Armrijk klas4
-
Upload
harold-brockbernd -
Category
Education
-
view
153 -
download
2
Transcript of Armrijk klas4
Arm rijk
• BNP is een indicator voor de welvaart van een land
Basisbehoeften/ontwikkelingskenmerken voedsel hoeveelheid calorieën/
maaltijd (kwantitatief)
gezondheidszorg % zuigelingensterfte onderwijs % analfabetisme
Lucy: Australopithecus afaris, 3,5 miljoen jaar geleden
Nieuwsuur sept 2011; http://nieuwsuur.nl/video/276983-honger-in-vruchtbaar-ethiopie.html
Vraag: welke oorzaken voor honger worden in het filmpje genoemd?• droogte• wanbeleid regering: Alle grond is van de regering.
Vruchtbare grond verkocht aan buitenlandse ondernemingen
• Regering vraagt voedselhulp maar koopt tanks• afhankelijkheidssyndroom• mensen blijven op hun plek• voedsel wordt aan buitenlanders verkocht; betere prijzen.
Zijn er nog andere oorzaken te verzinnen?• bevolkingsgroei• conflicten
Maak een woordweb van de oorzaken van honger!
Een geschiedenis van honger en armoede
Hongersnood komt vaker voor zoals in 1984:• 1 miljoen doden• via ‘live aid’ 150 miljoen
pond ingezameld voor hulp
• zeker 63 miljoen pond is niet besteed aan hulp maar aan wapens
op grond van cijfers 2010
Maak een woordweb over oorzaken van honger
Ligging en bereikbaarheid
Absolute ligging• In de tropen
Relatieve ligging• Slechte infrastructuur
o Slechte wegen, veel onverhard
o Maar één spoorlijno Aantal vliegvelden groeit
Bevolkingskenmerk: demografie
Veel mensen• Vooral op platteland• Lage urbanisatiegraad• Hoog urbanisatietempo• Betrekkelijk hoge bevolkings-
dichtheid• Zeer ongelijke spreiding
Bevolkingskenmerk: demografie
Hoog geboortecijfer• Hoogst in rurale gebieden• Korte verdubbelingstijd• Hoog vruchtbaarheidscijfer
o Jonge bevolking• Hoge kindersterfte• Vaak door ondervoeding• Veel vervangende geboorten
Bevolkingskenmerk: cultuur
Veel etnische groepen• O.a. Amhara, Oromo en Trigraway
Veel talen en dialecten• Amhara overheidstaal• Engels als lingua franca
Belangrijkste religies zijn• Christendom
o Vnl. Koptisch = Ethiopisch Orthodox
• Islamo Vooral de herdersvolkeren
§1.1 Leven in Ethiopië
Bevolkingskenmerk: cultuur
Vooral op platteland veel analfabetisme
• Lage deelnamegraad aan onderwijso Korte schoolduur
Bevolkingskenmerk: politiek
Stijgt op lijst good governance(GB 207)
> Transparantie stijgt Staat te hoog in de failed state index
(GB 209C) Lange tijd onderdrukt door heersende
klasse Provincies hebben veel autonomie
• Bestuurlijke decentralisatie heeft etnische tegenstellingen eerder vergroot dan verkleind
Liberalisering op politiek terrein neemt toe
Bevolkingskenmerk: economie
Laag BBP/inw gaat samen met hoog % werkers in de landbouw
Landbouw groot aandeel in exportKwetsbare eenzijdigheid
In droge gebieden extensieve veehouderij
Koffieteelt afhankelijkheid van wereldmarkt
Ruilvoetverslechtering door overproductie
Bevolkingskenmerk: economie
Industrie nog weinig ontwikkeld• Accent op verwerken van
landbouwproducten• Ambachtelijk• Arbeidsintensief
Uitbreiding van industrie mogelijk door Directe Buitenlandse Investeringen, gelokt door
• lage loonkosten• belastingvrijstelling• lage invoerrechten
Bevolkingskenmerk: economie
