Ustavni sud Bosne i Hercegovine u Vijeu od pet sudija, u predmetu broj AP 465/12,rjeavajui apelaciju Ramize Pajevi i drugih, na osnovu lana VI/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine,lana 59. stav 2. alineja 2, lana 61. st. 1. i 2. Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine (Slubeniglasnik Bosne i Hercegovine br. 60/05, 64/08 i 51/09), u sastavu:

Valerija Gali, predsjednicaMiodrag Simovi, potpredsjednikSeada Palavri, potpredsjednicaMato Tadi, sudijaZlatko M. Kneevi, sudija

na sjednici odranoj 17. septembra 2013. godine donio je

2ODLUKU O DOPUSTIVOSTI I MERITUMUUsvaja se apelacija Ramize Pajevi, Mehe

olakhodia, Hasana olakhodia, Alijeolakhodia, Munte ibo, Hatide Hondo, Mevlideolakhodi, Alihe Biber, Fatime Brkan, Tife Tabak,Arifa Bibera, Muje Bibera, Fate Brkan, Hatide Tinjak,Ibrahima Mujana, Kade Banda, Dervia Bibera, PaaneTrnka, Ahmeta Eminovia, Mejre Delali, KemalaTinjaka, Ibrahima-Ibre Tinjaka, Smaje Tinjaka, FadileHalvadija, Faruka Jugo, Mithata Jugo, Smaje Jugo,Mustafe Jugo, erifa Jugo, Fatime Drljevi, AmileZukanovi, Alena Zukanovia, Vesne Kezunovi,Ehlimane ustovi, Kemala Prohia, Edine Sari, AideTomi, Esada Eminovia, Zejne ikalo, Emine atara,Selima Eminovia, Salke Tucovia, Mustafe Tucovia,Envera Aliia, Osmana Tinjaka, Bisere Keri, evkeKarkelja, evke Smajia, Mustafe Mujana, EmineDemi, erife Klepo, Saliha Mujana, Fatime Mari,Osmana Mujana, Rame Mujana, Ahmeta Mujana,Mejre Mehi, Denana oro, Aide oro, Hate Mahini,Zibe Tipura, Munte tukan, Eme Tulek, AkadeEminovi, Ajle Eminovi, Emine Grebovi, SalihaTipure, Selima Tipure, evke Abaza, Hakije Abaza,Bibe Abaza, Lejle Ajdinovi, ejle Hukara, MehmedaAbaza, Avde Abaza, Jusufa Abaza, Saje Seferovi,Mejre Pajevi, Fate Pajevi, Alema Abaza, AlmeDevlan, Zejne Kuko, Nefe Katica, Osmana Omerike,Mejre Redi, Arifa Omerike, Munte Tiro, Osmana

3Durakovia, Avde Abaza, ulse Keki, Munte Brajevi,Mejre Tinjak, Fikrete Jaaravi, Raida Aliia, AvdeMuanovia, Kasima Muanovia, Beira Muanovia,ulse esir, Fehime Muanovi, Mejre Karali, EminaMuinovia, Atifa Muinovia, Tide Tule, Have Abaza,Nusrete Muinovi, Habibe Muinovi, Saje Lavi,Hatide Jaarevi, Habibe Pekui, erife Mari, NurePintul, Fahire Mari, Smaje Abaza, Derve Bijedia,Habibe Demirovia, Salke Abaza, Hasana Abaza,Ramiza Abaza, Osmana Abaza, Vezire Muinovi, HateMuinovi, Mejre Daji r. Muinovi, FadilaMuinovia, Salke Muinovia, Avde Muinovia, IdrizaMuinovia, Hame Abaza, Hamide Abaza, SabireHebibovi, Fatime Lojo, Aziza Abaza, Kasima Abaza,Alije Abaza, Izeta Abaza, Amire Abaza, Izete Abaza,Amre Abaza, Emine Abaza, Ibrahima Abaza, EdinaAbaza, Almira Abaza, Husnije Abaza, Fehe Abaza,Remze Abaza, Emine Gluhovi, Indire evra, HabibeAbaza, Huseina Abaza, Sabine Muinovi, Fatimeehidi, Zejne Abaza, Nerfida Abaza, Nefe Vei,Ramize endro, Nefe endro, Fatime endro, AdemaDemia, Fehima Demia, Emine Kajan, Zibe Juklo,Humije Krhan, Avde Abaza, Huse Abaza, Derve Abaza,Emine ugum, Fadila Abaza, Envera Abaza, NedadaAbaza, Mirsada Abaza, Mirsade Kuinovi, SenadeGui, Indire Fink, Mensura Abaza, Medihe Nazdraji,Mustafe Abaza, Arife Abaza, Denane Abaza, SevdeObradovi, Asima Omerike, Azre Praovi, Have Jugo,

