Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi

T.C.

GAZ NVERSTES

ETM BLMLER ENSTTS

GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI

MZK RETMENL BLM DALI

ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN KEMAN ETMNDE

FT SES ALMA DURUMLARININ NCELENMES

YKSEK LSANS TEZ

Hazrlayan

Ula ZER

Danman

Prof. Ylmaz ENDURUR

Ankara-2006

T.C.

GAZ NVERSTES

ETM BLMLER ENSTTS

GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI

MZK RETMENL BLM DALI

ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN KEMAN ETMNDE FT

SES ALMA DURUMLARININ NCELENMES

YKSEK LSANS TEZ

Hazrlayan

Ula ZER

Danman

Prof. Ylmaz ENDURUR

Ankara-2006

i

ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN

KEMAN ETMNDE FT SES ALMA

DURUMLARININ NCELENMES

(Yksek Lisans Tezi)

GAZ NVERSTES

ETM BLMLER ENSTTS

Ankara-2006

ZET

Bu aratrma, Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman

eitiminde ift ses alma durumlarn tespit etmek amacyla yaplmtr.

Aratrma, tad ama ve bu amaca uygun olarak izlenen yntem ve toplanan

verilerin nitelii asndan betimsel bir almadr.

Aratrma iin konuyla ilgili yurt ii ve yurt d kaynaklar taranm, Trkiyedeki

niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman eitimcileriyle grmeler yaplm

ve ift ses almalarnn keman eitimindeki nemi, ift ses almalarna en uygun

balama dzeyinin ne olduu ve ift ses almalarnn renciye nasl verilmesi

gerektii belirlenmitir. Ayrca anket teknii ile keman rencilerinin ift ses

almalarna verdikleri nem, ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon, fiziksel

ve mzikal bakmdan ne gibi glklerle karlatklar belirlenmitir. Keman

retmenlerinin ift ses almalarna verdikleri nem, ift ses almalarna keman

eitiminin balang dzeyinde balanmas konusundaki grleri, ift ses

almalarna keman eitiminin balang dzeyinde yer vermenin rencileri alg

ii

hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve mzikal bakmdan nasl etkileyecei hakkndaki

grleri alnmtr.

Sonu olarak rencilerin byk bir ksm, ift ses almalarna gnlk bireysel

almalarnda yer vermemektedir. rencilerin geneli ift sesli almalarla keman

eitiminin balang dzeyinde karlamtr. Genel olarak renciler sol kollarnda,

sol el ve bileklerinde kaslma ve ar gibi sorunlar yaamaktadrlar. rencilerin

byk bir ksm pozisyonda kalc ift sesleri alarken ksmen, pozisyon geili ift

sesleri alarken de sklkla entonasyon sorunu yaamaktadr. rencilerin ift ses

almaya baladktan sonra mziksel iitme derslerindeki baarsnn artt

grlmtr. rencilerin geneli ift ses alarken mzikal olarak gerginlik ve sertlik

gibi sorunlar yaamaktadr.

Keman retmenlerinin geneli ift ses almalarna nem vermektedir.

retmenlerin byk bir ksm ift ses almalarna balang aamasnda

balamann renciyi alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal bakmdan

gelitireceini ve bu almalarn rencinin ileriki yaantsn olumlu ynde

etkileyeceini dnmektedir.

Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman eitimcileri, ift ses

almalarnn tek sesli almalar kadar nemli olduunu belirtmilerdir. Genel

olarak keman eitimcileri, ift ses almalarna keman eitiminin hemen

balangcnda yer verilmesi gerektiini ve ift ses almalarnn hem renci, hem

de retmen tarafndan, titizlikle zerinde durulmas gereken bir konu olduunu dile

getirmilerdir.

iii

THE INVESTIGATION OF DOUBLE STOPS PLAYING CONDITIONS

GIVEN AS A PART OF THE VIOLIN EDUCATION OF THE ANADOLU

HIGH SCHOOLS OF FINE ARTS

(Thesis For Masters Degree)

Ula ZER

GAZ UNIVERSITY

EDUCATION FACULT

MUSIC EDUCATION DEPARTMENT

Ankara-2006

ABSTRACT

This investigation was made for the purpose of fixing the conditions of double stops

playing in the education given in the Anadolu High Schools of Fine Arts in Turkey.

The investigation is a descriptive study in the point of view of its sopported purpose,

the method fallowed suitable for that purpose and the quality of gothered datum.

For the investigation, domestic and foreign sources about the subject has been

scanned; conversations with music authorities, who are accepted as expert in their

field, have been made and the importance of double stops studying in the education

of violin, what most suitable level for the beginning of double stops studying is, and

how the double stops playing must be given to students are determined. In addition,

the importance that the violin students give to double stops playing and the physical

and musical problems that they encounter while playing double stops from the point

iv

of view of the musical instrument domination and intonation have been determined

by the poll technique. The apinians of violin teachers about the importance they give

to double stops playing, their view in the subject of begining to double stops playing

in the in the begining level of the violin education and how the begining to double

stops playing in the begining level of violin education wuld effect the students in the

musical instrument domation, intonation and musical subjects have been taken.

To come conclusion, most of the students do not include double stop playing in their

personal daily works. Most of the students meet with double stops playing in their

begining level of violin playing. Generaly students experience spasm and ache in

their left arms, left hands and wrists. Most of the students experience the intonation

problem partly while they are playing permoment double stops in the position and

frequently while they are playing temporary positions.

The succes of the students in their musical hearing lessons have increased after they

begin double stops playing. Most of the students experience problems like musically

tigtness and hardness while playing double stops.

Most of violin teachers give impotance to double stops playing. Most of the teachers

think that to begin double stops playing in the begining level will develop the student

inin the point of musical instrument domination, intonation and musical and these

studies will affect the future life of positively.

In Turkey. Violin educators that are acceptet as the experts in their fields clarified

that double stops playing is as important as normal violin works. In general violin

educators express that the double stops playing must be in the begining of violin

education and the double stops playing is a subject that must bestressed fastidiously

by both students and teachers.

v

TEEKKR

Bu gne kadar hibir fedakarlktan kanmayan, her zaman yanmda olan aileme,

birlikte altmz yedi yl boyunca ve Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde Verilen

Keman Eitiminde ift Ses alma Durumlarnn ncelenmesi konulu aratrmamn

her safhasnda deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren keman hocam ve

danmanm sayn Prof. Ylmaz ENDURURa, hibir karlk beklemeden beni

kemanla tantrp, bana keman sevdiren hocam sayn Semra FAYEZe, istatistiksel

analizlerde yardmn esirgemeyen sevgili arkadam Alper UHADAROLUna,

anket sorularn itenlikle yantlayan retmen ve rencilere, deerli grlerine

bavurduum keman eitimcilerine ve her zaman onlarla birlikteyken mutlu olduum

sevgili arkadalarma teekkrlerimi sunarm.

vi

NDEKLER

ZET.i

ABSTRACTiii

TEEKKR..v

NDEKLERvi

ZELGELER LSTES..ix

BLM 1.....1

1.1. Mzik Eitimine Genel Bir Bak...1

1.2. alg Eitimi...3

1.3. Yayl alg Eitimi.4

1.4. Keman Eitimi....5

1.5. Problem Durumu.....6

1.6. Problem Cmlesi.8

1.7. Alt Problemler. ...8

1.8. Aratrmann nemi.. .....9

1.9. Saytllar10

1.10. Snrllklar..11

BLM 2...12

LGL YAYINLAR...12

2.1. lgili Yayn ve aratrmalar...12

2.1.1. Entonasyon..12

2.1.2. ift Ses almalar.16

2.1.2.1. ift Seslerde Pozisyon Geii.19

2.1.2.2. nisonlar.20

2.1.2.3. kili Aralklar..20

2.1.2.4. l aralklar..21

2.1.2.5. Drtl Aralklar..22

2.1.2.6. Beli Aralklar23

vii

2.1.2.7. Altl Aralklar24

2.1.2.8. Sekizli Aralklar (Oktavlar)25

2.1.2.9. Onlu Aralklar.25

2.1.3. Mzikalite26

BLM 3...28

YNTEM...28

3.1. Aratrmann Nitelii28

3.2. Evren ve rneklem...29

3.3. Verilerin Toplanmas35

3.4. Verilerin lenmesi ve zmlenmesi..36

BLM 4...37

BULGULAR VE YORUMLAR.37

4.1. Keman rencileri Hakknda Kiisel Bilgiler......37

4.2. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift Ses almalarna

Verdikleri neme likin Bulgular ve Yorumlar40

4.3. rencilerin Kemanda ift Ses alarken alg Hakimiyeti Bakmndan

Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar..41

4.4. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Fiziksel Bakmdan Karlat

Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar.44

4.5. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Entonasyon Bakmndan Karlat


4.6. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Mzikal Bakmdan Karlat


4.7. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad alg

Hakimiyeti Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablolar56

4.8. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad Fiziksel

Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo.60

4.9. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad

Entonasyon Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablo..62

4.10. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad Mzikal

Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo.65

4.11. Keman retmenleri Hakknda Kiisel Bilgiler.69

viii

4.12. Keman retmenlerinin ift ses almalarna Verdikleri neme likin

Bulgular ve Yorumlar72

4.13. Keman Eitiminin Balang Dzeyinde ift Sesli Ett ve Altrmalarn

Kullanlmas Hakknda Keman retmenlerinin Grlerine likin Bulgular ve

Yorumlar.76

4.14. ift Ses almalarnda Keman retmenlerinin Kullandklar Metot, Ett ve

Eserlere likin Bulgular ve Yorumlar83

4.15. Keman Eitimcilerinin Deifre Edilmi Grleri.84

BLM 5...91

SONU VE NERLER91

5.1. Sonular91

5.2. neriler.95

KAYNAKA..97

EKLER..100

ix

ZELGELER LSTES

izelge 3.2.1 Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Lise 3. Snf Keman

rencileri le Anket Uygulamas Yaplan rencilerin Dalm31

izelge 3.2.2. rneklemi Oluturan Keman rencilerinin Okullara Gre

Dalm..32

izelge 3.2.3. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Keman retmenleri

le Anket Uygulamas Yaplan retmenlerin Dalm33

izelge 3.2.4. rneklemi Oluturan Keman retmenlerinin Okullara Gre

Dalm..34

izelge 4.1.1. Keman rencilerinin, Ka Yldr Keman aldklar Bakmndan

dalm...38

izelge 4.1.2. Keman rencilerinin ift Ses almann Ne Anlama Geldii

Konusundaki Bilgilerine likin Bulgular ve Yorumlar.38

izelge 4.1.3. Keman rencilerinin ift Ses almalarna Keman almalarnn

Hangi Dzeyinde Baladklarna likin Bulgular ve Yorumlar..39

izelge 4.2.1. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift ses almalarna

