MENU

ABORYGENI

ZWIERZĘTA AUSTRALII

CIEKAWE MIEJSCA AUSTRALII

SYMBOLE NARODOWE AUSTRALII

MIASTA AUSTRALII

KONIEC

Australia to nazwa jednocześnie kontynentu i państwa. Pochodzi ona od nazwy

legendarnego lądu – „Terra Australis Incognita” („Nieznana Ziemia Południowa”),

którego poszukiwali podróżnicy europejscy w XVII i XVIII w. Australia leży całkowicie

na półkuli południowej, pomiędzy Oceanem Indyjskim a Oceanem Spokojnym. Dla

Europejczyków Australia jest położona po przeciwnej stronie kuli ziemskiej, jak czasem

mówimy – na antypodach.

Nazwa oficjalna: Związek Australijski (Commonwealth of Australia)

Skrót nazwy: Australia

Stolica: Canberra

Powierzchnia: 7682,3 tys. km kw.

Ludność: 18,7 mln (1998 r.)

Średnia gęstość zaludnienia: 2,5 os. na km kw. (najsłabiej zaludnione państwo świata)

Ustrój polityczny: monarchia konstytucyjna

Język urzędowy: angielski

Głowa państwa: monarcha brytyjski reprezentowany przez gubernatora generalnego

Święto narodowe: 26 stycznia – Dzień Australii

Hymn narodowy: „Advance Australia Fair...” (od 19 IV 1984 r.)

Najwyższy szczyt: Góra Kościuszki 2230 m n.p.m. (położony w Alpach Australijskich)

PODSTAWOWE INFORMACJE O

AUSTRALII

ABORYGENI

MENU

WIERZENIA I SZTUKA

HISTORIA

Aborygeni to powszechnie używana nazwa rdzennej,

ciemnoskórej ludności Australii – prawdopodobnie

pochodzenia azjatyckiego. Wydaje się, że ludność ta

przybyła do Australii przez Nową Gwineę w okresie, gdy

oba wspomniane lądy połączone były szeregiem małych

wysepek z południowo-wschodnią Azją.

Aborygeni, o czym świadczą liczne cmentarzyska i

wykopaliska archeologiczne, żyją na kontynencie

australijskim od 50 tys. lat. Po ostatecznym osiedleniu się

tworzyli oni około 600 plemion, z których każde miało

własną nazwę, dialekt i zwyczaje oraz władało

określonym terytorium. Wszystkich aborygenów łączył

jednak koczowniczy tryb życia. Głównym ich zajęciem

było łowiectwo, rybołówstwo oraz zbieranie jagód i ziół.

Przed kolonizacją europejską, która rozpoczęła się w

latach osiemdziesiątych XVIII w., Australię zamieszkiwało

ok. 750 tys. aborygenów. Kiedy Wielka Brytania zakładała

swoje australijskie kolonie, cały ląd uznano za „własność”

Korony, bez kompensacji dla tubylców. Wielką tragedię

spowodowały ich prześladowania przez kolonistów. Wielu

wymordowano pod pretekstem zagrożenia, jakie mieli

rzekomo stanowić dla kolonii.

W 1967 r. władze Australii przyznały aborygenom pełnię

praw obywatelskich. Od 1968 r. mają już własną flagę. Jej

górny, czarny pas oznacza aborygenów. Pas dolny

symbolizuje matkę-ziemię, natomiast koło w środku to

Słońce.

HISTORIA

Najistotniejszą część wierzeń aborygenów stanowił

totemizm, czyli wiara w istnienie pokrewieństwa między

ludźmi i ich totemami, którymi mogą być zwierzęta,

rośliny, przedmioty i zjawiska przyrody. Totemy były dla

aborygenów przedmiotami kultu, uważali je bowiem za

postaci przodków, których duchy – według ich wierzeń –

przebywały w mitycznej przestrzeni poza czasem i

przestrzenią realną. Totemy, a także inne przedmioty o

charakterze sakralnym (mogły być nimi przedmioty

użytkowe, np. broń), były zdobione rytami i rysunkami

nawiązującymi do treści mitów.

Aborygeni wierzyli, że kształt Ziemi nadały duchy ich

przodków, a stało się to w dalekiej przeszłości zwanej

Czasem Snu. W miejscach uświęconych odwiedzinami

duchów przodków urządzali ceremonie. Znaczną rolę w

obrzędach kultowych odgrywały poezja, muzyka i taniec;

ciała uczestników rytuałów pokrywano malowidłami.

Wśród aborygenów rozpowszechnione były ozdoby z piór,

włókien roślinnych, zębów itp. w postaci naszyjników i

bransolet.

