ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
description
Transcript of ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
{
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
Özel Amaçlı Arazi Toplulaştırmasının Önemi
101205090 ÖZGE ÖZTEKİN
Selçuk Üniversitesi 2012
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI NEDİR ?
Dar anlamda arazi toplulaştırması, parçalanmış
mülklerin hiçbir alt yapı çalışmasına yer
verilmeden birleştirilmesi olarak
tanımlanmaktadır.
Geniş anlamda toplulaştırma ise, parçalanmış
mülklerin birleştirilmesi yanında, sulama, drenaj,
ulaşım, toprak-su koruma önlemleri ve kırsal
yerleşimin gerektirdiği çeşitli hizmetleri de
kapsamaktadır.
Tanımdan da anlaşılacağı gibi arazi
toplulaştırması çalışması, kapsamı oldukça
geniş, bir çok faktörün göz önünde tutulmasının
zorunlu olduğu ve birçok bilim dalının ortak
çalışmasının gerektiği, teknik çalışmaların
egemen olduğu bir uygulama alanıdır.
Özellikle Avrupa ülkelerinde arazi
toplulaştırması bir kırsal düzenleme ve kırsal
kalkınma aracı olarak kullanılmaya
başlanılmıştır.
Bir arazinin önceki ve sonraki hali aşağıdaki gibidir:
Yapılan bu arazi toplulaştırmasında uygulama
sonucu parsellerin birleştirilip düzgün hale
dönüştüğünü görüyoruz
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ
AMACI
Tarım işletmelerinin sahip oldukları küçük ,
dağınık , parçalı arazileri modern tarım
işletmeciliğine göre yeniden
düzenleyerek ,daha az zaman iş gücü sermaye
kullanımını sağlamak , üretim faktörlerinden
en iyi biçimde yararlanarak tarımsal üretimi ve
tarım işletmelerinin verimliliğini artırmak ve
kırsal kesimdeki nüfusun hayat standartlarını
yükseltmektir.
ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASI
HANGİ HUSUSLARI
KAPSAMAKTADIR?
Fazla parçalanmış, dağılmış arazilerin
modern işletmecilik esaslarına göre
birleştirilmesi.
Tarla içi yol şebekesinin, sulama tesislerinin ve yüzey tahliye sisteminin inşası.
Gerekli arazi tesviyesi ve toprak ıslahının yapılması.
Köylerin yerlerinin yeniden düzenlenmesi,
çevre planlanması.
Kırsal alandaki yerleşim yerleri ve
toprakların, rüzgâr ve su erozyonu, sel taşkınları
gibi doğal afetlerden korunması için gerekli
önlemlerin alınması.
Spor sahaları, parklar, yüzme havuzu,
bayram-pazaryeri, çocuk bahçesi, okul, sağlık
ocağı ve kooperatif binası gibi sosyal hizmet
tesisleri için gerekli arazilerin, toplulaştırma
planları içinde kamulaştırma yapılmadan temin
edilmesi.
İşletmelerin ıslahı, yeniden
düzenlenmesi, verimli bir şekilde
çalışmalarının temini için gerekli tedbirlerin
alınması.
Köy içi yollarının tanzimi içme suyu,
kanalizasyon, elektrik, telefon gibi
hizmetlerinin planlanması, iskân, arsa
isteklerinin karşılanması.
ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASININ
FAYDALARI
• Nüfus artışı, miras, alım-satım, kiracılık,
ortakçılık gibi nedenlerle ortaya çıkan arazi
parçalılığı ve dağınıklılığını ortadan kaldırarak
işletmelerin uygun büyüklüğe getirmektedir.
• Çok parçalı oluşun ortaya çıkardığı tarla
sınırı, yol ve su arklarından doğan arazi
kayıplarını azaltmaktadır.
• Küçük parsellerde, ekim esnasında tarla
sınırına fazla yaklaşılmama nedeniyle doğacak
ürün kayıplarını azaltmaktadır.