Yer Verme Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar40

izelge 4.3.1.ift Ses almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei

Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.41

x

izelge 4.3.2. Keman Eitiminin Balang Dzeyinde Yaplan ift Ses

almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei Konusundaki renci

Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar .41

izelge 4.3.3. Keman rencilerinin Tek Sesli almalarda Kendilerine Olan

Gvenlerini Keman allarna Aktarabilme Durumuna likin Bulgular ve

Yorumlar.42

izelge 4.3.4 Keman rencilerinin ift Ses almalarnda Kendilerine Olan


Yorumlar.42

izelge 4.3.5. Keman rencilerinin Ayn Pozisyondaki ift Sesleri Birbirine

Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar43

izelge 4.3.6. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri Birbirine

Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar43

izelge 4.4.1. Kemanda ift ses almalarnn rencilerin Vcutlarnda Fiziksel

Bir Gerilim ya da Kaslmaya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve

Yorumlar44

izelge 4.4.2. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sol

Kollarnda Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve

Yorumlar45

izelge 4.4.3. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sa


Yorumlar45

xi

izelge 4.4.4. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sol Ellerinde

veya Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve

Yorumlar.46

izelge 4.4.5. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sa Ellerinde

ve Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve

Yorumlar.46


almalarnn rencinin Entonasyon Geliimine Olan Etkileri Hakkndaki renci

Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..47

izelge 4.5.2. Keman rencilerinin Tek Sesli Bir Dizi Ett veya Eser alarken

Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar ..48

izelge 4.5.3. Keman rencilerinin Pozisyonda Kalarak alnan ift Sesli Dizi

Ett veya Eserlerde Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve

yorumlar.48

izelge 4.5.4. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri alarken

Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar49

izelge 4.5.5. Keman rencilerinin Entonasyon Problemlerini Dzeltmek veya

Entonasyonlarn Gelitirmek in zel almalar Yapp Yapmadna likin

Bulgular ve Yorumlar.49

izelge 4.5.6. ift Sesli Dizi Ett ve Eser almalarnn, Entonasyon Geliimini

Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar50

izelge 4.5.7. ift Sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn, Mziksel itme

Yeteneinin Geliimini Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin


xii

izelge 4.5.8. Kemanda ift sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn rencilerin

Mziksel itme Derslerindeki Baarsn Nasl Etkiledii Konusundaki renci

Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..51


almalarnn rencinin Mzikal Geliimini Nasl Etkileyecei Konusundaki

renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar52

izelge 4.6.2. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin, Keman

rencilerini Mzikal Olarak Sertleme Bakmndan Nasl Etkilediine likin


izelge 4.6.3. Keman rencilerinin ift Ses alarken yaya ne kadar basn

uyguladklarna ilikin bulgular ve yorumlar.53

izelge 4.6.4. Keman rencilerinin ift Ses alarken Yayaya Uyguladklar

Basncn Fazla Olmas Nedeniyle, Mzikal Olarak Gerginlik ve Sertlik Gibi Sorunlar

Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar..54

izelge 4.6.5. rencilerin Yapt ift ses almalarnn, Fiziksel Gerginlikten

Kaynaklanan, Sert alma ve Mzikalitenin Gereklerini Yerine Gibi Sorunlara Neden

Olup Olmad Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar54

izelge 4.6.6. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin, Keman

rencilerini ift Ses alarken Korku ve Kayg Duyma Bakmndan Nasl

Etkilediine likin Bulgular ve Yorumlar.55

izelge 4.7.1. renci Anketinin 3. Maddesi le 8. Maddesinin Karlatrlmasna

likin apraz Tablo56


likin apraz Tablo57

xiii


likin apraz Tablo58


likin apraz Tablo60


likin apraz Tablo62


likin apraz Tablo63


likin apraz Tablo65


likin apraz Tablo66


likin apraz Tablo67

izelge 4.11.1. Keman retmenlerinin Kiisel zellikleri..69

izelge 4.12.1. Keman retmenlerinin ift Ses almalarna Keman Derslerinde

Yer Verilmesi Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar72

izelge 4.12.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn Keman Derslerinde

Ayr Bir alma Blgesi (Konu) Olarak Ele Alnmas Konusundaki Grlerine

likin Bulgular ve Yorumlar..73

xiv

izelge 4.12.3. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn, rencinin alg

Hakimiyetinin Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin


izelge 4.12.4. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn, rencinin

Entonasyon Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin


izelge 4.12.5. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn, rencinin

Mzikal Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin Bulgular

ve Yorumlar75

izelge 4.13.1. Keman retmenlerinin, Keman Eitiminin Balang Dzeyinde

Bo Tellerde ift Ses almalarna Balanmas Konusundaki Grlerine likin

Bulgular ve Yorumlar76

izelge 4.13.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarna Keman Eitiminin

Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin alg Hakimiyetini Ne Ynde

Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.77


Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Entonasyon Geliimini Ne Ynde

Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.78


Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Mzikal Geliimini Ne Ynde

Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..79


Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki algya

Hakim Olma Durumunu Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin


xv


Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki

Entonasyonunu Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve

Yorumlar.81


Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki

Mzikalitesini Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve

Yorumlar82

izelge 4.14.1. Keman retmenlerinin, Derslerinde Hangi Ett ve Eserleri

Kullandklarna likin Bulgular ve yorumlar83

BLM 1

GR

1.1. Mzik Eitimine Genel Bir Bak

Eitim bir mhendislik bilimidir. Eitimin amac, kltrn ve bilginin yeni kuaklara

aktarlmas; bilisel, duyusal ve psiko-motor gelime ve baarnn artrlmas;

potansiyel yetenek geliiminin ve olgunluun salanmas; kiilik geliimi ve evreye

uyumunun salanmasdr (Kaplan, 1998:14).

Eitim yoluyla, birey ve toplum arasnda bir etkileim meydana gelir. Bireydeki

deiimler, toplumun gelimesini; toplumun gelimesi, bireyin geliimini etkiler.

Eitim yoluyla bireyin toplumla olan iletiiminin ve etkileimin daha dzenli,

salkl, etkili ve verimli olmas beklenir.

Dier bilim ve sanat dallarnda olduu gibi, mzikte de bireyin baarya ulamas

youn ve disiplinli bir alma gerektirir. Bireyin mzikte bilisel, duyusal ve

devinisel davranlaryla kendine zg ve ileri seviyede gelimesi ancak mzik

eitimiyle mmkndr.

Mzik bugne kadar ok eitli biimlerde, defalarca tanmlanmtr. Bu tanmlarn

bir ounda yer alan temel dnceye gre, mzik, duygu, dnce, tasarm ve

izlenimleri, belirli bir ama ve yntemle, belirli bir gzellik anlayna gre

birletirilmi seslerle ileyip anlatan estetik bir btndr (Uan, 1997:10).

2

Eitim insan ve insann davranlarnn gelitirilmesinde; toplumlar biimlendirme,

ynlendirme, deitirme, gelitirme ve yetikinletirmede en etkili sretir. ada

eitim, bilim sanat ve teknik olarak adlandrlan genel konu alann, belli bir

felsefi btnlk iinde kapsayan bir erevede dzenleyip gerekletirmeye allr.

Mzik eitimi ise, daha ok sessel ve iitsel nitelikli bir sanat eitimi olarak gzel

sanatlar eitiminin en nemli dallarndan birini oluturur.

Mzik eitimi, temelde, bir mziksel davran kazandrma, bir mziksel davran gelitirme veya bir mziksel davran deiiklii oluturma, bir mziksel davran gelitirme srecidir. Bu srete daha ok eitim gren bireyin ( ocuun/ gencin, rencinin)kendi mziksel yaants temel alnr, bu temelden yola klarak belirli amalar dorultusunda planl, dzenli ve yntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere eriilir. Mzik eitimi yoluyla, birey ile evresi, zellikle mziksel evresi arasndaki iletiim ve etkileimin daha salkl, daha dzenli, daha etkili ve daha verimli olmas beklenir(Uan,1997:14).

Ksaca mzik eitimi, bireyin mziksel davrann kendi yaants yoluyla amal

olarak deitirme veya gelitirme srecidir diyebiliriz. Mzik eitimini ana tre

ayrlmtr; genel mzik eitimi, zengen mzik eitimi ve mesleki mzik

eitimi (Uan,1997:30).

Genel mzik eitimi, insanca yaam iin gerekli asgari-ortak genel mzik

kltrn kazandrmay amalar. zengen ve mesleki mzik eitiminin temelinde

genel mzik eitimi bulunur. nk genel mzik eitimi herkese yneliktir ve

zorunludur. Genel mzik eitimi, zengen ve mesleki mzik eitiminin temelini

oluturur ve ynlendirici nitelik tar. zengen mzik eitimi, mzie ya da

mziin belli bir dalna zengence ( amatrce) ilgili, istekli ve yatkn olanlara

ynelik olup, etkin bir mziksel katlm, zevk ve doyum salamak ve bunu

olabildiince srdrp gelitirmek iin gerekli mziksel davranlar kazandrmay

amalar Mesleki mzik eitimi ise mzii ya da bir daln meslek olarak seen,

mzie belli bir dzeyde yetenei bulunan kiilere yneliktir ve mesleki mziksel

davranlar ve birikimi kazandrmay amalar. (Uan,1997:31-32).

3

1.2.alg Eitimi

Mesleki mzik eitiminin nemli bir boyutu da alg eitimidir. alg eitiminde

ama, ister yorumcu ister eitimci olsun bireyin, tm mesleki yaam boyunca

algsn teknik ve mzikal bakmdan ilevsel olarak kullanabilmesini salamaktr.

Swanwicke (1984:142) gre, mzik retimiyle karlatrldnda, alg eitimi,

bilgi ve deer verme asndan bakldnda anlalmas nispeten daha kolay

grlmektedir. alg eitiminin genellikle bireysel bir ders konumunda olmas, byle

bir grnme sahip olmasnn balca nedenlerinden biri olarak belirtilebilir

(Bykkayk, 2004:2).

alg eitimi alan renciler, alg alma becerisini kazanmakla beraber, toplu

mzik yapma becerilerini gelitirerek, beenileri ve sosyal ynleri de gelierek birey

olarak kendilerini daha iyi ifade edebilmektedirler. (zay, 2005:3).

alg eitiminde etkili renmenin gereklemesi iin, rencinin belli bir renme

gcne sahip olmas, renme srelerinden bilinli olarak gemesi, fiziksel ruhsal

ve zihinsel olarak renmeye hazr olmas, belli bir beklenti dzeyinin olumas,

retmenin yapt nerileri dikkate almas, kendine ve retmenine gvenmesi

gerekmektedir (endurur, 2001:154).