Twórczość artystyczna aborygenów była silnie związana

ze sferą wierzeń. Dzieła tworzone przez nich stanowią

formę obcowania z duchami przodków. Jednymi z

najciekawszych pamiątek po dawnej kulturze Aborygenów

są malowidła i ryty naskalne, odkryte w wielu miejscach

kontynentu. Ryty naskalne w głębi jaskini na nizinie

Nullarbor w południowej Australii pochodzą sprzed 20

tysięcy lat i należą do najstarszych na świecie.

WIERZENIA I SZTUKA

Długotrwała izolacja Australii od innych lądów spowodowała

wytworzenie się na tym kontynencie swoistej endemicznej flory.

ZWIERZĘTA AUSTRALII

MENU

DINGO DZIOBAK EMU KANGUR KOALA KOLCZATKA WOMBAT

Dingo to ssak z rodziny psowatych, występujący tylko w Australii (oprócz

Wiktorii i Tasmanii) i zarazem będący tam jedynym ssakiem drapieżnym. Jest

także jednym z nielicznych przedstawicieli na tym kontynencie ssaków

łożyskowych (reprezentowanych oprócz dingo przez nietoperze i nieliczne

gryzonie).

Znany również jako pies australijski, pochodzi od psów domowych, które

towarzyszyły pierwotnym mieszkańcom Australii. Uważa się, że żyje w Australii

od 30 tys. lat.

Dingo jest wielkości średniego psa: jego wzrost wynosi do 70 cm w kłębie,

natomiast waga do 25 kg. Charakteryzuje się pomarańczowożółtym kolorem

sierści (czasami zdarzają się dingo czarno-białe), białymi plamami na piersi,

łapach i końcówce puszystego ogona.

Dingo żyje w stadach, poluje również gromadnie. Czasami można spotkać

niewielkie grupy tych psów, złożone z 5 albo 6 osobników. Jego pożywienie

stanowią małe zwierzęta, od owadów począwszy, na niewielkich kangurach

skończywszy. Gdy około 200 lat temu w Australii pojawiły się króliki, dingo

polowały właśnie na te zwierzęta. Zdobycie pożywienia w postaci królika było

bardzo proste nawet dla samotnie polującego dingo. Od momentu, gdy

Australijczykom udało się zahamować plagę niekontrolowanego rozmnażania

się królików, dingo zaczęły coraz częściej polować na owce i cielęta, czyniąc

wielkie szkody farmerom.

Zwierzę to rozmnaża się raz do roku. Jedynie dominująca samica może urodzić

młode, reszta stada opiekuje się szczeniakami. Dingo jest trudny do oswojenia,

obecnie dość rzadko występuje.

DINGO 1

To osobliwe zwierzę reprezentuje stekowce, najprymitywniejszą gromadę ssaków, łączących cechy ssaków i gadów. Dziobak żyje na

obszarze południowo-wschodniej Australii i Tasmanii – w norach w pobliżu bagien, wzdłuż brzegów rzek i jezior, w górskich potokach

oraz w ciepłych lagunach. Swoją nazwę zawdzięcza płaskiemu, jak u kaczki, dziobowi, z rogowymi brzegami. Długość jego ciała wraz z

ogonem wynosi do 60 cm. Dziobak jest zwierzęciem o opływowym ciele, pokrytym gładkim brązowym futrem.

Większą cześć życia spędza w wodzie, w tym bowiem środowisku czuje się najlepiej. Natura wyposażyła go w błonę między palcami

kończyn, ułatwiającą pływanie. Silne pazury pomagają dziobakowi w wykopywaniu dziur i nor nad brzegami rzek, ogon służy jako

statecznik. Może pływać pod wodą tylko około dwóch minut, ale nozdrza umieszczone na górnej części dzioba pozwalają mu pływać

przy powierzchni i jednocześnie oddychać. Futerko zabezpiecza go przed niską temperaturą środowiska, dzięki czemu może spędzać w

wodzie po 12 godzin dziennie, nie marznąc. Poluje, mącąc wodę i wyłapując z niej małże, ślimaki, larwy owadów, a także małe ryby,

które miażdży twardymi płytkami występującymi zamiast zębów.

Raz w roku samica składa jaja, które następnie przez dwa tygodnie wysiaduje, umieszczając je na brzuchu i zakrywając ogonem. Po

dwóch tygodniach wylęgają się ruchliwe, lecz ślepe maleństwa. Karmione mlekiem matki przebywają kilka miesięcy w gnieździe, w

którym otaczane są troskliwą opieką. Samica dziobaka nie posiada sutek, toteż karmienie odbywa się przez zlizywanie mleka

wydobywającego się z niewielkich gruczołów potowych umieszczonych na brzuchu zwierzęcia.

Prawie zupełnie wytępiony ze względu na cenne futro, podlega całkowitej ochronie.

DZIOBAK 2

Emu, nielotny, płowobrunatny struś o głowie i szyi częściowo nagich. Zamieszkuje otwarte,

równinne stepy i rzadkie lasy Australii oraz Tasmanii. Emu jest po strusiu afrykańskim drugim

co do wielkości żyjącym ptakiem na Ziemi: osiąga 180 cm wzrostu i 50 kg wagi.

