Dr. Şeniz R. KUŞHAN AKINDr. Şeniz R. KUŞHAN AKINMühendislik Araştırma Destek GrubuMühendislik Araştırma Destek Grubu

ABD (NSF) Materials World Network Çağrısı Bilgi GünüEylül 2011Eylül 2011

AnkaraAnkara

ARDEBARDEBULUSLARARASI PROJELERULUSLARARASI PROJELER

2

Özet

– Genel Bilgi– Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)– Uluslararası Projelerim Başvuru Süreci– Değerlendirme Süreci– Projelerin İade Nedenleri– Değerlendirme Kriterleri-Panel Süreci

3

TÜBİTAK Destekleri

– Sanayiye yönelik AR-GE Destekleri

• Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)

– Bilim İnsanı Destekleri

• Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB)

– Araştırma Proje Destekleri

• Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)

4

TÜBİTAK ARDEB

ARDEBARDEB

Özel Kuruluşlar

Gruplarve

Mali Denetlemeve Sözleşmeler

Müdürlüğü

Kamu Ar-Ge

Enstitüleri

Üniversiteler

• Kamu Ar-Ge enstitüleri,• Temel ve uygulamalı araştırma yapan özel

sektör,• ve üniversitelerden gelen araştırma

projelerine destek vermektedir.

5

ARDEB’e Bağlı Birimler

ARDEB

Araştırma DestekGrupları

Mali Denetleme veSözleşmeler Müdürlüğü

6

• Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG)

• Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG)

• Mühendislik (MAG)• Sağlık Bilimleri (SBAG)

• Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG)

• Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG)

• Temel Bilimler (TBAG)• Kamu (KAMAG)

• Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG)

• Uzay (UZAG)

TÜBİTAK ARDEB Araştırma Destek Grupları

7

Başvuru Nereye Yapılacak?

TürkTarafı

ABDTarafı

TÜBİTAK-UİDB2501 kodlu program

NSF

8

Proje Personeli Kimlerden Oluşur?

Proje Personeli:

–Proje eş-yürütücüsü–Araştırmacılar–Bursiyerler–Yardımcı personel–Danışmanlar

9

Proje Yürütücüsü Olmaya Engel idari Görevler

•Rektör,

•Rektör Yardımcısı,

•Dekan,

•Enstitü (Araştırma Enstitüleri hariç) veya Yüksekokul Müdürü,

•Meslek Yüksekokulu Müdürü,

•Başhekim,

•Genel Sekreter,

•Genel Müdür veya Daire Başkanı,

•TÜBİTAK’ta görevli olan Grup Yürütme Komitesi ve Danışma Kuruluüyeleri

başvuru sırasında görevlerinin devam etmesi durumunda projeyürütücüsü olarak görev alamaz ancak araştırmacı olabilirler.

10

Projelerde Yer Alma Koşulları...

Yürütücü, Araştırmacı veYürütücü, Araştırmacı veDanışmanlarDanışmanlar

Üniversite PersoneliÜniversite PersoneliOlmaları DurumundaOlmaları Durumunda

doktora/tıpta uzmanlık derecesinesahip olmaları

Kamu veya Özel SektördeKamu veya Özel SektördeÇalışmaları DurumundaÇalışmaları Durumunda

en az dört yıllık üniversite lisanseğitimi almış olmaları

11

Projelerde Yer Alma Koşulları...

BursiyerBursiyer

• Türkiye’de kurulu yüksek öğretimkurumlarında Lisansüstü (YüksekLisans ve Doktora) eğitimlerinedevam etmekte olan “öğrenciler”• öğrenci statüsündeki “AraştırmaGörevlileri”

Doktora Sonrası BursiyerDoktora Sonrası Bursiyer

• Doktoralı• herhangi bir kurum / işyerinde çalışmayan• 40 yaşını doldurmamış olan “doktora/tıptauzmanlık” derecesinin alındığı tarih ile ilgiliprograma yapılan başvuru tarihi arasındakalan sürenin 5 yıldan fazla olmamasıkoşulunu sağlayan kişiler

12

Uluslararası Projelerde Yer Alma Limitleri...

Uluslararası Projelerde yer alma limiti yoktur !

PTİ limiti vardır !

13

• 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraştırmaKurumu Kanununun 16. maddesinde yapılandeğişiklik gereğince; 01/01/2009 tarihinden itibarenbir kişiye, aynı anda, proje türüne bakılmaksızın,

TÜBİTAK destekli birden fazla projede görevli olmasıhalinde;

• en fazla iki projeden yürütücü;• bir projeden yürütücü iki projeden

araştırmacı/danışman;• dört projeden araştırmacı/danışman

olarak PTİ ödemesi yapılabilmektedir.

