AMC

�

�/��

ÁÇ¯ Ìîíãîë ÕªòªëÁªðèéí Çîðèëãî Áà Çîðèëòóóä

ÁÇ¯ Ìîíãîë Õºòºëáºðèéí ýõíèé ¿å øàò 3 æèëèéí õóãàöààòàé õýðýãæèæ áàéãàà áºãººä ýíý õóãàöààíä 200 îð÷èì êîìïàíèóäàä áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ, áè÷èë, æèæèã áîëîí äóíä ¿éëäâýð¿¿ä (ÁÆÄ¯), çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé êîìïàíèóäàä ÷èãëýñýí çàõ çýýë õºãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã õºäºº îðîí íóòàãò ò¿ëõ¿¿ àíõààðàí õýðýãæ¿¿ëýõ þì. Ò¿¿í÷ëýí ýð÷èì õ¿÷íèé ¿ð àøèãòàé õýðýãëýýã õºãæ¿¿ëýõ, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ýìýãòýé÷¿¿äèéí áèçíåñ ýðõëýëòèéã äýìæèõ çýðýãò èë¿¿ àíõààðàë õàíäóóëæ èðñýí.

òóëãàð× Áóé àñóóäëóóä

Ìîíãîë Óëñàä ÁÇ¯ Õºòºëáºðèéã íýýõýýñ ºìíº ÅÑÁÕÁ-íû ýêñïåðò¿¿ä òóñ óëñàä èðæ ÒÝÇ¯ õèéñýí áºãººä ¿íýëãýýíèé òàéëàíä Ìîíãîëûí ÁÆÄÁ-¿¿äýä òóëãàð÷ áóé íèéòëýã 3 àñóóäàë áàéãààã äóðäñàí áàéäàã. Ýäãýýð íü (i) low management effectiveness áóþó óäèðäëàãûí ¿ð ä¿íòýé àæèëëàãàà ñóë (ii) poor performance/skills of workers áóþó àæèëëàãñäûí óð ÷àäâàð/àæëûí ã¿éöýòãýë õàíãàëòã¿é, (iii) need to reconstruct and modernize pro-duction sector áóþó ¿éëäâýðëýëèéí á¿õèé ë ñàëáàðóóäûã (áàðèëãà áàéãóóëàìæ, ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ, ýð÷èì õ¿÷íèé õàíãàìæèéí ñèñòåì) ººð÷ëºí øèíý÷ëýõ, îð÷èí ¿åèéí øèéäë¿¿äèéã íýâòð¿¿ëýõ øààðäëàãà àñàð èõ áàéãààã îíöëîí òýìäýãëýñýí áàéäàã.

ÁÇ¯ Õºòºëáºðèéí ºìíº òóëãàð÷ áóé ººð íýã áýðõøýýëòýé àñóóäàë íü îðîí íóòãèéí ÁÆÄ¯-èéí ýðýëò õýðýãöýýíä íèéöýõ ¿íäýñíèé çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ ÿâäàë þì. Ìîíãîëûí áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé äèéëýíõ ÷èãëýë¿¿äýýð àæèëëàõ ÷àäâàðòàé çºâëºõ¿¿äèéã îëæ áîëîõ ÷ çàðèì íýã ÷èãëýë¿¿äèéí õóâüä ºíäºð õºãæèëòýé îðíóóäààñ çºâëºõ ìýðýãæèëòí¿¿äèéí òóñëàëöàà äýìæëýã øààðäëàãàòàé áàéãàà íü òîäîðõîé þì.

ÁÇ¯-íèé áóñàä îðíóóä äàõü õºòºëáºð¿¿äèéí íýãýí àäèë Ìîíãîë Óëñûí õóâüä òîãòâîðòîé õºãæëèéí àñóóäàë ÷óõëààð òàâèãäñàí õýâýýð áàéíà. Îëîí óëñûí ò¿âøèíä òîãòâîðòîé õºãæëèéí ò¿âøèíã äàðààõü ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýð ä¿ãíýäýã. Òóõàéëáàë, áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý àâ÷ ¿éë àæèëëàãààãàà ñàéæðóóëñàí òóðøëàãàòàé êîìïàíèóäûí òîî õàíãàëòòàé õýìæýýíä õ¿ðñýí áàéõ; áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé á¿õèé ë ÷èãëýë¿¿äýýð ºíäºð óð ÷àäâàðòàé ìýðãýæëèéí çºâëºõ¿¿ä áýëòãýãäñýí áàéõ; ò¿¿í÷ëýí íýã òàëààñ êîìïàíèóäàä ìýðãýæëèéí òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëæ íºãºº òàëààñ ÁÆÄ¯-èéã õºãæ¿¿ëýõ áîäëîãûã Çàñãèéí ãàçàðòàé õýëýëöýõ ÷àäâàðòàé ÁÆÄÁ-èéí õ¿÷èðõýã äýä á¿òýö áèé áîëñîí ýñýõ çýðýã áîëíî.

► ► ► ¿ðãýëæëýë äàðààãèéí äóãààðò

�

�/��

АгуулгА

ЕСБХБ-ны Бизнесийн Зөвлөх Үйлчилгээ Хөтөлбөр:

Монгол Улсад хэрэгжиж эхлээд � жил болж байна ............................ i-�

Ерөнхийлөгчийн мэндчилгээ ................................................................ 3

ICMCI chairperson: Letter for magazine ................................................. 4

Олон Улсын Менежментийн Зөвлөх Байгууллагуудын Хороо (ICMCI) .......................................................... 5

ММСА: Үндэсний зөвлөхүүдийн мэргэжлийн байгууллага ................. 6-7

Consulting: Meeting the needs of entrepreneurs and small business .... 8-9

Incorporating International Standards ..................................................... �0-��

Зөвлөх компаний ярилцлага: Нью-Эрдэм Консалтинг ХХК ............... ��-�3

Хөгжлийн Шийдэл ТББ: Зөвлөх үйлчилгээ, түүний хэрэгцээ ............. �4-�5

Авто Дрем ХХК: Ирээдүйдээ илүү итгэлтэй боллоо ........................... �6

Долоон Болдог ХХК: ISO 900�:�008 стандартыг хангана ................... �7

Мерси Кор Монгол: MORE төсөл ......................................................... �8-�9

Өмнөговь аймгийн бичил бизнесийг хөгжүүлэх төсөл ........................ �0-��

IMC USA: Building Consulting Capacity in Central Asia ......................... ��-�3

ICMCI гишүүн орнуудаас Монголын зөвлөхүүдэд ирүүлсэн мэндчилгээ... ......................................................................... �4-�5

ММСА-ийн сургалтууд ........................................................................... �6-�7

ММСА: Дархан, Эрдэнэт, Хөвсгөлийн сургалтууд ............................... �8

Зөвлөх үйлчилгээний бизнесийн талаар – интернет мэдээ ............... �9-30

Байгууллагуудад яагаад зөвлөхийн туслалцаа хэрэг болдог вэ? ..... 3�-3�

Монголын Менежментийн Зөвлөхүүдийн Холбоо (MMСА)ММСА нь Мэргэшсэн Менежментийн Зөвлөхүүдийг (ММЗ) бэлтгэж, олон улсын зөвлөх үйлчилгээний ур чадвар болон ёс зүйн стандартыг мөрдлөгө болгох зорилгоор �008 оны �� сарын 5-нд байгуулагдсан мэргэжлийн байгууллага юм.

• Зөвлөхийн мэргэжлийн ур чадварыг тасралтгүй сайжруулах замаар дэлхийн түвшний СМС (CMC – Certified Management Consultant) буюу ММЗ-ийг бэлтгэнэ. Ингэснээр холбооны гишүүн зөвлөхүүд дотоодын төдийгүй гадаад зах зээл дээр ямар ч нөхцөлд илүү эрэлт хэрэгцээтэй байх болно.

• Чадварлаг зөвлөх үйлчилгээгээр дамжуулан хувийн хэвшлийг хүчирхэгжүүлнэ

ММСА-ийн эрхэм зорилго:

ММСА-ийн òóхàй:

Åðºíõèéëºã÷èéí ìýíä÷èëãýý Монголын Менежментийн Зөвлөхүүдийн

Холбооноос (ММСА) эрхлэн гаргаж буй Art of Management Consulting Journal (AMC) сэтгүүлийн анхны дугаарт тавтай морилно уу!

Сэтгүүлийн анхны дугаарыг бүтээхэд гүн туслалцаа үзүүлж үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк (EBRD), ЕBRD-ийн Бизнесийн Зөвлөх Үйлчилгээ Монгол Хөтөлбөр (EBRD BAS) болон бусад байгууллага, зөвлөхүүд, үйлчлүүлэгч байгууллагуудад талархлаа илэрхийлье. Та бүхний дэмжлэгтэйгээр энэ дугаар бий боллоо. Энэ сэтгүүл та бүхний сэтгүүл гэдгийг санаж цаашдаа ч хувь нэмрээ оруулахыг уриалж байна.

ЕBRD-ийн дэмжлэгтэйгээр ММСА мөн вэбсайттай (www.mmca.mn) болж байгаа тул зөвлөхүүд бид холбооныхоо сэтгүүл болон вэбсайтаар дамжуулан улс орныг хамарсан сүлжээнд нэгдэж, бие биенээсээ суралцах, туршлага солилцох, өөрсдийн үйл ажиллагаагаа сурталчлах зэргээр олон талын хамтын ажиллагааг өрнүүлэх боломжтой болж байна. �0�0 онд ММСА Дархан, Эрдэнэт, Хөвсгөл аймгуудад өөрийн салбаруудыг байгуулснаар 60 орчим шинэ гишүүн зөвлөхүүдээр эгнээгээ бэхжүүллээ. Бид цаашид ч Улаанбаатар хот болон хөдөө орон нутагт шинэ гишүүдийг Холбооны эгнээнд нэгдэн орохыг урьж байна.

ММСА нь гишүүн зөвлөхүүддээ мэргэжлийн дэмжлэг үзүүлж ажиллах замаар тэд үйлчлүүлэгч байгууллагадаа илүү сайн зөвлөх байхад нь анхаарах болно гэдгээ тунхаглахад таатай байна. Энэ хүрээнд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх Мэргэшсэн Мåнåæмåнтийн Çºвлºхүүдийã (Certified Management Consultants - CMC) тºрүүлэх чиглэлээр цаашид ЕBRD болон Олон Улсын Менежментийн Зөвлөх Байгууллагуудын Хороотой (ICMCI) хамтран ажиллахаар төлөвлөж байна.

Сэтгүүлийнхээ дугааруудаар дамжуулан бид ММСА-ийн үйл ажиллагаа, менежментийн зөвлөх үйлчилгээний салбарын болон тэдгээрийн үйлчлүүлэгч байгууллагуудын үйл ажиллагаанаас дэлгэрэнгүй танилцуулсаар байх болно.

Тантай зөвлөх үйлчилгээнд хамт,

Баттогтохын Ундарлаа Ерөнхийлөгч

Art of Management Consulting Journal (AMC) сэтгүүл нь MMCA-ийн дэргэд улирал тутам гарна.

http: //www.mmca.mn

3

�/��

4

�/��

LETTER FOR MAGAZINEFOR MONGOLIAN MANAGEMENT CONSULTANTS councilJanuary 8, 2011

I am Aneeta Madhok, Chairperson of International Council of Management Consulting Institutes which is the global apex body representing the management consulting profession. I have been interacting with Ms. Battogtokh Undarlaa, President/CEO of Mongolian Management Consultants Association for quite some time now. Each time she gives us some more good news about the working of MMCA and their intentions to work closely together to meet the requirements of ICMCI membership. I am absolutely delighted that today you are all well on the way to making a strong and long lasting foundation for the representation of ICMCI interests in the region, and the Management Consulting profession in your country, and are also well on the way to reaching eligibility for ICMCI membership. I will look forward to the day when I can congratulate you all and welcome you into the ICMCI fold.

I will urge you to learn and imbibe the culture of camaraderie and friendship that is the hallmark of ICMCI and look beyond the meeting of criteria for our membership. Of course, you do need to visit our website to learn more about us and our flagship product, the CMC certification, but please also feel free to exchange ideas about what we do and how we are.

This is your first issue of this magazine and the flavours you exchange here will sow the seeds for a flowering of the plants you create and nurture. Where I come from, such a first occasion is intended to be auspicious and with a positive optimistic outlook for the future. I hope that your energy and enthusiasm will carry forward and multiply over the next few months and years as you nurture the MMCA in its path forward.

There are many events planned for 2010-2011 and these are posted on the website. We have the next one – the Asia Pacific Hub meeting on 25-26 March at Seoul, Korea, the

Americas Hub meeting on May 09 at Toronto, Canada, and the World Management Consulting Conference being planned by our member in Helsinki, Finland on June 20-21 to co-incide with Euro Hub meeting. International Management Consultants day is normally celebrated in first week of June in many countries across the globe and the grand Biennial Congress which will mark the end of the term for this ExCom is being scheduled for 6-8 October in Taipei, Taiwan. I look forward to welcoming some of you on these occasions. Keep track of our website for future announcements on these events.

I shall request our secretariat to start forwarding you our bi-monthly newsletter, The Meridian to Ms. B. Undarlaa and she can forward to all of you together.

I am happy to place a map of ICMCI here and will hope to have the CMC gold colours in the white space that is now Mongolia.

Thank you very much for creating the occasion today for me to be able to reach the ICMCI messages to the country of Mongolia.

With all the best from ICMCI.

Aneeta Madhok, PhD, CMC, GPHR Chairperson

International Council of Management Consulting Institutes

�/��

5

�/��

ICMCI нь менежментийн зөвлөх үйлчилгээний дэлхийн түвшний мэргэжлийн стандартыг бий болгох зорилготой олон улсын байгууллага юм. �987 онд байгуулагдсанаасаа хойш гишүүн байгууллагуудынхаа хооронд хамтын ажиллагаа тогтоож ёс зүйн журам болон чанарын стандартын минимум шаардлагыг бий болгосон юм.

ÎëÎí Óëñûí ÌåíåæÌåíòèéí Çªâëªõ ÁàéãÓÓëëàãÓÓäûí õÎðÎÎ (ICMCI)

ÝðõÝМ Çîðèлгî• Менежментийн зөвлөхүүдийн стандартыг дэлхий даяар

дээшлүүлэх• Зөвлөхүүдийг гэрчилгээжүүлэх замаар дэлхийн түвшний ур

чадвар болон мэргэжлийн стандартыг хангаж хэрэглэгчийн үйлчилгээг баталгаажуулах

• Үндэсний мэргэжлийн байгууллагуудын үүсэл хөгжлийг дэмжих

• Олон улсын холбоо байгууллагуудын хоорондын мэдээлэл, хамтын ажиллагаа болон солилцоог дэмжих

СМС öîлСМС (Certified Management Consultant) áóþó Мэрãэшñэн Менежментийн Зөвлөх (ММЗ) цол нь менежментийн зөвлөх мэргэжлийн олон улсын стандарт юм. Энэ нь тухайн зөвлөхийн ур чадвар, бодитой бөгөөд бие даасан чанар, болон мэргэжлийн түвшний хэмжүүр болдог бөгөөд ICMCI-ийн гишүүн орны Менежментийн Зөвлөхүүдийн байгууллага нь тодорхой шаардлага хангасан зөвлөхүүдэд энэхүү олон улсын цолыг гардуулдаг.

Åðªíõèé МÝäлÝг áА уð ×АäâАðûí ÇАгâАðICMCI нь Common Body of Knowledge (CBK) буюу Ерөнхий мэдлэгийн шаардлагыг боловсруулсан. Энэ нь менежментийн зөвлөх хүн юу мэдэх ёстой мөн юу хийх чадвартай байх ёстойг тодорхойлсон мэдлэгийн жагсаалт болон CMC нарын ур чадварын загвар юм.

îлîí улСûí ¨С Ç¯éí æуðАМ (Code of Professional ConduCt)Ãишүүн байгууллагууд өөрсдийн гишүүдийн мэргэжлийн ёс зүйн журамтай байна. Эдгээр журмууд нь зөвлөхүүдийн мэргэжлийн түвшин (professionalism) болон үйлчлүүлэгч байгууллагын эрх ашгийг анхаарсан байдаг. Энэ хүрээнд:• Зөвлөх нь үйлчлүүлэгч байгууллагын мэдээллийн нууцыг

чандлан хадгалж хувьдаа болон бусдад ашиглахаас хамгаална

• Зөвлөх нь үйлчлүүлэгч байгууллагад бодитой бус хүлээлт бий болгох, зөвлөх үйлчилгээний үр дүнтэй холбоотой тодорхой зүйл амлах зэргээс татгалзана

• Зөвлөх нь үйлчлүүлэгч байгууллагадаа мэдэгдэлгүйгээр гуравдагч этгээдтэй үйлчлүүлэгч байгууллага санал болгосны зуучлалын хөлс тохирохоос татгалзана

• Бусад

6

�/��

Аливаа улс орны хөгжил хувийн хэвшлийн хөгжлөөр тодорхойлогддог. Харин хувийн хэвшлийн амжилттай үйл ажиллагааг хангах хүчин зүйлүүдийн нэг нь менежментийн зөвлөх үйлчилгээ юм.

Монголын менежментийн зөвлөх үйлчилгээний хувьд шинэ тутам хөгжиж байгаа салбар билээ. Cүүлийн үед дэлхий нийтийг хамарсан зах зээлийн хямрал зөвлөх үйлчилгээний хэрэгцээг их хэмжээгээр хөөрөгдүүлсэн. Үүнтэй уялдан дотоодын зах зээл дээрх зөвлөх үйлчилгээний хэрэгцээ ч мөн сүүлийн жилүүдэд өсөн нэмэгдсээр ирлээ.

Тиймээс, Монголын Менежментийн Зөвлөхүүдийн Холбооны (MMСА) эн тэргүүний зорилт нь дотоодын зөвлөх үйлчилгээний тасралтгүй хөгжлийг хангаж, зөвлөхүүдийн өнөөгийн мэргэжлийн түвшинг дэлхийн түвшинд хүргэх явдал болж байна. Үүнтэй холбогдуулан ММСА нь oлон улсад мөрдөгддөг зөвлөхийн мэргэжлийн ёс зүйн журмыг нэвтрүүлэн мөрдөж, менежментийн зөвлөхүүдийг танхимын болон дадлагажуулах шат шатны сургалтаар гэрчилгээжүүлэх шалгалтын программтай болохоор өөрийн сургагч болон дадлагажуулагч багш нараа бэлтгэхээр зорин ажиллаж байна.