Jest to gatunek wędrujący; niektóre osobniki w ciągu roku w poszukiwaniu pokarmu roślinnego

przemierzają ponad 1000 km. Długie, mocne nogi pozwalają na marsz w tempie 7 km na

godzinę i bieg z prędkością dochodzącą do 48 km na godzinę.

Odżywia się ostrymi trawami, kwiatami, owocami, jagodami, nasionami i owadami. Żyjąc na

najbardziej suchym kontynencie, emu kiepsko sobie radzi z brakiem wody – musi pić

regularnie – także można go raczej spotkać przy większych zbiornikach.

Korzystając z jezior i rzek, w których obecności żyje, nauczył się również dobrze pływać.

Skrzydła z miękkimi i luźnymi piórami, choć nie służą do latania, przydają mu się w wielu

sytuacjach. I tak, w gorącym i suchym australijskim buszu emu chłodzi się, trzymając je

rozpostarte.

EMU 3

Samce intensywnie odżywiają się jesienią,

gromadząc zapas tłuszczu na sezon łęgowy.

Samice składają 8-20 sztuk jaj o wadze ok.

500 g każde. Wysiadywaniem przez prawie

60 dni zajmuje się wyłącznie samiec i on

również opiekuje się pisklętami przez 18

miesięcy aż do zupełnego usamodzielnienia

się młodych. Pisklęta opuszczają gniazda

zaraz po przyjściu na świat.

Emu to jedyny gatunek wielkiego ptaka

nielatającego, którego pierwotny zasięg

występowania nie skurczył się drastycznie w

związku z działalnością człowieka.

Kangury, których jest około 40 gatunków, należą do rzędu torbaczy. Największe, jak np. kangur

rudy, osiągają ponad 180 cm wysokości i ciężar do 100 kg. Samica jest zawsze znacznie

mniejsza.

Niektóre gatunki kangurów zamieszkują lasy, inne – jak kangur olbrzymi – otwarte równiny.

Najczęściej żyją w stadach liczących do dziesięciu osobników. Kangury to zwierzęta

roślinożerne, część ich pożywienia stanowią także owady i larwy.

Przednie kończyny ma kangur stosunkowo krótkie i słabo rozwinięte. Wykorzystuje je zarówno

do zbierania pokarmu, drapania, jak i do obrony. Tylne kończyny, długie i silnie umięśnione,

umożliwiają większym gatunkom rozwijanie prędkości w biegu do 90 km na godzinę, a także

wykonywanie kilkunastometrowych skoków. Długi i mocny ogon pełni rolę narządu równowagi

podczas wykonywania skoków, a także stanowi oparcie dla tułowia utrzymywanego zazwyczaj w

pozycji pionowej.

KANGUR 4

Ciąża trwa 28-39 dni. Młody kangur rodzi się w

bardzo wczesnym stadium rozwojowym, słabo

rozwinięty, nagi i ślepy. W takiej postaci

przedostaje się, pełzając po brzuchu matki, do

torby i przysysa się do jednego z czterech

sutków. Małe kangury spędzają w torbie, w

zależności od gatunku, od 195 do 400 dni, przy

czym w końcowym okresie odchowu opuszczają

ją coraz częściej w poszukiwaniu pokarmu.

Najbardziej znanymi przedstawicielami kangurów

są kangur rudy i kangur olbrzymi. Ten pierwszy

zamieszkuje południowo-wschodnią Australię i

Tasmanię, natomiast drugi prawie całą Australię

– najrzadziej występuje na wschodnim wybrzeżu.

Ssak z rzędu torbaczy, zamieszkujący wschodnie tereny Australii. Długość ciała koali wynosi

około 60 cm (samce są mniejsze od samic), natomiast ciężar dochodzi do 15 kg. Zwierzę to ma

krępy tułów, pozbawiony ogona. Ubarwienie sierści koali jest szarobrązowe, brzuch białawy. Na

dużej głowie o tępo ściętym pysku wystają wielkie uszy pokryte puszystymi włosami. Obie pary

kończyn zakończone są pięcioma palcami o silnych pazurach, stanowiących doskonałe narządy

chwytne.

Koala prowadzi nadrzewny tryb życia. Przebywa prawie wyłącznie na gałęziach drzew

eukaliptusowych, ponieważ odżywia się jedynie liśćmi i młodymi pędami eukaliptusów. Jest to

pokarm ciężkostrawny, ponadto ubogi w substancje odżywcze, dlatego koala porusza się wolno

i dużo śpi – nawet 18 godzin na dobę. Zbierając odpowiedni pokarm, napełnia nim swe torby

policzkowe, które służą mu jako pewnego rodzaju magazyn żywności. Zwierzę to zjada tak duże

ilości liści (przeciętnie od 500 g do 1 kg dziennie), że musi często odbywać podróże, by znaleźć

pożywienie.