PTİ Limitleri

14

PanelSüreci

UİDB Önİnceleme

ARDEB Önİnceleme(Biçimsel)

Araştırma Grubuİnceleme

(Biçimsel+Bilimsel)

BiçimselEksiklik

üEtik/YasalüEtik/Yasalizin

üYetersiziçerik vb.

Proje Değerlendirme Süreci

BiçimselEksiklik

15

EN ÇOK KARŞILAŞILAN İADE NEDENLERİ İADE ORANI %

1 Etik Kurul / Yasal İzin / Özel İzin Belgesinin, Gerekli OlduğuBeyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmemiş Olması /Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi /İstenilen Kriterlere Uygun Olmaması

25,4

2 Değişiklik Bildirim Formunun, Elektronik Ortamda Yer Almaması/ Panel Raporunda İstenilen Değişiklik ve Düzeltmeleriİçermemesi / Yetersiz Bulunması

11,9

3 Projenin Bilimsel İçeriğinin / Madde İçeriklerinin YetersizBulunması 10,4

4 Talep Edilen Makina-Teçhizatlardan Herhangi Birinin ToplamFiyatının KDV ve Vergiler Dahil 100.000 TL'yi Aşması / Tek BirSistemin Parçası Oldukları Halde Bölünerek Ayrı Ayrı YazılanCihazların Birleştirildiğinde Toplam Fiyatının 100.000 TL'yiAşması / Talep Edilen Teçhizata KDV ve Vergiler EklendiğindeBütçenin 360.000 TL'yi Aşması

8,1

5 Literatür Özetinin; Ham Liste Şeklinde Verilmiş Olması /Literatür Referansı Verilerek Tartışılmamış Olması, LiteratürKünyesinin Belli Olmaması, Literatür Özetinde VerilenReferansların Metin İle İlişkilendirilmemiş Olması, ReferansListesinin Eksik Olması

7,9

6 Projenin Araştırma Projesi Kriterlerine Uygun Olmaması 6,1

16

EN ÇOK KARŞILAŞILAN İADE NEDENLERİ İADE ORANI %

7 Kabul ve Taahhüt Beyanları Sayfasında Proje Ekibininİmzalarının Eksik Olması / Yürütücü İmzasının Islak İmzaOlmaması / Başvuru Formunda Adı Geçen AraştırmacılarınKabul ve Taahhüt Beyanları Sayfasında İmzalarınınOlmaması

5,4

8 Kabul ve Taahhüt Beyanları Sayfasında Kuruluş Yetkilisiİmzasının Olmaması / İmzanın Orjinal Olmaması / İmzanınKime Ait Olduğunun Belli Olmaması / İmzanın İstenilen KişiyeAit Olmaması

4,8

9 Benzer İçerikli Bir ProjeninYürürlükte ya da SonuçlanmışOlması / Başka Bir Kuruluşa Sunulmuş Olması 3,8

10 Basılı Kopya Olarak Gönderilmesi Gereken BelgelerinOlmaması / Belirtilen Tarihten Sonra Gelmesi / OnlineBaşvurunun Yapılmaması

3,0

11Hak Sahipliği Beyan Formunun Eksik Olması / Formda YerAlması Gereken, Yürütücü ve/veya Araştırmacı İmzalarınınEksik Olması / Yürütücü İmzasının Islak Olmaması

3,0

12 Altyapı Oluşturmaya Yönelik Bir Proje Olması 2,5

17

EN ÇOK KARŞILAŞILAN İADE NEDENLERİ İADE ORANI %

13 Başvuru Formunun, Elektronik Ortamda Yer Almaması /Bazı Maddelerinin Eksik Olması / İstenilen FormattaHazırlanmamış Olması

2,3

14 Proje Yürütücüsünün Programın Başvuru KoşullarınıSağlamaması / Programa Uygunluk Belgelerinin Eksik Olması(KARİYER/UBAP/EVRENA)

1,8

15Projenin Yurt Dışı Saha Çalışması Olması 1,5

16 Hukuksal Sorun Yaratabilecek Bir Proje Olması/ Daha Önce deSunulan Projenin Müşteri Kuruluşunun Feragat BelgesininOlmaması/ Proje Yür. AYEK Yönetmeliği Uyarınca Ceza Alması/Araştırmacılrın Görev Aldığı Firmadan Hizmet Alınacak Olması

1,2

17Özel ret olan(özgün değerden iki kez <1 alan) benzer projenin3. kez sunulması 0,8

18 Yürütücü ve/veya Araştırmacı Özgeçmişlerinin ElektronikOrtamda Yer Almaması 0,2

18

Panellerin Oluşturulması

Grup Yürütme Komitesi (GYK), varsa DanışmaKurulunun da görüşünü alarak, proje önerilerininkonularına göre, panel ve panelistleri belirler.

Her panelin (en çok 10 proje önerisitartışılmak üzere), en az 5,en çok 9panelistten oluşturulması esastır.

Bazı durumlarda (proje önerisinin özel uzmanlıkgerektiren hususları için) panel dışı danışmangörüşü alınmasına ihtiyaç duyulabilir. Bu tür projelerpanelde değerlendirilirken, panel dışı danışmanraporu panelistlerin bilgisine sunulur.

19

Özgün Değer

Yapılabilirlik (Ekip, Ekipman, Yöntem)

Bilimsel İşbirliğinin Önemi ve Camiaya/Ülkeye Etkisi

kriterlerine göre puanlandırılır.

Bilimsel Değerlendirme Kriterleri

20

Özgün Değer...

ÇOK İYİ

1 Türkiye tarafının ortak projeye bilimsel katkısı açık bir şekilde tanımlanmıştır

2 Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçevegeliştirilmesine veya mevcudun önemli derecede iyileştirilmesine yöneliktir.

3 Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmuşve gerekli literatür taramasıyla desteklenmiştir.

4Sonuçların ulusal desteğimizle katılan araştırmacıların başlıca yazarlığındauluslararası saygın indekslere kayıtlı dergilerde, kitaplarda veya veribankalarında yayımlanma potansiyeli çok güçlüdür.

5 Öneri mevcut bilim ve teknolojideki ve/veya halen kullanılmakta olandeneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koymaktadır.

6 Ülkemizin bilimsel/teknolojik/sosyal sorunlarının dünya ölçeğinde tartışılıpçözülmesine ışık tutup, katkı sağlamaktadır.

7 Ülkemiz adına patent alma potansiyeli bulunmaktadır.

8 Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş,alternatifler göz önüne alınmıştır.

21

Yapılabilirlik...ÇOK İYİ

1 Yaklaşımın tasarımı ve seçilen yöntemler amaçlara ulaşmaya çok uygundur.

2 Yöntemler iş paketleri düzeyinde belirgin ve doğru olarak açıklanmış (prosedürün verilmesi gereklideğildir) ve/veya literatüre/standart metotlara atıflar yapılmıştır. Ölçüm araçları geçerli ve güvenilirdir.

3 Seçilen yöntemler hipotezleri test etmek için gerekli değişkenleri içermektedir.

4 Hipotez(ler) ile ilgili ön çalışmalar yapılmış ve ön sonuçlar alınmıştır.

5 Seçilen yöntemlerle ilerleme kaydedilememesi durumunda çare olabilecek alternatifler (B planı)düşünülmüştür.

1 Proje yürütücüsü önerilen projeyi yürütebilecek bilimsel birikime sahiptir ve yeterli zaman ayırabilecektir.

2 Proje yürütücüsünün genel olarak/proje konusuyla ilgili olarak ulusal /uluslararası proje yürütme /işbirliğideneyimi vardır.

3 Proje yürütücüsü/araştırmacıların proje ile ilgili konularda son yıllarda uluslararası indekslerdeki dergilerdeyapılmış yayınları vardır/uluslararası veri bankalarında tescilli bilgi sunmuştur

4 Proje ekibi projenin gerektirdiği sayı ve disiplinlerdendir. Tüm ekip üyelerinin görevleri, rolleri ve gereklilikleri/gerekçeleri iş paketleri halinde belirtilmiştir.

5 Proje ekibinde araştırmacılarla birlikte sonuçları kullanacak uygulayıcılar da bulunmaktadır.

6 Proje ekibindeki araştırmacıların ulusal/uluslararası işbirliği deneyimi vardır.7 Proje yürütücüsü/araştırmacılar proje konusunda yüksek lisans ve doktora yaptırmış/yaptırmaktadır.

1 Projenin yürütüleceği birimin/birimlerin ulusal altyapısı/ortamı/olanakları yeterlidir.

2 Proje kapsamında istenilen ekipman ek ekipman mahiyetindedir ve mevcut altyapı ve proje ile uyumludur.

3 İstenilen ekipman uzun süreli ve birden fazla projede kullanıma uygundur.

4 TÜBİTAK dışında kurum/kurumların önemli derecede ayni/nakdi katkısı vardır.

Eki

pY

önte

mE

kipm

an

22

Bilimsel İşbirliğinin Önemi ve Camiaya/ÜlkeyeEtkisi...

ÇOK İYİ1 Türkiye tarafının ortak projeye bilimsel katkısı açık bir şekilde tanımlanmıştır

2 Proje ekipleri proje konusundaki ulusal/uluslararası saygın bilim insanlarından oluşmaktadır ve bilimsel süreçler iyitanımlanmış ve şeffaftır.