4Ilduze Merzi, Ahmeta Merzia, Sabine Merzi, SafijeBajgori, Fadile Martinovi, Ramize Mehmedi, DaneAvdi, Aldijane Avdi, Aldina Avdia, JasmineVeledar, Avdije oria, Salke oria, Vahide ugum,Kasima Abaza, Dike Leto, Hasana Eminovia, HaneRedi, Omera Abaza, Adema Abaza, Fate Mujan,Fikreta Abaza, Nazifa Dedovi, Dike Peco, Fate Husni,Hatide Muratspahi, Smaje Dedovi, Arifa Smajkia,Edine Smajki, Nure Smajki, Jasmina Smajkia,Huare Smajki, Azre Smajki, Amine Smajki, Aideuliman, Husnije Smajki, Hatide Zlomuica, VahideZlomuica, Seida Smajkia, Alije Smajkia, Zejneabanovi, Fatime pago, Ajie Diho, ulse Dedi,ahe Smajki, Jusufa Smajkia, Rasime Smajki,Raseme Smajki, Emine Smajki, Fate Eminovi,Nusreta Eminovia, Ramiza Eminovia, EmineMaksumi, Sevde Omerika, Arifa Eminovia, MustafeZukanovia, Edina Zukanovia, Sabine Krasni, EdineMezbur, Atifa Zukanoiva, Fate Tinjak, Suade Ljeljak,erige Hebibovi, Esmina Tinjaka, Ehlimane Demi,Fadile Demirovi, Senada Durakovia, ErnanaDurakovia, Osmana Durakovia, Suvada Aliia,Suade Alii, Amele Alii, Halvue Maksumi, NurijeBehram, Fikrete Maci, evke Banda, Eneza Banda,Nusrete Tinjak, Aide Ehnech Seran Tinjak, ElmineTinjak, Alme Aluki, Mehe Muinovia, AvdeMuinovia, Halila Muinovia, Hate Goli, IbreMuinovia, Habibe Abaza, Huseina Abaza, Sabine

5Muinovi, Mirze Paji, Edine Paji, Munevere Mari,Munire Mustafi, Huseina Smajkia, erife Isi,Hatide Daji i aire Smajki.

Utvruje se povreda prava na pravino suenje izlana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1.Evropske konvencije za zatitu ljudskih prava i osnovnihsloboda u odnosu na pravo na pristup sudu u predmetuOpinskog suda u Mostaru broj 58 0 P 091886 11 P.

Nalae se Opinskom sudu u Mostaru da bez daljnjegodlaganja preduzme mjere s ciljem donoenja odluke upredmetu broj 58 0 P 091886 11 P, u skladu sa lanomII/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lanom 6. stav 1.Evropske konvencije za zatitu ljudskih prava i osnovnihsloboda.

Nalae se Opinskom sudu u Mostaru da, u skladu salanom 74. stav 5. Pravila Ustavnog suda Bosne iHercegovine, u roku od tri mjeseca od dana dostavljanjaove odluke obavijesti Ustavni sud Bosne i Hercegovine opreduzetim mjerama s ciljem izvrenja ove odluke.

