Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische...
Transcript of Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische...
![Page 1: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/1.jpg)
Aanpak van diabetes bij de
geriatrische zorgvrager
Avondsymposium
Zorgprogramma voor de
Geriatrische patiënt
AZ Sint-Lucas
![Page 2: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/2.jpg)
De artsen van AZ Sint-Lucas hebben deze presentatie met zorg opgemaakt. De inhoud ervan is echter algemeen en indicatief.AZ Sint-Lucas en de artsen zijn niet aansprakelijk voor eventuele vergissingen, tekortkomingen of onvolledigheid van deze presentatie.
![Page 3: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/3.jpg)
Soetkin Theunynck
Diëtiste geriatrie en nefrologie
AZ Sint-Lucas Gent
2019
Zin en onzin van dieet bij de
geriatrische zorgvrager met diabetes
![Page 4: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/4.jpg)
1. Geriatrische zorgvrager
2. Geriatrische zorgvrager met diabetes
3. Ondervoeding
4. Aangepaste richtlijnen
5. Vragen
Indeling
AZ Sint-Lucas Gent
![Page 5: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/5.jpg)
Geriatrische zorgvrager - indeling
• Onafhankelijk Algemene goede status, weinig comorbiditeiten
![Page 6: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/6.jpg)
Geriatrische zorgvrager
• Onafhankelijk Algemene goede status, weinig comorbiditeiten
• Fragiel kwetsbare ouderen met meerdere comoribiditeiten
maar zonder complexe zorg- en ondersteuningsbehoeftes
![Page 7: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/7.jpg)
Geriatrische zorgvrager
• Onafhankelijk Algemene goede status, weinig comorbiditeiten
• Fragiel kwetsbare ouderen met meerdere comoribiditeiten, maar
zonder complexe zorg- en ondersteuningsbehoeftes
• Afhankelijk zeer kwetsbaar, ernstige achteruitgang, bevindt zich in
WZC met complexe zorg- en ondersteuningsbehoeftes
![Page 8: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/8.jpg)
*bron: Vladio
Geriatrische zorgvrager
• Onafhankelijk Algemene goede status, weinig comorbiditeiten
• Fragiel kwetsbare ouderen met meerdere comoribiditeiten, maar
zonder complexe zorg- en ondersteuningsbehoeftes
• Afhankelijk zeer kwetsbaar, ernstige achteruitgang, bevindt zich in WZC met
complexe zorg- en ondersteuningsbehoeftes
ELK verschillend behandelingsplan + verschillende
voedingsvraag
![Page 9: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/9.jpg)
Geriatrische zorgvrager met diabetes
![Page 10: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/10.jpg)
* Bron: diabetes.be
Diabetes dieet
Diabetes type 1 versus
Auto-immune aandoening
Beta-cellen pancreas worden aangevallen
Geen productie insuline
diabetes type 2
Insulineresistentie
Defect beta-cellen
Verminderde gevoeligheid insuline
![Page 11: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/11.jpg)
Geriatrische zorgvrager met diabetes
• Diabetes type 2 is meest frequente pathologie bij geriatrische
zorgvrager
Hoogst bij mannen en vrouwen tussen 75-85 jaar
• 15-20% van de 70-plussers heeft diabetes type 2
• Behandeling via samenwerking medicatie, beweging/levensstijl en
aangepaste voeding
* Bron: diabetes.be
![Page 12: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/12.jpg)
Geriatrische zorgvrager met diabetes
Doelstellingen:
• Onafhankelijke oudere
- Levensverwachting > 10 jaar
- HbA1c < 7,5% / Nuchtere glycemie 90-130 mg/dL
Gezonde voeding voor diabeten
• Fraile oudere
- levensverwachting <10 jaar
- HbA1c ≤ 8% / Nuchtere glycemie 90-150 mg/dL
Afhankelijk van glycemie, diabeet zonder dieet of geen vrije suikers
• Ahankelijke ouderen met beperkte prognose
- HbA1c < 8,5%
- Gemiddelde glycemie 200 mg/dL – 250 mg/dL
Diabeet zonder dieet (afhankelijk glycemie + behandelplan)
* Bron: Vladio
![Page 13: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/13.jpg)
Geriatrische zorgvrager met diabetes
Diabetes dieet
AVVZ SUIKERARM / VRIJ
ter preventie hart- en vaatziekten acuut ifv glycemie
noodzaak? Aanpassen ifv patiënt
afhankelijk populatie
Afbouwen bij geriatrische patiënt
![Page 14: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/14.jpg)
Geriatrische zorgvrager met diabetes
Essentie wanneer passen we wat toe?
