Atom kavraminin dogusu duzeltismis
-
Upload
profdr-ibrahim-uslu -
Category
Education
-
view
768 -
download
7
description
Transcript of Atom kavraminin dogusu duzeltismis
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atom ve Atom Kavramının Doğuşu
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Nebula Evrenin Maddeleşmesi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Evrenin Maddeleşmesi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Evrenin Maddeleşmesi ve Benzeşim
(Self Similarity)
Prof.Dr. İbrahim USLU
Bir Bebeğin Doğuşu ile Evrenin Maddeleşmesi
Arasındaki Benzerlik
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
2 hafta
Prof.Dr. İbrahim USLU
Bir Bebeğin Doğuşu ile Evrenin
Maddeleşmesi Arasındaki Benzerlik
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
3 Hafta
Prof.Dr. İbrahim USLU
4 hafta
Prof.Dr. İbrahim USLU
5 hafta
Prof.Dr. İbrahim USLU
10 Hafta
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atomun Oluşumu ve Elementlerin
Sentezi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
D/H Oranı
Prof.Dr. İbrahim USLU
Karbon‟un Oluşumu ve Organik
Maddelerin Meydana Gelişi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Evrenin Yaşı ve Elementlerin Sentezi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Elementlerin Sentezi: Füzyon
Prof.Dr. İbrahim USLU
Berilyumun Füzyon ile oluşumu
Prof.Dr. İbrahim USLU
Karbonun Oluşumu
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hidrojen 91.2
Helium 8.7
Oksijen 0.078
Karbon 0.043
Nitrojen 0.0088
Magnezyum 0.0038
Neon 0.0035
Demir 0.0030
Sülfür 0.0015
Güneşin Bileşimi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Elementlerin Sentezi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Nükleer Sentez
• Silisyum ve kükürt kısmen Radyoaktif bir element
olan Ni-56’yı oluşturur.
• Ni 56 oluştuğunda yarı ömrü 6 gün olan bir
bozunmayla kobalta (Cobalt-56), kobaltta demire
dönüşür. Kobaltın demire dönüşmesinin yarı ömrü
79 gündür.
• Diğer katmanlarda oksijenin bir bölümü silisyum ve
kükürde dönüşür.
• Katmanın içinde ise neon ve mağnezyum ise
oksijene dönüşür.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Periyodik Tablo ve Nükleer Sentez
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atom Çekirdeği
• Atomun çekirdeği
kusursuz küre
biçimindedir.
• Bazı çekirdeklerin
içindeki protonların
kümelenişi tam küresel
olmayabilir. Bunların
şekli küreden biraz
sapsa da yine de
büyük eksenin küçüğe
oranı 1.2 den büyük
değildir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Basit Sanılan Evren
• Bilimle uğraşanlar binlerce yıldır evreni oluşturan yapı
taşlarını ve onları yöneten yasaları bulmaya ve böylece
doğayı açıklamaya çalışmışlardır.
• Atomların maddenin en küçük parçaları olduğu geçen
yüzyılda bulunmuş ve sonrada atomların temel tanecik
sanılan ve artık bölünemeyecekleri varsayılan elektron ve
protondan oluştuğu düşünülmüştü.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Doğa Ufağa Gidildikçe
Basitleşiyor mu?• Daha sonra iki temel parçacığa Einstein tarafından foton olarak
adlandırılan üçüncüsü ilave dilmişti. Daha sonra (1932) kütlesi
hemen hemen proton kadar olan nötron bunlara ilave edildi.
• Artık evrenle ilgili tüm parçacıkların bulunduğu, Binlerce çeşit
molekülden, yüzün üzerinde farklı atoma ve onlarında oluşturduğu
birkaç temel parçacıkla evrenin temel yapısının açıklanabileceği
hissine kapılmıştı. Sanki doğa ufağa doğru gidildikçe
basitleşiyordu.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yeni Parçacıklar
• Kozmik ışın (uzaydan gelen elektromanyetik dalgalar) incelemelerinde pionlardan sonra da sürekli olarak yeni parçacıklar keşfedilmişti.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Dipsiz kuyu
• Kozmik ışınlar atmosferin en üst katmanlarında atomlara çarparak onları paramparça ederler. Böylece ortaya çıkan parçacıklarda büyük hızlarla diğer atomlara çarparak onları parçalar böylece adeta bir parçacık sağanağı ortaya çıkar. Bu sağnağın incelenmesinden mezonlar ve diğer küçük parçacıklar keşfedilmiştir.
• 1960‟lı yılarda parçacık avı başlamış ve parçacık sayısı yüzleri bulmuştur.
• Laboratuarlarda tanecik hızlandırıcılarının keşfiyle parçacık sayısı daha da artmıştır.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atomlar (Scanning Tunnel Microscope)
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atomun İç Yapısı
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atom ve Çekirdek
Prof.Dr. İbrahim USLU
Çekirdeği BulÇekirdeğin Çapı;~ 5.10-14 m
Atomun Çapı; ~ 5.10-11 m
Prof.Dr. İbrahim USLU
• Tüm gezegenler güneşin %1 kadar kütleye
sahip
• Merkür, Venüs, Dünya ve Mars kayadan
oluşmuşlar ancak Jupiter, Satürn, Uranus ve
Neptün gazdan oluşmuştur.
• Güneşin ancak %91.1 i hidrojendir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Dünyanın hızı
• Dünyanın güneş etrafındaki hızı 30 km/saniye
olup yaklaşık ışık hızının 10-4'ü kadardır.
• Işık hızı 300 000 km/saniye dir.
• Yani Dünya güneş etrafında dönerken saatte 107
bin km hızla döner
• Dünya‟nın kendi ekseni etrafındaki hızı en fazla
Ekvator üzerindedir. Bu hız saatte 1670 km.dir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Çekirdeğin Özkütlesi
• Bütün çekirdekler ayni öz kütleden
yapılmıştır.
• Denklemdeki ro sabiti 1.3 10-15 kadardır.
Bu sabit ayrıca hidrojenin yarıçapı
olarak adlandırılabilir.
• Bir çekirdeğin kütlesi hacmini doğrudan
belirlemektedir. Bütün çekirdekler ayni
öz kütleden yapılmıştır.
• Bu öz kütle 2.44 1014 kg/m3 kadardır.
• Bütün çekirdekler, çekirdek sıvısı
diyebileceğimiz proton-nötron karışımı
maddeden oluşmuş irili ufaklı
damlacıklardır.
3 Arr o
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Nötron, Proton‟un Elektron ile
karşılaştırılması
Prof.Dr. İbrahim USLU
Boşluksuz evren
• içinde yaşadığımız evren, başlangıcı olan bir şey olduğundan, onun içindeki “her yer” “var” olan tek bir yerdi.
• Dolayısıyla “içinde hiçbir şey olmayan” bir yerin bu evrende olması mümkün değildir.
• Denizin içinde kuru bir yer olmadığı gibi, varlık denizinin içinde de, yokluk mânâsında (kuru) bir boşluk yoktur.
• Kuantum bilimi, evreni yekpare bir bütün olarak tanımlar, orada mutlak mânâda bir „boşluk‟ olmadığını söyler.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Maddeleri katı ve sert yapan nedir?”
• “Eğer çevremizdeki her şey ve hattâ insanlar
bile büyük çoğunluğu boşluktan oluşan
atomlardan ibaretse, gerçekte maddî yapımız bu
kadar az ise, neden kapalı kapılardan,
duvarlardan çizgi roman kahramanları gibi geçip
gidemiyoruz? Maddeleri katı ve sert yapan
nedir?”