OBRAZLOENJEI. Uvod

1. Ramiza Pajevi, Meho olakhodi, Hasan olakhodi, Alija olakhodi, Munta ibo,Hatida Hondo, Mevlida olakhodi, Aliha Biber, Fatima Brkan, Tifa Tabak, Arif Biber, MujoBiber, Fata Brkan, Hatida Tinjak, Ibrahim Mujan, Kada Banda, Dervi Biber, Paana Trnka, AhmetEminovi, Mejra Delali, Kemal Tinjak, Ibrahim-Ibro Tinjak, Smajo Tinjak, Fadila Halvadija, FarukJugo, Mithat Jugo, Smajo Jugo, Mustafa Jugo, erif Jugo, Fatima Drljevi, Amila Zukanovi, AlenZukanovi, Vesna Kezunovi, Ehlimana ustovi, Kemal Prohi, Edina Sari, Aida Tomi, EsadEminovi, Zejna ikalo, Emina atara, Selim Eminovi, Salko Tucovi, Mustafa Tucovi, EnverAlii, Osman Tinjak, Bisera Keri, evko Karkelja, evka Smaji, Mustafa Mujan, Emina Demi,

6erifa Klepo, Salih Mujan, Fatima Mari, Osman Mujan, Ramo Mujan, Ahmet Mujan, Mejra Mehi,Denan oro, Aida oro, Hata Mahini, Ziba Tipura, Munta tukan, Ema Tulek, Akad Eminovi,Ajla Eminovi, Emina Grebovi, Salih Tipura, Selim Tipura, evko Abaza, Hakija Abaza, BibaAbaza, Lejla Ajdinovi, ejla Hukara, Mehmed Abaza, Avdo Abaza, Jusuf Abaza, Saja Seferovi,Mejra Pajevi, Fata Pajevi, Alem Abaza, Alma Devlan, Zejna Kuko, Nefa Katica, Osman Omerika,Mejra Redi, Arif Omerika, Munta Tiro, Osman Durakovi, Avdo Abaza, ulsa Keki, MuntaBrajevi, Mejra Tinjak, Fikreta Jaaravi, Raid Alii, Avdo Muanovi, Kasim Muanovi, BeirMuanovi, ulsa esir, Fehima Muanovi, Mejra Karali, Emin Muinovi, Atif Muinovi, TidaTule, Hava Abaza, Nusreta Muinovi, Habiba Muinovi, Saja Lavi, Hatida Jaarevi, HabibaPekui, erifa Mari, Nura Pintul, Fahira Mari, Smajo Abaza, Derva Bijedi, Habiba Demirovi,Salko Abaza, Hasan Abaza, Ramiz Abaza, Osman Abaza, Vezira Muinovi, Hata Muinovi, MejraDaji r. Muinovi, Fadil Muinovi, Salko Muinovi, Avdo Muinovi, Idriz Muinovi, HamoAbaza, Hamida Abaza, Sabira Hebibovi, Fatima Lojo, Aziz Abaza, Kasim Abaza, Alija Abaza, IzetAbaza, Amir Abaza, Izeta Abaza, Amra Abaza, Emina Abaza, Ibrahim Abaza, Edin Abaza, AlmirAbaza, Husnija Abaza, Feho Abaza, Remzo Abaza, Emina Gluhovi, Indira evra, Habiba Abaza,Husein Abaza, Sabina Muinovi, Fatima ehidi, Zejna Abaza, Nerfid Abaza, Nefa Vei, Ramizendro, Nefa endro, Fatima endro, Adem Demi, Fehim Demi, Emina Kajan, Ziba Juklo, HumijaKrhan, Avdo Abaza, Huso Abaza, Dervo Abaza, Emina ugum, Fadil Abaza, Enver Abaza, NedadAbaza, Mirsad Abaza, Mirsada Kuinovi, Senada Gui, Indira Fink, Mensur Abaza, MedihaNazdraji, Mustafa Abaza, Arifa Abaza, Denan Abaza, Sevda Obradovi, Asim Omerika, AzraPraovi, Hava Jugo, Ilduza Merzi, Ahmet Merzi, Sabina Merzi, Safija Bajgori, FadilaMartinovi, Ramiza Mehmedi, Dano Avdi, Aldijana Avdi, Aldin Avdi, Jasmina Veledar, Avdijaori, Salko ori, Vahida ugum, Kasim Abaza, Dika Leto, Hasan Eminovi, Hana Redi, OmerAbaza, Adem Abaza, Fata Mujan, Fikret Abaza, Nazif Dedovi, Dika Peco, Fata Husni, HatidaMuratspahi, Smajo Dedovi, Arif Smajki, Edina Smajki, Nura Smajki, Jasmin Smajki, HuariSmajki, Azra Smajki, Amina Smajki, Aida uliman, Husnija Smajki, Hatida Zlomuica, VahidaZlomuica, Seid Smajki, Alija Smajki, Zejna abanovi, Fatima pago, Ajia Diho, ulsa Dedi,aha Smajki, Jusuf Smajki, Rasim Smajki, Rasema Smajki, Emina Smajki, Fata Eminovi,Nusret Eminovi, Ramiz Eminovi, Emina Maksumi, Sevda Omerika, Arif Eminovi, MustafaZukanovi, Edin Zukanovi, Sabina Krasni, Edina Mezbur, Atif Zukanoiv, Fata Tinjak, SuadaLjeljak, eriga Hebibovi, Esmin Tinjak, Ehlimana Demi, Fadila Demirovi, Senad Durakovi,Ernan Durakovi, Osman Durakovi, Suvad Alii, Suada Alii, Amela Alii, Halvua Maksumi,Nurija Behram, Fikreta Maci, evko Banda, Enez Banda, Nusreta Tinjak, Aida Ehnech Seran Tinjak,