Ãèø¯¯í×ëýë Менежментийн буюу бизнесийн зөвлөх гэдэг нь тодорхой үнэ хөлсөөр клиент байгууллагынхаа нөөцийг илүү үр дүнтэй ашиглах замаар зорилтоо тодорхойлж түүндээ хүрэхэд бие даасан бодит зөвлөгөөг өгдөг мэргэжлийн хүн юм. Үүнийг хийхдээ зөвлөх нь тухайн асуудал эсвэл боломжийг оношлон тодорхойлж, оновчтой шийдлийг санал болгож, сайжруулалтыг хэрэгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлдэг.

ММСА нь менежментийн зөвлөхүүдийн мэргэжлийн гэрчилгээжүүлэх байгууллага юм. Энэ утгаараа зөвхөн туршлагатай зөвлөхүүд гишүүн нь байх боломжтой. Хэдий тийм ч, бид гишүүнчлэлийн хэд хэдэн ангиллыг бий болгож зөвлөхийн ажил хийдэггүй боловч энэ мэргэжилд сонирхолтой, эсвэл ирээдүйд энэ мэргэжлийг эзэмшихээр зорьж байгаа хүмүүст болон зөвлөх үйлчигээг хэрэглэж байсан, хэрэглэхээр төлөвлөж байгаа байгууллагуудад мөн зөвлөх үйлчилгээний салбарыг дэмжигч бусад бүх байгууллага, хүмүүст гишүүнчлэлээ нээлттэй болгосон билээ.

Çªâëªõ ¯éë×èëÃýýíèé ¨ñ Ç¯éí æóðàì

Менежментийн буюу бизнесийн зөвлөх нь клиент байгууллагадаа дээд зэргийн үйлчилгээ үзүүлээд зогсохгүй үүнийгээ ёс зүйтэй хийдэг.

ММСА-ээс тавигдах шаардлагад гишүүн зөвлөхүүд ёс зүйгээ хатуу баримтлах мөн гэрчилгээжүүлэлтэнд хамрагдсан байх зэрэг багтана. Ёс зүйтэй зан байдал гэдгийг ММСА болон түүний олон улсын түнш Олон улсын Менежментийн Зөвлөх Байгууллагуудын Хорооноос (ICMCI) дараахь(ICMCI) дараахьICMCI) дараахь байдлаар тодорхойлдог:

• Клиент байгууллагын мэдээллийн нууцыг чандлан хадгалах

MMCA: ¯íäýñíèé Çªâëªõ¯¯äèéí Ìýðãýæëèéí ÁàéãÓÓëëàãà

�/��

7

�/��

• Бодит, бие даасан зөвлөгөө хүргэх

• Зөвхөн өөрийн мэргэшсэн чиглэлийн зөвлөх үйлчилгээний захиалга авах.

• Мэргэжлийн үйлчилгээний үнэ хөлсийг клиенттэй урьдчилан тохирох.

• Клиентийн проблемыг шийдэх бодитой бөгөөд практик шийдлийг боловсруулах.

ìýðÃýæëèéí Ãýð×èëÃýýæèëò

- A Measure of Excellence

Ãэрчилгээжилт нь ММСА-ийн оршин тогтнох нэг шалтгаан юм. Тиймээс ММСА-ийн зүгээс �0�� онд Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны (EBRD) туслалцаатайгаар өөрийн гэрчилгээжилтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр зорин ажиллаж байна.

Энэхүү хөтөлбөр амжилттай хэрэгжсэнээр манай гишүүн зөвлөхүүд Мэргэшсэн Менежментийн Зөвлөх (CMC®) цолыг тодорхой гүйцэтгэлийн түвшинг хангасан нөхцөлд авах боломжтой болно. Өөрөөр хэлбэл техникийн ур чадвар болон ёс зүйн хувьд мэргэжлийн стандарт хангасан, мөн зөвлөх үйлчилгээний ур чадвар, мэргэжлийн зан байдал, клиентийн болон төслийн удирдлага, ба хувийн зан байдлын хувьд зохих стандарт хангасан байх ёстой юм.

EBRD BAS PROGRAMME

Á¿ñ íóòãèéí çàõèðàë Ðîëàíäñ Ðåïñà áîëîí ¯íäýñíèé çàõèðàë Ö.Îþóíæàðãàë íàð

ММСА байгуулагдсан цагаасаа эхлэн Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны Бизнесийн Зөвлөх Үйлчилгээ (EBRD BAS) хөтөлбөртэй үр дүнтэй хамтран ажилласаар ирлээ. Хамтран хэрэгжүүлсэн ажлуудын хувьд:

• �009 оноос өнөөг хүртэл компани байгууллагуудад хүргэдэг зөвлөх үйлчилгээний төслүүд,

• �0�0 оны �-р сард “Байгууллагын хөгжил ба Хүний Нөөцийн Удирдлага” сэдэвт IT компаниуд болон зөвлөхүүдэд зориулсан хамтарсан сургалт,

• �0�0 оны 6 сард орон нутгийн зөвлөхүүд болон компаний удирдах ажилтнуудад зориулсан сургалт,

• �0�0 оны �� сарын �5-наас эхлэн Art of Management Consulting Journal сэтгүүлийг гаргах зэрэг багтана.

�0�� онд ММСА нь Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны тусламж дэмжлэгтэйгээр мэргэшсэн зөвлөх бэлтгэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна.

ÇªÂËªÕ¯¯Ä8

�/��

Entrepreneurship is the common term used to describe an individual who starts their own business after seeing a new opportunity. Entrepreneurship is an important part of economic development as it allows people to develop new ideas which will create value to the economy and society. Many small and medium sized enterprises (SMEs) have entrepreneurial spirit and play an important role in the economy. The level of economic growth of a region to a large extent also depends on the level of entrepreneurial activities in the region.

Consultants have an important role in assisting SMEs and entrepreneurs. Consultants provide

expert advice in areas that are important for a business to grow and compete successfully, for example management, human resources, marketing, finance and the legal environment.

Governments also play an important role in assisting SMEs and entrepreneurs. Recognizing the importance of developing SMEs in Mongolia, the Government Implementing Agency for Small and Medium Enterprises (SME Agency) was created in December 2008 to support the growth and development of SMEs in the economy, to provide legal support to SMEs and to enhance their competitiveness.

Consulting: Meeting the needs of

entrepreneurs and small business

By Anna Lin

The SME Agency has responsibility for five SME Business Centres located in Bayanzurkh District and Songinokhairkhan Districts in Ulaanbaatar, Dharkhan, Gobi-Altai and Zavkhan. These SME Centres provide business support training to entrepreneurs and SMEs.

The SME Business Centre located in Songinokharkhan district in Ulaanbaatar sees about 50 – 80 people each month who either attend business training or seek advice from a business advisor.

Common consulting advice that is provided to SMEs include:

• evaluating their business activity

• advice on how to minimize cost and maximize profit

• how to conduct market research

• how to manage productivity and manufacturing activities

• how to write a business project plan, business agreement and other business documents.

Other services provided by the SME Business Centres include capacity training for SMEs on how to successfully run a business and how to market and sell their products and services. SMEs are also provided assistance with buying new equipment, participating in exhibitions and trade fairs and are provided handbooks and information on business topics.

After attending training sessions, SMEs and entrepreneurs learn how to better manage their business, how to overcome difficulties, how to decide optimum decisions, and in the future how to grow their business.

�/��

9

�/��

ÇªÂËªÕ¯¯Ä

There are of course many challenges for SMEs and entrepreneurs. The most common challenges are insufficient capital and assets, having the willpower and motivation to follow through on a business idea or new opportunity. However the biggest difficulty for entrepreneurs is how to secure finance, as often they do not have adequate collateral or business experience to secure loans from banks. This is despite many of the commercial banks in Mongolia having a focus on microbusiness and SME financing. Perhaps what is really needed is more education to SMEs and entrepreneurs about financing and how to best to prepare themselves so that they can take advantage of SME financial services.

So how can consultants meet SMEs needs better?

As a consultant to SMEs, it is important for consultants to have a good understanding of the laws that affect small businesses in Mongolia and the various programs and grants that are available to them.

There are a large number of loan and business support programs funded by government and international donor agencies and it is important for consultants to be aware of these programs and recommend them to their SME clients, where appropriate.

Also many consultants will have ‘generalist’ knowledge or skills which will serve a large number of their clients’ needs. For example, skills such as drafting business project plans would be a ‘generalist’ skill

that all consultants would possess. However in the future, as Mongolian SMEs and entrepreneurs develop, it will be more vital for consultants to provide greater ‘specialist’ advice to clients so they can maintain a competitive advantage.

Clients will also demand more specialized technical knowledge or skills so they can have a competitive advantage. For example, knowledge about intellectual property rights, specialized marketing such as online and social media marketing will be relevant for emerging SMEs and entrepreneurs operating in the information technology and services sector.

Having a more specialist focus in consulting will also ensure the consultant or consultancy firm remains competitive in the future.

Consultants must also demonstrate their value to potential clients as there can be low uptake of consultancy services amongst SMEs and entrepreneurs, compared to those

in developed countries. In Australia there are a number of consultants who assists small businesses to apply for Government grants. The consultant takes a percentage of the grant amount awarded as their success fee. This is an example of how consultants can demonstrate to clients value for money.

At the end of the day, consultants are there to assist businesses to become more profitable and efficient and to compete successfully in a competitive business environment. This is how consultants can remain relevant to entrepreneurs and SMEs in Mongolia.

About the author:

Anna Lin is a Business Analyst at the Mongolian Government Implementing Agency for Small and Medium Enterprises based in Ulaanbaatar. She is a participant on the Australian Youth Ambassador for Development (AYAD) Program funded by the Australian Government’s aid agency AusAID, which places skilled young Australians on short-term assignments in developing countries in Asia, the Pacific and Africa. AYAD volunteers work with local counterparts in Host Organizations to achieve sustainable development outcomes through capacity building, skills transfer and

institutional strengthening. Before coming to Mongolia, Anna was an Industry Advisor at the Australian Government’s Trade & Investment Commission and worked with the professional services sector, including management consultants in Australia.

ÇªÂËªÕ¯¯Ä�0

�/��

AMC: Please introduce yourself to our readers

My name is Amy Sexton. I am an Australian and have been living and working in Mongolia for over 2 years. I first arrived as a volunteer with an NGO, World Vision, providing environment and community development advice for colleagues and partner organisations.

During my volunteering year I developed a keen interest in Mongolia - particularly its people and environment. I wanted to build on my experience here, and now work periodically with an Asian Development Bank-funded project and full time for an international consulting firm called Sustainability.

Sustainability is an Australian based consultancy firm specialising in management systems for occupational health and safety, environmental, security and training services for clients around the globe.

Established in 1999, Sustainability is now operating as one of the fastest growing, specialist consulting firms in Australia. The head office is in Perth, Western Australia, and there are more than 40 professional staff operating from permanent offices in Perth, Mongolia, Pakistan and Canada.

Sustainability has been working in Mongolia since 2002 and established

AMC intErviEw with Amy Sexton:inCorPorAting intErnAtionAL StAndArdS

a permanent office in Ulaanbaatar in 2008. The growing Mongolian team are supported by our Australian and international offices, as well as partnerships with Mongolian consultants and researchers.

AMC: what is the project where you work as a senior advisor doing?

Most recently, I have been working as part of a Mongolian and international team to design Oyu Tolgoi’s Cultural Heritage Plan. This is unprecedented work: it is the first time a model for cultural heritage preservation and

enhancement has been developed at this scale in Mongolia, and to develop a model that can be applied across the country in future. It is both a pleasure and a challenge to be developing partnerships and working to best manage tangible heritagetangible heritage resources, such as archaeological and paleontological sites, and intangible resources, such as folklore, dances, and the Mongol way of life. These are just some of the critical issues to address in cultural heritage, particularly as mining operations expand in Mongolia.

AMC: what sort of consulting you are giving on that project?

When engaged on a project I provide consulting support on social, environment, education and training issues.

A large component of my work also involves project management. Often our clients need discrete pieces of work completed – my team and I need to ensure the work is completed by the agreed time, within budget and dealing with the issues of a dynamic and sometimes difficult environment.

The OT Cultural Heritage Program Advisory Board meets to hear progress on the project, and discuss future plans and actions.

Community consultation is key to ensuring the voices of all people impacted by any project are heard and reflected in project plans.

�/��

��

�/��

ÇªÂËªÕ¯¯Ä

AMC: who are your clients for your consulting services? why they need your consulting services? How your work is going to benefit your client?

In Mongolia, most of our clients are mining and resources sector companies and international financial institutions.

The majority of our clients engage us to assist with incorporating international standards into their local working operations. The majority of our projects are aimed at establishing management systems and processes so clients can continue to leverage industry best practices and meet international standards without external assistance.

The unique combination of Sustainability’s broad international experience coupled with extensive local knowledge and practice allows the Sustainability team develop practical Mongolian business solutions.

AMC: what should local consultant in your area learn or aware of that particular type of consulting to benefit their clients more?

Changes in Mongolian law mean there is an increasing focus on safe working in industry. While local consulting firms currently lack the experience to provide these services, there are a growing number of people who have had exposure to working to international safety standards. Understanding how to advise clients

about safe working practices will increase the marketability of a consultant and, most importantly, will ensure Mongolian people aren’t faced with safety risks in their work.

AMC: what would you like to address to Mongolian consulting industry future development - how we should be improving ourselves to meet client requirement better?

Developing partnerships to leverage strengths will be essential as the Mongolian consulting industry continues to develop.

For example, our experience is that our international advisors bring knowledge of best practices from abroad, while our Mongolian

advisors are most effective ensuring that these practices can be tailored and applied most effectively to the Mongolian context.

Being clear about responsibilities, regular communication and making time to build the relationship are key strategies to making these partnerships work.

AMC: Anything else you would like to say to your Mongolian colleagues?

Personally, I am always learning more about Mongolia and how to work effectively here. I thoroughly enjoy that there is always something new to learn. Working in Mongolia is fun, challenging and a privilege.

Fieldwork to document the baseline knowledge is essential prior to a project commencing, here, an archaeology survey in the Gobi.

with the introduction of new technology to Mongolia, new ways of ensuring staff have skills required to work safely are required. this truck simulator is one example, at the Energy resources site.

ÇªÂËªÕ¯¯Ä��

�/��

áàéãóóëëàãóóäûí õóâüä èõýâ÷ëýí 2-3 õîíîãò ¿íýëãýý õèéæ, çºâëºõ ¿éë÷èëãýý øààðäëàãàòàé áàéãàà ÷èãëýë¿¿äèéã íü òîäðóóëæ ºãñíèé ¿íäñýí äýýð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã. Õàìãèéí èõ ýðýëòòýé íü áèçíåñ òºëºâëºãºº ãýæ õýëæ áîëîõ þì.

Óðüä ºìíº êîìïàíè áàéãóóëëàãóóä áóñäàä áàéãàà ç¿éë íàäàä àëãà ãýñýí ñýòãýëãýýãýýð åðºíõèéäºº áèçíåñ òºëºâëºãººòýé áîëîõ ñîíèðõîëòîé áàéñàí áîë îäîî èõýâ÷èëýí áàíêíààñ òºñëèéí çýýë àâàõòàé õîëáîîòîéãîîð

“Íüþ-ÝðÄÝì ÊîÍñàËòèÍã” ÕÕÊ-èéÍ áèÇÍåñèéÍ ÇªÂËªÕ á.ÝÍÕÍàÂ×, Ä.îÄìàà

áèçíåñ òºëºâëºãºº õèéëã¿¿ëýõ ñîíèðõîëòîé áîëæ èðñýí. Ãýõäýý øèíý áèçíåñ, øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàæ ýõëýõèéíõýý ºìíº áèçíåñ òºëºâëºãººãºº õèéëãýæ, ä¿í øèíæèëãýý õèéñíèé ¿íäñýí äýýð òóõàéí øèíý ç¿éë ð¿¿ îðîõ ýñýõ

øèéäâýðýý ãàðãàäàã êîìïàíèóä óëàì á¿ð îëîí áîëæ áàéãàà. Ìºí ìàðêåòèíãèéí ÷èãëýëèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ÷ ìàðêåòèíã áèçíåñèéí ¿íäýñ ãýäýã óòãààðàà ýðýëò èõòýé áàéäàã.

Íüþ-Ýðäýì Êîíñàëòèíã ÕÕÊ-í áèçíåñèéí çºâëºõ Á.Ýíõíàâ÷, Ä.Îäìàà íàðòàé õèéñýí ÿðèëöëàãàà òîëèëóóëæ áàéíà.

AMC: Òà á¿õýí ººðñäèéíõºº òàëààð áîëîí áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé òàëààð ìºí ò¿¿íä ãàð÷ áàéãàà ººð÷ëºëò, õàíäëàãûí òàëààð ñàíàë áîäëîî ìàíàé ñýòã¿¿ëèéí àíõíû äóãààðûí óíøèã÷èäòàé õóâààëöàíà óó.