Prof.Dr. İbrahim USLU
Elektronların olağanüstü hızı
• Elektronlar olağanüstü büyüklükte bir hızla saniyede yaklaşık 1.000 km gibi bir hızla hareket ederler. (veya çekirdek etrafında bir saniyede yaklaşık bir milyon tur atar).
• Normal bir elektron, atom içinde bu olağanüstü hız sonunda, atom katı ve sert bir kütle görünümüne bürünür.
• Bunu eski model uçakların pervanelerinin, hızla dönerken yuvarlak ve tam bir katı yüzeymiş gibi görünmesine benzetebiliriz.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Çin felsefesine göre maddenin temeli
Evrende her şeyin temeli Yin (– –) and Yang (--) adları
verilen iki temel kuvvettir. Tüm maddeler eninde sonunda
bu iki kuvvetten oluşmuştur. Her madde Yin ve Yang isimli
kuvvetlerin değişik oranlarından oluşmuştur
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yin ve Yang evrendeki tüm maddenin temelidir. Yang
kesiksiz çizgi ile “–– “ Yin ise kesikli çizgi “- -” ile
gösterilmiştir. Ying ve Yang‟ın eşit şekilde karışımı 4 şeyi
oluşturur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Thales ve Anaksimandros
• Filozofların ilki sayılan Thales Batı Anadolu’da Miletos’ta yaşamış, İ.Ö. 585’teki güneş tutulmasını önceden hesaplamış ve “her şeyin ilk ilkesi ve temel doğası sudur” demiştir.
• Su derken asıl anlaşılanın fiziksel varlığın sıvı durumunu vurgulamak gerektiğidir.
• Fiziksel varlık hem sıvılaştırılabilir, hem de geçmişte önce sıvı iken sonra katılaşmıştır. Dünyanın büyük bölümünün sıvı olduğu, yanan nesnelerin buhar çıkardıkları, hayvanların büyük ölçüde sıvıdan oluştuğu ve döllerinin de sıvı olduğunu gözlemlemiştir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Tales‟den öğütler
• En güç olan şey kendimizi tanımaktır
• En kolay şey başkalarına öğüt vermektir.
• Ancak başkalarında kınadığımız şeyleri yapmayarak iyi ahlaklı oluruz.
• Kötü yoldan zengin olma
• Zenginde olsan tembellik etme
• Acınmaktan çok gıpta edil
• Herkese güvenme
• Anne babana gösterdiğin sevgiyi yaşlılıkta çocuklarından bekle
Prof.Dr. İbrahim USLU
Thalesin teoremi
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksimandros
• Tales’in öğrencisi Anaksimandros “Bütün her şey Apeirondan (belirsiz, sınırsız) gelir. Var olan şeylerin ilk ilkesidir.
• Nesne ve nitelikler varlığa bundan gelir ve yok olduklarında da buna dönerler” demiştir.
• Apairon niteliksel anlamda sınırsız ve belirsiz olan bu ilk varlık, onun felsefesinde niteliklerin ve dolayısıyla varlığın sakınımı işlevini yerine getirmekteydi.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Milet Şehri
Prof.Dr. İbrahim USLU
Milet Şehri
• İÖ 650 yılında Ege kıyılarında büyük bir teknoloji doğmuştu. Burada insanlar yıldızlar aracılığı ile yollarını bulabiliyorlardı.
• Üstün aletler, ince dokumalar, zarifçe biçimlendirilmiş süslenmiş kapkacaklar kullanıyorlardı.
• Milet kenti Thales, Anaksimenes, Anaksimendros, Leukipposgibi doğa filozoflarının şehriydi.
• Bu şehir Büyük İskender‟in seferi sırasında direnişi
ile de ün yapmıştı.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Las Vegas
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksimenes
Anaksimenes‟te hocası Anaksimandros gibi düşünüyor ancak
yok olurken kendisine döndükleri ve varlığa gelirken de
kendisinden türedikleri şeyin hocasının söylediği gibi belirsiz bir
varlık değil somut bir varlık olduğunu ve bunun hava olduğunu
belirtiyor.
Anaksimenes “sıkışan hava buluta, suya dönüşür, Onu
daha da sıkıştırınca toprak olur, olanaklı en sıkışmış
durumda ise taştır. Öğeler seyrekleşmiş ve
yoğunlaşmış havadan başka bir şey değildir” demiştir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos
• Yapıtlarını yüzyıl dönümünde veren İlk Çağ‟ın iki önemli düşünürü, Herakleitos ve Parmenides‟tir.
• Herakleitos‟un düşüncesinde değişim, evrenin ve evren içindeki her şeyin zorunlu olarak uyduğu en temel bir yasa konumunu kazanır.
• “Her şey akar ve hiçbir şey buna karşı duramaz; Ayni nehre iki kere giremeyiz, her şey bir yönde yol alır ve kalıcı olan hiçbir şey yoktur”.
• “Varlık dinginliği değişimde bulur”.
• “Her şey karşıtlık yoluyla doğar, hepsi bir nehir gibi akış içindedir”
• “soğuk nesneler sıcak olur, sıcak olanlar soğur, nemli olan kurur, kuru olan nemlenir”.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Varlık dinginliği değişimde bulur
• Sadece bir soluk almada 1022 atomu vücudumuza alırız.
• Sadece soluk almakla her saniye vücudumuzdan
astronomik miktarda atomu dışarı atar ve astronomik
miktarda yeni atomu vücudumuza alırız.
• Bir yılda vücudumuzdaki atomları %98‟i değişmiş olur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Varlık dinginliği değişimde bulur
• Bir saniye önceki biz biz miyiz? hele hele bir yıl sonraki
biz KİMİZ?
• Belki de vücudumuzda Einstein‟ın atomları var yoksa
Atatürk‟ün mü acaba?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Bedeninizin yaş haritası ne?
• 38 yaşındasınız... Ama kaslarınız 15
yaşında, cildiniz ise kendini iki haftada bir
yeniliyor.
• Kaç yaşındasınız?
• Yanıt vermeden önce dikkatli düşünün. Çünkü
sorunun yanıtı tahmininizden çok daha karmaşık
olabilir.
• Peki organlarımızın çoğu genç ise neden
yaşlanıyoruz?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Organlarımız kendini
yenileyebiliyor• İsveç‟in başkenti Stokholm‟deki Karolinska
Enstitüsü‟nden nörolog Jonas Frisen ve ekibi farklı bir
yol bulana kadar.
• Ekibin, radyoaktif karbon tarihleme tekniği kullanılarak
gerçekleştirdiği araştırma, vücuttaki pek çok organın
kendini yenileme özelliğine sahip olduğunu ortaya
koydu.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hücre Yenilenmesi
• Hücre yenilenmesiyle ilgili sorular ilk kez 100 yıl önce
ortaya atıldı.
• 1960’lı yıllarda fareler ve kediler üzerinde yapılan
araştırmalarda bu hayvanların yeni hücreler üretebildikleri
keşfedildi.
• Günümüzde ise insanlar üzerinde deneyler yapılmaya
başlandı
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hangi Organ Ne Sıklıkla
Yenileniyor
• Mide Duvarı 3-5 Gün
Midedeki hücrelerin asite dirençli olmadığını belirten İsveç-Karolinska Enstitüsü‟nden Jonas Frisen, hücrelerin üç ila beş günde yenilendiğini vurguladı. Ancak nikotin, hücrelerin yenilenmesini ağırlaştırıyor.
Bağırsak 2-5 Gün
Midedeki gibi bağırsaklarda da hücrelerin zor şartlar altında olduğunu söyleyen Dr. Frisen, bu hücrelerin hızla yenilendiklerini ve bu sürenin iki ila beş günde değiştiğini ifade etti.
