ask~ı ne bi

Doğumunun 1443. Ythnda Hz. Peygamber Love for the Prophet: The Prophet Muhammad on ttıe 144Jd, Anniversary of his Birth

8 Nisan-15 Temmuz2014 Topkapı Sarayı Müzesi, Haz.ine Koğuşu

8 April-15 July 2014 Topkapı Palace Museum, Treasury Ward

TEVHiDiN SON VE EN BÜYÜK PEYGAMBERi

ekke'nin reisi sıfatıyla müzakerelerde bulunduğu Eb­rehe'ye, Kabe'yi sahibinin mutlaka koruyacağını hatır­

latan ve Fil ordusunun başına gelenlerden sonra büyük bir prestij kazanan Abdülmuttalib b. Haşim, Zemzem Kuyusu'nu

yeniden ortaya çıkarırken nezrettiği adağından kurtulmak için uğruna yüz deve kurban ettiği ancak genç yaşında kaybettiği oğlu Abdullah'ın özlem ve hatırasını bir türlü unutamamıştı. Bir pazartesi günü (Hicretten önce 12 RebTülevvel 53 Yılı/17 Haziran 569} son zamanlarda olduğu gibi düşüneeli bir şekilde evinden çıkarak Mescid-i Haram'a doğru yönelmiş, Kabe'yi tavaf edip ya­nındaki minderine oturacağı sırada, Hz. ibrahim'in duası (Bakara Suresi 2:128} ve bir önceki peygamber Hz. isa'nın müjdesi (Saf Suresi 61 :6) olan torununun dünyaya teşrif ettiği müjdelenmiş­tL Hemen gelini Arnine bint Vehb'in yanına giderek onu teb­rik etmiş, torununu kucağına alıp Kabe'ye getirerek bu günleri gösteren Allah'a şükretmişti. Daha sonra yetim olarak dünyaya gelen (Duha Suresi 93:6) ve o~lu Abdullah'ın yegane hatırası

olan torununun şerefine büyük bir yemek ziyafeti düzenleyerek, gökyüzünde Allah'ın yeryüzünde de insanların daima anmaları ve hayırla yad etmeleri için Muhammed adını verdiğini ilan etti.

Emr-i bülendsin ey ezan-ı Muhammedi Kafi değil sadana cihan-ı Muhammed! Yahya Kemal Beyatlı

Amine, sütannesi Halime bint EbO Züeyb' ten teslim aldığı Mu­hammed'i altı yaşına gelince cariyesi Bereket (Ümmü Eymen) birlikte akrabaları Neccaroğulları ile babası Abdullah'ın kabrini ziyaret için Yesrib'e (Medine) götürdü. Burada bir ay kadar ka­lan Muhammed, Mekke'ye dönerken Ebva'da annesini kaybetti. Oğlu Abdullah ile gelini Arnine'nin hatıraları olan torunu Muham­med' e gereken ihtimamı gösteren Abdülmuttalib, babasından

görernediğ i şefkat ve sevgiyi ona hissettirmek için ne gerekiyorsa yapmış, vefatından önce de bakım ve himayesini oğullarından EbO Talib'e vasiyet etmişti. EbO Talib çocuklarından daha fazla ye­ğeni Muhammed' e özen göstererek adeta üstünde titremiş ve iyi bir şekilde yetişmesi için gereken her şeyi yapmaya çalışmıştır. Cahiliye devrinin yaygın kötülüklerinin hiç birine bulaşmadan, toplumda benimsenmiş olan putperestliğe hiç iltifat etmeden sade ve temiz bir hayat süren Muhammed b. Abdullah çevresinde iffeti, yiğitliği, merhameti ve hakseverliği yanında ticaret haya­tındaki güveni l irliğinden do layı "Muhammedü'l-emln" unvanıyla

tanınmış ve Mekke'de haksızlığa uğrayanların mağduriyetini gi­dermeyi amaçlayan Hilfü'l-fudOI' a (Faziletlilerin yem ini} katılarak içinde yaşadığı toplumun problemlerine de duyarsız kalmadığını göstermiştir. Yirmi beş yaşına geldiğinde zengin ve soylu bir ha­nım olan Hatice bint Huveylid ile evlenmiş ve dünyaya gelen ilk

erkek çocuğunun adından dolayı "EbO'I-Kasım" künyesini almıştı. Otuz beş yaşında Hacerülesved'in, tamir gören Ka be' deki yerine konulmasında hakemlik yaparak kabilesi arasındaki şeref ve itiba­rına bir unsur daha eklemiş, vahiy, hidayet, ilim, irfan, tezkiye ve hikmetten mahrum bir halde (ŞOra Suresi 42:52) neyi nası l yapa­cağını bilememenin üzüntü ve kederi içinde yaşamaya başlamıştı.

Hz. Muhammed'in Allah tarafından peygamberlikle görevlendi­rilişi kırk yaşında oldu. Mekke yakınlarındaki H ira' da bulunduğu 610 yılı Ramazan ayının son on günü içindeki bir gece sabaha kar­ş ı Cebrail asli suretiyle gelerek, O'nun Allah'ın elçisi, kendisinin de melek Cebrail olduğunu söyledikten sonra Alak suresinin ilk beş ayetini tebliğ etti. Bu olay üzerine heyecanlanıp korkuya kapılan Hz. Muhammed oradan ayrılarak evine gitti ve bir süre dinlendik­ten sonra başından geçenleri Hz. Hatice'ye anlattı. o da, "Allah hiçbir zaman seni utandırıp üzmez. Çünkü sen akrabanı gözetir­sin, doğruyu söylersin, aciz kimselerin elinden tutarsın, yoksullara yardım edersin, misafirleri ağırlarsın, haksızlığa uğrayan kimsele­rin yanında yer alırsın" sözleriyle eşinin korku ve endişelerini gi­dermeye çalışarak yanında olduğunu ve ona inandığını gösterdi. ResOl-i Ekrem, Allah Teala'nın "Ey örtüsüne bürünen!" şeklinde başlayara k, artık insanları uyarmak için harekete geçmesini, Rab­binin büyüklüğünü tan ı masını, elbisesini temiz tutmasını ve kötü­lüklerden sakınara k uzak durmasını em rettiği Müddessir suresinin ilk beş ayetinin inmesiyle peygamberlik vazifesine başlayarak üç yıl kadar islam'ı gizlice yaymaya çalıştı. Çağrısına Hz. Hatice baş­ta olmak üzere ev halkından Hz. Ali ve Hz. Zeyd, kızları Zeyneb, Rukıyye ile ümmü Külsüm ve yakın dostu Hz. EbO Bekir olumlu cevap vererek Müslüman oldular. ResOluilah yakın çevresine in­meye devam eden Kur'an ayetlerini okuyor, onları Allah' ın bir ve tek olduğunu zihin ve kalp yoluyla kabul etmek anlamındaki tev­hid inancı ile insanların bu dünyada yaptıklarının hesabını vermek üzere tekrar diriltilecekleri ahiret gününe imana davet ediyor ve güzel ahlaklı olmayı merkeze alan sohbetler yapıyordu. Osman b. Aftan, Zübeyr b. Avvam, Talha b. Ubeydullah, Sa' d b. EbO Vakkas, Abdurrahman b. Avf, Osman b. Maz'un, Said b. Zeyd, Ayyaş b. EbO Rebi'a ve eşi Esma bint Selame, EbO Ubeyde, Erkarn b. Ebu'I-Er­kam, Ebu Selerne gibi önemli bir kısmı Hz. Ebu Bekir'in yakın dos­tu olan şahsiyetler bu sohbetlere katılarak Müslüman oldular.

