ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

İLAHİYAT FAIZÜLTESİ DERGiSi

·'

9. Say:ı.

Atatürk Üniversitesi Basımevi-ERZURUM, 1990

. . · .. ~A-D. Al'ş!Gör..Mebtnetv~CI

_ Bu Çalİşma, · Tü.rklertn tarih sahnesine çıktigı Hun'lardan başlayıp,· Osmanlı fmparatorlugu'niıti sonuna kadar ld: bir dönemde Türkçede kullanılan mimari terimleri kapSamaktadir. Türk dilln:in çok

. ?:engiri bir keliriıe. hazinesine ·ve -birÇok lehçelere. sahip _oldugu . ıria.lumdur. Bununia_-beraber eskf Tifrkçede kuııamıan mimwf teriml~rlp. çok az bir kısmı· sanat tarthi · Utaratürüne girmiŞ ·olup,

.. ·buyü:K çogutilugu ise_ günümüzde kullaİulınamaırtadır. Türkiye'de yeni hitbilin:ı daJı olarak kabul edecegimiz. sanat tarihiridç bi:İ"çok ter:lmin: Almanca, Fıiınsızca ve İngllizce gibi dUlerden aynen aktanldıgı bılliimektedir. İşte, hem bıiruarın eski Türkçemizde. karşılıklannın bul~nabilecegı, hem 9-e diliinizd~ kuUarulan mimarlık terimle:rfiıi_ derli toplu bir arada gözler önüne s~rmek maksadıyla böyle bir çalışma yapriıak yoluna gittik. ·

. Mimari. terlıiılerle ilgili- mevcut· sözlüklertn; eı;ki Türkçede kullanılan . niimart teriiiıleri de ·ihtiva etm~si bakımından. yeterli oldugUI1u· söyieıiıemiz mümküri degildir .. C.E: Arseven'in yayıtilaıİlış . · oldugu "SanatAnsiklopediSC' nde; sadece 60 üme kadar eski TürkÇe mimari· teririı bulabiJdik. · Bunlatın da çogunlugunu Osmariııca kelimeler oluştui:maktadır. Gök:türkçe, Uygurca. vb. ·eski· Türk

· lehçelerlııdeki. kelimelere rastlayamadık. Aynca bu eserde kelim~lerin . hangi dil veya lehçeden geçtıgı de · belirtilmemiştir. Ansiklopedi · yalnızca Türk-İslam sanatına alt olmajrıp, ·Avrupa sanatıyla ilgili terimleri de Jçine almaktadır. Bu ·sebeple latince kökenli terimleri bolca'görmek mümküridiir:- . ·. -· ·

. -·

D.Hasol'tin Neşrettlgi "Ansiklopedik Mimarlık Sözlü[Jü" ise; . genellikle günümüzün modem mimarisine cevap verecek şekilde -hazırfundlgından eski tetlnııere çok cüz'ibir miktarda yer vermiştir. ı . Bu çalışmam.ızı, "Eski 1Urkçede Kullanılan Sanat ·Tarihi Terimleri" adı altında hazırlamıştık Fakı:it hepsini birden ya,vınian:ıa inıkfuıımıi olmadıgı için, bu ıı:ıaJs:alemizde sadece ~'Mimdri Teril]'tlertyayınladık. . · . . ·

369

:au·k~Umeierd~ arapça·ve farsça kökCnlidir. Yine bu-eserde de, · Tilr~lehçderine ai~ terimleı:j bulrnamız miimk:ün <i_~dir.

· A.furani'nin .hazırlainış oldugu "Güzel :Sanatlar Terimiert SözZilgü"_ise; küçuk ebatta biİ' sözlük oiup, toplam 1066 tane. terknden ibarefur. BurıJ.afln içinde, eski Türkçede kiıııarulaİı30 kadctr ter.im~lup, bunıal- da ampça ve f~a menşeylidir. Tiirkçetertinİeiin:· -yanında· Almanca, Frans~a ·ve · 4J.gillzce· kökenli ke1imelere de rastlamak mfulıkündür: · · · ·

. ·-- - .

N ~RBüngru•iiın "Eski _ Eserler Ansiklopedisi" ismindeki . küçiik boyda iki. ciltlik esrirt; :küçük el sanatlan. ile ilgiİi oİdugundan, IDimart terimleri için fazhi bii:" _kıymet jfade. etmemektedir. · ·

. ~ -. . . . .. .

F.$ahiiı tarafından. yayınlanan "Seramik Sözlügtı" ise; · Küta]J.ya çıl:ıi ustalarıımı kullanmış olduktan mahalli . sanat -· tedmıer.I:İlliÇermektedir. Es~ mimari_ terJmler ile bir ~akası yoktur.·.· ...

M.z.Pak3.ııiı'ın neşr{ftiniş oldugu. "Osmanlı Taıih ~iiTilert -ve Terimleri. Sozblgü" -isiınli eseri; bu koiıuda yazılmış en _liacimli bir eser.. olniakt:adır. ()nda ~ını_ıan zaman mfmarlık ve sanalla _iİgili;: te~ete :rastıası:ik da adından da anlaşılacagı üzere sAdece o~manlı

· dönemine ait taii.ıı i:ıeyiınlert esas alıriınıştır. Pakalın, ·ıceıını~IerL.~ aıcıpça nıı. farsça nU oldug~u da b_c;:lirtmemiştir. · · -

F.Develliogiu'mın :"Osmanlıca~Ti!-rkçe Ansiklop(?dik Lugat" . a&.ndaki: gayet hacimli ~özJ.ügü:; ·yalnızca Osmanlıcadaz kullaılılan arapça. ve. farsça asıllı ~Umelert ihtlya ·etmektedir. Türkçe keliriıelerle,

. b ah· dillerindem geçmiş olan keiJ,melere yer vermemiştir ~ O$İnanlıcada. ku11amlan mimartteİinıJ.er iSeçok azdır. · - ·

. Türk Dil Kurumu tai-afından haz.ırl~ş ol!ffi "Tan~lanyla Tarama Şözlügü."; 13:yüZyİldan günümüze. kadar. olan Türkiye

. Türkçesi ile ya.Zılrriış önemli eserlerden taran~ kelii:neıeri ihtiva . etiiıektedir~-Aynca mahalli kelimelere· de bolca yer vemlişur.: Ylıie aynı · kurum tarafındaıLyayınlanan ·"Tarama Sözlügü" ise;/ bir önceki -sözlügun geniŞletiln;ıiş şCklidtr :' :Her: iki sözlü:kte. yer· alaiı keJimeler ·ı3.yüzyıldan öteye gıdemedigı gi_bi; eski.İnimart:terimler·açısmd~n da fazla doyunicude@dir. ~- . · · ·· ' · · · . ' ·

Türk Dlli Tetkix-::-.Cetı}~yeti'İnin neşı:etmiş oldugu "Tarama . - · .. ---~

- -. 370· ~~ - f

~--· .· .·. -~

. . ·--~-:--.__

--......:: ___ __;_~...........:.-----:-:.---. ·--. _-___ ____: ___ ._· _7_. -·~~7::-

.·,·

. D~rgtsi"; yUkarıda b-ah~tinış ·oldugtimui yayıri.Iar içertsuide~ eski ~ ' >~: < •• mim~r~ _tertniier bakımindan en zeİigiİı olamdır.- :Burada,,~:

Göktürider-den-Osriıanlıbini: kadarki ~azı mimari tertmlere yer · verilmişse· de. mimari-teJm.ılertn. pek çoğunu oulmaınız ~tirıİkrin: .. ·· .. degildir:: Çünkü 1934 yııi::nda yaYmiammş· olan ou ·eserden sonra,­Tüİ-kKültüi"tarnıme İşjk tutacak çok öri~ kitaplar neşted11miştir. Böylece bu.dth:'gide eksik ka13n tetıinıer, ·daha soriraki. yayıniarıa yavaş yavaş·zengiı:lıeştiıilİniştir. Aynca bu.eserde, maıiam kelimelerde-bol mi1darda ku11anılDJıŞtıf.. - · ·

.. ~-

Bunlann yanmda. çalışmariıızda önemli derecede raydalanmış - oldl1gu,mriz; A. Caferoglu 'ıiqn "Eski Uygur. Türkçesi Söz_lüğü~'. . . ·H.Paaspneii'bı "Cıı'vaş Sözlügü", E.K;Pekars:kiy'in ~'Ya~ut Dili Sözlüğü", KK.Yud~in'in "Kırgız. SözlUğü';~ E·. Geıruilmaz'ın ,··~eri Türkçesi .Lilgatı" ve "Eskt Türkçenin Lilgatı" ve. TÜrk Dil Kurun:ıu'nun- yayııilanndaiı. olan· "Diva.n-ü Lilg_at-it. Ttt.rk J?izint' isiıiııe sözlilkier •. Türk Dilinin. gdJŞimtni vellİlelerı'açisındah ·önemli. ya;Yıriiardıİ-. Bu eserin İJ.er biri kendi leiıçe1eiine ait 1:celime1eri içııle · aldıgı.iÇin, :bütün eski miiiıari tertmlert bir kitapta bulıİıamız münıkün -. degU.dır. · Ortalama olarak btr .sözlftkte mevcut" olan eski mimart ter:İmin sayısı· 60'i geçmemektedir Diger taniftan ii.yag! bakariiı. balat, bir~. dar'iıs suleha. iÇ~rki. kciç, }Cliun.. pül, s.a.. fııngı ükeklik tam gibi birçok· telim yukanda babsetiniş ·olduguriınz yayınlatin ~iç birinde

. mevcut degildir: Bu· eserlerin yanında, 1ürkküİtü~ tarİhı açısriıdari çok büyük bir öneme sahip olan k:ı}rnietli yaYınlar da mevcuttur. Bu eserlerin başında' B.Ögel'in 'ITü~k Kültilr Tariliine Giriş", "Türk .. Kültürünün· Peli:şme Çağlan!', · "Tüiklerde Devlet Anlay~ı (lS.Yüzyıl · Sonlarına Kadar)';, "lslamtyetten· önce.Türk· Kültür Tarihi (Orta

. _Asya Kaynak ve Buliintularına GôreJ:"ve "Ti'ii-k. Mitolojisi" isimli kitaplan gelmektedir. Ögel'in bu yayınlannda~ hiçbir eserde ~tlamadıgırnız oriJiiıal eski·~-terinller blliduk. · . . · _

. . Biz bu ça.lışİnaniızda 1495tane eski n:ıifiıari kelime tesbit ehİ:üş . bul~nmaktayız. • Eski. ·_mim~rt terimlerinin hepsinin bu k3.dar .