KOALA 5

Koala należy do zwierząt żyjących grupowo. Na

wierzchołkach drzew eukaliptusowych spotyka się

często całe rodziny. Rodzina składa się zawsze z

jednego samca, kilku samic i młodych osobników.

Ciąża u koali trwa ok. 4 tygodni. Samica rodzi

przeważnie jedno młode, które przez okres 6 miesięcy

noszone jest przez nią w torbie. Sześciomiesięczny

niedźwiadek opuszcza po raz pierwszy kieszeń matki i

wspina się na jej plecy. Trzy miesiące później jest już

dorosły i może odżywiać się samodzielnie.

Wskutek wycinania lasów eukaliptusowych oraz

polowań dla cenionego futra gatunek zagrożony

wyginięciem, objęty obecnie całkowitą ochroną.

Kolczatka to przedstawiciel stekowców. Zamieszkuje całą Australię i

Tasmanię. Żyje samotnie na terenach leśnych i otwartych, w górach dochodzi

do wysokości 2500 m n.p.m.

Kształtem przypomina jeża, jej sylwetka jest ociężała i krępa. Ciało kolczatki

ma długość ok. 60 cm, ogon 10 cm, ciężar ciała dochodzi do 6 kg. Skóra

pokryta jest włosami i ostrymi kolcami, pysk wydłużony, pozbawiony zębów,

nogi masywne, z mocnymi pazurami umożliwiającymi kopanie nor.

Język kolczatka ma długi, ruchliwy, wysuwalny, co pomaga jej w zbieraniu

owadów – głównie mrówek, termitów i ślimaków. Częściowo jest on pokryty

rogowymi kolcami, które służą kolczatce do rozcierania pokarmu.

KOLCZATKA 6

Zwierzę w ciągu dnia chowa się w głębokiej norce, a nocą poluje. W biegu

potrafi poruszać się na dwóch tylnych kończynach. Ma doskonały węch, lecz

bardzo słaby wzrok. Kolczatka doskonale pływa.

Do odbierania bodźców służą kolczatce receptory elektromagnetyczne, które

są umieszczone na czubku pyska. W razie zagrożenia zwija się w kulę,

wkopuje się pionowo w ziemię, po czym wczepia się w zagłębienie mocno

pazurami.

Jest to gatunek jajorodny. Samica skład jedno jajo w kreatynowej osłonie,

które nosi przez 7-8 dni w torbie skórnej na brzuchu. Młode pozostają w torbie

matki przez okres 6-8 tygodni. Kolczatka osiąga dojrzałość płciową w wieku 12

miesięcy.

Wombat jest roślinożernym torbaczem, dochodzącym do 120 cm długości i

osiągającym wagę 22-40 kg. Charakteryzuje go walcowaty tułów i ociężała sylwetka;

pokryty jest szarobrązowym szorstkim futrem. Wombat ma wielką głowę, kończyny

krótkie, mocne, 5-palczaste, zakończone mocnymi pazurami, których brak jedynie na

pierwszych palcach kończyn tylnych. Mimo dużej wagi i krótkich nóg potrafi osiągać

szybkość 30 km na godzinę.

Występuje w lasach na wybrzeżu od północno-wschodnich krańców Nowej

Południowej Walii do południowo-wschodnich krańców Australii. Wombaty prowadzą

nocny tryb życia. W nocy w poszukiwaniu pożywienia, które stanowią dla nich trawy,

zioła, kora, korzenie i grzyby, potrafią przedreptać nawet cztery kilometry.

W dzień wombaty pozostają w wykopanych przez siebie norkach, osiągających, z

licznymi korytarzami i wejściami, nawet 20 m długości. Dzięki owym norkom, w

których panuje temperatura 17-20 0C, mogą przetrwać pożary buszu oraz ukryć się

przed polującymi na nie dzikimi psami dingo. W zimę w dzień wygrzewają się na

słońcu i odżywiają. Zwierzęta te posiadają bardzo dobrze rozwinięty zmysł węchu,

umożliwiający im komunikację. Pozostawiają na swoim terytorium odchody, które

mają charakterystyczny zapach tylko dla danego osobnika.

Wombaty osiągają dojrzałość płciową w wieku dwóch lat, a ich okres godowy trwa

cały rok. Ciąża u wombatów przebiega przez 21-22 dni. Samica rodzi jedno młode,

które, podobnie jak kangurzyca, chowa w torbie. Młode mieszkają w torbie matki

przez 6 miesięcy, w ciągu 11 następnych nie odstępują jej na krok.

Najbardziej znanymi gatunkami są wombat tasmański oraz wombat szerokogłowy.

Wombaty są gatunkiem chronionym, podobnie jak wszystkie rodzime ssaki

kontynentu australijskiego.