Allah ResOiü'ne, "Artık sana em redilen i açıkça ortaya koy ve müş­

riklerden yüz çevir" (Hicr Suresi 15:94); "En yakınlarından başla­

yarak ulaşabildiğin herkesi uyar. Sana uyan müminlere kol kanat ger!" (Şuara Suresi 26:214-215} ayetleriyle yakın akrabalarından başlayarak bütün Mekkelileri, daha sonra da diğer insanları is­lam'a açıkça davet etmesi emredildi. Yakın akrabalarını bir araya toplayan Hz. Peygamber'in davetine Haşim ve Muttaliboğulla -

rı' n ın önemli bir kısmı olumlu cevap vermiş, amcalarından EbO Talib kendisini destekleyeceğini ancak atalarının dininden ayrı lamayaca­

ğın ı bildirirken, EbO Leheb ise "Yazıklar olsun! Bizi böyle boş sözler için mi buraya çağırdınil diyerek tepki göstermiş ve yeğeninin en azılı düşmanlarından birisi olacağını açıkça ilan etmişti.

Kureyş liler, Hz. Peygamber' in islam'a davetine, insanlara Kur'an-ı Kerim okuyarak Allah'ın bazı emirlerini bildirmesine önceleri tepki göstermeyerek her hangi bir tartışmaya girmediler. Ancak ResOl-i Ekrem'in paganizm aleyhindeki Kur'an ayetlerini okumaya, batı! ve boş olan inançlarını kötülemeye ve putperest olarak ölen babalarının cehennemlik olduğunu ilan etmesi üzerine peygamberliğini büyük bir tehlike olarak görmeye başladı lar. Bundan sonra düşmanca tavır takınd ıkla rı ResOiu llah'ın davetini engellemek için ellerinden gelen her şeyi yaptılar. Bütün Araplar gibi a talarından intikal eden örf, adet ve gelenekiere büyük değer atfeden ve ahlaki durumları da Hz. Pey­gamber'in davetini kolayca kabul edebilecek bir seviyede olmayan Kureyşliler, putperestl iğin ortadan ka lkmasıyla Araplar yan ında elde etmiş oldukla rı dinT üstünlüklerinin, sahip oldukları ticarT imkan ve çıkarların kaybelacağı endişesinden dolayı Hz. Peygamber ve asha­bına yönelik sözle hakaret ve alay etmekle başlayan aksiyonlarını

önce fiili tecavüzde bulunmaya, ardından da öldürme teşebbüsüne kadar götürdüler.

Tebliğ faaliyetlerini yürütürken karşı laştığ ı zorluk ve sıkıntıları hafif­letmek için çeşitli tedbirler alan ResOiullah, Is l am' ın ve Kur'an' ı n za­feri için bazı güç sahibi ve nüfuzlu şahsiyetlere hidayet nasip etmesi için Rabbine dua ve niyazda bulunuyordu. ResOl-i Ekrem'in duası ve Kur'an-ı Kerim'in eşsiz icazının tesiriyle islam'a giren Hz. ömer Müs­lümanlara önemli güç katmıştı. Gelişmelerden rahatsız olan müş­riklerin Müslümanlara karşı tavırlarını sertleştirerek sözlü tepkilerine fiili müdahale ve tecavüzlerini eklemeleri üzerine Hz. Peygamber, ashabından bazı l arının Habeş i stan'a hicret etmelerine izin verdi. Necaşl Ashame'nin ülkesine hicret edenlerin iade taleplerini red­detmesi ve Mekke'de islam'a girenierin sayısının artması üzerine harekete geçerek Allah'ın Elçisi'ni ortadan ka ldırmaya karar veren müşrikler, Haşim ve Mutta liboğu lla rı yla arala rındaki ba rış, emniyet, akrabalık ve hukuku askıya aldı klarını ilan ettiler. Hz. Hatice ile EbO Talib' in bütün servetlerini tükettikleri 616-619 yılları arasında üç yıl süren müşriklerin bu boykotu da Hz. Peygamber'in tebliğ faaliyetle­rini ve islam'ın yayı lışını engelleyemedi.

ResOl-i Ekrem'in nübüvvetin onuncu yı lında hayatında müstesna yeri olan en büyük destekçilerinden amcas ı EbO Talib ile eşi Hz. Hati­ce'yi üç gün arayla kaybetmesi, müşriklerin mevcut düşmanlıkları n ın

daha artmasına sebep oldu. Aslında is lam'ı teb l iğ açı sından Mek­ke'de yapabileceğ i pek bir şey kalmayan ResOiullah, yanına Zeyd b. Harise'yi alarak Taife gitti. Kureyşlilerle akrabalık ve ekonomik bağları bulunan Taifin çoğunluğunu oluşturan SakTflilerden hiç birisi islam'a girmeyi kabul etmedikleri gibi, Allah'ın Elçisi'ni şehrin ayak takımına taşla tarak hayatındaki en elim ve şiddetli günlerden biri­siyle baş başa bıraktılar.

raif'ten de müspet bir sonuç elde edemeyen ve Mekke'ye müşrik

liderlerden Mut'im b. Adi'nin h imayesi a ltında girebilerı Hz. Peygam­ber'in hayatında dönüş yolundan itibaren başlayan bazı mühim ge­lişmeler oldu. Gayret ve çalışmala rın boşa g itmediğini, gördüğü ağır

ve çirkin sald ırılardan sonra yaptığı içten duasının kabul edildiğini

gösteren bu olaylardan ilki, Resülullah'ın insanla rın yanında cinlerin

de peygamberi (Resülü's-sekaleyn) olduğunu gösteren cinlerden bir zümrenin Müslüman olmasıdır. ikincisi, Hz. Peygamber'in kendisini sıkıntılı ve yalnız hissettiği bu dönemde Yüce Allah tarafından isra ve Mi'rac mucizeleri bahşedi lerek bir gecede Mescid-i Haram'dan Mes­cid-i Aksa'ya götürülmesidir (isra Suresi 17:1). islam Peygamberi'nin moral gücünü yükselten Mi'rac, Taif yol culuğundan sonra üçüncü önemli olay olan Yesrib'e hicretin kapılarını açarken, inananların

imanın ı kuvvetlendirm iş, müşri klerin de düşmanlıkları nı artı rmış tı r.

Hac ve umre maksad ı yla Mekke'ye ve çevresindeki panayırl a ra d ı­

şarıdan gelenlere islam davetini ulaştırmak için peygamberliğ inin ilk yı llarından itibaren faaliyetlerini sürdüren ResOluilah için en verimli olanı Yesrib halkıyla ku rduğu temaslar olmuştur. Akabe biatları ola­rak tarihe geçen bu buluşma larda hicret sözleşmes i yapılmış, islami­yet'in daha geniş kitlelere tebliğinin önü açılmış ve hicret yurdu olan Yesrib'in Hz. Peygamber'in eliyle Medine'ye dönüşmesinin adımları

atılmıştı r.