. . ,·oıd~gunu da söylepıekmümkün degildir. Atşivlerimizdeki belgelergün ışıgına çıkanldıkça bu sayının artacagından şüphe yok . ·· ·

. ts]fu.nlyetten ~~nra SeiÇtikiu .ve osriıaniı dönemİerinde ai-aWı ve . - farsç~ lürlç diline gfımesı ve birçokTtırkçe tabirlerin yerıne: arapça.

ve farsça kelimelertıi kulliınılması birçok 1ürkçe_ kelimeler:ın ortadan·

:s1ı·

Bu çalışm3mızda şri metodu takip. ettik: Tüik kültür tarihiyle ilgili birçok kitap ve :ı::>U<!..lLlJ:Uıo;;;.l . .l h::ıı-.:ı, • .:ı

· teriinieri fişledik. Bu fişle~e esnasında araŞtırmacılara kolavlık diye; tesbit edebildigirniz bdanyla tertmle:rin hangi lehçede, hangi ··dönem~ kaçıncı Yüzyıllarda ve harigi dilde oldugunu belirtnieye · çaıtştık. Önce terimin hangi dUde oldugunu, dciııa sonra k,elimenin bugünkü anlamda karşiligını verdikten sonra, paraıit~z içinde hangi lehçe, dönem ve yüzyıla ait oldugunu· gösterdik: Daha sonr:a da. teriniin hangi kaynaktan alı:İıdıgını. kısaltarak CiJt -'ve: sayfa numarasıyla -birlikte .verdik.- Bunun yanııida bazı kelimelerin transkripsiyo:p. işeiretlerini göstermedik ·

. 372

a: Arapça _ · ·· tOılcr: l~tten öncetfuk:'J:arhu . Ab.: Abakan. . _ ·• • IMÇM: tstalıbw Mınıart ÇagıriıriMeiışei AH:.Atabetü'l Ha.ka.yık .Kazk Klrgızca.·. Ka~n. .. .· ... · _ . _ .. ·::_ --. Alt.: Altay •

/ AMS: Ansiklopedik Mmıarlık . · KB:. Kutadgtı Bİıig SözlügU ·.- . . Kıp.: Kı~

An.Scl.: .Aruidolu Selçukıuıan Kır.: mtgız · AT: AZeri Türkçesi . -KM: KaZakça Metıriıer . . . ATL: Azeri Türkçesi Liigatı .KOS:. Karaınan Oymaklan ve Sanatı Bal:Ba1kar . . KS:Kıigız.Sözlügü_ . . . . __ · . ·. . · :Bar.: Baraba · · KTAD: ~Türkçef>indeAtasözleri ve Deyimler BGİMT: BaşlangıCından Günümüze KTG: Kıpçak furırÇesi Gramert

İslam Müesseseleri Tciruıt K T.B.: Kültür ve Turizm .Bakanlıgı _. çag.: cagatay · · ~tır.: ~c . . • " · · · ÇEK: ÇagatayCa ElKitabı ~ Köşk!erve Kasırlar. ÇS: Çuvaş SözlüJtü. · . L: Lclıçe DA: DimaşkAtabeglJgi. 'Leb.: Lebed .. DKK: Dede Korkut Kitabı· . -MTGAV: Menşe'i veTarihİGelişimi.Açısmdan D LT: Divan-u Lilgat-lt Türk . vakıflar . . EÇS: Evliya Çelebi Seyahatnames~ OA: ()rhun ..t\bi~elert . . . .

(M. ·ZıDıogiiı) . • OMT.AK: Osmanlı Mimari Tar:!hin!n Arşiv EÇSI: Evllya Çelebi Seyaliatnamesi . . . . Kajrnaklan . .

(Z.Danışrİıa·n) · ·. · Osn:ı.: Osmanlı . EEA: Eski Esei'ler .Ansik:lopedJsi . OTAL: Osmanhca-Türkçe .Alısiklopedik Liigat ETDT: Eski Türk Diri Tarihi qim:s: Osmanlı T3r_nıı Deyfuıleri ve Terimiert E'ro: ~Türkçenin Griınıeri . Sözlügü ~ E5ki Türkçenin Lugatı RM: rusaıe-ı Mima;rlyye · ET$: Eskt Türk Şllrt . Sı\: saıiat.Ansiklopedisi : EtT: ESİd'iürkiye Tür~ · · SAD: Selçuklu Araştırmalan Dergisi EUfS: ESki Uygur'lürkçesiSözlügü. Sag.:-Sagay ·_ · . · _· . f: Faisça . .. . ·. SCtl: Süleymaniye Cfunf ve triıaretıİnŞaatı Gök.: Göktürk soMKHl'i: vn,-X. Yü.Zyuıaroa Şır-Derya oguzlaJ:ı- ·

.GSTS:Güzel-Sanat Terimiert Sözlügh ·mn Maddi Kültürü Uakkınd.a Notlar -GUZKL"Ük Göktüı,"k-'Uygt.lr, ?m!a, -SS:· Seramik Sözlügü .t{ur.tnaılcca, Lehçeleri Üzeri.Tle Bıi Tat.: Tatar. · Araşbrma 1B : Tezklretü'l Biiı:l.Y<ID HKSD: Hattatlarm ve Kitap Sanat- TCIIMI' : TürkClhan Hakimiyeti Mefkiiresi Tarihi

. çı1arımn Desbınları ID :Tarama: Dergisi

373.

TI.>A: Tiirklerde Devlet Anlayişı . ~ TrK: T{irk ~ann Kıiruiııti . , _TpK: Türk DJfKuriımu · TIS:~"fanıklariyla Taraİna Sözlügü· ,, Tel.: Teleüt . . . Tüm.: Türiıen · ; · 'T!SÜD: "i.üik Ve ts,anı Sanati Üzeiine · . _ · · ·

Denertıeler . _. . . _ . . Uyg.: uygur TKGÇ: TürkKültürünün Gellşim . VGM: Vakıflai- GenelMüdüı:liigü

. ·_ ç8gİan . .· - YDS; Yakut Dllf Sözlügü . TKI'G: Tiirk KültürTarııiJne GJriş .· YP: Ya~u PaZarı~ J+Ö: Türk ı.eh~ıert öırıekleri_- . · z.az.: ~ _ . TMT: TürkMeZar Taşlan ' Tob.: Tobol

:-~ TS: Tarama Sözlügü . : 1)SAEB: Temiirlü Saıiatı:rta:Ait Eski-BirBelge TsDK: Tiirkiye seıçtıldulaiiDevrmd.e Koeya _ TŞts: .Tfirk: Şelitrıerinde tmaret sısteınJ_. Tr: Türk Tarihi . . . . ··r4:- Terbiyeİname TraiısktıpSıyoıiu ve Iridebi

·.·:'"

. 374 . ;

.·A'- .

. - ~ ~. _,,. . . ' . . - . . . ABADANA: ESki tran hükümdar!~ taht saıonıanna·ve bu salonu riıuhtevi olaiı saray bırullanna verilen ismi (SA.Cl,s.9) _ ABA.R (a): Su kuyu1a:.h (OTAİ., s.3) · . .· · -ABDEsTilANE: ·.Abdest bozmaya -ve. _abdest atmaya ma.Ilsus .olan yer . · (St\; ci s. U). · · · · · ·

ABGAll(f): Havui, su bitlken yer (OT.Aı.; s.4) ABGiR(f):Bkz. Abg~h(QTAL, s.4) · . . ABHANE(t): BkiAbdeStliane (Scll, C.1,s.68l . ABtoE (a): Yadigar k&acak eser, anıt (Of.AL ~.5) .

· ABRİZ: Hela (ATL, s.2): · .· . .. · . AszEN (f): Baılyo; küçük ha~(orAL. s.6) ACAYIPKANA_(a-f): Müze (KS, C.l,-s.4). · .. ACÜR {a): Tlıgıa, kerpiç, kiremit (QTAL, s.9l -AÇAGH; Ocak (YDS, C. ı, s.4) . ADGIRLJk: Hara; ahır (ETG, s.258) ·Aİ>HGIRIJK::Saray tavlası; at alım, (Uyg.L,TKTG~C.3, s.34). ~CIL: Avlu rrK'rq. C.3~~-s.2?) · .-. · · · · ~-AGİLIK: Ambar, haziıle (Uyg.r...:Effi. ~.259) ·

· AGIR: Ahır rrk:ro. C.3, s.33) ~ .. AoUL: Avlu (iryg.ı.;rıci:t~.- .c.3, s.27) 'AGUIA: Aylu (pygL.,TKTG, C.3,; s.27). AGPR (f): Tuglıı kerpiç, l$"eriıit (QTAL, s.l6) · .AGAG: Sıvamak, sl:irinek(YDS,C.l,s.7} . · AGINC!AK:Merdiveiı (ID, C.i, s.510l- -·AGINGAÇ: Mefdiven_(TD~ C.l;s.510f_- . . AGMALA: Duvara çekilen bir kat sıva (An.,· s.6} -AGN: • Geçit,' de~ kapı; kapı Önü, taşlık (YDS, ·c. ı, sJi2) . · . . ..

. AHBAS (al: 1 ~Ha ptshaneler 2-Su ·_- benilleri; su bentlenncien . yararlariılarak yapılan. havuzlar 3-Herha:rigi ·bir şçuta baglarnak~ızın vakfeduen topraklar, y.ipilai-COT.AL. s. iS) · · ·· · · · 'AHc~ (t): Kapı eş@ ~OTAL. s. IS} ·

. 375 ·.

' '

u~,...,.~ (f): Kireç (OTAL, S. ıS} ıa.r.ıuv.ı..c..uı:..c~.ı.. : İç kale (TSDK, s.33) ' vı·AıHKJ~ (;:ı): Evleide yaba:ncıiarlıi girenıedigi odalar, bölÜmıer ~s. s.20)

ı..: Ahır • tav la 2- Hayvariliira yem' vermek için taş, tahta. vb. " F'm:ıddıcleııdenyapılmış duvara yapışık kap(A~ s. 7) , , ı.nu . .n.t1..; Çarşı (ÇaO.L., TKTG,C.ı,s~;309) , ..AKAI..A.GT: Binatemeli (YDS, C.l,s.ıO) , iAKARCA: Muslugu olmayıp, suyu bir borudan daimi surette akan :'çeşme (SA.C.l, s.30) • &AKl: Alçı (KS, c~ ı. s.I4) .. ,AK. ODA: Gelin Odasİ (sA, C. I, s.S2) ··~Alçı (Kaz. L.FTKTG, c.3,s.'n) lAKrAN: Dehliz (kaz. L., ID, C.l; s.188) · . . , ·Çay, dere vs. üzerinde köprü Şe],dinde yapılan su. keıner.l i:CA1L. s.Bl· . . . . · :

~ ;#!'-Han 2-Taş, kaya .3-. Kırmızı. rengU 4·-psiil, birz (Ktir. L., f'-"'·'LJ:•ı.u•~-8.26). - . . , .~ EyVar1 (SA. c. ı. s. 37) ~·ALAGAPI: . 1- Evin sokak kapısı, avlu kapısı 2.,. · Ta.ıihi bir hadiSeyt :~ydetınek için şehriD. vs.nin girişine yapılari.:lrapı; tak (ATL; _8.8} . · · lAı3ABAsrR: Kireç (ATL, s:9) ·. · · · · . ,. · ·' ;.AtEK::Kapi (ÇS, .s.3) · !.ALFRESKO: Yeniboyanmış dUvara siılu boy~ ile yapılan resinı(ATL, ıs:9). · · · ,. · .