Mzik eitiminin hangi trnde olursa olsun, alg eitimi rencinin kendini

zgrce ifade etmesi, ve bir eyi baaryor olmas gibi psikolojik gereksinimlerini

karlar. Bu rencinin daha sonraki yaamn olumlu bir ekilde etkileyecektir.

alg eitimiyle renciler yaamlar ierisinde iyi ile kty, gzel ile irkini ayrt

edip, zgvenli bir ekilde karar verme yetisi kazanacaklardr.

4

1.3.Yayl alg Eitimi

Yayl alg eitimi, alg eitiminin alt dallarndan biridir. Yayl alg eitiminin,

mesleki mzik eitimi veren kurumlardaki nemi byktr. Bunun nedeni yayl

alglarn insan seninden esinlenerek yaratlm olmalar, senfonik ve yayl alg

orkestralarnn temelini oluturmalar ve mzik retmeni yetitiren kurumlarda

renim gren renciler iinse, yayl alglarn retmenlik srelerinde rahat

kullanlabilir nitelikte olmalardr.

Yayl alg eitiminde baarl olabilmek iin rencinin ruhsal ve bedensel yetenek

bakmndan gelimi olmas gerekir. Ruhsal yetenek, rencinin mzie bak as,

mzii anlamas, mziksel beenisi, mziksel duyarll, mzii yorumlamas ve

mzikalitesine ilikin davranlaryla ilgilidir. Bedensel yetenek ise, alg almaya

dnk, vcudun fizyolojik ve zellikle kiiye zg yapsyla ilgilidir. rencinin

yayl alg almada baarl olmas, bu iki yetenein dengeli olarak gelimesiyle

mmkn olabilir (Ertem, 1997:16).

alg eitiminin btn alt kollarnda olduu gibi, yayl alg eitimi de hem renci

hem de retmen iin zor bir sretir. retmenin, renciye nasl yaklamas

gerektiini biliyor olmas nemlidir. retmen, rencisini ok iyi tanmal, ona

nasl davranacan ok iyi bilmeli, bir eseri alrken verdii rnekleri onun

yaantsndan seerek, onun alt eserle zdelemesini salamaldr. renciye

verilen devler titizlikle seilmeli, renci dersteyken bu devler gzden geirilmeli

ve renci nasl almas gerektiini anlamaldr. Bu rencinin baarsn olumlu

bir ekilde etkileyecektir.

Yayl alg eitimi, temel renme becerilerinin geliimine ok fazla yarar salar.

Duyusal algy ve beeniyi (gzel-irkin ayrm) gelitirir. Ayn zamanda kol-vcut

bamszl gibi kk ve byk motor koordinasyonuna (devinisel egdm) da

yarar salar (zay, 2005:4).

5

1.4.Keman Eitimi

Keman yayl alglar ailesinin en kk yesidir. Ses renginin etkileyici gzelliiyle

insann deien ruh durumlarn ifade edebilen anlatm zenginlii, onu ideal bir solo

alg dzeyine ykseltmitir( Say, 2002:290).

Keman barok adan gnmze kadar artan bir ilgi ile varln srdrmektedir.

nsan sesinden esinlenerek yaratld iin sesi insan ruhunu derinden etkiler. Yayl

alglar ailesinden olan keman, ses rengi, hibir algda olmayan virtizite imkan ve

engin ifade gc ile mzik dnyasnda nemli bir konuma sahiptir (Delikara,

2002:2).

Keman, klasik mzikte kullanld gibi, caz mziinde, eitim mziinde, halk

mziklerinde, geleneksel mziklerde ve daha adn sayamadmz bir ok mzik

trnde de etkin olarak kullanlmaktadr.

Kemann atas, Avrupada orta adan beri yaygn biimde kullanlm olan Viol ya da Vieldir. 16. Yzyldan balayarak byk geliim gsteren ve deerini kabul ettiren kemann alg mziindeki nemli yeri yzyllar iinde ykselmitir. 17. Yzyldan itibaren keman iin eser yazan besteciler, algnn ustalkla kullanlmasna yol aan heyecan verici yeni teknikler gelitirmilerdir. Onlarn yazd eserlerin yorumlarnda daha dolgun, parlak ses renklerine gereksinim duyulduu iin, tellerin daha fazla gerilimi kaldrabilmesini salamak zere algda birbirini izleyen deiiklikler yaplmtr. Keman alma sanatnn ok nemli bir paras olan yay tekniinin geliim gstermi bulunmas, dorudan doruya bu bamsz para ile ana para olan algnn gelitirilen olanaklarndan kaynaklanr ( Say, 2002:291).

Sanat, insanolunun varoluundan bu yana vazgeemedii, onsuz olunamayan bir

olgu olmasnn yan sra, her ada uygarln bir simgesi olarak grlmtr.

Gnmz ada toplumlarnda bilim ve teknolojinin nda sanat eitiminin bir

boyutu olarak keman eitimi de gelimekte, kendini yenilemekte, daha pratik ve

6

ilevsel retim yntemleriyle daha verimli olma yolunda ilerlemektedir (Delikara,

2002:2)

Keman almada bireyin zellikleri nemlidir. rencinin baz temel niteliklere sahip

olmas gerekmektedir. Bu nitelikler; mziksel, fiziksel ve ruhsal nitelikler olarak

sralanabilir. Mziksel nitelikler, iitme yetenei, ritim duygusu, mzikalite ve

yaratclk; fiziksel nitelikler, salam ve salkl bir bedensel yap, duyu organlarnda

tam duyarllk ve uyumluluk, el ve parmak yaps ile iki kol arasndaki egdm ve

refleksler; ruhsal nitelikler ise zeka, dikkat, mziksel bellek, alglama, sabrl olma ve

keman almaya isteklilik olarak zetlenebilir (Akbulut, 1973:14).

Keman eitiminde de dier alglarda olduu gibi, rencinin kemana balang ya

nemlidir. rencinin kas ve kemik geliimi yavaladnda, iyi bir keman tekniine

sahip olmas epey gleir.

Mason, her bireye ocukken okuma yazma retildii gibi, mziin de retilmesi

gerektiini vurgulam ve bunun gereklemesindeki en nemli etkenin ocuk

yalarda eitime balamak olduunu belirtmitir.

Kodaly ise onbe yan altndaki herkesin, bu yan stnde olanlardan daha fazla

yetenekli olduunu ileri srmtr.

1.5. Problem Durumu

Trkiyede keman eitimi veren rgn eitim kurumlarndan biri de Anadolu Gzel

Sanatlar Liseleridir. Bu okullarda lise ana gelmi renciler renim grmektedir.

Keman eitimi hem renci hem de retmen iin zorlu bir sretir. retmenin

konusuna-algsna hakim olmas ve rgenciyi motive edecek heyecan yaayp bunu

renciye verebilmesi gerekir. rencinin algya olan yatknl, keman almadaki

7

baarsyla doru orantldr. Fakat retmenin kendi bilgilerini renciye nasl

aktard ve bunda ne derecede baarl olduu, rencinin yetenei ne olursa olsun

baary dorudan etkileyecek en nemli faktrlerden biridir. Mzikte bir icrann

kalitesi ve gzellii detaylarda sakldr. Bir icrac, detaylarn zerinde ne kadar

zenli ve nem vererek alrsa, o eserin dinleyici zerinde olan etkisi o kadar

byk olur. Keman eitiminde de retmen bir icrac gibi almaldr.

Keman almann en nemli unsurlarndan biri de ift ses almalardr. ki sesi

birbiriyle kaynatrp tnlatmak olduka zordur. ift ses almalarna, keman

eitiminin hemen banda yer vermek, rencinin ilerideki almalarnda ve

icralarnda karlaaca glkleri, gerginlikleri ve tedirginlikleri azaltacaktr.

Eitimin her alannda olduu gibi, kemanda ift ses renme-retme srecinde de

sorunlar yaanmaktadr. rencinin doru yntemle almas ve nasl alacan

bilmesi nemlidir. rencilerin yayl alg renirken de bireysel almalarnda da

glklerle karlatklar gzlenmitir. Dolaysyla renciler kemanda ift ses

alarken de baz glklerle karlarlar. Bilindii gibi ift ses almalarnn keman

eitiminde nemli bir yeri vardr. Bu noktada, kemanda ift ses almalarna verilen

nem nedir? rencilerin ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve

mzikal bakmdan karlatklar sorunlar nelerdir? ift ses almalarna keman

eitiminin hemen banda balanmas, alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal

bakmdan renciyi nasl etkileyebilir? Sorular nem kazanmaktadr. Bu nedenle

Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde ift ses alma

durumlarnn incelenmesi konusu bir problem olarak ele alnmtr.

Kemanda ift ses almalar, keman eitiminin vazgeilmez bir esidir. Bu nedenle

Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde eitim gren keman rencilerinin ift ses

almalarna verdikleri nem, karlatklar glkler; buradaki keman

retmenlerinin ift ses almalarna verdikleri nem ve keman eitiminin hemen

banda, ift ses almalarnn kullanlmasnn gerekliliine olan yaklamlar ve

buna ilikin, eitli niversitelerde uzun yllardr keman eitimcisi/ keman sanats

yetitiren ve alanlarnda uzaman olan, ulaabildiimiz drt keman eitimcisinin

grlerine yer verilmitir.

8

Aratrmada kapsanan problem ve alt problemler buna gre oluturulmutur.

1.6. Problem Cmlesi Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde ift ses almalarna

ne lde nem verilmektedir?

1.7. Alt Problemler

Bu problemin zm iin aadaki alt problemlerin zlmesine gerek duyulmutur.

1. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde, ift ses

almalarna verilen nem nedir?

2. rencilerin kemanda ift ses alarken alg hakimiyeti bakmndan

karlat sorunlar nelerdir?

3. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat fiziksel sorunlar

nelerdir?

4. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat entonasyon sorunlar

nelerdir?

5. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat mzikal sorunlar

nelerdir?

6. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad fiziksel

sorunlar arasnda bir iliki var mdr?

7. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad entonasyon


9

8. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad mzikal


9. Keman eitiminin balang dzeyinde, ift sesli ett ve altrmalarn

kullanlmas hakknda, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde keman eitimi

veren retmenlerinin grleri nelerdir?

10. Keman eitiminin balang dzeyinde ift sesli ett ve altrmalarn

kullanlmas hakknda, uzun yllardr niversitelerimizde keman eitimcisi/

sanats yetitiren keman eitimcilerinin grleri nelerdir?

11. ift ses almalarnn renciye nasl verilmesi gerektiine ilikin,

niversitelerimizde uzun yllardr grev yapan keman eitimcilerinin

grleri nelerdir?

12. ift ses almalarnda kullanlan kaynaklar ( Dizi,altrma,ett,eser)

nelerdir?

