MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

03-2010

Ambassadeur van Al GoreIng. Bruno Segers herpositioneert RealDolmen

Studeren in Zuid-Afrika

Ing. Lieven Carron leidt PreBes

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgemjaargang 48, nummer 03, maart 2010maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustusafgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

VIK ‘Industrial practice days’“Van ERP naar shopfloor”

op donderdag 22 april en donderdag 29 april in Ter Elst, Edegem

Meer informatie of inschrijven?

Kijk op de website:www.vik.be/VIP.

Neem contact op met VIK Vorming:vikvorming@vik.be

03 259 11 06Herentalsebaan 643

2160 Wommelgem

VIK orming VVIK orming V2de editie van de

Programma - donderdag 22 april van 8.30 tot 17 uur• ISA 95 als communicatienorm tussen uw ERP en de shopfloor -

Drs. Bianca Scholten, TASK24 lid ISA 95-commissie’• Kanttekeningen bij de levels van ISA 95 -

Ing. Hendrik Loobuyck, consultant, Adentra vof• Standaardsoftware of maatsoftware? - ir. Wim De Bruyn,

R&D MES Departement Bedrijfsinformatie & ICT, Hogeschool Gent• Case: Brouwerij Martens: van ‘sensor’ tot ‘boardroom’ -

Paul Bloemen, ICT-manager brouwerij MartensBrouwerij Martens• Scheduling in MES-systemen - Paul Verstraeten, systeemarchitect MESware nv• Case: Scheduling in een farmaomgeving -

Ing. Connie Vanhoof, Janssen Pharmaceutica• Case: Logistiek - Gerard Paulussen, managing director Intrion• Netwerkdrink

Programma - donderdag 29 april van 8.30 tot 17 uur• Opstellen van MES-gebruikerseisen met behulp van ISA 95 en

selectie van MES-leverancier(s) - dr. ir. Erna Noordkamp, MES-consultant, Task 24• Werkmethode met betrekking tot de toepassing van een MES-traject -

Bart Demaegdt, MES/DCS technologymanager, Siemens• Receptmanagement: hoe recepten en andere masterdata beheren in een

farmaceutische omgeving? - Annouck Aenspeck, Janssen Pharmaceutica• Case: Productie en magazijn integreren in uw IT-omgeving -

Jurgen Gouwy, business development manager, De Clercq Solutions• Case: Smart dashboards voor procesmonitoring en procesoptimalisatie -

Ing. Filip Bruggeman, consultant, Novotek• Case: MES toegepast in de tankterminalwereld -

Wim Tindemans, Egemin Automation• Wat na de afwerking van een MES-project? -

Ing. Hendrik Loobuyck, consultant, Adentra vof• Netwerkdrink

DoelgroepIngenieurs, ICT-medewerkers, Systeemintegrators, Projectleiders, Studiebureausautomatisering, Technische managers en plantmanagers

Parallel met de lezingen vindt er een minibeurs plaats waar leveranciers hun producten en diensten op het vlak van MES-automatisering tonen.

In deze editie van de VIK Industrial practice (VIP)days wordt de link gelegd tussen ‘processcontrol’enerzijds en bedrijfsadministratiesystemen ander-zijds. Zijn in de meeste ondernemingen de beideuitersten – ERP en processcontrol - al wel aanwe-

zig, dan is in vele gevallen de communicatie tussenbeide nog gering of onbestaande. Het symposium‘Van ERP naar shopfloor’ wil daarop een antwoord,een methode van aanpak, een bestpracticewerkwij-ze geven.

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw

Lid van World Federation of EngineeringOrganisations (WFEO) van de UNESCO.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

HOOFDREDACTEUR

Ing. Noël Lagast MSc

EINDREDACTIE

Luc Vander Elst

REDACTIERAAD

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MScIng. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc

REDACTIESECRETARIAAT

Francine Demaret

SECRETARIAAT VIK

Herentalsebaan 643, 2160 WommelgemTel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01Website: www.vik.be - e-mail: ing@vik.beDoorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN

rek.nr.: 406-0098501-56

€ 61,00voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;voor geassocieerde leden

€ 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

€ 17,00voor studenten-industrieel ingenieur

€ 78,00voor leden woonachtig in het buitenland

€ 580,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

€ 280,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

DRUKKERIJ & LAY-OUT

Drukkerij SLEURS nv, OverpeltTel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

COVER

Al Gore en Ing. Serge de Gheldere MSc © Futurproof/ED

Commentaar

3 I-mag maart 2010

Ingenieursopleidingen doorstaan de kwaliteitstoets

Met de invoering van de bachelor-masterstructuur in het hoger onderwijs heeftVlaanderen met het decreet van 2003 het voortouw genomen in de Bologna-hervor-mingen. Door leerlijnen uit te bouwen door het volledige curriculum wordt ervoorgezorgd dat al de vereiste academische competenties aangereikt worden, maar ookdat ze objectief geëvalueerd worden. In het licht van de internationale dimensie is datgeen evidentie. De tijd van louter kennisoverdracht is voltooid verleden tijd in hethoger onderwijs. Vandaag moeten de studenten kennis, vaardigheden en attitudes,kortom volwaardige competenties verwerven. Het omvormen van het volledige curri-culum met oog voor al die vernieuwende onderwijsconcepten dwingt veel respect afvoor het onderwijzend personeel in al die instellingen.

Maar na de omvorming is het werk niet af. Om het accreditatiekeurmerk te kunnenverwerven moet elke opleiding een zelfevaluatierapport – een ZER – opstellen, waar-in men aantoont hoe men scoort op de 6 facetten van het visitatieprotocol: doelstel-lingen, programma, personeel, voorzieningen, kwaliteitszorg en resultaten. Daarnakomt een visitatiecommissie gedurende drie dagen on site de opleiding doorlichten.

Verscheidene VIK-leden werden en zijn nog steeds actief betrokken als voorzitter ofdomeindeskundige in verschillende visitatiecommissies. Op die manier participeertde VIK actief in het doorlichtingsproces van de ingenieursopleidingen aan de hoge-scholen.

Na een doorlichtingsproces dat ruim twee jaar in beslag nam, mocht ik als commis-sievoorzitter op 7 december 2009 het visitatierapport van de masters EM/ET plechtigoverhandigen aan de Vlhora-voorzitter in de Bozar in Brussel. Samen met de masterEL/ICT de eerste twee academiserende opleidingen die hun accreditatie mogen aan-vragen. De andere opleidingen volgen nu stelselmatig.Na positieve evaluatie van het visitatierapport erkent de NVAO de opleiding voor devolgende 8 jaar: de kroon op het werk.In zijn beleidsbrief kondigt de minister van onderwijs, Pascal Smet, aan dat dit voor-jaar een maatschappelijk debat over de integratie van de academiserende opleidin-gen in de universiteiten plaatsvindt.De VIK zal ook nu wegen op het debat zodat de industrieel ingenieurs na 33 jaar uit-eindelijk ook de academische graad zullen verwerven, die hoort bij hun opleiding, dieal sinds 1977 van academisch niveau is.

Ing. Paul BERTELS MScGedelegeerd bestuurder VIK

VIK-EVENT rond KLIMAAT EN KUNSTExclusief: Dixie Dansercoer geeft lezingvoor VIKZaterdag 8 mei 2010

Meer info pagina 33 in deze I-mag

CommentaarIngenieursopleidingen doorstaan de kwaliteitstoets. . . . . . . 03Inhoudstafel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04Umicore Solar Team: droom spat uiteen in Australië Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05RealDolmen moet de Belgische referentie worden in IT Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07Ratten als technologie Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09Naar drastische oplossingen voor de CO2-uitstoot Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Studeren in Zuid-Afrika Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16In de kijker: AquafinAfdeling Kempen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Qua preventie en bescherming is Vlaanderen top Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30VIK koos projectmanager van het jaarl Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Nationaal VIK-event: Het klimaat verandert Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Ruim 15.000 euro voor goede doel Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Puzzelaar 95 en oplossing 93Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Activiteiten van de studiegroepen Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36VIP-days 2010: Van ERP naar… shopfloor Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Praktische invulling van EC7 Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Stoom in mijn bedrijfsomgeving Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Bedrijfsmanagement Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Probleemoplossende technieken Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Focusmanagement Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Chemische procesengineering Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Inhoud

4I-mag maart 2010

Het begon al fout te lopen tijdens de eer-ste hotlap van de kwalificatieritten op hetracecircuit van Hidden Valley in Darwin.Vangrunderbeeck: “Onze Umicar Inspirestond honderd procent perfect. We had-den daar anderhalve maand voorbereidingin gestoken om die zo perfect te krijgen.Er geraakten maar twee wagens van deeerste keer door de scrutineering en deUmicar was daar bij. Maar tijdens de kwa-lificatie liep het een eerste keer fout.Normaal mogen er geen tragere voertui-gen op het track zitten, zodat de snellerevoertuigen hun hotlap volledig kunnen uit-rijden. Maar nu zat er wel een trager voer-tuig voor ons. Ik kon nog net op tijd stop-pen en we moesten dus opnieuw begin-nen. Tijdens de tweede hotlap schoot ineen van de laatste bochten de ophanginglos, waardoor het rechterwiel onder dezonnewagen klapte. Na heel wat oplap-werk mochten we nog een derde hotlaprijden. Toen liep het bij een remtest misaan de linkerkant van de wagen. De scha-de was aanzienlijker en het was tien uur ’savonds, vooraleer we een vierde, voorzich-tige hotlap reden, zelfs zonder zonnepa-neel. Hoewel we voorzichtig reden, eindig-den we toch nog negende van de 32teams.”

’s Anderendaags verscheen de UmicarInspire als negende aan de start op StateSquare in Darwin. Na twee uur race washet team al van de negende naar de twee-de plaats opgeklommen. De Leuvenaarshadden zelfs de Japanners, die aan de lei-ding reden, al in het vizier, toen hetonwaarschijnlijke gebeurde: een zware

Het team is met het vliegtuig naarAdelaide gevlogen en vier teamledenbrachten de wagen naar Adelaide. Zo wil-den we aan iedereen laten zien wat er wasgebeurd. Toen we het wrak tentoonstel-den, kregen we ook heel veel steun vantoeschouwers en andere teams.”

“De crash is een combinatie van allerhande factoren geweest: de problemen tijdens de kwalificatie, de wind, het andere stuurgevoel, enz.”