Á.Ýíõíàâ÷: Þóíû ºìíº òàíàé ñýòã¿¿ëèéí àíõíû äóãààð ìýíäýëæ áàéãààä áàÿð õ¿ðãýå. Áèçíåñ¿¿ä áîëîí òýäíèé çºâëºõ¿¿äèéí óíøèõ äóðòàé ñýòã¿¿ë òºäèéã¿é, òýäíèé ñàíàë áîäëîî ñîëèëöäîã, õýðýãòýé ñàíàà áîëîí ìýäëýãýý îëæ àâàõàä òóñëàäàã ñýòã¿¿ë áàéãààñàé ãýæ õ¿ñüå. Ìèíèé õóâüä 2001 îíîîñ ýõëýí áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàðò àæèëëàõ áîëñîí. Îäìàà áèä õî¸ð 2004 îíîîñ Õóâèéí Õýâøëèéã Äýìæèõ Òºñëèéí õ¿ðýýíä õàìòðàí àæèëëàõ áîëñîí. Ýíý õóãàöààíä íèëýýä îëîí êîìïàíè äýýð ãàð íèéëýí àæèëëàëàà. Ìàíàé êîìïàíèé õóâüä 2006 îíä áàéãóóëàãäñàí öàãààñàà ýõëýí áàéãóóëëàãóóäàä ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà õèéõ, áèçíåñ òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ, çàðäëûí óäèðäëàãûã ñàéæðóóëàõ, ìàðêåòèíãèéí òºëºâëºãºº áîëîâñ-ðóóëàõ, êîìïàíèé ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõ, õºãæëèéí õºòºëáº-ð¿¿äýýñ òîäîðõîé áèçíåñ áîëîí íýì¿¿ ºðòºãèéã õºãæ¿¿ëýõ çýðýã ÷èãëýëýýð áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëñýýð èðñýí. Êîìïàíè ìààíü ÕÕÄ Òºñºë äóóññàí öàãààñ áóþó 2008 îíîîñ õîéø ¿éë àæèëëàãààãàà èë¿¿ ýð÷èìòýé ÿâóóëàõ áîëñîí.

AMC: Òàíàé àëü ¿éë÷èëãýý èë¿¿ ýðýëò ºíäºðòýé áàéäàã âý?

Ä.Îäìàà: Çàðèì áàéãóóëëàãóóä ÿã þó õ¿ñ÷ áàéãààãàà ñàéí ìýäýæ áàéõàä çàðèì íü ñàéæðàõ äýýøëýõ äýâæèõ õýðýãòýé ãýäãýý ñàéòàð îéëãîñîí ÷ ÿã ÿìàð ¿éë÷èëãýý õýðýãòýéãýý ìýäýõã¿é áèäýíä õàíääàã ë äàà. Ìàíàéõ òèéì

�/��

�3

�/��

ÇªÂËªÕ¯¯Ä

Á.Ýíõíàâ÷: Áàñ íýãýí ç¿éëèéã ñîíèðõóóëæ õýëýõýä èõýíõ áèçíåñìåí¿¿ä áèäíèéã ìýäýýëýë ñàéòàé ãýæ ¿çäýãýýñ áîëäîã óó, ýñâýë ñîíèðõîæ àñóóäàãòàà ÷ áàéæ áîëîõ þì óó “Îäîî ÿìàð áèçíåñò ìºíãº îðóóëáàë àøèãòàé âý, çºâëºº÷” ãýæ õýëæ èðýõ íü ìàø îëîí òààðäàã.

¯íýí õýðýãòýý ýíý àñóóëòàíä áèä õàðèóëò ºã÷ ÷àäàõã¿é ãýæ õýëâýë òà ãîíñîéõ áàéõ. Ãýõäýý àñóóäëûí ãîë íü ÿã ë ýõ áàðèã÷ ýñâýë ýì÷ëýã÷ ýì÷ ºâ÷òíèéõýý ºâ÷èí ýìãýãèéã îíîøëîí òîãòîîæ, òýðõ¿¿ ºâ÷íèéã íü ýäãýýõ ýì áè÷èæ ºãäºãèéí àäèëààð áèçíåñèéí çºâëºõ õ¿í áèçíåñ¿¿äýä ÷ ìºí àäèë ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëäýã.

Òèéì ó÷ðààñ áèäýíä õàíäñàí áèçíåñ¿¿äýä “Ýì÷ õ¿í õ¿¿õäèéã ÷èíü ýð¿¿ë òýýõ áîëîí ýíý åðòºíöºä ìýíäëýõýä ýõ áàðüæ äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõýýñ ãàäíà öààøèä ýð¿¿ë ÷èéðýã ºñºæ áîéæèõîä òàíü òóñàëäàã. Õàðèí õýçýý ÷ õ¿¿õäèéã ÷èíü á¿òýýæ ºã÷ ÷àäàõã¿é, õ¿¿õäýý òà íàð ººðñäºº áèé áîëãîäîã ø¿¿ äýý, ò¿¿íòýé ÷èíü àäèë òà íàð ººðñäºº áèçíåñèéíõýý ñàíààã áóþó òýð åðòºíöºä ìýíäëýõ õ¿¿õäýý á¿ðýëä¿¿ëæ îëíî. Àéë á¿ðèéí àìüäðàë ººð áàéäàãòàé àäèë òóõàéí áèçíåñèéí îð÷èí áèçíåñ ýðõëýã÷ á¿ðèéí õóâüä ººð ººð áàéäàã. Çàðèì õ¿í á¿ãä ë àøèãòàé ãýõ áèçíåñò îðîîä äàìïóóð÷ áàéõàä, çàðèì õ¿í àøèã áàãàòàé ãýõ áèçíåñò îðîîä ìàø àøèãòàé àæèëëàæ ÷àääàã” ãýæ õýëäýã. Ýíäýýñ õàðàõàä àøèãòàé áèçíåñ ãýæ ÿðèõààñàà èë¿¿ òóõàéí áèçíåñ ñàíààã õýðýãæ¿¿ëýõ áèçíåñèéí îð÷èíîî áîëîí ººðèéíõºº ÷àäàâõèéã ñàéí øèíæýýðýé ãýæ õýëìýýð áàéíà.

Ä.Îäìàà: Ñ¿¿ëèéí ¿åä áèäíèé ¿ç¿¿ëæ áàéãàà ¿éë÷èëãýý õýëáýðýý áàãà çýðýã ººð÷ëººä áàéãàà. ªìíº

íü áèçíåñ òºëºâëºãºº ÷ áàé, ìàðêåòèíãèéí òºëºâëºãºº ÷ áàé êîìïàíè þó õ¿ñíý ò¿¿íèéã íü áèä õèéæ ºãäºã áàéñàí áîë ñ¿¿ëèéí 2 æèëä õîëáîãäîõ àæèëòíóóäûã íü ÷àäàâõèæóóëàí ÷èãë¿¿ëýõ çàìààð áèçíåñ òºëºâëºãººãºº ººðñäºº õèéäýã áîëîõîä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý íèëýýä ¿ç¿¿ëæ áàéãàà. Ýíý íü êîìïàíèóäàä ÷ ¿ð ºãººæ èõòýé. Íýã òàëààñ êîìïàíèé àæèëòàíóóä ñóðàëöàæ ÷àäàâõèæèæ áàéíà, äàðàà íü øààðäëàãàòàé àæèë ãàðàõàä ººðñäºº õèéäýã áîëíî. Íºãºº òàëààñ àæèëòíóóä áîëîí óäèðäëàãóóä ººðñäºº ýõíýýñ íü àâààä äóóñòàë îðîëöîæ áàéãàà ó÷ðààñ õýðýãæèëò íü ñàéí, ¿ð ä¿íòýé áàéõ ìàãàäëàë ºíäºð áàéäàã. Ãóðàâ äàõü äàâóó òàë íü òýä çºâëºõèéí óäèðäàìæèéí äàãóó õèéäýã ó÷ðààñ øààðäëàãàòàé ¿åä çºâëºõèéí òóñëàìæèéã àâ÷ îëîí òèéøýý õýëáèéõã¿éãýýð óðàãøèëæ ÷àääàã. Èéì ¿éë÷èëãýýíèé ýöñèéí ¿ð ä¿í ºíäºð áàéäãààñ áèä èéì õýëáýðèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ò¿ëõ¿¿ ¿ç¿¿ëýõèéã õè÷ýýæ áàéãàà. Ãýõäýý õ¿íèé íººöèéí õóâüä áîëîìæ áàãàòàé ýñâýë öàã õóãàöààíû õóâüä òóëãàìäñàí êîìïàíèóäûí õóâüä áèä øààðäëàãàòàé àæëûã íü ººðñäºº øóóä ã¿éöýòãýæ ºãäºã.

AMC: Äýýð êîìïàíèóäàä øààðäëàãàòàé çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëèéã ýõëýýä òîäîðõîéëæ ºãñºíèé ¿íäñýí äýýð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã ãýæ õýëñýí ø¿¿ äýý. Õýðýâ òýðõ¿¿ øààðäëàãàòàé ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõ ìýäëýã ÷àäâàð òàíàé áàéãóóëëàãàä äóòàãäàëòàé áîë ¿¿íèéã õýðõýí øèéäâýðëýäýã âý?

Á.Ýíõíàâ÷: Àíõàí øàòíû ¿íýëãýý õèéæ äóòàãäàëòàé ÷èãëýëèéã íü òîäîðõîéëîõîîñ ãàäíà áèçíåñ¿¿äýä íýã óäàà çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõýä äàðàà íü çºâëºõ ¿éë÷èëãýý õýðýãöýýòýé áóñàä ÷èãëýë¿¿äýýðýý ýðãýí áèäýíä õàíääàã. Åð íü áèçíåñèéí ÷èãëýëèéí çºâëºõ¿¿ä èõýâ÷èëýí áèå áèåíýý ñàéí òàíüæ ìýääýã, ò¿¿ãýýð ÷ äóòàõã¿é õîëáîîòîé àæèëëàöãààäàã ó÷ðààñ áèäýíä ÷àäàâõè äóòàãäàõàä ººð áàéãóóëëàãûí áîëîí áèå äààñàí çºâëºõ¿¿ääýý õàíäàæ òóõàéí àæëûí áàã á¿ðä¿¿ëýí õàìòðàí àæèëëàäàã. ¯¿íä Ìîíãîëûí Ìåíåæìåíòèéí Çºâëºõ¿¿äèéí Õîëáîî íèëýýä íààøòàé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ ýõëýýä áàéãààã äóðüäàõàä òààòàé áàéíà.

AMC: Ñîíèðõîëòîé ÿðèëöëàãà ºãñºí òà á¿õýíä áàÿðëàëàà

Á.Ýíõíàâ÷, Ä.Îäìàà: Áèäýíä ÷ ãýñýí òààòàé áàéëàà. Òàíàé ñýòã¿¿ëä àìæèëò õ¿ñüå.

ÇªÂËªÕ¯¯Ä�4

�/��

Ìîíãîë óëñûí ºíººãèéí çàõ çýýë, ýäèéí çàñàãò òóëãàðààä áóé õàìãèéí ãîë ç¿éë áîë ýäèéí çàñãàà õýðõýí õºãæ¿¿ëýõ âý, õýðõýí òîãòâîðòîé áàéäëûã õàíãàõ âý ãýñýí àñóóëò áîëîîä áàéíà. Õºãæèíã¿é îðíóóäûí òóðøëàãààñ õàðàõàä òýä ÆÄÁ-èéã õºãæ¿¿ëýí äýìæèæ, áèçíåñèéí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëñíýýð ýäèéí çàñãèéí ºñºëò, òîãòâîðòîé áàéäàëä õ¿ð÷ ÷àäñàí áàéäàã. ªºðººð õýëáýë æèæèã äóíä áèçíåñ íü çàõ çýýëèéí íºõöºëä ºðñºëäººíèéã áèé áîëãîæ, ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã õóðäàñãàõàä ãîë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã. Æèæèã äóíä áèçíåñ íü ÿìàð ÷ óëñàä àæ àõóéí íýãæèéí òîî, àæèëëàãñàäûí òîîãîîðîî äèéëýíõ õóâèéã ýçýëäýã áºãººä òóõàéí óëñ îðíû òóëãàìäñàí îëîí àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä èõýýõýí ¿¿ðýãòýé áàéäàã. Òóõàéëáàë õ¿í àìûí ºðãºí õýðýãöýýíèé áàðààíû ¿éëäâýðëýëòèéã íýìýãä¿¿ëýõ, îðîí íóòãèéí òºâèéã õºãæ¿¿ëýõ, àæèëëàõ õ¿÷íèé èë¿¿äëèéã áàãàñãàæ õºäºëìºð ýðõëýëòèéã ñàéæðóóëàõ, äýä á¿òöèéã õºãæ¿¿ëýõ, øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í, àæèë ¿éë÷èëãýýã áèé áîëãîõ çýðãýýð à÷ õîëáîãäîëòîé. Ýíý á¿õíýýñ ¿íäýñëýí æèæèã äóíä áèçíåñèéã äýìæèõ çàéëøã¿é õýðýãöýý ãàð÷ áàéíà.Ñóäàëãààíààñ õàðâàë 2009 îíû 12 äóãààð ñàðûí áàéäëààð Ìîíãîë óëñàä íèéò 60 ãàðóé ìÿíãàí áèçíåñ á¿ðòãýëòýé áàéãààãààñ 36 ãàðóé ìÿíãàí àæ àõóé íýãæ èäýâõèòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà.

Çªâлªõ ¯éл×èлгÝÝ, ò¯¯íèé õÝðÝгöÝÝ

Áèçíåñèéí òîãòâîðòîé áàéäàë íü õºðºíãº îðóóëàëòûí îð÷èí, çýýëèéí õ¿¿ãèéí ò¿âøèí, õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷èí, áèçíåñèéí ñàëáàðûã äýìæèõ òºðèéí áîäëîãî çýðýã ãàäààä õ¿÷èí ç¿éëýýñ èõýýõýí õàìààðàõààñ ãàäíà òóõàéí áèçíåñ ýðõëýã÷èéí îð÷íû òààòàé áîëîí òààã¿é íºõöºë áàéäàëä òîõèðóóëàí òóõàéí áèçíåñýý óäèðäàõ ìýäëýã óð ÷àäâàð õýð áàéõààñ øóóä õàìààðäàã. ßëàíãóÿà áèçíåñ ýðõëýã÷èä òºãñ ºðñºëäººíò çàõ çýýë äýýð ºðñºëäºí, õºãæèæ àìüäðàõûí òóëä ººðèéí óð ÷àäâàðàà áàéíãà äýýøë¿¿ëæ, õýðýãöýýò ìýäýýëëýýð õàíãàãäàí, áóñàä àìæèëòòàé áèçíåñ¿¿ä, ìýðãýæèëòí¿¿äèéí òóðøëàãààñ òàñðàëòã¿é ñóðàëöàæ ò¿¿íèéãýý ººðèéí áèçíåñò òîõèðóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ, ººð÷ëºëò õèéæ áàéõ íü áèçíåñýý àìæèëòòàé ýðõëýõýä íºëººëæ áóé ãîë õ¿÷èí ç¿éë áîëäîã.

Èõýíõ áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóäàä äýýð äóðäñàí øààðäëàãàòàé ìýäëýã óð ÷àäâàðûí íººö õàíãàëòòàé áàéäàãã¿é. Ìºí õ¿íèé íººöèéã á¿ðä¿¿ëíý ãýäýã òèéì ÷ àìàð àæèë áèø áàéäàã òóë îäîîãèéí àæèëòíûã ñóðãàõ, õºãæ¿¿ëýõ øààðäëàãà áèé áîëäîã. Ìýäýýæ àæèëòíàà ñóðãàõ àñóóäàë çàéëøã¿é ãàð÷ áàéäàã áîëîâ÷ òóõàéí àæèëòíûã ñóð÷, äàäëàãàæèæ äóóññàíû äàðàà áèçíåñèéã ººð÷ëºõ øààðäëàãàòàé áîëáîë íýëýýí öàã õóãàöàà àëäñàí õýðýã áîëíî. Òýãýõýýð àæèëòíàà õºãæ¿¿ëýõ, áèçíåñýý õºãæ¿¿ëýõ àæëûã öóãò íü õèéæ ÷àäâàë áèçíåñ òàíü àìæèëòàíä õ¿ðíý ãýñýí ¿ã þì.

Ýíý íºõöºë áàéäëûã øèéäýõ îíîâ÷òîé àðãûí íýã áîë ìýðãýæñýí çºâëºõ¿¿äýýñ áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý àâàõ àñóóäàë þì. ªºðººð õýëáýë òóõàéí ñàëáàðòàà ìýðãýæñýí òóðøëàãàòàé áàã áóþó õóâü õ¿íòýé áîãèíî õóãàöààíä ¿ð ä¿íä ÷èãëýí ãýðýýòýé àæèëëàíà. Ýíý áîãèíî õóãàöààíä òóõàéí áèçíåñò òîõèîëäîîä áàéãàà àñóóäëóóäûã òîäîðõîéëîõ, àëèâàà àñóóäëûã äýñ äàðààëàëòàéãààð øèéäýõ, ¿¿íèéã äàãààä áèçíåñ ýðõëýã÷èä áîëîí àæèëòíóóä íü ñóðàëöàõ, óð ÷àäâàðæèõ, òóðøëàãàæèõ çýðýã ¿ð àøèãòàé, ¿ð ä¿íòýé îëîí ¿éë àæèëëàãààã àìæóóë÷èõñàí áàéõ áîëíî. Ìýäýýæ çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íä áèçíåñ¿¿ä îíîâ÷òîé øèéäâýðèéã öàã òóõàéä íü ãàðãàæ, çàðäëàà õýìíýæ, îðëîãî àøãèéí ºñºëòèéã áèé áîëãîñîí áàéäàã.

AMC: òà õýäýí îíîîñ áèçíåñèéí çºâëºõººð àæèëëàæ áàéãàà âý? ýíý õóãàöààíä õè÷íýýí áàéãóóëëàãàä ÿìàð ÷èãëýëýýð çºâëºãºº ºã÷ áàéñàí âý?

Ìèíèé áèå ÀÍÓ-ûí Îëîí Óëñûí Õºãæëèéí Àãåíòëàã, ÕÀÀ ßàìíû ñàíõ¿¿æèëòòýéãýýð 2004 îíîîñ “Ãýð ñàíàà÷ëàãà” òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëñýí CHF International îëîí óëñûí áàéãóóëëàãàä áèçíåñèéí çºâëºõººð àíõ àæèëä îðñîí. Òóñ òºñëèéí õ¿ðýýíä Óëààíáààòàð õîòûí áè÷èë áèçíåñ¿¿äýä ìàðêåòèíã, õ¿íèé íººö, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë, áîðëóóëàëòûí òºëºâëºãºº

çýðýã ÷èãëýëýýð áèçíåñèéí çºâëºãºº ºã÷ áèçíåñèéí çºâëºõèéí àæëûí ãàðààãàà ýõýëñýí. 2009 îíû 6-ð ñàðààñ Õºãæëèéí øèéäýë ÒÁÁ-ûí ÆÄÁÄ Òºâ-ä áèçíåñèéí àõëàõ çºâëºõººð àæèëëàõ áîëñîí áºãººä Óëààíáààòàð õîò áîëîí õºäºº îðîí íóòãèéí òîìîîõîí 6 àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ìàðêåòèíã, ñòðàòåãè, áèçíåñèéí òºëºâëºãºº, ºðòºã òîîöîîëîë çýðýã ÷èãëýëýýð çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëñýí. Õàðèëöàã÷ áàéãóóëëàãóóäûí õóâüä àóäèò, áàðèëãûí ìàòåðèàë ¿éëäâýðëýë, áàðèëãà óãñðàëò, õ¿íñíèé ¿éëäâýðëýëèéí çýðýã ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã êîìïàíèóä áàéãàà.

Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ-ûí áèçíåñèéí àõëàõ çºâëºõ Ï.Ýíõáàòààñ çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé òàëààð õýäýí

ç¿éëñ àñóóæ òîäðóóëëàà.

�/��

�5

�/��

ÇªÂËªÕ¯¯Ä

AMC: Áèçíåñèéí çºâëºãºº ãýæ þó âý? æäÁ ýðõëýã÷äýä çºâëºãºº ÿìàð õýðýãöýýòýé áàéäàã âý?

Áèçíåñèéí çºâëºãºº ãýäýã íü ìèíèé áîäëîîð òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áèçíåñèéí ºíººãèéí íºõöºë áàéäàë, öààøäûí õàíäëàãà, òóõàéí êîìïàíèéí äîòîîä íººö áîëîëöîî, áîëîìæèä ¿íýëãýý, ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, òóõàéí áèçíåñò íýí òýðã¿¿íä òóëãàð÷ áàéãàà àñóóäëóóäûã òîäîðõîéëîí, ò¿¿íýýñ ãàðàõ øèéäë¿¿äèéã êîìïàíèéí íººö, çàõ çýýëèéí áîëîìæèä ¿íäýñëýí ãàðãàõ, òýäãýýðèéí õýðýãæ¿¿ëýëòèéã àìæèëòòàé ã¿éöýòãýõ õýä õýäýí àðãà çàìûã òîäîðõîéëîõ, áèçíåñèéí çàãâàðûã áèé áîëãîõ, àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ çýðýã öîãö ¿éë àæèëëàãààã õýëíý.

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ìîíãîëûí ÆÄÁ-¿¿äýä íýí òýðã¿¿íä òóëãàð÷ áàéãàà àñóóäëûí íýã áèçíåñèéí óäèðäëàãà áîëîîä áàéíà. Èõýíõ áèçíåñ¿¿ä ºíººãèéí çàõ çýýëèéí îð÷íîî ìýäðýýã¿é, ìýäýýëýë õîìñ, çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà øèíæèëãýýã¿éãýýð áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. Ýíý íü ýðãýýä áèçíåñèéí îíîâ÷òîé øèéäâýð ãàðãàëòàä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áàéäàã. Íºãºº òàëààñ áèçíåñèéí çîðèëãî, àëñûí õàðàà, áîäëîãî, ñòðàòåãè áàéõã¿éãýýñ óíàëòàíä îðîõ àñóóäëóóä èõýýð òóëãàðäàã. ÆÄÁ-¿¿ä áèçíåñèéí ºíººãèéí àìüäðàëàà àðãàöààñàí áàéäëààð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. Ýíý íü òóõàéí áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí ìýäýýëëèéí õîìñ áàéäàë, òýäãýýðèéí ìýäëýã áîëîâñðîë, òóðøëàãà çýðýãòýé ñàëøã¿é õîëáîîòîé. Èéìä ãàäíûí ìýðãýæëèéí çºâëºõèéí ç¿ãýýñ õàðæ òóõàéí áèçíåñò ä¿ãíýëò ºã¿¿ëýõ, áèçíåñò òóëãàð÷ áóé àñóóäëóóäûã òîäîðõîéëóóëàõ, òýäãýýðýýñ õýðõýí ãàðàõ àðãà çàìóóäûã òîãòîîëãîõ çýðýã õýðýãöýý çàéëøã¿é ãàð÷ èðäýã. Íºãºº òàëààñ ÆÄÁ-¿¿äýä ìààíü ýðãýýä ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàðòàé áèçíåñèéí çºâëºõ¿¿äýýñ ñóðàëöàõ, òóðøëàãà ñîëèëöîõ, ìýäëýã, ìýäýýëýë àâàõûã õ¿ñýæ áàéäàã íü èëýðõèé áàéíà.

AMC: òàíû àæèëëàäàã ÷èãëýëýýð êîìïàíèóäàä ãîë òºëºâ ÿìàð òóñëàëöàà õýðýãòýé áàéäàã âý, òà òýð õýðýãöýýã õýðõýí õàíãàäàã âý?

Ìèíèé çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ áàéñàí êîìïàíèóäàä èõýíõäýý êîìïàíèéí ìåíåæìåíò, äîòîîä ¿éë àæèëëàãààíä àñóóäëóóä ¿¿ñýæ òýð íü óãæðàõ, ýðãýýä áèçíåñò ñºðãººð íºëººëºõ õýìæýýíä õ¿ðñýí áàéäàã. Òóëãàìäñàí àñóóäëóóäûí òîîíä êîìïàíèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òöèéã îíîâ÷òîé áèé áîëãîæ ÷àäààã¿é, áîëîâñîí õ¿÷íèé óð ÷àäâàð äóòàãäàëòàé áàéäàã, ¿éë àæèëëàãààíû ñòàíäàðòûí ìºðäëºã áàéõã¿é, çàõ çýýë äýõ áàéð ñóóðèà òîäîðõîéëîîã¿é, çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà, ºíººãèéí íººö áîëîìæèä áóðóó ñóäàëãàà, øèíæèëãýý, ä¿ãíýëò õèéñýí, ¿¿íýýñýý øàëòãààëæ çîðèëòîò çàõ çýýëýý áóðóó òîäîðõîéëñîí, áèçíåñèéí ñòðàòåãèéã áóðóó áàðèìòàëñàí, øèéäâýðèéã áóðóó ãàðãàñàí çýðýã àñóóäëóóä áàãòäàã. Äýýðõ àñóóäëóóäûã èõýíõäýý òóõàéí áèçíåñò ¿íýëãýý õèéõ ÿâöàä èëð¿¿ëýí òîãòîîäîã. Õàðèí ýäãýýð àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõ àðãà çàìóóäûã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä êîìïàíèéí ºíººãèéí íººö, áîëîìæ, çàõ

çýýëèéí ºíººãèéí íºõöºë áàéäàë, öààøäûí õàíäëàãàä òóëãóóðëàí ãàðãàæ èðäýã.

AMC: Çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ¿ð ä¿íòýé áîëãîõîä çºâëºõ áîëîí êîìïàíèé ç¿ãýýñ þóã àíõààðâàë çîõèõ âý?

Çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ¿ð ä¿íòýé áîëãîõûí òóëä çºâëºõèéí ç¿ãýýñ ººðèéí ìýäëýã áîëîâñðîëûã áàéíãà äýýøë¿¿ëæ, çàõ çýýëýý äàãóóëàí àëõàõ íü ç¿éòýé. Áèçíåñèéí çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí èõýíõè êîìïàíèóäûã õàðàõàä áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýë, õýðýãöýýãýý áóðóó òîäîðõîéëñîí áàéäàã. Èéìä àëèâàà áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõýä íýí òýðã¿¿íä òóõàéí êîìïàíèéí áèçíåñò ¿íýëãýý õèéæ ãîë àñóóäëûã òîäîðõîéëæ ãàðãàñàí áàéõ íü ç¿éòýé. ªºðººð õýëáýë êîìïàíèä íýí òýðã¿¿íä õýðýãöýýòýé áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ñàíàë áîëãîæ áàéâàë çîõèñòîé áàéäàã. Ìºí çºâëºõ õ¿í àæëàà ýõëýõýýñ ºìíº ººðèéí áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé à÷ õîëáîãäîë, ò¿¿íýýñ ãàðàõ ¿ð ä¿í, êîìïàíèä ¿ëäýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òàëààðõ äýëãýðýíã¿é òàíèëöóóëãûã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóäàä çààâàë ºã÷ áàéâàë ç¿éòýé. Íºãºº òàëààñ êîìïàíè íýãýíò áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý àâ÷ áàéãàà òóë ººðèéí êîìïàíèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîîòîé á¿õèé ë ìýäýýëëèéã ¿íýíýýð, á¿ðýí ä¿¿ðýí àâ÷ áàéõ øààðäëàãàòàé. Öààøëààä òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áèçíåñèéí çºâëºõ òàíü òàíàé áèçíåñèéí íóóöëàëûã á¿ðýí õàäãàëíà ãýäãèéã îéëãîñîí áàéõ õýðýãòýé. Áèçíåñèéí çºâëºõ íü êîìïàíèä çºâëºãºº ºãñíèéõºº äàðààãààð òýð êîìïàíèòàéãàà áàéíãûí ýðãýõ õîëáîîã ¿¿ñãýõ õýðýãòýé. Õàðèí àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãóóäûí õóâüä àíõààðàõ íýãýí ç¿éë áîë áèçíåñèéí çºâëºõ òàíü çºâëºãººíèé õýðýãæ¿¿ëýëòèéí ÿâö á¿ðä áèçíåñèéí çºâëºãºº, çààâàð÷èëãàà, çàõ çýýëèéí òàëààðõ ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ìýäýýëëèéã áàéíãà ºãäºã áàéõ ¸ñòîé.

AMC: òàíû áîäëîîð Ìîíãîëûí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàðûí ºíººãèéí íºõöºë áàéäàë ÿìàðõóó õýìæýýíä ÿâæ áàéíà âý?

Ñ¿¿ëèéí ¿åä ìàíàé óëñàä áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý õºãæèõ òààòàé îð÷èí íºõöºë áèé áîëæ, òýð äóíäàà òºðèéí áîëîí ãàäààäûí òºñºë, õºòºëáºð¿¿äèéí ýíý ñàëáàðûã äýìæèõ ¿éë àæèëëàãàà íýìýãäýæ áàéãààãèéí çýðýãöýý àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóä ÷ ýíý ¿éë÷èëãýýíèé õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäëûã îéëãîäîã áîëîîä áàéíà. Ìºí áèçíåñ ýðõëýã÷ íàðòàé ñàëøã¿é õîëáîîòîé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéäàã áàíê, ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãóóä áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ýðõýëäýã áèçíåñ èíêóáàòîðûí òºâ, áèçíåñèéã äýìæèõ òºâ¿¿äèéã ººðèéí äýðãýä èõýýð ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ áîëëîî. Ìºí èõ, äýýä ñóðãóóëèóä ÷ ýíý ÷èãëýëèéí ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëæ áàéõ øààðäëàãûã ººðèéí áàãø, ìýðãýæèëòí¿¿äýä òàâèõ áîëñîí. Òèéìýýñ ýíýõ¿¿ ñàëáàð ìîíãîëä õºãæèõ ýõëýë òàâèãäàæ áàéãààä ñàéøààëòàé áàéíà.

Áèçíåñ ýðõëýã÷èä áîëîí çºâëºõ¿¿äýä õ ýðýãòýé çºâëºãºº ºãñºí òàíä áàÿðëàëàà. Òàíû öààøäûí àæ èëä àì æèëò õ ¿ñüå!

àìÆèËòÛÍ ò¯¯Õ�6

�/��

AMC: Çºâëºõ ¿éë÷èëãýý àâñíààð òàíû áèçíåñò ÿìàð äýâøèë ãàðñàí áý?

Çàõ çýýëèéí áàðèìæàà îëæ àâñàí. ªºðººð õýëáýë áè ¿éë÷èëãýýíèé áèçíåñèéí ñàëáàðò îðîí íóòãèéíõàà õýìæýýíä ÿìàð ò¿âøèíä ÿâæ áàéíà âý ãýäãýý ìýäýæ àâñàí. Ìºí ºðñºëäºã÷äèéí ìàø ñàéí ñóäàëãààòàé áîëñîí. Ýíý ñàëáàðòàà ºðñºëäºõ òàëààð èë¿¿ íàðèéí ìýäýýëýë àæëûí òºëºâëºãººòºé áîëñîí íü ìèíèé õóâüä ãàðñàí õàìãèéí òîì äýâøèë þì. Æèøýýëáýë, îðëîãûí õóâüä ìàíàé êîìïàíè õýð õýìæýýíèé îðëîãî îëæ áàéæ áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãààãàà õýâèéí ÿâóóëàõ òàëààð òºñëèéí áàãèéíõàí ìàø äýëãýðýíã¿é çºâëºãºº ºãñºí. Çºâëºãººãººð ºãºãäñºí òºëºâëºãººíèé äàãóó àæèëëàõ, äàâóóëàí áèåë¿¿ëýõ ýðìýëçëýëòýé áîëñîí. Ìºí òóõàéí áèçíåñèéã ÿâóóëæ áàéãàà õ¿íèéõ íü õóâüä íàäàä ø¿¿ìæèëñýí òàëûí çºâëºãººí¿¿äèéã ºãñºí íü ìèíèé õóâüä áèçíåñýý ýðõëýí ÿâóóëàõ àðãà áàðèëàà ñàéæðóóëàõ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéñàí. ªºðèéíõºº àæèë÷äàà óäèðäàõ àðãà áàðèëä ÷ ìºí íýëýýä äýâøèë ãàðñàí.

AMC: Êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãàà çºâëºõ ¿éë÷èëãýý-ãýýð ºãºãäñºí òºëºâëºãººíèé äàãóó ÿâæ áàéãàà þó?

Ìýäýýæ òºëºâëºãººãºº áàðèìæàà áîëãîí ÿâæ áàéãàà. Áîðëóóëàëòûí îðëîãûí õóâüä ÿàæ àæèëëàâàë òºëºâëºãººíäºº õ¿ðýõ âý? Õýðõýí àæèëëàâàë äàâóóëàí áèåë¿¿ëýõ âý? çýðýã àñóóäëûí õ¿ðýýíä ò¿ëõ¿¿ àæèëëàõ áîëñîí. ¯¿íýýñ ãàäíà ¿éë÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãûí àìæèëòûí ÷óõàë õ¿÷èí ç¿éë áîëîõ õàðèëöàã÷èéí ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîîòîé çºâëºãººí¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà. Áèçíåñèéí àìæèëòûí ¿íäýñ áîëîõ õ¿íèé õ¿÷èí ç¿éëèéã íýìýãä¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð ìàíàéä íýëýýä àõèö äýâøèë ãàðñàí. Ìàíàé áàéãóóëëàãàä àæèë÷äàà óðàìøóóëàõ ìàø õ¿÷òýé õºø¿¿ðýã áèé áîëñîí. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä àæèë÷äûí óð ÷àäâàð, èäýâõè íýìýãäñýí. Ýíý íü óëìààð ìàíàé áàéãóóëëàãûí îðëîãî íýìýãäýõýä øóóä íºëººëñºí.

AMC: òºëºâëºãººãººð ÿâàõàä ÿìàð íýãýí õ¿íäðýë ó÷èð÷ áàéíà óó? òèéì áîë ÿìàð õ¿íäðýë ãàð÷ áàéíà âý?

Çàðèì íýã òºëºâëºãººíèé äàãóó àæèëëàæ ÷àäàõã¿é áàéãàà. Òóõàéëáàë çààë çîõèîí áàéãóóëàëòûí õóâüä: íýãä¿ãýýðò, ñàíõ¿¿ãèéí õ¿íäðýë áàéñàí. Õî¸ðäóãààðò áèä åðºíõèé ñàíààã íü àâààä àðàé ººðººð çîõèîí áàéãóóëàõààð òºëºâëººä áàéãàà. ªºðººð õýëáýë ìàíàé áàéãóóëëàãûí õºðºíãº îðóóëàëòûí àñóóäàë øèéäýãäñýí ó÷èð áèä óäàõã¿é çºâëºãººíèé åðºíõèé ñàíààã íü àâààä àðàé ººð õýëáýðýýð çîõèîí áàéãóóëíà.

AMC: Çºâëºãººíèé ¿ð ä¿íã õýðõýí ä¿ãíýæ áàéíà âý?

Ìàíàé áèçíåñò ÿìàð ÷ áàéñàí òîäîðõîé õýìæýýãýýð ¿ð ä¿íãýý ºãñºí ãýæ áîäîæ áàéãàà. Çºâëºãººíèé ¿ð ä¿íã ñàéí ãýæ ä¿ãíýæ áîëíî. Òºñëèéí áàãèéõàíòàé çºâëºëäñºíèé äàãóó áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý íýð òºðëèéã îëøðóóëñàí. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä õýðýãëýã÷äýä ñîíãîëòûã áèé áîëãîí, îðëîãîî íýìýãä¿¿ëñýí. Àæèë÷èä òýð äóíäàà òýäíèé àõóé àìüäðàë, õóâü õ¿íèé õºãæèë ð¿¿ õàðñàí áîäëîãî ¿ã¿éëýãäýæ áàéñíûã îëæ ìýäñýíýýð íýëýýä ¿ð ä¿í ãàðñàí. Çºâëºãººíèé äóíäóóð àæèë÷äàä ºãñºí ñóðãàëò ÷ ìºí øóóä ¿ð ä¿íãýý ºã÷ ýõýëñýí.

Òèéìýýñ, çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã ¿ð ä¿íòýé õ¿ðãýæ áèäíèé àæèë àìüäðàëä ã¿í òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëñýí Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ-ûí ÷àäâàðëàã çºâëºõ¿¿ääýý òàëàðõñàíàà èëýðõèéëýõýä òààòàé áàéíà.