WOMBAT 7

CIEKAWE MIEJSCA

AUSTRALII

PARK NARODOWY PORT CAMPBELL WIELKA RAFA KORALOWA

AYERS ROCK PARK NARODOWY KAKADU

MENU

Ten olbrzymi masyw skalny wznosi się 350 m ponad

piaszczystą równiną, na południowy zachód od Alice

Springs. Geolodzy szacują jego wiek na około 600

milionów lat. Ayers Rock jest uważany za największy

na świecie monolit wystający ponad powierzchnię,

przy czym geolodzy sądzą, że większa jego część

(około dwóch trzecich) znajduje się pod ziemią.

Aborygeni nazywają górę „Uluru”, czyli „miejsce

spotkań”. Stanowi ona od tysięcy lat święte miejsce

pierwotnych mieszkańców Australii oraz przedmiot

niezliczonych mitów i legend. Tubylcy uważają, że

jest śpiącym olbrzymim wielorybem, ukształtowanym

z piaszczystej wydmy przez jednego z legendarnych

przodków.

Wiele wieków erozji doprowadziło do powstania w

podstawie skały licznych jaskiń, których ściany

aborygeni ozdobili malowidłami. Przedstawiają one

opowieści o powstaniu tej góry. Ayers Rock inspiruje

turystów z całego świata do fotografowania. Jawi się

bowiem, w zależności od pory dnia i pogody, w

pełnej gamie kolorów: o wschodzie słońca czarny

kontur góry stopniowo nabiera czerwonego odcienia

– im słońce jest wyżej, tym staje się on jaśniejszy.

Kiedy słońce jest w zenicie, ściany Ayers Rock

wydają się żółtawe, a potem, wraz z zapadającym

zmierzchem, cały proces powtarza się, tylko w

odwrotnej kolejności.

AYERS ROCK

Zajmujący powierzchnię ok. 20 tys. m kw. Park

Narodowy Kakadu jest największym parkiem

narodowym w Australii. Znajduje się na obszarze

Terytorium Północnego, 200 km na wschód od

miasta Darwin, w dorzeczu rzeki Alligator. Nazwa

„Kakadu” pochodzi od miejscowego plemienia

aborygenów, zwanego Gagudju.

Park odznacza się ogromną różnorodnością świata

zwierząt i roślin. Na jego terenie rośnie ponad 1600

gatunków roślin. W Kakadu występuje 289 gatunków

ptaków, 64 gatunki ssaków (m.in. myszowór,

kolczatka australijska). W rzekach żyje 55 gatunków

ryb słodkowodnych – jest to najbogatszy w ryby

region Australii. Tereny parku od innych terytoriów

Australii odróżnia to, że znajdują się w tym miejscu

niemal wszystkie gatunki, które istniały tu dwa wieki

wcześniej, w okresie kolonizacji.

Na setkach ścian jaskiń i na skałach można obejrzeć

jedne z najpiękniejszych w Australii malowideł

naskalnych, wykonanych przez aborygenów –

niektóre pochodzące sprzed 20 tys. lat. Malowidła

przedstawiają zwierzęta, ludzi, postacie z mitologii, a

nawet statki Europejczyków.

Turystów odwiedzających park przyciągają

malownicze urwiska na wybrzeżu, rozległe mokradła

oraz liczne wodospady. Największy wodospad, Jin

Jin, ma 200 m wysokości.

PARK NARODOWY KAKADU

Park narodowy o powierzchni ledwie 17 km kw.,

utworzony w 1964 r. Zajmuje pas nadbrzeżnego

płaskowyżu, opadającego wysokim (ponad 100 m)

klifem ku spienionym wodom Oceanu Indyjskiego.

Silne falowanie zmieniło krajobraz, tworząc

malownicze formy skalne w postaci iglic, kopuł,

łuków, grot i kipiących zatoczek (m.in. „Nozdrze

Wieloryba”, „Dwunastu Apostołów”). Przez tysiące

lat wiatr i fale wrzynały się coraz bardziej w ląd,

pozostawiając jedynie te skaliste ostańce,

wznoszące się na 60 m ponad lustro wody.

Jednym z nielicznych miejsc, które pozwalają zejść

na plażę, są schody Gibson Steps. Dopiero stamtąd

można w pełni docenić wielkość filarów skalnych.

Podczas zachodu słońca turyści odwiedzający park

podziwiają fantastyczny widok skalistego wybrzeża,

zmieniającego swą barwę na intensywnie czerwoną.

Jeszcze nie tak dawno można było w parku oglądać

naturalny łuk skalny o nazwie „Londyński Most”, lecz

niestety w 1990 r. zawalił się. Powstała w wyniku

tego nowa wysepka jest najlepszym przykładem, w

jaki sposób burzliwe morze co roku wymywa kolejne

połacie wybrzeża.

