Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig...
Transcript of Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig...
![Page 1: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/1.jpg)
Amiyotrofik Lateral Skleroz(Lou Gehrig Hastalığı)
Dr.Yusuf Tamam
![Page 2: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/2.jpg)
Amyotrofik lateral sklerozis Spinal müsküler atrofiler Herediter spastik paraplejiler
ÜST VE ALT MOTOR NORON HASTALIKLARI
![Page 3: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/3.jpg)
Tanımlar
Amyotrophic Lateral Sclerosis Sclérose latérale amyotrophique (SLA) Lou Gehrig’s Disease (beyzbol oyuncu) Motor Neuron Disease (MND) Maladie de Charcot
![Page 4: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/4.jpg)
Motor nöronların ve aksonlarının primer hastalığıdır. Alt beyin sapı ve spinal kord ön boynuzunda motor nöronların atrofisi, dejenerasyonu ve kaybı en önemli patolojik bulgularıdır.
![Page 5: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/5.jpg)
Tanım ve fizyopatoloji
ALS: MSS ve PSS tutan, ilerleyici ve fatal bir motor noron hastalığıdır.
İlk olarak spinal korddaki ön boynuz hücreleri ve kranial sinir çekirdekleri, ardından tüm motor ünite dejenere olur,güçsüzlük ve fasikulasyonlara ek olarak spinal kord dejenerasyonu sonucu spastisite gelişir.
![Page 6: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/6.jpg)
Etyoloji
Bilinmemektedir. Çeşitli hipotezler vardır: Eksitotoksisite:Glutamat eksitatuar noro
transmitterdir, aşırı düzeyleri noronal ölüm Viral enf Apoptoz (programlanmış hücre ölümü) Otoimmunite Serbest radikaller:Nöronların yıkıcı molekülleri
temizleme kapasitesinde azalma
![Page 7: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/7.jpg)
Etyoloji-2
Genetik yatkınlık: %5-10 hasta ailevi ALS’dir. SOD mutasyonu saptanabilmektedir.
Genellikle yaşamın 5-6. dekadlarında görülür, bazen daha erken.
![Page 8: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/8.jpg)
Insidans ve Prevelans
A.B.D.’de yaklaşık 30,000 ALS hastası var. %90-95’i sporadik
Hastalığın ırk, sosyekonomik durum ve etnik kökenle ilişkisi yok.
ALS hastalarında yaşam beklentisi tanıdan sonra ortalama yaklaşık 3-5 yıl. %8-22 oranında en az 10 yıl yaşam.
Genelde erkekleri daha fazla tutar.
![Page 9: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/9.jpg)
ALS Semptom ve Bulgular-1
Sendrom tedrici güçsüzlük ile başlar ve zaman içinde tüm ekstremiteleri tutar.
Kas fasikulasyonları sıktır, ancak normalde ilk bulgu değildir.
Hastalık ilerledikçe üst (spastisite, reflekslerde artış gibi) ve alt (kas atrofisi gibi) motor noron bulgularının kombinasyonu belirgin hale gelir.
![Page 10: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/10.jpg)
Semptom ve Bulgular-2
Bulber tutulum (örn: dizartri, disfaji, dil atrofisi) olduğunda dilde fasikülasyonlar ortaya çıkabilir
Duyu sistemi tutulmaz. Okuler hareketler hastalığın geç dönemine
kadar korunurlar. Otonomik sistemler korunmuştur
(örn:mesane,barsak ve seksüel fonk gibi)
![Page 11: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/11.jpg)
Semptom ve Bulgular-3
Konuşma problemleri; ses volumunda azalma, kelimeleri geveleyerek çıkarmak..
Hastalık kötüleştikçe, hastalar kas kramplarından ve sonunda eklem komplıkasyonları gelişir.
![Page 12: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/12.jpg)
Primer lateral sklerozda üst motor nöron etkilenmesi, progresif müsküler atrofide ise hastalık alt motor nöronlara sınırlıdır. Bu tanılar için bulgular 2 yıl süre ile belirtilen yapıya sınırlı kalmalıdır.
Ailesel ALS ve demansta frontal lob demans bulguları eşlik eder.
Guam ALS-demans-parkinson kompleksinde supranükleer bakış bozuklukları ortaya çıkabilir.