7Elmina Tinjak, Alma Aluki, Meho Muinovi, Avdo Muinovi, Halil Muinovi, Hata Goli, IbroMuinovi, Habiba Abaza, Husein Abaza, Sabina Muinovi, Mirza Paji, Edin Paji, MuneveraMari, Munira Mustafi, Husein Smajki, erifa Isi, Hatida Daji i aira Smajki (u daljnjemtekstu: apelanti), koje zastupa Esad Hrvai, advokat iz Sarajeva, podnijeli su 1. februara 2012. godineapelaciju Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Ustavni sud) zbog duine trajanjapostupka u predmetu broj 58 0 P 091886 11 P koji se vodi pred Opinskim sudom u Mostaru (udaljnjem tekstu: Opinski sud). Apelanti su 25. februara 2012. godine i 2. jula 2013. godine dopuniliapelaciju.

II. Postupak pred Ustavnim sudom2. Na osnovu lana 22. stav 1. Pravila Ustavnog suda, od Opinskog suda zatraeno je 13.februara 2012. godine da dostavi odgovor na apelaciju. 3. Opinski sud je dostavio odgovor na apelaciju 20. februara 2012. godine4. Na osnovu lana 26. stav 2. Pravila Ustavnog suda, odgovor na apelaciju dostavljen jepodnosiocu apelacije 23. jula 2012. godine.