Ikinci Akabe Biatı'ndan sonra (Zilhicce 622) Hz. Peygamber'in iz­niyle Müslümanlar küçüklü büyüklü kafileler halinde Mekke'den ayrı lmaya başladı lar. Kureyşli müşrikler, Müslümanların büyük ço­~unluğunun Yesrib'e hicret etmesinden, ResOl-i Ekrem'in de bir gün oraya giderek ashabıyla birlikte kendilerine karşı tehlike ve tehdit o luşturacağından end işe etmeye başlad ı lar. Darünnedve'de topla­nıp EbO Cehil'in tekli fiyle ResOiullah'ı öldürmeye, Haşimoğulla rı nın

kan davasını önlemek için olayın bir kişi tarafından değ i l de, bütün kabilelerden birer kişinin katı lacağı bir topluluk tarafından yerine ge­t irilmesini kararlaş tırd ıla r. Suikast ka rarını Cebrail vası tas ı yla öğrenen

Allah'ın Elçisi, hemen harekete geçerek Hz. EbO Bekir ile hicret ha­zırlığına başladı. Rebfülevvel ayın ın ilk gününde (13 Eylül 622) Sevr mağarasından yola çıkarak her hangi bir tehlikeye maruz kalmamak için, bilinen işlek ve mutat yollar yerine farklı bir güzergahı tercih eden kafilenin ilk durağı Kuba oldu (8 Reblülevvel 1/ 20 Eylül622). KülsOm b. Hidm'in evinde Mekke'den gelecek Hz. Ali ve d iğer mu­hacirleri beklemek üzere bir süre misafir olan ve 12 Reblülevvel 1 (24 Eylül 622) Cuma günü Yesrib'e hareket eden Hz. Peygamber, Cuma namazı vakti girince RanOna vadisinde ilk hutbesini okuya­rak namazı kıld ırdı. Ard ından hareket ettiği şehirde kendisini misafir etmek için birbirleriyle yarışan Yesribli ler ta ratından büyük bir heye­can ve coşkuyla karşılandı. Devesinin üzerinde halkı selamiayıp ken­dilerine teşekkür ederek bundan sonra adı Medlnetü'r-ResOI veya ei-Medlnetü'I-Münevvere olacak olan şehre giren islam Peygamberi <levesinin çöktüğü yere en yakın evin sahibi EbO EyyOb el-Ensan'ye misafir oldu.

Mekke'nin fethine kadar Medine'ye hicreti iman ile ilgili gören Allah ResOiü'nün bu anlayışı Kur'an-ı Kerim tarafından desteklenmiş, buna uymayanlar şiddetle kınanarak akıbetieri nin korkunç olacağ ı açı kça

ifade edilmişve inananların böyle kimselerle i lişkilerini kesmeleri de istenmiştir (Nisa Suresi 4:97; Enfal Suresi 8:72}. islam tarihinde bir dönüm noktası olan hicret, en büyük hedefi Kur'an ayetleriyle isla­miyeri tebliğ etmek, dini yaşayarak öğretmenin yanında gelecek nesillere unutulmadan ve değ işti rilmeden intikalini sağlayacak mü­minlerin sayısını artırmak olan ResOiullah' ın peygamberlik vazifesini daha iyi şartlarla yerine getirmesine imkan verdi. ilk olarak ensarla muhacirler arasında kabile esasına bağ lı olan kardeşliğ i n hakim ol­duğu bir anlayışın yerine, din kardeşliğin i esas alan muahat kuruldu ve şehri dışarıdan gelecek tehditlere karşı güvence altına almak ve gayri müslim unsurlarla Kureyş'in iş birliğini engellemek için Medine toplumunun bütün unsurlarının katıldığı ve Hz. Peygamber'in nihai

söz sahibi kabul edildiği Medine vesikası kaleme alındı. Medine ha­rem ilan edilerek ResOiullah'ın unvaniarı arasına "imamü'I-Hare­meyn" eklendi.

ResOluilah hicret esnasında tam an lamıyla şehirleşmemiş ve tarıma daya lı bir ekonomik yapıya sahip olan Medine'de kentleşmeyi teş­vik ederek şehrin bir taraftan islam laşmasın ı, diğer taraftan da me­denileşmesini sağlamaya çalışa rak, insanların kalplerinde sağlam bir iman ve mükemmel ahlaki esasların yerleştiği bir toplum oluştur­

manın çabası içerisinde oldu. Bu amaçla idare ve savunma, ekonomi ve pazar, dini hayat gibi medeni hayatın en önemli üç fonksiyonunu sırasıyla düzenledi ve şehir planının Mescid-i Nebevi merkezli olarak gelişmesinin adımlarını attı. Biuat Hz. Peygamber tarafından yaptı­rılan iki mescitten biri olan Mescid-i Nebi başta eğitim ve öğretim ol­mak üzere Medine'deki bütün faaliyetlerinin merkezinde yer alarak fonksiyonları bakımından daha sonraki devirlerde ortaya çıkacak bir­çok sosyal kurumu bünyesinde barındıran ve külliye adı verilen ge­leneğin esasını teşkil etti. Ayrıca Cennetü'l-baki 'nin bulunduğu a lan ı

şehir planına katarak mezarlık olarak belirledi. Böylece şehireiliğin esasını teşkil eden bütün müesseseleri tamamlayarak merkezi cami olmak üzere emir evi, çarşı, mezarlık ve mahallelerden müteşekkil şehir planının esasını ortaya koydu.

Hz. Peygamber'in hayatında hicretin bir diğer sonucu aa savaşa başvurmak mecburiyeti olmuştur. Mekke döneminde, ResOiü Ekrem kendisine ve ashabına düşmanlık yapan Kureyşlilere mukabelede bulunmamış, inen ayetlerde de sabır tavsiye edilmiş (Ahkat Suresi 46:35; Müzzemmil Suresi 73:10), Medine döneminde ise savunma amaçlı savaş için izin verilerek fitne, zulüm ve baskı sona erip tek olan Allah'a kulluk edilineeye kadar mücadele edilmesi emredilmiş­tir (Bakara Suresi 2:190-193; Hac Suresi 22/ 39-40). Bedir, Uhud ve Hendek gazveleri, ResOiullah'ın müşriklerle tarihe geçen tevhid mü­cadelesinin en meşhur savaş ları olmuş, Mekke ve Kabe'nin islam hakimiyetine girmesinin yolunu açm ıştır.

ResOiullah'ın Medine'ye hicreti esnasında şehir ha lkının önemli bir kısmı Yahudilerden oluşuyordu. islam Peygamberi Yahudilere karşı

hoşgörülü davrandı ve Medine sakinleriyle yaptığı antlaşmaya onları

da dahil etti. Onun bu davranışından etkilenen bazı Yahudiler islam'a girerken, önemli bir kısmı bekledikleri peygamber kendi soylarından gelmediği için ResOl-i Ekrem'in risaletini benimsemediler; bozgun­culuk ve antlaşma hükümlerine uymamak başta olmak üzere çeşitli

olaylara karıştılar. Bunun üzerine Beni Kaynuka' ile Beni Nadir Me­dine'den taşınır mal l arıyla birlikte sürülürken, Beni Kurayza ise Hen­dek Gazvesi sırasında şehrin savunmasına katılmayıp müşriklerle

birlikte hareket ettiği için kutsal kitapları Tevrat'a uygun düşen (Tes­niye, XX/10-15) hükme göre cezalandırıldı . Hz. Peygamber zaman zaman Yahudilerle birlikte hareket eden münafıkların faaliyetlerini de kurduğu otorite ile eyleme dönüşmeden önlemeye çalışmıştır. ResOl-i Ekrem rüyasında Kabe'yi tavaf ettiğini görünce Allah'ın Evi'ni ziyaret etme arzusuyla yaklaşık 1500 kişilik bir kafileyle Zülhuley­fe'de ihrama girerek Medine'den hareket etmiş ve Mekke'ye 17 km. uzaklıktaki Hudeybiye'de konaklam ışlı (Zilkade 6/Mart 628). Hz. Peygamber ve arkadaşlarının Mekke'ye girmesine izin verme­yen Kureyşliler, ResOiullah'ın savaşmadan oradan ayrılmayacakl arı ­

na dair ashabından biat (Bey'atürrıdvan) (Fetih Suresi 48:18) aldığını duyunca Hz. Ali'nin kaleme aldığ ı antlaşmaya razı oldular. ilk bakışta islam'ın aleyhine gibi görünen maddeleri içeren antlaşmayla Ku­reyşliler muhatap bile kabul etmedikleri Müslümanların siyasi vartı-

