Gelişen yeni teknolojiler çevresinde dijital bir devrim yaşanmaktadır. Bu değişimin momentum

ve derinliği bir çok alanda olduğu kadar eğitim alanında net şekilde gözlenmektedir. Bu

bağlamda gelişen uygulamalar ve teknolojilerle yeni bir öğrenme ve öğretme paradigmasi olarak E-öğrenme hayatımıza girmiştir. Tanımlarsak, E-öğrenme her çeşit dijital teknoloji ve elektronik

ortam desteğiyle öğrenmedir ya da kısaca “Öğretimde elektronik teknolojilerin kullanıldığı ortamlara e-öğrenme adı verilmektedir.” (Mutlu,

M.E., 2006).

Konuya ilişkin tartışmaların hızını kesmediği bir entellektüel rekabet ortamında yaşıyor olsak da

e-öğrenme öğrenci merkezli bir yaklaşım oluşuyla ve zamanla uzam bağımlı yöntemlerden

uzaklaşıyla öne çıkmaktadır. Zaman ve uzam bağımsızlığının yanı sıra maliyet analizlerinde e-öğrenmenin daha az maliyetli olacağı da önemli

savlardandır. Dahası, e-öğrenme yöntemi değişimin hızı ve devrine daha kolay

uyarlanabilmektedir. E-öğrenmeye eğitimde fırsat eşitliğine katkısı açısından da vurgu

yapılmaktadır.

E-öğrenmede avantajlar olduğu kadar dezavantajların da görüldüğü ifade edilmektedir. Bunlardan bazıları teknik eğitim ve desteğin kalitesi, erişimi, ölçme ve

değerlendirmeyle yeni pedagojik yaklaşımların gerekliliğidir. Bireysel geri bildirim koşullarında

oluşacak zaman ihtiyacı da meydan okumalardan biri olarak görülmektedir. Ayrıca, etkileşimin verim ve

kalitesi konusunda soru işaretleri de bulunmaktadır.

Kısaca E-ogrenme çesitlerine değinirsek;

Alan yazına bakıldığında farklı kavramlarla sürekli karşılaşılmaktadır. Eğitim teknolojilerindeki gelişmelere

gore yeni kavramlarla farklı e-ogrenme çeşitleri oluşturulmustur. Aydın (2002) ‘a göre alan yazında;

web destekli öğretim (web based instruction), eşzamanlı öğretim (syncronize instruction), eş

zamansız öğretim (asyncronize instruction), sanal eğitim (virtual education), bilgisayar destekli uzaktan

eğitim (computer based distance education), bilgisayar ortamlı/destekli iletişim (computer-mediatedcommunicaitons), internetle eğitim İnternete dayalı/destekli eğitim (İnternet based/aided

education), çevrimiçi eğitim (online education) kavramları ile sık karşılaşılmaktadır. Bu taramada

Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi e-öğrenme sistemi incelenecektir.

Tarihçe ve yapı

Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi 1982’de kurulmuştur. (Mutlu, 2006).

Açık öğretimde e-Öğrenme (Tarihçe)

1989-1990 AÖF Bilgisayar Destekli Eğitim Birimi’nin kuruluşu

1992-1999 Açık öğretim BDE Laboratuvarları’nın kuruluşu (15 laboratuvar)

Açık öğretim ders yazılımlarının üretimi (20 ders yazılımı)

Açık öğretim e-Öğrenme Portalı

1999-2000 öğretim yılından günümüze kadar uygulamaya konulan e-Öğrenme hizmetleri Mayıs 2005

ayı başında açık öğretim e- Öğrenme portalı altında toplanmıştır.

(Mutlu, 2006).

İşletme, İktisat ve Açık öğretim Fakülteleri kapsamında sunulan programlara kayıtlı uzaktan öğrenenlerin bireysel ders çalışma süreçlerini ve faaliyetlerini desteklemek amacıyla hazırlanmış bir öğrenme yönetim sistemi olan Açık öğretim e-Öğrenme

Portalı’nın kuruluş öyküsü 1999 yılına dayanmaktadır. Öğrencilerin sınavlara hazırlık süreçlerini destekleyici çevrimiçi deneme sınavları uygulaması (e-sınav) ile

temelleri atılan Açık öğretim e-Öğrenme Portalı, öğrenenlerin bireysel öğrenme ihtiyaçlarına

odaklanmış yenilikçi e-öğrenme uygulamalarıyla (e-kitap, e-televizyon, e-alıştırma, e-ders, e-danışmanlık

ve e-sesli kitap) zenginleştirilmiştir.

2010-11 öğretim yılına gelindiğinde yararlanan kullanıcı sayısı ve sunduğu e-öğrenme hizmetleri

açısından Açık öğretim e-Öğrenme Portalı Türkiye’nin en büyük eğitim portalı olarak kabul görmekteydi.