III. injenino stanje5. injenice predmeta koje proizlaze iz navoda apelanata i dokumenata predoenih Ustavnomsudu mogu se sumirati na sljedei nain:6. Iz stanja spisa proizlazi da su apelanti 9. februara 2011. godine podnijeli tubu protivUniverziteta Demal Bijedi u Mostaru, Federacije Bosne i Hercegovine i Grada Mostara (udaljnjem tekstu: tueni) radi isplate pravine naknade u iznosu od 100.000,00 KM. Apelanti su utubi, izmeu ostalog, naveli da su sa suvlasnikim dijelovima upisani kao korisnici trajnog pravakoritenja na parcelama blie oznaenim u samoj tubi, da je na predmetnom lokolitetu bila lociranakasarna "Sjeverni logor" na kome su sagraeni odreeni stalni objekti, kao i da je odlukom VladeFBiH, objavljene u Slubenim novinama FBiH broj 2/07 predmetni lokalitet bez naknade naprivremeno koritenje dodijeljen Univerzitetu Demal Bijedi u Mostaru. Apelanti u tubi istiu daniti od jedne tuene strane nije izvrena pravina naknada za izuzeto zemljite, niti je voen bilo kakavpostupak izuzimanja zemljita radi legalizacije postojeih objekata. Imajui u vidu navedeno, apelantismatraju da je vrijednost objekata koji su sagraeni na predmetnom lokalitetu izuzetno velika, ashodno odredbama Zakona o vlasnikopravnim odnosima, imaju pravo na naknadu za predmetnozemljite u visini trine cijene.7. Tuba je u Opinskom sudu zaprimljena u rad pod brojem 58 0 P 091886 11 P.8. Apelanti su podnescima od 20. aprila i 20. maja 2011. godine urgirali kod Opinskog suda zahitno postupanje u predmetu.

89. Iz odgovora na apelaciju koji je dostavio Opinski sud proizlazi da je taj sud dopisom od 16.februara 2012. godine pozvao apelante da izvre uplatu dune takse, na ime sudske takse na tubu, uiznosu od 900,00 KM.10. Iz predoenih dokumenata proizlazi da prvostepeni postupak nije okonan.

IV. Apelacijaa) Navodi iz apelacije

11. Apelanti smatraju da je, zbog duine trajanja postupka pred Opinskim sudom, povrijeenonjihovo pravo na donoenje odluke u razumnom roku kao jednog od segmenata prava na pravinosuenje iz lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije za zatituljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljnjem tekstu: Evropska konvencija). Apelanti su, izmeuostalog, naveli da uredujui sudija jo uvijek nije poslao tubu na odgovor, te da se, s obzirom na tuinjenicu, zakazivanje pripremnog roita ne moe oekivati ni za godinu dana ako se po predmetnojtubi bude radilo istim tempom. Apelanti predlau da Ustavni sud utvrdi povrede njihovih prava,obavee Opinski sud da u hitnom roku naloi uredujuem sudiji da predmetnu tubu uzme u rad,tubu na odgovor proslijedi tuenim stranama i zakae u to kraem roku i pripremno roite.

b) Odgovor na apelaciju12. Opinski sud je u odgovoru na apelaciju naveo da u cijelosti prihvaa da je ovakvimponaanjem [] ozbiljno naruio pravo apelanta na suenje u razumnom roku i da ne postoji nitijedan razuman razlog koji bi opravdao injenicu da sud u roku od godinu dana nije pozvaoapelante na plaanje sudske takse, a zatim i poslao tubu na odgovor. Imajui u vidu navedeno,Opinski sud je predloio da Ustavni sud utvrdi povredu prava na pravino suenje u razumnomroku. Pored toga, Opinski sud je istakao da predmet nije uzet u rad, izmeu ostalog, zbog velikogbroja predmeta i nedovoljnog broja sudija.

V. Relevantni propisi13. U Zakonu o parninom postupku (Slubene novine FBiH br. 53/03, 73/05 i 19/06)relevantne odredbe glase:

lan 10.Sud je duan provesti postupak bez odugovlaenja i sa to manje trokova, teonemoguiti svaku zloupotrebu prava koja strankama pripadaju u postupku.

lan 60.(1) Parnica poinje tei dostavom tube tuenom.

lan 62.(1) Sud odmah nakon prijema tube poinje pripreme za glavnu raspravu.

9(2) Te pripreme obuhvataju prethodno ispitivanje tube, dostavu tube na obavezniodgovor, odravanje pripremnog roita i zakazivanje glavne rasprave.