Koopkracht groeit nauwelijks:• Sterke bevolkingsgroei• Prijzen voedsel en olie stijgen
Omschakeling naar een vredeseconomie kost tijd en energie
Hoge jeugdwerkloosheid Grote verborgen werkloosheid
• Grote informele sector = vluchtsector
Toerisme biedt veel mogelijkheden• Mooie natuur• Rijke cultuur en geschiedenis
Paragraaf 2: even terug naar het basisboek
De grote Afrikaanse slenk
Divergerende tecktonische platen
• De Afrikaanse plaat splitst zich• De Nubische en de Somalische plaat• Ze bewegen van elkaar af; 7 mm/jaar• De arabische plaat verwijderd zich van Afrika
Danakil depressie• diepste punt -155m (onder zeeniveau)• Danakil (zout)woestijn• http://www.youtube.com/watch?v=PIaHos0Qbqw• weersverwachting Dalol http://
www.accuweather.com/nl/et/dalol/126842/weather-forecast/126842
Klimaat algemeen
Klimaat is afhankelijk van; breedteliggen, hoogteligging en land/zee positie
Veel verschillende landschappen
• Hooglanden• Savannes• Steppen• Woestijnen
Klimaat in de hooglanden koel en nat
Droogste tijd in winterseizoen
Hoe droger de streek is, hoe minder betrouwbaar de neerslag
Neerslag en hoogte
Algemeen patroon van regens in Afrika door verschuiving van de ITC
http://eclectic.ss.uci.edu/~drwhite/courses/Africa_Fire_NDVI_2001.gif
Geef een verklaring van de regenseizoenen op grond van beweging van de ITC en de ligging van Ethiopie
Verklaring regenseizoenen
• Beweging ITC van 21 december tot 21 juni van 23⁰ZB naar 23⁰NB
• Breedteligging Ethiopië: ± 15⁰NB - ± 4⁰NB• 46⁰ in 6 maanden; 7,7⁰/mnd (afgerond 8⁰)• 21 maart zon op 0⁰ op weg naar boven• Belg: 6 april – 20 mei• Vanaf 21 juni keert de zon vanaf de 23ste breedtegraad terug
naar het zuiden• Kiremt: 21 juli – begin september
neerslaggebieden: groen en droog Ethiopiëhttp://www.samsam.net/thema/voedsel-hoe-regel-je-dat
Vier neerslaggebieden, vier verschillende landschappen
• Aride zoneo < 500 mm / jaaro Korte regentijdo Vooral laaglando Nomaden
• Semi-aride zoneo 500 – 750 mm / jaaro Lager dan 1500 mo Extensieve akkerbouw
Subhumide zone• 750-1500 mm / jaar• Hoger gelegen• Koeler: minder verdamping• Veel maïs
Humide zone• > 1500 mm / jaar• Droge tijd in de winter• Oorspronkelijke
plantengroei was tropisch bos
• Koffieteelt
Bodemgebruik hoofdzakelijk landbouw
Gunstige omstandigheden in grote delen van Ethiopië:
• Veel gewassen mogelijk• Irrigatie dankzij bouw
stuwmeren mogelijk• Gemiddeld voldoende
jaarlijkse neerslag • Vruchtbare vulkanische
bodem
BODEMDEGRADATIE Oorzaken: fysisch:
• grote verschillen in intensiteit van de neerslag; vruchtbare bovenlaag van de bodem spoelt weg. Droogte 1X in de 3 jaar
menselijk handelen(bevolkingsdruk):• bodemuitputting door
onjuiste landbouw en irrigatie technieken; maar 3% van al het water in Ethiopie wordt gebruikt voor irrigatie.
• ontbossing van hellingen; 3% van Ethiopie is bebost, vroeger 40%
• overbegrazing; vee vreet de alle grassen en gewassen op.
Gevolgen bodemdegradatie:• landverlies• afnemende opbrengsten• overstromingenfilmpje: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20051031_niger01
• De lijnen volgen elkaar. Ontwikkeling van het neerslaggemiddelde heeft consequenties voor de landbouw.