1.8. Aratrmann nemi

Aratrma, Trkiyede keman eitimi veren Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde,

rencilerin ift ses almalarna verdikleri nemi ve ift ses alarken karlatklar

sorunlar belirleyip; keman retmenlerinin, ift ses almalarna verdikleri nemi

ve keman eitiminin balang dzeyinde ift sesli ett ve altrmalarn kullanlmas

konusunda yaklamlarn ve Trkiyedeki eitli niversitelerde uzun yllardr

keman eitimcisi/ keman sanats yetitiren drt keman eitimcisinin bu konudaki

grlerini alarak; keman eitiminin hemen banda yaplan ift ses almalarnn,

rencilerin alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal geliimlerine olan etkilerini

ortaya koymay amalamtr.

Mzik eitiminin amac, bireye yeni mziksel davranlar kazandrma, bireyin

mziksel davranlarnda deiiklikler oluturma veya mziksel davranlarn

gelitirmektir. rencilere verilen mzik eitiminin tr ne olursa olsun baarya

10

ulamak iin teknik ve mzikal detaylarn zerinde durmak gerekir. Kemanda ift ses

almalar da, zerinde titizlikle durulmas gereken nemli konulardan biridir.

rencilerin ift ses almaya, kemana balang aamasnda balamalar

gerekmektedir. Bu dnemde yaplan ift ses almalar rencinin alg hakimiyeti,

entonasyon ve mzikal bakmdan geliimini olumlu ynde etkileyecektir. Kemana

yeni balayan renciler, teknik olarak bir ok konuyu ift ses almalaryla daha

rahat ve doru olarak reneceklerdir. renciler aldklar sesleri bir alt ya da st

sesle ayn anda alp tnlatarak, hem doru sesi bulacak, hem de aralk duyma

kabiliyetlerini gelitireceklerdir. Ayrca, ift ses alma rencilerde bir davran

olarak geliecek ve ilerideki yaantsnda, ift ses alarken mzikal ve fiziksel olarak

sertlik, kaslma, gerginlik ve tedirginlik gibi sorunlar ortadan kalkacaktr. Yayl

sazlarda ift ses almayla ilgili aratrmalar yaplmtr. Fakat, ulalan kaynaklar

arasnda ift ses almalarna verilen nem ve ift ses almalarnn, keman

eitiminin balang aamasnda balanabilirlii ile snrl bir aratrmaya

rastlanmamtr. Bu nedenle bu aratrmann konuyla ilgili ilk aratrmalardan biri

olmasnn, aratrmay nemli kld dnlmektedir. Aratrmann, keman

retmen ve rencilerine k tutaca, ayrca aratrma sonularnn, yayl alg

eitim programlarn gelitirme almalarna da katk salayaca kabul

edilmektedir.

1.9. Saytllar

Aratrmada u saytllara dayanlmtr:

1. rneklemi oluturan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri evreni

yanstmaktadr.

2. zlenen yntem aratrma problemini zmek iin uygundur.

3. Veri toplama arac bu aratrma iin yeterli, geerli ve gvenilirdir.

4. rneklem grubundan alnan yantlar doru ve samimidir.

11

5. rneklem grubundan alnan yantlar gerei yanstmaktadr.

6. Grlerine bavurulan keman eitimcileri alanlarnda uzman olan

kiilerdir.

1.10. Snrllklar

Bu aratrma;

1. Anadolu Gzel Sanatlar Liseleriyle snrldr.

2. Esas olarak kuramsal kaynaklar, rencilerden alnan bilgiler ve

Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman

eitimcilerinin grleri ile snrldr.

3. 2005-2006 eitim retim ylnda Anadolu gzel sanatlar liselerinde

renim gren rencilerle snrldr.

4. Belirli n koullara uygun olan yedi Anadolu Gzel Sanatlar Lisesiyle ve

Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan 4 keman

eitimcisinin grleri ile snrldr.

5. retmen ve rencilerin ift ses almalarna verdikleri nem; ift ses

almalarna kemana balang aamasnda balanmas hakkndaki

grleri; rencilerin, ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon ve

mzikal bakmdan yaadklar sorunlar ve niversitelerimizde uzun

yllardr grev yapan keman eitimcilerinin ift ses almalaryla ilgili

grleriyle ile snrldr

BLM 2

LGL YAYIN VE ARATIRMALAR

Bu blmde, aratrma konusuna ilikin yurt ii ve yurt d yaynlardan toplanan

bilgiler verilmektedir.

2.1. lgili Yayn ve Aratrmalar

Bu alt blmde, aratrmann dayand ana kavramlar, entonasyon, ift ses

almalar, ift seslerde pozisyon geii, nisonlar, ikili aralklar, l

aralklar, drtl aralklar, beli aralklar, altl aralklar, oktavlar- sekizli

aralklar, onlu aralklar ve mzikalite balklar altnda ele alnmaktadr.

2.1.1. Entonasyon

Entonasyon kelimesi Bir eserin seslendirilmesinde sesleri amaz bir kesinlikte

verebilmek; sesleri doru karmak anlamna gelir (Say, 2002:180). Mzik

bilimcimiz Gazimihal, bu kelimeye Trke karlk olarak, seslem kelimesini

nermitir.

13

Kemanda bir eseri doru bir entonasyonla seslendirebilmek iin alcnn ilk nce iyi

bir kulaa sahip olmas gerekmektedir. Tabiki seslerin temiz alnmasnda sadece iyi

bir kulaa sahip olmak ok yeterli deildir. alcnn iyi bir teknie sahip olmas ve

algsnda dzenli olarak egzersizler yapyor olmas, seslerin temiz ve doru

baslmasn salayan en nemli faktrlerdendir.

ildene gre sadece drt telden oluan kemanda, yarm aralklardan oluan sistem

dahilinde 53 farkl ses karma olana vardr. Keman alarken ses temizliinin

salanmasnda, rencinin sol el pozisyonunun doru olmas, parmaklarnn tue

zerinde doru yerlere basyor olmas ve tel boyunu doru yerde ksaltp-uzatmay

hissetmeyi renmesi gerekmektedir. Bunun yannda rencinin ok iyi bir iitme

duyarllna sahip olmas zorunludur. Burada retmene de nemli grevler

dmektedir. retmenin doru bilgiler vermesi ve yol gstermesi byk nem

tamaktadr.

Keman alarken seslerin temiz alnmas iin, alnacak seslerin ncelikle beyinde

canlandrlmas gerekir. rencilere farkl aralklar sylemeleri retilmelidir.

rencilerden bo telde alarken, aldklar sesin zerine farkl aralklardaki sesleri

mrldanmalar istenebilir. Bu almalar rencinin keman alarken, temiz ses

retmesini salayacaktr.

Seslerin temiz alnmas iin sol elin fiziki durumu da ok nemlidir. rencinin sol

el tekniinin doru olmas, sesleri temiz almasn tamamen olumlu ynde

etkileyecektir. renciden parmaklarn tue ve tel zerinde tutmalar istenmelidir.

Birinci parmak pozisyonun yerini belirleyip, dier parmaklarn yerlerinin

bulunmasnda bir yol klavuz rol stlendiinden, aksi gerekmedike zellikle birinci

parmak mutlaka tel zerinde tutulmaldr.

renci sesleri daha temiz basmak iin tue zerindeki kinestetik duyumu

gelitirmelidir. kinestetik duyum kas duyumuz ya da kas belleimizdir. En

utaki duyulmama organmz olan kas, tendon ve eklemler bedensel gerilimlerle

uyarlmaktadr. Kinestetik duyum bir hareketin farknda olmak ve bunu bellekte

14

tutmaktr. Pozisyon deitirmeler, tizleme ve peslemeler ok yava bir ekilde

allarak pratik edilmelidir.

Daha sonra;

1. sesler arasndaki uzakln,

2. ba parman ve kolun, keman sapnda nasl duracann,

3. algnn gvdesine el ayasnn ne zaman dokunacann birok kez

pratik edilip renilmesi, bu davranlarn ezber haline gelmesi,

renciye mal olmas gerekmektedir (ilden, 2001:57).

Kemanda temiz ses elde etmek iin, bir baka alma da tue zerinde grsel olarak

yaplabilir. Bunun iin renci yava tempoda alrken tueye bakmal ve alaca

sesin, parman basmadan ne kadar uzakta olduunu belirlemeli ve bunu

renmelidir. alaca notann tam yerini bulabilmek iin renci tue zerinde bir

iaret varm gibi dnebilir. Bunun iin renci alaca notann uzakln,

tuenin sonundan arta kalan mesafeyi ve alaca sesin, kemann gvdesinin boyunla

birletii yerden ne kadar uzakta veya yaknda olduunu zihninde canlandrmaldr.

ildene gre, yayl alglarda temiz ses almak zor bir itir ve baz aralklar da ton

d almaya meyillidir. Ton d almaya meyilli olan notalar, minr gamlarn

nc derecesi ve majr gamlarn yedinci derecesidir. Baz alclar minr gam

iinde nc dereceyi, piyanoda olduundan daha pes ve yedinci dereceyi daha tiz

alabilirler. Armonik minr gam iinde yedinci derece ve altnc derece arasndaki

artm ikili de ton d alnmaya meyilli aralklardr baz alclar altnc dereceyi

biraz pes, yedinci dereceyi biraz tiz dnebilirler. Eksik beli ve eksik yedili

alkarken de iyi dinlemek gerekmektedir. Baz alclar zellikle ton d almaya

kendileri iin izin verirler. Bu bakmdan deerlendirilecek olursa alclar iki grupta

incelenebilir. Entonasyon, tempere edilmi olan ve tam entonasyon diye iki balkta

ele alnabilir.Tempere entonasyonda oktav iindeki sesler arasndaki eitsizlikler

yedirilerek giderilmitir bylece yarm aralklar aa yukar eitlenmi olur. Bu

15

yedirme piyanoyu akort etmede kullanlr. piyanoda beliler, minr ller ve

altllar alndnda gereinden daha kktr. Majr ller, drtller, altllar ve

minr yedililer daha byktr. Doal entonasyon tam, matematikseldir. Buna kesin

entonasyon da denir. Kesin entonasyon kullanlrken kromatik gam iinde on iki

araln eit olmadn grrz. Her kromatik gamda, kromatik yarm admlar,

diyatonik admlardan daha byktr. Eer alc piyano ile birlikte alyorsa

entonasyon konusunda piyanoya uymak zorundadr. Eer alnan eser solo ya da

yayl alglar iin yazlmsa, her alc iyi entonasyon salamak iin ald notalar

hafife ayarlayabilir (ilden, 2001:56-57-58-59).

ift seslerde doru bir entonasyon salamak olduka zordur. Buradaki asl sorun, ayn

anda iki sesin, hem kendileri arasnda hem de tonda kalarak tnlamalarn

salamaktr. Yani ift sesi oluturan seslerden her birinin bir nceki sese ya da

seslere gre doru tnda olmas ve bu iki sesin kendi aralarnda kaynamas

gerekmektedir.