Aftoetsen standaard diabetes dieet
• Geen enkelvoudige suikers, aangepaste hoeveelheden koolhydraten,
geen tussendoortjes,…
• Of diabeet zonder dieet, maar zonder vrije, enkelvoudige suikers
• Geen dieet (ifv ondervoeding)
≠AFHANKELIJK VAN TOESTAND ZORGVRAGER
![Page 15: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/15.jpg)
3. Malnutritie
![Page 16: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/16.jpg)
* Bron: Toshihiko et al, Schematic representation of the pathophysiological relationship between sarcopenia/frailty and diabetes,
![Page 17: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/17.jpg)
* Bron: Vladio
Minder vet & minder suiker
Verminderde energiedensiteit
Minder smaak & minder variatie
Verminderde voedingsinname
Te strenge invulling diëten
Onevenwichtige voeding
Verminderde energie &
nutriëntenintake
ONDERVOEDING
![Page 18: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/18.jpg)
* Bron: UC Leuven-Limburg
Malnutritie
In woonzorgcentra/ziekenhuizen is ondervoeding een omvangrijk
probleem
Uit onderzoek in 2013 blijkt:
13% van de Belgische ouderen in WZC zijn ondervoed
50% een risico loopt op ondervoeding
![Page 19: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/19.jpg)
* Bron: cursus geriatrie door P. Bernaert & artikel: Malnutrition in the elderly: A narrative review
Malnutritie
Blijvend voorkomende problematiek
Hogere indicatie bij ouderen in WZC of ziekenhuissetting dan thuis
Gevolgen malnutritie
• Sneller autonomie- en mobiliteitsverlies
• Langere hospitalisatie
• Verminderde kwaliteit van leven
• Hogere kosten
• Hogere mortaliteit
• Significante voorspeller van overlijden
![Page 20: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/20.jpg)
* Bron: artikel: Malnutrition in the elderly: A narrative review
Oorzaken malnutritie
• Verminderde voedselinname
• Smaakveranderingen
• Verteringsproblematiek
• Slikproblematiek
• Mondinfecties
• Pijn – niet meer kunnen kauwen
• Strenge diëten
• Diverse pathologieën zoals diabetes
![Page 21: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/21.jpg)
Screening ondervoeding
NRS (nutritional risk screening)
1. > 10% lichaamsgewicht kwijt in 6 maand
2. > 5 % lichaamsgewicht kwijt in 1 maand
3. BMI < 18.5 kg/m²
Ongewenst gewichtsverlies!
Patiënten met overgewicht (cave diabetes) kunnen ook
ondervoed zijn
Ondervoeding ≠ mager
![Page 22: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/22.jpg)
Aangepaste richtlijnen dieet
![Page 23: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/23.jpg)
Richtlijnen dieet bij geriatrische zorgvrager
• Dieet: gevaar voor minder variatie
• Dieet zonder medische evidentie afbouwen!
• Directe invloed van de voeding op het lichaam blijft van belang
CAVE glutenvrij/ dialyse
• Voeding aanpassen aan grootste doelgroep
WZC geriatrische populatie nut AVVZ?
energierijk
Hartvriendelijk <-> energierijk
![Page 24: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/24.jpg)
Richtlijnen dieet bij geriatrische zorgvrager
• Nefrologie = zout-, kalium-, fosfor- & vochtbeperking
• Glutenvrij = geen aanwezige gluten
• Diabetes = vet- & suikerarm
• Natriumarm
• Vetarm, lichtverbeerbaar
evidence based?
meerwaarde?