• Toplulaştırmadan sonra, parseller daha
büyük ve şekilleri daha düzgün olduğundan,
makineli tarım daha kolay yapılmakta ve
giderlerde önemli oranda azalmalar
olmaktadır.
• Küçük parseller bir araya getirileceği
için, işletme merkezi ile parseller arasındaki
uzaklık kısalmakta ve buna bağlı olarak ulaşım
giderleri azaldığından; zaman, işçilik ve
yakıttan tasarruf sağlanmaktadır.
• Parsel sayısı azaldığı, şekilleri düzeldiği
ve büyüklükleri arttığı için; tohum, gübre, ilaç
gibi tarımsal girdiler, daha uygun bir düzeyde
kullanılmaktadır.
• Sulama projelerinin uygulanmasında;
eski, dağınık ve şekilsiz parsellerin sınırlarına
bağlı kalma zorunluluğu olmayacağından,
yatırım giderlerinden tasarruf sağlanmaktadır.
• Her parselin yola ve kanala sınırı
olacağından sulama ve ulaşım randımanı
artmaktadır.
• Parsellerde müştereklikten doğan
huzursuzluklar giderilmektedir.
• Köy sınırları sabit noktalara
dayandırılarak, köyler arasındaki sınır ihtilafları
ortadan kalkmaktadır.
• Varsa, dağınık ve müşterek haldeki
hazine arazisi birleştirilerek dağıtıma hazır hale
getirilmektedir.
• Kırsal alana yönelik olarak: Çevre
koruma, erozyonu önleme, ağaçlandırma, köy
yenilemesi, her türlü yolların planlaması, köy
imar planlarının yapılması, arazi kullanım
planlarının hazırlanması gibi tüm hizmetler;
toplulaştırma projeleri ile birlikte planlanıp
uygulanabilmektedir.
BU GÜNE KADAR ÜLKEMİZDE
YAPILAN ÇALIŞMALAR
Ülkemizde arazi toplulaştırma çalışmalarına ilk
olarak 1961 yılında Konya ili Çumra ilçesi Karkın
Köyü’nde başlanmış olup, 1962 yılına kadar
çalışmalar sürdürülmüş, toplulaştırmanın teknik
ve hukuki yönden arz ettiği özellikler nedeniyle
yeterli mevzuatın ve yetişmiş teknik elemanların
bulunamayışı gibi faktörler sonucunda çalışmalara
bir süre ara verilmiş ve bilahare çalışmalara
yeniden başlanmış.
Uydu görüntüleri kullanılarak yapılan çalışmya
göre Türkiye’de toplam 14 milyon hektar sulu ve
kuru tarım arazisinde arazi toplulaştırması
uygulamalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Arazi toplulaştırmasının önceki ve sonrakı
durumuna örnekler
ÇAKIRKÖY
SÜRDÜRÜLEBİLİR TOPRAK
YÖNETİM SİSTEMİ
Toprağın tarımsal üretim fonksiyonu toprak ile
ilgili olan kurum ve kuruluşların fazla
olmasına ve toprak politikalarının belirlenmesi
sürecinde karışıklığa yol açmaktadır.
Bu karışıklığın önlenmesi için, kurumsal ve
yasal yapılanma etkinleştirilerek toprak
kullanım politikasının yönetiminin amaçları
belirlenmeli, oluşturulacak bir “Sürdürülebilir
Toprak Yönetim Sistemi” içinde
planlanmalıdır..
ÖZEL AMAÇLI ARAZİ
TOPLULAŞTIRMASI
Kültür alanlarında arazi toplulaştırması özel
amaçlı arazi toplulaştırması olarak
adlandırılmaktadır.Bunlara ; bağ , bahçe , orman ,
çay tütün vb.