ğını tanımaya ve fiili düşmanlıklarını son iandırmaya mecbur oldular. Böylece özellikle müşrik kabileterin ResOluilah ile temas kurmaları kolaylaşmış, çevredeki devlet başkanlarına davet mektupları gön­derilmesi mümkün hale gelmiş ve islam'ın yayılışı büyük hız kazan­mıştı . Bu vesileyle inen Kur'an-ı Kerim'in 48. suresi Fetih adını almış, antlaşma da "feth-i mübin/nasr-ı aziz" olarak nitelendirilmiştir. Hayber ve çevresinin fethi Hudeybiye Antiaşması' nın en mühim so­nuçl arından birisi olmuş, bunu Medine ile Mekke'nin birleştirilmesi

anlamına gelen Mekke'nin fethi takip etmiştir (20 Ramazan 8/11 Ocak 630). Kumandanianna mecbur ka lmadıkça savaşmama l arını,

kaçanları izlememelerini, yaralı ve esirleri öldürmemelerini em­reden Allah'ın Elçisi, zorla çıkarıldığı Mekke'ye zafer kazanmış ve azametli bir kumandan gibi değil, gözleri yaşlı bir halde devesinin boynuna eğilip şükür secdesi yapareasma mütevazı bir halde girmiş­tir. Mescid-i Haram'a giderek Hacer-i Esved'i selamiayıp öptükten sonra Kabe'yi tavaf etmiş, tevhid inancının nişanesi Allah' ın Evi'nin etrafındaki putl arın temizlenmesini ve Bilal-i Habeşrye Kabe'nin damına çıkarak fetih ezan ı okumasını emrederken, "Hak geldi batıl ortadan kalktı; esasen batıl ortadan kalkmaya mahkOmdur" (isra Su­resi 17:81) ayetini okumuştur. Daha sonra yaptığı konuşmada Mek­ke'nin harem olduğunu ve bu statüsünOn kıyamete kadar devam edeceğini, hac ve Kabe idaresiyle ilgili hicabe ve sikaye dışındaki cahiliye çağının bütün görev ve geleneklerini ilga ettiğini bildirdikten sonra ilan ettiği umumi afla insanlık tarihine mal olan büyük bir ba­ğ ış ve merhamet örneği göstermiştir. Böylece Kureyş kabilesinin Hz. Peygamber ve Müslümanlara ka rş ı düşmanl ı ğ ı sona ermiş, islam'ın

yayılışı önündeki engellere son verilerek yeni ve son dinin üstünlüğü tesis edilmiştir. Kuruluşundan itibaren tevhid inancının mabedi olan Kabe'nin idaresi Hz. Peygamber'in dolayısıyla Müslümanların eline geçmiş olduğundan Mekke'nin fethi "fethu' l-fütüh" diye tavsit edil­miş ve daha sonra gerçekleşecek islam fetihlerinin başlangıcı kabul edilmiştir.

Mekke'nin fethiyle Mescid-i Haram'ın idaresi Müslümanların eline geçmekle birlikte başta Kureyş olmak üzere birçok müşrik Arap kabi­lesinden putperest inançlarını devam ettirmekte ısrar edenler vard ı.

Hz. Peygamber son gazvesi Tebük'ten döndükten sonra bu yı l içinde farz olan hacca, Mekke'de hala müşriklerin bulunacağı ve bazılarının da çırılçıplak Kabe'yi tavaf edeceklerini bildiğinden bizzat gitmeyip, Hz. EbO Bekir'i emir-i hac tayin ederek ashabından 300 kadar kişiyle birlikte Mekke'ye gönderdi. Kafilenin yola çıkmasının ardından hem Kabe'yi mabed kabul eden bu müşrikler hem de onlarla Hz. Pey­gamber arasındaki genel ve özel antlaşmalar hakkında diğer yüz on üç sureden farklı olarak başında Besmele olmayan Tevbe (Berae) suresinin ilk yirmi sekiz ayeti nazil oldu. Surenin ilk kelimesi olan "Berae" ile Müslümantarla müşriklerin arasında dini, siyasi ve sosyal konumlarının bundan böyle tamamen birbirinden ayrılacağı, Mes­cid-i Haram ve çevresinin sadece Müslümanlara tahsis edileceği ih­tar ve ilan ediliyordu. Hz. Peygamber bu ayetterin içerdiği hükümleri Mekke'ye hac için gelenlere bildirmesi için Hz. Ali'yi görevlendirdi. O da bayramın ilk günü Mina'da toplananlara "Allah ve Resulünden antlaşma yaptığınız müşriklere açık bildiri" başlığı altında Allah' ın

Evi'nin yalnızca tevhid inancına sahip müminlere tahsis edilmiş ol­duğunu, Kabe'yi mabed kabul eden ve putlara tapmayı da a lışkanlık

haline getirmiş olan müşriklere hayat hakkı tanınmayacağını açık­

ça ilan etti. Böylece putperestliğe dayanan cahiiT düşünce ve hayat anlayışlarının tamamına karşı yürüttüğü risalet vazifesini büyük bir başarıyla tamamlayan ve "alemlere rahmet olarak gönderilen" (En­biya Suresi 21:107) ResOlullah'ın Veda Haccı'nı yalnızca tevhid aki-

Dogurrnııun 1443. Ydırıda Hı. Pı!ygamber ~~· 12 7

desine bağlı insanlarla birlikte ed~ edebilme imk~n ının yolu açı ldı.

ResOluilah Cebrail ile her yıl Ramazan ayında bir araya gelerek o zamana kadar inen ~yet ve sureleri karşılıklı olarak birbirlerine okur­lardı. Hz. Peygamber hicretin 10. yılı Ramazan ayında (Aralık 631) Cebr~il'in kendisine Kur'~n-ı Kerim' i iki defa til~vet ettirmesinden vefatının yaklaştığını sezmiş ve bunu kızı F~tıma'ya bir sı r olarak söylemişti. Hz. Peygamber Ramazan Bayramı'ndan sonra hac için hazırlıklara başladı ve tarihe "Ved~ haccı" (hiccetü'l-ved~') adıyla geçen bu hac için yanında ailesinin tamamı olduğu halde büyük bir kafileyle beraber Zülhuleyfe'de ihrama girerek Medine'den hareket etti (26 Zilkade 10/23 Şubat 632). Yolda kendisine katılanlarla birlik­te 4 Zilhicce'de (2 Mart 632) Mekke'ye ulaşarak önce umre yaptı ve Ebtah mevkiinde kendisi için kurulan çad ı ra yerleştikten sonra Zilhic­ce'nin 8. günü Mekke'den Mina'ya gitti. Ertesi gün güneş doğduktan sonra Müzdelife yoluyla Arafat'a yöneldi. Ved~ haccı sırasında Ara­fat, Mina ve Akabe gibi yerlerde ashaba hitap ederek kısa ve veciz bir şekilde tavsiyelerde bulunan ResOl-i Ekrem'in konuşmalarından en meşhuru öğle üzeri Arafat vadisinde sayı ları 120.000'i aşan as­habına Ved~ Hutbesi diye anılandı r. O, dil ve ırk fa rkı gözetmeksizin herkesin eşit olduğunu tasrih ederek başladığı hutbesinde tüm in­sanlığa yönelik evrensel mesajların yanında kul hakların ı ilgilendiren konuların üzerinde durdu ve ümmeti ne miras olarak Allah'ın kitabıy­la sünnetini bıraktığını özellikle vurguladı. C~hiliye toplumunun her türlü kötü alışkanlığını ayağının a ltına aldığını ifade ederek hitabele­rinin sonunda Allah'ın kendisine verdiği tebliğ görevini yerine getirip getirmediğini sormuş, "evet" cevabı üzerine, "Tebliğ ettim Allah'ım, şahit ol!" demiştir. Arafat'taki konuşmasının ardından dinin kemale erip tamamlandığını, Hakk'ın rızasına uygun düşen dinin de isl~m olduğunu bildiren ~yet indi (M~ide Suresi 5:3). Yirmi üç yıla yaklaşan bir sürede tevhid inancını insanlara yeniden ve son defa öğretmiş