Dil 10 Gün
Tat moleküllerini sinirler yoluyla beyne ileten dilde bulunan 10 bin tomurcuğun her birinde 50 hücre bulunuyor ve bu hücreler her 10 günde bir kendini yeniliyor.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hangi Organ Ne Sıklıkla
Yenileniyor
• Karaciğer 6 Ay
Yağ, protein, şeker ve kan yapımı için gerekli maddeleri depolayan karaciğer vücudun en güçlü organlarından biri. İngiltere Karaciğer Vakfı tarafından yapılan açıklamaya göre karaciğerin kendini yenileme süresi altı ay.
Akciğer 1 Yıl
Akciğerde hücreler farklı periyotlarda yenileniyor. Bu da havanın temizliğine, sigara içilip içilmemesine göre değişiyor. Yenilenme süresi ise altı ayla bir yıl arasında.
Saçlar 3-6 Yıl
Yaklaşık 100 bin adet seç telinin her biri ayda 1.25 cm uzuyor. Dolayısıyla saçların kaç yaşında olduğu da saçın uzunluğuna göre değişiyor.
Kalp 20 Yıl
Yıllarca kalp hücrelerinin doğduktan sonra değişmediği sanıldı. Ancak, New York Üniversitesi‟nden Dr. Piero Anversa tersini ispatladı ve kalbin kendini 20 yılda yenilediğini belirtti.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hücre Yenileniyor Ama
Yaşlanıyoruz
• Örneğin cildimiz bizden daha genç ise,
yaşlandığımızda niçin daha diri ve düzgün bir
cilde sahip olmuyoruz?
• Bunun yanıtı mitokondriyal DNA‟da yatıyor.
• Mitokondriyal DNA, mutasyonları çekirdekteki
DNA‟dan daha hızlı biriktiriyor.
• Hücreleriniz yaşınızın üçte biri bile olsa,
mitokondriyanız sizinle aynı yaşta. Örneğin deride
mutasyonlar olduğu zaman, cilt diriliğini
koruyamıyor ve kırışıklıklar başlıyor.
Prof.Dr. İbrahim USLU
İyi haberler de var!
• Bilim dünyasında mitokondriyal DNA‟yı koruma ve
onarmaya yönelik çalışmalar var.
• Belki de kısa bir süre sonra insanlar "Kaç yaşındasınız?"
sorusuna yanıt vermekte gerçekten zorlanacak !!
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbrahim USLU
• O halde 2012 ve 2007 Model İbrahim
USLU‟lar, 1955 Modele ne kadar benziyor acaba?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yaşlanma göreceli bir kavramdır
• Yaşlanma lastik gibidir. Kişiye göre değişir. Uzar
yada kısalır, hızlanır yada yavaşlar hatta geriye
gider.
• Bugünden itibaren kendiniz için bir şeyler
yapın, yaşlanmanızı durdurun.
• Yaşlanmamak için çaba gösterin ve sizi
yaşlandıran faktörler nelerse onların listesi yapın ve o
faktörlerden yaşamınızı arındırın.
• Genç, sağlıklı ve mutlu kalmaya çalışın.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Arılar ve ölümsüzlük
• Eğer kovanda arılar bölünmeye karar verirlerse
genç arı sayısının azlığından dolayı yaşlı arılar
gençlik hormonlarını artırarak kendilerini
gençleştirebiliyorlar.
• Bizler arı kadar olamayacak mıyız?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Ölümsüz hayat
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yaşlanmayı hızlandıran faktörler
• Sigara içmek
• Güneş ışınlarına maruz kalmak
• İş veya hastalanma nedeni ile radyasyona maruz kalmak
• Depresyon
• Yalnız yaşamak
• Yakın arkadaşlıklar kuramamak
• Gün içi rutin bir hayat kuramamak
• Düzenli iş hayatı kuramamak
• İş tatminsizliği
• Haftada 40 saatten fazla çalışmak
• Finansal sıkıntılar
• Aşırı vesvese
• Çabuk kızmak ve kızgınlığını süratle belirtmeye engel olamamak
• Kendini veya başkalarını devamlı eleştirmek
• Bol su içmemek, fast foodla beslenmek, bol sebze ve meyve yememek, derimize yeteri özen göstermemek.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Genç tutan faktörler
• Sigara içilmeyen bir ortamda bulunmak• Mutlu bir evlilik
• İş tatmini
• Kolaylıkla gülebilmek ve güleç yüzlü olmak
• Yakın arkadaşlıklar kurabilmek
• Günlük hayatını düzene sokmak
• Düzenli bir iş hayatı
• Yılda en az bir hafta tatil
• Boş zamanlarında hobilerle uğraşmak
• Dertlerini içine atmamak ve kolaylıkla başkalarıyla paylaşabilmek
• Geleceğe karşı umutlu olmak
• Ekonomik açıdan kendini güvende hissetmek güneş ışınlarından ve radyasyondan korunmak
• Beslenmeye dikkat etmek (zeytin yağı, antioksidan yiyecekler vb).
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos –Ana madde ateş
• Herakleitos, nesnelerin kendisinden
gelip, kendisine gittikleri ilk maddenin ateş
olduğunu söylemiştir.
• Ona göre dünyamız sonsuz canlı ateşten
değişmeyle meydana gelmiştir ve bir vakit
gelecek sonunda tüm-ateşe
girecektir, böylece akış yeniden
başlayacaktır:
• Ona göre ateş ihtiyaç ve tokluktur. Çünkü
ihtiyaç veya açlık, ateşin kozmik düzenine
işaret eder; tokluk ise bir nesnenin
ölümü, ateşe dönüşmesi anlamına gelir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos –Ana madde ateş
• Herakleitos'a göre herşey ateşten geldi ve yok olup tekrar ateşe dönecek.
• Ateşin gelip her şeyi yargılayıp mahkum edeceğini söyler.
• Ateşin kendisinden meydana gelen şey değiştiği halde, ateşin kendisi değişmez. O hep varolan ateştir.
• Belli bir ölçü içerisinde ateş ile maddeler karşılıklı olarak birbirlerine dönüşürler. Bu dönüşümler kozmik düzeni meydana getirir:
• "Her şey ateşle takas olur, ateş de her şeyle; tıpkı altın ile malların ve mallar ile altının takas edilmesi gibi"
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos–
Her şeyden bir, bir'den her şey.
• Evren zıt unsurlardan meydana gelmiştir. Bu zıtlıklar arkasında ise “bir olan” ve hep var olan tek şey, tanrı adıyla anılır.
• "Bağlanışlar; bütünler ve bütün olmayanlar, bir arada duran ve ayrı duran, birlikte söylenen ve ayrı söylenen. Her şeyden bir, bir'den her şey oluşur"
• Ölümsüzler ölümlü, ölümlüler ölümsüz. Biri diğerinin ölümünü yaşar, diğeri de ötekinin yaşamını ölür."
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos – Her şey Ateşin
(Enerjinin) Dönüşümüdür
• Herakleitos ateşi varlığın temel doğası olarak saptıyor.
• Çevremizde gördüğümüz varlıkların, ateşin dönüşümleriolduklarını, her şeyin ateşten gelip sonunda yine ateşe döneceğini öne sürüyor.
• “Altın nasıl mala, mal da altına karşılıksa, her şey ateşe, ateşte her şeye karşılıktır,
• Ateş yoğunlaşınca nem olur, daha da yoğunlaştığında su olur, yoğunlaşan su ise toprağa dönüşür, öte yandan toprak da sıvılaşır ve ondan su oluşur, su dan öbürleri doğar” diyor.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos
• Soğuk şeyler, ısınır ve sıcak şeyler
soğur. Islak olan kurur ve kuru
olan ıslanır.