TÜRKİYEDE TARIM GELİRLERİ VE
ULUSAL GELİRDEKİ PAYLARI
Bütün az gelişmiş ülkelerde olduğu gibi,
Türkiye’de de tarım gelirleri ulusal gelir içinde
hala önemli bir yer tutmaktadır.
Ancak, ekonomik kalkınmaya paralel olarak,
gelişmiş ülkelerde de gözlendiği gibi, tarım
gelirlerinin ulusal gelir içindeki payı giderek
azalmaktadır.
ÜLKELERDE TARIM
GELİRLERİNİN ULUSAL
GELİRDEKİ PAYLARI
TÜRKİYE’DE BAZI TARIM
ÜRÜNLERİNİN YILLIK MİKTARLARI
VE GELİŞMELER
TÜRKİYE’DE BAZI TARIM
ÜRÜNLERİNİN YILLIK VERİMLERİ
BAZI ÜLKELERDE TARIM
VERİMLİLİKLER
Ürünlerin yetişme şartlarına ve bu ürünlerden
elde edilen verim göz önüne alınarak araziler
iyileştirilir..
Hangi ürünlerin daha çok suya yada daha az
suya ihtiyacı olduğu, nasıl iklimde yetişeceği
dikkate alınırsa ve ona görede bir arazi
düzenlemesi yapılırsa elde edilen sonuç daha
iyi olacaktır.
TÜRKİYE’DE VERİM ARTIRMA
AMAÇLI DENEMELER VE
SONUÇLARI
Türkiye’de bir çok üründe, sadece sulama
çalışmaları sonucu oldukça yüksek verim
artışları sağlanabilmektedir.
Örneğin, temel gıda maddesi buğdayda sadece
sulama ile % 65 dolayında, mısırda % 85
dolaylarında verim artışları sağlanabildiği,
araştırmalar sonucu belirlenmiştir.
Bu artışlar sanayi bitkilerinde çok daha
yüksektir; şeker pancarında % 25, pamukta %
120, ayçiçeğinde % 350 ve ketende % 600
dolayındadır.
Yapılan araştırma, sadece sulama ile elde edilen
verim artış miktarlarını göstermektedir.
Tarım topraklarının daha düzenli kullanılması,
çevre-toprak-su-iklim koşullarına uygun yeterli
düzeyde kullanılması durumunda, verimlerin çok
daha yükseleceği açıktır.
TÜRKİYE’NİN TARIM TOPRAKLARI Türkiye’de tarım yapılabilecek toprakların
sonuna gelinmiştir. Tarıma açılan toprakların yıllar
içindeki kullanım durumu ve miktarları aşağıdaki
tabloda görülmektedir.
Yapılan araştırmalara göre, Türkiye tarım
topraklarının % 20 kadarı (5,5-6,0 milyon ha)
kabiliyetleri üstünde kullanılmaktadır. Kabiliyetleri
üstünde ve sürüm yapılarak kullanılmakta olan bu
toprakların tarımda kullanılmaya devam edilmesi
durumunda, bir süre sonra tamamen kaybedilmesi
tehlikesi bulunmaktadır.
Kabiliyetleri üstünde kullanılmakta olan bu
toprakların orman alanı ya da mer’a olarak daha
yararlı olacağı uzmanlarınca önerilmektedir
TÜRKİYE’DE TARIM, ORMAN VE
MER’A ALANLARINDAKİ
GELİŞMELER
Türkiye’de tarıma açılan topraklar, özellikle
ikinci dünya savaşının arkasından çok hızla
genişlemiştir ve bu topraklar, büyük ölçüde,
mer’a ve çayır topraklarından kazanılmıştır.
Bu durum, Türkiye hayvancılığını, doğal
olarak olumsuz yönde etkilemektedir.
Örneğin,
1948-1957 yılları arasındaki tarım toprakları
artışı:
(14 392 +7 769) – (9 477 + 4 423) = 8 261
000 ha
Aynı dönemde mer’a topraklarındaki azalma,
38 330 000 – 29 748 000 = 8 582 000
ha’dır.