olan nebTierin sonuncusu (h~temü'n-nebiyyin), normal şartlarda hiç­bir şekilde bir araya gelmesi mümkün olmayan kabile toplulukla rını büyük bir başarıyla kaynaştırarak Arap yarımadasının isl~miyet etra­fında birleşmesini sağlamıştır.

Veda Haccı dönüşünde rahatsızianan Hz. Peygamber'in baş ağrısı ve şiddetli ateşten şik~yeti vardı. Hastalığı sırasında Hz. Ebu Bekir'in hal­ka namaz kıldırmasını emretti ve son günlerini Hz. Aişe'nin hücre-i saadetinde geçirdi. Vefat ettiği Pazartesi günü sabah namazından sonra hastalığı ağ ı rlaşan ResOl-i Ekrem vefat etmeden önce ''La ila he illallah, ruh teslimi ne zor şeymiş!" dedikten sonra Hz. Aişe'nin kol­ları arasında "fi'r-refikı'l -a'la" (en yüce dosta) sözüyle ruhunu teslim etti (13 Rebiülevvel 11/8 Haziran 632). ResOlu Ilah'ın cenazesi Hz. Abbas'ın oğull arı Fazi ile Kusem ve üsame b. Zeyd'in yardımıyla Hz. Ali tarafından salı günü yıkandı ve bulunduğu odada muhafaza edil­di. önce erkekler, ardından kadın l ar, daha sonra da çocuklar gruplar halinde içeri girip imamsız olarak cenaze namazın ı kı l dılar. Hz. EbO Bekir'in peygamberlerin öldüğü yere defnedileceğine dair ResO­Iullah'tan işittiği hadis üzerine vefat ettiği Hz. Aişe'nin hücresinde kazılan mezara, cenazenin teçhiz ve tekfin işleriyle uğraşanlar tara­fından indirilerek defnedildi. Allah ResOiü'nün soyu kızı Hz. Fatıma ile damad ı Hz. Ali'den olan torunları Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin'den seyyid ve şerif unvanlarıyla devam etmiştir. Allah'ın salat ve selamı üzerine, şefaati de biz günahkar ümmetine olsun!

KA YNAKÇA Erul, Bünyamin; "Veda Hutbesi", Diyanet Vakf1 islam Ansiklopedisi, cilt. 42, s. 591-593.

Fayda, Mustafa; "Muhammed", Diyanet Vakfi islam Ansiklopedisi, ci lt. 30, s. 408-423.

Fayda, Mustafa; "Hz. Muhammed'in Müşrik Araplara Karşı Siyasetinin Son Safhası," Ebedl Risalet /, lzmir, 1993, s. 121-126.

lbn Hişam; es-Siretü'n-Nebeviyye (nşr. ömer Abdüsselam Tedmüri), Beyrut, 1408/1987.

lbn Sa'd; et-Tabakatü'I-Kübra (nşr. M. Abdülkadir Ata), Beyrut, 1410/1990.

KOçükaşcı, Mustafa S.; Cahiliye'den Erneviierin Sonuna Kadar Haremeyn, (Istanbul, 2003).

Wensinck, A.J.; ei-Mu'cemü'I-Müfehres li-Eifazi'I-Hadisi'n-Nebev~ Leiden, 1988.

THE LAST AND GREA TEST PROP~ET OF

DIVINE UNITY (TAWHIDJ

aving warned Abraha, with whom he had held negoti­ations as the chieftain of Mecca, that the possessor of the

Ka'ba would surely protect it, 'Abd ai-Muttalib b. Hashim had gained a great deal of prestige after the defeat of the army of

elephants. Yet, he had never gotten over the longing for and me­mory of his son Abdullah, whom he had pledged to sacrifice du­ring his search for the Well of Zam Zam, and who had di ed young despite 'Abd ai-Muttalib's sacrifice of one hundred camels in an effort to expiate his vow. Lost in thought as usual, he had walked out of his home one fine Monday (12 Rabi' al-awwal 53 BH/17 june 569) and headed toward the Sacred Mosque (ai-Masjid al-Haram); after circumambulating (tawaf) the Ka'ba, he was about to sit on his cushion nearby when he received the news of his grandson's birth -the realization of Abraham's prayer (surah Baqarah 2:128) and jesus's glad tidings (surah Saff 61:6). He quickly went to his daughter-in-law Arnina bt. Wahb in order to congratulate her; then, picking up his grandson, he took him to the Ka'ba where he gave thanks to God for allowing him to see the day his grandson was born. Later he hosted a great feast in honor of his grandson who, born without a father (surah Duha 93:6), was the only living reminder of his son Abdullah. There, he announced that he had named the boy Muhammad so that God in heaven and people on earth would always remember him favorably.

You are a lofty command, O Muhammedan call to prayer The Muhammedan world is not large enough to contain your so und

Yahya Kemal Beyatlı

When he reached the age of six, Arnina took Muhammad from his wetnurse, Halima bt. Abu Ohuayb, and travelled with him and her slave Sarakah (later Umm Ayman) to Yathrib (Medina) in order to visit the grave of his father Abdullah, as well as their relatives, the Banu Najjar. Muhammad stayed there for about a month; while on his way back to Mecca, his mother passed away in the viiiage of Abwa.

'Abd ai-Muttalib took excellent care of his grandson Muhammad, who was all that he had left of his son and daughter-in-law, do­ing his utmost to ensure that the boy would get the love and affection that his father had not been there to give him. At his death, he willed Muhammad's guardianship to his son Abu Talib, who bestowed every care upon him, even more than he did to his own children.

Muhammad bin Abdullah kept away from the pervasive evils of

PRO DR LS~ FA K ÇU~

thejahiliyya (ignorance, i.e. pre-lslamic) era, paying no heed to the popularly practiced idolatry of his society. He lived a sirnp­le and pure life, gaining notoriety for his virtuousness, bravery, compassion, and sense of justice; these characteristics, as well as his honesty in business, earned him the title Muhammad al-Amin (Muhammad the trustworthy). He joined the League of the Virtuous (Hilf al-fudul), a group that sought to help tho­se who had suffered injustice in Mecca, thus showing that he was not indifferent to the problems of his community. At the age of twenty-f ive, he married Khadija bt. Khuwaylid, a wealthy and noble woman; atter the birth of his first son, he came to be known as Abu'I-Qasim (father of Qasim) as is the Arab custom. At thirty-five, he arbitrated in a dispute over the replacement of ai-Hajar ai-Aswad (the Black Stone) after the Ka'ba had under­gone some repairs, an act that added to his prestige among his people. However, in the absence of revelation, guidance, know­ledge, enlightenment, and wisdom (surah Shura 42:52), he lived in sorrow and grief, not knowing what course of action to take.

lt was at the age of forty that Muhammad was charged by God with the duty of prophethood. He was spending the last ten days of the month of Ramadan in the year 61 O CE in the Cave of H ira near Mecca when, one night as the morning hours approached, the angel Gabriel appeared to him in his own form. He identified himself, told Mu hammad that he was the Messenger of God, and revealed to him the first five verses of surah 'Aiaq. Overwhelmed and frightened by the experience, Muhammad returned home and, after resting for a while, told of his experiences to his wife Khadija. She replied: "God would never shame or upset you, for you look out after your relatives, speak the truth, lend a helping hand to those in need, welcome guests, and stand by those who have been treated unjustly." Thus, she attempted to appease her spouse's fear and anxiety and showed that she believed in him and would stand by him.