'.ALGIN:·KanaJ (ID, c. ı. s.427) . . .ALtkA: Tİomp (OsÔı. L. :tıı4ÇM, 5.53<>.} . . 1\Ll:AH KERIM YERİ.: Eski Tiirk klihvelerinde fakiJ:lerin para veririeden jyattıklariyer (ÖTDTS;C.l, s.53) · · ·

,

1

ALTI: Ev yapısı ile ilgili bİr terim (ATL, s. lO) . ALTILıK: ı- Boyu altıarşİn olan direk 2- II. Sultan Mahmutd~de · ~~asılan pariı (OTDTŞ. c~ ı. s:53) . . ' ' '. . . ' ;AMET:tsr: Mor renkli bir çeşit kuvars taşı (ATL, s. ı o) •·' [.AMun (a): Direk, siitun '(oTAL, s.40) • · fANGABIL: Destek, dayak (YDS, C. ı. s.22) . . . · · , ı .ı '- . . . . ' . . . . ARAMGAH (f)~ I-Kapı yanında biılunan bekleme. o~ası (OlDTS. C.l:, :$.64) 2'-1Dinlenmeyeri (ÖTAL, sA5) · · ' · fARAN: ı- Saray 2-.M: 8bın (Uyg.L.,TKTG, C.3, s.34)· , , . , !.ARANG:As: 1- Agaç ve direkler üze.rine' yapılan ambar 2- Çardak ;biÇiminde.· o ir neVi . türbedir. ki, eski.· Yakutlar • saygı duydukim . jkirilselei:in · cesetıeı:ım bir tabut içinde .onun: .üier.ıne _lctoyarlardı 3-iZaiııre amban·(YDs, ~;1_; s.27)_ · · · ··

. 376.

' ARAS'tA (f): Ustftörtülü veya dükÜnıarınlrrönu saÇaklı.ÇaiŞı'(~ c; ı. s~95) · · .. · ..... _ ·. · ' . _· . _ _ _ __ .· . '-_ . · ·•

· . ARASTAK:ı- ,Yapilaruı üstlerineyapılan slisiu:şaçik.ve ·çatı 2-.TaY'an · <SA. c. ı .. s.96J 3-nam.·rro. c:ı. s.673J 4-Yabık·8ayVanı (AM~;-s.44f:

ARAYADANA: .MaııaSbr (Uyg.L.,En..; s: lô}' : . . . . . . . . . · AREM: Kcidırilara ııuıhsus cxia;··harem (çs, s.6l ·.

ARGASr.AN: Egrt iDertek (YDS, C. ı .. s.31) . ·. ARIG:. ~nal(Uyg.,ÇcqJ.L;.,'ID,C.l.s.427) ~ sdl8m8kaı::ıalıKS.c.ı~s.44) · ARlNLIG EV: Abırlı ev- (SAD. c.3.:s.3J ARISTE: Bkz>Atasta(KS,. c. ı, s.46l · ARIŞ: Sund~ (RM. s.l91) . · ARKLI: Çap (Kaz. L .• 1D. c. ı. s.454) . . _ . ._._ . ._ . _ . _ . ARKuK: tki duvar veya iki durak atasırta çaprazolarak koriwan .direk··. (DLT. s.-ioı . · · . · · - · · · · · · · · ·

. ·ARKtJRq: Haçveri Çapraz (Elb. s~2aı) · .AlmA: Kanat (Şark.7ürkçest,1D,C:l; s. 427) · A'RAŞ (a): Çatıiar. dartiliir,direkler. tahtalar (OTAL. s.46) ARŞ (a): i- Çarcİak 2-Cumba/kafes 3-Çab. dani (oTAL. ·sA9} · . ARl1RMA: Balkon lATL. s. 16) . . . . .

. ARUK: Kaiıai (~g •• Çag.L..m.C.ı. s.427ı ARtJSTAK: tavan(15.yy.;rs. _c. ı~ s.24Ü .

· · ARZANİ MAKTA(a):· J2İiıie kesit (AMs. s.336) . . ARi ODASI:Pa<iişahJrtelçJlerl tmbtil ettıgi'oda (EÇSi; c~ı~s.321) Astr.ANE (f):·ı-Büyük tekke 2-Eşik 3~Pabuçluk (RM. s~139) . · AsfYE (a): Sütun.-direk. kOlon (OTAL, s.56): ·. · ·· · ASKUG: Çardak. asla. (Ugg.L.~En.. .. s.7) . ASLEK: Kuru ot aıiıban (ÇS; s;7) A5M.ANE (f): 'K:ubbe; tavan; daıri (OTAI... s;56) .ASPÜZ (k:.f): Aşçı dük:kAru:ıok8nta (KS, c.ı. s.56) AsTAN (f): Tekke, dergah nı:t. s.31) .·. . . . ASTANA: -ı-saray r:ıKT9:. c. 1. s.ı02J 2-Kapı. -~ (Aft, s.l7l AŞA,öı: Blr şehrin, bir bsabanıiı ka}abahk yeri ve alışve'tiş_ merkezi (OTIYrS. c. ı. s.98) · · · ' · · · · ·

.AŞEVt: Mutfak'(lB.yy •• TS, C; ı. s.264).. . AŞIK MAiL: Çatıinerteklerinİ taşıyan uzun: agaç (SA. c.ı; s.l22) AşiRMA: Sıi'a lle diziimiş kiriş veya agaçları birpir.lı:ıe bagıanl.a}t için

. k.ullaiıılan uzQn agaçlırr (SA, c. ı. s.l23) . . . ·- . AŞIT: Bir suyu veya bir hen.degi geçmek içinlrurulan. küçük köprü (AMS~ s.53} · · ·

377·

... AŞIYAN dJ: ı- Mesken, ev; Yuva (TB, s.87) 2-Kuşyuvast (OTAI.,, s:59) AŞKi\NA: Mutfak {TKrG,c.3~ _s.39) ; · · · ·· ·

ıAŞLIK: nıutfak (Eurs, s.37) . . !.AşLIKtD:ZaiıJre·amban(cQô.L., ÇS, s.7). . 'AŞiıK: KİLE11: Za1:iire aniban (Kaz.L.,ÇS, s. 7t . . . ,'AŞMA: iki :kOmşu arns~daki ıruçiik kapı (IKTG, c.3; s. ş ı ı · ~~~Gl: Mutfak (16.yy., TS, C.l, s,64). .· _. AŞPOZ. Mutfak, lokanta (KS •. C. ı, s.56) AŞYAN(f): Ev,yuva (ÇEK. s.248) :AŞY.ANE(f): Ev, (ÇEK. s.248) . . IATEBE (a):ı- Eşik, ba_samak (R.M •. s.ı9l).2:-' Halep evlerinde etrafı ,bpaiıve zenıfiii taş döşeli s~fa (O'It>TS,C.l, s.ıısı··. A~(}AH (f): Ateşetapaılıaniı ibadet yeri; ateşgede (bT.AI.,.s.62) · IATkAG: Su bendi ([Jyg.L.,1D• ·c. ı·, s.ı49) · · · ·· . -Z:Ai:KANA (k.:f): At ahın (KS, c. ı, s.5~l-. . · .ıATI..UK: At aluiı (Uyg.L.,TKTG, C.3,. s~33) .. i.AvA'NZAi: Sruon Önü,: esas salonun önündeki oda (An., s; ı9) j:AV:GiN: Küçük su·kaı;ıalı(QTDTS, c.ı, s~{ısı· .· .. · · .. '.AVGUN: Yeraltındaki su yolu; kariai (16, yy.~TS. C. ı, s.282) <AVJ:A: Çitle çevrilmiş avlu {TKTG, c.3, s.27) . · · · ·· lAYAG: Kapi söveSÜ12.yy., TIITG, C.3~.55) ;AYAKJ:AMA: ·ÜstÜ kemersiz ve düz atkılı~ pe'Ilcere ve ~pı_ açıtl~· . likitarafuldaki.düşeyduvarkısııiılan (SA. c. ı. s.ı38r · ' iAYAKORUSİ:. Hela (16.WJ .• TS, C._l.-s.307) .. 'AYAK TAŞI: Döşeme seviyesiyle bir ·olmak üzere yere gömulen sert ;cfilstenyapılıfuş büyükve lcilın taş (O'It>TS, C;l, s_.119)· .· AYAK. YOLU: Hela (SA. C. i. s.:i39) AY.AZLIK: :Ba:ıkOn ('IKI'G. C.3. s.ı9) }AYDİNLIK: Çatı veya.kubbe tepeJelinde ışık alwak ıÇın açilmiş olan , delik veya pencereler (SA, C; ı. s.ı39) .· .... . · rAYDINLIKDELÜGÜ: Pei1cere(16.yy.-, TS, c.ı. ~.316) -jAYiNE: camu. rıtçs. c.3. s.824) . · !AY'KUN:)~üç4ksubna:ıı(O'It>TS, c.ı, s.Iı5) fAYKÜR:Alçı(KS~ c, ı, s.~41)· . tAYi.AMA: Mukarnas (8A,c.i. s.l4ı) . . !AYNA BEND: ı-Camlı balkon, peıic~releri çok oian oda2-camlı seriı . ,•' '" . . . . '. . .\

!CATL~ s.~2) . _ · · · _ ·. . \AZBA.R: Ahır. agıi (KTAD.s.l26r f.AZERGEDE (f): BkzAteşgah (SA. C.l, s.ı44) IAZfNEDAMI: Cuma camü (EÇS, C,2, s.471) . I.Aztş· (f): Eşiktahtası (arAL. s:-73) ·

·''

.·

..AZMAN: Pört köŞe kalın kereste (SA. c~ı~ s_~l44) A.w: ,ev~ çadır '{F;TG~-·s.~65r- ·~

-~

BABA: <;ati. inşaatında tariı merkeze dikilen kalın agaç (16.gy.~TS. ~ C; ı,s.356). · · · BAB(a): Kapı (artiTs, c.ı,-s-.133) BABAÖ:ruNA: Kara yolCulugunda barinılaıi ve içlıide yatılmayan han-(m,utfakl (YDs, c.ı-. s.56l - _ - - _ BAB.: ı AsAFl (a): Sadrazaın konagı,paşa kapısı (01DTS, C.l. s. 14o) BAB-I SERASKERi ·(a):. Harbiye NezareU Dairesi; Milli Savunma Bakanlıgı(OTDTS, C.l-, s~l42) BAB•IMEŞİIJAT (a):. Şeyhülislam dairesi, kapısı (OIDTS, c.ı~·s.i42)

-.BAB:-IŞERiF (a): Mevlana :mrt>e&. (OIDTS, c. ı~ ~{142) BA~:Pençere, ışık deligi (l3.yy.~'TS; c~t. s.360)

-BACENG (f): ı:.KnÇük-peneere, tepe penceiesı2-:-Baca (OTAL, s.76). : BAI>Gı\NE (f): Kafeslfpencere (OTAL:- s. 78) · -BAİ:>OİR (f): 1-Baca 2-NargUe ve.sCn:iaver başlıgı (OTAL. s. 78) BAÖA: AhŞap ol:uklarda yelkovan taptalarİnı ldrişlere baglaYa-n takoZ (OTDTS, C.l,s.l46) - . -BAGAM: Duvara mahsus agaç destek, sütun (Çağ.L.',m,c.ı.s.638) BAGANA: Payanda (Kır.,Kliz.:L.;ID;C:l,s.638) -BAGÇINA: Kale burcu. kule (YDS.C.ı.s.'78) · BAGDATI: 1-Swanmış duvar 2-Sıvayı muhaf~_:etİnek. içtn ara duvarlara ve tavanaçakiliın tahtalar (ATL, ·s.24) -BAG IL: Büyü}\: binalarda~ bmadan ayri veya Uave olarak yapılan hizmetçi dairesi, ahır ve sa.rııanlı.k gibi kısımlar (OTDTS. C. i. s.ı46) -· · BAGKUŞAK:- Ahşap inşaatta çatmalan, tutmak ve birbftlerine · 1)aglamak için boydan boya ve fırdolayı üzer~erine Vlınılan kuşak (SA.