• Hastalık, sağlığın değerini
bilmemizi sağlar.
• Kötülükle ölçüldüğünde iyiliğin
değeri anlaşılır.
• Dirim ve ölüm, uyanıklık ve
uyku, gençlik ve yaşlılık, bütün
bunlar özdeştir, çünkü biri ötekine
ve öteki öncekine döner.
• Karşıtlar birbirine aittir ve uyum
uyumsuzluktan doğar ve her şey
çatışma ile gelişir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos
• “Şeyler bir arada hem bütündür, hem değildir; hem uyumlu hem de uyumsuz olarak, bir arada ve dağınıktır. Bütün her şeyden bir birlik ve birlikten de her şey oluşur.
• Denizin suyu hem çok saydam hem de çok bulanıktır, balıklar için içilebilir, olup sağlık verirken, insan için içilmez ve yok edicidir.
• Kalemin çizdiği çizgi hem doğru hem de kıvrıktır.
• Çember üzerinde başlangıç ve son birdir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos
• Evren belli ölçülerde yanan belli ölçülerde sönen, ancak hep var olan bir ateştir.
• Yaşam ile ölüm, uyanıklık ile uyku, genç ile yaşlı içimizde aynı şeydirler. Çünkü öncekiler değişir, sonrakilere dönüşür ve sonrakiler de öncekilere dönüşürler.” demiştir.
• “Görünüşte olmayan uyum, görünüşte olandan daha güçlüdür. Nesnelerin gerçek doğası kendini saklamaya yatkındır”.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos‟tan bazı sözler
• Eşekler samanı altına yeğ tutarlar.
• Yetkin bir kişi benim için binlerce kişiye bedeldir.
• Aptal insan her söz karşısında hep şaşkın bakınır. Onların aklı ve düşünceleri nedir ki. Çokların kötü azların iyi olduğunu bilmeyerek, halk ozonlarına kanıyorlar ve yığını öğretmen ediniyorlar.
• Her hayvan dövülerek götürülür çayıra.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Parmenides
• Heakleitos‟tan yirmi yaş kadar küçüktü. (D.T. 515 İ.Ö)
• Parmenides‟e göre insanların sıradan deneyimleri, algıları ile ulaştıkları inançları yalnızca sanı ve görünüştür. Doğruluğa ancak usla ulaşılabilir. Dolayısıyla duyumların bize verdiği görünüşü, sanıyı, usumuzla ulaştığımız inançlardan ayırt etmeliyiz.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Parmenides
• Parmenides “var olmayanı ne
bilebilirsin, ne de dile
getirebilirsin. Var olan vardır
ve var olmayan da
yoktur, hiçbir şey yoktan var
olmaz ve hiçbir varlık da
bütünüyle yok olmaz”
inancına sahipti.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Parmenides: Var olan her zaman vardır!
• Parmenides “bir kez var olan her zaman vardır
ve bir kez var olan, yok olamaz demektedir.
• “Varlık ve yokluğun nesnede birleşmesi
olanaksız, çünkü bir kez var olanın artık var bir
şey olarak var olmaması olanaksız. Var olan
vardır, var olmayan da yoktur. Şimdi var olan
sonra yok olamaz veya geçmişte de yok olmuş
olamaz.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Parmenides: Özet
Parmenides‟in kullandığı temel uslamlamayı özetlersek:
•Eğer varolan varlığa gelmiş olsaydı, ya var
olmayandan, ya da varolandan kaynaklanmış olacaktı,
•Eğer varolmayandan kaynaklandıysa, yoktan varoldu:
oysa bu olanaksız bir şey.
•Öte yandan eğer varolandan kaynaklandıysa, kendi
kendinden kaynaklandı, yani kendi kendisiyle hem
sürekli hem de özdeş demektir; dolaysıyla da varlık
varlığa gelmiş değildir.
•Demek ki var olan (şimdiki zamanda olan) her zaman
vardır ve varlığa gelmemiştir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Herakleitos - Parmenides
Herakleitos: “ Her şey akar ve hiçbir şey buna karşı duramaz; her
şey bir yönde yol alır ve kalıcı olan hiçbir şey yoktur. Varlık dinginliği
değişimde bulur. Her şeyin ateşten gelip sonunda yine ateşe döner”
Parmenides: Bir kez var olan her zaman vardır ve bir kez var
olan, yok olamaz. Varolan sürekli değilse varlıkta herhangi bir yerde bir
kesinti var demektir. Oysa kesinti ya bir varlıktır ya da değildir. Eğer
kesinti bir varlıksa, o zaman kesinti varlıkla doludur ve dolayısıyla var
olan sürekli demektir. Öte yandan kesinti varlık değilse, o var olmayandır.
Oysa var olmayan olanaksız olduğundan, böyle bir kesinti de olamaz.
Dolayısıyla, var olan yine sürekli demektir. Şu halde, var olan her yerde
süreklidir ve bundan dolayı da birdir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Empedokles
Empedokles: 5. Yy ortalarında etkin Parmenides hayranıdır.
“Önceleri var olmayanın varlığa
gelebileceğine, ya da herhangi bir
şeyin yitirilip bütünüyle yok
olabileceğine inanan budalaların
akılları bir türlü ermiyor.”
Prof.Dr. İbrahim USLU
Empedokles
• Bütünün hiçbir bölümü ne boş, ne de
fazla dolu olabilir.
• Öğelerin bir araya gelip ayrılması
sevgi ve nefret (çekiş ve itiş) ile
açıklanır.
• Bir nesnenin doğması bir
bileşimken, yok olması da bileşik
durumdaki öğelerin ayrışmasından
başka bir şey değildir.
• Nesnelerin geçirdikleri değişimlerse
bileşik durumundaki öğelerin karşılıklı
olarak oranlarının değişmesidir”
demiştir.
• Aman Tanrım!!!!!
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksagorasİzmir‟in batısında Urla‟nın
yakınlarında doğmuştur.
Anaksagoras‟ın düşünceleri:
“Hiçbir şey varlığa gelmez ve
yitirilmez. Söz konusu olan, var
olanın birleşip karışması ve
dağılmasıdır.
Dolayısıyla varolmayı “bir araya
gelmek (karışmak) ve yok oluşu
ise “dağılmak” diye adlandırmak
gerekir.
Anaksagoras: “görünür şeyler
görünmeyenin görüntüsüdür”
der.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksagoras
Onu düşünce tarihinde ünlü
kılan, şu üç savıdır:
•Varolan her bir (değişik)
şey, baştan beri (her zaman) vardı
ve yok olamaz (önsüz ve
sonsuzdur).
•Her şeyde her şeyden bir parça
vardır. Nesneleri oluşturan değişik
öğeler sayıca sonsuzdur.
Cisimlerin görünümü onlarda
çoğunlukta olan parçalarınkine
benzer.
•Varlık sonsuza değin bölünebilir.
Sonsuza değin birleşebilir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksagoras‟ın düşünceleri
• En küçük parçanın varolması söz
konusu olmayacağından hiçbir şey tek
başına yalıtılmaz ve kendiliğinden
varlığa gelemez.
• Hiçbir şey salt veya yalın kara, beyaz
değildir. Her şeyin doğası, içinde en çok
bulunanla belirlenir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Anaksagoras‟ın düşünceleri
• Küçüğün en küçüğü yoktur;
her zaman bir daha küçük
vardır; çünkü var olanın yok
olması söz konusu değildir.