The first five verse of surah Muddaththir begin with the words "O you wrapped up ... " and go on to teli the Prophet Muhammad that he should arise and warn people, and magnify the Lord, pu­rify his garments and stay away from impurity. After they were revealed, the Prophet set out on his mission, first spreading the word secretly for some three years. Those who first answered his call were from among his family, notably his wife Khadijah, his cousin 'Ali b. Abi Talib, his freed slave and adopted son Zayd, his daughters Zaynab, Ruqayyah, and umm Kulthum, and his good friend Abu Bakr, all embracing Islam. The Prophet addressed his dose circle, sharing with them the verses as they were revealed to him, inviting them to believe in tawhid -that is, the belief

Doc)ımooun 1443 Yılında Hz. Peygamber ~tiı 12 9

through both heart and mind that God is on~ and in the Day of judgement on which all martals would be resurrected so that they may account for their deeds during their earthly lifetime, and en­gaging in conversations that stressed the centrality of having good morals. A number of people including 'Uthman b. 'Aftan, Zubayr b. ai-'Awwam, Talha b. 'Ubaydullah, Sa' d b. Abi Waqqas, 'Abd ai-Rah­man b. 'Awf, 'Uthman b. Maz'un, Sa'id b. Zayd, 'Ayyash b. Abi Rabi'a and his wife Asma bt. Salama, Abu 'Ubayda, ai-Arqam b. Abi ai­Arqam, Abu Salama, many of whom were close friends of Abu Bakr, took part in these meetings and became Muslims.

Eventually the verses "So proclaim that which you are commanded, and turn away from the polytheists" (surah Hijr 15:94) and "And warn your tribe of kinsmen, and lower your wing onto those belie­vers who follow you" (surah Shılara 26:214- 215), were revealed, ordering the Prophet to invite fi rst his family, then all Meccans, and finally the rest of humanity to Islam. He gathered araund him his closest relatives and received a positive response from many mem­bers of the Banu Hashim and Banu Muttalib dans, his uncle Abu Talib assuring him that they would support him without, however, turning away from their ancestral religion. However, anather uncle, Abu Lahab, responded "Shame! Did you summoned us for these empty words?" thus openly declaring that he would be one of the most ferocious enemies of his nephew.

The people of the tribe of Quraysh did not initially react to the Prop­het's call to ıslam, nor to his publicizing God's commands by reading to the people from the Qur'an. However, when he began to recite verses that explicitly rejected paganism and shunned their false re­ligion, declaring that their fathers who had died as idolaters were destined to Hell, they began to see his prophethood asa major thre­at. After that, they took ona hostile attitude toward the Prophet and did everything they could to prevent him from spreading the mes­sage. like all Ara bs, the people of Quraysh attributed great value to the customs and traditions they had inherited from the ir forefathers; moreover, their morals were not quite up to a level that would al­law them easily to accept the Prophet's invitation. worried that the religious superiority they had acquired among the Arabs, as well as the commercial opportunities and privileges from which they be­nefited, would be lost if idolatry were to disappear, they began to mock and insult the Prophet and his companions. Later their actions escalated first to physical assault and then to attempted murder.

During his efforts to spread the message of Islam, the Prophet had recourse to a number of measures to mitigate the difficulties and harships he encountered. He prayed that the Lord show certain powerful and influential people the true path, so that ıslam and the Qur'an would triumph. Asa result of the Prophet's prayers, and influenced by the miraculous eloquence of the Qur'an, 'Umar b. ai-Khattab embraced ı slam, and this greatly added to the power of the Muslims. Meanwhile, the polytheists became increasingly agg­ravated by these developments and hardened their stance towar­ds the Muslims, adding physical interventions and assaults to their verbal attacks, the Prophet permitted some of his companions to emigrate to Ethiopia. The number of Meccans who embraced ıslam continued to increase, and when Ashama, the negus of Ethiopia, re fused to repatriate those who had immigrated to his kingdom, the polytheists sprang into action to eliminale the Prophet Muhammad. They announced that they were suspending pea ce, security, kinship,

and legal relations between themselves and the Banu Hashim and Banu Muttalib. They organized a three-year boycott between 616 and 619 CE during which Khadija and Abu Talib lost all their wealth. Nevertheless, this did not stop the Prophet from continuing to spre­ad the message of ıslam.

ın the tenth year of his prophethood, Muhammad lost within three days of each other two of his faremost supporters, two individuals of exceptional importance to him: his uncle Abu Talib and his spouse Khadijah. This encouraged the polytheists to increase their hostility. ın fact nothing much remained for the Prophet to do in Mecca in terms of spreading ıslam, and so he took along Zayd b. Harithah and traveled to the city of Ta'if. This was a city whose population had kinship and economic ties with the Quraysh tribe. The majority of Ta'if consisted of members of the Thaqif tribe who not only refused to embrace Islam but furthermore had a mob stone the Prophet, causing him to suffer one of the most violent and painful days of his life.

Having failed to secure a favorable outcome in Ta'if, the Prophet returned to Mecca which he was only able to enter under the pro­tection of Mut'im b. 'Adi, a leader of the polytheists. Starting with his travek back, certain important development took place in his life. The first was an indication that his etforts and hard work had not been in vain and that his heartfelt prayer after the heavy attack he suffered had been heard: a group of jinns embraced ıslam, de­monstrating that Muhammad was the Prophet of both humans and j inns (Rasul al-thakalayn). The second was the fact that, ata time when he felt distressed and alone, the Almighty God blessed him with the mirades of al-lsra' (the Nightly journey) and ai-Mi'raj (the Holy Ascension), during which he was taken in the space of a single night from the Sacred Mosque (ai-Masjid al-Haram) in Mecca to the Furthest Mosque (ai-Masjid ai-Aqsa) (surah /sra'17:1). This bo­osted the Prophet's morale, strengthened the faith of believers as well as the hostility of the polytheists, and opened the door to the Proph~t's emigration to Yathrib (the Hijra).