. c.ı. s.152) ~ - . -BAGLA: Dere-ve çayların suyunu tutarak ~ltmek için yapılan set~ dl.lvarve baraj (SA.- c.ı~ s.152) .. BAKACAK:.Balkon CIKTG. C;3, s.19} :BAKAN: Payanda, sütun(Kır.-Çag.L;rKTG, C.3, s.27) BAKANA: Bkz.Bakaİı (lİ:ır.•Çag.L,TKTG: C.3, s.27)

· -BAKINACAK: Balkon ('ID.::c.ı. s.142) - · · BA.KSA; (f): Çit çamurundan avlu ve ev d1.ı-van (KS, c~ 1~ s.Sl) _ BAIAGAN: Evlerin ü~tünde çıkıpotuiulaıı düz dam (SA, C. ı, s:ıoo)

· BALAHANE (f): 1- Medreseterin üst kıSn:ırtıda ku~beler civannda

. 379

. . . . - - ' ~- : - ·, . . •. -. • . • . ' . _: ' . ' ~:ı. -.. . . .- . ' . .• •

inüderrtsler için yapıJ,an oda (OTDTS; C~l. s~l50) 2~ EVin en üst kıSıtJJı;-çab~ tavan arası(~. s.85). · · ··~-- .

· İ3ALAMUR: Oda· kapılannin Üstünde· eşya· koymaya. mahsus.· hücre ve~ (&\.C. I~ s.166) ·· _ 'BALAR .(f): 1~Ça.tı._kirişl.olarak· kullanılan ·ye .kiremitlertn yerleştirilen· ince . tahta;-·. padavra (~S; ·s._69) 2-Sütun ( çag~L •• Tri. c.1,s. 703) . · ·· .. · · '· ·

'BALAT: Sarayr.rıcrG. C.7. s.99F .- . . . :BALBA.L: 1-Kitabe (GökL.,TD. C.1 .. s.45o) 2-EskiTürklerde -inezar18n'ıi .üst11ne ve baZı. klırganlatın. etrarına · ~t olarcik dikilen yekpaie · · · uzun.~a taşlar (SA. ·c. ı. s. 100). . · · · · · · BALÇIKI.AMAK: sıvam3k Ü4.yy.;rs. c.1 •. s;'389).

··•·.~!BAUG:_Etrafı st,ırlarile çevıiİmfş Şehir (Uyg.i:.;m:ro._c.ı. s.17S) ... · aALIK: 1.;.KaJ.e 2-:- Çamur. balçık 3.:şehti(Gök.-Uyg.L.$TL. s.10) 4-' · Saray-5-Hisar (TI.Ö. s.56) · _ . · · ·

. -~ inşa et:Ir!ek (KazA>sm.L.m.' c. r, s.378l ·. İ3ALKUR: İnŞa (TD.C.1-s.375) .

BAM (f): _<;atı. da'ııi. kubbe (arAL. s.86) . . . . , HAN:- ı.:. Tavan, çatı. 'daiİı 2-Eskl'evlerde hava.J.andımıa ve Uiıklalıdırma içinaçlian baca/delik (ATL. s,25)3-EV (ZazL..GUZKLü~ s.15) ·· BANİ: Bahçe ye tarıatann.·etİafına. çekrten duvar(TD~ C.1. s~143) BAR:Pencere(KaZ.L .• ÇS. s.23) · - . _ . . .

• .. BARAK: ·aeçicı olarak yapılaribarınak. .Iq.ıljibe ve b~ (ATL. s.26) BARİ3AKAN: · Mazgal delikleri olan ıtule şeklinde _ küÇuk kale. (Osln.L..SA. c.5. s.2347f .· · · ' ·

· '13ARBA:TA: Korkultİk (O'IUIS."c.ı·. s.159) ·· BAR.GAH~(f): Saray(An.ScL. TKTG. 0.7, s.244) · BARHANA (f): ·•i-Bii~-- ıiarapça ve kullanışsız koria.k 2.;K~rvansaray ve haJ:ıiarda kervan yüklerinin kom,ıldugu bölüm (AMS. s. 72). · - · BARHANE en: Posta tatarları V~ kervaııl~ at degiŞtlrdikleri ve k~İvan . yüklerini boşalttiklanhan (SA. c. ı. s.212)· · BARI: msar: duvar. set (ATL. s.27) -. _BARİGAİi (f): Saray (ATL. s.27) . BARK: l-Ev_2-Mezar;:türbe. 3.iAbide.-(OA. s.105)- 4.;Ha.ıain-·sarayı (Uyg.L.;IKGÇ,s:289) 5"'Mabet(Gök.L.~To,C.i. s.470) 13!\RSIK: Çatı.·dam(Kaz.L..'iKro~ C;7. 8.118) ·- _ . .

· BARrAH: "ı-Üzerine kitişin veyadfiegılı. konuldtigu ev ~sütUnı~ · ·başındaki ·yaşsı tahta: 2-Çengelli sütun (YDS. C. ı'. s. 70) BARU'(f}: Sur. hisar (OsmL.;'ID,C.1.s.699)< .

.... . . . . . . . ı· .. ·' . . ·. . . . . BARU (f)~ Kale dlJVa!l. hisar burcu •. siper. sıgmak (arAL. ·s.88)

. 380

ı;ıARUG: BanriacaJt yer (şA_~ c}, ş.3(n) BA5AGO: Kapı (Kır .L..;TKTG •. c. 7. s,392l. BASAG:-_EŞ& l1Kl"G; C.7, s.39ı)· .

. Bl\sKIÇ: M:eı-diven (Kaz.L,iD. C. ı, s.3ıs) . . _ . - BASMA: Yayalara inabsus küçük köprü (Kaz.L., çS, s. 112}

:BAS:ına:·Kuıe (,sa.Q.:r..,TKro-,'c·;7,·s.ıısl ··. · · · ·

'·

BAS'i:'lJRMı\: -Çatı (TKTG, c. 7 • s:ss2>: .. :. · . ~-Hal-em dattesi.(EUTS; s~40l BAşLıK: Kule (Sag.L.,TKTG• C.7, s;118) .. BAŞ ODA: Mısafit_kabwW:te tnahsusbüyiik oda (O'IDTS. c; ı, s~İ69) BATIGLIK: Hehi (Uyg.L.,E'IL, s,ll) . - . - ·. .

BAITAH:Bkz.Bartah (YDS, C. I, s. 70), . . • . .·. . 5AYIR: BııiBnıtıvs.ıim dıŞı; eşık. avl11~ aÇıkyer ·lA~. s.29l' _ sAzA: Temel;-b~ (A1L,· s~3oj :. _· · · · · .BAzAKLIK: Süslenme·yert (EUI$, s.40) · ~

, ~BECE,: ·Duvara: oyııkoJanık ya'J?ılımş, hücre nJş (ŞA. d. ı~ s.2Q9) • BECENE: AvCıktiliibesi (17.yy:,TS.c:ı. s.472) •. . .

·a:Eçl{ÜM: Şofa (Karahatılı; ETL, s. 12) · .. · : BEI>EN Dl.N ARI: BJ.r yap min- dört yönQiıü çevreleyen Jm!:ın taş d\lVa.r .. (05m.L;~GSI'S,s;4) · . . . . BEDHİZLİK EV: SÜslü ev·(uyg~L.. TKTG, C.3, s.3) _ .

· . BELENDiN(f):· Kapı pervazı~\pencere Çerçeve~iriin alt tahtası. (OTAL, s.I03) · · - · · ·

BEı..İ.uA (a): tdiar edll~ek yer; heıa (<Jl'DTS,C. ı.s.202) .. BELVAz (f): DUvcirdalı dışarı çıkart direk ucu (OTAL, S.1Q4) ..

. BENDEREK (f):' ı ;LiJ:ruiiİ ve bogaz agzma yapılan k.iiçük. kale 2-Küçük · :iskele (OTAL~ s.ıos) · · . . . · · · BENGA: Kaide, taban(Kur.L.,GUZKLÜA. s.19) BENGÜ: Bkz.Abide (SA. C. ı, s,207) BE~ (f)!,Toprak (ÇEK, s.25Ö) . _ SERBAR: Evlerin daıiııan üstüride yapilim oda, dam köşkü (SA. c. ı .• s.208) · - . .·. . · · - · · ·

. BERFDAN (f):-Bl.lzhane(QTAL, s~I09)-. BESARE (f): Sofa, salon. -ciiVanııaıie (orAL, s.113l. · ·. • · . BEvn (a): Kuyıi (orAL. s.İ16) . ·•: . _ _ . . .

BEYKEM (f): Söfa;· s3lon. köşk yazlık ev (OTAL, s: 120) . · _. BEYLiK TUGLA: Bit parmak kaıınııgıncıa ince tugla: (OTDTS, c~ ı. s.222) · . · · · BEIT (a): EV (ôroTS. -C: ı. s.222l '> ,

BEYr-fHAss (a): Hliküındanıl kendiıle mahsus evı ciJKs:b; s. ı34) .· . -. . - . -· ·- .-. --

.... - - 381 .

. . -BEZEKilK: ı -Saray· 2-Harenl darrest(iTyg.L,TKGÇ, 5.291) BEZİSTAN (f): Agırkumaşlar satilaııçal-şı (SN c:ı. s.247) BEZZAZİSTAN (f): Bkz.Bezista:İı (SA. c.ı. s.247} . · -i3İ(js: Duyar, ,çit, bÖ~e. _tahta perde_ (YI)S. c. 'ı.· s.l04) BINAR: Çeşme, pınar p4.w.;rs~ C.l. s.539) ...