Ancak büyüğün de her
zaman bir “daha büyüğü”
bulunur. “Her şey kendine
göre hem büyüktür hem de
küçüktür”.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Leukippos:
Atomculuk‟u ilk ortaya atan kişi
Miletos‟lu Leukippos, somut
anlamda Atomculuk‟u ilk
ortaya atan kişidir.
Ona göre atomlar önsüz ve
sonsuzdur ve bölünemezlar.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Demokritos ve Atomculuk
• Demokritos İ.Ö. 460 ta Batı
Trakya‟da doğmuştur.
Hocası Leukippos‟un
izinden gitmiştir.
• Demokritos‟a göre evren
bölünemeyen atomlardan
oluşmuştur. Sonsuz
sayıdaki atomlar sonsuz
boşlukta hareket ederler.
Atomların
büyüklükleri, biçimleri, kütl
eleri değişiktir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Demokritos ve atomlar
• Atomlar yeniden yaratılamaz ve yok
edilemezler. Devinirler ve devindikçe de
çarpışırlar. Kimileri belirsiz yönlere
savrulurken, başkaları
da, biçimlerinin, büyüklük, konum ve
düzenlerinin uyumuna göre, karşılıklı
kenetlenirler. Böylece çarpışan kimi
atomlar bir arada kalırlar ve sıkı sıkıya
yapışırlar ve böylece insan ruhu ve
zekasına varıncaya kadar her şeyi
oluştururlar.
• Çevreden gelen daha güçlü bir
zorunluluk onları sarsıp dağıtana
değin, öylece kalırlar. Bütün bu oluşumlar
devinen atomların birbirlerine
değme, itme ve çarpışmasıyla
gerçekleşiyor.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Demokritos- Bal Kokulu İncir
• Demokritos sofrasına gelen incirleri yerken bir bal kokusu almış ve
hemen bir araştırmadır başlamış kafasında, o güne dek incirlerinden
almadığı bu koku nerden gelebilir diye. Merakını gidermek için
kalkmış sofradan, incirlerin toplandığı yeri görmeye gitmek istemiş.
Sofradan niçin kalktığını duyan hizmetçi kadın gülmüş: Boşuna
zaman kaybetmeyin, demiş; incirleri bal çanağına koymuştum
toplarken.
• Demokritos'un canı sıkılmış bu araştırma fırsatını kaçırdığı,
bir merak konusu elinden alındığı için. Hadi be sen de, demiş
hizmetçi
kadına, keyfimi kaçırdın; ama ben yine de bal kokusu incirde
kendiliğinden varmış gibi nedenini araştıracağım. Böyle demiş ve
yanlış, kendi varsaydığı bir etkiye doğru nedenler bulmaktan geri
kalmamış.
• Ünlü ve büyük bir filozofun bu hikayesi, sonunda bir kazanç umudu
olmaksızın, bizi seve seve bir şeylerin ardına düşüren araştırma
tutkumuzu apaçık anlatıyor.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Demokritos - Platon
Demokritos‟un ölümüyle Atomculuk tasfiye olmuş, ve yeniden
dirilmesi için iki bin yıla yakın bir süre geçmiştir. Atomculuk‟u asıl
gölgeleyen ve arka plana iten, sonuçta da, Hıristiyanlık üzerindeki
etkisi dolayısıyla Rönesans‟a değin “gömdüren”, Demokritos‟un
kendisinden otuz yaş kadar genç olan çağdaşı Platon‟dur.
Öğrencisi Aristotales‟in geliştirdiği felsefe üzerinde de derin izler
bırakmıştır.
Platon Parmenides‟i benimsediği gibi onun karşıtı herakleitos‟uda
benimser.
Prof.Dr. İbrahim USLU
5 düzenli (Platonik) oluşum.
Toprak
Ateş
Su
Hava
(Ether)
Platon‟a Göre Madde
Prof.Dr. İbrahim USLU
Toprak Su
Soğuk
Kuru Islak
Sıcak
Ateş Hava
Aristoteles‟e göre maddede değişimin
nedeni
Prof.Dr. İbrahim USLU
Ortaçağ İslamında Atomcu Düşünce
• Atomcu düşünce Ortaçağ‟da İslam bilginlerince yaşatıldı. İslam
bilginlerinin ilk çağ bilginlerine göre bilimde akıl yürütmenin yanı
sıra deney ve ölçüm sokma çabaları da olmuştur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Ebu‟l Huzeyl‟in (752-841) Atomları
• Ebu‟l Huzeyl nin görüşü: “cevher, yani bölünmez ilk öğe, atom,
evrenin temelidir” cümlesiyle özetlenebilir.
• “Her atom bir hacim kaplar ve her hacim sınırlıdır” demiştir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Cabir İbn Hayyan (720-813) ve
Nedensellik
• “Cevherin (özün) nedensiz ve esersiz
olması mümkün değildir.
• Bazı şeylerin, bazı şeylerden çıkması
nedensellik yoluyladır”
• Ona göre bilgi duyularla elde edilir;
ama duyulara ait bilgiden derece
derece akla ulaşılır.
• Akıl bilimlerinin öğrenilmesi
için, eskiden beri bilimler arasında
kurulmuş ilişkileri bilmek ve en aşağı
olan hayvani dereceden en yüksek
olan ilahi dereceye yükselmek gerekir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Büyük Türk Düşünürü: El-Razi (864-930)
• Razi‟ye göre evrenin oluşumu beş unsurdan ibaretti: Toprak, su, hava, ateş ve semavi unsur. Toprak ve su gibi yoğun maddeler, yeryüzünün merkezine doğru gitmeye çalışır; oysa içlerinde boşluğun olduğu hava ile ateş yukarı hareket eder. Semavi unsura gelince dairesel hareket ona özgüdür.
• “Demir ve taşın çarpışmasında ateş çıkar; uzay, evrenin sınırlarının ötesine kadar uzanır.” demektedir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
El-Razi ve Atomlardaki Boşluk kavramı
• Kitab-ı hey‟et-ül-ilmi kitabinda Dünyanın yuvarlaklığı, Güneş‟in Dünya‟dan büyük, Ay‟ın küçük olduğunu söylemektedir.
• Razi “atomlar çeşitli oranlarda boşluğun (boşluğu gerçek varlık saymaktadır) küçük cüzleri ile karışarak unsurları oluşturduğunu” belirtmektedir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
El-Razi
• İlk göz ameliyatı, sülfürik
asitin keşfi, alkol ve tıpta
kullanımı (Antiseptik
kavramının keşfi), su çiçeği
ve kızamığın ilmi esaslarla
birbirinden ayrılması,
modern kimya ile kimya
mühendisliğinin arasındaki
geçişin kurulması, allerjik
astım üzerine yazılan ilk
makale gibi bir çok
çalışmayla tanınır
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi (870-950)
• Farabi‟nin ana dili Türkçe‟dir. 70 dil
bildiği söylenir. Yüzden fazla kitap
yazmıştır. Hekimliğin yanı sıra geometri
vb tüm ilimlerle uğraşmış, müziği de
ihmal etmemiştir. İslam Türk Müsikisinin
temellerini o kurmuştur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi ve Aristo Fiziği
• Farabi‟ye göre, “Eğer bir tas veya şişe, su dolu bir kabın içersine, ağzı aşağıda olacak şekilde batırılırsa, tasın içine su girmez. Bu demektir ki, hava bir cisimdir ve tasın tamamını doldurmaktadır.
• Buna karşılık, bir şişe ağzından bir miktar hava emildikten sonra suya batırılırsa, suyun şişe içinde yükseldiği görülmektedir.