Portalin yapısını betimlersek,

Güncel teknolojilerle yeniden desenlenen Açık öğretim e-Öğrenme Portalı, kullanıcı bazında özelleştirilmiş modüler bir öğrenme yönetim

sistemidir. Rol tabanlı bir hiyerarşi ile yönetilen Açık öğretim e-Öğrenme Portalı’nda her programın kendine ait bir web sitesi bulunmaktadır. Programa ilişkin genel

bilgiler, program kapsamında okutulan derslerin tanıtım bilgileri, akademik takvim ve duyurular ilgili

programın web sitesi üzerinden kullanıcıların bilgisine sunulmaktadır.

Portal’da yayınlanan tüm e-öğrenme hizmetleri ders bazında ve öğrenciye özel olarak sunulmaktadır.

Kullanıcı adı ve parola ile sistemde oturum açtıktan sonra erişilebilen kişisel çalışma alanları ile öğrenciler

dersler kapsamında sunulan e-öğrenme hizmetlerinden faydalanabilmektedirler.

Simdi Açık öğretim E-öğrenme sistemine bir az daha yakından ele alalım:

e-Öğrenme Hizmetleri

•Öğrencilerin bilgisayar etkileşimli ders çalışmalarını sağlamak amacı ile 1994 yılında başlamıştır.

•1999 yılından bu yana öğrencilerin sınavlara daha etkin hazırlanmalarını sağlamak amacıyla İnternet

Tabanlı Deneme Sınavları uygulaması başlatılmıştır.

•İnternet Tabanlı Deneme Sınavları için soru bankasında 134 derse ait 12 000 soru bulunmaktadır.

e-Öğrenme Hizmetleri

•Öğrencilerin, İnternet üzerinden istedikleri zaman ve yerde ders çalışmalarını sağlayan bir dizi elektronik öğrenme (e-Öğrenme) hizmetinden oluşmaktadır.

Öğrenciler, e-Öğrenme etkinliklerin ücretsiz olarak ve 7 gün 24 saat yararlanmaları mümkündür.

e-Öğrenme Hizmetleri

•e-Kitap (Elektronik ders kitapları)

•e-Televizyon (Televizyon Eğitim Programları)

•e-Alıştırma (Alıştırma yazılımları)

•e-Sınav (Deneme Sınavları)

•e-Danışmanlık (Akademik Danışmanlık Hizmetleri)

•e-Sesli Kitap (Sesli Kitaplar)

e-Kitap

•2003-2004 öğretim yılında başlatılmıştır,

•Açık öğretim Ders kitapları üniteler halinde İnternet üzerinden PDF (Flash Paper) formatında

yayınlanmaktadır.

•e-Kitap uygulaması kapsamında bu ders yılında 2922 üniteyi kapsayan 232 e-Kitap yayınlanmaktadır.

)

e-Televizyon

•2003-2004 öğretim yılında e-Televizyon hizmeti başlamıştır.

•Öğrenciler, TRT Okul da belirli tarih ve saatlerde yayınlanan ders programlarına, İnternet aracılığıyla

izleyebilmektedirler.

•Öğrenciler bu hizmetlere T.C. Kimlik Numaraları ile ulaşabilmektedir.

•e-Televizyon uygulamasında 172 derse ait 1780 ders programı yayınlanmaktadır.

e-Alıştırma

•Alıştırma Yazılımları Projesi çerçevesinde 2003 yılında başlatılmıştır.

•Uzaktan öğretim öğrencileri çoklu medya (TV video, audio, metin, grafik, animasyon) ortamında etkileşimli

olarak ders içeriklerini izleyerek, soru örnekleri çözerek, kendilerini sınayarak bu uygulamaya

katılabilmektedirler.

•Öğrenciler hem konuları daha iyi kavrayıp daha iyi öğrenmekte hem de çok sayıda alıştırma çözerek,

sınavlara hazırlanabilmektedir.

•Şu anda sistemde 74 ders olmak üzere toplam 1029 ünite yayına girmiştir.

e-Sınav

•Bu hizmet, öğrencilerinin örgün sınavlar öncesi kendilerini denemeleri ve başarı durumlarını gerçeğe yakın biçimde ölçmeleri amaçlanarak hazırlanmıştır.

•2007-2008 öğretim yılı için 134 derse ait 12 bin sorudan oluşan bir soru bankası yayına girmiştir.

•e-Sınav uygulamak isteyen öğrencilerimiz hiçbir ek ücret ödemeden bu hizmetimizden

yararlanabilmektedir.

e-Danışmanlık

•Yüz yüze akademik danışmanlık hizmetlerinin bir benzeri İnternet ortamında da gerçekleşmeye

başlamıştır.

•Alıştırma yazılımlarına paralel olarak, öğrencilerin akademik danışmanlara, dersleriyle ilgili soru

sormalarına olanak tanıyan e-Danışmanlık, 2007-2008 öğretim yılında uygulamaya girmiştir.

e-Sesli Kitap

•e-Sesli Kitap uygulamasına 2005 yılında başlanmıştır.