· BIRK: Küçük havuz;s1.1 çtlkuru (Kur.L,GUZKLÜA s;30) BİÇİN: l,-:-Kale2.:Ark(Çafj.I..,ID~-C.l;s.3l8-424) ·· __ ' . ·: BİMA.RHANE (f): Ak:ıl hastaları'nirr tedavi ediİdigi hastaile (OTDTS,

C; ı. s~233) . _ _ .•.. _. . _ :· . • BİMARİSTAN (f)• Bkz:Biin8rhane (<YI'D'J;Ş, C~ ı. s~233) BlNA(a): Yapı~ bma(AH. s.ıö), BiNE: Bina, ev, mülk (A1L, s.35l BlNMELİJ{: Bir açıklıgı örten kemer ve atk)ıann udar1' binmek içfir

. yapılah ayak. sütun, direk. ve duVar (SA. c,:ı.; s.253) . . BiRtKE: Sarriıç, hazne. çukur gfoi su biriken yerler (SA. C:5;. s.2350l BlRUN (fl: Topkapı sa:rayı'nda.Bab'-ıH11riıay:Un ile :Sabüssade kapılan arasmda)d birinci ve ikinci avlu (EÇSI, c~: ı.- s:322) _ . - · · BİRUNi(f):- Seiamlıkdruresı, seJ.a:rı:ılık'odası (arAL,-s~1.35) Bİ~ (a):Sofa, bÜyii'ltve uzuhOda(SA. C~ ı'. s~-213)-BhiGTAŞ: Abide, yazıli taş (TLÖ, s. SS): . . . BOK KUŞ: Tezeıden yapıl3n kerpiç (KS, Ç.2; s.462) _ . _

.. B()SAÖA: 1-Dergah, eŞik2-MeZar(CaiJ.L,ID. C.l,s;191-513). ·· ·· ·ıiösü: · ça.ti ara.Sı. eyvan:(SA.-·c. t s~277f ----

BöK: Zfrıdan oturs. s.49) · · · _Bö~N: su J:>endi (Çdg.L.,TÖ~ c~l. s.ı49) . BÖKTÖR: HOyük.tepeJK5. c.ı. s.137) BtıçKAK:_zAv:tye (Çağ.L,m. c~;ı, s;83sı Bl]GUN: Baca {SA. c. ı. s.298)' . BUHAR!: Ocak (AT, s. S) . .

:BU!Iı®i Duman hacası (AMS, s.ıosr _ _ _ . _ _ _ _ _._ BULAK: 1• Kanal, ark (Uyg.L.,TK."''G, C.3 •. s.1Ş8) 2'-Çeşme, Pıpar

· (Kaz.L.$TAD;;s.39) _ . _,. BULANG: Balkon(ıJyg.L,TKTG, C:3, s. i9)

· -· BULUNG: :1-zaviye 2- Köşe, bucak (DLT, s.24) .. BUN: Temel (Uyg.L,ETŞ, Ş.l4ö) . . BUOR Topcik; adısantoprak. balcik (YDS. c., ı. s . .136) B URA: Keresteden yapılarcık birbiriıie' b~Iamİıış ol~ıidört du\rar (ÇS, s;l14) , · · ·

· BuRC: Kale burcu cA.n.:.. s.43) . ,, BURGAZ: i-Binalar, yapılar 2-Temel, esaS (MfGAV'; s.180)

382 ..

BURKATLlKz~tçindeilah hey~e!l_ bulunannmbe~; puthaiıelSA. • c. ı; s:302). ' ' · · · ·· .

··BURSIK: ÇatJ.dam cKaz.L,:1xr<:kC.7~ s.lU~} -·BURUOI.AGH: iw: hane ~s. c~ı.~s.ı39) BuRUŞ: zavtye (IGrL,TO,C;l, s,Ss~) BUSAÖk Mezar- (Cag.L., ID, cj, s~418) . .

· BUzıt\Ne (t): ı-Buz yainlanyer2-5ogukhav_a deposu{AMS •. s._rôs) · . ·_BÜLME: Oda (Kaz.L,~ÇS{ s: İl S) - . . . _ _ _ . BÜNY.Ap (t): 1-Btriahu-, }rapılıir 2-TeJİıei (MTGAV. s:180) BtiNYAN (al: Yapı.-bina coSmL..ooiMT, s:ısı ·

. Bf:rrİ-IANE (t):,Bkz.Btirkatllk {arAL, s~l48l . BÜYUN: s11 bend.HoSm.i.:.TD. c-: i. s:l49) - '·

:.c-· CAÖ: Duvcrr, çit (ATL, s~46) . . . . .. ·. ' . . . '; _CAÖMA: Yakutlann ölüleriili ··koyduklan m~a.l; morg· (YDS, "C.l, · s.16ır CA<!MNAG: ·Posta·menzili.· konagı (Yedek_posta.atları bulunaUnın duriık} {YDS. c~ ı. s.l61l . · · · · CAÖMNAÖH: :Bkz:c~ (YDS- C.1, s:161) ~İnşa etmek (KciZ.L,ID, Ç;l s.37S)

· CALKIEİ>.AMı\K: triŞa etmek (Kaz. L, ID, C.l, s.378f _. _ . . cAMEGAH (t):-i-ntrkiiaıiıamlarinda soyullnıa·yen (SA.-C.ı. s.323l2:::. ___ ~

Elbise ve _çam.aşırlami ni uhafazasına mahsus: kt1çtık sandık odalmr . (OTDTS •. c: ı. s.ıssı . . _ cAMi.{a): iÇinde' :Q.amaz kılman ibadet yeri; içinde ·cuma namazı ~ mesctf(arAL.s.l.s3f. · · CAPKAK:·Kubbe~Çatı(K5.C.1, 5.178) _ .

-CEBEHANE (a-t): Silal{ ve harp nıalzemelertiı.in kcındugu yer (O'TIYİ'S, c.1.s.214) . ·. . . . - - .· . CEB-İ ıillMAYUN DA1R:Esi: Padişahlai"m kendi paraiannın aliiiıp ,_· verilriıe$iişinigörenhususidatre CO'ID'Is. c.ı~·s;266)" --· ..

. . CEDE;s{a): Mezar (01'AL, s.158) _. , _-_ _ _ . _ _ .. C EdAT: So1mklarda yagxniır. ol iıklarının dışarısll).da çatı kirişlerine. çakııan tahta; rüzgarlık (O'll:>Ts, c.ı. s.268) · CELMED: BilYük taş (IDA,- s.2Öl) · . . CEl'JAB(a): Avlu(ar.AI;, ~d63} CENDEL: Degtrmi taş {Wvi, s.20ı)

· CENDERliANE (a-t): Elbise velnunaşlan ütüleineye mahsus yer (SA, c.1.s.~ı · · · · ·

383.

,.....,.,l"ll,..l':'. Seyyar haıiıaı:ıı cosm.i..'iliTG; 0.3. s,249} '""'..::-nr•-t; ÇBrdak ·fTIITG. C.3. s,45) . :çESiL:. Şehir kapısı (ks. C. t ~.204) -,_ . 'CEvsAK (a): Konak. köşk(QT.A.L. s.ı69J cİBAL: Ev:ln·bu- bölümü ·(An.. s.47) . ·· · · CIDAR(a): Duvar (orAL:s.Ii1) , .. ·. · . . • cıiTIRı\MAK: inşa.ettnek(Kır.-Kazi.;ın. c;ı. s.378) · CİRNIK: Setdtıvarlannda sti akacak delik (AMS. s.ll6) ·' CİBS caı: 1-Kiteç2~Alçitclşı{4Ms •. s;ll6) ·· dE: :Ev~ bına.lkaine~aıi (YDS~C.1. s.170). · . CiEL: EV kapısı. giriş (YDS; C; l. 8.170) . _ _ . . .. · .. . .. , ·

. ciHANNUMA (fJ: 1- Her. tarafı se:Yredebiliiıek için ev Çatıiannuf ~(üstünde yapilan oda veya teras 2.;.Evlerde . ·~hayat"m kafesli bir '~j~ın şeklinde dışanya ~kısmı: lroşk (AMs~ s~l17) . ·

CİSR(a):J<Öpı:Ü.CO'ID'fS,C.ı.s~297) .• . --~ _· . _ --~ . .. cisREYN': (a):' İki köprü; .Ha11Ç üzer1i:ıdeki Galata. ve Unkaparu<• }töprülerf~s. s.~i 17) . .. . .. . • . · ... CİVATA: Deİnir kfi1ş (TİSÜD~ s.133f CÖÖMEN: •. Çalı çırpıdan Y<ıP~ üstü ot ve }-ap~ örtültı Idiçük bma (SA. c.r. s.349) ·- · ·· · · · . · · ·

Cim: z,rıdari olırrak kullanılan susu.z~ derin kuy{ı (OTDTS; C.l. s.303) -··" C{.JN:-Temei; kaide (Kaz.L.,m, c.1. s.423) ·· · · · ·. ·····---~

. CÜMD (a): Taş_ (orAL. s:ı79) . . . - . . . . CUNBOOE (a):'Kubbe. küıiıl:i~t (QTAL. s.lSO)

CAÖANAK: Lii:n3.İı ($ark Turkç~t, Tn, c.1. s.4S7) ÇAdıR EVf: Şarap de~· ve amban (1'1{1U, c.3, s:31) ÇAoriK:·ausufu.ane: baeyo tSA. c. ı·. s.361) · ·

• CAH (f): Kuyu rm. s.88)- . ' . ·• ÇAIDAN: Mabet, tapınak (EurS:- s.58) · [ÇAKA:R:sl.ır. dişkale (Çağ.L~.TK'l"G; C.7,s.1I8) . _

; 1ÇAL: ı.:Kuyu,.büyük çlıkur (Kur.L .• GUzKLÜA.s.3Ü 2~Dtivar, çit • (ATL;.-5.49) . . . . . . .. .._. . . . . . ..

ÇANUK: Çan-kulesi (I6.Y!J.;rs.c.2. s,821) . - .. . .·. . . : ÇANI1 EV: Agaç lqltllklelinden yapıları ev <SA.' c~2. s,-8{)5) ·· · · ÇAPHANA: Matbaa, basımevi (ATL. s.50) · · ·

.. ÇARAK: Direk (ÇS. s.12) . . ·. ·~çA: Direkkr llıeriİidekiçaİı._ kapı üZerİndeki>veya ocaktaki

384 > (

· -~Çak [Yps~ 'c>i; s~i99) . · ÇA:fffiAK: Kale (Kır.L..:,ID, C: f._ s;424) ÇA.EçtiPE. (f): çefçeve ·cOIDTS.• c~ı. s~235) .. . . . . _ .

. . c;ARA.ö-n. Mezar ~deki Çati. çaidak, tavananisı (YI)s. ÇAJIDAT: Bkz~çacigf(YDS~ c. ı. 8;2()0) · . · . · .

. . · Ç{\RD,AK: 1-Iİı:istlyanlıktaır önce· ÇuVa.şlarin-ıneza.r:iizeiine yaptıklım · · · . çatı 2-Mezann etrafiın Ç~n-çit.(.YDS~ c. ı. s.l2) -. . . . __ · ' ._· -. .. ÇARPI: Bir ·du~ ~thı üieririe .çarparak·vurulaıi sıvcf (SA, ·C.l, .

s.370) .• . ' ' . .. . .