Bytovetzskiye gre ift ses almalarnda doru entonasyonu salamak, iitsel

olarak belli bir yeterlilik gerektirdii gibi, doru ve dzenli almay da gerektirir.

renci btn aralklarla ya da en azndan ller ve drtller gibi birbirini takip

etmesi kolay olan ift seslerle daha ok ilgilendiinde, entonasyon sorunu byk bir

lde azalr. renci aral alarken, ilk nce aral tanmal, ardndan iki ses

arasndaki mesafeyi hemen dnebilmeli ve parmaklarn tue zerindeki

grnmn, zihninde bir resim olarak canlandrabilmelidir.

renci bu egzersizleri alrken ilk nce araln kk m yoksa byk m

olduunu sylemeli, ardndan zihninde iki parmak arasndaki mesafeyi belirlemelidir

(Bytovetzski, 1918:4).

16

2.1.2. ift Ses almalar

Kemanda ift ses-ift tel alma, iki telin ayn anda alnmas anlamna gelir. Telli

ve yayl alglarda iki telde birden yaplan seslendirme (Say, 2002:131). ift ses

almalar, keman almann temelini oluturan ve rencinin alg hakimiyeti,

entonasyon ve mzikal geliiminde byk rol oynayan en nemli unsurlardan biridir.

Keman eitiminde ift ses almalarna ne zaman balanaca son derece nemlidir.

ift ses almalarna ge balanmas veya bu almalarn hem retmen, hem

renci tarafndan fazla nemsenmemesi, rencinin ileriki yaantsnda ift sesleri

alarken entonasyon sorunlar yaamasna, tedirgin ve sert olmasna neden olur.

ift telde almaya balamadan nce kemann akordunun tam olarak yaplmas

nemlidir. Tek sesli almalarda olduu gibi ift ses almalarnda da, bozuk

akortla almak, teknik ve entonasyon bakmndan sorunlar yaratacaktr.

ift ses almalarna bo tellerle balanmal ve renci srekli kontrol altnda

tutulup, entonasyon sorunlar gz ard edilmeden, her sesin tam bir uyum iinde

tnlamas salanmaldr. kan seslerden her biri temiz olmaldr yle ki bu iki ses

sanki iki farkl algdan, ayn anda kan tek seslere benzemelidir.

ift ses almay denemeden nce, bo tellerde yay almas yaplmas tavsiye

edilir. Bunun gibi hazrlayc egzersizler renciye yardmc olur, ayn zamanda

rencinin aama aama algsn akort etmeyi renmesini salar (Beriot,

1986:71).

Bir telin bo olduu, dier telin nota baslarak kullanld ift seslerde, basl notay

elde etmek iin, teller zerindeki sra seslerden herhangi birine, basma konumu

alnabildii halde, bo teldeki sesi elde etmek iin eli bir konumda tutmaya gerek

yoktur. Basl notann yalnzca ince teldeki kromatik olarak ykselen seri seslerden

biri olmayaca ayn zamanda kaln teldeki kromatik seslerden biri de olabilecei

unutulmamaldr.

17

Bu durum, bazen kaln telde basl olan sesin, ince telde baslmadan elde edilen

sesten daha ince olmas gibi sonu verir. Basl sesler ses eiine yaklatka, (telin

boyu ksaldndan) basl olmayan telin tm uzunluu ayn anda alnaca iin her

iki telden de nitelikli ses elde etmek, deiik ve zenli bir yay teknii kullanma

gereksinimi dourur (Gbelez, 1996:89).

ift telde almak, gerek denetimi ve gerekse mziksel iitme yeteneinin

gelimesi konusunda kemancya yardmc olur. Tek sesi denetleme yerine iki sesi

denetlemeye almakla, ok seslilie bir balang yaplm olur

ift ses almalar, entonasyon, mzikalite ve teknik bakmndan tek ses

almalarna gre baz glkler ve farkllklar gsterir. ift ses alarken iki sesin,

araln zelliine gre kaynamas-tnlamas gerekir. Bu kaynama parmaklarn

dt teller yoluyla ve aralklarn doru baslmasyla salanmaldr (Fayez,

2001:65).

ift seslerde temiz ses ancak yksek numaral parman telin zerinde, dk

numaral parman bulunduu telle etkilemeyecek bir tavrla yerletirilmesiyle elde

edilir. rnein yksek numaral parmak, mmkn olduunca kullanlmayan tele

yakn bir ekilde durmaldr. Ayn kural bir tanesi bo telde alnan ift sesler iin de

geerlidir. Dk numaral parman yerini bu durumda bo tel alr ve dk

numaral parmak kullanlmayan tele doru yatrlr (Bytovetzski, 1918:2).

Aadaki rnek, yukarda verilen kurallar iermektedir. Yldzla iaretlenmi

notalar, yksek numaral parmakla baslacak notalar gstermektedir.

ift ses almalarnn ilk aamasnda karlalan en byk sorun, parmaklarn tele

fazla basn uygulamasndan kaynaklanr. ki parman tellere yapt fazla basn

ba parmaa iletilerek oradan da elin tmne yansr. Yine ift ses almalarnda

karlalan bir dier sorun, iki notann da ayn anda alnamamas olmutur. Bunun

18

iin Galamian: Sorun yaratan notalarn mezur iindeki l deerini ksaltarak

yapacamz egzersiz, bize notalar ayn anda alma alkanl kazandracaktr.

demitir (Merdinli, 1998:38).

renci bu ift sesli egzersizleri alrken;

1. ncelikle egzersizi yazld gibi, batan sona kadar ayn seviyede,

gte allmal ve sol elin ne ald renci tarafndan

anlalmaldr.

2. On altlk notalara ok nem verilmemeli, ikinci planda tutulmaldr.

3. ift sesler, ilk olarak sanki on altlk notalar alnmadan aadaki

rnekte gsterildii gibi allmal, daha sonra altrma bir btn

olarak ele alnmaldr.

4. Son olarak altrma, btn tonlarda allmal ve renci bu

altrmay her tonda rahatlkla alabilmelidir (Fischer, 1997:180).

19

2.1.2.1 ift Seslerde Pozisyon Geii

ift ses almalarndaki pozisyon gei kurallar, tek seslerde uygulanan gei

kurallar ile ayndr. Bu nedenle burada, her ikisinde de benzer olan ve alan kiinin,

ift seslerde geie balamadan nce biliyor olmas gereken bu kurallardan

bahsetmek gereksizdir. Yine de eer renci, tek ses pozisyon geilerinde egzersiz

yapmam ise buradan balamamaldr. Bunun yerine renci, pozisyon geili ift

ses almalarn bir kenara brakmal ve tek seslerdeki pozisyon gei almalarna

ynelmelidir.

Bytovetzski ye gre: ki notaya basan iki parman, dier iki notaya ulamak iin

eit olmayan mesafeler almak durumunda kald ift ses pozisyon geilerindeki

problem, iki parman eit olmayan mesafeleri gemeye ayn anda balamas ve

kendi konumlarna ayn anda ulamalardr. Basite sylenecek olursa, renciler

bundan nasl kanacaklarn bilmediklerinden, rencilerin ilerleme izgisinde bu

problem bir duvardr.

renci, bu rnei alarken;

1. Majr bir lnn, minr bir lyle takip edildiini;

2. Parmak aklnn majr lde dar, minr lde geni olduunu;

3. 3. parman iki tam seslik, 1. parman ise bir tam ve bir yarm seslik gei

yaptn;

ilk bakta anlamaldr. Bylece alan birinci ift notadan, ikinci ift notaya geerken

parmak aklnn deieceini anlar ve geriye sadece bu deiimin ne zaman

yaplaca sorunu kalr. Parmak aklndaki daralma ve genilemeler, pozisyon

geiinin balamasndan hemen sonra yaplr. alma iin ve rencinin dikkatini

tam olarak ne olup bittiine ekebilmek iin, parmak aralarndaki mesafenin, geie

20

balamadan nce deitirilmesi, bunun sonucunda da parmaklarn pozisyon geerken

kat ettikleri mesafelerin eitlenmesi nemlidir (Bytovetzski, 1918:12).

2.1.2.2. nisonlar

Ayn sesin, bir st ya da alt telde ayan anda alnmasyla oluan, temelde ayn ses

olup, aralarnda bir ses aral olumasa da, teknik olarak ift ses alma konusuna

giren almalardr.

Paganini Kapris No:3

nisonlarn kullanmyla tam bir ses aralnn olutuu sylenemez. Duyulan ses

sadece tek bir sestir. nisonlar daha youn duyulan ve daha sekin bir ton elde

etmek istendiinde kullanlr (Nalbantolu, 2002:77).

2.1.2.3. kili Aralklar

Aralarnda tam veya yarm ses olan, alndklarnda birbiriyle uyum gstermeyen

srekli arpan seslerdir.

Paganini Kapris No:4

21

kili aralklar zellikle 4. parmakla alnd zaman elin normal durumuna

uygundur. 1. ve 3. parmakla yaplan parmaklandrmalar baz aralklarla olan

birleimler sonucu yaplr(Nalbantolu, 2002:77).

2.1.2.4. l Aralklar

l aralklar, kemanda dier aralklara oranla daha ok kullanlr. l aralklarn

aln, teknik olarak sol elin doal yapsna uygundur fakat l aralklar alnrken

ska ton dna kld gzlenmitir. Sol elin doal yapsna bu kadar uygun

olmasna ramen, llerin ska ton d alnmalar akustik nedenlerden ok

mekanik nedenlere balanmtr(Nalbantolu, 2002:77).

llerin alnndaki zorluk, altl ve onlu aralklarda da olduu gibi, iki parman

her zaman eit bir mesafeyi kat etmeyiidir. Baz zamanlarda bir parmak tam bir

aralk mesafe kat ederken, dieri yarm aralk mesafe kat etmektedir. Bu yzden

renci lleri alarken tam ve yarm aralklar dnmeli ve elinin konumunun

doru olduundan emin olmaldr (Bang, 1922:41).

rnein ift sesli bu egzersizleri alarken;

Sol el, pesteki notay alan parmaktan ok, tizdeki notay alan parmak zerinde

hafife dengelenmelidir. Yani tiz notay alan parmak sol elin destei olmaldr. Bu

ekilde dnlerek yaplan ift ses almalarnda pesteki notann kolayca baslaca

22

grlecektir. Sol elin pes nota zerinden destek almas, tiz notay alan parman

ileri doru gerilmesine neden olacaktr (Fischer, 1997:179).

llerin alarken, parmaklandrmann (duvate) nemi byktr. rnekte de ak

olarak grld gibi lleri alarken birinci pozisyonda balayp, nc

pozisyona gemek yerine, eviklii harekete geirmek iin, altrmaya birinci ve

ikinci pozisyonlarla balanmaldr. virtz parmaklandrmas (duvatesi) denilen bu

parmaklandrma ekli, bunun gibi bal pasajlarn daha legato bir ekilde alnmasn

salayacaktr (Bang, 1922:43).