• De ontwikkeling van het BBP volgt omdat landbouw voor een groot deel bijdraagt aan het BBP
• Vraag: Hoe zou de lijn eruit zien als we het hebben over BNP?
Verschil BNP en BBP bij vraag 26
BNP of BNI is de waarde van alle goederen en diensten die in een bepaalde periode (meestal een jaar) door een bepaald land worden geproduceerd. Nationaliteit is bepalend; dus ook nationale bedrijven in het buitenland tellen mee.
BBP is de waarde van alle goederen en diensten die gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar) in het land worden geproduceerd. De plaats van productie (binnen de grenzen) is bepalend. Dus ook de productie van buitenlandse bedrijven binnen de grenzen telt mee
• Bij BNP telt alleen de productie van nationale bedrijven.
• Kleine bedrijfjes die zeer afhankelijk zijn van neerslag
• nog groter negatief effect op cijfer landbouw bij negatieve afwijkingen van de neerslag.
• http://www.diretube.com/browse-Ethiopian-Idol-videos-1-date.html
Bij vraag 27 Grote Renaissance dam Ethiopie• 2015 klaar• kosten 4,2 miljard$• Egypte/Sudan boos
(schending koloniale wetten die nog stammen uit 1929)
• Hulp van China– 1 miljard$– technische hulphttp://www.youtube.com/watch?v=-GYT2hLcmi4
Opdracht 28• Liggingskenmerken:
Bijvoorbeeld: op lage breedte en moeilijk bereikbaar door reliëf en slechte infrastructuur.
• Gebiedskenmerken of landschappelijke kenmerken:Bijvoorbeeld: bergachtig en droog, vochtige bossen.
• Bevolkingskenmerken:Bijvoorbeeld: veel volken en talen. Veel inwoners, waarvan de meeste op het platteland, en een snelle bevolkingsgroei. Arm en weinig ontwikkeld, met de meeste mensen in de landbouw. Oorlogen en conflicten remmen de vooruitgang.
• Relationele kenmerken:Bijvoorbeeld: grensconflicten en oorlogen met buurlanden, retourmigratie uit Sudan, verbindingen met het buitenland, buitenlandse hulp, buitenlandse toeristen, directe buitenlandse investeringen, bloemen naar Nederlandse veilingen, lage koffieprijzen op de wereldmarkt.
Kansen voor Ethiopië
• buitenlandse investering• scholing/samenwerking/techniek• opbouwen reserves
Atlas p217; toekomstbeeld op grond van 4 scenario’s
• documentaire: ‘reisadvies negatief’http://reisadviesnegatief.kro.nl/seizoenen/seizoen-2012/afleveringen/17-06-2012
Paragraaf 3: globalisering en het voedselvraagstuk
Gapminder: statistiek www.bit.ly/1eFURH5
Honger heeft iemand die langere tijd minder dan 1690 kilocalorieën (is ongeveer 1,5 kilo rijst of anderhalve
Bonbonbloc)) per dag binnenkrijgt (kwantitatieve honger)
Kwalitatieve honger• samenstelling van het
eten• eiwitten• vitamines• variatie
• De wereld genereert in 2012 (bron FAO) 4000 kilocalorieën voor iedere persoon per dag
• Daarvan bereikt slechts gemiddeld 2850 kilocalorieën per dag de consumenten• In de VS gebruiken mensen gemiddeld 3770 kilocalorieën per dag• India 2300• Het minimum voor een gezond en productief leven is 1800 kilocalorieën per dag
Conclusie
• Er is voldoende voedsel op de wereld• Het voedsel is niet voor iedereen beschikbaar
waarom niet?
Theorie van Ullmantransporttheorie/interactietheorie
Voordat vervoer of interactie van goederen, kapitaal, personen (migratie) of energie tot stand komt moet aan voorwaarden worden voldaan.• Complementariteit• Transporteerbaarheid• “Intervening opportunities”: geen
tussenliggende mogelijkheden/hindernissen
Krantenartikel extraas bij arm rijk\OPDRACHT bij par 3 Theorie van Ullman.docx
• OPDRACHT:
• Welke overeenkomsten zie je tussen Ethiopië en Sierra Leone?