Er zijn wel meer crashes en problemenmet zonnewagens geweest tijdens dezeWorld Solar Challenge. Zoeken naar deoorzaken zal elk team voor zich moetendoen, maar mogelijk zit de competitiespi-rit en het al te lichte materiaal er ook vooriets tussen?

zijwind pakte de wagen op en kata-pulteerde hem tegen een boom.Chauffeur Koen Pieters bleef geluk-kig ongedeerd.

Crash

“We hebben maximaal vierhonderdkilometer gereden. De Japannershebben de race uiteindelijk gewon-nen. Maar na de avonturen tijdens dekwalificatie hebben we de Umicarnooit meer gekregen zoals voor dekwalificatie. De ophanging gaf eenheel ander gevoel over de wagen danvoordien. De crash is een combina-tie van allerhande factoren geweest:de problemen tijdens de kwalificatie, dewind, het andere stuurgevoel, enz.”

Na de crash heeft de kist met het wrak vande zonnewagen de 3010 kilometer van derace afgelegd op een trailer. Het wrakwerd in Adelaide tentoongesteld en datkon op veel belangstelling rekenen, maartegelijk ook op heel wat vragen over hoede chauffeur heelhuids uit de klap is geko-men.

“Iedereen van het team was wel ‘down’.We hadden het al zo moeilijk gehad bij dekwalificaties en we waren heel blij dat wede auto toch nog rijdend hadden gekre-gen. Daarna was er die snelle remontenaar een tweede plaats: dat gaf een eufo-risch gevoel. En dan crash je tegen dieboom en dan is iedereen gebroken enkapot van de stress. We zijn zo goedmogelijk als team blijven samenhangen

LEUVEN. Het Umicore Solar Team van Groep T in Leuven was

in september 2009 vol goede moed naar Australië afgereisd.

Alles was klaar voor het grote avontuur, waar twee jaar aan was

voorbereid. Veertien jonge ingenieurs in spe waren vastbesloten

om beter te doen dan het vorige Solar Team en met de zege op

zak naar Vlaanderen terug te keren. Jammer genoeg bleef het

team niet gespaard van ellende en moest het na amper enkele

honderden kilometers de zonnerace noodgedwongen staken.

We praatten na met Kevin Vangrunderbeeck.

Droom spat uiteen in AustraliëUmicore Solar Team crasht al tijdens eerste racedag

TECHNOLOGIE

5 I-mag maart 2010

technologie

De plaats van het onheil.

TECHNOLOGIE

“Je bent natuurlijk met een soort topsportbezig en je doet er alles aan om voor deoverwinning te gaan. Misschien zijn weook te snel voor die eerste plaats willengaan? Wie zal het zeggen? We zaten watin de euforie en misschien hebben we ietste fel gepusht? Maar tijdens de testraceskon de wagen die snelheden aan. Hij isgetest tegen 120-125 kilometer per uur opnog bochtigere wegen dan in Australië.Normaal had dat dus geen probleemmogen opleveren.”

Sponsors

“De wagen zijn we nu natuurlijk kwijt voorbeurzen en shows. We hebben op waregrootte nu twee replicamodellen latenmaken, die we zullen gebruiken voor beur-zen. Zo kunnen de mensen toch nog zienwelke wagen we hadden gemaakt. Eénreplicamodel gaat naar de Wereldtentoon -stelling in China. Het andere wordt hier inBelgië gebruikt voor beurzen en sponsors.In de zomer zou er opnieuw een Solar Tourkomen door heel België, maar daarvoorzullen we dan de wagen van het vorigeteam gebruiken.”“De meeste sponsors begrijpen ons enblijven ons steunen. Ze hebben kunnenvaststellen – onder andere tijdens devoorstelling in Zolder – dat wij over een

doel was in feite bereikt: we hadden eengoede wagen gebouwd. Alleen de fini -shing touch ontbrak. Daarna rondtrekkenin Australië heeft ons heel veel deugdgedaan. We zijn rondgetrokken in groep-jes van vier om dan in Sydney allemaalterug samen te komen en naar Belgiëterug te keren. Die trip was van tevorengepland, maar dat kwam nu heel goed uit.Als we vlak na de crash allemaal terugnaar België waren gegaan, dan zou dattoch veel moeilijker geweest zijn. We kun-nen de zaken al veel beter relativeren. Wehebben een hele mooie ervaring gehadmet het project zelf: het bouwen, alleserrond, de sponsors, enz. Ons doel is nuom het volgende team zo goed mogelijk teondersteunen om opnieuw een zo goedmogelijke wagen te bouwen.”

Canvas

Canvas maakte een reportage over hetavontuur down under in twee afleveringenvan elk vijftig minuten. “We hadden verwacht dat ze er een trage-die van zouden maken, maar ze hebbenhet heel goed gebracht. Het eerste deelspeelde zich af in Darwin: hoe we daar dewagen opbouwden en afstelden voor derace. Met flashbacks naar de maandenvoordien, toen we nog in België zaten. Datwas wetenschappelijk opgebouwd, maartoch begrijpelijk voor een breed publiek.In dat eerste deel zat ook de kwalificatie,die ze heel mooi hebben in beeldgebracht. Zonder tragiek. Het tweede deelwas de race en wat daarna is gebeurd. Dathebben ze ook vanuit een wetenschappe-lijke hoek beschouwd. Daar kwam bijvoor-beeld naar voren dat zulke dingen kunnengebeuren, als je met vrij lichte materialenwerkt, enz. Ze hebben natuurlijk ook de crash inbeeld gebracht, maar wel op een serenemanier.”

Mocht je opnieuw beginnen, zou je hetnog doen?

“Ik denk het wel. We hebben er zoveel vangeleerd, ook vrienden mee gemaakt. Hetblijft een unieke ervaring om als studentmet zo’n project bezig te zijn. Je doet alsstudent dingen die je anders nooit zoudoen: naar bedrijven stappen voor spon-soring bijvoorbeeld. Het was heel plezie-rig en een nuttige ervaring qua netwer-king. En het staat natuurlijk ook mooi op jecv, al is er niemand die het daarvoor heeftgedaan.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: UMICORE SOLAR TEAM

heel goeie wagen beschikten. En zeappreciëren ook dat we ambitieus warenen voor de overwinning wilden gaan.Ondertussen staat ook al vast dat er ookvolgend jaar een nieuw Solar Team komt.De rekrutering vindt plaats in april-mei.Enkele mensen van ons team zullen ook inhet volgende team stappen om hen teadviseren. Zo kunnen zij snel van startgaan met de bouw van een nieuwe zonne-wagen.”

“Iedereen van het team wil ook nog hetlaatste deel van het project tot een goedeinde brengen en het project mooi afslui-ten. De crash was natuurlijk een domper,maar iedereen wou winnen en iedereenkende het potentieel van onze wagen. Wekonden concurreren met de Japanners enzeker met Nuon. We kunnen ons optrekkenaan het gegeven dat we ons best hebbengedaan om een goede wagen te bouwen.”

Na de race heeft het Solar Team in groep-jes rondgetrokken door Australië. “Iedereen had dat echt wel nodig om terugwat tot zichzelf te kunnen komen. Dat waswel een heel toffe periode. De eerstedagen dachten we heel veel terug aan dewagen. Vooral spijt en mijmeringen overgemiste kansen: wat zou er gebeurd zijn,als we niet waren gecrasht? Maar ons

6I-mag maart 2010

“ We hebben er zoveel van geleerd, ook vrienden mee gemaakt. Het blijft een unieke ervaring om als student met zo’n project bezig te zijn.”

De Umicar Inspire stond perfect afgesteld voor de race, maar eindigde als wrak ineen kist op weg naar Adelaide.

Het Solar Team bleef een team, ook in moeilijke omstandigheden.

“Ik had 25 jaar ervaring in software toen ikwerd gevraagd als consultant bij RealSoftware, dat aan een herstructureringbezig was. Ik mocht uitzoeken hoe hetbedrijf zijn portfolio kon organiseren omeen doorstart te maken. Als consultantvond ik Real Software niet levensvatbaar,maar met de fusie met Dolmen startte in2007 een nieuw industrieel project en daarben ik graag ingestapt. Ik hoop dat we hetbedrijf in België kunnen houden en eenschaal kunnen creëren als systeeminte-grator om een uithangbord in IT te worden.Vandaag zijn we dat zeker niet, maar wemogen onze ambities koesteren.”

Waarom lopen IT-projecten zo vaak fout?

“Projecten lopen fout door de manke inter-actie tussen opdrachtgever en -nemer,bijna nooit door de technologie. IT is eenjonge industrie, helemaal niet rijp. Als je inIT een project wil doen binnen de specifi-caties, binnen het tijdsbestek, binnen hetbudget en zonder bugs, dan word je voorgek verklaard. Maar waarom zou dat nietmogelijk zijn? In IT is een foutloos projectde uitzondering, maar er loopt heel veelmis in de interactie tussen de opdrachtge-ver en de opdrachtnemer.”“De kwestie is aan een opdracht te begin-nen met 100% klare specificaties; anderskrijg je gegarandeerd ellende. Als een pro-ject misgaat, heeft de klant ook boter ophet hoofd. Het is een gemeenschappelijk

“In een fusieverhaal wordt te veel nadrukgelegd op de verschillen. De kunst is in tezoomen op de complementariteit vanbeide partners en de gemeenschappelijkevisie. Met Real Software en Dolmen heb-ben we twee totaal andere culturensamengebracht. Real stond bekend alsflamboyante big spender. Dolmen wasrobuust, down to earth. Toch zijn we eringeslaagd de complementariteit te bena-drukken. Dat uit zich ook in de nieuwenaamgeving en in het logo. Iedereen her-kent zich in de nieuwe eigenheid. Deteams zijn nu gemengd, het oude gevoelzit wel nog in de stenen. In Huizingenstaat het oude Dolmen-hoofdkwartier, inKontich zit je bij Real. De grootste ver-

proces. Er is een heel grote digitale klooftussen de IT en de business. De businessmoet leren begrijpen wat IT kan en ITmoet begrijpen waar de business naartoewil. Daar is vaak nog een hele weg tegaan.”“Wat wij als RealDolmen willen doen, overenkele jaren, is onze projecten binnen detijd en budget te doen, binnen de specs, endat we dat doen van Nederland tot Noord-Frankrijk. We willen een Belgisch referen-tiebedrijf neerzetten dat doet wat het zegten zegt wat het doet. Wij willen een totaal-oplossing aanbieden aan onze klanten.”

Hoe is de fusie tussen Real Software enDolmen verlopen?