2.1.2.5. Drtl Aralklar

Flesch, tam drtllerin parmaklandrmasnn olduka basit olduunu belirtmi;

sadece dier aralklarla olan kombinasyonlar sonucu ayn parmaklarla yaplan eik

geilerden kanlmas gerektii zerinde durmutur.

Beethoven Romans Op.40

Artm drtl ya da eksik beli aralklarn parmaklandrmas konusunda Flesch, bu

iki araln armonik anlamlar ve zmlerinin farkllna dikkat ekmitir. Bu

balamda apraz geilerden kanlmas ve 4. parmak uzak tel iin ok ksa; 3.

23

parmak da yakn tel iin ok uzun gelebileceinden, daha ok alt parmaklarn

kullanlmas gerektiini savunmutur (Nalbantolu, 2002:81).

2.1.2.6. Beli Aralklar

Tam beliler ift ses almalarnda en fazla sorun karan aralklardan biridir. Dier

aralklar alarken yanl sesler parman yeri deitirilerek dzeltilebilmektedir.

Fakat Flesche gre,yanl baslan beli notalar, tm elin hatta kolun pozisyonunun

gizlenemeyecek bir ekilde deitirilmesini gerektirir. tam belileri alarken ncelik

her zaman 1. ve 2. parmaa verilmelidir. Eer bu parmaklar uygun deilse 3. parmak

ta kullanlabilir. Her durumda 4. parmak kullanmaktan kanlmaldr (Nalbantolu,

2002:81).

Bykaksoya gre tam belileri alarken, ayn parmak iki tele ayn anda basar.

Gerekirse parmak dier tele doru daha da yatrlabilir. Bu hareket parma ve bilei

hafife dndrerek ve dirsei biraz saa ya da duruma gre sola alarak yaplr

(Bykaksoy, 1997:13).

24

2.1.2.7. Altl Aralklar

Altl aralklarn alnmas entonasyon ve parmaklarn birlikte hareket etmelerini

salamak asndan zordur. Altl aralklar alarken parmaklar bir telden dierine

kaydrlarak geirilmelidir.

Sol elin, zellikle de nc ve drdnc parmaklarn gcn arttrmak iin, altl

aralk almalar iyi bir egzersizdir. Altllar alarken, bir parmak her zaman tel

zerinde kalmaldr. Bu legato almak ve gerekli balanty kurmak asndan son

derece nemlidir (Bang, 1922:44).

nici ve kc altllar alarken, ilk altlda stteki notaya basan parmak, ikinci

altlda alttaki notaya basmak iin kullanlr. Altl aralklarn alnmasnda parmak

srekli tel deitireceinden, alnan dizinin mzikal ve teknik anlamda btnln

korumak zordur.

rnein re ve la talerlinde alnan fa-re aral, sol-mi aralna

balanrken, ilk altl aralkta re sesine basan 3. parmak, ikinci altlda (sol-mi) sol

sesine basmaktadr. nici durumdaki altllarda ise durum tersidir.

Bu nedenle parman, bir telden dierine istenmeyen sesler karmadan ya da kesinti

yapmadan geebilmesi iin gei, sesleri kesmeden, sesleri birbirine aktararak

yaplmaldr. Yani parmaklarn olaan dik (yukar-aa) hareketi bir kenara

braklmal ve yerine yatay hareketi kullanlmaldr. Bu hareket hzl ve kararl bir

ekilde yaplmaldr (Bytovetzski, 1918:9).

25

2.1.2.8. Sekizli Aralklar (Oktavlar)

Oktav almalarnda gerekli tonlamay salamak iin, renci her zaman pesteki

notaya nem vermelidir. lk almalarda renci ilk nce pesteki notay doru

almal, ardndan tizdeki notann yerini dnp, parman doru yere basmaya

almaldr. renci iki ses arasndaki mesafeyi anlamal ve pozisyon bydke iki

parmak arasndaki mesafenin kleceini unutmamaldr. renci daha sonra iki

notaya ayn anda basma alkanl kazanmaldr (Bang, 1922:46).

Oktav almalarnda bir diziyi alarken, her iki parma da yerletirip sadece bir sesi

almak (nce aadaki kaln sesi, sonra yukardaki ince sesi) iyi bir altrmadr.

Oktavlar alarken el daha yksee yerletirilmelidir. Bylece 3. ve 4. parmaklar ileri

uzanabilecek, 1. ve 2. parmaklar geride kalabilecektir. Ayn ilke onlular iin de

geerlidir (Bykaksoy, 1997:13).

Flesch oktavlar parmaklandrma bakmndan ksma ayrlmaktadr.

Bunlar:

1. 1-4, 1-3 veya 2-4 parmaklandrmalar kullanlarak ayn parmakla

alnan,

2. Arka arkaya 1-3 ve 2-4 parmaklandrmalar kullanlarak alnan,

3. Kamufle edilmi oktavlardr (Nalbantolu, 2002:82).

2.1.2.9. Onlu Aralklar

Onlu aralklar kemanclara gre alnmas en zor ift seslerdir. Bir dizi iinde

dzenlenmi onlu aralklarda da, l aralklarda olduu gibi iki parmak eit

olmayan mesafelerle hareket eder. Bu yzden renciler, bir aralktan dierine

gemeden nce, hangi parman ne kadar mesafede (tam aralk-yarm aralk) tue

26

zerinde hareket edeceini bilmelidir. renci ilk nce pesteki notann yerini doru

olarak bulmal ardndan tizdeki notay dnp parman doru yere basmaya

almaldr. Onlu aralklar allrken sesler nce tek tek duyulmal, iki sesin ayn

anda alnmasna daha sonra geilmelidir. (Bang, 1922:46).

2.1.3. Mzikalite

Trk dilinde kullanlmakta olan mzikalite kelimesi dilimize Franszca'dan

girmitir. Franszcas musicalit olan bu kelime anlam olarak Trk Dil Kurumuna

gre ahenk ve uyumlu olma anlamlarn tar. Trk Dil kurumunun Franszca

evirisini yapt bu kelime gnmzde bu anlamlarn yan sra mzikte evrensellik

anlamn da tamaktadr. ngilizce'de ise Musicality kelimesi dilimizde ki

mzikalite kelimesi ile tam bir anlam btnl oluturmaz ve bu kelime bir

anlamda Trke'de kullandmz Mzikal (Dansl gsteri) anlamnda

kullanlr.Mzikalite Mzik ve Kalite kelimelerinin birlemesini sonucunda

olumamtr. Dilimize yeni giren bir kelime deildir. Genellikle mzik ve kalite

kelimelerinin birlemesi olduu n yargs ile kullanlr

(http://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzikalite).

Keman almada mzikalite, retilen sesin niteliidir. Neyin paras olursa olsun

alnan herhangi bir notann, dinleyici zerinde brakt etki nemlidir. Bu etkinin

bykl, kullanlan tekniin ve entonasyonun kusursuz olmasyla beraber alcnn

ne kadar samimi ve iten olmasyla da ilgilidir. alc, kendini yapt mzikle ifade

edebilmelidir.

Mzik: duygu, dnce, tasarm ve izlenimleri, belirli bir ama ve yntemle, belirli

bir gzellik anlayna gre birletirilmi seslerle ileyip anlatan estetik bir btndr

(Uan, 1997:10).

27

Zihinde tasarlanan mzik, ellere, ellerden kemana, kemandan dinleyenlere

aktarlyorsa ve mzik estetik bir anlatm ekliyse, bu anlatmn en iyi ekilde

iletilmesi iin, zihnimizde canlanan mzik ve dinleyiciler arasnda kalan aralarn

mkemmel bir ekilde kullanlyor olmas gerekmektedir. Kemanda yay (are)

kullanm, dinleyiciye mziin aktarlmasnda en az sol el kadar nemlidir.

Kemanda nitelikli ve gzel ses elde etmenin iki boyutu vardr. Sol elde ses temizlii

(entonasyon) ve vibratonun yannda, nitelikli ses elde etmenin en nemli koulu yay

kullanmdr. alnan paralarda seslerin grlnn ayarlanmas, nanslarn

yaplmas, legato, staccato, detasche, sautille, spiccato v.b yay teknikleri ile

seslendirilecek olan paralarn karakterinin ortaya karlmas gibi konularn tm

yay kullanmna baldr. Yay kullanm asndan bakldnda, kemandan gzel ses

elde etmenin n koulu, elde etmek istenilen sesin nasl olduuna zihnen karar

vermi olmaktr. Kemandan gzel ses elde etmek bir his iidir. Bu his algdan ses

kartmaktan te, zihindeki tnya erimek, onu nitelikli bir ses olarak retmektir

(ilden, 2000:153-154).

ift ses almalar, yayn iki tele ayn anda srtlmesini gerektirdiinden, ift ses

almalarnda yay kullanm byk nem tamaktadr. renci ift ses alarken,

daha ok yayn iki tele ayn anada ve eit baskyla srtlmesiyle ilgileneceinden,

baz mzikal davranlar gz ard edebilmektedir. Bu yzden, ift ses

almalarnda yay kullanm, nitelikli ses elde etmek iin zellikle zerinde

durulmas gereken bir konudur.

BLM 3

YNTEM

Bu blmde, aratrmann nitelii, evren ve rneklem, veri toplama aralar, verilerin

toplanmas, toplanan verilerin ilenip zmlenmesinde kullanlan istatistiksel

yntem ve teknikler yer almakta ve aklanmaktadr.

3.1. Aratrmann Nitelii

Bu aratrma, Trkiyede keman eitimi verilen Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde,

ift ses almalarna verilen nemi; rencilerin ift ses alarken karlat alg

hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve mzikal bakmdan sorunlar; ift ses

almalarnn keman eitiminin balang dzeyinde balanabilirliini; ift ses

almalar hakknda, uzun yllardr eitli niversitelerde grev yapan keman

eitimcilerinin grlerini tespit etmeyi amalamtr. Aratrma, tad ama ve bu

amaca uygun olarak izlenen yntem ve toplanan verilerin nitelii asndan durum

saptamaya ynelik betimsel bir almadr.

29

3.2. Evren ve rneklem

Bu aratrmann evrenini, Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde renim

gren keman rencileri, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde grev yapan keman

retmenleri ve uzun yllardr niversitelerimizde grev yapan keman eitimcileri

oluturmaktadr.

