Pas viteve ‘90 me ndryshimin Pas viteve ‘90 me ndryshimin sistemit politik dhe lindjen e sistemit politik dhe lindjen e pluralizmit, per artet ashtu si edhe pluralizmit, per artet ashtu si edhe per gjithe shoqerine shqiptare, nis per gjithe shoqerine shqiptare, nis nje periudhe e re.nje periudhe e re.

Edi Hila – Mbjellja e pemeve, 1971 Edi Hila – Plazhi , 2005

Edi Hila (1949, Shkoder) eshte nje nga artistet me interesant ne pikturen shqiptare. Megjithese jetoi dhe punoi edhe ne periudhen e realizmit socialist, permes vullnetit, njohurive, kerkimeve dhe aftesive te tija krijuese, arriti te shpalose nje art teper individual, te mbarsur me vlera e ide, te fresket dhe te sinqerte.Nje veper teper e rendesishme ne jeten e tij, por edhe e viteve1940-1990 ne pikturen shqiptare eshte edhe "Mbjellja e pemeve".

Kjo veper ndezi disa shkendija drite permes territ te shoqerise dhe artit shqiptar. Edi Hila guxoi te hedhe veshtrimin pertej dritarezave te burgut, te favorizuar edhe nga klima disi me liberale e fillim viteve '70, si edhe pergjumja e gardianeve.Por, pas kesaj, Edi Hila perfundoi si punetor ne pulari.

Nga "Mbjellja“ burojne fishekzjarre ngjyrash .

Ndjehet dinamika konceptuale qe paraqesin pemet e marrosura .

Nje risi e kesaj vepre eshte thjeshtesia befasuese e formes

Stilizimi I pemeve eshte diku i kursyer e diku plot pasuri elementesh koloristik.

Blute marramendese dhe atmosfera e ftohte harmonizohen me elementet e ngrohte te figurav e te te rinjve.

Edi Hila – Mbjellja e pemeve, 1971

Piktori flet per turmen. Kete radhe nuk ekzistojne ngjyra te cmendura. As zjarre rinore.

As deshira per te pushtuar qiejt.

As endrra. Tashme personazhet e Hiles nuk kane karakteristika konkrete. Jane te larget, te perhumbur, te lodhur, te shtrire, pa energji. Nje turme e rraskapitur, e pergjumur, pasive. Ngjyrat jane fikur dhe grija ka pushtuar boten...

35 vjet me vone – “Plazhi”. Autori vazhdon te flasi per kohen e tij. Ai na thote se fantazmat e totalitarizmit jane ngulur thelle ne token shqiptare.

Imazhi femeror “u vra” ne Imazhi femeror “u vra” ne realizmin socialistrealizmin socialist

Hasan Nallbani "Aksionistja”,1966

Sotir Capo "Prodhuesja e telave elektrik" ,1969

Por ne strukturen e ngurte te artit te Por ne strukturen e ngurte te artit te politizuar pati edhe “shkaterrues” te politizuar pati edhe “shkaterrues” te normave te realizmit socialistnormave te realizmit socialist

Edison Gjergo "Epika e yjeve te mengjesit" ,1971

Nje veper e perkryer ekspresioniste, me elemente te theksuar kubist.Prezenca e erresires (e nates) ne ambientit ku ka vendosur personazhet, vetem si  e paqellimte nuk mund te konsiderohet. Nje aludim i drejteperdrejte mbi realitetin shqiptar te kohes. Porse nga ky realitet i erret lindnin edhe krijesa vezulluese si rapsodi plak, spektatoret e tij, apo edhe vete Edisoni...

Edison Gjergo Edison Gjergo "Metalurgu" , "Metalurgu" , 19711971

Nje penelate kaq e guximshme e origjinale i kushtoi shume Edisonit ….Burg…kamp perqendrimi ... Por i veshi edhe cilesine e “Pishtarit udherrefyes” te artit shqiptar te shekullit te XX-te.

Edmond Gjikopulli – Marsele,1998

Tematikat si edhe teknikat e pikturimit pasurohen e rinovohen pas viteve ‘90.

Toni Milaqi “ Shetitje me familjen" (1995)

•Artisti eshte i lire te shprehe ndjesite e kendveshtrimin e tij per boten qe e rrethon.•Ai mund te flase per gjithcka, nga preokupimet familjare e deri tek shqetesimet lidhur me shoqerine e politiken.

Toni Milaqi “ Revolucioni I fsheses" ( 2012)

Toni Milaqi “ Fshati" (2012)

Anri Sala  - Dammi i Colori , 2003 

Elsa Martini – “Bunkeri I familjes”

Grate, të kapura e të varura pas torbave të pazarit, me pallto apo triko, me shaje pas koke e rreth gushe, gra që kane lënë kuzhinën apo dhomën e ndenjjes për t’u kthyer prapë aty, gra që nuk i ka vënë akoma poshtë pesha e të ngrënit dhe të ushqyerit të të tjerëve si detyrë ….

Nje tablo e cila flet per frenetizmin e shoqerise se konsumit ne te cilen jetojme.

Shpetim Kercova

Shkurt 2012Shkurt 2012