“Informaticus is maar een katalysator”“Ik heb iets tegen het woord informaticus”, zegt Bruno Segers. “Ik ben nog altijdingenieur, maar doordat ik al 25 jaar in de software zit, ga ik door voor een informa-ticus. Agoria zegt dat er 15.000 informatici te kort zijn. Dat is niet waar. Er zijn nietde juiste informaticavaardigheden bij de juiste mensen. We moeten meer denadruk leggen op vaardigheden in de opleidingen. Een informaticus is maar eenkatalysator. Op termijn zal het beroep van informaticus verdwijnen. Dat zal opgaanin een ander proces, een andere manier van werken. De IT-kennis zal meer ingebedzijn in nieuwe processen. Handelsingenieurs die projecten coachen, moetenweten wat de IT voor hun business kan doen, maar zijn nog geen informatici. HunIT-kennis ligt ingebed in hun projectmatige aanpak.”

DVE

BRUSSEL. Familiaal was hij voorbestemd om in den elentriek te gaan tot het einde van

zijn carrière, maar Ing. Bruno Segers MSc nam zijn carrièreverloop zelf in handen en trok

onder de kerktoren weg. Twintig jaar leidde hij voor Amerikaanse softwarebedrijven

teams in West-, Oost- en Noord-Europa. In 2005 werd hij consultant bij het toenmalige Real

Software, sinds drie jaar probeert hij als CEO de fusie van dat bedrijf met Dolmen om te

zetten in een succesvol nieuw industrieel project. Zijn doel: dé referentie in België worden

op het vlak van IT-services.

Ing. Bruno Segers MSc wendt jarenlangeervaring in software aan om fusiebedrijf te herpositioneren in de markt

“RealDolmen moet het Belgischreferentiebedrijf wordenin IT”

TECHNOLOGIE

technologie

7 I-mag maart 2010

TECHNOLOGIE

schillen zitten nog in de oude fysieke ver-schijnselen, maar die zullen mettertijdslijten. We werken nu aan een gemeen-schappelijk project waar we nog wat tijdvoor nodig hebben, maar we moeten onzeambities durven hoog te stellen.”

Wat is jullie sterkte?

“Als je de competenties bij elkaar optelt,heb je een gigantisch kenniscentrum bijelkaar. Onze kennis is nog te weinig gere-gistreerd, maar daarom zijn we nu bezigmet gestructureerd kennisbeheer. Wieheeft welke projecten al achter de rug,heeft ervaring waarin, enzovoort? Datzorgt soms voor verrassende resultaten.Wij staan niet bekend om onze expertisein de gezondheidssector, maar als jenavraag doet, blijkt 25 procent van onzemensen al projecten te hebben uitgevoerdin de gezondheidssector. Een kwestie vanperceptie dus. Daar moeten we aan wer-ken.”

Wat is jullie voornaamste doelstelling?

“We moeten de referentie worden. Wehebben de schaalgrootte, we moeten nuinspelen op de consolidatie. Over enkelejaren moet dat beginnen te renderen. Wijmoeten in staat zijn om de grootste pro-jecten aan te pakken, doordat wij zoveelcompetentie vergaren in één bedrijf. Wijzijn een kennisbedrijf. Alles bij elkaargeteld zit hier 10.000 manjaar ervaring.”“Informatie- en technologiediensten zul-len in de toekomst in the cloud wordenaangeboden, zoals een aannemer sleutelop de deur komt bouwen. De klant maakteen lastenboek op, de aannemer voert uit.Zo ook moet het met Software as a servicegaan. Die structuur moeten wij metRealDolmen kunnen aanbieden aan iederespeler in de markt. Wij bieden allegebruiksdiensten aan en de klant betaaltons voor alle gebruikte software die wij terbeschikking stellen. Daar gaan we zekernaartoe. RealDolmen moet op termijn deglobale pakketbeheerder worden voor vol-doende grote bedrijven in een straal vanzowat 400 km rond Brussel.”

Hoe stimuleer je engagement in jebedrijf?

“Dat is heel moeilijk, ik heb er nog altijdgeen toverformule voor. Ik probeer een cul-tuur te creëren die mensen stimuleert omtegendruk naar boven toe te geven. Ikrekruteer op basis van vijf criteria: er moetpassie zijn, een positieve energie, eenzekere assertiviteit die de kandidaat instaat stelt een goede open discussie te

Waarom bevindt uw bureau zich op debegane vloer vlak naast de centraleinkomhal, met een grote glazen wand?

“Ik wil dicht in de buurt van de werkvloerzitten. Ik verfoei algemeen directeurs dieblijven praten over veranderingen en ver-nieuwingen, maar wel al tien jaar in het-zelfde bureau op de hoogste verdiepingvan het gebouw zitten. Die signaalfunctieis belangrijk. Hier zie ik een beetje hetkomen en gaan van de mensen, ik kan met-een ook wat indrukken opdoen. Zo kan ikook meteen wat drive inschatten aan hunlichaamstaal.”

Tekst: Dirk VANDER ELSTFoto’s: REALDOLMEN

voeren op een constructieve manier, eengoed evenwicht tussen IQ en EQ, en zekerbelangrijk is dat de kandidaat structuurheeft, geen chaoot is.” “Zuiver op cv rekruteer ik niet, maar vroe-ger kon je in een handgeschreven cv welzien hoe iemand structureert. De chaotenhaalde ik er zo al uit, maar tegenwoordigworden cv’s door websites gefabriceerd.Een factor als jeugdbeweging, sportclub ofpresidium in de studententijd speelt altijdmee in mijn oordeel. Teamplay is belang-rijk. Ook belangrijk is de werkomgeving tekunnen kaderen in een internationale con-text of toch minstens een idee daarvanhebben. Te veel mensen blijven helaas telang onder de kerktoren wonen.”

8I-mag maart 2010

Eiland in het midden van de Semois“Als 20-jarige zat ik op een eiland in het midden van de Semois met een scoutslei-dersgroepje van zes jonge gasten”, zegt Segers. “Zeer divers, de ene kon dit, deandere dat. Ik had het geluk dat ik die gasten kon meetrekken, dat was eigenlijk deeerste keer dat ik een team ‘leidde’. We hebben 28 jongverkenners een schitterendkamp bezorgd. We hebben daar iets neergezet, de omstandigheden zaten mee.Later heb ik beseft dat dat professioneel ook moet kunnen: met een team ietsmoois neerzetten vanuit het niets. Vandaag heet dat waardecreatie. Daarom blijf ikteamplay vandaag zo belangrijk vinden.”“Eigenlijk ben ik constant voor mezelf op zoek geweest naar het juiste project enhet juiste team. Bij de Amerikaanse bedrijven heb ik tot mijn scha en schandemoeten ondervinden dat dat niet werkt. Elke drie jaar verandert je team. Ik hebjaren geleden besloten om niet meer voor een Amerikaanse multinational te gaanwerken.”

DVE

Tachtig kwartalen voor AmerikanenBruno Segers (°1958) is afgestudeerd als industrieel ingenieur sterkstroom aan deindustriële hogeschool Iham, nu de Hogeschool Antwerpen (Artesis), maar hadvoordien ook drie jaar burgerlijk ingenieur gestudeerd, zij het zonder resultaat. “Ikheb grote bewondering voor mensen die techniek en theorie bundelen, maar bur-gerlijk was niets voor mij. Ik ben een doener, geen denker. En familiaal was ik voor-bestemd om een vlakke carrière door te maken in de kaderpool van Ebes, maar naacht maanden ging ik er weg. Ik verhuisde naar Agfa, later naar Digital, EDS,Oracle, Lotus en ten slotte Microsoft. Twintig jaar werkte ik voor Amerikaanse

bedrijven. Eigenlijk zijn dat tachtig kwartalen, want elkedrie maanden opnieuw moeten je resultaatscijfers erkeer op keer liggen. Al die jaren in de software heb ikmidden in het werkveld gestaan, internationale ervaringopgedaan en uiteindelijk kan je één en één wel optellen.Ik hou niet van headquarter’s people die geen bindinghebben met de werkrealiteit en ik mag zeggen dat ik zelfruimschoots kan terugvallen op ervaring in the field.”“Na Microsoft ging ik me bezighouden met Belgischestart-ups en kwam ik als consultant bij Real Softwareterecht. Enkele jaren later stapte ik als CEO in het nieu-we project van dit fusiebedrijf.”

DVE

De AntiPersoonsmijnen OntmijnendeProductOntwikkeling klinkt ietwat onge-makkelijk. Apopo bekt beter. Toch is dekerntaak van de vzw inderdaad om anti-persoonsmijnen na een conflict op te spo-ren en te neutraliseren. Zodat de velden in

ven decennia na een conflict liggen. Geenenkel leger haalt ze uit de grond, als deoorlog gedaan is. Maar de burgers blijvenzitten met het permanente risico dat zevoor hun leven worden verminkt, als zo’nmijn afgaat. Logisch dus, dat ze verhui-zen: ze gaan op de vlucht, maar komenvaak terecht in vluchtelingenkampen, inprostitutie of in terroristenlegers. Dan iser geen sprake meer van hun normalegemeenschapsstructuur, die veiligheid enautoriteit biedt.”Het is meteen ook een verwijzing naar devluchtelingenproblematiek in Europa. “Die mensen komen dan terecht in demigratiestromen naar het Westen, metalle gevolgen vandien”, zucht hij. “Wij

de betrokken landen weer vrijkomen voorlandbouw, voetbal of gewoon om er zorge-loos te kunnen wonen. Want dat is vaak deoorzaak van een haperende wederopbouw,zo vertelt professor Billet, verbonden aande Universiteit Antwerpen. “Mijnen blij-

SAMENLEVING

9 I-mag maart 2010

samenleving

ANTWERPEN. De mislukte aanslag van een Nigeriaan op kerstdag op de

vlucht Amsterdam-Detroit leidde tot verstrengde veiligheidscontroles en

-procedures. De Amerikaanse president Obama gaf meteen opdracht om te

investeren in nieuwe apparatuur en controlemechanismen op luchthavens en

aan de grenzen. “Onze ratjes hadden die jongen er zo uitgehaald. Wat die alle-

maal aan springstof bij zich had! Het is onwaarschijnlijk”, stelt Mic Billet. Hij

is 'mzee Apopo', de man die de ontmijningsorganisatie mee oprichtte.

Scherpe reukzin van ratten biedt nog veel meer commerciële mogelijkheden

Rattenals technologie

proberen het fundament van het probleemaan te pakken, zodat ze hun leven opnieuwkunnen opbouwen in hun eigen land.”