![Page 13: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/14.jpg)
Semptom ve Bulgular-4
Altekstremite başlangıçlı hastalarda; sendeleme, tökezleme , koşarken ve zıplarken hareketlerde becerıksızlık ve kabalık şikayetlerı olabılır..
Üst ekstremite başlangıçlı hastalarda; Düğme iliklemekte,küçük objeleri tutmakta ve anahtar çevirmekte zorluk şikayetleri olur.
![Page 15: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/17.jpg)
Ayırıcı Tanı-1
Benign fasikulasyonlar Myelopati ve radikulopati ile seyreden
dejeneratif spınal kord hastalıkları MS Polıomyelıt Multıfokal motor noropati Inkluzyon cisimciği myopatisi
![Page 18: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/18.jpg)
Ayırıcı Tanı-2
Arnold-chiari malformasyonu Sirengomyeli Hex A eksikliği HIV/HTLV myelopatisi X-geçişli spınoserebellar muskuler
distrofiler CMT
![Page 19: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/19.jpg)
Tanı-1 Spesifik bir test yok. Tanı diğer olası
sebeblerin dışlanması ile konur. Klinik ve EMG bulguları önem taşır. Sinir İletim Çalışmaları veEMG’de
denervasyon aktivitesi,fasikülasyonlar, nörojenik motor ünit aktivitesi gözlenir. Multifokal fasikülasyonların gözlenmesi karakteristik bulgudur.
ALS hastalarında SOD mutasyonu bakılması için genetik test mevcuttur.
![Page 20: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/20.jpg)
Tanı-2
Kranial ve Spınal MR yapılmalı (servikal spondıloz dışlanmalı).
Serum CK düzeyi hafif yüksek olabilir. Kas biopsi yapılabilir.Grup lif atrofisi
görülür. LAB: Kan sayımı, ASH, ANA, RF, tıroıd
fonk testlerı, Vit B12 ve serum ımmun fiksasyon elektroferezi.
![Page 21: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/21.jpg)
Klinik olarak üst ve alt motor nöron bulgularının birlikte ortaya çıkması ve bunu açıklayacak bir klinik durumun olmaması önemlidir.
BOS normaldir veya hafif artmış protein görülebilir.
Tanıda El Escorial kriterleri kullanılmaktadır.
Tanı-3
![Page 22: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/22.jpg)
El-Escorial kriterleri
Kesin ALS Bulber ve en az 2 spinal bölgede üst ve alt MN bulguları
veya 3 spinal bölgede üst ve alt MN bulguları
Probabl ALS (Olası ALS) En az 2 bölgede üst ve alt motor nöron bulguları (üst MN
bulguları üstte)
Possible ALS (Mümkün ALS) Bir bölgede alt ve üst MN bulguları, veya 2 bölgede
bulgular (alt MN bulguları üstte)
Suspected ALS (şüpheli ALS) En az iki bölgede sadece alt MN bulguları
![Page 23: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/23.jpg)
TEDAVİ Tedavisi yoktur. Riluzol ABD’de ALS için kabul edilmiş tek
ilaçtır. Etkisi sınırlı, hast. İlerlemesini birkaç ay geciktirir. Hepatotoksiktir. Kc fonk. kontrol edilmeli. Voltajla açılan Na kanallarını bloke eder ve
glutamat eksitotoksisitesi üzerinden etki gösterdiği düşünülmektedir.
Semptomların ted. Ve konfor saglanması ted.nin temelini oluşturur (ör:kas gevşeticiler,antispastik ajanlar, pulmoner, tuvalet)
![Page 24: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/24.jpg)
Tedavi-2
. Kaspaz inhibitörlerinin deneysel çalışmalarda etkisi
gösterilmiştir. Baklofen, kinin ve fenitoin ağrılı spazmları
engelleyebilir. Antidepresanlar pseudobulber semptomlara yönelik
olarak kullanılabilirler. Fizik tedavi ve rehabilitasyon yararlı. İleri dönemlerde beslenme ve solunum desteği
sağlanması.
![Page 25: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/25.jpg)
TEDAVİ-3 İleri evrelerde gastrostomi besleme tipleri ve
noninvaziv solunum destekleri önerilir. Solunum destegi maliyetinin yüksek oluşu ve
hastanın yaşam kalitesini düşük tutması nedeniyle Amerika’da tartışmalı.