Roślinność Parku Narodowego Port Campbell

tworzą formacje trawiaste i zarośla eukaliptusowe.

Świat fauny zdominowany jest przez ptactwo

morskie, na otwartym morzu obserwować można

wieloryby.

PARK NARODOWY PORT CAMPBELL

Wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Australii, na

odcinku ponad 2 tys. km, rozciąga się jeden z

najwspanialszych cudów natury na świecie – Wielka

Rafa Koralowa.

Tworzą ją kolonijne koralowce, żyjące w symbiozie z

glonami. Polipy, składające się na kolonię korala,

otaczają się twardym wapiennym szkieletem. Gdy

kończą życie, pozostaje po nich twarda konstrukcja,

służąca jednocześnie za podstawę następnym

pokoleniom korali. W ten sposób, warstwa po

warstwie, budowana jest rafa koralowa. Kryje ona w

sobie wielką rozmaitość form, od korali gatunku

Acropora, o strukturze przypominającej poroże

jelenia, do Meandrina, których zwoje przypominają

dwumetrowy ludzki mózg.

Szacuje się, że Wielka Rafa Koralowa składa się z

ok. 2900 pojedynczych raf. W jej obrębie znajduje

się też ponad 600 wysp, z których większość nie ma

nawet własnych nazw. Powierzchnia Rafy wynosi

ponad 350 tys. km kw., czyli więcej niż powierzchnia

Polski. Jej szerokość zaś waha się w granicach od

300 m do 2 km.

O wyjątkowym charakterze tej podwodnej krainy

świadczy też niezwykłe bogactwo zamieszkujących

ją ryb (ok. 2 tys. gatunków) i skorupiaków (ok. 4 tys.

gatunków).

WIELKA RAFA KORALOWA

SYMBOLE NARODOWE

AUSTRALII

MENU

HERB AUSTRALII

FLAGA HYMN

Hymnem Australii jest pieśń „Advance Australia Fair”, choć aż do 1984 roku funkcję tę pełnił brytyjski hymn

królewski „God Save the Queen”. „Advance Australia Fair” został ogłoszony hymnem narodowym po zasięgnięciu

opinii społeczeństwa australijskiego. W narodowym głosowaniu, którego zostało przeprowadzone w 1977 r.

Australijczycy zdecydowanie opowiedzieli się właśnie za tą pieśnią. Na podstawie ich decyzji 19 kwietnia 1984

roku gubernator generalny proklamował „Advance Australia Fair” hymnem narodowym Australii.

HYMN

Wkrótce po utworzeniu federacji, w 1901 r., pierwszy premier Australii Edmund Barton ogłosił konkurs na flagę

narodową. W wyniku tego konkursu wybrano pięć bardzo podobnych do siebie projektów, wśród nich pracę 14-

letniego ucznia Ivora Evansa. Zwycięzcy konkursu opracowali jeden wspólny projekt flagi australijskiej,

wykorzystując do tego celu rysunek flagi brytyjskiej i umieszczając pod nim gwiazdę sześcioramienną,

symbolizującą sześć stanów Związku Australijskiego, a na prawo od niej konstelację Krzyża Południa. Ivor Evans

był autorem pomysłu umieszczenia na fladze Krzyża Południa, „najjaśniejszej konstelacji gwiazd południowej

półkuli, symbolu świetlanej przyszłości Australii jako wiodącego kraju”.

FLAGA

MIASTA AUSTRALII

ADELAIDE

MENU

BRISBANE CANBERRA

MELBOURNE PERTH SYDNEY

Stolica stanu Australia Południowa, położona w pobliżu ujścia rzeki

Torrens do zatoki św. Wincentego. Założenie osady proklamował 28

grudnia 1836 r. angielski kapitan John Hindmarsh; jak wieść głosi,

uczynił to pod stojącym do dziś w mieście eukaliptusem. Adelaide

zostało zbudowane według planów pułkownika Williama Lighta,

pierwszego gubernatora Australii Południowej, który postanowił tutaj

zlokalizować stolicę kolonii. Od 1845 r. do miasta przybywali, po

odkryciu złota i miedzi, górnicy, a od roku 1847 imigranci niemieccy,

którzy rozwinęli w dolinie Barossa przemysł winiarski. W 1872 roku

Adelaide jako pierwsze miasto australijskie uzyskało bezpośrednie

połączenie telegraficzne z Londynem.

Miasto składa się z dwóch części otoczonych pasem zieleni; sztuczne

jezioro na rzece Torrens oddziela południową dzielnicę, handlową, od

dzielnicy północnej, głównie mieszkaniowej. Adelaide jest jednym z

ważniejszych ośrodków przemysłowych oraz węzłów komunikacji

kolejowej kraju.