Herorats

Apopo gebruikt ratten voor die ontmij-ningstaak. Dat zijn géén kamikazeratten,die zoals honden ingezet worden om alskwaliteitscontrole over het veld te lopen –met de kans dat ze in de lucht vliegen. Deratten zijn helden, die het eigenlijke ont-mijningswerk zelf doen, samen met huntrainervrienden. “Eigenlijk is het een samenwerking vandrie capaciteiten. De mechanische capa-citeit: terreinbereidende machines, zoalseen bushcutter, halen de storende plan-tengroei uit de grond. Maar dat kan enkelnadat de mensen van de ontmijningscapa-citeit, nog altijd met hun metaaldetector,eerst een veiligheidslijn maakten. Vaak ophun knieën halen ze minutieus elke mijn ofkogelhuls die op de lijn ligt, uit de grond.Vandaaruit kan de bushcutter zijn arm inhet veld steken. Of kunnen de ratjes, dedetectiecapaciteit, hun werk doen.”

maar al te vaak dat mijnen uit de buurtafgaan, op het moment dat de ontstekingvan eentje onschadelijk wordt gemaakt.Antipersoonsmijnen zijn criminelewapens, ze dienen niet om te doden, maarom zoveel mogelijk mensen te vermin-ken.”

Op die manier ontmijnen de teams tottweeduizend vierkante meter per dag.Drieduizend vierkante meter kan ook. Endat tegen de luttele prijs van één dollarper vierkante meter. De internationaalaanvaarde prijs ligt op drie dollar. “Ratten zijn de efficiëntste en goedkoop-ste ontmijningsmethode, waarvoor deplaatselijke bevolking zelf kan wordenopgeleid. Wij stellen zestig mensentewerk in Tanzania.” In Mozambique plande de vzw om vier mil-joen vierkante meter te ontmijnen op zesjaar. De kans is groot dat ze een jaar eer-der klaar zijn door de zogenaamde ‘land-release’. Op basis van een grondige stu-die met interviews over waar ongelukkengebeuren, hoe en wanneer, lokaliseren zeveel preciezer waar militairen de mijnen

De ratten lopen in feite heen en weer tus-sen twee veiligheidslijnen. Vastgebondenaan een koord, loopt elke rat tussen tweetrainers op de veiligheidslijn. Die lijnenzorgen ervoor dat elke centimeter van hetveld besnuffeld wordt. Ze noteren daarbijhet gedrag van de rat. De ene rat drenteltliever wat rond een mijn in plaats van echtduidelijk te krabben.

Met ratten ontmijnen we tweeduizend tot drieduizendvierkante meter per dag tegende luttele prijs van één dollarper vierkante meter. De internationaal aanvaardeprijs ligt op drie dollar.

“Krabben is het teken dat ze TNT ruiken”,verklaart Billet. “Dat betekent nog niet datde mijn daar effectief ligt. We nemen eenmarge van zo'n vier vierkante meter. Deontmijners komen erbij, analyseren diepaar vierkante meters en brengen de mijnmeestal tot ontploffing. Want het gebeurt

10I-mag maart 2010

Rat in de semi-automatische cirkel in het laboratorium.

SAMENLEVING

hebben gelegd. Zo wordt een groot deelvan verondersteld gevaarlijk gebied vrij-gegeven. “In principe neem je dan een groter risico,maar de resultaten zijn er én je bespaartweer heel wat kosten.”Voor landen als Mozambique, die voor hetbetalen van de ontmijning volledig terug-vallen op steun van buitenlandse overhe-den, zoals onze Vlaamse en federale over-heid, betekent dat een groot verschil.

Geurenboeket

De verschillen in geur op een mijnenveldzijn even groot als complex. Van een bord-je groenten dampen al tot duizend geuren,laat staan wat je terugvindt op een mij-nenveld. “Maar onze ratten halen de explosievestof TNT uit dat bord vol lekkers. Tot eennanogram aan TNT ruiken ze erdoor. Datkomt omdat de molecule haar weg vindtdoor welke stof ook. Of je het nu inpakt inijzer, hout of plastic, het zal toch vrijko-men en de omgeving na drie maanden alcontamineren”, aldus de professor.

mijningsautoriteiten van het land. Het feitdat een rat niet alle mijnen opspoort, isgeen probleem. Twee dieren samen ruikenwel voor 100% en bij twijfel wordt er eenderde rat bijgehaald. Dat alles is nogsteeds goedkoper en efficiënter dan veleandere methodes. “Dat goedkoop is ook belangrijk voor alleproducenten van hightech opsporingsma-teriaal. De subsidiëring van ontmijnings-werk door internationale actoren valtsterk terug. Infrarood, beeldvorming,laser, eender wat, de hype is voorbij. Enlanden die het vaakst met mijnen temaken krijgen, kunnen zoiets zeker nietbetalen.”

“ Er zijn veel mogelijkhedenin de commerciële sector maar niemand wil de nodige investeringen doen”

Commerce

De sterke neus van de ratten kan nietalleen ingezet worden in de ontmijnings-wereld. Er ligt een heel scala aan moge-lijkheden in de commerciële sector. Debeveiliging van luchthavens door de con-trole van individuen op de risicolijst. Ofgewoon door hen langs de koffers op deband te laten lopen, op zoek naar de geurvan springstoffen. De dieren kunnengetraind worden op andere geuren. Denkaan tabak en hoeveel miljarden euro's aantaksen de staat jaarlijks misloopt doorsmokkel. “Tabak en cannabis zijn dan nog degemakkelijkste geuren, iedereen kan zeruiken. Terwijl Apopo bewezen heeft datde voor ons geurloze nanomolecules geenprobleem zijn voor de rat. Maar we vindennog geen bedrijven die de nodige investe-ringen willen doen. We moeten ons labo-ratorium wel even laten uitdenken opwelke manier we de bestaande procedu-res en opleidingsmethoden aanpassenaan de respectievelijke toepassing. Ikbegrijp die desinteresse totaal niet.” Het kan dat de idee om ratten in te zettenals technologie nog te revolutionair is. Ofdat de sectoren nog wat onzeker zijn overde wetenschappelijke verklaring van devoorbeelden uit de praktijk. Maar de eisvan Apopo, dat de organisatie met denieuwe researchresultaten zelf opnieuwgeld kan verdienen om het vervolgens inhet ontmijningsgebeuren te investeren,kan ook wel eens een brug te ver zijn voorde ‘commerce’.

Tekst: Lisbeth JASPERSFoto’s: APOPO

Het is die vervuiling in de omgeving rondde mijn, die de rat opspoort. En hij doetdat ook alleen maar in ruil voor een malsstukje banaan. De dieren worden in purePavlov-stijl getraind voor hun job. Elkekeer dat ze krabben en er zit dan inder-daad TNT in het testcontainertje, wordenze beloond met een klikgeluid en een por-tie eten. Als ze fouten maken, negeren detrainers dat. In het laboratorium krijgende leerlingen de samples in een aantalopstellingen gepresenteerd. In de gewonelijnopstelling zit om de dertig centimetereen gat, waaronder de geurcontainertjeszitten die in een batterij getest worden.Een opstelling aan de muur opent de gaat-jes een voor een, zodat er misschien min-der vermenging van geuren is, maar detrainers moeten meer de omgeving aanra-ken. Recent ontwikkelde de organisatienog een semiautomatische cirkel, waar derat zelf het mechanisme van beloningactiveert. Maar de cirkel is te duur engeeft nog steeds niet dezelfde goederesultaten als de lijnopstelling. “De resultaten van de ratten worden ver-geleken met die van de gaschromato-graaf. Die geeft nanogrammen van de stofaan, al kan de rat nog veel kleinere mole-culen ruiken.”

De dieren worden in purePavlov-stijl getraind voor hunjob. Elke keer dat ze krabbenen er zit dan inderdaad TNTin het testcontainertje, wordenze beloond met een klikgeluiden een portie eten.

De toestellen staan in het uitgebreidelaboratorium aan de Tanzaniaanse univer-siteit van Mgorogoro. Microwave extracti-on setups, gaschromatograaf-NitrogenPhosphorusdetectoren of massaspectro-meters helpen niet alleen bij het weten-schappelijk onderzoek naar olfactorischeparameters, ze controleren ook de ruim-ten en dieren waarmee gewerkt wordt. “En dat is nodig”, lacht Billet. “We maak-ten het mee dat de ratten bijna feilloosalle TNT uit de teststalen haalden, terwijldat normaal gezien rond de achtenzeven-tig procent ligt. Ze haalden er gewoon degeur uit van de man die de containersklaarmaakte: die raakte alleen de stalenmet TNT aan!”

Gaandeweg evolueren de dieren dan naartestvelden, waarvan maar één man weetwaar de mijnen verborgen liggen om teeindigen bij het echte werk. Voor elkeopdracht moeten de ratten officiële exa-mens afleggen, afgenomen door de ont-

TBC kun je ruikenTuberculose is een zeer besmette-lijke ziekte die veroorzaakt wordtdoor de bacterie mycobacteriumtuberculosis (of kochbacil).Verrassend maar waar: de rattenruiken die bacterie, zonder dat zeer zelf ziek van worden. In demeest effectieve lijnopstellingsnuiven ze aan honderden fluimenvan tbc-patiënten. Per week halende dieren er tien tot soms vijfen-twintig stalen op vijfhonderd uit,die besmet zijn met tbc terwijl deziekenhuislaboratoria ze als nega-tief analyseerden. “Bedenk daarbij dat elke tbc-lijderop zijn beurt vijftien nieuwepatiënten besmet per jaar en jeweet welk effect hun werk heeft opmensenlevens”, benadrukt profes-sor Billet van de vzw Apopo. “En zezijn bijna twintig keer zo snel. Opvijfentwintig minuten doen ze hetwerk waar een labo van acht hoog-gespecialiseerde onderzoekerseen volledige werkdag van achtuur mee bezig is.”

LJ

11 I-mag maart 2010

Het is dan wel vijf voor twaalf voor ons kli-maat, maar juist omdat er tot nu toe zoweinig structurele maatregelen zijn geno-men, zijn de mogelijkheden voor verbete-ring legio. En ook voor ingenieurs ziet deGheldere een zeer belangrijke rol wegge-legd. “Tegen 2040 of 2050 moet ons doel inzakeduurzaamheid met factor 10 verbeteren,op het vlak van gebouwen, transport, voe-ding en andere industriële activiteiten”,beweert hij. Dat vraagt om meer uitleg.Zijn verhaal begint in 1992, het jaar waarinhij bij Groep T afstudeert als industrieelingenieur elektromechanica.