• Aristo fiziğine göre suyun doğal yerinde kalması ve yükselmemesi gerekirdi. Boşlukta olanaksız olduğuna göre bu durum Aristo Fiziğiyle açıklanamaz diyerek Aristo Fiziğinin yetersizliğini vurgulayan Farabi, hem boşluğun varlığını kabul etmemiş, hem de bu olayı açıklayabilen bir varsayım oluşturmuştur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi ve Nedensellik
• Farabi: “hava esnektir, bulunduğu mekanın
tamamını doldurur. “hava ve su arasında
komşuluk ilişkisi vardır ve nerede su biterse
hava orada başlar”. “Değişen her dünyada her
varlığın bir sebebi vardır ve bu sebeb başka bir
eserin sebebidir” demektedir.
• “Nedenler ya yakın ya da uzak olur. Yakın
nedenler bilinir, uzak nedenler bazen
bilinir, bazen bilinmez. Alemde sebepleri pek
uzak olaylar vardır. Bu nedenler
bilinmediğinde, bu işler tesadüf sayılır.”
sözleriyle Farabi doğa görüşünde tümüyle
belirlenimcidir (determinist).
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi ve Nedensellik
• "Hiç bir şey kendi kendisinin nedeni olamaz. Çünkü,
nedenin kendisi, oluşandan öncedir."
• "Hiç bir şey kendiliğinden yok olmaz, böyle olsaydı, var
olmazdı."
• "Erdemlerin en büyüğü bilimdir."
• "İnsan, bazen bir tesadüfle güzel işler yapar. Bazen de
bu güzel işleri isteyerek değil, herhangi bir baskı altında
yapmış olur. Böyle yapılan işler, mutluluk getirmez."
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi ve Gezegenler
• Farabi‟ye göre bütün gezegenler
sonludur. Ortasında ne doluluk ne
de boşluk vardır.
• Gezegenler bilfiil vardır ve bilfiil
var olan şey sonludur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Farabi ve Bilim
• Bilim erdemlerin en büyüdür.
• Önce doğruyu bilmek gerekir, doğru bilinirse yanlış da
bilinir.
• Ama önce yanlış bilinirse doğruya ulaşılamaz. (Farabi)
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbni Sina (970 – 1037)
• Türk filozofu İbni Sina, Farabinin öğrencilerindendir. Tıp ve felsefedeki yapıtlarından dolayı “Büyük Öğretmen” olarak tanındı. İbni Sina tıpla ilgili dev bir katip olan “Kanun”u yazdı.
• Atomculuğa karşı çıkan İbni Sina, maddelerin sonsuzca bölünebilirliğinin savunmuştur. Zaman, ancak hareketle tasavvur edilebilir, hareketin hissedilmediği yerde zaman da yoktur” sözü çok önemlidir. İbni Sina boşluğu reddeder.
• “Her cismin tek ve ayni doğal hacmi vardır, kendi haline bırakılan her cisim, ayni hacme doğru meyleder, basit cismin doğal şekli küredir” sözleri çok önemlidir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbni Sina tıpla ilgili dev bir katip olan
“Kanun”u
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbni Sina tıpla ilgili katibı “Kanun”,
pek çok dile çevrilmişti ve
geçen yüzyıllara kadar tıp fakültelerinde okutulmaktaydı
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbni Sina tıpla ilgili dev katibı
“Kanun”u İbranice dilinde
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana (1207 - 1273)
• Mevlana bir bakıma Herakleitos‟un felsefesindeki her an evrenin değiştiğini kavrayarak, “Dünya (evren) her nefeste, yeniden yeniye yaratılmada, yenilenmededir. Fakat biz dünyayı öylece durur gördüğümüzden bu yenilenmeden haberdar değiliz” demiştir.
• Bir damla değilim ben, koca bir denizim.
Şaşı bakıp, gurura kapılmış değilim.
Her zerre “ben evrenim” diye haykırıyor;
Damla da olsam, o zerrelerden biriyim.
Hiç sorma ki o yar, gönlüme nasıl sığar,
Bir tek bedende kaç binlerin canı yaşar
Bir buğday tanesinde bir harman savrulur
Bir iğne deliğinde binlerce evren var.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Nanoteknoloji ve Mevlana
• “Bir iğne deliğinde binlerce evren var.” Demiş yüce
Mevlana‟mız.
• Feynman ne demiş, Nanoteknoloji ile ilgili 21. yüzyılda:
• “There is a plenty of rooms at the bottom”
• Halbuki Mevlana onu 800 yıl önce söylemiş.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana, 800 yıl önce atomu biliyor muydu?
• ''Eğer bir zerreyi (atomu)
kesersen, ortasında bir güneş ve güneş
etrafında durmadan dönen gezegenler
bulursun''
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Her nefeste dünya yenilenir. Fakat biz dünyayı öylece
durur gördüğümüzden, bu yenilenmeden haberdar
değiliz.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Neyzen ney üfler. Fakat bu nefes ve nefesten çıkan ses
neyin midir, neyzenin mi? Bu ses neyin marifeti mi,
neyzenin marifeti mi?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
Peyda olurum, saklanırım, işte buyum,
Müslüman, Hıristiyan, Musevi olurum,
Kalbim, yerleşsin diye bir yüreğe,
Ben kendime her gün yeni bir yüz bulurum.
Bir yerde konaklayıp da, yola koyulmak, ne güzel,
Hiç donmadan bulanmadan, böyle durulmak; ne güzel,
Dün geçmiş ola, onunla gitti gider; dünkü sözün;
Her yepyeni gün için, bir taze söz bulmak ne güzel.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin,
karşındakinin anlayabileceği kadardır.
(Mevlana)
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Ayni dili konuşan değil, ayni duyguları paylaşanlar
anlaşabilir
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Lakin her lafa verilecek cevabım var. Bir lafa bakarım laf
mı diye; bir de söyleyene bakarım adam mı diye
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana
• Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol,
Şefkat ve merhamette güneş gibi ol,
Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol,
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol,
Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol,
Hoşgörülükte deniz gibi ol,
Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol."
Prof.Dr. İbrahim USLU
Mevlana‟mızın Tekamül (Evrim) şiiri
• Taş olarak ölmüştüm, bitki oldum.
• Bitki olarak öldüm ve hayvan oldum.
• Hayvan olarak öldüm, o zaman insan oldum.
• Öyleyse ölümden korkmak niye?
• Hiçbir sefer kötüye dönüştüğüm,
• Ya da alçaldığım görüldü mü?
• Bir gün insan olarak ölüp,
• ışıktan bir yaratık,
• rüyaların meleği olacağım.
• Fakat yolum devam edecek,
• Allah‟tan başka her şey kaybolacak.
• Hiç kimsenin görüp duymadığı birşey olacağım.
• Yıldızların üstünde bir yıldız olup,
• Doğum ve ölüm üzerinde parlayacağım.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Uydu fotoğrafı kadar kusursuz
• Piri Reis'in haritaları Rusları da şaşkına
uğrattı. 'Bunlar uydu fotoğrafları kadar
kusursuz' diyen Rus uzmanlar, Antarktika
ve takımada çizimlerine ise akıl sır
erdiremedi.
• Hürriyet 20 Eylül 2006
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
You do not need to go into space to do it.
Prof.Dr. İbrahim USLU
You do not need to go into space to do it.• Rus uzmanlar, ünlü Osmanlı denizcisi ve alimi Piri Reis'in yaklaşık 500 yıl önce hazırladığı haritasının dünyanın uydudan çekilen fotoğrafları kadar eksiksiz ve mükemmel olduğunu söyledi.
• Pravda gazetesi, onun haritasından yola çıkarak 10 bin yıl önce Antarktika'da insanların yaşadığını yazdı.