Adelaide zwykło się określać miastem festiwali. Najbardziej prestiżowy,

o międzynarodowej renomie, jest Adelaide Festival, który odbywa się w

latach parzystych. Na festiwal ten przybywają największe sławy

światowych scen (na ponad 100 różnych imprezach reprezentowane

są: muzyka, teatr, film i taniec).

Zabytki: najstarszy stadion w Australii – Adelaide Oval (1870), Budynek

Rządu (1838-1840), Ayers House (1846-1876), Stary Budynek

Parlamentu (1855), katedra św. Piotra (1876).

ADELAIDE

Trzecie co do wielkości miasto Australii i jednocześnie stolica stanu

Queensland. Leży na wschodnim wybrzeżu Australii, na przedgórzu

Wielkich Gór Wododziałowych, nad rzeką Brisbane.

Miasto założył w 1824 r., jako brytyjską kolonię karną, gubernator

Nowej Południowej Walii, Thomas Brisbane. Po zlikwidowaniu kolonii,

w 1842 r., otwarto je dla wolnego osadnictwa. Stolicą stanu

Queensland zostało Brisbane w 1859 r. Pięć lat później, w 1864 r.,

miasto zniszczył pożar. Wśród niewielu budynków ocalał Stary Wiatrak.

Został on zbudowany przez skazańców w 1829 r. wedle wadliwego

planu, wskutek czego nie wiatr, lecz właśnie skazańcy siłą własnych

mięśni napędzali młyn. Podczas II wojny światowej znajdowała się w

Brisbane baza amerykańska i główna kwatera dowódcy sił alianckich

na płd.-zach. Pacyfiku, gen. MacArthura.

Centrum miasta rozciąga się nad brzegami rzeki Brisbane. Nic więc

dziwnego, że Brisbane jest również miastem wielu mostów;

najwspanialszym z nich jest Story Bridge. Wspomniana rzeka, w

dolnym biegu żeglowna dla statków pełnomorskich, czyni z miasta

jeden z ważniejszych portów Australii. Roczne przeładunki portu

wynoszą ponad 14 mln ton. Fabryki Brisbane produkują m.in. tkaniny,

maszyny rolnicze i cukier. W mieście znajdują się rafinerie, stocznie,

fabryki broni.

Brisbane jest obecnie jednym z najpopularniejszych miast

australijskich. Łagodny klimat w ciągu całego roku i atrakcyjne miejsca

wypoczynku w pobliżu miasta przyciągają zarówno turystów, jak i ludzi

pragnących osiąść tu na stałe.

BRISBANE

Stolica Australii i centrum administracyjne położone na Australijskim

Terytorium Stołecznym, około 300 km na południowy zachód od

Sydney, nad rzeką Molongo. Po utworzeniu federacjii, w 1901 r.,

władze zaczęły rozglądać się za odpowiednią stolicą. O zaszczyt ten

początkowo ubiegały się dwa rywalizujące miasta – Sydney i

Melbourne. Aby zażegnać ten konflikt, zdecydowano się znaleźć nową

lokalizację, miasto leżące nie dalej niż 100 mil od Sydney i nie

mniejsze niż 100 mil kwadratowych. Wybór padł na niewielką

Canberrę.

Miasto rozbudowano w latach 1913-1927 według planu

amerykańskiego architekta Waltera Burleya Griffina. W 1927 r.

Canberra została stolicą Australii; w tym samym roku odbyły się tutaj

po raz pierwszy obrady parlamentu. W dwóchsetną rocznicę

osadnictwa białego człowieka na kontynencie australijskim, w 1988 r.,

otwarto w Canberze nowy gmach parlamentu, stanowiący wizytówkę

miasta. Dokonała tego osobiście głowa państwa, królowa Elżbieta II,

która specjalnie na tę okazję przybyła z Londynu.

Canberra jest jednym z najważniejszych w kraju ośrodków naukowo-

badawczych i kulturalnych. Znalazło tu siedzibę wiele przemysłowych

laboratoriów naukowych. W mieście istnieje uniwersytet narodowy,

biblioteka narodowa, obserwatorium astronomiczne Mount Stromlo

(jedno z największych na półkuli południowej) oraz mauzoleum War

Memorial (budowla-pomnik ku czci wszystkich Australijczyków, którzy

zginęli w czasie II wojny światowej).

CANBERRA

Drugie co do wielkości miasto Australii oraz stolica stanu Wiktoria. Leży

w południowej Australii, przy ujściu rzeki Yarra do zatoki Port Phillip.

Początek Melbourne dały dwie niezależne osady założone w tatach

1834-35 przez osadników z Tasmanii. Odkrycie w połowie XIX w. w

pobliżu miasta złóż złota spowodowało napływ znacznej liczby

osadników z Europy i przyczyniło się do jego rozwoju. W 1853 r.

powstał w Melbourne uniwersytet, a w 1854 r. zbudowano tu pierwszą

w Australii linię kolejową (z Melbourne do Sandridge). Od 1901 do

1927 r. Melbourne pełniło rolę stolicy kraju.