VI. Dopustivost14. U skladu sa lanom VI/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine, Ustavni sud, takoer, ima apelacionunadlenost u pitanjima koja su sadrana u ovom ustavu kada ona postanu predmet spora zbog presudebilo kojeg suda u Bosni i Hercegovini.15. U skladu sa lanom 16. stav 1. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud moe razmatrati apelacijusamo ako su protiv presude, odnosno odluke koja se njome pobija, iscrpljeni svi djelotvorni pravnilijekovi mogui prema zakonu i ako se podnese u roku od 60 dana od dana kada je podnosilacapelacije primio odluku o posljednjem djelotvornom pravnom lijeku kojeg je koristio.16. U kontekstu apelacione nadlenosti Ustavnog suda iz lana VI/3.b) Ustava Bosne iHercegovine, izraz presuda se mora iroko tumaiti. Taj izraz ne treba samo ukljuivati sve vrsteodluka i rjeenja ve i nedostatak donoenja odluke kada se za takav nedostatak utvrdi da je neustavan(vidi, Ustavni sud, Odluka broj U 23/00 od 2. februara 2001. godine, objavljena u Slubenomglasniku Bosne i Hercegovine broj 10/01). Ustavni sud istie da, u skladu sa lanom II/1. Ustava,Bosna i Hercegovina i oba entiteta treba da osiguraju najvii nivo ljudskih prava i osnovnih sloboda ida se, u skladu sa lanom II/2, prava i slobode odreene Evropskom konvencijom i njenim protokolimadirektno primjenjuju u Bosni i Hercegovini.17. S obzirom na to da se apelanti ale da od podnoenja tube Opinskom sudu taj sud jo nijepreduzeo nikakvu aktivnost u predmetu, proizlazi da se ale na povredu prava na pristup sudu iz lanaII/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije. Stoga, Ustavni sudzakljuuje da se sutina apelacije odnosi na nemogunost pokretanja postupka pred nadlenim sudomkoji bi rezultirao odlukom o njihovim graanskim pravima i obavezama.18. Zbog svega navedenog, Ustavni sud zakljuuje da je na konkretni sluaj primjenjiv lan 16.stav 3. Pravila Ustavnog suda koji utvruje da Ustavni sud moe, iznimno, razmatrati apelaciju ikada nema odluke nadlenog suda, ukoliko apelacija ukazuje na ozbiljna krenja prava i temeljnihsloboda koje titi Ustav Bosne i Hercegovine ili meunarodni dokumenti koji se primjenjuju u Bosnii Hercegovini.19. Imajui u vidu odredbe lana VI/3.b) i lana 16. stav 3. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud jeutvrdio da predmetna apelacija ispunjava uvjete u pogledu dopustivosti.

VII. Meritum

10

20. Apelanti smatraju da je neprocesuiranjem njihove tube povrijeeno njihovo ustavno pravo napravian postupak iz lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije,odnosno pravo na pristup sudu. 21. lan II/3. Ustava Bosne i Hercegovine u relevantnom dijelu glasi:

Sva lica na teritoriji Bosne i Hercegovine uivaju ljudska prava i slobode iz stava 2. ovoglana, to ukljuuje:[]e) Pravo na pravino sasluanje u graanskim i krivinim stvarima i druga prava u vezisa krivinim postupkom.

22. lan 6. stav 1. Evropske konvencije, u relevantnom dijelu, glasi:1. Prilikom utvrivanja graanskih prava i obaveza ili osnovanosti bilo kakve krivineoptube protiv njega, svako ima pravo na pravino suenje i javnu raspravu u razumnomroku pred nezavisnim i nepristranim, zakonom ustanovljenim sudom. []

