumlara, şirketlere ve hatta kişiye özgü
kararlar alınabilir
• Sadece hitap ettiği tarafa hüküm getirir
Yönergeler (Direktifler)
Yönergeler (Direktif)
• Üye ülkelerin uyum için ulusal mevzuata aktarma
zorunluluğu var
• Bir yada birden çok ulusal düzenleme ile karşılanabilir
• Belirlenen nihai hedefleri karşılamak bağlayıcıdır ancak
kullanılacak yöntemler üye ülkelerin yetkisindedir
• Uyum için belirli bir zaman verilir
• Yönergelerin yürürlüğe girişi uzun yıllar sürüyor ~5 yıl
• 27 ülkenin çıkarları, şirketlerin, sektörlerin, STK’ların ve diğer
grupların girişimleri
AB Çevre Müktesebatının Uygulanması
Uygulamanın denetlenmesinden Avrupa Komisyonu sorumludur:
• Ön-araştırma yapılır
• Üye ülkenin konu ile ilgili görüşleri talep edilir
• Komisyonun gerekçeli görüşü ve resmi
• Üye ülkenin verilen zaman diliminde uyumu talep edilir
Uyum sağlanmadığı takdirde;
• Avrupa Birliği Adalet Divanı’na gidilir
Sunum Ana Haritası
AB Mevzuatı ve Türkiye
• Türkiye’nin AB yolculuğu 1959’da başlamıştır. Türkiye
ile AB arasında 1995 yılında Gümrük Birliği anlaşması
sağlanmış, Türkiye’nin adaylığı 1999 yılında kabul
edilmiştir.
• Türkiye’nin AB müktesebatının tümünü uyumlaştırması
ve uygulaması gerekmektedir.
• Müzakere Süreci 2005 yılında başlamıştır.
• AB müktesebatı 35 Fasıl olarak müzakere edilecektir.
Çevre ve İklim Değişikliği 27. fasıl olarak
numaralandırılmış ve 2009 yılı sonunda müzakeresi
başlamıştır.
Fasıllarda Güncel Durum
AB Mevzuatı ve Türkiye
Türkiye’nin AB müktesebatının tümünü uyumlaştırması ve
uygulaması gerekmektedir. Müzakere sürecinde
– mevzuat müzakere edilmiyor,
müzakere edilen konular;
– mevzuata uyum takvimi,
– uygulama planı ile birlikte talep
edilebilecek geçiş süreçleri,
– ve derogasyonlardır.
Geçiş Süreleri
“Ağır Yatırım” ihtiyacı olan ve uyumun ancak belirli bir süreç
içerisinde tamamlanabileceği alanlarda aşağıdaki şartların
karşılanması ile mümkün olacaktır;
• Yatırım ve finansman planı
• Ara hedefler
• Teknoloji bilgisi
Geçiş Süreleri
Aşağıdaki alanlarda geçiş süreci talep edilemez;
• Mevzuatın tümü için
• AB mevzuatının iç hukuk ile uyumlaştırılması
• Çerçeve mevzuat
• Doğa koruma
• Avrupa Tek Pazarını ilgilendiren ürün-temelli düzenlemeler
• Yeni İşletmeler
“Ağır Yatırım” ihtiyacı olan ve uyumun ancak belirli bir süreç
içerisinde tamamlanabileceği alanlarda aşağıdaki şartların
karşılanması ile mümkün olacaktır;
• Yatırım ve finansman planı
• Ara hedefler
• Teknoloji bilgisi
Geçiş Süreçleri
Örnek Geçiş Süreçleri
Ülke Mevzuat Tarih
Macaristan (2002) Kentsel Atıksu Arıtımı
2015
Polonya (2002) Büyük Yakma Tesisleri
2015
Bulgaristan (2004) Büyük Yakma Tesisleri
2014
Sunum Ana Haritası
AB Çevre Mevzuatı • AB, üye ülkeler arasında «Tek Pazar’ın»
rekabet koşullarının korunması ve küresel çevre problemlerine çözüm üretilmesi amacı ile hem kendi sınırları içerisinde hem de uluslararası alanda aktif olmuş, «AB Çevre Politikasını» geliştirmiştir.
• AB Çevre Politikası, büyük bölümü yönerge olan 300’ün üzerinde yasal metinden oluşmaktadır.
Çevre Politikasının Öne Çıkan İlkeleri
– Doğanın ve doğal dengenin korunması
– Kaynakların (ve atıkların) akılcı değerlendirilmesi
– Önleyici tedbirlerin alınması
– Kirleten öder prensibi
– Çevre politikasının diğer politikalarla entegrasyonu
AB Çevre Mevzuatı Kapsamı
1. Yatay Mevzuat (Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED), Stratejik
Çevresel Değerlendirme (ŞÇD), Çevresel Bilgiye Erişim, vb.)
2. Hava Kalitesi (Hava Kalitesi Çerçeve Direktifi, vb.)
3. Su Kalitesi (İçme Suyu, Kullanma Suyu, Yeraltı Suları, vb.)
4. Atık Yönetimi (Atık Çerçeve Direktifi, vb.)
5. Doğa Koruma (Natura 2000, Nesli Tehlikede Olan Canlılar,
Habitat, vb.)