Аâòî äðÅМ õõÊ: èðÝÝä¯éäÝÝ èл¯¯ èòгÝлòÝé áîллîî

Çªâëªõ ¯éë×èëãýýíèé òªñªë

Аâòî äðÅМ õõÊ-èéí 2010-2012 îíû СòðАòÅгè òªлªâлªгªª,

МАðÊÅòèíгèéí áîäлîгîñàíõ¿¿æ¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãà:

EBRD BAS Programme Mongolia

ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãà: Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ

Áèçíåñèéí çºâëºõ: Ä.Áàòáîëä Ò.Õ¿ðýëñ¿õ

�/��

�7

�/��

àìÆèËòÛÍ ò¯¯Õ

åðºíõèé ìýäýýëýë

Äîëîîí áîëäîã ÕÕÊ íü 2004 îíä áàéãóóëàãäàæ ãàë òîãîîíû òàâèëãûí ¿éëäâýðëýëèéí ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ ýõýëñýí. Êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãàà áàéãóóëàãäñàí öàãààñàà õîéø òîãòìîë ºðãºæèí òýëæ, ºíººäºð ãàë òîãîîíû òàâèëãà ¿éëäâýðëýëýýðýý çàõ çýýëä òýðã¿¿ëýã÷ êîìïàíè áîëñîí. Òóñ êîìïàíè ãàäààä õàðèëöààãàà ºðãºæ¿¿ëýí ò¿¿õèé ýä, áàðàà ìàòåðèàë òàòàõ ÷èãëýëýýð Èòàëè, Àâñòðè, ÁÍÕÀÓ, ÎÕÓ, Ïîëüø çýðýã îðíóóäûí íýð õ¿íäòýé êîìïàíèóäòàé ¿ð ä¿íòýé õàìòðàí àæèëëàæ áàéíà. Äîòîîääîî Ì¯ÕÀ¯Òýíõèì, Îé ìîä, ìîäîí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýã÷äèéí õîëáîîíû ãèø¿¿íýýð õàìòðàí àæèëëàäàã.

Ãàë òîãîîíû òàâèëãûí çàõ çýýëä á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí òåõíîëîãè, ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, õèéöèéí ÷àíàð ìàø ÷óõàë áàéäàã. Òèéìýýñ õýðýãëýã÷äèéí õýðýãöýý, øààðäëàãà, õ¿ëýýëò ºíäºðññºí ºíºº ¿åä òýðã¿¿ëýã÷ áàéð ñóóðèà õàäãàëàí òàâèëãà ¿éëäâýðëýëèéí ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû á¿õ øàòàíä ÷àíàðûã òîãòìîë ñàéæðóóëàí õºãæ¿¿ëýõ øààðäëàãà ç¿é ¸ñîîð òàâèãäàõ áîëñîí. Íºãºº òàëààð Äîëîîí áîëäîã ÕÕÊ íü ãàë òîãîîíû òàâèëãûí ¿éëäâýðëýëèéí ÷èãëýëýýð îëîí óëñûí ISO ñòàíäàðòûã á¿ðýí õàíãàæ îëîí óëñûí æèøèãò íèéöñýí á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýýã çàõ çýýëä ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãî òàâüñàí áà ¿¿íèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä “×àíàðûí íýãäñýí óäèðäëàãà”-ûí òîãòîëöîîã íýâòð¿¿ëýí êîìïàíèé àæèëòàí á¿ðò ÷àíàðûã òîãòìîë ñàéæðóóëàõ ñýòãýëãýýã ñóóëãàõ, ÷àíàðûí ñàéæðóóëàëòûã õèéõ àðãà òåõíèêèéã ýçýìø¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé áîëñîí áèëýý.

åñÁõÁ-íû ÁÇ¯ õºòºëáºðèéí äýìæëýã

Óã òºñëèéí õ¿ðýýíä Äîëîîí áîëäîã ÕÕÊ íü ×àíàðûí íýãäñýí óäèðäëàãûí òîãòîëöîîã íýâòð¿¿ëýõ àæëûã õýðýãæ¿¿ëýí óã ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí îëîí óëñûí ×àíàðûí óäèðäëàãûí çºâëºõ/ISO expert/-òýé õàìòðàí àæèëëàõ áîëñîí áºãººä çºâëºõ êîìïàíèàð ×åð÷èëëñ ÕÕÊ-ã ñîíãîí àæèëëàñàí. Òºñëèéí õ¿ðýýíä êîìïàíèé îäîîãèéí ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññûí çóðàãëàëûã ãàðãàí, ñàéæðóóëàõ íýãæ¿¿äèéã òîäîðõîéëñîí. Ìºí áèçíåñèéí åðºíõèé ïðîöåññûí çóðãèéã ãàðãàí ò¿¿íä óÿëäóóëàí øèíý á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòûã íýâòð¿¿ëñýí. Êîìïàíèé àæèëòàí á¿ðò ×àíàðûí íýãäñýí óäèðäëàãûí ñóðãàëòûã ¿å øàòòàéãààð ÿâóóëæ íýãäñýí îéëãîëòòîé áîëãîñîí áºãººä óäèðäëàãûí áàãò àñóóäëûã èëð¿¿ëýí ãàðãàæ øèéäâýðëýõ àðãà òåõíèêèéí ñóðãàëò,

áàãèéí àæèëëàãààã íýìýãä¿¿ëýõ çºâëºãººã òîãòìîë ºã÷ àæèëëàñàí.

Öààøèä óã êîìïàíèéí ×àíàðûí íýãäñýí óäèðäëàãûí òîãòîëöîîã ¿ðãýëæë¿¿ëýí ¿å øàòòàé õýðýãæ¿¿ëýõ óðò õóãàöààíû òºëºâëºãººã ãàðãàí ISO 9001:2008 ñòàíäàðòûí øààðäëàãóóäûã õàíãàí, ãýð÷èëãýý àâàõàä áýëòãýí àæèëëàõààð áîëæ áàéíà.

¯ð ä¿í

ÅÑÁÕÁ-íû ÁÇ¯ õºòºëáºðèéí çºâëºãºº ºãºõ ¿éë÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íä Äîëîîí áîëäîã ÕÕÊ-èé ¿éë àæèëëàãààíä äàðààõ ýåðýã ¿ð ä¿íã¿¿ä ãàðñàí. ¯¿íä: ¿éëäâýðèéí ¿éë àæèëëàãàà ýýëæèéí çîõèîí áàéãóóëàëòàíä øèëæèí õýâèéí õ¿÷èí ÷àäàë 15 õóâèàð ºññºí. Ìºí êîìïàíè õýòèéí çîðèëãî ÷èãëýëýý á¿ðýí òîäîðõîéëæ, á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòàà ¿ð ä¿íòýé õýëáýðò øèëæ¿¿ëýí àëáàí òóøààë á¿ðèéí àæèë ¿¿ðãèéã á¿ðýí òîäîðõîé áîëãîñîí. Àëáà íýãæ¿¿äèéã ÷àíàð ò¿¿íèéã òîãòìîë ñàéæðóóëàõ àðãà òåõíèêò ñóðãàí, õîîðîíäûí ìýäýýëýë ñîëèëöîî áîëîí óÿëäààòàé õàìòûí àæèëëàãààã ñàéæðóóëñàí. ¯éëäâýðëýëèéí ÿâöûí áîëîí ýöñèéí øàòàíä ÷àíàðûí öýãèéã áàéãóóëæ ¿éëäâýðýýñ ÷àíàðã¿é òàâèëãà ÿâàõã¿é áàéõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëñýí. Ò¿¿í÷ëýí õýðýãëýã÷äèéíõýý õ¿ñýë øààðäëàãûã èë¿¿ íàðèéí òîäîðõîéëæ, òýäýíä ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð, õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëñàí çýðýã ¿ð ä¿íã¿¿ä ãàðààä áàéíà. Ýíý á¿õ ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëèéí ¿ð ä¿íä êîìïàíèéí áîðëóóëàëòûí îðëîãî 30 õóâèàð ºññºí. Ìºí àæëûí áàéð 40-ººð íýìýãäýæ, 2010 îíû 12 äóãààð ñàðûí áàéäëààð òóñ êîìïàíèä íèéò 220 õ¿í àæèëëàõ áîëñîí þì.

äîлîîí áîлäîг õõÊ: áèä iso 9001:2008 СòАíäАðòûг õАíгАíА

Çªâëªõ ¯éë×èëãýýíèé òªñªë

äîлîîí áîлäîг õõÊ-ä ×íу СèСòÅМèéг õÝðÝгæ¯¯лÝõ

ñàíõ¿¿æ¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãà: EBRD BAS Programme Mongolia

ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãà: Churchills’ LLC

Áèçíåñèéí çºâëºõ: Barrie B.Evans

Áàò-Ýðäýíý

òªñË¯¯Ä�8

�/��

“Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà “Õºäººãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä îëãîõ çàõ çýýëèéí áîëîìæóóä” (MORE) òºñëèéã Øâåéöàðûí Õºãæëèéí Àãåíòëàãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð 2009 îíû 04 ñàðààñ 2011 îíû 12 äóãààð ñàðûí 31-íèéã õ¿ðòýë õóãàöààíä 15 àéìàãò áóþó Õîâä, Óâñ, Çàâõàí, Àðõàíãàé, Ãîâü-Àëòàé, Áàÿíõîíãîð, ªâºðõàíãàé, Äóíäãîâü, ªìíºãîâü, Ãîâüñ¿ìáýð, Äîðíîãîâü, Ñ¿õáààòàð, Áàÿí-ªëãèé, Õºâñãºë, Äîðíîä àéìãóóäàä õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. Óã òºñºë íü äýýðõ 15 àéìãèéí ìàë÷èä áîëîí õºäººãèéí

¯íäñýí ¿éë àæèëëàãààÁèçíåñèéã Äýìæèõ Áàéãóóëëàãà (ÁÄÁ)-óóäûí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ: “Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéíõýý ýðýëò õýðýãöýýíä òóëãóóðëàñàí ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõ, áèçíåñýý ¿ð àøèãòàé óäèðäàõ ÷àäàâõèéã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð îðîí íóòãèéí 30 îð÷èì ÁÄÁ-ûí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõýä òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëñýýð èðñýí. Ò¿¿í÷ëýí ÁÄÁ-óóäûí òåõíèêèéí ÷àäàâõèéã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîîð òýäãýýðèéã ñóðãàëò áîëîí çàõ çýýëèéí ìýäýýëýëòýé õîëáîæ ºãºõ ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëäàã. Ìºí ¿¿íýýñ ãàäíà îðîí íóòãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä øààðäëàãàòàé áèçíåñèéã äýìæèõ ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõýä ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ áàéíà.

Ìåðñè Êîð Ìîíãîë“MORE” òºñºë

áóñàä èðãýäèéí îðëîãûã íýìýãä¿¿ëýõ òîãòâîðòîé àðãà ìåõàíèçìûã áèé áîëãîõ çîðèëãîòîé þì.

MORE òºñëèéí 3 á¿ðýëäýõ¿¿í õýñãèéí íýã íü “Áèçíåñèéã äýìæèõ ¿éë÷èëãýý áà áèçíåñèéí ýýëòýé îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ” ãýñýí íýðòýé áºãººä ýíý õ¿ðýýíä õºäººãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä ñóðãàëò, òåõíèêèéí òóñëàëöàà, ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí õºðºíãº îðóóëàëòûã çóó÷ëàõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷äèéã ÷àäàâõèæóóëàõ çàìààð õºäººãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä áèçíåñèéí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëò òàâèí àæèëëàæ áàéíà.

“Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ -ûí îäîîãèéí ò¿íø ÁÄÁ-óóäûí õóâüä çàõ çýýëèéí áîëîí òåõíèêèéí ÷àíàðòàé ìýäýýëýë îëæ àâàõ íü òýä íàðò òóëãàð÷ áàéãàà õàìãèéí áýðõøýýëòýé àñóóäëûí íýã íü áàéäàã. Õýäèéãýýð ÁÄÁ-ààð ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áèçíåñ ýðõëýã÷èä ººðñäèéí øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã òîäîðõîé ¿íýýð õóäàëäàæ àâàõ õ¿ñýëòýé áàéäàã ÷ ÁÄÁ-óóä èéìýðõ¿¿ ìýäýýëëèéã áèçíåñ ýðõëýã÷äýä îëæ ºãíº ãýäýã õýö¿¿ãýýñ ãàäíà ºðòºã ºíäºðòýé. Ýíý õýðýãöýýã õàíãàõûí òóëä “Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ íü “¯íäýñíèé Áèçíåñèéã Äýìæèõ ¯éë÷èëãýýíèé Îíëàéí Ñ¿ëæýý” -ã ¿¿ñãýí áàéãóóëààä áàéíà.

MORE òºñëººñ “Èíôîêîí” ÕÕÊ-òàé õàìòðàí “¯íäýñíèé Áèçíåñèéã Äýìæèõ ¯éë÷èëãýýíèé Îíëàéí Ñ¿ëæýý”-ã (www.zuvluh.mn áîëîí www.advisor.mn) 2010 îíû 5 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðººñ ýõëýí àæèëëóóëàõ áîëñîí. Ýíýõ¿¿ ñ¿ëæýýíèé ãîë çîðèëãî íü ÁÄÁ-óóäûí õîîðîíä òóðøëàãà ñîëèëöîõ øóãàìààð áîëîí òýäíèéã áèçíåñ¿¿äòýé õîëáîæ èë¿¿ ºíäºð

ÁÄ¯-íèé ñ¿ëæýý áà ìýäýýëëèéí íýãäñýí òºâ:

÷àíàðòàé ¿éë÷èëãýý áèé áîëãîõîä îðøèíî. Óã ñ¿ëæýýíä çºâëºõ¿¿äèéí ìýäýýëýë, çºâëºõ¿¿äýä çîðèóëñàí îíëàéí íîìûí ñàí, áèçíåñèéí öîî øèíý ìýäýý ìýäýýëýë, çºâëºõ¿¿äýä çîðèóëñàí ìýäýýëýë ñîëèëöîõ ôîðóì, õºðºíãº îðóóëàëòûí áîëîìæóóä áîëîí õàìààðàëòàé áóñàä õîëáîîñóóäûã îðóóëñàí. Îäîîãèéí áàéäëààð Óëààíáààòàðûí áîëîí îðîí íóòãèéí çºâëºõ íèéò 100 îð÷èì õóâü õ¿í, áàéãóóëëàãóóä ãèø¿¿íýýð á¿ðòãýãäýýä áàéíà.

ÁÄ¯-íèé îíëàéí ñ¿ëæýýíèé ¿éë àæèëëàãàà íü ýõýí ¿åäýý “Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ-ààñ òîäîðõîé ñàíõ¿¿æèëò àâ÷ ÿâàõ áà òºñëèéí ýöýñò á¿õ õàðèóöëàãà áîëîí óäèðäëàãûã ÷àäàâõè á¿õèé ÁÄÁ-ä øèëæ¿¿ëýõýýð òºëºâëºæ áàéãàà òóë ýíýõ¿¿ îíëàéí ñ¿ëæýýíèé õýðýãëýýã àíõíààñ íü òºëáºðòýé áàéëãàõ ÷èãëýë áàðèìòàëæ áàéíà. Ìýäýýëëèéí ÷àíàð áîëîí õ¿ðòýýìæèò áàéäàë íýìýãäñíýýð óã îíëàéí ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºð ÷ ìºí àäèë öààøèä ààæìààð íýìýãäýõ áîëíî.

�/��

�9

�/��

òªñË¯¯Ä

Çýýë áà õºðºíãº îðóóëàëòûí çóó÷ëàë:

“Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ-ûí 2004 îíîîñ õîéø ñàíàà÷ëàí õýðýãæ¿¿ëæ áóé Çýýëèéí Áàòàëãàà Ãàðãàõ Õºòºëáºð (ÇÁÃÕ) -èéã îðîí íóòàãò õýðýãæ¿¿ëýã÷ ÁÄÁ-óóäûí ÷àäàâõèéã íýìýãä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ òýäýíä çîðèóëæ íýìýëò ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëæ, çýýëèéí ä¿í øèíæèëãýý áîëîí ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõàä ò¿ëõ¿¿ àíõààð÷ áàéíà.

ÁÄÁ-óóä øèíý ìýäëýã, óð ÷àäâàðòàé áîëñíîîð çýýë, õºðºíãº îðóóëàëòûí áóñàä òºðë¿¿äèéã çóó÷ëàõ ÷àäàâõèòàé áîëîõ òóë “Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ òýäíèéã ÇÁÃÕ-ººñ ãàäíà ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîæ ºãºõºä àíõààð÷ áàéíà. “Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ íü ÁÄ¯-íèé ñ¿ëæýýãýýð äàìæóóëàí õºðºíãº îðóóëàã÷äûã àëü áîëîõ îðîí íóòàã ðóó òàòàõ ñèñòåìèéã áèé áîëãîõîä òóñàëæ, òºñºë õýðýãæèõ õóãàöààíä õºðºíãº îðóóëàëòûã çóó÷ëàõòàé õîëáîîòîé òåõíèêèéí òóñëàëöààã ÁÄÁ-óóäàä ¿ç¿¿ëýõ þì.

Îðîí íóòãèéí çºâëºõ¿¿äýä øààðäëàãàòàé òåõíèê, ìåíåæìåíòèéí óð ÷àäâàðûã ýçýìø¿¿ëýõýä íèéñëýëèéí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãà, çºâëºõ¿¿äòýé õàìòðàí àæèëëàäàã.

Îðîí íóòãèéí ÁÄÁ-óóäààð ãîëäóó æèæèã, äóíä áèçíåñ ýðõëýã÷èä ¿éë÷ë¿¿ëäýã áà áèçíåñýý ýõýëæ áóé ýñâýë ºðãºæ¿¿ëýõèéã õ¿ñ÷ áóé áèçíåñ ýðõëýã÷èä øààðäëàãàòàé àðãà ç¿é áà òåõíèêèéí òóñëàëöàà àâàõ çîðèëãîîð òýäýíä õàíääàã. Õºäºº îðîí íóòãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí äóíä õàìãèéí òóëãàìäñàí àñóóäàë íü ñàíõ¿¿æèëò, áèçíåñýý óäèðäàõ òóðøëàãà óð ÷àäâàð, àæèë÷äûí óð ÷àäâàð, çàõ çýýëä õîëáîõ çýðýã áàãòäàã.

Ýäãýýð àñóóäëóóäàà øèéäâýðëýõèéí òóëä ÁÄÁ-óóä, çºâëºõ¿¿äýä õàíäàæ áàéíà. ªºðººð õýëáýë îðîí íóòãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷èä ÇÁÃÕ-ò õàìðàãäàõ, áèçíåñ, ìåíåæìåíòèéí ñóðãàëò, çºâëºãºº àâàõ, àæèë÷äûíõàà óð ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõ áà ìàðêåòèíãèéí ñóðãàëò, çºâëºãººã àâàõ çýðýã çîðèëãîîð áèäýíòýé õàìòðàí àæèëëàäàã ÁÄÁ-óóäàä õàìãèéí èõýýð õàíääàã.