Ecodesign

“Na mijn Wetenschappelijke B in Kortrijkben ik naar Groep T in Leuven gegaan,hoewel het PIH (het huidige HOWEST,nvdr.) op twintig meter van mijn deur lag.Ik was onder de indruk van een reclame-brochure van Groep T. Ik vond dat hun stu-dieaanbod afweek van de klassieke inge-nieursopleidingen, met een mix van 70procent pure ingenieursstudie, 10 procent

waren, moesten we die technologie naarEuropa overbrengen, om ze hier dan kli-nisch uit te testen.”

Wanneer ben je dan op het idee geko-men om met ecodesign te beginnen?

“Ik ben bij Baxter in de beste verstand-houding weggegaan. Maar het ging ertraag, men gaat er terecht zeer voorzichtigte werk. Ik had het hele proces meege-maakt en was stilaan geïnteresseerd ineen job waarbij het allemaal wat snellergaat en waarbij ik ook meer het effect vanmijn eigen inspanningen kon zien. In 2000raakte ik op een feestje met een vriendvan mijn broer aan de praat: ‘je zou ietsmet ecodesign kunnen doen’, zei hij. Ikvond het, zeker voor een ingenieur, eencool idee. Een doodgewone stoel kun jeergonomisch, ecologisch én aantrekkelijkmaken. Reduceer de productie-energiemet vijftig procent en gebruik voor zeven-tig procent gerecycleerd materiaal.”

In 2000 is het dan zo ver. Je start metFutureproofed in Leuven. Merkwaardig

communicatie en 20 procent management.En dat heeft me overtuigd: als je ooit ineen bedrijf komt, krijg je met managementte maken. Toen ik afgestudeerd was, heb ikaan de K.U.Leuven nog een master‘Polymer and composites engineering’behaald, toen nog een postacademischeopleiding, nu een master.”

Je gaat dan zeven jaar aan de slag bijBaxter in Nijvel. Dat stond ver af van jehuidige professionele activiteiten?

“Klopt. Ik werkte er op de afdeling onder-zoek en ontwikkeling. Een heel boeiendeperiode. Ik heb mee aan de wieg gestaanvan een systeem dat ervoor zorgt dat bijbloedtransfusies de patiënt niet besmetkan worden door een bloedziekte van eendonor. Dat waren de tijden van aids, hepa-titis C en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.Tijdens mijn zeven jaar bij Baxter heb ikook anderhalf jaar in Chicago gewerkt engewoond. We moesten het concept uitte-kenen voor bloedzakjes op een bepaaldeschaal en we produceerden ze in een pro-totypefase. Zodra ze produceerbaar

BRUSSEL. Serge de Gheldere (42) is als industrieel ingenieur zeer

actief op drie fronten. Hij is gastprofessor aan Groep T in Leuven.

Sinds 2006 is hij de Vlaamse ‘klimaatambassadeur’ van Al Gore: Serge

heeft er al meer dan tweehonderd presentaties op zitten, die gebaseerd

zijn op Gores film ‘An Inconvenient Truth’. Maar zijn echte job is zaak-

voerder van Futureproofed, een bedrijf waarmee de Gheldere en vier

collega-ingenieurs een totaaloplossing bieden voor ondernemingen die

hun CO2-uitstoot drastisch willen verminderen. Duurzaamheid en eco-

design zijn de rode draad. Het unieke aan de aanpak van Futureproofed

is dat het bedrijf geen doemscenario’s ophangt, maar erop wijst dat

duurzaam ondernemen geen geld kost, maar opbrengt.

Naar drastischeoplossingen voorde CO2-uitstoot

Ing. Serge de Gheldere gaf al 200 presentatiesals ambassadeur van Al Gore

12I-mag maart 2010

samenleving

SAMENLEVING

is dat er geen link is met het soort werkdat je bij Baxter deed.

“Dat klopt. De enige link is dat ik geleerdheb om het ontwikkelingsproces en defabricage van een product van a tot z tevoltooien. Ik heb er leren werken met eengecompliceerde logistieke keten: ik moestcomponenten gaan halen in Californië,Arkansas, Frankrijk, Italië, België. Dieinternationale ervaring gebruik ik nu nog.”

Businessplan

Toch lijkt het niet makkelijk: je bent 33,je stapt in een nieuwe, vermoedelijkaantrekkelijke business, zonder erva-ring. Ga je dan met een businessplan eneen kloppend hart naar de bank?

“Neen, ik heb alles zelf gefinancierd, maarik had wel de steun van mijn vrouw dietoen een goedbetaalde job had. Want her-inner je de tijdsgeest in 2000. Je hebt eencool concept, je maakt een keynote pre-sentatie, je zet je producten op een websi-te, het wonder van de e-commerce doet de

aspect’ van zakendoen me eigenlijk nietinteresseerde. Ik wou meedenken in hoedingen verbeterd kunnen worden. Dat iseigenlijk altijd mijn grote ‘drive’ geweest:zorgen dat de zaken beter werken. Ikmaakte ook de klassieke beginnersfouten:één groot project is binnen, maar waarblijft het tweede? Ik nam te snel mensenin dienst, maar dan was er geen geld meervoor mij. We hebben het drie, vier jaarmoeilijk gehad.”

Wanneer is dan de kentering gekomen?

“Toen ik niet alleen energiezuinige ver-lichting en ecodesigninrichtingen moestverkopen, maar kon meedenken met deklant: hoe kunnen we zijn kantoor ofbedrijf op alle vlakken beter doen draaien,hoe kan hij geld en energie besparen, enhoe kunnen we en passant de klimaatpro-blematiek helpen oplossen?”

Hoe hard voel je nu de crisis?

“Eigenlijk niet, we hebben een heel goedjaar achter de rug. We zitten in de luxepo-

rest! Niemand stelde die revolutie invraag. Een jaar later barstte de zeepbel.Als nog één procent van de bedrijvenbestaat, zal dat veel zijn. Ook ik zat mid-den in die recessie en zonder de hulp vanmijn vrouw Marie, ook industrieel ingeni-eur van Groep T, en mijn moeder had ik decrisis financieel niet overleefd. Ik kom nietuit een ondernemersnest, maar plotselingmoest ik alles zelf runnen: huur betalen,afspreken met leveranciers, klanten vin-den. Ik had mijn huiswerk veel beter moe-ten maken. Ik dacht mijn producten via dewebsite te verkopen. Maar wat bleek? Deklanten moeten je product fysiek kunnenzien. Ik realiseerde me dat het ‘verkoops-

13 I-mag maart 2010

De musts vanSerge de GheldereWie als ingenieur geïnteresseerd isin duurzaam ondernemen en in hetterugdringen van de CO2-uitstoot,krijgt van Ing. de Gheldere drie lees-tips mee.

• www.ted.com: “Een website over eenjaarlijkse conferentie in Californië,waar meer dan duizend sprekerseen speech van achttien minutenhouden. Niet om hun boek te pro-moten, maar om hun eigenzinnigevisie te geven op onder meer glo-bal issues, zoals de klimaatproble-matiek.”

• ‘Onze keuze’, het nieuwe boek vanAl Gore, Uitgeverij J.M. Meulen -hoff.

• ’Thinking in systems’, DonellaMeadows, Uitgeverij ChelseaGreen, 2009. “Een geweldig breed,levendig, boeiend, visionair kleinboekje over het systeemdenken enhet oplossen van problemen, vanmondiale tot persoonlijke. ”

WVB

“ We zitten in de luxepositieom te werken met ondernemingen met een, zeg maar, visionair management, dat onder meer de CO2-uitstoot wil reduceren om de juiste redenen.”

Ing. Serge de Gheldere MSc.

sitie om te werken met ondernemingenmet een, zeg maar, visionair management,dat onder meer de CO2-uitstoot wil redu-ceren om de juiste redenen. Nogal watbedrijven springen op de ecotrein. Als wevoelen dat er bij de baas of de CEO of decommerciële dienst weerstand is – bij-voorbeeld tegen het feit dat er een kli-maatprobleem is –, dan gaan we hen nietproberen te overtuigen. Er zijn genoegwachtenden na hen die het wel om de juis-te redenen willen doen. Onlangs kregenwe bij een nieuwe klant de vraag: doen jul-lie het ook om andere redenen dan omgeld te besparen voor de onderneming?Wow! Te cool: als we met onze klanten devisie delen dat we een verantwoordelijk-heid hebben inzake duurzaamheid en toe-komst, dan is dat een prettig gevoel. Zijzijn de mensen die hopelijk, beetje bijbeetje, de ondernemingen, maar ook demaatschappij gaan veranderen én verbe-teren. Ik heb het hier over klanten alsColruyt, Nike, Torfs, Bayer, VMMa,Machiels,Van Marcke, Ecover, ...”

Negawatt

Kun je een van jullie realisaties watmeer in detail uitleggen?

“Neem het project van het EuropeesParlement, dat nu in uitvoering is. Dat iseen wedstrijd waar Deloitte ons voor hadgevraagd. We hebben die gewonnen tegengrote spelers, zoals Tractebel enPriceWaterhouse Coopers. Opdrachtwas: verminder de uitstoot van broeikas-gassen met dertig procent tegen 2020.Eerst stellen we de diagnose van de car-bon footprint, gebaseerd op de methodevan het Frans Agentschap van Milieu diewe intussen zelf verfijnd hebben. We bren-gen met een boekhoudkundige methode inkaart waar bij de klant de stromen vanbroeikasgassen zitten. Dat geeft al ver-rassende resultaten. Dat energie de groteslokop is, kun je verwachten. Maar in hetEuropees Parlement bleek dat zogenaamdingebedde energie – onder meer in pc’s,beton, inrichting, ... – goed is voor bijna

ben twee, drie dagen met het invullen vande sollicitatie bezig geweest. Bij de eerstselectie was ik er niet bij. Ik heb me danopnieuw kandidaat gesteld met de mel-ding dat ik Al Gore wou ontmoeten. Ik hadnet een boekje over passiefhuizengemaakt en wou hem daarover een enander uitleggen. Toen kreeg ik bericht datik aanvaard was, achteraf bleek uit eenselectie van een achtduizend aanvragen.Alle 150 ambassadeurs hebben toen driedagen training gekregen van Al Gore zelf,bijgestaan door een wetenschapper, inhet Hilton Hotel in Nashville. Bedoelingwas om ons, slide per slide, de presenta-tie van Al Gore eigen te maken.Ondertussen hebben meer dan driedui-zend mensen de trainingen gevolgd.”