•Bu uygulamadan yalnızca görme engelli öğrenciler değil kitabı dinleyerek çalışmayı tercih edecek bütün

öğrenciler yararlanabilecektir.

•Kitaplar profesyonel seslendirme sanatçıları tarafından radyofonik bir biçimde seslendirilmekte ve

ses efektleri ile anlatım zenginleştirilmektedir.

•e-Sesli Kitap uygulamasında 32 derse ait 474 ders programı yayınlanmaktadır.

e-Öğrenme Portalı

•e-Öğrenme Portalı Mayıs 2005'de kullanıma açılmıştır.

•2 buçuk yıllık sürede, 14 milyon öğrenci e-Öğrenme portalından, yaklaşık 1 milyar 248 milyon kez

yararlanmıştır. e-Sınav hizmetlerinden 32 milyon, e-Alıştırma hizmetlerinden 15 milyon, e-Kitap

hizmetlerinden 9 milyon, e-Televizyon hizmetlerinden 4 milyon, e-Sesli Kitap hizmetlerinden de 904 bin kez

yararlanılmıştır

Etkileşimli e-Kitap

•Öğrenenlere video, ses ve animasyonlar ile zenginleştirilmiş interaktif bir öğrenme ortamı

sunmaktadır.

•Öğrenenleri çalışma sürecinin merkezine çekerek daha etkin ve verimli öğrenmenin gerçekleşmesine

olanak sağlamaktadır.

•2012-13 öğretim yılından bu yana 200 açık öğretim kitabının etkileşimli sürümlerinin geliştirilmesi

tamamlanmıştır.

e-Seminer

•Eşzamanlı danışmanlık hizmeti sunmaktadır.

•2012-13 öğretim yılının bahar döneminde ilk defa uygulanmaya başlanmıştır.

•Haftanın belirli gün ve saatlerinde dersler 45 dk’lıksüre ile gerçekleştirilmektedir.

•Eşzamanlı olarak katılamayan öğrenenler için bir öğretim dönemi boyunca Açık öğretim e-Öğrenme

Portalı’nda yayınlanmaktadır.

e-Öğrenme Malzemeleri

•Öğrenenlerin bireysel ders çalışma faaliyetlerini yönlendirmeyi amaçlamaktadır.

•Her dersin her bir ünitesi için hazırlanan konu anlatımlarına, sunumlara, alıştırma sorularına ek

olarak öğrenme sürecine katkı sağlayabilecek web bağlantıları, belgeseller vb. dış kaynaklar bir etkinlik

listesi biçiminde öğrenenlere sunulmaktadır.

•Ders malzemelerinin herkese açılması hareketi 2001 yılında başlamış ve buna paralel olarak bireylerin kendi

kendine öğrenmelerine olanak sağlayan dersleri toplumun bütününe yayma amacıyla Yunus Emre Yeni

Nesil Öğrenme Portalı geliştirilmeye başlanmıştır.

•24 Ocak 2008 tarihinde başlangıç olarak20kategorideki149ders ile yayına girmiştir.

Özetle sentezlersek; Ülkemizde Açık öğretim sisteminin ve e-öğrenmenin duayeni olan Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi bu alanda lider

rolünü sürdürmektedir. Yine de gözlemler doğrultusunda sistemde bir takım modifikasyonlar ve düzenlemeler gereklidir. Örneğin, son kertede ortaya

çıkan MOOC’lar konusunda kurumun yaklaşımı ve çalışmaları neler olacaktır? Sesli kitap projesinde insan sesinden bilgisayar sesine geçişte erişilebilirliğin yani sıra kalite ve geri bildirimin güvencesi var mıdır? E-

öğrenme uygulamalarında kişisel öğrenme ortamları, kişisel araştırma ortamlarıyla yasam boyu öğrenme

süreçlerinin pedagojik, ekonomik, tasarımsal boyutları ne ölçüde tamamlanmıştır? Bu soruların ar-ge ve

uygulama çalışmalarında dikkate alınması açık öğretim fakültesi e-öğrenme sistemine katkıda bulunacağı gibi

ülkemizde yeni eğitim paradigmalarının verimli bir şekilde kullanılmasına da katkıda bulunacaktır.

Kaynakça

•http://www.anadolu.edu.tr/tr/e-ogrenme

•http://www.anadolu.edu.tr/tr/uzaktan-egitim-sistemi

•http://w2.anadolu.edu.tr/aos/aos_tanitim/e-ogrenme_hiz.aspx

•http://eogrenme.anadolu.edu.tr/sayfalar/portal-hakkinda.aspx

•http://yunusemre.anadolu.edu.tr/

•http://www.slideshare.net/memutlu/turkiyede-e-ogrenme