Terminal dönem hastalara palyatif yaklaşımlar için uygun imkanlarda izlenmelidir.
Pulmoner olaylar(ör:pnomoni,pulmoner embolı, solunum yetm) terminal dönemde sıktır.
![Page 26: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/26.jpg)
TEDAVİ-4 Myotrophin henüz deneysel aşamada
bir ilaç olup hastalığın semptomların ilerlemesini yavaşlattığı görülmüş..
Mytrophin alan hastalarda diğer ilaçlara göre hastalıgın ilerlemesinde 26 % yavaşlama olmuş.
![Page 27: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/27.jpg)
Spinal Müsküler Atrofiler
Alt beyinsapı ve spinal kordda motor nöronların hasarı ile giden bir hastalıktır.
Genellikle otozomal resesif, bazen de otozomal dominant veya X’e bağlı kalıtım gözlenir.
Daha çok infantil ve çocukluk döneminde, bazen de genç erişkin döneminde hastalık ortaya çıkar.
![Page 28: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/28.jpg)
Tip Kalıtım
Başlangıç yaşı
Semptomlar Klinik özellik Prognoz
SMA tip 1 (Werdnig-Hoffman)
OR Doğumla birlikte
Hipotoni, emme, yutma güçlüğü, dispne
Hiçbir zaman oturamaz
Ortalama 8 ayda exitus
SMA tip II (intermediate)
OR 3-15. ayda başlar
Proksimal güçsüzlük, fasikülasyonlar
Hiç ayakta duramaz, fasial kaslar korunur
Respiratuar komplikasyonların oluşumu ile ilgili
SMA tip III (kronik SMA, Kugelberg-Welander)
OR,OD 15 ay-10 yaş Proksimal güçsüzlük, motor gelişimde gerilik
Solunum komplikasyonlarına bağlı
SMA tip IV (adult başlangıçlı SMA)
OD,OR veya X’e bağlı
Ortalama 37 yaş
Proksimal güçsüzlük, OD formlarda daha ağır seyir
Survi değişmez
Distal SMA (progressif SMA, Charcot-Marie-Tooth tipi)
OR, OD OR: doğum ve infantil OD: adultte
Distallerde güçsüzlük Progresyon çok yavaş, sürvi değişmez
![Page 29: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/29.jpg)
Patogenezde 5. kromozomda mutasyon ve delesyonların rolü vardır. Bunun sonucu olarak ortaya çıkan hasarlı protein gösterilememiştir. Patogenez kesin olarak bilinmemektedir.
Tip I 10-25 binde 1 olarak görülmektedir.
![Page 30: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/30.jpg)
En önemli bulgular güçsüzlük, hipotoni ve kraniyal sinir felçleridir. Proksimal kaslar daha çok etkilenir.
Fazio-Londe sendromunda (çocukluğun progresif bulber paralizisi) beyin sapı motor nukleuslarında etkilenme belirgindir.
Tanıda klinik ve elektrofizyolojik bulgulardan yararlanılır.
Kesin tedavisi yoktur.
![Page 31: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/31.jpg)
Herediter spastik paraplejiler
Alt ekstremitelerde spastisite ve güç kaybı ile giden heterojen heredite ve klinik özellikler taşıyan hastalıklardır.
Kortikospinal traktın daha çok, arka kordon ve spinoserebellar traktların da hafif ölçüde hasara uğradığı gösterilmiştir.
Kesin nedeni bilinmemektedir. Alt ekstremitelerde spastisite ve güç kaybı ile
birlikte hafif derin duyu bozukluğu ve paresteziler görülür.
![Page 32: Amiyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)dicle.edu.tr/Contents/648c9425-0abf-4c50-84bc-202b31e755aa.pdf · Myelopati ve radikulopati ile seyreden dejeneratif spınal kord](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022041905/5e632bd47de007516e73c2c8/html5/thumbnails/32.jpg)
Bazı formlarında optik nöropati, retinopati, ekstrapiramidal bulgular, demans, ataksi, mental retardasyon ve sağırlık ortaya çıkan diğer nörolojik bulgular olabilir.
Tanı klinik bulgular ile. Moleküler tanısı çok sınırlıdır. Görüntüleme yöntemleri, plazma çok uzun
zincirli yağ asidleri düzeyi analiz edilmelidir. Spesifik tedavisi yoktur.
Herediter spastik paraplejiler-2