Hadden of hebben jullie een contract omzoveel mogelijk presentaties te geven?

“Van ons werd verwacht dat we tien pre-sentaties per jaar zouden geven. Ik dacht:hoe ga ik dat klaarkrijgen? Uiteindelijkheb ik dankzij de media-aandacht niet zelfmoeten rondbellen. Ik heb er al wellichtmeer dan tweehonderd op zitten. Ik hebonlangs vernomen dat dit veruit het mees-te aantal is van al mijn collega’s van ‘Theclimate project’. Ik wil het in de nabije toe-komst ook rustiger gaan doen, omdat voorhet ogenblik mijn leven niet meer inbalans is. Ik heb deze week bijvoorbeeldweer vier presentaties gegeven.”

Moeten jullie de inhoud van Al Goreminutieus volgen?

“Dat had hij ideaal gevonden, ja, omdat hijal zo lang en nog constant bezig is met devraag: hoe werkt dit het best: ‘I wish Icould find a way, to better reach people’.Maar op een reünie in Amsterdam ander-half jaar geleden met tachtig collega’sbleek dat iedereen zo stilaan zijn eigenaanpassingen had gedaan. Ik heb zelfseen staande ovatie gekregen na mijn pre-

twintig procent van de uitstoot. En hethergebruiken van papier bijvoorbeeld,waar het Parlement dan zelf veel aandachtaan besteedt, is zo goed als onzichtbaar.In een tweede fase passen we de driestappen van het ‘whole system design’toe. Hoe kunnen we de energie verminde-ren? Energie-efficiëntie, ook ‘negawatts’genaamd, is altijd de allereerste stap.Natuurlijk kunnen we spaarlampengebruiken, maar kunnen we geen gebruikmaken van daglicht? Je kunt daglichtomzetten in spotjes, zonder dat er elektri-citeit aan te pas komt. Tweede stap: hoekunnen we kunstlicht zo efficiënt mogelijkmaken? Die negawatts hebben op hunbeurt een synergetisch effect op anderesystemen: zo is er bijvoorbeeld minderwarmteproductie in de kantoren en wordtde aircofactuur kleiner. Zo kan de airco-installatie ook kleiner gedimensioneerdworden. En dan volgt stap drie: hoe kun-nen we de verminderde vraag naar ener-gie op een duurzame manier invullen? Hetgemakkelijkste is alleen de derde stapzetten: plaats overal zonnepanelen op dedaken en klaar is kees. Maar er is zoveelmeer te doen in stap één en twee. Danbrengen we alles in kaart. We visualiserenalles met drie parameters. Zo veel procentvan de uitstoot kan verminderd worden.Dit is het kostenplaatje: zo veel honderdeuro per ton gespaarde energie én wegeven een eigen parameter die aangeefthoe haalbaar de maatregelen zijn. Datgeeft aan onze klanten een soort ‘frame-work’ waarbinnen zij strategisch kunnenplannen welke maatregelen ze wanneerwillen uitvoeren om op die manier hetgrootste financieel en carbonrendementte kunnen halen.”

Al Gore

Je hebt er sinds 2006 nog een tweede jobbij. Je bent ambassadeur van Al Gore enzijn Inconvenient Truth?

“Mijn interesse voor de problematiek wasaangewakkerd door de conferentie ‘Doorsof perception’ in Amsterdam over design,internet en nieuwe creatieve bewegingen.Dat was in november van het jaar 2000.Nadien heb ik via een webcast een lezingvan Gore van anderhalf uur gezien. Datwas een kantelmoment. Ik kreeg de beel-den van de gletsjers te zien, maar ook degrafieken van de CO2-uitstoot over delaatste 650.000 jaar en hoe we daar numeer dan dertig procent boven geraaktzijn. Via zijn website liet Al Gore wetendat hij duizend mensen wereldwijd wouopleiden om zijn ideeën te verspreiden. Ik

14I-mag maart 2010

“ We geven onze klanteneen soort ‘framework’waarbinnen zij strategisch kunnen plannen welke maatregelen ze wanneer willen uitvoeren om op die manier het grootste financieel en carbonrendement te kunnen halen.”

“ Zo zien de aanwezigen dat het mogelijk is om tegen 2020 een teruggang van meer dan dertig procent emissie te realiseren. En vooral: dat ze er méér geld mee kunnen verdienen dan door helemaal niets te doen. De slides van Al Gore focussen nog altijd op het probleem. Ik focus op de oplossingen.”

SAMENLEVING

sentatie. Ik heb accentengelegd op de kans die de kli-maatcrisis ons biedt om defundamenten te leggen vande volgende industriële revo-lutie. Ik toon veel voorbeel-den van oplossingen en eigenprojecten en ervaringen. Zozien de aanwezigen dat hetmogelijk is om tegen 2020 eenteruggang van meer dan der-tig procent emissie te reali-seren. En vooral: dat ze erméér geld mee kunnen ver-dienen dan door helemaalniets te doen. De regelmatiggeüpdatete slides van AlGore focussen nog altijd ophet probleem. Ik focus op deoplossingen. En dat is nu netde missing link in het heleecoverhaal. Het is een hui-zenhoog cliché dat economieen ecologie hand in handgaan. Maar als je kunt aanto-nen wat je zelf hebt kunnenrealiseren en zelf becijferd hebt, dan kanhet debat een nieuwe wending krijgen.”

Ingenieurs

Hoe zie je de rol van de ingenieurs in dathele verhaal?

“Historisch gezien brengt een ingenieurincrementele of bijkomende veranderin-gen aan bestaande dingen aan. Neem eenmotor. De ingenieur wil die vijf tot tienprocent beter maken. Over tien jaar zal devolgende ingenieur zeggen: wat kan ik ernog aan verbeteren? Op den duur krijg jeeen opeenvolging van kleine incrementeleverbeteringen, maar het geheel waarbin-nen die motor moet functioneren, wordtuit het oog verloren. Als je een echtedoorbraak naar duurzaamheid, efficiëntieen rendabiliteit wilt bereiken, moet je jedurven afvragen: is dit nog een geldigmodel? Twee ingenieurs, de Koreaan EngLock Lee en de Nederlander JanSchilham, zijn zo tewerk gegaan voor deAmerikaanse tapijtenmaker Interface, opalle vlakken de spits in duurzaam onder-nemen. Ze moesten een fabriek bouwen

met een groot aantal leidingen voor trans-port van viskeuze vloeistoffen en gassen.Door de diameter van de leidingen groterte maken dan de conventionele en door deleidingen rechter te maken met minderbochten, kwam er minder wrijving vrij omdie vloeistoffen en gassen te verpompen.Daardoor nam het aantal pompen enmotoren drastisch af. Ze hebben als hetware het gebouw daarrond ontworpen. Zehebben het geheel durven bekijken, metals resultaat dat de bouwkosten van deplant vanaf dag 1 lager waren dan vooreen conventionele plant. Bovendien reali-seerden ze een energiebesparing van 93procent. Ze zijn dus beter gaan produce-ren met een factor 10. Ons doel voor ver-betering naar duurzaamheid moet tegen2040 of 2050 een factor 10 zijn voor gebou-wen, transport, voeding en andere indus-triële producten. Dat lijkt gigantisch, wantwe hebben zoveel moeite gehad om deKyoto-norm te halen. Maar het is zo traaggegaan, omdat we veel te lang met incre-mentele verbeteringen bezig zijngeweest. Er is nog oneindig veel margeom te gaan verbeteren, als we de syste-men in zijn geheel durven bekijken.”

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHEFoto’s: FUTUREPROOF/ED

- Michel WIEGANDT

www.futureproofed.comwww.groept.bewww.theclimateproject.org

De ecologischevoetafdruk vanSerge de Gheldere• De vijf ingenieurs van Future -

proofed verplaatsen zich met eenBrompton plooifiets en met hetopenbaar vervoer of met eenToyota Prius.

• ‘Pseudo’-vegetariër

• Groene stroom vanaf dag 1.Momenteel huisisolatie met coa-ting die ook afwerking is. Energie -monitor, energievriendelijke ver-warming, verlichting en toestellen,ecologische materialen, zonneboi-ler, zonnepanelen.

• In bestelling: Tesla Model S. elek-trische auto, prijscategorie Re -nault Espace. Range: 480 kilome-ter. Plaats voor 5 volwassenen en 2kinderen.

WVB

“ Als je een echte doorbraak naar duurzaamheid, efficiëntie en rendabiliteit wilt bereiken, moet je je durven afvragen: is dit nog een geldig model?”

15 I-mag maart 2010

Voor Van Marcke in Zaventem werkte Ing. de Gheldere het project Big Blue uit: een soort AppleStore voor energievriendelijke oplossingen voor warmte en water.

Zuid-Afrika is op weg om een van de top-landen te worden, als het erover gaat bui-tenlandse studenten aan te trekken. Dat iseen van de besluiten na een gesprek metPh. D. Van Zyl de Villiers, ‘general mana-

De komende maanden staat Zuid-Afrikavolop in de belangstelling, want van 11juni tot 11 juli vindt er het wereldkampi-oenschap voetbal plaats, waarvoor 32 lan-den zich kwalificeerden. De openings-wedstrijd en de finale vinden plaats in hetreusachtige stadion van Johannesburg.

Multicultureel

Na jaren van strijd kon Zuid-Afrika zich in1994 bevrijden van het Apartheidsregimeen kreeg het de kans een grote rol te spe-len in de rest van Afrika en de wereld. Hetheeft immers zeer veel te bieden. Het is zogroot als Spanje en Frankrijk samen, ofzeventien keer België én Nederland. Hettelt 49 miljoen inwoners (79% zwarten, 9%

ger research and development’ van Necsa(South-African nuclear energy corporati-on) in Pretoria. Het eerste deel van hetinterview met hem verscheen in I-magoktober 2009.