23. Ustavni sud zapaa da se u konkretnom sluaju tubeni zahtjev odnosi na isplatu pravinenaknade za izuzeto zemljite, te da je predmet apelacije propust nadlenog suda da procesuira tubuapelanata, odnosno da odlui o njihovim pravima i obavezama graanske prirode. Stoga je lan 6. stav1. Evropske konvencije primjenjiv u ovom predmetu. 24. lan 6. stav 1. Evropske konvencije osigurava svakome pravo da bilo koji pravni zahtjev uvezi sa svojim graanskim pravima i obavezama iznese pred sud. Pravo na pokretanje sudskogpostupka u graanskim pitanjima predstavlja jedan od aspekata prava na sud zajamenog lanom 6.stav 1. Evropske konvencije. Evropski sud je u predmetu Golder protiv Ujedinjenog Kraljevstva (vidi,Evropski sud, Golder protiv Ujedinjenog Kraljevstva, presuda od 21. februara 1975. godine, serija Abroj 18, stav 35) zauzeo stav da bi bilo neshvatljivo da lan 6. stav 1. detaljno opisuje proceduralnegarancije osigurane strankama u tekuoj parnici, a da pravo ne zatiti ono to samo po sebiomoguava korist od takvih garancija, tj. pristup sudu. Pravian, javni i brz sudski postupaknemaju nikakvu vrijednost ako nema sudskog postupka. Stav Evropskog suda je da je pravo napristup sudu element sadran u lanu 6. stav 1. Evropske konvencije, koje je zasnovano na samojformulaciji prve reenice prvog stava ovog lana, kad se itaju u svom kontekstu i u svjetlu sljedeadva pravna principa: (1) princip po kojem se graanska tuba obavezno moe podnijeti sudu kao jednood univerzalno priznatih trajnih principa prava i (2) princip meunarodnog prava koji zabranjujeodricanje pravde.25. Razmatrajui konkretan sluaj u svjetlu prakse Evropskog suda za ljudska prava, koju usvaja iUstavni sud Bosne i Hercegovine, Ustavni sud konstatira da je propust Opinskog suda da u vremenu

11

od dvije godine i sedam mjeseci preduzme bilo kakvu radnju s ciljem procesuiranja tube apelanatarezultirao povredom njihovog prava na pristup sudu, te nemogunou apelanata da se pred nezavisnimi nepristranim, zakonom ustanovljenim sudom odlui o njihovom graanskom pravu, odnosno obavezi(vidi, Ustavni sud, Odluka o dopustivosti i meritumu broj AP 994/04 od 13. septembra 2005. godine,dostupna na web-stranici Ustavnog suda www.ustavnisud.ba). 26. Naposljetku, Ustavni sud zapaa da mogunost da se podnese zahtjev i da, zatim, o tomzahtjevu ne bude odlueno ne ispunjava zahtjeve iz lana 6. stav 1. Evropske konvencije (vidi, Dom zaljudska prava, predmet broj CH/98/1309 i ostali, Kajtaz i ostali protiv Federacije Bosne iHercegovine, odluka o prihvatljivosti i meritumu, taka 146).27. S obzirom na sve okolnosti predmetnog sluaja u cjelini, Ustavni sud konstatira da apelantinisu imali praktino, efektivno pravo pristupa sudu, pa su propustom Opinskog suda da procesuiranjihovu tubu u periodu od dvije godine i pet mjeseci prekreni lan II/3.e) Ustava Bosne iHercegovine i lan 6. stav 1. Evropske konvencije.

VIII. Zakljuak28. Ustavni sud zakljuuje da je u konkretnom sluaju povrijeeno pravo apelanata na pristupsudu, imajui u vidu da u periodu od dvije godine i sedam mjeseci Opinski sud nije preduzeo nijednuradnju s ciljem procesuiranja tube, to predstavlja povredu lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine ilana 6. stav 1. Evropske konvencije.29. Na osnovu lana 61. st. 1. i 2. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud je odluio kao u dispozitivuove odluke. 30. Prema lanu VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine, odluke Ustavnog suda su konane iobavezujue.

Predsjednica Ustavnog suda Bosne i Hercegovine

Valerija Gali