Bu iki miktarın yakınlığı, olayı yeterince
açıklamaktadır.
Bunlar dışında, Türkiye’de sürülerek tarım yapılmakta
olan toprakların yaklaşık 1/3’ü nadasa bırakılmaktadır.
Bu olgu, toprakların büyük bir kısmının kabiliyetleri
üstünde kullanılmakta olduğunu kanıtladığı gibi,
toprakların daha verimli ve sürekli kullanılabilmesi için
bir takım önlemlerin süratle alınması gerektiğini de
göstermektedir.
TÜRKİYE VE ALMANYA’DA
KARŞILAŞTIRMALI GELİŞMELER
TARIM İŞLETMELERİNİN PARÇA
SAYILARI
İşletme başına düşen parça sayıları aşağıdaki gibidir.- 1952 yılında 6,9 adet,- 1963 yılında 5,7 adet - 1970 yılında 5,0 adet,- 1980 yılında 6,3 adet.
Görüldüğü gibi, Türkiye’de bir tarım işletmesine düşen parça sayısı halen ortalama 6 parsel dolayındadır. Bu çok yüksek bir ortalamadır.
BAZI ÜLKELERDE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ SONUÇLARI
Almanya ‘da ;
1. Kişi başına üretim artışının iki
katına ,yerleşimin yeniden düzenlenmesi durumunda
üç katına kadar arttığı,
2. İş gücü ve harcama tasarrufu ile % 50 ‘ye
varan verim artışının sağlandığı belirlenmiş,
3. Bayern eyaletinde yapılan bir araştırmada ;
tarla büyüklüklerinde % 69 ‘luk toplulaştırma oranı
sağlanmış ; yolda geçen zamanın 7 kat azaldığı
ortaya çıkmıştır.
İsviçre ‘de;
1. % 6-18 arasında ortalama işgücü ve harcama
tasarrufu ,
2. % 5-41 arasında ortalama verim artışı
hesaplanmıştır.
Avusturya ‘da;
1. %14 işgücü ve zaman tasarrufu
3. %18-40 arasında verim artışı (süt veriminde % 50
verim artışı) sağlanmıştır.
Fransa ‘da;
% 33 oranında işgücü ve zaman tasarrufu
sağlanmıştır.
SONUÇ:
Arazi toplulaştırma planlamasının özellikle gelişmekte
olan ülkelerde yaşanan kırdan kente göçleri azalttığı
belirtilmektedir.
Ülkemizinde karşı karşıya olduğu en büyük problemlerden
biri ekonomik ve sosyal nedenli iç göç olaylarıdır.
Arazi toplulaştırması uygulamaları kırsal alanlarda tarımsal
üretim artışına neden olarak kırsal yerleşmeleri cazibe
merkezleri haline getireceğinden , ülkemizde yaşanan
köyden kente yoğun olan göç olayına karşı önemli bir
çözüm önerisi olarak düşünülmelidir.
Ayrıca topraklar , tarım , ormancılık, çayır ve mera
gibi bitkisel üretimler için vazgeçilmez bir üretim
kaynağı olmakla birlikte yerleşme ,turizm,sanayi
gibi birçok ekonomik sektör için de önemli bir
doğal kaynak konumundadır.
ÖNERİLER :
Tarımsal parseller birleştirilerek işlenebilir hale
getirilmelidir.
Tarımsal işletmeler , ulaşım , sulama , teraslama
gibi birçok altyapı hizmetlerine kavuşturmaktır.
KAYNAKÇA:
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası ,Dsi Genel
Müdürlüğü Tarım Kütüphanesi ,Tarım ve Köy işleri
Bakanlığı,Tarım reformu Genel Müdürlüğü, Batem
yayınlar , Fırat üniversitesi, Gıda Tarım Ve
Hayvancılık Bakanlığı,TC Sayıştay Başkanlığı