• Gazete, haritada Şili kıyıları, And Dağları ve Afrika'nın o döneme kadar eşi görülmemiş şekilde ayrıntılı haritasının yer aldığını belirterek, "Türk amiralin haritasında, keşfinden 300 yıl önce Antarktika ile ancak 1958'de bulunan takımadalar da var" ifadesini kullandı.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Trigonometri bilmecesi
• Rus tarihçi Sergey Manukov ise Piri Reis'in 1513'te çizdiği haritasının benzerini hazırlamanın ancak dünyanın uydudan çekilmiş fotoğraflarıyla mümkün olduğunu söyledi.
• Rus uzman, "Aslında harita da fotoğrafa çok benziyor. Sanki, bir uydu aracı çizimi yapılan bölgenin üzerinde dolaşarak fotoğrafını çekmiş. Özellikle güney yarımküre inanılmaz ayrıntılı" dedi.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Trigonometri bilmecesi
• Manukov, Piri Reis'in trigonometri bilmeden böyle bir harita hazırlamasının mümkün olmadığını, ancak trigonometrinin 18'inci yüzyılda kullanılmaya başlanmasının şaşırtıcı bir durum olduğunu söyledi.
• Komsomolskaya Pravda, "Günümüzde bazı haritalardaki yanlışların Piri Reis'in haritasına bakılarak düzeltildiği biliniyor. Türk amiral ölümünden yüzyıllar sonra hâlâ konuşuluyor" diye yazdı.
Prof.Dr. İbrahim USLU
İngiltere'de Piri Reis modası
• Londra Moda Haftası'nın yapıldığı "Natural History Museum"da 2007 yaz koleksiyonunu tanıtan modacı Arzu Kaprol, giysilerinin ana konsepti olarak Piri Reis'in haritasını seçti. Piri Reis'in bugün sadece uzay teknolojisiyle tespit edilebilen harita çiziminin mükemmelliğine dikkat çeken Kaprol, "Buna hayranlık duymamak elde değil. Ben de koleksiyonumda Osmanlı denizciliğinden esin aldım" dedi.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Piri Reis‟in Dünya Atlası
Prof.Dr. İbrahim USLU
Airplanes Should be Used
• In 1953, a Turkish naval officer sent the Piri Reis map to the U.S. Navy Hydrographic Bureau.
• To evaluate it, M.I. Walters, called for help Arlington H. Mallery, an authority on ancient maps.
• After a long study, to check out the accuracy of the map, he made a grid and transferred the Piri Reis map onto a globe: the map was totally accurate.
• He stated that the only way to draw map of such accuracy was the aerial surveying: but who, 6000 years ago, could have used airplanes to map the earth??
Prof.Dr. İbrahim USLU
The ice did cover it
• The official science has been saying all along that the ice-cap which
covers the Antarctic is million years old.
The Piri Reis map shows that the northern part of that continent has
been mapped before the ice did cover it. That should make think it
has been mapped million years ago, but that's impossible since
mankind did not exist at that time.
Prof.Dr. İbrahim USLU
To draw a map of Antarctic region 300
years before it was discovered• The Piri Reis map shows the western coast of Africa, the eastern
coast of South America, and the northern coast of Antarctica.
• The northern coastline of Antarctica is perfectly detailed.
• The most puzzling however is not so much how Piri Reis managed
to draw such an accurate map of the Antarctic region 300 years
before it was discovered.
• The map also shows the coastline under the ice. Geological
evidence confirms that the latest date Queen Maud Land could have
been charted in an ice-free state is 4000 BC.
www.world-mysteries.com/sar_1.htm
Prof.Dr. İbrahim USLU
Spheroid Trigonometry
• The Hydrographic Office of USA couldn't believe what they saw:
they were even able to correct some errors in the present days
maps!!
The precision on determining the longitudinal coordinates, on the
other hand, shows that to draw the map it was necessary to use the
spheroid trigonometry, a process supposedly not know until the
middle of 18th century.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Hadji Ahmed
• Another amazing chart is the one drawn by the Turkish
Hadji Ahmed, year 1559, in which he shows a land
stripe, about 1600 Km. wide, that joins Alaska and
Siberia.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Avrupa'da Arap Harfleri İle Basılan İlk Harita
Hacı Ahmed‟ aittir
• Avrupa'da Arap harfleri ile basılan ilk harita Hacı Ahmed'eait olan Dünya Haritasıdır. Hacı Ahmed'in, 967'de (1559)elma ağacı tahtası üzerine çizdiği, kalp şeklindekidüzlemküre dünya haritasının kenarlarında, satırlar halindeTürkçe yazılar bulunmaktadır. Harita 115 x 111 cm.boyutundadır.
• Venedik'te San Marco Kütüphanesi'nde bulunan HacıAhmed'in Dünya Haritası, 16. yüzyıl kaynaklı Osmanlıharitaları içinde çok tartışılan bir yapıt olma özelliğinitaşımaktadır. Harita altı parça halinde elma ağacı tahtakalıbı üzerine çizilmiştir.
• Haritanın 1559'da basılmış örnekleri mevcut değildir. Ancak1795'de kalıplardan 24 baskı alınmış ve bugün elde bulunanörnekleri ortaya çıkartılmıştır. Yürek şeklindeki dünyaharitası üzerinde, Türkçe ilginç bilgiler de yer almaktadır.
• Haritada güneyde çok büyük bir alanı kaplayan Antarktikabulunmaktadır.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
There also appears to be a land bridge
connecting North America to Asia. This
feature existed only during the ice
age, 10,000 years ago when the sea levels
were lower due to the ice locked up on the
northeastern American continent.
Prof.Dr. İbrahim USLU
• Where then did Hadji Ahmed obtain the information to
so accurately show the western coast of either North
America or South America?
Prof.Dr. İbrahim USLU
Kaşgârlı Mahmud
• Kaşgârlı Mahmud (1077) kuvvetli bir medrese öğrenimi
görmüş, devrinin İslam ilimlerini, oradaki Türk bilginlerinden
öğrenip icazet almıştır. Kaşgârlı Mahmud‟u yalnız bir dil bilimci
değil, Türk tarih, coğrafya, etnografya, folklor ve halk edebiyatı
alanlarında ve Türkoloji alanında ansiklopedik bilgilerle donatılmış
bir Türk bilginidir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Kaşgârlı Mahmud‟un Dünya Haritası
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Kaşgârlı Mahmud‟un Dünya Haritası
• Kaşgârlı Mahmud‟un Divan-ü Lugat‟t-Türk adlı eserine ilave ettiği ilk
Türk Dünya Haritasında, Türklerin yaşadığı bölgeler ile, bunların
ilişkide bulundukları bazı ulus ve ülkeler gösterilmiştir. Bu harita
Orta Asya‟nın büyük bir kısmını, Çin ve kuzey Afrika‟yı içermektedir.
Batı yönünde Volga Nehri‟ne dayanmaktadır.
• Haritada dağlar kırmızı, denizler yeşil, kumluk sahalar sarı, ırmaklar
mavi renklerle gösterilmiştir. Haritanın ana merkez noktasını Türk
hükümdarlarının oturdukları Balasagun şehri teşkil etmektedir.
Şehrin yakınında gösterilerek adı belirtilmeyen göl ise Isıg-gölüdür.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Galileo Galilei (1564-1642)
1589'da yazdığı katı cisimlerin ağırlık
merkezlerine ilişkin inceleme Pisaa
Üniversite'sinde matematik dalında öğretim
üyeliğine getirilmesini sağladı. Burada
hareket üzerine araştırmalara başlayan
Galilei ilk olarak ağırlıkları farklı cisimlerin
farklı hızlarda düşeceklerine ilişkin
Aristoteles‟ci görüşü çürüttü.