~Y: Küçilk kiliSe (ÇS~·s:ı2) · ÇAT: Kuyti (HiJTi. TKro, C.3,: s .. 112)

:: ÇATIRUJU: Ev (KS. c. ı. s:255) :,.ÇA1~AEV: Kurgan m'. s. llÖ) .ÇA'\TuRMA: çevre.duvan rm. c.ı.s.ı9s) ÇAvur:· Bkz.çavuıma <SA. c~ ı,s~38I) · ·. ÇAY.KANA. {f): Çayhane (KS. ·c. ı. 8.256} · . ÇAYTI: Manasbr lEUrs. s.6Ö) ÇEL: Taş(ÇS, s.22) . . . ÇELAN:-ÖdaİUD. içindeki; bo1m~1ÇS, s.14) ÇEIEN: İ>ain korkulugu (SA.: c."ı, s.384)

' .. ,.

ÇEPER: Aıçak taş dmrar (ATL~ s.51) Ç$RAGDELİGİ: KandJİ.ve çenığ koym3.k iÇin 'duvarlarin içine yapıian niş(O'IDTS. c. ı. s~3ö2) · ~-- ·-··· •· · ··

CE:RAGI:lANE: (f)~ Çeia:g dellginin üst tarafından .. duman ve isin od(t. içiila e lGılniayıp, &şan· çıkinasını sagı~ delik (O'TD'l':S. · c.ı. s;352). ÇERGE (f): Kulübe (SA. C. 1. s~388) . . ÇES: Tahta dam (ÇS, s.22) .. • · ÇE'fEN: Taş veyatahtadan yapılmış çi(alçak '4uvw (An.;, s.52) ÇEVRİT: Bir binailıil eticıfma::frr<iolayı yapilan siit_uiı: ve direklerle tutturulm.uş;üstü örtülü geZintiyolu (sA, C.l~ s.392} · · · · ·

· ÇIGW: l-Deginnen2-Cark(İ)LT, s~31) .· . . ÇIKACAK: Bir biiıa veya niahallin.çıkıiıaya fi.ıaıısus olari kapısı (SA, c. ı, ş.392l · · · · ·

ÇIKAR:-Şehri çevreleyen ana sur~ diş kale (Çag.-osm:.L._,nqG. ç .. 7. s;;ll8) · · .

çıKMA: Balİron cumbaJ18.yY.;TS, C.2, s~893l" .· . . . . . . ÇIKMA· KULE:. Kale bedeİllert üzerine bindlrme ve·· dışanya dogru .

. . taşkıri olarakinşa edileri küçükkale (O'IDTS, c. ı. 8~362) :ç~ Ç~ve İamba.konıilan yerJTIITG. C.3, s:323l · · ÇiNötL: Kiniıa taş; çakıl Uışı (An,, s;52) · · > ·

: 385

ÇIT: Kamış,_ a.gaç ·dall.arı _v5.den yapilari_ JTyg.L.,GUZKLÜA, ·s.6İ) · ...

. . çiLEHANE (0: Tekkelenie detvişieruıÇile. dolduniuklanve deı~cf~Ierlni.:;.; ·· a.rtırdıkian yer (AM:S. s. 1321 ÇİRGÜ: $illse (ÇS, ·s~21) · çfRKF;ü: Kilise (Kdz.L.,ÇS. s.2 1). ç!RKEw: .Kilise (KTAD. s.121r .• . . .· . . ....

. . . . . . . . "' . . . .

~ ÇO: Çatı veya dari:ı için lfull!ffi113.n agaç,. · kiriş, (Znz.L.,GUZiq.ÜA, S;62) . . . . . . 'çOöoY: Çamur, ba.Içık (YDS, C.1. s.225). . ÇOMLAK:·Magaza, dükltiiİl (Kom.L.-,ID, Ç.l, s.472) ÇÖPO: Ba.Içık, 'toprak (KS; C.1,· s.28Ô) QÖKEK: Kuyu, çukur. oyuk (ATL. s.54) . . ·. . . . ÇöMEK: Bıinruıacakldiçükttıesken, İrulübe_(~ C.1,.5;419). ÇöPKANA(k-:0: Kuruotambarı(KS, C.1, s.284l . -~GQvnÜRE:i<iraredilecekyer; hela(~ C~1.·s.4iıı·

· Çl!ID:.Tümsekli mezar dÖiliT,·ş.133) . · . ( ÇUMUŞLUK: Helıi (m: s.24J .. - -

ÇUOLÖAN: Mazga.Il delik (YDS, C:1, 5.242) ÇUR; çalı çırpıdan yapılan ev lsA. c. ı. s~423) ÇUTRA: Hq,viız kenarla.rırui yapilari. peyke, sedir (SA, C.l, s.423) .

-ÇÜREÇE: Pencere,: pencere gözÜ-(ÇS; S;23) · ÇÜRUKLÜK: Mezar~(OIDTS, C;l, s.387)

. -~ . ·.

· I)ABAGHANE (a-O:.!Ia:ivan derile~ terbiye edillp-ışlend.İgi yer (SA. C;l, s.424) · . . . · · . . . ' D.AHJ}L: Sazdan. ~tan yapilan kulübe (ı\TL. s.55)

>DAH:lNE.(a): Baca(OT,AL.s:2ı4) · PAHMA:-ı- Kulübe, baraka 2-Yera.Itındak:iiptidaf~-•. ahır.(AJI,. s,55) DAHMA ÖARALT: Ev.yapl11Cik: dilzenlerriek (ATI.,. s.S5) . · :DAI:AAN: sora. (TKTG, c~7. s.381)' .

)SALAN:: ı- :Bkıanın giriş yert ve kapısı önüri.deki ~alık ve kU.çük sota . · (sA. C.:i,sA25) 2,-·Sahcpılık. antre3-İki komşu eV' arasınd<,ıki daryol . (ATL, s:56) 4-İç kapı(Çag.L:,ID, C,1, s.188) . · . . .. nAI.ASA!.tsıreıe (YDs.·c.1, s.249). · · -~ . · .DAM:. Ev; üstu örtülü yer, dam (14.yy.,TS: C.2; s.983) . bAMIZ: Ahır (AMS. s.-141) · . . .. DAM o:r..uöu: Saça.k (Mısır Menılüldan, TKTG, c.3. s.5)

386

. PANlŞGAH (fJ: ullfi;eri;ite:o~ (OTAL/s.l97) . . .• . . ,: .. DAIW3A: kTabtavs.dert duvar~ bölme 2-Tal:ıta kulübe~ baraka (ATL. s~67)

nAm3AM (t):Direk. kiıiş <o1:'4t. s.ı99) · ·nARBAZA:(tJ:.Soka:k kap1Sl (KS..:c.ı~ S.296l DARJKANA:.Eczane (I{s, c. ı. s.298)

· DARili {a): Mezar (OTAL. s.;l99f . '· D,ARKöY:·Saraylar, köş}der (KS~C·!· s.298) -

· riARlJHANE <tJ~· ECzaııe (orAL. sııoo> DAR'US-SULEHA: BkZ: Hankah (TSDI( s.96)· . .

· nARoi.AcF.ZE (al: YoksUJ1ar yuniu (orAL. s.200} DARül...ı\FlYE (cİ): HaStane (QTDTS, C;1, s.397) : · DARDLAMAN (al: Korunt.ifu.c~ sıgımlacak yer (ÜTAL.s.200) :01\.RÜLBEDAY:t (a): Konservatuvar(OTAL. s.200) · D,ı\RÜLEMARE(a): HükUmet kOrtagı (OTAL, ·s.200) .

· nARUr.ESI.iHA <al: Askerltiıüze. asken· ambar {oıt>'IS. c. ı. ~.397) · .ı:;it\RttL.EYı:Mf(al: Yoksullar Yurdu <arAL. s.200) · ·

DAHÜLFÜNUN(a): ÜnivetSite(GfAL, s:2oo) DARÜLHADİS (a): Hadis okutulan niedre~ (or-4\L; s.200)

. DA'R.ÜUUJFFAz {a); H~ yetıştıien okul {OTAL, 5.200)

. DARüUfüFF.Az{a): Akılhastartest"V\Ms. s.l41) nARü:LtSTfl-IZA.R {a): Laoarattıvat {OTAL, s.200) pARUitt.AM (al: tmaret. yell!~khane c01DTS. c, ı.. s~399) . DARÜLKl)RRA{a): Kur'an okumailmini ihtısasdereces~de·ö~eten···· okul {OTAL, s:200} · ' ·

· DA:RüLKOTüB (a): Kitapevi, kütÜphane (OTAL, · s.2Qo) . • . .DARÜLMESAt (a): Atôlye (otAL, s.200}

· DARÜLSIBYAN (a): Sıbyan mektebi (AMS,c·s;ı~) DAR'ÜL-UŞŞAK (a}: Bkz. Hankah (rSDK; s.96) . -p~ÜRRAHA (a}:Tabhane (An. Sel. TŞts. s. ı er DARÜSSAADE (a): Saray (oti:irs. c; 1, s;403)

: DARÜsSlliHA ( f.:a):.Hastaıie (OTDTS, c.ı,'s:-404) ·, DARÜŞŞİFA,{al: Ha8tane (SA c.ı. s,4:48) . DARUr-TAAM {a): Bkz.Ha.nkah. r.t'SD~ s.96} .

' DA.RÜTTALİM (a}: Okul (ODİSM, s.63) · " · DARÜZZİYAFE (a): .Aşhane, imaret (MIS, s.l41} DAŞ: Taş (AT, s.122) DAY (f}: ·Duvar srrası (OTAL; s.202) DAYAK: Sübm (llcrG, C.3. s;23) DEBBAG~' (a::fl: BK.z;Dabaghane (OTAL: s.202} · ···

387

DEBtRtsTAN (f): Kalem odası}büro.(OTAL. s.202) DEBisTAN (f):c okuJ. (OTAL. S;202) . DEBBOY; Silah ve elbise amb~ (aİDTs~. ç: ı. s.409) DEI<}.'ERflANE (a-:fl: Tapı ve·k<idastro druTest(AMS •. s.l,43)

.- DEFTER-i HAKANi: Tapu ve Kada~tro Miidürlügü (MTGAV,:s; 181). :ÔENHE MERMER:· YeşU mernier(RM; s.l77) · . . DEMNE (fl: Fınn ve ocik·bacası (oT.AL; ·s;207) ·

. DERB. (f): SulGıpısı rrcm{s~133) . . DERBAR (fl: 1-Kale-ve sataykapılcmııın.ıç kısn:ı;ı (OIDTS. c. ı. sA24) 2-,Padişah sarayı tATL. s.60) _ . .

. PERBENT (f): Sınır bôyt.inda bulunan küçük kale (airrrs. c.ı. s.425) . DERGAH (f): 1-Dervi.Şler.i,ıi zi1ôr ve ·ibadet etriıek içintoplandıklan.yei; . -~ tekke (SA. C.'i. sA53).2.:Saray. saray önü:ridekf:büyük.avlu.büyiik . kapı~B. s:5i0) · ·· _ · · · · · · ·DERGAH.,ı-AiJ: oslnalııı sarayı~ padlş•ılı:kapısi (Eçsı. ·cA. s;312l

' b~ÇE (tl: :Pencere. küçi1kkapı. oyıiıa kapı <O'I'.AL: s.709l •. · · _DERiMEVf: Agaçtanve keçeden yapıl3n:ev (SA. C; 1. s.450) .. DE_RNE: Ayakkabıkonu1an'yer(A'IL; S;61)

• DERVANE: Damlann Üsfiine çıirrnaıiıçın açılır.-kaparur camlı veya: .. . . carriSız pencere ve kapak, (SA. c. ı. s.455) . . • .