“Ìåðñè Êîð Ìîíãîë” ÎÓÁ íü òóõàéí îðîí íóòãèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä áèçíåñýý ýõëýõ, ºðãºæ¿¿ëýõýä áèçíåñèéí ÿìàð äýìæëýã íýí õýðýãöýýòýé áàéãààã ñóäàëñíû ¿íäñýí äýýð òóõàéí áèçíåñèéã äýìæèõ ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæòîé îðîí íóòãèéí ÁÄÁ-òàé õàìòðàí àæèëëàäàã. ªºðººð õýëáýë ÁÄÁ-óóäàä øààðäëàãàòàé òåõíèê, ìåíåæìåíò, ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýãèéã ¿ç¿¿ëýõ çàìààð òýäãýýðèéí áèçíåñ ýðõëýã÷äýä íýí õýðýãöýýòýé ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõ ÷àäàâõèéã äýýøë¿¿ëýõ, óëìààð ýðýëòýä òóëãóóðëàñàí àðèëæààíû áóþó òºëáºðòýé ÁÄ¯-ã õºãæ¿¿ëýõèéã çîðüæ áàéíà.

òªñË¯¯Ä�0

�/��

Åâðîïûí Ñýðãýýí Áîñãîëò Õºãæëèéí Áàíê íü Ìîíãîë óëñûí óóë óóðõàéí òîìîîõîí êîìïàíèóäûí íýã áîëîõ Ýíåðæè Ðåñóðñ ÕÕÊ-ä õºðºíãº îðóóëàëò õèéñíýýñ õîéø íèëýýäã¿é õóãàöàà ºíãºðººä áàéíà. Ýíåðæè Ðåñóðñ ÕÕÊ íü Ìîíãîë óëñûí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí ºñºëò, õºãæèë, ¿éëäâýðæ¿¿ëýëò, øèíý÷ëýëä òîäîðõîé õóâü íýìýð îðóóëàõ çîðèëãîîð ªìíºãîâü àéìãèéí Öîãòöýöèé ñóìûí íóòàãò áàéðëàõ Óõàà õóäàã êîêñæèõ

í¿¿ðñíèé îðäûã àøèãëàí ¿éë àæèëëàãààãàà ýõýëñýí áèëýý. Òóñ êîìïàíè íü ÅÑÁÕÁàíêíû ªºð÷ëºí áàéãóóëàëòûí ìåíåæìåíò, áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý /ÒÀÌÂÀS/ õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä ªìíºãîâü àéìãèéí á¿ñ íóòãèéí áèçíåñ õºãæëèéã äýìæèõ õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ, àéìãèéí áè÷èë áîëîí æèæèã, äóíä áèçíåñ¿¿äèéã ÷àäàâõèæóóëàõ, õºãæ¿¿ëýõ, ºðãºæ¿¿ëýí

ñàéæðóóëàõ ¿éëä õºðºíãº îðóóëàëò õèéæ ýõëýýä áàéíà. Òóñ õºòºëáºð íü ªìíºãîâü àéìãèéí á¿ñ íóòãèéí áèçíåñ¿¿äèéã äýìæèõ çàìààð Ýíåðæè ðåñóðñ ÕÕÊ-èéí îðîí íóòãèéí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí ºñºëòºä îðóóëàõ õºðºíãº îðóóëàëòûí òîãòâîðòîé ºñºëòèéã áèé áîëãîõîä ÷èãëýãäýæ áàéíà. Ýíýõ¿¿ õºòºëáºðèéí íýã òîìîîõîí õýñýã íü ªìíºãîâü àéìãèéí Áè÷èë, æèæèã áèçíåñèéã õºãæ¿¿ëýõ òºñºë þì.

àéìãèéí òàëààðõ òîâ÷ òàíèëöóóëãà:

ªìíºãîâü àéìàã íü Ìîíãîë óëñûí àëñëàãäñàí á¿ñ íóòàãò îðøäîã áºãººä íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí îð÷èí, äýä á¿òýö õºãæººã¿é, çàõ çýýëèéí òàëààðõ ìýäýýëýë õîìñ, áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí ìýäëýã, óð ÷àäâàð äóòìàã çýðãýýñ øàëòãààëæ îðîí íóòãèéí áèçíåñ¿¿äèéí õºãæèë òèéì ÷ ºñºëòòýé áèø áàéíà.

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ªìíºãîâü àéìàãò Òàâàíòîëãîé, Îþóòîëãîé, Íàðèéí ñóõàéò, Áàðóóí íàðàí, Îâîîò òîëãîé çýðýã òîìîîõîí àëò, í¿¿ðñíèé óóðõàéí îðä ãàçðóóä àøèãëàëòàä îðñíîîð áèçíåñèéí òààòàé îð÷èí á¿ðäýæ îðîí íóòãèéí áèçíåñ¿¿äèéí îéðûí èðýýä¿éí õºãæèëä òîìîîõîí íºëºº ¿ç¿¿ëæ ýõëýýä áàéíà. Óóë óóðõàéí êîìïàíèóäàä íèéë¿¿ëýãäýõ áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýýíèé õýðýãöýý ºñ÷ áàéãàà ÷ ñàíõ¿¿ãèéí áýðõøýýë, ¿éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë áàãà, á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð ñóë çýðãýýñ øàëòãààëæ îðîí íóòãèéí áè÷èë áîëîí æèæèã, äóíä áèçíåñ¿¿ä óóë óóðõàéí êîìïàíèóäûí ýðýëò õýðýãöýýã á¿ðýí õàíãàõ áîëîìæã¿é áàéíà. ¯¿íä íºãºº òàëààñ áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí ìýäëýã, óð ÷àäâàð äóòìàã áàéäàë ÷ íºëººëæ áàéíà.

ÅÑÁÕÁàíêíû Áèçíåñèéí Çºâëºõ ¯éë÷èëãýý Ìîíãîë õºòºëáºðèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð ªìíºãîâü àéìãèéí Áè÷èë, æèæèã áèçíåñ¿¿äèéã õºãæ¿¿ëýõ òºñëèéã Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëæ äóóñëàà. Òóñ òºñëèéã äýìæèã÷ýýð Õàñ áàíê, Ýíåðæè ðåñóðñ ÕÕÊ õàìòðàí îðîëöëîî. Òóñ òºñºë íü ªìíºãîâü àéìãèéí Äàëàíçàäãàä, Öîãòöýöèé, Õàíáîãä ñóìäàä õýðýãæñýí áºãººä òºñëèéí çîðèëãî íü òóñ àéìãèéí

ÁÇ¯ Ìîíãîë õºòºëáºð:ªìíºãîâü àéìãèéí áè÷èë, æèæèã áèçíåñèéã õºãæ¿¿ëýõ òºñëèéí

1-ð ¿å øàò àìæèëòòàé õýðýãæèæ äóóñëàà

�/��

��

�/��

òªñË¯¯Ä

áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí áèçíåñèéã ºðãºæ¿¿ëýõ, èðãýäýä øèíý áèçíåñèéí ñàíàà ºã÷ øèíýýð áèçíåñ ýõë¿¿ëýõ, áèçíåñ ýðõëýã÷äýä áèçíåñèéí òºñºë, òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ óð ÷àäâàð îëãîõ, áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí áîëîâñðóóëàí ãàðãàñàí áèçíåñ òºëºâëºãººã ¿íäýñëýí Õàñ áàíêíààñ ñàíõ¿¿æèëò îëãîõ, áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã Ýíåðæè Ðåñóðñ ÕÕÊ áîëîí çàõ çýýëòýé õîëáîæ ºãºõºä îðøèæ áàéëàà.

Áèçíåñèéí Çºâëºõ ¯éë÷èëãýý Ìîíãîë õºòºëáºðèéí äýìæëýã:

ÅÑÁÕÁàíêíû Áèçíåñèéí Çºâëºõ ¯éë÷èëãýý Ìîíãîë õºòºëáºð íü Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ, Ýíåðæè Ðåñóðñ ÕÕÊ, Õàñ áàíêíû îðîí íóòãèéí ñàëáàðóóä, Õóäàëäàà Àæ ¯éëäâýðèéí òàíõèì çýðýã ãàçðóóäûã õîëáîí ºã÷ ýíýõ¿¿ òºñëèéã àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëýõýä òîìîîõîí õóâü íýìýð, äýìæëýã ¿ç¿¿ëýýä áàéíà. ¯¿íèé çýðýãöýý ªìíºãîâü àéìàãò áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé à÷ õîëáîãäîë, ò¿¿íèé õýðýãöýýã ºñãºõ òîìîîõîí áîëîìæèéã áèé áîëãîëîî.

òºñëèéí ¿ð ä¿í:

Õºãæëèéí Øèéäýë ÒÁÁ íü ªìíºãîâü àéìãèéí áè÷èë, æèæèã áèçíåñ¿¿äèéã õºãæ¿¿ëýõ òºñëèéí õ¿ðýýíä áèçíåñ ýðõëýã÷èä áîëîí øèíýýð áèçíåñ ýðõëýõ õ¿ñýëòýé èðãýäýä Áèçíåñèéí óð ÷àäâàðûã îëãîõ ñóðãàëò, çºâëºãººã àìæèëòòàé ÿâóóëëàà. Ýíýõ¿¿ òºñºëä ªìíºãîâü àéìãèéí Äàëàíçàäãàä, Öîãòöýöèé, Õàíáîãä ñóìäûí 61 èðãýí õàìðàãäñàí áºãººä áèçíåñýý àìæèëòòàé ýõë¿¿ëýõ, ºðãºæ¿¿ëýí ñàéæðóóëàõ ìýäëýã, óð ÷àäâàðûã ýçýìøñýí. Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä òºñºëä õàìðàãäñàí èðãýä ººðèéí îäîîãèéí áîëîí øèíýýð ýõëýõ áèçíåñèéí òºëºâëºãººãºº áîëîâñðóóëàí ãàðãàñàí. Òºñëèéí ¿ð ä¿íä íèéò õàðèëöàã÷äûí 38% íü ººðèéí áèçíåñýý ºðãºæ¿¿ëýí ñàéæðóóëæ, øèíýýð 32 àæëûí áàéðûã áèé áîëãîñîí áàéíà. 11 èðãýí øèíýýð áèçíåñ ýõýëñýí áºãººä 10 õàðèëöàã÷ áîëîâñðóóëàí ãàðãàñàí áèçíåñ òºëºâëºãººãºº Õàñ áàíêèíä òàíèëöóóëæ çýýë àâ÷ýý. Ìºí 3 õàðèëöàã÷ ººðñäèéí ¿éëäâýðëýëèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýý Ýíåðæè Ðåñóðñ ÕÕÊ-ä íèéë¿¿ëýýä áàéíà.

ICMCI news��

�/��

In September 2009, seven (7) new Certified Management Consultants (CMC) were certified and awarded their CMC pins at the International Council of Management Consulting Institutes’ (ICMCI) Annual Meeting in Mai’in, Jordan, the culmination of a 2-year process designed to build the consulting capacity in Kazakhstan, Uzbekistan, and the Kyrgyz Republic.

HAnds ACross tHe seA: Building Consulting Capacity in Central Asia

By dr. drumm Mcnaughton CMC®

Chairman and CEO, Institute of Management Consultants USA

This is the story of how these seven consultants came to be certified, and how consultants from the USA and Canada partnered together to make this happen.

This story begins before Jordan when in 2007, ICMCI Chair Brian Ing and former Chair Peter Sorensen authored a paper on capacity building in developing countries for the United Nations Development Commission which was circulated to international development institutions. One of these institutions, the European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), recognized the potential of a partnership with ICMCI and thus began the collaboration.

Through the efforts of Gabriel Al-Salem, the Head of Regional Programme in Central Asia from 2001-2010, this collaboration took flight with the EBRD funding projects such as consulting skills courses, establishing Institutes

in Central Asian countries, and certifying consultants. These efforts have trained more than 200 consultants in the Central Asian countries, and, according to the EBRD, have “generated a common understanding of the key consulting concepts.”

This particular project, building the consulting capacity through certifying consultants, began over a year ago at the 2009 ICMCI Congress in London where I met Gabriel. We struck up a friendship, and in March 2010, Gabriel reached out about the possibility of IMC USA certifying consultants from Central Asia. This became a reality in May 2010 when we received approval from the EBRD for the project.

By way of background, the IMC USA certification process requires CMC candidates to submit:

• An application detailing one’s education, experience, and perspectives on consulting;

• Three - five case studies;

• Names of six references;

• Take written examinations on consulting competencies and ethics; and

• Sit for a 2 1/4 hour panel interview conducted by senior CMCs.

There were multiple steps required to make this successful. First, identifying candidates. To do this, Gabriel and his TAM/BAS team “got the word out” about the programme, and each Institute put together a panel which selected candidates in early July and submitted them to IMC USA.

One of the challenges that we had was how do we conduct the certification process for candidates whose first language was Russian – the IMC USA certification process has been called “a model for other [Institutes] to emulate,” but it was designed for English speakers. We ultimately decided that the first candidates must be fluent in English (speaking and writing), and that Gabriel would be able to help us with any language challenges.

We received certification packages from seven CMC candidates by early August, and all were approved by the IMC USA Certification Committee to go through the process. Each candidate was provided the necessary study materials, and through their study and consulting skills courses they had previously taken, all were able to pass the online consulting competencies and ethics exams. Their last step was the assessment panels.

We convened the first of seven certification panels at 10 AM on Monday, September 20, in Jordan, three days prior to the start of the ICMCI Annual Meeting. Because there was limited time, we packed in as much as we could – three panels on Monday, three more on Tuesday, and the remaining panel on Wednesday morning. All candidates

�/��

�3

�/��

ICMCI news

were successful, and by Wednesday noon we had seven new CMCs!

Following the certification panels, we conducted training on the assessment process and debriefed the CMC panels. Topics included:

• Setting up the certification process;

• Developing and administering examinations;

• Certification topical areas;

• Building a certification process, including how to run a certification program, the requisite number of CMCs necessary for an effective certification program;

• Getting ISO certified; and

• Institute building, including governance, required and desired committees / officers, legal structures, bylaws, and relationships with other Institutes.

Thus, the new CMCs returned to their country as trained assessors who will develop their local CMC certification process and assess future CMC candidates.�

The crowning moment came on Thursday at approximately 12 PM when seven new CMCs and Gabriel (who had not yet been pinned) received their CMC pins in front of 100 trustees of ICMCI!

In looking back, there were three things critical to the project’s success.

• First, we built trust through dialogue. During the training, the project team was able to work through challenges because we had built a level of trust with all the participants. For example, we were able to facilitate an agreement between the Kazakhstan and

� One of the ICMCI requirements for becoming a full member institute is that they must be able to conduct their own certification process.

Kyrgyz Republic Institutes to assess each other’s CMC candidates until such time that they each have sufficient panelists to ensure objectivity. This could not have been brokered without trust borne out of dialogue.

• Second, we involved the local institute as much as possible. During the certification process, we asked the local Institutes to review all of the CMC applications for completeness prior to their submission to the IMC USA Certification Committee, ensuring the applications were complete and accurate. This gave them experience which will help them in the future.

• Lastly, we involved key decision makers from the beginning. Because we had “the right people in the room,” e.g., Gabriel (EBRD TAM/BAS), Clint Burdett (IMC USA Certification Chair), and me (IMC USA Chair/CEO), we were able to make decisions as they came up, thus enabling putting in place programs such as a mentoring for the new institutes and dual memberships ( local and IMC USA).

There are many people and entities who contributed to the success of this project. First, the herculean efforts of Gabriel Al-Salem and the EBRD BAS staff in Kazakhstan, Kyrgyzstan, and Uzbekistan cannot be underscored.

Second, the support of EduVision Inc., together with Nick Shepherd and Heather Osler, created the groundwork for the successful work in Jordan.

Lastly, the support of IMC USA made certification possible for these new CMCs, and will continue to contribute towards taking these Institutes to full membership in ICMCI.

We, IMC USA and my own company, The Change Leader, Inc., stand ready to support the ongoing work of EBRD in the region.

ICMCI news�4

�/��

Mongolia is our good neighbor. Profession of management consulting builds up the bridge connecting our friendship. We are very glad to know Mongolian Management Consultants Association is going to join ICMCI, and we warmly welcome to you.

Management consulting is playing a very important role during the developing of the world economy. The growing of management consulting in each country will improve the national economy in a large scale. Management consultants association represents the interests of the management consultants at large. We will win more rights and interests if only we could unite as one. At the same time, management consultants association will make profession image through self-management within our profession, and we will reach the aim of continuous learning and progress.

Let us congratulate you for the publishing of ‘Art of Management Consulting’ journal, which will give a powerful voice to your developing of management consulting industry.

We sincerely expect to cooperate with Mongolia in the management consulting industry.

Congratulation letter from Management Consulting Committee of China Enterprise Confederation

Yo LeoPresident

I am Mukhtar Mussabetov, President of Kazakhstan Association of Management Consultants (KAMC).

It is a special privilege and my great pleasure to congratulate colleagues fromcolleagues from Mongolian Management Consultants Association and a wider professional community in a neighbor country with

your first industry magazine.

KAMC would be happy to share its expertise, experience, skills and practices and possibly assist MMCA to develop strong professional organization in Mongolia.

KAMC also sees many regional cooperation opportunities that can be beneficial for both organizations.

I look forward to MMCA joining global management consulting family and becoming an active and valued Member of the ICMCI.

Thank you very much for this opportunity to greet our Mongolian colleagues.

Best wishes and good luck,

Letter for the �rt ofetter for the �rt of the �rt of Management Consulting Journal, Mongolia

Mukhtar Mussabetov, CMC,PresidentKazakhstan Association of Management Consultants

Drumm McNaughton, Ph.D., CMC®

Chairman and CEO

Lead Trustee to ICMCI

Institute of Management Consultants USA

CONGRATULATIONS to Mongolian MMCA on publishing their inaugural issue of The Art of Management Consulting Journal - we look forward to reading this important Journal for many years to come! Institute of Management Consultants USA.

Warm regards.