Aratrmann rneklemini, aadaki koullara gre belirlenen yedi Anadolu Gzel

Sanatlar Lisesinde, 2005-2006 eitim-retim ylnda, 3. snfa devam edip renim

gren 84 keman rencisi, bu yedi okulda 2005-2006 eitim-retim yl iinde

grev yapmakta olan 20 keman retmeni ve uzun yllardr niversitelerimizde grev

yapan 4 keman eitimcisi oluturmaktadr.

rneklem olarak, Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde, 2005-2006 eitim-retim

ylnda, 3. snfa devam edip renim gren keman rencilerinin seilmesinin

nedeni, 3. snf rencilerinin bu okullarda 4 yllk bir sreci geirdikleri gze

alnarak, anket formunu daha bilinli olarak dolduracaklarnn dnlmesidir.

rneklem belirlenirken, rnekleme alnan Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinin

kurulu tarihleri, en az bir snf mezun vermi olmalar, keman dersinin bireysel alg

dersi olarak okutuluyor olmas ve kadrolu ya da cretli en az bir tane Konservatuar,

Mzik Eitimi Anabilim Dal veya Gzel Sanatlar Fakltesinden, keman eitimi

alarak mezun olmu, keman retmenlerinin olmas dikkate alnmtr. Bu koullara

gre rnekleme alnan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri unlardr:

1. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ANKARA)

2. Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (TOKAT)

3. Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (KONYA)

4. Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ESKEHR)

5. zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ZMR)

30

6. Balkesir Kadriye-Kemal Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

(BALIKESR)

7. Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi(EDRNE)

Trkiyedeki Konservatuarlarda, Mzik ve Sahne Sanatlar Fakltelerinde, Gzel

Sanatlar Fakltelerinde ve Eitim Faklteleri Mzik Blmlerinde uzun yllardr

grev yapan bir ok keman eitimcisi bulunmaktadr. Ulalan drt keman eitimcisi,

konu hakkndaki grleriyle, uzman gr olarak rnekleme alnmtr.

1. Prof. Dr. Ali UAN

Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm

Mzik retmenlii Anabilim Dal

2. Prof. eyda LDEN

Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm

Mzik retmenlii Anabilim Dal

3. Prof Murat TAMER

Hacettepe niversitesi Devlet Konservatuar

4. Muhammedjan TURDYEV

Bilkent niversitesi Mzik ve Sahne Sanatlar Fakltesi

31

3.2.1 Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Lise 3. Snf Keman

rencileri le Anket Uygulamas Yaplan rencilerin Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri

Toplam 3.

Snf

Keman

rencisi

Says

Ulalan

3.Snf

Keman

rencisi

Says

%

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

10

10

100,0

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

15

15

100,0

Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesi

10

8

80

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

9

9

100,0

zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel

Sanatlar Lisesi

14

14

100,0

Balkesir Kadriye-Kemal Grsel Anadolu

Gzel Sanatlar Lisesi

14

14

100,0

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

14

14

100,0

TOPLAM

86

84

97,6

izelge 3.2.1de grld gibi 2005-2006 retim ylnda seilen Anadolu Gzel

Sanatlar Liselerinde renim gren rencilerin %97,6sna ulalarak anket

uygulamas yaplmtr. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas

iin ulalan rencilerin oran %100,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde

anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0, Konya imento Anadolu

32

Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %80,0,

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan

rencilerin oran %100,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde

anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0, Balkesir Kadriye-Kemal

Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan

rencilerin oran %100,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket

uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0dr.

3.2.2. rneklemi Oluturan Keman rencilerinin Okullara Gre Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri f %

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 10 11,9

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 15 17,8

Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 8 9,5

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 9 10,7

zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesi

14 16,6



14 16,6

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 14 16,6

TOPLAM 84 100,0

izelge 3.2.2de grld gibi, Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim

gren rencilerin oran, %11,9, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim

gren rencilerin oran, %17,8, Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde

renim gren rencilerin oran, %9,5, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesinde renim gren rencilerin oran, %10,7, zmir Ilay Saygn Anadolu

Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren rencilerin oran, %16,6, Balkesir

Kadriye-Kemal Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren

rencilerin oran, %16,6, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren

rencilerin oran, %16,6dr.

33

3.2.3. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Keman retmenleri le

Anket Uygulamas Yaplan retmenlerin Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri

Toplam

Keman

retmeni

Says

Ulalan

Keman

retmeni

Says

%

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

3

75,0

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

2

2

100,0

Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesi

2

2

100,0

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

3

75,0

zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel

Sanatlar Lisesi

5

3

60,0



3

3

100,0

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

4

100,0

TOPLAM

24

20

83,3

izelge 3.2.3te grld gibi 2005-2006 retim ylnda seilen Anadolu Gzel

Sanatlar Liselerinde keman retmenlerinin %83,3ne ulalarak anket uygulamas

yaplmtr. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin

ulalan retmenlerin oran %75,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket

uygulamas iin ulalan retmenlerin oran %100,0, Konya imento Anadolu

Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan retmenlerin oran

34

%100,0, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan

retmenlerin oran %75,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde

anket uygulamas iin ulalan retmenlerin oran %60,0, Balkesir Kadriye-Kemal

Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan

retmenlerin oran %100,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket

uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0,dr.

3.2.4. rneklemi Oluturan Keman retmenlerinin Okullara Gre Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri f %

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 3 15,0

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 2 10,0

Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 2 10,0

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 3 15,0

zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesi

3 15,0



3 15,0

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 4 20,0

TOPLAM 20 100,0

izelge 3.2.4te grld gibi, Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman

retmenlii yapan retmenlerin oran, %15,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar

Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin oran, %10,0, Konya imento

Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin oran,

%10,0, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan

retmenlerin oran, %15,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde

keman retmenlii yapan retmenlerin oran, %15,0, Balkesir Kadriye-Kemal

Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin

oran, %15,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan

retmenlerin oran, %20,0dir.

35

3.3. Verilerin Toplanmas

Bu aratrmada kullanlan nitel bilgiler (veriler) kaynak tarama/zmleme ve

grme, nicel bilgiler ise anket yntemiyle toplanmtr.

Nitel bilgilerin topland taramada, Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev

yapan keman eitimcilerinin grlerinden ve konuyla dorudan veya dolayl olarak

ilgili yerli ve yabanc kaynaklardan yararlanlmtr.

Nitel bilgilerin topland, Trkiyedeki niversitelerde grev yapan keman

eitimcilerinin grleri grme yntemiyle alnm olup, grmeler video

kamerayla kaydedilmitir. Grlerin alnmas iin toplam 4 soru sorulmutur. Bu

grmeler, keman eitimcilerinin altklar kurumlarda yaplmtr.

Nicel bilgilerin topland anketler iin Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde,

anket sorularnn anlalrln belirlemek amacyla pilot uygulama yaplm ve bu

almalarla gelitirilen anketlere, uzman gr de alnarak son biimi verilmitir.

Bu erevede oluturulan renci ve retmene ynelik anketler, 29 ve 17 olmak

zere toplam 46 maddeden olumaktadr. Sorulardan biri ak ulu dierleri ok

seeneklidir.

Anketler rneklemi oluturan retmen ve rencilere, kendi bulunduklar

kurumlarda uygulanmtr.

36

3.4. Verilerin lenmesi ve zmlenmesi

Aratrmada, veri toplama aralaryla toplanan nicel veriler, uzman kii ve

bilgisayar programlarnn (SPSS 11.0) yardmyla ilenmi ve istatistiksel olarak

zmlenmitir. zmlemelerde u istatistiksel yntemler kullanlmtr.

Ankette yer alan maddelerden elde edilen verilere ilikin bulgularn sergilenmesinde

frekans (f) ve yzde (%) kullanlmtr. retmen anketinin tek ak ulu sorusu

olan, ift ses almalarnda kullandnz metot, ett ve eserler nelerdir? sorusuna

verilen yantlar istatistiksel analiz yaplmadan, isimleri yazlarak verilmitir.

Aratrmada kullanlan ankette yer alan 3. madde ile srasyla 8., 9., 10., 11.,18., 19.,

26., 27., ve 29. maddeler karlatrlmtr. Bunun iin, maddeler arasndaki ilikinin

anlamlln saptama amacyla, elde edilen veriler zerinde kay kare teknii

kullanlmas ngrlmtr.

Bilindii gibi bu teknik iki snflamal (kategorik) deiken arasnda anlaml bir iliki

olup olmadn test eder. ki deiken arasnda ilikinin olmas, bir deikenin

dzeylerindeki cevaplarn, dier deiken dzeylerinde farkllatn gsterir.

Analiz, biri snflamal, dieri sralamal iki deiken arasnda anlaml bir ilikinin

olup olmadn test etmek iin de kullanlr (Bykztrk, 2002:142). Ancak

yaplan analiz sonucunda her bir karlatrma iin beklenilen deerlerin 5den kk

olduu gzenek says toplam gzenek saysnn %20sini at iin kay kare

deerleri kullanlamam, bunun yerine yalnzca apraz tablolarn gsterilmesiyle

yetinilmitir.

Nicel bulgular izelgeletirilerek, nitel bulgularsa kaytlar deifre edilerek alt

problem srasna gre verilmitir.

BLM 4

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu blmde, aratrma iin toplanm verilerin yntem blmnde belirlenen

tekniklerle zmlenmesi sonucunda elde edilen bulgular ve onlara ilikin yorumlar

sergilenmektedir. Bulgular sergilenirken, alt problemlerdeki sra izlenerek nce

izelgeler halinde dzenlenmi, sonra szel olarak aklanm, daha sonra yorumlar

yaplmtr.

4.1. Keman rencileri Hakknda Kiisel Bilgiler

Aratrmann rneklemini oluturan keman eitimi alan rencilerin ka yldr

keman eitimi aldklar, ift ses almalarna ne zaman baladklar ve ift ses

almalarnn ne anlama geldii konusundaki bilgi dzeyleri konusundaki bulgular

bu blmde verilmektedir.

38

izelge 4.1.1. Keman rencilerinin, Ka Yldr Keman aldklar Bakmndan

dalm

f %

1-2 Yl 1 1,2

3-4 Yl 77 91,7

5 ve zeri 6 7,1

Toplam 84 100,0

izelge 4.1.1deki veriler incelendiinde, rencilerin %1,2sinin 1-2 yl yantn,

%91,7sinin 3-4 yl yantn, %7,1inin de 5 ve zeri yantn verdikleri

grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin ok byk bir ksmn 3-4 yldr keman

eitimi ald grlmektedir.

izelge 4.1.2. Keman rencilerinin ift Ses almann Ne Anlama Geldii

Konusundaki Bilgilerine likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 74 81,1

Ksmen 6 7,1

Hayr 4 4,8

Toplam 84 100,0

izelge 4.1.2deki veriler incelendiinde, rencilerin %88,1inin evet yantn,

%7,1inin ksmen yantn, %4,8inin de hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin ok byk bir ksm ift ses almann ne

anlama geldiini bildiini ifade etmitir.

39

izelge 4.1.3. Keman rencilerinin ift Ses almalarna Keman

almalarnn Hangi Dzeyinde Baladklarna likin Bulgular ve Yorumlar

f % Ylmal

yzde

ift ses almalarna keman

almaya hemen baladktan

sonra balayanlar

31 36,9 36,9

ift ses almalarna 1.

pozisyonu bitirdikten sonra

balayanlar.

20 23,8 60,7

ift ses almalarna 2., 3.,

pozisyonu bitirdikten sonra

balayanlar.