3 Yurt dışındaki bilgi ve olanaklardan faydalanma potansiyeli yüksektir.

4 Proje, evrensel bilimi, bilim dünyasını ve bilim politikalarını etkileyecek sonuçlara / çözümlere ulusal gayretlerleulaşılamayacak katkılar yapacak boyuttadır.

5 Projenin yürütüldüğü kurumun ele aldığı projelerden yayın, atıf, patent, lisans gelirleri ve teknoloji şirketleri (spin-offcompany) doğurganlığı vb somut sonuçlar elde etme başarısı çok yüksektir.

6 Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne (araştırma altyapısına, bilim insanı yetiştirilmesi, geliştirilmesi veistihdamı, ve yeni ve kritik yetenekler kazanılmasına) önemli katkı sağlayacak niteliktedir.

7 Kuramsal/metodolojik olarak var olan paradigmaların dışında, yeni araştırma alanları açıcı, evrensel, bilimselkatkısı bakımından ufuk açıcı niteliktedir.

8 Uluslararası alanda Türkiye’nin öncü rol oynamasına yardımcı olabilecek/ender çalışılan alanlarda söz sahibiolunmasına yol açabilecek/milli kültürü/ürünlerini evrensel boyutlara ulaştıracak/tanıtacak niteliktedir.

9 Ülkedeki mevcut atıl araştırma potansiyelini/kaynaklarını kullanacaktır.10 Genç araştırmacıları motive edebilecek özelliğe sahiptir / katılımları için önemli destekler sağlanmıştır.11 Yürütülmekte olan araştırmaların başarıyla devamına da önemli katkı sağlayacak niteliktedir.12 Yeni bilimsel / teknolojik projelerin üretilmesini tetikleme potansiyeli güçlüdür.13 Kurumlararası / disiplinlerarası boyutu çok güçlüdür / üniversite / araştırma kurumu – sanayi - kamu işbirliklerine

önemli katkılar sağlayacak niteliktedir.14 Yeni teknoloji / ürün / kavram geliştirilmesi / üretilmesi hedeflenmekte, ülkenin dışarıya bağımlılığını azaltma /

ülkenin rekabet gücünü / yaşam kalitesini artırma potansiyeli bulunmaktadır.15

Hedef kitle geniştir ve bu projenin çıktı / sonuçlarından hedef kitlenin büyük oranı / farklı alanlarda yararlanacaktır.

16Projeden beklenen çıktılar / sonuçlar ülkenin önemli bir ekonomik / teknolojik / toplumsal probleminin çözülmesine /ulusal bilgi ve veri tabanı oluşturulmasına / AB ve uluslararası normlara uyuma önemli katkı sağlayacaktır.

17 Projeden yenilik (inovasyon) çalışmalarına katkısı olacak ve “ticarileştirilme” potansiyeli yüksek çıktılar / sonuçlarbeklenmektedir.

23

Destek Kararının Verilmesi

TürkTarafı

ABDTarafı

KABUL

24

ARDEB-Kabul Oranlarının Karşılaştırması

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Uluslarası Projelerin Kabul Oranı

1001 Projelerinin Kabul Oranı

25

BunlarıBunlarıbiliyor musunuzbiliyor musunuz

26

Türkiye'nin araştırmacı veritabanını oluşturmak ve sürekli olarak güncellemekamacıyla, TÜBİTAK tarafından tasarlanan ve geliştirilen web tabanlı biruygulamadır.

http://arbis.tubitak.gov.tr

AraştırmacıAraştırmacı BilgiBilgi SistemiSistemi (ARBİS)(ARBİS)

27

Kurumsal veya destek programlarıyla ilgili tüm Kanun,Yönetmelik, Esas ve Mevzuat’a web sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

http://www.tubitak.gov.tr > Kurum Bigileri > Mevzuat ve Politikalar

28

Çeşitli iletişim yollarıylabizlere ulaşan, soru ve

sorunlara ilişkin cevaplara,web sayfamızın ilgili

bölümlerinden erişimsağlayabilirsiniz

Sıkça Sorulan Sorular

http://www.tubitak.gov.tr > Akademisyenler > ARDEB > Sıkça Sorulan Sorular

29

Transfer Takip Sistemi

http://tts.tubitak.gov.tr

TÜBİTAK tarafından Üniversitelere aktarımı yapılan projelerle ilgili olarak,

• mali verilerin tutulması,

• bütçe işlemleri,

• muhasebeleştirme işlemlerinin yapıldığı veÜniversite/Fakülte/Bölüm ve proje detayında mali raporlamaların alınabildiği bir

programdır.

30

TEŞEKKÜRLER

TÜBİTAKTunus Cad. No:80

Kavakledere / ANKARA

www.tubitak.gov.tr