• Ook van mais en koolzaad (beide gewassen worden verbouwd in Ethiopië) kan biobrandstof worden gemaakt. Lees ook via de link (http://nl.wikipedia.org/wiki/Biobrandstof#Concurrentie_met_voedselgewassen) over biobrandstof.Leg uit hoe “tussenliggende mogelijkheden” uit de theorie van Ullman, het gebrek aan voedsel in grote delen van Ethiopië zou kunnen verklaren.
• Kan je ook “tussenliggende hindernissen” benoemen?
Discussie
Kan iedereen op de wereld evenveel consumeren als wij? Heeft iedereen dat recht?
• Hoe groot is jouw voetafdruk? http://www.wnf.nl/voetafdruktest/
Oneerlijke concurrentie
Prijzen voor gewassen worden bepaald op de wereldmarkt. De Ethiopische boer moet concurreren met boeren over de hele wereld! In veel westerse landen krijgen boeren subsidies voor
gebruiken van geavanceerde techniekenVrijhandels overeenkomsten worden door westerse
landen afgedwongen. Eigen subsidies mogen dan niet meer. Voedsel uit westerse landen is dan vaak goedkoper
Productie overschotten uit westerse landen wordt in arme landen gedumpt
Protectionisme tav. de eigen markt
Protectionisme
invoer beperking:• quota• prohibitie• contigenteringinvoer heffingen:• tariefmuren• belastingen
Oplossingen voor voedselcrisis
Vraagkant:• Verdeling welvaart• Koopkracht• Infrastructuur
Aanbodkant:• Vergroten productie• Groene Revolutie
Groene revolutie: productieverhoging landbouwgewassen
Jaren 60 en 70:• High Yielding Varieties
(HYV-rassen)Nodig:• kunstmest• irrigatie• bestrijdingsmiddelen• geld/kennis
vanaf de jaren 80:• Genetische Manipulatievoordelen:• ziekte resistente
gewassen• droogte bestendig• zout tolerant
Kritiek
• Arme boeren hebben niet de kennis en het geld om de nieuwe technieken toe te passen.
• Grotere bedrijven betere toegang tot productiemiddelen (toenemende ongelijkheid en verarming)
• De producten belanden op de wereldmarkt. Geen voordeel mbt. de voedselsituatie
• Afhankelijkheid van westerse technologie, kunstmest en zaden
• langetermijn effecten van genetisch gemanipuleerd voedsel
§2.1 Water in een droge wereld
• Belang zoet water• De waterkringloop• Watervoorraad en
waterbalans • Waterschaarste
Waar komt ons water vandaan? Vijf processen in de
waterkringloop: verdamping, condensatie, neerslag, infiltratie en afstroming
• lange en korte kringloop
• Motor is de zon
• Onzichtbare afvoerprocessen
§2.1 Water in een droge wereld
Watervoorraad in de wereld
De Blauwe Planeet• 1/40 is zoet water
• Daarvan maar 0,3% toegankelijk voor de mens
§2.1 Water in een droge wereld
Waterwinning in Nederland
Vooral grondwater
• Uit aquifers
• Overbenuttingdaling grondwaterspiegelverdroging
• Reservebron is fossiel grondwater: watermijnbouw
uitputting
• Duinzuivering van rivierwater
Utrechts kraanwater 1300 jaar oud van 180 meter diepte
RECLAMEBar-le-Duc is zuiver mineraalwater, ontstaan uit regen die ver voor onze jaartelling op de Utrechtse Heuvelrug is gevallen. In die tijd was er nog geen sprake van overbemesting en milieuverontreiniging. De lucht was schoon, het water uit die lucht was schoon en de bodem was schoon.
Sourcy opgepompt in Bunnik uit dezelfde lagen als Utrechts kraanwater.