Galileo Demokritos‟ton olumlu dille söz eder. deneysel yöntemi ve
doğrudan gözlem yöntemini kullanarak, yaklaşık iki bin yıldır kabul
gören (ancak tümüyle yanlış olan) Aristo‟ya ait fizik yasalarını
değiştirmiş oldu.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Galileo Galilei
Prof.Dr. İbrahim USLU
Galileo ve Serbest Düşme
Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağıya doğru düşmesi
etrafımızda her zaman gördüğümüz ve alışageldiğimiz bir
olaydır. Cisimlerin düşmesi her devirde bilim adamlarının ilgisini
çekmiş ve araştırma konusu olmuştur.
Bu konuda sistemli olarak çalışma yapan ilk fizikçinin Galileo
Galilei olduğu söylenir.
Galileo'dan önce, ağır olan cisimlerin yere daha çabuk ve daha
hızlı düştüğü zannediliyordu.
Galileo'nin, eğik olan Pisa Kulesi'nin tepesinden farklı cisimleri
serbest bırakarak düşmelerini gözlediği bilinmektedir.
Galileo yaptığı çalışmalar sonunda, yeryüzü yakınlarında aynı
yükseklikten düşmeye bırakılan cisimlerin aynı zamanda olmasa
bile yakın zamanlarda yere düştüğü sonucuna varmıştı.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Apollo 15
• Galilei'nin altın ve kurşun karışımı topları Pisa Kulesi'nden aşağıya
atarak gerçekleştirdiği ileri sürülen deney, bilim adına bir efsane
kabul ediliyor.
• Bu deney yıllar sonra 2 Ağustos 1971'de, Apollo 15'in komutanı
Dave Scott tarafından gerçekleştirildi. Scott bir çekiçle kuş tüyünü
aynı anda bıraktı. Ay'ın havasız ortamında, iki cisim de aynı anda
hızla yere düştüler.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Serbest Düşme
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yer Çekimi
Aynı zamanda bırakılmalarına rağmen madeni para kağıttan daha önce yere
düşer. Bunun sebebi madeni paranın kağıttan daha ağır olması zannedilebilir.
Oysa, özdeş ilk kağıttan biri buruşturulup diğeri buruşturulmadan fotoğraf
daki g gibi aynı yükseklikten aynı anda serbest bırakıldığında buruşturulmuş
olan kağıdın daha önce yere düştüğü görülür.
Ağırlıkları aynı olmasına rağmen kağıtların farklı zamanlarda yere düşmeleri
düşme süresinin ağırlığa bağlı olmadığını gösterir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Serbest Bırakılan Cisimler
Havası alınmış bir ortamda aynı deneyi tekrarladığımızda
madeni para buruşturulmuş kağıt ve buruşturulmamış
kağıdın, üçünün de aynı anda yere düştüğü görülür.
Düşme sürelerinin boşlukta aynı olmasına rağmen havada
farklı olması, havanın, düşen cisimlere hareketlerinin zıt
yönüne uyguladığı dirençten kaynaklanır, uygulanan hava
direncinin büyüklüğü hareket eden cisimlerin hızları, hareket
doğrultusundaki en geniş yüzeyleri gibi bazı faktörlere göre
değişir.
Havasız bir ortamda hava direnci olmadığından aynı
yükseklikten aynı anda serbest bırakılan cisimler aynı ivme
ile aynı anda yere düşerler.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Yer Çekimi
Serbest bırakılan cisimlerin düşmelerine sebep olan etken yer
çekimdir.Yer çekiminin etkisinde olan bütün cisimler aynı yönlü
(aşağı yönlü ) sabit bir ivmeyle hareket ederler. Dış etkenlerden
korunmuş havasız bir ortamda (boşlukta) yer çekimi etkisiyle olan
bu harekete serbest düşme hareketi denir. Serbest düşme hareketi
yapan cisimlerin sahip öldükle ivmeye ise yer çekimi ivmesi denir
ve g ile gösterilir.
Yer çekimi ivmesinin büyüklüğü, yeryüzünde bulunulan yere, sahip
olunan yüksekliğe göre farklılıklar gösterir. Yerin merkezinden olan
uzaklık la ters orantılıdır.
Dünya'nın yarıçapına göre küçük olan yükseklikler iç g 'nin
büyüklüğü yaklaşık olarak 9,80 m/s2 kabul edilir, g 'nin yönü her
zaman yerin merkezine doğrudur.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Descartes
• Demokritos‟un düşünceleri 17. yy‟daki Descartes gibi filozofları da
etkilemiştir. Descartes‟e göre, iki varlık (örneğin iki atom) arasında boşluk
bulunduğunu öne sürmek, bu ikisi arasında bir şey olmadığını söylemektir.
Oysa iki varlık arasında gerçekten hiçbir şey yoksa, bunların birbirine
değmesi gerekir. Değmediklerine göre, aralarının dolu olması zorunludur.
• Gassendi, molekül kavramını ortaya atmak dışında pek de büyük yenilik
getirmeden Leukippos ve Demokritos‟u benimser.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Robert Boyle (1627-1691) gazları incelemeye
başlayınca bunların dört oluşumdan meydana
gelmediğini gördü ve bildiğimiz anlamdaki
“element” tanımını ilk kez yaptı.
Bu tanıma göre eğer bir madde daha basit
maddelerden meydana gelmiyorsa, ona
element denir.
Prof.Dr. İbrahim USLU
Isaac Newton 1642-1727
• Işığın çok küçük
madde
taneciklerinden
oluştuğunu
varsaymıştır.
Prof.Dr. İbrahim USLU
SENECA
Gaye - Hedef
• Hayatta bir gayesi olmayan insanlar, bir nehir üzerinde
akıp giden saman çöplerine benzerler; onlar
gitmezler, ancak suyun akışına kapılırlar. (Seneca)
Prof.Dr. İbrahim USLU
Goethe
Prof.Dr. İbrahim USLU
İbrahim Hakkı Hazretleri
• Allah‟ın emriyle felekler ve yıldızlar
hareket edip dört
unsur, (ateş, hava, su ve toprak)
birbirlerine karışır ve birleşir. Bu
karışım ve birleşmeden önce
madenler meydana gelir. Bundan
da bitkiler, maden ve bitkilerin
birleşmesinden de hayvanlar
meydana gelir ve hayvan soyu
kemalini, en uygun şeklini bulunca
insan hasıl olur.
Marifetname
Prof.Dr. İbrahim USLU
Prof.Dr. İbrahim USLU
Atom Kavramında Değişiklikler
Prof.Dr. İbrahim USLU
Heisenberg‟in Heraklitos Hakkındaki
Düşünceleri
Heisenberg çağdaş bilim ile ilk çağ
düşüncesinde hayret uyandıracak benzerlikler
ve yakınlıklar bulunduğunu ancak bu durumun
abartılmaması gerektiğini belirtiyor.
Ona göre enerji ile madde arasındaki dönüşüm
de herekleitos‟un ateş ile öbür öğeler arasındaki
dönüşüme koşut bir anlamda kavranabilir.
Modern fizik kimi yönleri ile herekleitos‟un
öğretisine son derece yakındır. Öyle ki onun
“ateş” dediği yerde “fizikçi “enerji” diyerek,
Herakleitos‟un söylediklerini kendi açısından
hemen sözcüğü sözcüğüne yinelemektedir.
Heisenberg, geçmişte tüm varlığın enerji olmuş
olduğu bir aşama öne sürmektedir.