6. Endüstriyel Kirliliğin Önlenmesi ve Risk Yönetimi (Endüstriyel
Emisyonlar Direktifi, SEVESO, vb.)
7. Kimyasallar ve GDO’lar (REACH)
8. Gürültü Kirliliği (Çevresel Gürültü Direktifi, vb.)
9. İklim Değişikliği
10. Nükleer Güvenlik ve Radyoaktif Kirliliğin Önlenmesi
AB Çevre Politikalarının Faydaları 170 – 250 Milyar Avro/Yıl
AB Çevre Politikalarını Uygulamamanın Senelik Maliyeti
REC Türkiye 2012, Veri Kaynağı EC DG Environment, The Cost of not Implementing the
Environmental Acquis, Final Report ENV.G.1/FRA/2006/0073, Eylül 2011
Sunum Ana Haritası
Türkiye’yi Bekleyen Zorluklar
Çevre faslı zorlu müzakere başlıklarından biri
• Geniş müdahale alanı
• Kuralcı, esnek olmayan yapı
• Geçiş sürelerinin genel olarak zaman ve kapsam olarak sınırlı
olması
• Ülke genelinde uygulama ihtiyacı
• İdari kapasitenin ve finansal imkanlar yetersizliği
• AB mali yardımlarının kısıtlı miktarda olması
• AB’nin dinamik yapısı ve sürekli gelişen mevzuat alanları
• Çevre mevzuatının diğer sektörler ile bütünleştirilmesi
• Uyum maliyetlerinin yüksekliği!!
Yatırımların Finansmanı
Bu mali yükün finansmanı için AB mali yardımları yeterli değildir!
Uyum için en önemli sorun gerekli finansman ihtiyacının nasıl
karşılanacağıdır!!!
Finansman imkanları
• Kamu Bütçesi
• Belediyelerin bütçesi (kullanıcı ödemeleri, vb.)
• İller Bankası kredileri
• Kamu-özel sektör ortaklıkları (PPP)
• Özel sektör yatırımları
• Uluslararası Finans Kuruluşları
• AB Mali Yardımları
AB Çevre Mevzuatına Uyum Maliyeti
EHCIP Projesi (2004) – 20 Yıl
Uyum Maliyeti: 70 Milyar Avro İçme Suyu ve Atık Su
Endüstriyel Kirlilik
Atık Yönetimi
Yatırımın Yüklenilmesi Kamu: 50 Milyar Avro
Özel: 18 Milyar Avro
(Özel sektör yatırımları Endüstriyel
Emisyonlar Direktifi (eski IPCC ve 6
direktif) alanında yoğunlaşıyor –
BAT’lar öne çıkıyor)
AB Çevre Mevzuatına Uyum Maliyeti 60 Milyar Avro (17 Yıl)
AB Çevre Mevzuatının Uygulanmasının Türkiye’ye Maliyeti
REC Türkiye 2012, Veri Kaynağı T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, AB Entegre Çevre Uyum
Stratejisi (UÇES) 2007 - 2023, 2006
AB Mali Destekleri o 2002 – 2006 : 1.3 milyar Avro
o 2007 – 2013 : 4.8 milyar Avro (Katılım Öncesi Yardım Aracı - IPA)
o 2014 – 2020 : 4.5 milyar Avro (Katılım Öncesi Yardım Aracı II. Dönemi - IPA 2)
IPA 2 - Destek Başlıkları
2014-2020 Toplam Destek
Toplam içinde Oran
İklim Oranı
İklim İlişkili Destek
Diğer Çevre
a. Birliğe üyelik için hazırlayıcı reformlar
1.581,4 36%
Demokrasi ve yönetişim 956,5
Hukukun üstünlüğü ve temel haklar 624,9
b. Sosyo-ekonomik ve bölgesel kalkınma
1.525,3 34%
Çevre ve iklim eylemi 644,6 70% 451,2 193,4
Ulaştırma 442,8 60% 265,7
Enerji 93,5 70% 65,5
Rekabet edebilirlik ve yenilikçilik 344,4 10% 34,4
c. İstihdam, sosyal politikalar, eğitim, cinsiyet eşitliğinin teşviki ve insan kaynaklarının geliştirilmesi
435,0 10%
Eğitim, istihdam ve sosyal politikalar 435,0
d. Tarım ve kırsal kalkınma 912,2 20%
Tarım ve kırsal kalkınma 912,2 10% 91,2
TOPLAM 4.453,9 908,0 193,4
Etki Analizleri
Düzenleyici Etki Analizleri (DEA)
• Seçilen direktiflerin Türkiye’ye getirmesi muhtemel sosyal,
çevresel ve ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi
• Olumlu etkileri arttırmak ve olumsuz etkileri azalmak için önemli politika alanlarının belirlenmesi
• Belirlenen her bir politika alanı altında Türkiye için en uygun
politika seçeneğinin tespit edilmesi
Sektörel Etki Analizleri (SEA)
• AB Uyum sürecinin seçilen sektörler üzerinde sosyal, çevresel ve ekonomik etkilerinin hesaplanması
Sunum Ana Haritası
Değerlendirme