:o. :... _DERY~ (f): Büyı1lt ~e ve. şelıir. kapısı Cb'ı::DTS.·c.ı. s.428) DEYİR TAŞI: Kenıertaşı(TİSUD; s.l35) ~ .. .. . DEVLETHANE (a,.f): ıtükUrnet konagı (~DI{. s~ 77) DEYECİK: Kf:iÇükbarakiı ve kÜlübe~ft\TL. s;61)-

: D ID IM: Taş (V!Jg.L.E'IL. s.2p). . DIŞRAK: Binaınri_temelinde:ı;ıitlbaren.sathlİll taşan v.e dışari çıkari . . ~(~ C.i~ s.462f ·.· . · biVAR: Duvar. (TİSÜD; ~.1~) . ı:)tAM (a): Payarida; <İirek..destek (RM, s.148). · . . DİAMET(a): Bkz;Dia1D·(RM;S;l48). · .. DİK: Temel(Çi@.L.;ID! C.ts.Mo) .. :ı;>tKEÇ: SiltUrt (~C.l~ S.4ô3) ·DtvAL:Duvar(SA.C~l;sA71) ..

. '

i>tV.A.Nı:I:A:NE (t}: l-Hüküin1:latm tant ·s.aionu 2-:Geniş. So(a. hayat .. CAMS.·S;l52) . . .· - . . . . · DİVAR.(fli Duvar rrri- c; ı~ s.l98) , r>~:_Baıkon .(TKTG; C:3·.:s.l9) .. · · ·

·. ; . DÖLEÇ: Mahzen (TKTG; c.3. s.29) ·: DÖILEK:" Koyunlann;:lcÜzuıadıkıan yer:; ahır (15.yy .• TS. C;2; s.l236)

- DÖRIEK:. Sİğtr amn (TIITG •. C.3. s.34F · . ~ . . . ~·

388

nöR!'LUK: Dört arŞın bÔytmdfud c:liı"cit (Ô'IDTS. c, ı, 8~4 76). . . DÖŞENEK: Zemme ince btt tahalta halinde (iôkÜieiı s~a (SA; c.ı.

~ '.. • ' • • --. • • • •• (,_- :- ' - - - • ' • •• - ':_ ~ <' - • - - ~

:8.489) ·. : DUBAL: DtıVar. Çit(KS; c.ı. s.Şl3) DUİ>KEŞ: Baca(ATL, s.66l . , . > . . .. DÜHENK (f):· Hamamlarda döşeme~taşlan. rutın9aki ateş ye duil:lali

· yollafından ·.· dolaşat-aıt ·geçen c:hınianlam( havay~ çıkiiiası .ıçın . duvarlaı: içineyapılari incebaca delikleri (&\ c.ı. s~49~) . .

DÜKÖN (a): D1ikkiiiı~ mag~ (KS; C.l, s.315) DÜNLÜK: PencerelGök.L.;ID~ C. ı. :s.640J"' DüZEN: Ev, bark (16~yy.;rs, c.2. s.l364) DÜZENEK:·P:Ian(SA. C.l, ~~499) . .

-E-.

EB: Ev(ıiyg.L.,Tr, $;8) . EB BARK: EV(IKGÇ,.s.289) EBEDGAH (a:.:f): :Mezar (OTAL. s.234) . . . EBEDHAHE (a::.f): ·1-Hela (OTDTS. C: ı. s.502) i-Mezar (0TAL;-·s.2M}.

•· EBRAC (a): Kaleler, iciıe burçlan (OTAL, s.236f ·. . . . . . :·EBzfJN' (a): ımnyo; içiİıde yıka}:uıarıküçük havuz (OTAL, s.238) ·ECı:lK:.KüçÜkıİıol(JZ taş (sA, C:l,· s.503). . .

/

· EDEBHANE (a-f): HeJA~{OfAL.· 2~fl . EFKERE:Evlertn .önünde bullınan _1-3. dönum geİıişliginde etr~- --~ duvarla çevi:ilmiş yer(SA, C.lrs.505) . EGME:· 1-Kubbe, lonozlu 'tavan,. kubbeli tavan (An..&z.,tıcrd,. C.3. s.17) EGME:. Bina kemeii;{.DLf.·m. C; ı, sA-40) _ .. EGREK: 1-~ pdası (TKTG, C.3, s.27) ·2- Su toplanari yer (14.yy., 'IS, C.3, s.l40l ' · EHENG: Kireç, harç· (An., s.69) ELENG {f): Kale .. stii.", siper, duvar (arAL; s~255) . . ENBERE:· Degirmende .çarkıçevtrensuyı:,mtoplanıp, sonra h:ızia aşagı dökü!dügü ıiavuz (ATh,s.7o) .·. ... •. ·.·· · ENDER~ (f): 'Saray, mabeyn;-Topkapı Sarayı'fun üçüncü kaplsindan ·sônrabaşlayaii:iosım.{EçSI; c. ı; s:324)2~Harem dairesi (OTı\L, s.265} ENECEK: Mer~elım sôn b~agı: (ATL, s.74) · .. ~ . · · EREK:tç kaletQTDTS. c. ı. s.54Ş). . . ·ERK: tç kale,·küçÜkhiSar (An,,.·s. 71) · ERGÜ: EV (UygL,E'IL, s.28) . . . ERİKE (a): Üsfilkubbeli veya sayvanlı se~ gibi yüksekçe yer-(~ c. ı,

389.

' . ı-

s.53o) . . ... . ERİN:çeşme"cÇQg.L.:ro. c. ı;_ s. ısı> ·.ERNA:.ÇeŞme(eag.i.,'TI). C~l, s.18i) f tımEliANE (0: Hızar (OTAL: s.273) / ı ERli: Ev (KM. s.172) _ . '.~:Temel cm(s.20l)_ 'EStK: Kapı. eşik (KM. s.173l .. ) ESiKALDI: :Avıu·Qrn; s.175f . ·. . . ı E:Ş13U (0: KöillÜt. <>dun konulacakyer (()TAL. s.282l · . 1 EŞik: ı:. Ev kapısı lHareZmşahlıir. TicrG. C.3; s.4 7) 2-Saray • saray. 'kapısı (Çag.L.,IDA s.98f .. ·. • . . . . ·. , . .· i EŞKEB:_ ~· kerestenin birbiriile çapraz olarak baglanm~sı.(OIDTS:,-\C;İ. s.56o) · · · · · rEŞ'ME:Kuyu (ETI';s.291) :: < - " ' • ' " " ç . ".. . .

J·E'I'TUN (a):HamaınkülhanıJOTAL •. s.286) ·. ı:ey; ~ (lJ!ig.~;fı\oc. s.2S9) · l EV' İ3ARK: Ev rr.KGç. s.289) . . .. . . . . 1EV OKU: üzerine binanıri çatısı oturtulan büyük direk (l5.yy./1'S, C.3; s.t573). .· · . . · _~ · · .·. · . · · · · ··

.~SiN: Av~iv bekiemek:t@kırlardaYaptıklankulübe (SA, C_.l~-· :s.576) . · .· .. · · ·EVŞiiK: Tavana-atılan ana direk (An.Sel.. TIITG. · C.3; 5.17) } . - - "- . . : . .·- -__ .. - " - . -- - ---- -' . -

ıEVUSTp: Çatı_(15.yy;,TS. C,Ş. s.1573) ·.·

·-F- ·.

, rnRHANE ·co: mccar eşyası koymaya mahsus. birçok riıag8zala.n oıan:.· i ~ski haİılar gibr geçilli ve iki. tarMnda dükkanlar puİpnan ortası 'avlulubinalar (SA c.i. s.583) · · .. · · . · · · · ıFEVKANİ · (a): diniilerde. ymı ve __ arka taraftapndaki revcıJd.aim ~~sız:ıa yapıl~ Uzurı sof~ (SA. C.l; s.621)_ fFEVKANIYE (a): Bkz.Fevkani (SA. C.1/S.621). . . lFIRN: Fıtud?Jıi:L.~GUZKLÜıks. i7ı' . · . ..·. ..··. . fFj~AYAGI: Kemer ve ktıbbe agırligının lizerine bindiril<İigisÜ~ ~eya:. lço:kgendayanaklar (OsmL.~GSTS; s~6): · · ,-. -- > - . - . - '

- . ;

ıGAıA: ı:.Kale~ .kule. burç 2~f:lapishan~ 3-'Destek~ dayanak 4~Şehir i (A1L. s. 78) . . . .

300

~. -~~-Ballron. cumba (ATh, s.78) · . GALI.ED.Ar{ ca-f): Tahılamban_car~. ş;329) ·

GANAG: ~ıUık (EUrs. ~.Sö) .•. _ · · GANOY::KaiıaJ, ark (ATL,_s~89) --~ GASUN: Mezaf (Gôk.L., 'IMT. S. lO) .....

· ÖAYMA: Büyük: ta$ parÇası (ATL, s;S4) · . . GASfriiANE (aA): ce~ yıkanılan yer (BGİMT, s.24) ÖAZAMAT: Hap~bane, hücre (AiL, s.S5) ~ Yeraltf:kuıübesi; sıgın~k-: (An..>s.85) · GEC (f): Harç (AMs. s.i9i) · · .. · · · · ·

. GECEV: Bag ve tar~ geeelernek için yapıJaı?. ktİlübelSA. C.2,s.626)_ . . GEÇ: Kireç (TiiTG,'C.3,s.388L • .. . GECEK: Kuçüktiıhta köpru <sA. c.2,s,626) : · GEDE<}İ: s®i 8ınn, (TKTG, C;3, ş.34)

. GEDEMEL: Ayakitabi ~an yer (5A,:c.2;s.628) .. GEP:EY: üstü kapalı gltlıitıyerl, citvanhane (SA. C.2,' s~628) GELER: Ka;Yadan oyina gayri muntazam oda (sA, c~ı. ~~628) ·öENBER: Sokaklara döşenen taş (}\TL, s.86f . ·. . GER: Ev: ('İKTG, ç.3, 8.45) . . . GERGE: Çardak t_00u,.C.3, s.45) GERMEN:•Kale(AMS. sj96)

- GEYS:tılK: Elbise ve çaıtıaŞq- odası (SA. C.2, s.632) :_ GF;ZEMEÇ: Avlu kapısı tniTG· ·ç~3:·s:5 ü­

GEZEMEK: Balkon (11ITG, C:.3, s.19) . . aiRNi\: Kuma, çeŞme (A'I1,, s~89)' . c . . . .. .. . . ·. .