Among the efforts that the Prophet Muhammad expended, from the earliest years of his prophethood, to bring the message of ıslam to those who came to Mecca and the fairgrounds surraunding it for the major and minor pilgrimages (Hajj and 'Umrah), the most fruitful of all was the contacts he established with the people of Yathrib. Du­ring these meetings, which went down in history as Bai'at ai-'Aqa­ba, a covenant was signed about the Prophet's emigration, paving 1he way for delivering the message of Islam to a wider audience, and taking the first steps towards the transformatian of Yathrib into Medina at the ha nd of the Prophet. Following the conclusion of the second Bai'at ai-'Aqaba in the month of Dhu ai-Hijja 622, Muslims in caravans large and smail began to leave Mecca with the Prop­het's permission. The polytheists of Quraysh were disturbed by the fact that the vast majority of Muslims were maving to Yathrib, wor­rying that one day the Prophet too might join his companions there and pose a threat to Mecca. They gathered together in Dar ai-Na­dwa and, at the suggestion of Abu jahl, resolved to assassinale the Prophet. To prevent a blood feud brought on by the Banu Hashim, they decided that the murder would be carried out not by a single individual but by a group composed of one member of each tribe. Once the Messenger of God learned of this plot through the Angel Gabriel, he sprang into action together with Abu Bakr and made

preparations to leave Mecca. On the first day of the month of Rabi' al-awwal (13 September 622 CE), the caravan set out from the Cave of Thawr, staying away from the highly traveled routes so as to avoid dangerous encounters. Their first stop was Quba on 8 Rabi' al­awwal1 AH (20 September 622) where the Prophet was a guest for a time at the home of Kulthum b. ai-Hadm while waiting for 'Ali and others to arrive from Mecca. On Friday, 12 Rabi' al-awwal1 AH (24 September 622), the caravan set out for Yathrib. The Prophet gave his first serman and led the Friday prayers in the Valley of Ranuna, after which the caravan continued to travel toward Yathrib. When they arrived there, the Prophet was met by an ethusiastic crowd of townsmen who competed with each other to host him. He gree­ted the crowds from his camel, thanked them, and entered the city that would henceforth be known as Madina ai-Rasul (City of the Prophet) and ai-Madina ai-Munavvara (The Radiant City). Then he became a guest at the home nearest to the point where his camel kneeled down, that of Abu Ayyub ai-Ansari.

The Messenger of God viewed migratian to Medina until Mecca could be conquered as a matter of faitlh, and the Qur'an supported this view. Those who d id not follow him were severely reprimanded and warned that they would meet a horrific end. Furthermore, be­lievers were instructed to shun them. (surah Nisa 4:97; surahAnfal 8:72). A major turning point in Islam, the Hijra made it possible for the Prophet to fulfill his duties of prophethood under more favo­rable conditions -to spread the message of Islam through Qur'anic verses, to teach religion through lived experience, and to increase the number of believers so that it may be conveyed to future gene­rations unallered and uncorrupted. Asa first step, relations between the Medineans (ansar) and the immigrants (muhajir), which had been defined on the basis of tribal relations, were recast as religious brotherhood (mu'ahat). Secondly, the Charter of Medina (Dastur ai-Madina) was composed, bringing together all the elements of Medina' s population under the leadership of the Prophet, in order to guarantee the security of the city against external threats as well as preventing any potential alliances between the city's non-Muslims and the people of Quraysh. Medina was declared a Holy Precinct (haram) and the Prophet was accorded the new title of Imam of the Two Holy Precincts (Imam a/-Haramayn).

The Prophet encouraged urbanization in Medina, until then a town whose economy had relied on agriculture, thus achieving the dual purposes of Jslamicizing and civilizing the city. He worked to create a society of people with strong faith in their hearts and excellent morals. With this in mind, he successively organized the administ­ration and defence, the economy and the market, and religion, the three most important aspects of civilized life. He also took steps to reorganize the urban landscape araund the Mosque of the Prop­het (ai-Masjid ai-Nabawi). One of the two mosques built by the Prophet himself, this edifice became the center of all city activities, starting with education, thus providing the original model for the multi-functional architectural complexes (kulliya) that would evolve later. ın addition, he decided that the area known as jannal ai-Baqi would be be a graveyard. ın this manner, he completed all the ins­titutions that constitute the basis of urban planning, producing a city centered araund the mosque and including the house of the Amir, the marketplace, the cemetery, and various neighborhoods. Anather consequence of the Hijra was the necessity of going to war. While in Mecca, the Prophet had not responded in kind to the peop-

le of Quraysh who had expressed hostility towards himself and his companions, and indeed Qur'anic verses revealed at the time urged believers to be patient (surah Ahqaf 46:35; surah ai-Muzzammil 73:10). By contrast, after the Prophet emigrated to Medina, war for self-defence was permitted and struggle was ordained until discord, cruelty, and oppression were rooted out and servitude to God the one and only were established (surah Baqara 2:19o-193; surah Hajj 22:39--40). The Battles of Badr, Uhud, and Khandaq are the best known of the wars fought by the Prophet for the glory of God, and let to the conquest of Mecca and the Ka'ba by the forces of ıslam.

At the time the Prophet arrived in Medina, a sizeable fraction of the population was jewish. The Prophet of Islam acted with tolerance toward the jews, including the m in the treaty he concluded w ith the inhabitants of Medina. Same jews were influenced by his actions and embraced Islam, but a large portion rejected his prophethood because he did not share their lineage. They became involved in a variety pf activities, most notably civil unrest and violations of the treaty. As a result, the Banu Qaynuqa and the Banu Nadir were driven out of the city, along with their moveable prqperty. As for the Banu Qurayza, they declined to participate in the defence of the city during the Battle of Khandaq, preferring to ally themselves with the polytheists; as a result, they were punished as required by their own ho Iy scripture, the To ra h (Deuteronomy 20:1 0-15). Through the authority he established, the Prophet also tried to curb the activities of those who outwardly practiced Islam while inwardly opposing it (munafiq), and who sametimes collaborated w ith the jews.

After dreaming of circumambulating the Ka'ba, the Prophet decided to visit the House of God. With a processian of nearly 1500 people, he left Medina, entered the state of ihram at Dhu ai-Hulayfah, and traveled to Hudaybiyyah, 12 kilometers from Mecca, where they set up camp (Dhu al-qada 6 AH/March 628 CE). The Quraysh did not let the Prophet and his companions enter Mecca; however, upon learning that the Prophet had elicited an oath (bai'at al-ridwan; surah Fath 48:18) from his companions that they would not leave without a fight, they agreed to sign the Treaty of Hudaybiyyah, whi­ch had been composed by Ali b. Abi Talib. At first read this treaty seems unfavorable to the Muslims, but in fact it forced the people of Quraysh to recognize the Muslims as their political interlocutors and to terminale their state of war against them. As a result, it became easier for the polytheist tribes to establish contact with the Prop­het. Moreover, the spread of ıslam gained momentum as it became possible to send letters to neighboring heads of state inviting them to ıslam. The forty-eighth surah of the Qur'an, which was revealed at this occasion, was entitled Fath (victory or conquest); its first and third verses deseribed the treaty as "a manifest victory" (fathun mubin) and "strong help" (nasrun 'aziz).

One of the most important consequences of the Treaty of Huday­biyyah was the conquest of Khaybar and its environs. This was fal­lowed by that of Mecca (20 Ramadan 8 AH/11 january 630 CE), a victory that signaled the unification of Mecca and Medina. The Prop­het ordered his commanders not to fight except when necessary, not to pursue those who fled, and not to kill the injured and those taken prisoner. He entered Mecca, from which he had been forcibly driven out, not as a victorious and majestic commander but rather humbly, with tears in his eyes, Jeaning down on his camel's neck as if prostrated in gratitude. He went to the Sacred Mosque where

ask-ı l 31 Do<}umunun 1443. Yılında Hı. Peygamber nebi

he greeted and kissed the Black Stone, and circumambulated the Ka'ba. As he then ordered that the idols araund the Ka'ba -that symbol of fa ith in one God- be destroyed and that Bilal al-Ha bash i recite the ca ll to prayer from i ts root, he recited the verse: "And say: Turth has arrived and falsehood has vanished. ındeed falseho­od is bound to vanish." (surah lsra 17/81 ). ın the speech he la ter delivered, the Prophet stated that Mecca was a holy precinct and that it would retain that status until the Day of judgement. He said that all the duties and customs associated with the pre-lslamic pe­riod except for the pilgrimage and the offices of doorkeeper of the Ka'ba (hijaba) and distributor of water (siqaya) having to do with the administration of the Ka'ba had been abolished. And finally, he set a histarical example of grace and mercy by proclaiming general amnesty. Thus, the hostility of the Quraysh tribe toward the Prophet and the Muslims came to an end, the obstacles that stood in the way of the spread of ıslam were eliminated, and the supremacy of ıslam as the newest and final religion was established. The Ka'ba had been the temple of monotheistic faith since its foundation, and the fact that its administration was now in the hands of the Prophet and therefore of the Muslims led to the qualification of the taking of Mecca as the "conquest of conquests" (fath al-futuh) which opened the way to the subsequent victories of Islam.