Ïðèâåòñòâóåì âàñ, ìîíãîëüñêèå êîëëåãè!

Ïðåçèäåíò ÍÈÑÊÓÀðêàäèé Ïðèãîæèí,

Ýòî çàìå÷àòåëüíî – ñâîé æóðíàë! Ïóñòü îí ñòàíåò ïîïóëÿðíîé ïëîùàäêîé äëÿ âçàèìîîáó÷åíèÿ è âçàèìîóñèëåíèÿ âàøèõ êîíñóëüòàíòîâ.

Ìû òîæå íà÷àëè èçäàíèå òàêîãî æóðíàëà è ïîíèìàåì, êàê òðóäíî ñäåëàòü åãî ïîëåçíûì è ïîïóëÿðíûì. Äàâàéòå îáìåíèâàòüñÿ îïûòîì è ñòàòüÿìè.

Ñ èñêðåííèì óâàæåíèåì è ñèìïàòèåé.

�/��

�5

�/��

ICMCI news

Dear Ms. B. Undarlaa,

On behalf of the IMC New Zealand Council and members of the IMCNZ it gives me great pleasure in congratulating the Mongolian Management Consultants Association on the publishing of the first edition of your journal “Art of Management Consulting”.

It is very exciting for the global consulting industry to see new institutes supporting their local consulting industry, the MMCA is doing this with the publication of this journal and with all of the MMCA’s upcoming initiatives to raise the standard of management consulting in Mongolia.

Becoming part of the global ICMCI consulting community provides a number of benefits to locally based management consultants. One of the major benefits is the Certified Management Consultant CMC status. Certification gives a level of comfort to clients that they are receiving service and advice from a qualified and competent consultant. For the consultant being part of a global community of practice provides you with learning experiences, networking and the opportunity to conduct consulting assignments in other countries.

We urge all of your members to play an active part in your local institute and to get involved in your ICMCI Hub and I look forward to meeting some of you at our upcoming Biennial Congress which is scheduled for 6-8 October 2011 in Tapei, Taiwan.

Gordon shaw

Mr Gordon Shaw CMC MIMCNZ

President of the Institute of Management Consultants NZ

NZ Trustee to the International Council of Management Consulting Institutes

I am writing on behalf of my fellow professional management consultants in Australia to wish you every success in developing a strong

and vibrant Management Consulting Institute in Mongolia. I was pleased to note that some of your members have studied in Australia and have strong links with our country.

We wish you every success in the publication of the first issue of your journal.

The Institute of Management Consultants in Australia offers services to our members locally and nationally. However, we also place great value in our membership of the International Council of Management Consulting Institutes. The guidance from ICMCI in the setting of

Milano, December 17th 2010

To our Mongolian colleagues,

I’m very pleased to welcome the Mongolian Management Consultants Association in the ICMCI family.

I’m Marco Beltrami, APCO President, and I’m an Associate Partner in IBM Consulting services.

APCO is the Italian Association of the Management Consultant (www.apcoitalia.it) and is the Italian member of ICMCI.

APCO’s mission is to insure the professional growth of our associates and to represent the Management Consultants’ community within Italy and abroad; providing high standard certification for professional development.

To fulfill our mission, we offer the following opportunities to all associates:

· Being part of an international professional community

· Participation in professional trainings and seminars

· The possibility of acquiring the CMC (Certified Management Consultant) competency framework certification.

· Free subscription to the Italian edition of the Harvard Business Review

Mongolia and Italy are very distant but technologies now make collaboration easier: please let us know if we can support you in some way.

Congratulation for what you are doing and for the success you will surely achieve.

Marco Beltrami

standards around which our Certified Management Consulting process is established is a unique strength for our institute. The resources and approaches to the Common Body of Knowledge are also of benefit, as is the Code of Ethics. The Australian Institute also plans to participate internationally in the Consultant of the Year Award in coming years.

We hope that we can maintain our links with you over time.

Best RegardsJohn H Bielenberg FIMC CMCFederal PresidentInstitute of Management Consultants-Australia

MMCA-èéí ñóðãàËòóóÄ�6

�/��

1. Çºâлºх¿¿äэä зориóлñàн ¿нäñэн ñóргàлò (soft skills development)

EBRD BAS Programme Mongolia төслийн хүрээнд ММСА-ийн дотоод гадаадын зөвлөхүүдийн холимог баг хамтран Зөвлөхийн үндсэн чадваруудыг хөгжүүлэх сургалтын программыг боловсруулж �0�0 оны 6 сард Дархан Уул, Орхон, Булган, Хөвсгөл аймгуудын зөвлөхүүдэд амжилттай хүргэсэн ба энэ сургалт нь дараахь сэдвүүдийг хамарсан юм:

• Зөвлөх үйлчилгээ гэж юу вэ?

• Зөвлөх үйлчилгээний стандарт шаардлагууд

• Зөвлөх гэж хэн бэ?

• Зөвлөх хүн ямар ур чадваруудыг эзэмшсэн байх шаардлагатай вэ?

• Таны үйлчлүүлэгч яагаад зөвлөх үйлчилгээ авдаг вэ?

• Зөвлөх үйлчилгээний бизнес төлөвлөгөө

Энэ сургалт зөвлөх мэргэжлийн soft skills талын чадваруудад илүү анхаарсан байгаа. Öаашид энэ сургалтыг Улаанбаатар хотод зохион байгуулахаар бэлтгэж байгаа тул сонирхсон хүмүүсийг бүртгүүлэхийг урьж байна.

Çªâëªõ¯¯äýä ÇÎðèÓëñàí ñÓðãàëòÓÓä

2. Çºâлºх¿¿äэä зориóлñàн àхиñàн ò¿âøний ñóргàлò (technical skills development)

EBRD BAS Programme Mongolia төслийн хүрээнд �0�� онд төлөвлөгдөж байгаа ахисан түвшний сургалтаараа зөвлөх үйлчилгээний technical skills талын мэдлэг чадварыг илүү анхаарах ба дараахь сэдвүүдийг хамарсан байхаар бэлтгэж байна:

• Стратег удирдлагын зөвлөх үйлчилгээ

• Асуудлыг шийдвэрлэх, шийдвэр гаргахтай холбоотой зөвлөх үйлчилгээ

• Санхүүгийн удирдлагын зөвлөх үйлчилгээ

• Forward looking balanced score card-ын зөвлөх үйлчилгээ

• Хүний нөөцийн зөвлөх үйлчилгээ

• Бизнесийн процессийн зөвлөх үйлчилгээ

• Маркетингийн зөвлөх үйлчилгээ

• Зардлын удирдлагын зөвлөх үйлчилгээ

• Чанарын удирдлагын зөвлөх үйлчилгээ

Та бүхнийг эдгээр сургалтуудад оролцохыг урьж байна. Бүртгэлийг www.mmca.mn вэбсайтаар болон [email protected] мэйл хаягаар хүлээн авна.

�/��

�7

�/��

MMCA-èéí ñóðãàËòóóÄ

1. Êомïàни, áàйгóóллàгóóäûн óäирäàх àæилòнóóäàä зориóлñàн Ceo ñóргàлò

ММСА-ийн компани, байгууллагуудын удирдах ажилтнуудад зориулсан “СЕО сургалт” нь хэд хэдэн онцлогтой юм. Ãол онцлог нь сургагч багш нар нь компаниудад олон жил зөвлөх үйлчилгээ хүргэж байгаа туршлагатай зөвлөхүүд байдагт оршино.

Оролцогчид энэ онцлогийн талаар дүгнэхдээ: зөвлөх үйлчилгээ хүргэдэг хүмүүс компани, байгууллагын үйл ажиллагаатай холбогдсон асуултуудад учир мэдсэн хариулт, үнэтэй санаануудыг өгч байгаа нь таашаалтай байлаа гэсэн байна.

Сургалтын хоёр дахь онцлог нь, компани байгуулах шинэ аргачлалаар зохион байгуулагдсанд оршино. Оролцогчдыг 4 бүлэг болгож, бүлэг тус бүр өөрийн эрхлэх бизнесийг сонгоно. Эхний өдрөөс эхлэн бүлгүүд өөр өөрсдийн сонгосон бизнесийн чиглэлээр байгуулсан компаниа удирдан зохион байгуулах практик үйл ажиллагаанд суралцах болно.

Тухайлбал, эхний хичээл дээр компанийн алсын хараа, эрхэм зорилго, зорилтуудаа тодорхойлж, стратег төлөвлөгөөг гаргана. Үүнтэй холбогдуулан компанийхаа бүтэц зохион байгуулалтыг тодорхойлж, бүтэц зохион байгуулалтынхаа дагуу хүний нөөцийн төлөвлөгөөгөө боловсруулж, ажлын байрны стандартуудыг гаргана. Дараа нь хүний нөөцийн удирдлагын асуудлуудыг ярилцах гэх мэтээр ажиллана. Алхам алхмаар компаний суурь дээр компаний байшингаа өрж босгосноор компаний удирдлагын цогц барилга бүрэлдэн бий болгоход суралцах юм.

Сургалтыг оролцогчид хэрхэн үнэлснийг үнэлгээний хуудаснаас харвал:

• Бага хугацаанд их мэдээлэл өгсөн• Сургалтын арга барил шинэлэг байсан• Шинэ мэдээллийг өгч чадсан• Олон хэрэгтэй сэдвийг багтааж чадсан• Чадвартай зөвлөх хүмүүстэй мэдлэгээ

хуваалцсанд таатай байсан хэмээн үзжээ.

Та яагаад энэ сургалтыг сонгох болсон бэ? гэсэн асуултанд хариулахдаа:

• Компани байгуулах шинэ аргачлалаар хийгдсэн сургалтын хөтөлбөр нь таалагдсан

• Багш нар нь зөвлөх хүмүүс байсан• Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банкны

Бизнесийн Зөвлөх Үйлчилгээний хөтөлбөртэй хамтран ажиллах боломжийг сонирхсон гэсэн байна.

ÌåíåæÌåíòèéí ñÓðãàëòÓÓä

2. Øинээр áизнåñ эрхлэг÷äэä зориóлñàн ñóргàлò

Энэ сургалт нь шинээр бизнес эрхлэгчдэд зориулагдсан ба компани байгуулах шинэ аргачлалаар зохион байгуулагдсан юм. Оролцогчид өөрийн сонгосон бизнесээр бизнес төлөвлөгөө гаргахаас эхлээд компаниа хэрхэн удирдан зохион байгуулах талаар практик үйл ажиллагаан дээр суралцах болно.

Тухайлбал, эхний хичээл дээр компанийн алсын хараа, эрхэм зорилго, зорилтуудаа тодорхойлж, бизнес төлөвлөгөөг гаргана. Дараа нь компанийхаа бүтэц зохион байгуулалтыг тодорхойлж,. бүтэц зохион байгуулалтынхаа дагуу хүний нөөцийн төлөвлөгөөгөө боловсруулах, ажлын байрны стандартуудыг гаргах зэрэг ажлууд хийнэ. Алхам алхмаар компаний суурь дээр компаний байшингаа өрж босгосноор компаний удирдлагын цогц барилга бүрэлдэн бий болгоход суралцах юм.

Манай сургалтуудыг сонирхож байгаа байгууллага, хувь хүмүүс түүнээс гадна сургагч багшаар бэлтгэгдэн ажиллах сонирхолтой зөвлөхүүдийг бидэнтэй холбогдохыг урьж байна. Áүргэлийг www.mmca.mn вэбсайтаар болон [email protected] мэйл хаÿгаар хүлээн авна.

MMCA-èéí ñóðãàËòóóÄ�8

�/��

ÌÌÑÀ-èéí ãàäààä áîëîí äîòîîä çºâëºõ¿¿äèéí õîëèìîã áàã Åâðîïûí Ñýðãýýí Áîñãîëò Õºãæëèéí Áàíêíû Áèçíåñ Çºâëºõ ¯éë÷èëãýý Õºòºëáºðòýé õàìòðàí 2010 îíû 6 ñàðä Äàðõàí Óóë, Îðõîí, Õºâñãºë àéìàãò áèçíåñ ýðõëýã÷èä áîëîí çºâëºõ¿¿äýä çîðèóëñàí ºâºðìºö ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëñàí áèëýý.

Íýã òàëààñ áèçíåñ ýðõëýã÷äèéã, íºãºº òàëààñ îðîí íóòãèéí çºâëºõ¿¿äèéã íýã äîð öóãëóóëàí õàìòûí àæèëëàãààíû à÷ õîëáîãäëûã ñóðãàëò äàñãàëûí ÿâöàä îéëãóóëàõ çîðèëãîòîé áàéñíààðàà ýíý ñóðãàëò îíöëîã áàéëàà.

Ìåíåæìåíòèéí çºâëºõ¿¿äòýé õàìòðàí êîìïàíè, áàéãóóëëàãûíõàà òîäîðõîé àñóóäëóóäàä ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, îíîøëîí õýðõýí øèéäâýðëýõ òàëààð äàñãàë àæèëëàñíààð ñóðãàëòàíä îðîëöñîí áèçíåñ ýðõëýã÷èä çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé à÷ õîëáîãäîë, ¿ð íºëººíèé òàëààð îéëãîëòîî áàòæóóëñàí þì. Íºãºº òàëààñ îðîí íóòãèéí çºâëºõ¿¿ä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áàéãóóëëàãàòàéãàà õàìòðàí òóëãàìäñàí àñóóäëóóäàà øèéäâýðëýõ äàäëàãà òóðøëàãûã ýçýìøñýí.

Äýýðõ ñóðãàëòóóäûí òºãñãºëä îðîëöîã÷èä áèçíåñèéã àìæèëòàíä õ¿ðãýõýä íýã òàëààñ áèçíåñ ýðõëýã÷, íºãºº òàëààñ áèçíåñèéí çºâëºõ¿¿ä ÿìàð ¿¿ðýãòýé îðîëöîõ òóõàé, óëìààð õýðõýí õàìòðàí àæèëëàæ èë¿¿ ¿ð ä¿íä õ¿ðäýã òóõàé îéëãîæ ìýäñýíýý ¿íýëãýýíèé õóóäñàíä äóðüäæýý.

Ñóðãàëòûí ýõíèé ºäð¿¿äýä áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí áîëîí îðîí íóòãèéí çºâëºõ¿¿äèéí áàãóóä òóñ òóñäàà áýëòãýãäñýí. Ñ¿¿ëèéí ºäºð õ¿íèé íººöèéí óäèðäëàãûí àñóóäëóóäààð áèçíåñ ýðõëýã÷èä áîëîí çºâëºõ¿¿äèéí õîëèìîã áàãóóä òîäîðõîé ïðîáëåìûã àâ÷ õýëýëöýí õàìòðàí øèéäñýí þì. Îðîëöîã÷èä èéì òºðëèéí ñóðãàëòàíä àíõ óäàà îðîëöîæ áàéãààãàà äóðüäààä öààøèä ýíý ñóðãàëòûã àìüäðàë äýýð áîäèòîîð õýðýãæ¿¿ëýõ õ¿ñýëòýé áàéãààãàà ìºí ýíý õ¿ðýýíä EBRD BAS Programme Mongolia áîëîí ÌÌÑÀ áàéãóóëëàãóóäààñ õîëáîãäîõ òóñëàëöàà àâàõ õ¿ñýëòýé áàéãààãàà èëýðõèéëæ áàéñàí þì.

¯ðãýëæë¿¿ëýýä Äàðõàí, Ýðäýíýò, Ìºðºí õîòóóäûí áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóäààñ áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý àâàõ õ¿ñýëòýý áèäýíä òàâüñàí. Ýíý õ¿ðýýíä çºâëºõ ¿éë÷èëãýý ºãºõ ÌÌÑÀ-èéí òóðøëàãàòàé çºâëºõ¿¿ä òóõàéí îðîí íóòãèéí çºâëºõ¿¿äòýé õàìòðàí íýãýí áàã á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàõ, óëìààð ÌÌÑÀ-èéí çºâëºõ¿¿äýýñ òóðøëàãà ñóäëàí, çºâëºõ àæëûã áèå äààí õèéõ ÷àäâàð ýçýìøèõ òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ àæèë ÷óõàë áàéãàà òàëààð ÿðèëöñàí áèëýý.

Ýõíèé ýýëæèíä îðîí íóòãèéí ìåíåæìåíòèéí çºâëºõ¿¿ä ÌÌÑÀ-èéí ñóðãàëòóóäàä õàìðàãäàæ çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé òàëààðõ ìýäëýã ÷àäâàðàà ºðãºæ¿¿ëýí áýõæ¿¿ëýõ ñîíèðõîëòîé áàéãààãàà èëýðõèéëñýí.

Äàðõàí, Ýðäýíýò, Ìºðºí õîòóóäàä çîõèîí áàéãóóëñàí ñóðãàëòóóäàä îðîëöîã÷ áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿ì¿¿ñ ÌÌÑÀ-èéí ãèø¿¿í áîëîõ õ¿ñýëòýý èëýðõèéëæ, óëìààð ìàíàé õîëáîîíû ýãíýý 100 îð÷èí øèíý ãèø¿¿äýýð áýõæñýí áèëýý.

Ìàíàé ñóðãàëòûã îðîí íóòàãò çîõèîí áàéãóóëàõàä ã¿í òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëñýí Äàðõàí, Ýðäýíýò, Ìºðºí õîòûí ÕÀÀÍ áàíêíû ñàëáàðóóä, Äàðõàí, Ýðäýíýòèéí Õóäàëäàà àæ ¿éëäâýðèéí òàíõèì, Äàðõàí, Ìºðºí õîòûí Àæèë îëãîã÷ ýçäèéí õîëáîî áîëîí Õºâñãºë àéìãèéí ÆÄ¯-èéí ãàçðûí óäèðäëàãà, õàìò îëîíä ã¿í òàëàðõëàà èëýðõèéëüå.