! Van onze hoofdredacteur

centra

16I-mag maart 2010 16I-mag maart 2010

Studeren in

Grootste universiteit ter wereld telt ruim 200.000 studenten

BRUSSEL. Sinds het einde van de Apartheid in 1994 is de instroom aan het

Zuid-Afrikaans hoger onderwijs flink toegenomen. Er schreven zich ook veel

meer buitenlandse studenten in. Bij de aanvang van het huidig academiejaar

waren het er ruim 50.000. Onder hen ook Vlamingen. Vlaamse studenten indus-

trieel ingenieur gingen tot voor kort eerder met mondjesmaat in Zuid-Afrika

studeren. Maar ook dat behoort tot het verleden. De belangstelling gaat in stij-

gende lijn. Al twijfelen sommigen nog uit angst voor het onbekende.

Zuid-Afrika

De hoofdcampus in Pretoria van Unisa, de Universiteit van Suid-Afrika.

ONDERWIJS

blanken en 12% kleurlingen en Indiërs).De nieuwe grondwet, van kracht sindsapril 1994, verdeelt het land in negen pro-vincies. Voordien waren het er vier. De elfofficiële talen zijn naast het Engels en hetAfrikaans negen Bantoetalen. Dertienprocent van de bevolking spreekt Afri -kaans. Op mijn vraag vindt het gesprekook hoofdzakelijk in het Afrikaans plaats.Als ik aan de uitspraak van sommigewoorden twijfel, antwoordt Van Zyl ‘dood-reg’, wat zoveel betekent als ‘heel goed’.

“Rond 1700 werd voor het eerst het woord‘Afrikaner’ in de mond genomen”, zegtVan Zyl. “Het verwees naar een in Zuid-Afrika geboren blanke persoon”.

Afrika heeft het ontstaan van de wijncul-tuur in grote mate aan de aldaar gevestig-de hugenoten te danken. Veel Afrikanersstammen van de hugenoten af met beken-de achternamen als De Klerck, Du Toit,Malherbe, de Villiers, enz. Onze gespreks-partner Van Zyl (spreek uit van Zijl) deVilliers is een verre nazaat van de huge-notenfamilie en de wijnboer Jan deVilliers die 300 jaar geleden landgoedei-genaar was in Zuid-Afrika. Over Zuid-Afrikaanse wijnen weet VanZyl heel wat te vertellen. Dat ze lekker zijnstaat vast. Maar de geschiedenis van deZuid-Afrikaanse wijnen ligt hem evenzeerna aan het hart. Zoals die van de pinota-gewijnen, die rond 1925 werden ontwik-keld door Abraham Perold, een Duitseingenieur chemie, die in Stellenbosch,Zuid-Afrika, was komen wonen en daaraan de universiteit uit een kruising van de‘pinot noir’ uit de Bourgogne en de ‘cin-saut’ een unieke Zuid-Afrikaanse drui-vensoort ontwikkelde die de naam ‘pinota-ge’ meekreeg. Pas begin de jaren 1960werd de eerste commercieel vervaardigdepinotagewijn op de markt gebracht.Pinotage groeit maar op beperkte schaalin Zuid-Afrika, namelijk rond Stellen -bosch.

In 1795, na de Franse Revolutie, bezettenBritse troepen de Kaap. Met financiëlesteun van de Britse overheid kregen zeland toegewezen. Duizenden Britten, demeesten zonder agrarische ervaring, ves-tigden zich met hun gezinnen als boer aande zuidoostkust. Maar velen gaven devoorkeur aan het stadsleven en stichttener bloeiende handelscentra, zoals inGrahamstown, dat een grote concentratieaan ambachtslui heeft. De stad heeft eenvijftigtal kerken, historische musea eneen universiteit.

Apartheid

Tussen 1948 en 1990 werd het sociale enpolitieke systeem van rassenscheidingingevoerd. De huidskleur bepaalde waarmen mocht wonen en werken. Mensen vanverschillend ras mochten niet met elkaarhuwen of seksuele relaties hebben. In dezogenaamde ‘blanke’ leefgebieden’ kre-gen de zwarte Zuid-Afrikanen de statusvan ‘gastarbeider’. In 1961 werd het landuitgeroepen tot Republiek van Zuid-Afrika. De Apartheid bepaalde ook waar en opwelk niveau kinderen onderwijs mochtenkrijgen. Antiapartheidsactivisten, onderwie Nelson Mandela, werden op Robbe -neiland levenslang opgesloten. In 1990werd hij vrijgelaten. In 1991 kondigde pre-

Zuid-Afrika heeft een scala aan culturenen religies. Vaak komen die tradities vanslaven uit India, Madagaskar, Indonesië,Maleisië en West- en Oost-Afrika. Deminerale rijkdommen trokken duizendenmigranten aan uit andere delen vanAfrika, Azië, Amerika en Europa.De West-Kaap was destijds het gebiedvan de grote slavenbezitters. De voorou-ders van de Indiërs werkten er op de sui-kerplantages in Natal aan de Oostkustvan Zuid-Afrika.

VOC

Zuid-Afrika, is samen met Oost-Afrika,de wieg van de mensheid. De oudste men-selijke fossielen dateren van ruim 2,5 mil-joen jaren geleden. De bosjesmensenwaren jagers in bergachtige gebieden (deSan) en veedrijvers in de Zuidelijke Kaap(de Khoikhoi).De Portugezen waren de eerste Europe -anen die rond 1485 voet zetten op de Zuid-Afrikaanse bodem. Tien jaar later ontdek-te Vasco da Gama de route naar Indië viaKaap de Goede Hoop.Rond 1600 werden diverse handelsonder-nemingen samengevoegd tot de VerenigdeOost-Indische Compagnie (VOC), die inde 17de en 18de eeuw uitgroeide tot eensuccesvol Nederlands handelsbedrijf. DeHollanders bemachtigden in die tijd voed-sel via ruilhandel met de Khoina. In 1652bouwde de Hollander Jan Van Riebeeckop de Kaap een tussenstation (verver-singsstation) voor de VOC. De inheemseKhoina, die aanvankelijk blij waren met denieuwe handelsmogelijkheden, telden alvlug niet meer mee. Sommigen gingenvoor de blanken werken, anderen sloegenop de vlucht voor de ingewekenHollanders. De oorspronkelijke Kapen -aren werden door de kolonisten Hotten -totten (stotteraars) genoemd. Steeds meer kolonisten trokken in de loopder jaren naar het binnenland. Ze lieten deplaatselijke bevolking op hun uitgestrekteboerderijen als slaaf werken.De VOC was inmiddels zo machtig gewor-den dat ze verdragen mocht sluiten en ereen eigen leger en vloot mocht op na hou-den. In 1798 hield ze feitelijk op tebestaan. Een van de redenen was de toe-nemende Engelse en Franse concurrentie,maar ook wanbeleid en corruptie.

Hugenoten

In 1688 kwamen de eerste Franse hugeno-ten (protestanten) op Kaap de GoedeHoop aan. Lodewijk XIV had de Franseaanhangers van Calvijn definitief totongewenste persoon verklaard. Zuid-

17 I-mag maart 2010

“ Het onderwijs onder de zwarte bevolking had sterk te lijden onder de Apartheid.De ‘Bantu Education Act’ van 1953 beperkte drastischhun onderwijs. Studenten mochten enkel naar een universiteit van hun ‘eigen kleur’.”

ONDERWIJS

sident De Klerk aan dat de apartheidsbe-weging zou worden afgeschaft. Na de eer-ste democratische verkiezingen van april1994 werd Nelson Mandela de nieuwe pre-sident van Zuid-Afrika. In 1999 volgdeMbeki hem op en nu is Zuma presidentvan Zuid-Afrika.

Onderwijs

Van Zyl de Villiers beaamt dat de econo-mische crisis ook in Zuid-Afrika heefttoegeslagen. Armoedebestrijding is eenvan de prioriteiten van de regering. An -dere prioriteiten zijn behuizing, gezond-heid, onderwijs, milieu en diversificatievan de energie.

Armoedebestrijding is een van de prioriteiten van deregering. Andere prioriteitenzijn behuizing, gezondheid,onderwijs, milieu en diversificatie van de energie.

Laat ons even verder inzoomen op hetonderwijs, dat ook in Zuid-Afrika ver-schillende niveaus heeft: kleuter, lager,middelbaar en hoger onderwijs.

Dat laatste kan men aan een universiteitof een hogeschool volgen en het werd bij

universiteiten toegelaten. Voor blankengold de leerplicht vanaf 1953, voor Aziatenvanaf 1979 en voor kleurlingen vanaf 1980.In 1985 kon 68% van de zwarte bevolkingniet lezen en schrijven, tegenover 7% bijde blanken. De scholen voor de zwartenwaren vaak in slechte toestand: te groteklassen, slechte leermiddelen en te lageonderwijsbudgetten. In 1990 hadden noggeen 40% van de zwarte leerlingen eendiploma.”“Sinds het opheffen van de Apartheidsubsidieert de overheid alle universitei-ten. Op alle onderwijsniveaus is er nu eengeïntegreerd schoolsysteem of gemengdonderwijs: ‘zwarten’ en ‘blanken’ samen.De regering past een positieve discrimi-natie toe. Leidinggevende functies gaannu meer naar zwarten. Dat geldt zowelvoor het privébedrijfsleven als voor open-bare instellingen. De nieuwe rectoren vande universiteiten zijn vaak zwarten. Zo isde rector van de universiteit van Pretoriaeen zwarte dame. De universiteit is eengrote ‘bezigheid’ en daar is een goedemanager voor nodig. Huidskleur speelthelemaal geen rol. Het secundair technisch onderwijs genietgeen grote belangstellig. Ingenieurs stu -dies en geneeskunde zitten daarentegenin de lift. Ingenieursstudies duren er vijfjaar.”“Er is natuurlijk nog veel te doen oponderwijsvlak, vooral in de gebieden diever van dorpen en steden liggen. We heb-ben vele oude en verkeerde gewoontengoed te maken. Tijdens de Apartheid wasmen immers niet verplicht om naar schoolte gaan. ‘Stokjes draaien’ (spijbelen) wasde gewoonste zaak. Maar dat is allemaalachter de rug. De regering geeft veel geldaan onderzoek en ontwikkeling. Zuid-Afrika is een wonderbaar land dat in alleopzichten zijn weg heeft gevonden, sindsJan van Riebeeck in 1652 de Kaappro -vincie heeft aangelegd.”“Vlaamse studenten industrieel ingenieurdie in Zuid-Afrika enkele maanden willenstuderen, zijn zeker welkom. Jaren gele-den kwam ik als Zuid-Afrikaan in Vlaan -deren studeren. Ik leerde een continentkennen met een hoger onderwijs, dat vanhonkvaste structuren houdt.”