Centrum miasta leży na planie szachownicy podzielonej szerokimi

alejami. Melbourne otoczone jest parkami i terenami zielonymi

Założone w 1845 r. królewskie ogrody botaniczne mają 43 ha i

gromadzą 12 tys. gatunków roślin.

Melbourne to jedno z głównych australijskich ośrodków

przemysłowych, handlowo-finansowych, kulturalnych i naukowych.

Centrum handlowo-finansowe, z drapaczami chmur, mieści się na

prawym brzegu rzeki Yarra. W Melbourne znajduje się wielki port

handlowy i pasażerski (m.in. regularne połączenie z Nową Zelandią).

Jest to miasto wieloetniczne; mieszka tu ponad 140 narodowości. W

Australii zamieszkuje liczna Polonia – prawie 300 tys. – z czego duża

część osiedliła się właśnie w tym mieście.

W Melbourne znajdują się wspaniałe muzea, a także teatry i galerie

sztuki. W National Gallery of Victoria zgromadzono jedną z

najbogatszych kolekcji sztuki australijskiej, europejskiej i azjatyckiej na

całym kontynencie.

MELBOURNE

Miasto w zachodniej Australii, przy ujściu rzeki Swan do Oceanu

Indyjskiego, stolica stanu Australia Zachodnia. Jego początki siegają

1827 r., kiedy to przybyła nad wspomnianą rzekę garstka białych

osadników, prowadzona przez kapitana marynarki brytyjskiej Stirlinga.

Po dwóch latach proklamowano założenie na tym miejscu miasta.

Wkrótce władze brytyjskie, obawiając się zbytniego usamodzielnienia

się tych terenów, wysłały oddział pod dowództwem Charlesa

Fremantle’a, by objął ziemię we władanie brytyjskiej korony. W latach

1850-1868 przetransportowano do Perth setki skazańców. Rozwój

miasta nastąpił w latach 90. XIX w. w związku z odkryciem pokładów

złota w Coolgardie i Kalgoorlie oraz rozbudową portu Fremantle. W

1917 r. uruchomiono transkontynentalną linię kolejową łączącą Perth z

Sydney.

Mieszkańcy Perth lubią określać swoje miasto jako „najbardziej

odosobnioną stolicę na świecie”, co zresztą pokrywa się z

rzeczywistością – Perth usytuowane jest bowiem na absolutnym

pustkowiu. Najbliższe duże miasto, stolica Australii Południowej,

Adelaide, oddalone jest o 2700 km.

Na obszarze miasta znajduje się aż 19 pięknych plaż. Perth szczyci się

również wspaniale rozplanowanymi parkami. Największym i najbardziej

znanym jest Kings Park, który zajmuje 400 ha i symuluje naturalny

busz wchodzący do centrum miasta.

Perth to centrum usługowe i handlowe. W mieście rozwija się przemysł

środków transportu, spożywczy, chemiczny i lekki. W porcie Fremantle

przeładowuje się ropę, pszenicę i wełnę.

PERTH

Najstarsze i największe miasto Australii, stolica Nowej Południowej

Walii. Sydney leży nad głęboko wciętymi w ląd zatokami: Sydney

(dawniej Port Jackson), Botaniczną i Port Hacking. Początki osady

związane są z przybyciem w 1788 r. tzw. Pierwszej Floty pod

dowództwem A. Phillipa, która przywiozła do Australii pierwszą grupę

brytyjskich skazańców.

Najszybszy rozwój miasta miał miejsce podczas australijskiej gorączki

złota w latach pięćdziesiątych XIX wieku. Kryzys finansowy lat

dziewięćdziesiątych XIX w. zahamował tempo rozwoju i doprowadził do

tego, że Sydney zostało przejściowo wyprzedzone pod względem

wielkości przez Melbourne. Jednak już w 1911 r. znów objęło pod tym

względem prymat pośród miast Australii.

Jedną z najefektowniejszych budowli miasta jest wieża AMP Center

Point Tower, będąca najwyższą budowlą w całym Sydney (259 m).

Wspaniałą budowlą jest ukończony w 1973 r. gmach opery z dachami

przypominającymi ogromne, wydęte wiatrem, żagle. Gmach ten,

zbudowany na cyplu wysuniętym w wody zatoki Sydney, mieści m.in.

salę koncertową na 2700 miejsc, kino oraz studio nagraniowe.

Nad zatoką Sydney góruje jeden z najwyższych i najdłuższych

jednoprzęsłowych mostów świata, uchodzący za narodowy symbol

całej Australii, Sydney Harbour Bridge. Most ma 49 m szerokości, a

jego rozpiętość wynosi 503 m. Ze względu na swój wyjątkowy kształt

mieszkańcy Sydney nazywają go czule „coat hanger” (wieszak).

SYDNEY