ÌÌÑÀ, 2010 îí

Áèçíåñ ýðõëýã×èä Áîëîí

Áèçíåñèéí çªâëªõ¯¯äèéí

õàìòàðñàí ñóðãàëò

�/��

�9

�/��

Internet sourCe

Çºâëºõ áàéõûí äàâóó òàëóóä• Ýðõ ÷ºëººòýé, õýí íýãíýýñ õàìààðàëã¿é• Çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé çàõèàëãûã õ¿ëýýí àâàõ ýñýõýý ººðºº

øèéäíý • ×ºëººòýé õóâöàñëàíà• Àæèëäàà ÿâíà ãýñýí îéëãîëò ¿ã¿é• Àæëûí öàã óÿí õàòàí• ªºðºº õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý. ªºðºº ººðòºº áîññ, ººðèéí

àæëûã ººðºº ¿íýëíý.• Îëîí òºðëèéí òºñºë äýýð àæèëëàäàã òóë øèíý ç¿éëèéã

áàéíãà ñóðíà• Òîäîðõîé òóðøëàãà ñóóñíû äàðàà àæèë îëäîõ áîëîìæ

èõýñíý.• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷äýýñ áîëîí ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñýýñ èë¿¿ èõ

õ¿íäýòãýëèéã õ¿ëýýíý

Áèçíåñýý õºãæ¿¿ëýõ àðãà çàìóóä • Íýãýýñ õî¸ð ÷èãëýëýýð äàãíàí ìýðãýøèõ • Ñýòã¿¿ëä íèéòëýë áè÷èõ, ïðîãðàììàà õýâëýæ ãàðãàõ çýðãýýð

ººðèéãºº ñóðòàë÷ëàõ, îëîíä òàíèãäàõ• Ìýðãýæëèéí õîëáîî áîëîí áóñàä õîëáîî, çºâëºõ¿¿äòýé

áàéíãûí õàðèëöààòàé áàéõ • Çºâëºõ¿¿äèéí äýìæèõ á¿ëã¿¿äýä íýãäýõ ýñâýë çîõèîí

áàéãóóëàõ • Çºâëºõ¿¿äèéí õîëáîîíû âýáñàéòàä á¿ðòã¿¿ëæ, ìýäýýëëýý

áàéðëóóëàõ. • Áèçíåñ áðîøþð/òàíèëöóóëãàà áýëòãýõ. • Óòñààð èõ ÿðèõàä áýëýí áàéõ. • Áîëîìæèò ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí æàãñààëòûã ãàðãàõ. • ªºðèéí àæëûã ôîòî çóðàãò áóóëãàñàí öóãëóóëãà õèéõ• CV, àæëûí òîäîðõîéëòûí æàãñààëò çýðãèéã èìåéë, ôàêñààð

áýëýí ÿâóóëàõààð îéðõîí áàéëãàõ.

Øààðäëàãàòàé áèçíåñèéí õýðýãñë¿¿ä• Óòàñ, ãàð óòàñòàé áàéõ• ªºðèéí êîìïüþòåð/ëýïòîïòîé áàéõ• Quicken çýðýã ïðîãðàììûã õýðýãëýæ ñàíõ¿¿ãýý õºòëºõ. • ×àíàðòàé íýðèéí õóóäàñòàé áàéõ

ãýð îôôèñ• Òà ãýðýýñýý àæèëëàõààð òºëºâëºæ áàéãàà áîë ãýð

á¿ëèéíõýíäýý àíõààðëàà ñàðíèóëàõã¿éãýýð àæëûíõàà õóâààðèéã ãàðãàõ õýðýãòýé áîëíî. Çàðèì õ¿ì¿¿ñ ãýð îôôèñòîî ÷ àæëûí õóâöàñòàéãàà áàéäàã. Ìèíèé õóâüä ãýðòýý ë áàéãàà þì ÷èíü ÷ºëººòýé õóâöàñëàõ äóðòàé.

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èäòýéãýý óóëçàõ ãàçàð õýðýãòýé. Çî÷èä áóóäëûí ëîááè, óóëçàëòûí ºðººí¿¿ä, äóó ÷èìýý áàãàòàé ðåñòîðàí, öàéíû ãàçðóóä áàéæ áîëíî.

ÇªâëªÕ ¯éë×èëãýýíèé ÁèÇíåñ

► ► ► ¿ðãýëæëýë äàðààãèéí õóóäñàíä

Internet sourCe30

�/��

Áèçíåñèéí òóðøëàãà• ªºðèéí õýìæýý õÿçãààðààñ õýòýðñýí, õ¿íä áàéäàëä

îðîõîîð òºñëèéã àâàõ õýðýãã¿é. Øààðäëàãàòàé áîë òàíû äóòóóã íºõºõ õýí íýãýíòýé áàã áîëæ àæèëëà.

• ªºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé õºëñèéã çºâ òîãòîî. ̄ éë÷ë¿¿ëýã÷ýýñ èë¿¿ ýñâýë äóòóó àâàõ õýðýãã¿é. Òýä òàíû áîëîâñðîëûí òºëºº ìºíãº òºëºõèéã õ¿ñýõã¿é. Òèéìýýñ øèíý ç¿éë ñóäëàõ øààðäëàãàòàé áîë ¿¿íèéãýý òà ¿íý õºëñã¿éãýýð èë¿¿ öàã ãàðãàæ õèéõ õýðýãòýé. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ õèéãäýõ àæèëä îëîí ººð÷ëºëò îðóóëâàë àæëûí õºëñèéã äàõèí òîõèðîõ øààðäëàãà ãàðäàã.

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ òºëáºðºº õóãàöààíäàà õèéãýýã¿é íºõöºëä ñàíóóëãà á¿õèé çàõèäàë ÿâóóëíà. Ìºí íýõýìæëýõýý äàõèí ÿâóóëíà.

• Íýõýìæëýõèéí ìàÿãò äýýð õèéñýí àæèë ¿éë÷èëãýýíèéõýý æàãñààëòûã ãàðãàíà.

Áèçíåñèéí ñàíàë• Ñàíàëàà áè÷èõýä îëîí öàã á¿¿ çàðöóóë. ªºð ãàçàð àøèãëàæ

áîëîõîîð äýëãýðýíã¿é ñàíàë ãàðãàæ ºãºõ áàéäàëä òàíûã îðóóëàõûã á¿¿ çºâøººð. Òà ººðèéãºº ìýðãýæëèéí ãýæ ¿çýæ áàéãàà áîë õýò èõ öàã çàðöóóëàõ ¸ñã¿é.

• Àæëûí õºëñºº òîäîðõîé àëõìóóäààð õýä õýä õóâààíà. Àëõìóóä õýäýí 7 õîíîãîîñ õýòðýõã¿é õóãàöààòàé áàéíà. Òºëáºð õèéãäýõã¿é áîë òºñëèéã äóóñãàõ áîëîìæã¿éãýý ìýäýãäýíý.

• ªºðèéí àæëûí ºðòºãèéã íàðèéâ÷ëàí ãàðãàæ ºãíº. Òîäîðõîé áóñ áàéãàà õýñã¿¿äýý ìºí çààæ ºãíº. Õýð öàã õóãàöàà øààðäàãäàõ òàëààð òîäîðõîé áèø áàéãàà áîë àíõíû òîîöîîëñíîîñ èë¿¿ õóãàöàà îðíî ãýæ òîîöîîëíî.

• Òàòâàð áîëîí õ¿ðãýëòèéí çàðäëàà îðóóëíà. • Á¿õ àñóóäëààð öàãèéí òàðèô òîãòîî. Òºñºë áîëîâñðóóëàõ

çýðýã òåõíèêèéí àæëóóäàà äîîãóóð á¿¿ ¿íýë.

Îðøèí òîãòíîõ òåõíèê• Çàðèì ¿åä àæèë ãàðàõã¿é. Õýä õîíîãîîñ õýäýí ñàð ÷

¿ðãýëæèëæ áîëíî. Òèéìýýñ ýíý ¿åèéã ºíãºðººõ ìºíãº õàäãàëñàí áàéõ õýðýãòýé. Àæèë ýõýëñýí áàéñàí ÷ òºëáºð õèéãäýõ õ¿ðòýë õýäýí ñàð ÷ áîëæ áîëîõûã àíõààðíà óó.

• Ýíý öàãèéã ººðèéãºº ñóðòàë÷èëàõàä çàðöóóë. Ñýòã¿¿ëä íèéòëýë ãàðãà. Áóñàä çºâëºõ¿¿äòýé ÿðüæ çàâ ÷ºëººòýé áàéãààãàà ìýäýãä.

Áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà• Àæëûí öàãàà òîãòîîæ òýð öàãóóääàà àæèëëà. Àæëûí

öàãààð ¿ñýý çàñóóëàõ çýðãýýð ººð ç¿éë õèéõýýñ çàéëñõèé. • Á¿õ óòñàíä õàðèó ºãíº. • ¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé øóäðàãà áàé. ×àäàõã¿é ç¿éë¿¿äýý

õýëýýðýé• Ëîãî õèéæ êîìïàíèà á¿ðòã¿¿ëíý.

òà ë øèéäýæ ÷àäíàÀæëàà òºëºâëºñºí áîë ýõëýõ íü òàíààñ øàëòãààëíà. Õàìãèéí áýðõøýýëòýé õýñýã íü àæëûíõàà õºëñèéã òîäîðõîéëîõ. Òóðøëàãàã¿é áîë á¿õ þìûã òààìàãëàõ áîëäîã.

�/��

3�

�/��

Internet sourCe

Áèçíåñèéí çºâëºõ áèçíåñèéí áîëîí áóñàä áàéãóóëëàãóóäàä áîëæ á¿òýõã¿é áàéãàà àñóóäëûã èëð¿¿ëýí òîäîðõîéëîõîä íü òóñàëæ, øèéäëèéã ñàíàë áîëãîäîã.

Áèçíåñèéí çºâëºõ õ¿í (ìºí ìåíåæìåíòèéí çºâëºõ ãýäýã) äàðààõü ÷èãëýëýýð òºðºëæèí ìýðãýøñýí áàéæ áîëíî:

• Õàðèëöààíû çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• å-business-èéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• õ¿íèé íººöèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý (HR consulting)

• ¿éë àæèëëàãààíû çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• ìàðêåòèíãèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• áàéãóóëëàãûí õºãæëèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• æèæèã áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• ñòðàòåãè òºëºâëºëòèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý

• ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý (IT consulting)

• ìýðãýæëèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýý õýðýãòýé áàéãàà áóñàä ÷èãëýë¿¿ä

Õºãæèëòýé îðíóóäàä õàìãèéí ºíäºð õºëñòýé ìýðãýæèëòí¿¿äèéí íýã íü áèçíåñèéí çºâëºõ¿¿ä áàéäàã. Ýíý ñàëáàðò äºíãºæ îðñîí çºâëºõ¿¿ä æèëèéí $65,000 îðëîãîòîé áàéõàä àõëàõ çºâëºõ¿¿ä äóíäæààð æèëä

$300,000 äîëëàðûí îðëîãî îëäîã áàéíà. Õóâèàðàà àæèëëàäàã áèçíåñèéí çºâëºõ¿¿ä àæèëëàæ áàéãàà çàõ çýýëýýñýý õàìààðàí öàãò $35 – $400 äîëëàðûí îðëîãîòîé áàéäàã áàéíà.

Õàðâàðäûí áèçíåñèéí ñóðãóóëèéí ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä áèçíåñèéí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàð æèëä �00 òýðáóì îð÷èì äîëëàðûí îðëîãîòîé áàéäàã áàéíà. ßëàíãóÿà, ýäèéí çàñãèéí õºãæèë óäààøèðñàí ¿åä àøèã îðëîãîî íýìýãä¿¿ëæ çàðäëàà áóóðóóëàõàä êîìïàíè, áàéãóóëëàãóóäàä áèçíåñèéí çºâëºõ¿¿äèéí òóñëàëöàà ìàø èõ õýðýãòýé áîëäîãèéã ýíý æèøýý õàðóóëæ áàéãàà þì.

ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ñóäàëãààíààñ õàðàõàä çºâëºõ ¿éë÷èëãýýíèé õýðýãöýýã äàðààõ 8 øàëòãààí òýðã¿¿ëæ áàéíà. ¯¿íä:

�. Áèçíåñò òóõàéí çºâëºõèéí ýñêïåðòèç äóòàãäñàí ó÷ðààñ çºâëºõèéã õºëñëºí àæèëëóóëäàã. Òèéìýýñ òà ñîíãîñîí ÷èãëýëýýðýý ìàø ñàéí ìýðãýøñýí áàéõûí çýðýãöýý õèéñýí àæëóóäûíõàà á¿ðòãýëèéã õºòëºõ õýðýãòýé. Òóõàéëáàë, õºðºíãº áîñãîõ ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí çºâëºõ áàéëàà ãýõýä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ò¿¿íèé ºìíºõ àæëûí æàãñààëòûã þóíû ºìíº õàðäàã. Ó÷èð íü, àøãèéí áóñ áàéãóóëëàãà íýã ñàÿ äîëëàðûí õºðºíãº áîñãîõ õýðýãòýé áàéëàà ãýõýä áóñàä áàéãóóëëàãóóäàä îëîí ñàÿ äîëëàð áîñãîæ ºã÷ ÷àäñàí õ¿íèéã çºâëºõººð ñîíãîõ íü îéëãîìæòîé.

► ► ► ¿ðãýëæëýë äàðààãèéí õóóäñàíä

Internet sourCe3�

�/��

2. àñóóäëóóäàà îëæ èëð¿¿ëýõèéí òóëä çºâëºõèéã àâ÷ àæèëëóóëäàã. Çàðèì ¿åä áàéãóóëëàãûí àæèëòíóóä áàéãàà áàéäàëäàà äàñ÷, àñóóäëûã îëæ õàðàõàà áîëüñîí áàéäàã. Èéì ¿åä çºâëºõ íü ãàäíû õ¿íèé í¿äýýð àñóóäëûã ñîðãîãîîð îëæ õàðàõ àâðàëûí îä áîëäîã.

3. Çºâëºõèéã íýìýëò õ¿÷ áîëãîí àøèãëàäàã. Çàðèì ¿åä áàéãóóëëàãûí õóâüä îðîí òîîíû àæèëòàí àâ÷ àæèëëóóëñíààñ õýðýãöýýòýé ¿åä ò¿ð õóãàöààíû çºâëºõ àæèëëóóëàõ íü àøèãòàé áàéäàã. Çºâëºõèéí àæëûí õºëñ áàéãóóëëàãûí àëü ÷ àæèëòíû îðëîãîîñ õàðüöàíãóé ºíäºð áàéäàã ÷ óðò õóãàöààíû ¿¿äíýýñ õàðæ ¿çâýë ýäèéí çàñãèéí òàëààñàà ÷ òýð, ãàðñàí ¿ð ä¿íãèéí òàëààñ ÷ òýð èë¿¿ õýìíýëòòýé áºãººä èë¿¿ ¿ð ºãººæòýé áîëäîã íü òîäîðõîé.

4. Çºâëºõèéã ººð÷ëºëòèéí õýðýãñýë áîëãîí àøèãëàäàã. Àìåðèêèéí êîìïàíè, áàéãóóëëàãóóäàä ººð÷ëºëòºíä äóðòàé õ¿í áàéäàãã¿é. Ãýòýë çàðèì ¿åä ººð÷ëºëò çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áàéäàã. Èéì ¿åä çºâëºõèéã ººð÷ëºëòèéí õºäºëãºã÷ õ¿÷ áîëãîí àæèëëóóëäàã. Çºâëºõ íü áàéãóóëëàãûí ñî¸ë, àæèëëàãñäûí ñýòãýë ñàíààíû áàéäàë çýðýã ººð÷ëºëòºíä ºðòºõ ç¿éë¿¿äýä ñàíàà çîâîõã¿éãýýð õèéõ þìàà õèéäýã.

5. Çºâëºõ íü áàéãóóëëàãûí àëèâàà àñóóäàëä îáüåêòèâ õàíäàæ ÷àääàã. Àñóóäëûã èëð¿¿ëýõýä çºâëºõººñ èë¿¿ ìýðãýøñýí õ¿í áèé þó? Ñàéí çºâëºõ áîäèòîé áºãººä øèíý ñîðãîã áàéð ñóóðèíààñ àñóóäàëä õàíääàã. Òýð÷ëýí òóõàéí àæëûí ¿ð ä¿í áîëîí ¿ð ä¿íä õýðõýí õ¿ðýõ òóõàé òóõàéí áàéãóóëëàãûí õ¿ì¿¿ñ þó ãýæ áîäîõ âý ãýõ çýðýã õºíäëºíãèéí ç¿éëä ñàíààãàà çîâîîäîãã¿é.

6. Çºâëºõ õ¿í øèíý ç¿éëä ñóðãàäàã. Çºâëºõèéã àæèëòíóóääàà òºðºë á¿ðèéí ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëýõ çîðèëãîîð àæèëëóóëàõ íü áèé. Õàðèí çºâëºõ ìààíü ººðèéí ìýðãýøñýí ÷èãëýëýýð áàéíãà øèíýëýã ìýäýýëýëòýé áàéæ, øèíý ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëàõàä þó õèéõ, ÿàæ àæèëëàõàä òýäíèéã ñóðãàõàä áýëýí áàéäàã.

7. Çºâëºõèéã áàéãóóëëàãàä øèíý àìüäðàë àâ÷ðóóëàõûí òóëä õºëñëºí àæèëëóóëæ áîëíî. Òà õýðýãæèõ áîëîìæòîé øèíý ñàíàà ãàðãàõäàà ñàéí áîë òàíä êëèåíò òºâºãã¿é îëäîõ þì áàéíà. Èõýíõ áèçíåñ¿¿äýä äàõèí ýðãýëòýíä îðîõûí òóëä ¿å ¿å “ò¿ðãýí òóñëàìæ” ¿ç¿¿ëýõ õýí íýãýí õýðýãòýé áîëäîã. Ýíý õ¿í áîë áèçíåñèéí çºâëºõ.

8.Çºâëºõèéã øèíý áèçíåñ áèé áîëãîõ çîðèëãîîð àæèëëóóëàõ íü áèé. Øèíý áèçíåñèéã áèé áîëãîõ ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí çºâëºõ¿¿ä áèé. Õàðèí õ¿í á¿ðò øèíý ñàíààã àìèëóóëàí áîäèòîé àæèë áîëãîæ, òîãëîîìûí ä¿ðìèéã òîãòîîí, òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõ ÷àäâàð áàéäàãã¿é. Áèçíåñèéí ÷àäâàðëàã çºâëºõ ¿¿íèéã õèéæ ÷àääàã.

AMC

Documents

Transcript of AMC