GİDEK: üstü toprak örtUlü düz damlann kei;ıanndakiduvar çıkıntısı·. csA. c:. ı. ~.632) · · · · · · ·· ·. · ·.· · · · ·

GİBS: Alçı (AlL, s.90) . . " GÖLMEC: su:bendi, .su bi:dkiiıtisı (A'It, s.97) . GöME:.stgır:ahın rtK:ro.C.3. s~~> ._ . .. ._·. . . . . . . GÖMELE: Avcıla:tm çalı çrrpı veya taştaİıyaptıkları kulÜbe '(cya~siper · ·

. (15:gy~.Ts, C.3~.s.l742)' ~ ·. . . .. . ... . . . GÖMELTE: Bkz,Gômele (i5;yy,TS,C.3,·s,I74:2) . ·.·.

GÔRÜNÜŞ:_ SaraYm fileı:Rsim salon~ (Kzron L,Ts, C.3, s.1783) · . GÖZLEK: RaSathane (SA, c:2: s.661) . .. GUR(a): Mei.ar (arAL, 5,351) · ·. . . . .·.

·. G{.JRFE;.(~): Kôşk, ç8.rdak, balkon. cumba(OTAL.s.351) GURGAN: Hisar, büyük ve yüksek dtivar (A'IL, s.94) ·

. GURHANE(f}: Türbe (AMs, s~287) · · · · GütNAK (f): Kale~·hisar (orAl.. s.356). ·

391

.GfJLVE (Q": ·Fınn bacası (oTAL, s~356) .. ·. .· . . .. · •. .·· · GÜNBET (t): ı:.Tugla ve harç ile y~pıl~ :kemer ve·ırubb_e. (OTDTs; G. i. . . s.689) 2-Küinbef 3.-Üstü yuvarlak_şekllde olari-bina veya çıkrritı (QTAL, s.357) · · · · GÜNBEZ: KümbetAürbe (A'IL, 5.98)

> -H-

HABAK(f): l~AV'lu 2-Agıl (cYrı\t, s;36i) HABGAH (f): Yatak odası (Ofı\t, s.363) HACEIÜa): Taş'('ID~ C; 1,, 8.264) · . . . .. . . .. . HACET PENCERESi: Dua etmek için tÜrbel~rin duvarlarina açılaiı khçükpencere (arriTs, c.i. s.695). .· . . . . HA.DiKA: Mevslıniikveya;günlük saray ve köşkler (Osm. ·L.; K\f.K. c. ı,. &~J- . . . . .... .

!• ~G: Meskfm, yuv<ı-(YDS~C.l, s.35s) .. . V, :HALACA (f): Heıa (dr.At, s~377) · , . . . . w Hı\LvET (a): 1-Hamcımlarda yalnız bit:kiŞınin~ına niahstiŞ

. düvarla bölümriüŞ kapılı ve kurnalı kisim 2-aamarnlarda Çok sıcak.· . .. . olan ve terlerneye mahsus buhinan 'kısııı:i 3::İbadet etmek iÇin yalıiiz. l imlinan yer (SA, ·c.2, s~678) ... · · ··.··· · . . .. "-HAı.VE'fGAH.(a-fl: ı~tfia.aet .. etiiie:k-ıçfri·y;aınız-kaıın:anyerl'"'..,..,.....,.<c-•-:-··-"'"---'­

ç. ı! s 7 714). 2:. Eski ev ler~ e odaialm içiİıde küÇük eyvanı andınr hücı-e (f\MS. s.213) . . _ · · HALVETSARAY (f): Hüİrunidaniı ~zel dairesi (AMS,· s.213) . . .· >

~ci~ DERZt. : Dtivarlariiı :taş· ai-alikıarının ketenli ·harç ·ne· sıVanlpperdruiedilınesi(aıtirs,C.l,s.718) .. - . - •· ·. HAMAM~ı İi.AHİ: Tabiisı(!ak su banıarnlan; Ka:plıca (Osm.L.,İMÇM. s.$1 -.( . . . . . . - . liAM8AiA: IGriş (A'IL, s.99)' . IIANAY : 10. Salon,. so:fa,. geniş oda 2- Y8Zlık ev üG~yy:, TS, C,3,

. ~~1898) 3~ fid veya daha Çok katlı ev .(AMS, s.214J. .. .· . · i HANE (f): :Ev <orAL. s~388l . . .·.·. . ·. . . . . . •. ·1.. . . - . ·.. . . . . . . .. . . • . .· .. f :, HANKAH (a): Tartkata baglı. olanların nietkez kabul ettikleri ve ' ·toplanıp ib~det yapİıkıari diniYaP!(GSTs, '_s.14) . ·. .

ı ~ar:·Dükkan(E~C::?•s.J29) . . . ~z ..... .

HAPPAÇÇA: Kl}çük oda, ambar, kiler, ara perde (YDS, c. ı, s.330). , İiAPP.e.fiÇA: BkZ; Happaçça (Yr>s~ C . .ı,s:330). · ·· · · · iiAPYA: Kapı (ÇS;s.30) 'HARABA.T: Meyhane (AH, s.2sı

~ ' . . .. ' -. - " . - -. - _. - - - - ' -

392

J:IARA (fl: ı- Mkev~ menher, z~:P~k: ~it taşka}ra (AMs~ ·s.2ı5i HAIW3IL~ K3rakol(YDS, C.l, s.333) · . . . . ... . . .. .· . .

l!ARCLl BlTIŞGE: :··ı;>uvarlara•· kt:)nulaıi· · It~sme · taşlann~ .• ha.rçl3; doldQrUlİiluşolaİılah (SA. .c~2· s.6ssr . . . . .·. . .... · ~M (a): Saray, konak ve evler~e kadmiar için·, ayrılmış kısım ·

· (HKSD, s.ı37) . _.· . . · ·. . .. , ·. . ·HAREM:sERA.v (a.;f): ı-Harem dairest2:-CamHçi (OTAL, s~393) · ·HARPUŞTA (fl: ·ait duvarı yagliıurCıalı koiumak.ıçın, .iist kısmına.·· · verJlen $i y.,öne · akınbıı biçim (GSTS. s.26) . · · ·

.. HASAÖ: EVmyanmdald arabalık, ahır, avlu, agıi (YDS. c. ı. s.345l ffi\St\oRzMA: Ahır (YDs, c~ı. s.346l· · · ·. ·· HASAR: Duvar; çit (AU, s.99) . ,_

. · HA11BE (a): ÖduDt!flt (OI'.AL, s.4Ö6) · . . . HATİRE (a):.Bir camı. veya türoe avlusundaki ·mezarlık. haztre (AMS, .

· s.2ISL . . . . . . . .··. . . l!AVL.I::_A.vliı (16.yjj.,:nkC.3, s.ı903) ... HAvw: Avlu (I)KK. s.I86l: . · · HAVZ: Havuz tm.·C.l, s~296) HAYAD: Avlu(EÇ$; 0.2, s~47.7) . . , . . . . . • HAYAT ·(a): Üstü. ve üç tarafı kapalı~· yalnız önü. avJuya açık oda

· (GSTS, s.37) . ·. . . . . .. . . . . · .. :HER: Toprak.:yer (zQZ; ı:.,.; qu~LÜA. s,86)·' HEYEr: Avlu; iç avlu (An.., s.IOl) · · · mdT: Kamış, agaç dallan vs, denyapılan kulübe czaz. L, GtiZKLüA. s.61) · · . · . ·

mi: Kırnıa taş, ç8kıl taŞ (AU; s. 104). .. . . HIR: 1-Çakıltaşi (ATL, 8.104) 2- Toprak (ZaZ.l..;. GUZKLÜA. s.86)

. mş-r; Kerpiç, tugla OB. s:S9) . . . HIÇ: Ufclk taş, çakıl (2llz. L, GUZKLfiA. s.21) . · HİSARPEÇE (a): !.;Kale kapıianlıı Sa.vunriıak·içiD. ön tarafa. yapiları . küçük ka}e ~S. s.226)2-Mazg~ deligi. Siperli sur, IÔ.ıle (OIDTS,' C.2, · s.844) .· · .·· . . .... · . .; . HÖLLOGDS: Duvardaki kereste, tahta perde (YDS, C.l, s.374) -HOU.ORoGN: Yeraltı yolu; geÇıt. kanal. hendek (YDS, C.l, s:374) ..

. HONUK: KOtıak (YDS, C. I, s.382) · . . . . HORALD E: Bina (ÇS, s.48). HORU~: Ark (YDS, c. ı. s.Ş92) HORm,f: Deve abm (TKI'G, C~3, s.35) .

. HORlJN: l3kt:Horuiiı (J.KrG, C.3, s.35l : · . ·. . . HOSPOH: ı:.Evlere 'veya anıbariara bitişık olanlk Uave edUen kuçü.k . " . . . " ' . ~-- '. ~

- .

. . . .

·bina, ~iı. ki_ler, ahır 2~0da 3-Magara (YI)S, c. ı~ s.393j HÜTON: Ahır,.B.gıl(YDS:c."1, s.395) . . . . HÖREKHANA: Mutfak (ATI.., s.l05). . . , · . . .

·-··;.. .. ·~ .. "• ·. _::· .· ·1. ~ .. ·~ .:.

HUDAHAI\'E. (f): Ma.betlerlıı içindeki mukaddes makam (SA, G.2; s. 761) HU?ME (a): Birbirler:lı:ie paglanarak delnet.halin~ geliniş sütunlar. (SA, C.2, s. 761) · • . . . .

HOME: Tahta perde (ÇS,' .8.51) . . . . .. . . . HONKARMAHFtı.J(f-a): Caniiierde padişahlatmııaıruiz.kılnialan için özel kapısı ve merdiven:İ"olı:ıiı, parmaklıklı, YiiJtse:kçC y~r (EÇSI, C. i, s.326) · · · ·. - · · · · · · ' ·

-ı-

ILAH: Kiriş,.bent (YDS, C.1, s~410) ILGIN: IlıCa (17.ıJy:; TS, C.3, s.lM1) . . ILicAI< SU: Haıruim, kaplıca (14.yy., TS, C.3; s;l942) ILI SU: Hainarn (TIITG, C.3, s.108} . .

-. . . :

ILISU: Hamam, kaplıca (14.yy., TS, C.3; s.1942) . ~· . . . .

ISICAK: Hamam (1,6.yy., TS.,. C.3, s.1974) ISIDAM: Hamam (TIITG, C~3. s.l07) . ISIG BULAG: Ilıca (Harezmşalzlai, TKİ'G~·.c~3. s;138) IslK: Hamam (Tittô, C.3, s.Io7f . . ISLAHHANE (a'-f):Sanat okulu (dnrrs~ C.3, s.5) .. ISPAGNYA:Yatak odasi (YI>s, C.1, s.424) ISPA. ÖS:Manastır(YDS~·C.1, s.42. 4). . ISSICAK: 1-H~an:ı2-Sıcai.dık.(16.yy.,·TS, C.3, s.1974) ISSI DAM: Hamam (Osm.L., ID; C.l, s.276) .. ·.· ·. . ISTABL'(a): Aİn.f (arAL, s.47il) . . ..

IŞİK: Kapı (UygAfO.Z:.-Çağ~L..ID, C.l, s.142) ,. , . mGS: Yuvarlak agaç gövci~Ierfuden.yap:ılan k;iler veyaıİıezarm iÇf:rll·

. kaplajraii qqvar (YDŞ, C; i, s.-127) .. · • ' ' • i ;'.

\ ..