Nuttige neerslag en waterbalans Nuttige neerslag: neerslag min
verdamping• Evaporatie• Transpiratie
samen evapotranspiratie• Droogte-index: verhouding
neerslag en mogelijke verdamping
Waterbalans: totale aanvoer zoet water en verliezen door afvoer, verbruik en verdamping
Waterproblemen
Plaatselijk toekomstig watertekort
• Absolute waterschaarste• Economische
waterschaarste• Ongelijke verdeling
Enkele oorzaken van waterproblemen• Toenemende verstedelijking• Meer intensieve landbouw/industriële ontwikkeling• Bevolkingsgroei• toerisme in waterarme gebieden
Landbouw
Intensieve landbouw:• toenemend verbruik• is watervervuilend• Voorbeeld katoenteelt
Aralmeer:- uitdroging- gifvervuiling- winderosie- http://tvblik.nl/3-op-re
is/floortje-in-kazachstan
Oplossingen voor waterproblemen: landbouw
Waterbesparing door:• doelmatiger irrigatie
- druppelirrigatie- waterzuinige bevloeiingsmethoden
• teelt van andere gewassen• andere grondbewerking
• minder vlees eten
Avocado’s i.p.v. bananenMediterrane landbouw
Verstedelijking en industrie
• In steden neemt watergebrek toe• Dus meer grondwater oppompen
gevolgen:Uitputting grondwatervoorraadVerzakking bebouwingVerdroging agrarische omgeving
Grote vraag door industrie
Watervoetafdruk
Filmpje: http://vimeo.com/26319648
Het woord "rivaal" is afkomstig van het Latijnse "rivalis", wat verwijst naar iemand die aan dezelfde waterloop woont. Wanneer mensen water met elkaar moeten delen, geeft dat onvermijdelijk aanleiding tot spanningen. Hetzelfde geldt voor landen die langs dezelfde rivier of langs hetzelfde meer liggen. Negentig procent van de wereldbevolking woont in een land dat zijn watertoevoer deelt met andere landen.
2.2 Water en land in Israël
Spanningen al voor 1948 om- water- grond
• Immigratie Joodse bevolking
• Arabieren benadeeld door Britten
• Oorlog na onafhankelijkheid
Omstreden grenzen
• streven naar veilige grenzen• bezet gebied is waterbron• land voor kolonisten
van München tot Palestijns zelfbestuur
Bouw afscheidingsmuur: http://www.youtube.com/watch?v=cgZwGslmodo
Water in Israël
• Water in Salomons tijd: http://israeltoday.nl/headlines/9-nederlands/3402-video-oude-waterkanalen-onder-de-westelijke-muur
• Israëls waterconflict: http://www.youtube.com/watch?v=1XYh5hXlvOM
Satellietbeelden NasaTurkije
1983 2002
Stuwdammen Zuidoost Anatolieproject
Gevolgen van waterbeheer op verschillende schaalniveaus
• lokaal schaalniveau: Hasankeyf http://www.youtube.com/watch?v=dA3_IBX7SH8
• nationaal/regionaal schaalniveau: Het Koerdische ‘probleem’
• internationaal schaalniveau: watergeschil met Syrië en Irak:http://www.hollanddoc.nl/kijk-luister/landen-en-regios/turkije.html?playurn=urn:vpro:media:program:9256702¤tPage=1
export zoet water naar Cyprus en Israel
De loop van de Tigris en Eufraat
Verschillende dimensies: C4 pagina 155
• economische• fysische (dimensie natuur)• sociaal culturele• politieke
verval/verhang: http://www.youtube.com/watch?v=qjQtGRyX1mE
• Turkije als waterexporteur (bv naar Cyprus)
• bv. veel neerslag en verval/verhang; (rendement van dammen is het grootst in bovenloop)
• Koerden claimen het gebied waar de bronnen liggen; eigen staat
• water is belangrijke machtsfactor voor Turkije.
Aardolie in grafieken
• Blood and oil: http://www.youtube.com/watch?v=O6mT0SGONek
• Crude awakening: http://www.youtube.com/watch?v=7qGM9ypR-UI
• oil where does it come from?: http://www.youtube.com/watch?v=IC40mZHu2ZQ
Waterkringloop (lang en kort)