13

15,5 76,2

imdiye kadar ayrca hi ift

ses almas yapmayanlar.

20 23,8

100,0

Toplam 84 100,0

izelge 4.1.3te de grld gibi, keman rencilerinin %36,9u ift ses

almalarna keman almaya baladktan hemen sonra (f=31), %23,8i 1. pozisyonu

bitirdikten sonra (f=20), %15,5i 2., 3., pozisyonlar bitirdikten sonra ift ses

almalarna balamlardr. Keman rencilerinin %23,8 i de imdiye kadar hi ift

ses almadklarn (f=20) ifade etmilerdir.

Buradan da anlalaca gibi rencilerin ou kemana baladktan hemen sonra ift

ses almalarna balamlardr. Ancak rencilerin %23,8lik bir ksmnn imdiye

kadar hi ift ses almas yapmad gze arpmaktadr.

40

4.2. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift Ses almalarna

Verdikleri neme likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.2.1. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift ses

almalarna Yer Verme Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 12 14,3

Ksmen 30 35,7

Hayr 42 50,0

Toplam 84 100,0

izelge 4.2.1de de grld gibi, rencilerin %14,3nn evet yantn vererek

gnlk almalarnda ift ses almalarna yer verdikleri, %35,7sinin ksmen

yantn vererek gnlk almalarnda ksmen ift ses almalarna yer verdikleri,

%50,0sinin ise hayr yantn vererek gnlk almalarnda ift ses almalarna

hi yer vermedikleri grlmektedir.

Sonu olarak, rneklem grubunu oluturan rencilerin yarsnn, gnlk

almalarnda ift ses almalarna yer ver vermedii dikkati ekmektedir.

41

4.3. rencilerin Kemanda ift Ses alarken alg Hakimiyeti Bakmndan

Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.3.1.ift Ses almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei

Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 53 63,1

Ksmen 21 25,0

Hayr 8 9,5

Toplam 84 100,0

izelge 4.3.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %63,1inin evet,

%25,0nn ksmen, %9,5inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ounluu ift ses

almalarnn alg hakimiyetini olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.


almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei Konusundaki renci

Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 65 77,4

Ksmen 12 14,3

Hayr 5 6,1

Toplam 82 97,6

izelge 4.3.2deki veriler incelendiinde keman rencilerinin %77,4nn evet

yantn, %14,3nn ksmen yantn, %6,1inin de hayr yantn verdikleri

grlmektedir. Bu anket sorusuna rencilerin %2,4lk bir ksm yant vermemitir.

42

Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ounluu, keman eitiminin

balang dzeyinde yaplan ift ses almalarnn, rencinin alg hakimiyetini

olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

izelge 4.3.3. Keman rencilerinin Tek Sesli almalarda Kendilerine Olan


Yorumlar

f %

Evet 35 41,7

Ksmen 40 47,6

Hayr 9 10,7

Toplam 84 100,0

izelge 4.3.3te de grld gibi, keman rencilerinin %41,7si evet, %47,6s

ksmen, %10,7si hayr yantn vermilerdir.

Tablodan da anlald gibi rencilerin byk bir ounluu, tek sesli bir etd ya

da eseri alrken, kendine olan gvenlerini ksmen keman alna

aktarabilmektedir. Bir baka deyile renciler kemanda tek sesli bir etd ya da

eseri alarken, zgvenlerini keman allarna aktarmada baz sorunlar

yaamaktadrlar.

izelge 4.3.4 Keman rencilerinin ift Ses almalarnda Kendilerine Olan


Yorumlar

f %

Evet 13 15,5

Ksmen 32 38,1

Hayr 39 46,4

Toplam 84 100,0

43

izelge 4.3.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %15,5inin evet,

%38,1inin ksmen, %46,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin byk bir ounluu ift sesli bir etd

ya da eseri alarken, kendine olan gvenini keman alna aktaramamaktadr.

izelge 4.3.5. Keman rencilerinin Ayn Pozisyondaki ift Sesleri Birbirine

Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 31 36,9

Ksmen 45 53,6

Hayr 8 9,5

Toplam 84 100,0

izelge 4.3.5teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %36,9 unun evet,

%53,6snn ksmen, %9,5inin hayr cevabn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm ift ses

almalarnda, ayn pozisyondaki ift sesleri birbirine balarken, zaman zaman

notalar arasnda kopma ya da bekleyerek alma gibi sorunlar yaamaktadr.

izelge 4.3.6. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri Birbirine

Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 52 61,9

Ksmen 26 31,0

Hayr 6 7,1

Toplam 84 100,0

44

izelge 4.3.6daki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %61,9unun evet,

%31,0nn ksmen, %7,1inin hayr cevabn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda

pozisyon geili ift sesleri birbirine balarken, ift sesli notalar arasnda durma,

bekleyerek alma gibi sorunlar yaamaktadr.

4.4. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Fiziksel Bakmdan Karlat

Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.4.1. Kemanda ift ses almalarnn rencilerin Vcutlarnda

Fiziksel Bir Gerilim ya da Kaslmaya Neden Olup Olmadna likin Bulgular

ve Yorumlar

f %

Evet 30 35,7

Ksmen 21 25,0

Hayr 33 39,3

Toplam 84 100,0

izelge 4.4.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %35,7sinin evet,

%25,0nn ksmen, %39,3nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin byk bir ksm kemanda ift ses

alarken, vcudunda (ene ars, di skmak, vb. gibi) fiziksel bir gerilim ya da

kaslma yaamadn belirtmitir.

45



Yorumlar

f %

Evet 30 35,7

Ksmen 30 35,7

Hayr 22 26,2

Toplam 82 97,6

izelge 4.4.2deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %35,7sinin evet,

%35,7sinin ksmen, %26,2sinin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

rencilerin %2,4lk bir ksm anketin ilgili sorusunu yantlamamtr.

Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ksm kemanda ift ses alarken

sol kolunda kaslma ve ar hissettiini belirtmitir



Yorumlar

f %

Evet 20 23,8

Ksmen 26 31,0

Hayr 36 42,9

Toplam 82 97,6


%31,0nn ksmen, %42,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.


46

Tablodan da anlalaca gibi, keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift

ses alarken, sa kolunda kaslma ve ar hissetmediini belirtmitir.


Ellerinde veya Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin

Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 31 36,9

Ksmen 27 32,1

Hayr 24 28,6

Toplam 82 97,6

izelge 4.4.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %36,9unun evet,

%32,1inin ksmen, %28,6snn hayr yantn verdikleri grlmektedir.


Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift ses

alarken, sol elinde ve bileinde kaslma ve ar hissettiini belirtmitir.


Ellerinde ve Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin


f %

Evet 15 17,9

Ksmen 31 36,9

Hayr 36 42,9

Toplam 82 97,6

47

izelge 4.4.5teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %17,9unun evet,

%36,9unun ksmen, %42,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.


Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift ses

alarken, sa elinde ve bileinde kaslma ve ar hissettiini belirtmitir.

4.5. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Entonasyon Bakmndan

Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar


almalarnn rencinin Entonasyon Geliimine Olan Etkileri Hakkndaki

renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 61 72,6

Ksmen 19 22,6

Hayr 2 2,4

Toplam 82 97,6

izelge 4.5.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %72,6snn evet,

%22,6snn ksmen, %2,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.


Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm, keman

eitiminin balang dzeyinde yaplan ift ses almalarnn, rencinin entonasyon

geliimini olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

48

izelge 4.5.2. Keman rencilerinin Tek Sesli Bir Dizi Ett veya Eser alarken

Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar

f %

Evet 12 14,3

Ksmen 23 27,4

Hayr 49 58,3

Toplam 84 100,0

izelge 4.5.2deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %14,3nn evet,

%27,4nn ksmen, %58,3nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu tek sesli bir dizi, ett

veya eser alarken entonasyon sorunu yaamamaktadr.

izelge 4.5.3. Keman rencilerinin Pozisyonda Kalarak alnan ift Sesli Dizi

Ett veya Eserlerde Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular

ve yorumlar

f %

Evet 26 31,0

Ksmen 43 51,2

Hayr 15 17,9

Toplam 84 100,0

izelge 4.5.3teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %31,0nn evet,

%51,2sinin ksmen, %17,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu, kemanda ift sesli bir

dizi ett veya eser alarken ksmen entonasyon sorunu yaamaktadr.

49

izelge 4.5.4. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri alarken

Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar

f %

Evet 45 53,6

Ksmen 29 34,5

Hayr 10 11,9

Toplam 84 100,0

izelge 4.5.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %53,6snn evet,

%34,5inin ksmen, %11,5inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu, pozisyon Geili ift

sesleri birbirine balarken entonasyon sorunu yaamaktadr.

izelge 4.5.5. Keman rencilerinin Entonasyon Problemlerini Dzeltmek veya

Entonasyonlarn Gelitirmek in zel almalar Yapp Yapmadna likin


f %

Evet 29 34,5

Ksmen 28 33,3

Hayr 27 32,1

Toplam 84 100,0


%33,3nn ksmen, %32,1inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ounluu entonasyon

problemini dzeltmek veya entonasyonunu gelitirmek iin zel almalar

yapmaktadr.

50

izelge 4.5.6. ift Sesli Dizi Ett ve Eser almalarnn, Entonasyon Geliimini

Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve

Yorumlar

f %

Evet 53 63,1

Ksmen 21 25,0

Hayr 8 9,5

Toplam 82 97,6

izelge 4.5.6daki veriler incelendiinde keman rencilerinin %63,1inin evet,

%25,0nn ksmen, %9,5inin hayr, yantn verdikleri grlmektedir.


Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ounluu, ift sesli dizi, ett ve

eser almalarnn, entonasyon problemlerini dzelttiini ya da gelitirdiini

dnmektedir.

izelge 4.5.7. ift Sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn, Mziksel itme

Yeteneinin Geliimini Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine

likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 63 75,0

Ksmen 17 20,2

Hayr 2 2,4

Toplam 82 97,6

izelge 4.5.7deki veriler incelendiinde, rencilerin %75,0nn evet,

%20,2sinin ksmen, %2,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.


51

Tablodan da anlalaca gibi, keman rencilerin ok byk bir ksm, ift sesli dizi,

ett ve eser almalarnn, mziksel iitme yeteneinin gelimesini saladn

dnmektedir.

izelge 4.5.8. Kemanda ift sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn rencilerin

Mziksel itme Derslerindeki Baarsn Nasl Etkiledii Konusundaki renci

Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar

f %

Evet 16 19,0

Ksmen 51 60,7

Hayr 15 17,9

Toplam 82 97,6

izelge 4.5.8deki veriler incelendiinde, rencilerin %19,0nn evet,

%60,7sinin ksmen, %17,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

rencilerin %2,4lk bir ksm anketin ilgili soru

Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi

Documents

Transcript of Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi