1

ARBEIDSRECHTHRM-VT 1e JAAR

LES 1

Mr. Eppo van Koldam

2

Docent

Mr. Eppo van Koldam P.t. docent Hanzehogeschool sinds 1983 Docent in vakken: Inleiding recht, Staatsrecht,

Europees recht, Bestuursrecht, Privaatrecht en Arbeidsrecht. Begeleider stages en ao’s.

Hoofdfunctie: projectadviseur gemeente Haren (van 1996-2011 gemeentesecretaris en directeur bestuursdienst)

E-MAIL: e.m.van.koldam@pl.hanze.nl en eppo@vankoldam.com

www.vankoldam.com

3

Info op BlackBoard

Werkwijze: zelfwerkzaamheid onder begeleiding docent

Literatuur Tentamen Planning lessen Beschikbaarheid docent

4

De beste garanties voor het halen van een onvoldoende Geen boek aanschaffen BlackBoard niet raadplegen De les niet bezoeken De les niet voorbereiden Niet opletten tijdens de les

5

Brainstorm:Wat is recht?

6 6

Systeem van het rechtRechtsbron

Subjectief recht

Interpretatie

Rechtsfeit

Objectief recht

7 7

Systeem van het rechtRechtsbron

Subjectief recht

Interpretatie

Rechtsfeit

Objectief recht

8

Rechtsbronnen

Tractaat (Verdrag) Wet (in materiele zin) Jurisprudentie Gewoonte

9

“STUFENBAU”

Tractaat Grondwet Wet in formele zin Amvb Ministeriele regeling

Hië

rarc

hie

van

reg

elin

gen

10

Jurisprudentie

Rechters interpreteren wettelijke regels

Rechters scheppen soms ook recht => jurisprudentie is rechtsbron

Organisatie rechtspraak

11

Rechtspraak

HOGE RAAD

GERECHTSHOVEN

RECHTBANKENSECTOR KANTON

HOGER BEROEP

CASSATIERECHT

RECHT EN FEITEN

Arrest

Arrest

Vonnis

1

5

18

12

GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

BESTUURLIJKE HEROVERWEGING

RECHTBANK

HOF

HOGE RAADABRS

CRvBC

BB

NA

TIO

NA

LE

OM

BU

DS

MA

N

GEDRAGINGEN BURGERS

Organisatie rechtspraak

13 13

Systeem van het rechtRechtsbron

Subjectief recht

Interpretatie

Rechtsfeit

Objectief recht

14

Soorten relaties met bijpassend objectief recht

OVERHEID

BURGER BURGER RECHTSPERSOON

Publiekrecht (staatsrecht + bestuursrecht)

Privaatrechtrecht (contractenrecht en goederenrecht)

EUROPA

Europees recht

Rechtspersonenrecht

15 15

Onderscheidingen objectief recht

PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT

DWINGEND RECHT

REGELENDRECHT

MATERIEEL RECHT

FORMEEL RECHT

16

Mensen komen en gaan…..

Definitie Arbeidsrecht: Het geheel van (on)geschreven rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de onzelfstandige beroepsbevolking

17

Betrokkenen bij arbeids-ovk en hun belangen

Werknemer Werkgever

Arbeidsovereenkomst

Overheid

18

Normstelling

Verdelende gerechtigheid

Gelijkheid als eis Ongelijke gevallen gelijk

maken Rechtvaardigheid Normstelling afmaken naar

concrete geval toe Veel uitzonderingen Duur Veel politieke sturing

Vergeldende gerechtigheid

Gelijkheid als gegeven Gelijke gevallen gelijk

houden Rechtszekerheid Normstelling voltooid in de

abstracte fase Eenduidig Goedkoop Weinig politieke sturing

19

Eerste oriëntatie Instroom

– Hoe gaan we vacatures vervullen?

Doorstroom– Welke verplichtingen

hebben werkgever en werknemer tegenover elkaar?

Uitstroom– Hoe kan de arbeids-

overeenkomst worden beëindigd?

Arbeidsovereenkomst bepaalde tijdProeftijdArbeidsovereenkomst onbepaalde tijdDeeltijdwerkUitzendkrachtenOproepkrachtenThuiswerk

Zich als goed werkgever gedragenZich als goed werknemer gedragenLoonBelastingvrije vergoedingenVerlofDoorbetaling loon bij ziekteArbeidsongeschiktheidArbeidsomstandigheden

Beëindiging met wederzijds goedvindenOpzeggingOntbinding door kantonrechterOntslag op staande voetCollectief ontslagRol van het CWI

20 20

Positionering arbeidsrecht

PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT

DWINGEND RECHT

REGELENDRECHT

MATERIEEL RECHT

FORMEEL RECHT

21

Afwijken van rechtsartikelenContractruimte voor partijen in het

arbeidsrecht:–Aanvullend recht: voor het geval partijen zelf niets hebben geregeld (individueel mag dus). –semidwingend: (individuele) afwijking schriftelijk mogelijk–¾ - dwingend: afwijking mogelijk in CAO (collectief dus)–5/8 dwingend: afwijking mogelijk op basis afspraak OR–Dwingend recht: Regels waarvan niet mag worden afgeweken: elke afwijking maakt afspraak ongeldig (nietig)

Arbeidsrecht - bijeenkomst 1

22

Dwingend, ¾ dwingend, ½ dwingend recht en 5/8 dwingend?

A. Art. 7:668a BWB. Art. 7:652 BWC. Art. 7:646 lid 7 BWD. Art.7: 670 BWE. Art. 2, lid 11, Wet Aanpassing

Arbeidsduur

23 23

Systeem van het rechtRechtsbron

Subjectief recht

Interpretatie

Rechtsfeit

Objectief recht

24 24

Schema rechtsfeiten

B L O TER E C H T S F E IT E N

(GEBOORTE,VERJARING)

R E C H T M A T IG E O N R E C H T M A T IG E(ONR. DAAD )

F E IT E L IJKEH A N D E L IN G E N

E E N Z IJD IG E(TESTAM ENT)

E E N Z IJD IG E(SCHENKING )

W E D E R K E R IG E(KOOP, HUUR )

M E E R Z IJD IG E(OVEREENKOM ST)

R E C H T S -H A N D E L IN G E N

M E N S E L IJK EH A N D E L IN G E N

R E C H T S F E IT E N

25

Overeenkomst en onrechtmatige daad in het arbeidsrecht

Arbeidsovereenkomst Collectieve arbeidsovereenkomst Staking als onrechtmatige daad Wanprestatie

26

Soorten overeenkomsten verrichten werk

27

Essentialia arbeidsovereenkomst

Gezagsverhouding werkgever/werknemer

Werknemer verplicht arbeid persoonlijk te verrichten– Gedurende zekere tijd

Werkgever verplicht tot betaling van loon– Fooi is geen tegenprestatie, dus geen loon– Fiscaal en Civiel loon is niet identiek

Niet van belang hoe partijen zelf hun overeenkomst benoemen

Gevolgen Flexwet

28

29

Discriminatie

Art. 1 GRONDWETAllen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Grondrechten

30

Wetten (on)gelijke behandeling

Algemene wet gelijke behandeling Wet gelijke behandeling van mannen en

vrouwen Art. 7:646 e.v. BW Wet verboden onderscheid op grond van leeftijd Wet gelijke behandeling tijdelijke en vaste

arbeidscontracten Wet gelijke behandeling op grond van handicap

en chronische ziekte

31

Directe en indirecte discrimatie (bv WGB)

Wet van 1 maart 1980, houdende aanpassing van de Nederlandse wetgeving aan de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen

Wij Juliana, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten:Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de Nederlandse wetgeving aan te passen met het oog op de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen;Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:

32

§ 1. AlgemeenArtikel 11. In deze wet wordt verstaan onder:

a. onderscheid: direct en indirect onderscheid, alsmede de opdracht daartoe;b. direct onderscheid: indien een persoon op grond van geslacht op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld;c. indirect onderscheid: indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen van een bepaald geslacht in vergelijking met andere personen bijzonder treft.

2. Onder direct onderscheid wordt mede verstaan onderscheid op grond van zwangerschap, bevalling en moederschap.

Directe en indirecte discrimatie (vervolg WGB)

33

Objectieve rechtvaardigingsgronden Legitiem doel voor onderscheid Onderscheid moet passend middel zijn Onderscheid moet noodzakelijk zijn om

doel te bereiken

Discriminatie pensioengerechtigden is toegestaan

34

Verboden onderscheid bij werving (vb WGB)

Artikel 31.Het is niet toegelaten onderscheid te maken bij de aanbieding van een betrekking, bij de behandeling bij de vervulling van een openstaande betrekking of bij arbeidsbemiddeling.2.Van het in het eerste lid bepaalde mag worden afgeweken in die gevallen waarin ingevolge deze of enige andere wet bij het aanbieden van een betrekking onderscheid mag worden gemaakt en, voor zover het betreft een openlijke aanbieding van een betrekking, de grond voor dat onderscheid daarbij uitdrukkelijk wordt vermeld.3.Het aanbieden van een betrekking, bedoeld in het eerste lid, geschiedt wat betreft tekst en vormgeving zodanig, dat duidelijk blijkt, dat zowel mannen als vrouwen in aanmerking komen.4.Indien voor de aangeboden betrekking een functiebenaming wordt gebruikt, wordt of zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm gebruikt, of uitdrukkelijk vermeld, dat zowel vrouwen als mannen in aanmerking komen.

35

Toegestaan onderscheid

Werven vrouwen voor functies waarin traditioneel veel mannen werkzaam zijn

Geslachtsbepalende beroepsactiviteiten

http://vorige.nrc.nl/binnenland/article2563906.ece/Politie_discrimineert_in_personeelsadvertentie

36

Vormen discriminatie

Op basis aanstellingsduur Tussen vast en tijdelijk Vanwege handicap of chronische ziekte Op grond van leeftijd

37

Positie sollicitant is zwak

Bewijs is lastig Procederen heeft weinig zin en is duur Hulp vakbond Commissie gelijke behandeling

http://www.cgb.nl/home