Although Mecca had been conquered and the Sacred Mosque was now in the hands of the Muslims, there were stili same among the polytheist Arab tribes, particularly Quraysh, who persisted in the­ir idolatry. When the Prophet Muhammad returned from his latest campaign, the Battle of Tabuk, he resolved not to go on pilgrima­ge -an act that had just become mandatory that year- because he knew that there would stili be some polytheists in Mecca and they would circumambulate the Ka'ba naked. lnstead, he appoin­ted Abu Bakr leader of the pilgrims (amir al-hajj) and sent him to Mecca along with same 300 of his companions. After the processi­on had departed, the first twenty-eight verses of surah Tawba (9, alsa known as Bara'ah) were revealed. This chapter dealt with the polytheists who considered the Ka'ba their temple, as well as with any treaties or agreements between them and the Prophet, and, un !ike the other 113 chapters of the Qur' an, it do es not begin w ith the Basmala (the formula "in the name of God, most gracious, most merciful"). Rather, its first word, "bara'ah" (disavowal), announced that all Muslims and polytheists would henceforth be completely separated in all religious, political, and social matters, and that the Sacred Mosque and its environs would be reserved exclusively to Muslims. The Prophet charged Ali with the mission of informing pilgrims about the rules set out in these verses, and so he made a public announcement to the pilgrims congegated at Mina entitled "Open declaration from God and His Messenger to the polytheists with whom you have concluded treaties" on the first day of the Fe­ası of Sacrifice ('Eid ai-Adha). He proclaimed that the House of God was reserved for believers in monotheism, and that polytheists who worship idols and alsa consider the Ka'ba their temple would not be allawed in. ın this manner, he made it possible for the Messenger of God who had been "sent as mercy to the worlds" (surah Anbiya 21:107) and had successfully concluded his duties of prophethood by defeating polytheist thinking and practices to attend the Farewell Pilgrimage (hijjat al-wada') surrounded only by monotheists. Every year at Ramadan, the Prophet and Gabriel would meet and read to each other all the verses that had been revealed up to that point. On the tenth year of the Hijra, during the month of Ramadan (De-

cember 631), Gabriel had the Prophet read the entire Qur'an twice, and this gave him the idea that his end was near. He confided his suspicions to his daughter Fatima.

Following the Feast of Breaking the Fast ('Eid ai-Fitr), the Prophet began preparations for pilgrimage. This was to be his Farewell Pilgri­mage, and he set out from Medina on 26 Oh u al-qada 1 O AH/23 February 632 CE, accompanied by his entire family and a large pro­cession, entering the state of ihram at Dhu ai-Hulayfah. The pro­cessian was joined by others along the way and reached Mecca on 4 Dhu ai-Hijja 10 AH/2 March 632 CE. The Prophet first performed the minor pilgrimage and then settled in a tent at Abtah. On 8 Dhu ai-Hijja, he went to Mina, and after sunrise the following morning, to 'Arafat through Muzdalifah. Throughout the pilgrimage, he add­ressed his companions at such locations as 'Arafat, Mina, and Aqaba, giving them clear and concise advice. The best known among the­se speeches is known as the Farewell Serman (khutba al-wada), which he delivered at Noon before more than 120,000 believers in the Valley of 'Arafat. He stated that all Muslims are equal regardless of language or race, delivering universal messages addressed to all mankind and discussing the importance of not violating anyone's rightful share, and particularly emphasized that his legacy to his community of believers was the Qur'an and the Sunnah (normative sayings and doings of the Prophet). Saying that he had defeated all the bad habits of the pre-lslamic period, he asked in conclusion whether or not he had discharged the duty of spreading the mes­sage of ıslam with which God had entrusted him. When the people replied in the affirmative, he said: "Be my witness, o God, that ı

have conveyed your message to your people." After this sermon, a verse was revealed saying that religion had been perfected and that the religion of which God approves is Islam (surah Ma'ida 5:3}. Having spent twenty-three years preaching monotheism to human­kind once again and for one final time, the last of the Prophets (khatam al-nabiyyin) managed to bring together tribes as would never have been possible under normal circumstances, uniting the Arabjan Peninsula araund Islam.

The Prophet became ili upon his return from the Farewell Pilgri­mage, complaining of headaches and high fever. He ordered Abu Bakr to lead prayers during his illness, and spent his last days in the felicitous chamber of his wife 'A'isha. One Manday after morning prayers, his health took a turn for the worse. "The is no god but God," he said, "How difficult it is to give up the ghost." Then, as he lay in 'A'isha's arms, he said "fi al-rafiq al-a'ala" (with the supreme companion) and passed away (13 Ra bi' al-awwal11 AH/8 june 632 CE}. His body w as washed on Tuesday by 'Ali b. Abi Talib with the help of 'Abbas's sons Fadl and Quthm, as well as Usama b. Zayd, and was kept in the room in which he had died. First the men, then the women, and finally the children entered the room and perfor­med the funeral prayers without a prayer leader (imam). Abu Bakr having related that he had heard the Prophet say that prophets are buried where they have died, a grave was dug in 'A'isha's chamber and the Prophet was !owered into his grave. The lineage of the Messenger of God continues through his grandchildren Hasan and Husayn, born to his daughter Fatima and his son-in-law 'Ali, and are known by the titles ai-Sayyid and ai-Sharif, respectively. May God's blessings be upon him, and may his intercession guide us, his sinful believers.

BIBLIOGRAPHY Erul, Bünyamin. "Veda Hutbesi" Oiyanet Vakfi islam Ansiklopedisi, vol. 42, pp. 591-593.

Fayda, Mustafa. "Muhammed" Diyanet Vakfi islam Ansiklopedisi, vol. 30, pp. 408-423.

Fayda, Mustafa. "Hz. Muhammed'in Müşrik Araplara Karşı Siyasetinin Son Safhası," Ebedi Risalet /., izmir, 1993, pp. 121-126.

lbn Hisham. ai·Sirat al-nabawiyya, ed. 'Umar 'Abd ai-Salam Tadmuri. Beirut, 1408 AH/1987 CE.

ıbn Sa' d. ai-Tabaqat a/-kubra, ed. M. 'Abd ai·Qadir 'Ata. Beyrut, 1410 AH/1990 CE.

Küçükaşcı, Mustafa S. Cahiliye'den Emevi/er'in Sonuna Kadar Haremeyn (Istanbul, 2003).

Wensinck, A.J. ai-MuJam al-mufahras li-alfaz a/-hadith al-nabawi, Leiden, 1988.

aşk-ı l33 Doğumunun 1443. Yılııda Hz. Peygamber nebi