![Page 25: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/25.jpg)
Richtlijnen
• Wel of niet toepassen van een dieet is patiëntafhankelijk
• Methode =
• Screening ondervoeding via NRS
• Laboresultaten
• Aanpassing voeding ifv resultaten
• Opvolging gewicht, eetlust, labo
• In overleg met geriater, endocrinoloog, MDO
![Page 26: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/26.jpg)
Casus
• Casus geriatrische diabetes patiënt
• 89 jaar
• Reden van opname: heupfractuur
• Voorgeschiedenis: diabetes - CNI – coronair lijden – anemie
• Verblijft reeds 2 jaar in WZC
• Vaak opname op geriatrie en SP diensten
• Opname in mei 2019: gewicht 50,9 (bmi 20,4)
- Goede eetlust, aangepaste consistentie (zacht) + bijvoeding ter
ondersteuning
![Page 27: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/27.jpg)
Casus
• Casus geriatrische diabetes patiënt
• 89 jaar
• Reden van opname: heupfractuur
• Voorgeschiedenis: diabetes - CNI – coronair lijden – anemie
• Verblijft reeds 2 jaar in WZC
• Vaak opname op geriatrie en SP diensten
• Opname mei ‘19: gewicht 50,9 kg (bmi 20,4)
- Goede eetlust, diabetes dieet, aangepaste consistentie (zacht) + diabetes
bijvoeding ter ondersteuning
• Opname september ’19: gewicht 40,4 kg (bmi 16,4)
- Geen eetlust! Sterke vermagering
![Page 28: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/28.jpg)
Casus
• Opname september ’19: gewicht 40,4 kg (bmi 16,4)
- Geen eetlust! Sterke vermagering
score NRS = ondervoeding
• Plan van aanpak:
- In kaart brengen inname (via voedingsbalans, bevraging)
- Aanpassen dieet!!! en voeding
- Evaluatie glycemies
![Page 29: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/29.jpg)
Casus
• Standaard dagmenu diabetes + zacht
5 sneden bruin brood zonder korst
Minarine
Suikerarme confituur
Soep
Puree, vetarme groenten, vetarm vlees (gemixt)
+ saus
Dessert zonder suiker
5 sneden bruin brood zonder korst
Minarine
Vetarm beleg
![Page 30: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/30.jpg)
Casus
• Standaard dagmenu diabetes + zacht
3 sneden bruin brood zonder korst
Minarine
Suikerarme confituur
Soep
Puree, vetarme groenten, vetarm vlees (gemixt)
+ saus
Dessert zonder suiker
3 sneden bruin brood zonder korst
Minarine
Vetarm beleg
Dessert zonder suiker
Minieme inname maximum 200 kcal 15 gram suiker
![Page 31: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/31.jpg)
Casus
• Menu aangepast naar patiënt EN+, zacht
2 sneden wit brood zonder korst/ melkbrood zonder korst
Boter
Confituur
+ bijvoeding diabetes
Energierijke soep
Puree, gewone groenten, gewoon vlees (gemixt) – 0,5 portie
+ saus
Energierijke fruitmoes
2 sneden wit brood zonder korst/ 1 sandwich
boter
Smeerkaas + confituur
Volle yoghurt + S
![Page 32: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/32.jpg)
Casus
• Menu aangepast naar patiënt EN+, zacht
2 1 sneden wit brood / melkbrood zonder korst
Boter
Confituur
+ bijvoeding diabetes
Energierijke soep – 0,5
Puree, gewone groenten, gewoon vlees (gemixt) – 0,5
portie
+ saus
Energierijke fruitmoes
1 sneden wit brood zonder korst/ 1 sandwich
boter
Smeerkaas + confituur
Volle yoghurt + S – 0,5p
Inname:± 1000 kcal60 gram suikers
![Page 33: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/33.jpg)
TIPS
• Regelmatig wegen
• Rekening houden met voedselbeleving
• Koekjes gewone soorten met minder suiker
petit beurre, madeleine, rachel, maria,… ipv SA koek
• Biertje, frisdrank, vruchtensap suikers maar ook EN+
• Bijvoeding afhankelijk van patiënt – ondersteunend
• Volle melkproducten preventie hart- en vaatziekten ondergeschikt
![Page 34: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/34.jpg)
ESSENTIE
• GERIATRISCHE SETTING (ZH – WZC)
Goed gevoede patiënt > ondervoede patiënt
zonder dieet strenge dieetrichtlijnen
Goede levenskwaliteit geen plezier in eten en drinken
Dieet afbouwen waar nodig en waar mogelijk
Preventie < acute interventies
![Page 35: Avondsymposium Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt … · 2019-09-23 · Geriatrische zorgvrager met diabetes Doelstellingen: •Onafhankelijke oudere - Levensverwachting](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042922/5f6da5fee5464e67b5754772/html5/thumbnails/35.jpg)
Vragen?
Bedankt