Tekst: Ing. Noël LAGAST MScFoto’s: Ing. Noël LAGAST MSc enVan Zyl DE VILLIERS

het begin van de jaren ‘70 grondighervormd in Zuid-Afrika. De her-vorming hield een fusie in en eenherschikking van universiteitenen hogescholen. Zo gingen som-mige hogescholen in een univer-siteit op of werden ze omgevormdtot een universiteit.

In 1976 werd er een wet gestemddie hogescholen tot Technikonsomvormde. Sinds 1994 bieden zede graden aan van bachelor, mas-ter en doctor, net zoals aan deuniversiteiten.Technikons die omgevormd wer-den tot universiteit, kregen destatus van een technische univer-siteit. Ze bieden academischeprogramma’s in de ingenieurswe-tenschappen (2+3) aan. Met inbe-grip van de TU’s telt Zuid-Afrika21 universiteiten.De grootste universiteit terwereld bevindt zich in Zuid-

Afrika. Haar hoofdcampus, ook bekendals Unisa, ligt in Pretoria. Ze telt ruim200.000 studenten waaronder duizendenstudenten die uitsluitend schriftelijkonderwijs volgen.

Stellenbosch is niet enkel het hart van hetwijnland, maar ook de wieg van de Zuid-Afrikaanse cultuur. De universiteit vanStellenbosch dateert van 1918 en is ont-staan uit een Nederlands-hervormd theo-logisch seminarie uit 1886. Ze geniet inter-nationale bekendheid. Het is een van deweinige universiteiten waar op bachelor-niveau les in het Afrikaans wordt gege-ven. Op masterniveau krijgen de studen-ten les in het Engels en dat geldt door-gaans ook voor de studies in de bachelor-fase.

Apartheid

Van Zyl de Villiers: “Het onderwijs onderde zwarte bevolking had sterk te lijdenonder de Apartheid. De ‘Bantu EducationAct’ van 1953 beperkte drastisch hunonderwijs. Studenten mochten enkel naareen universiteit van hun ‘eigen kleur’.Studeren aan grote universiteiten, zoalsdie van bijvoorbeeld Kaapstad, was uitge-sloten voor zwarten en kleurlingen. Pas in1986 werden alle rassen in principe tot de

18I-mag maart 2010 18I-mag maart 2010

“ Vlaamse studenten industrieel ingenieur die in Zuid-Afrika enkele maanden willen studeren, zijn zeker welkom. Jaren geleden kwam ik als Zuid-Afrikaan in Vlaanderen studeren. Ik leerde een continent kennen met een hoger onderwijs, dat van honkvaste structuren houdt.”

Ing. Noël Lagast MSc en Ph. D. Van Zyl De Villiers.

Dagelijks verbruikt de gemiddelde Vlaming thuis zowat120 liter water. Daar sta je niet onmiddellijk bij stil, als jede kraan opendraait voor een verkwikkende douche, deafwas of de was. Na gebruik is dat water in grote of min-der grote mate vervuild met voornamelijk zuurstofbin-dende stoffen, organische verbindingen, zoals eiwitten,koolhydraten en vetten, nutriënten, zware metalen enorganische microverontreinigingen of schadelijke pro-ducten, zoals het spoelwater van verf.

Elke waterloop heeft van nature een zelfreinigend vermogen.Miljoenen microscopisch kleine bacteriën en waterplantenvormen samen een grote schoonmaakploeg. Bacteriën nemende zuurstofbindende stoffen als voedsel op. Met behulp vanzuurstof verbranden ze deze stoffen tot water (H2O), stikstof-gas (N2) en koolzuurgas (koolstofdioxide of CO2). Water -planten nemen de nutriënten nitraat en fosfaat als voedsel op.Maar dat zelfreinigend vermogen is niet eindeloos. Het kan eenbeperkte hoeveelheid aan en bovendien kan het niet elke ver-ontreiniging aan. Zware metalen en organische microveront-reinigingen zijn moeilijk afbreekbaar en bijgevolg nefast voorhet natuurlijke waterleven. De totale huishoudelijke vuilvrachtin het dichtbevolkte Vlaanderen overschrijdt ruimschoots degrenzen van het natuurlijk zelfreinigend vermogen van dewaterlopen, zowel qua hoeveelheid als qua samenstelling.

Zuiveren is de oplossing!

De enige manier om onze waterlopen te redden van een gewis-se dood, is de zuivering van al het rioolwater in een rioolwater-zuiveringsinstallatie (RWZI), alvorens het te lozen in de bekenof rivieren. Dat vraagt een hele organisatie, want het afvalwa-ter moet uiteraard ook nog eens vanuit de woningen op zijn zui-veringsbestemming geraken, vandaag liefst via een geschei-den stelsel, dwz. regen- en oppervlaktewater gescheiden vanhet afvalwater. Om het afvalwater zo efficiënt mogelijk te kun-nen zuiveren moet het goed geconcentreerd zijn.

Een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) bootst in grotemate het natuurlijk proces na dat zich afspeelt in elke water-loop. Het instromend rioolwater (influent) komt op een aan-zienlijke diepte in de influentput van de RWZI toe. Wanneer hetwater in de put een bepaald niveau haalt, wordt het eenmaligopgepompt, waarna het zuiveringsproces gravitair voortgaat.Eerst worden grof vuil en andere onoplosbare stoffen uit hetwater gehaald via roosters, vetvang, zandvang en voorbezink-tank. Daarna blijven heel fijne of opgeloste deeltjes over, dievragen om een aerobe afbraak. Het rioolwater wordt in eenselectortank gemengd met miljoenen bacteriën en anderepiepkleine diertjes die wemelen in een actieve slibmassa.De bacteriën in het slib krijgen extra zuurstof die ze nodig heb-ben om het organisch materiaal in het rioolwater af te brekentot koolstofdioxide (CO2), stikstofgas (N2) en water (H2O). Debeluchting verloopt in een RWZI sneller dan in de natuur.De laatste stap in het zuiveringsproces is de nabezinking ingrote ronde nabezinktanks. Daar zakt het slib naar de bodemvan de tank en het gezuiverde water (effluent) stroomt zachtjesvia een overstort en een meetinstallatie naar een nabije water-loop.Het slib van de nabezinktank keert grotendeels terug naar hetbegin van de biologische zuivering. Er ontstaat evenwel eenoverschot aan slib (spuislib), waarvoor een afzet moet wordengevonden. Aquafin hanteert voor de verwerking van het over-schot een strikte ecologische hiërarchie: preventie, hergebruik,coverbranding en verbranding met energierecuperatie genie-ten de voorkeur.

Met dank aan Aquafin!

• PRAKTISCHPlaats: Aquafin, Rollekens 4, Hoogstraten (Minderhout).Datum: woensdag 24 maart 2010 om 14 uur stipt!Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBKPN10310.

afdelingenACTIVITEIT IN DE KIJKER > KEMPEN

19 I-mag maart 2010

WATER ZUIVEREN: DE NATUUR KAN HET NIET MEER ALLEENwoensdag 24 maart 2010

20I-mag maart 2010

afdelingen

ANTWERPEN20-mrt-10 Bezoek Filliers Graanstokerij,

Bachte-Maria-Leerne, 14 uur29-apr-10 Bezoek Vondelmolen, Lebbeke, 16 uur30-mei-10 Bezoek stad Lier, 14 uur30-mei-10 De VIK fietst en Wommelgem fietst mee,

VIK-huis, 9 uur11-jun-10 Regionale ledenvergadering

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Fillierszaterdag 20 maart 2010

In 1880 kreeg Kamiel Filliers een vergunning voor een graan-jeneverstokerij in Bachte-Maria-Leerne. Ambacht, traditie envakmanschap zijn er nu in handen van de vijfde generatie.Het stokerijproces begint bij de ongemalen granen en eindigtin de fles: van korrel tot borrel. Naast de klassieke graanjene-ver is er een ruim assortiment fruit- en creamjenevers, likeu-ren en wodka. In het voorjaar van 2009 heeft Filliers zijnbekende sectorgenoot ‘Wortegemsen’ overgenomen, metdaarbij de distributie van kwalitatieve wijnen en spirits.

Op de website www.filliers.be vindt u een kleurrijke en uitvoeri-ge beschrijving van het productieproces: vanaf de grondstof-fen (maïs, mout, rogge, tarwe), het koken (omzetting in mal-tosesuiker), de gisting (alcohol en CO2), het distilleren (indistilleerkolom en alambiek). Daar worden ook al de eindpro-ducten voorgesteld. De productie voldoet aan alle kwaliteits-normen.

Groepsrondleiding met gids met achteraf een degustatie.

• PRAKTISCHPlaats: Graanstokerij Filliers, Leernsesteenweg 5, Deinze(Bachte-Maria-Leerne).Datum: zaterdag 20 maart 2010 om 14 uur stipt.Kostprijs: 5 euro per persoon voor VIK-leden en niet-leden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, daarna betalen oprekeningnummer 414-3146851-13 van VIK-afdelingAntwerpen met de vermelding ‘Filliers’ en aantal deelnemers. Inschrijven en betalen vóór 10 maart 2010.Referte: BBAWN10310.

Vondelmolendonderdag 29 april 2010

In 1867 kocht de familie Borms de ‘Vondelmolen’, een wind-molen aan de Vondelbeek in Lebbeke. Na de Eerste Wereld -oorlog begon men er met de industriële vervaardiging vanbeschuit, peperkoek en speculaas. In 1964 nam J. Borms detaken van zijn moeder over en hij zette de groei voort. Hetmarktaandeel, de omzet en de export van Vondelmolen ste-gen gestaag. Door de overname van Couque Dinant in 1984en Smets-Lido werd Vondelmolen de grootste producent vanpeperkoek in België en een top-vijfspeler in Europa, metongeveer 50% export.Onder leiding van L. Borms, de vijfde generatie, maaktVondelmolen zich op voor de toekomst. Vondelmolen leverde

grote inspanningen voor het milieu: het plaatst zonnepane-len, selecteert doorgedreven zijn afval en schakelt over opaardgas.Productieproces en voedselveiligheid zijn HACCP-,IFS- en GMP-gecertificeerd. Een gids leidt ons rond.

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be

• PRAKTISCHPlaats:Vondelmolen, Dendermondsesteenweg 208,Lebbeke.Datum: donderdag 29 april 2010 om 16 uur stipt.Kostprijs: 3 euro per persoon, voor VIK-leden en niet-leden; kinderen vanaf 12 jaar welkom.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 19 april 2010.Eerst inschrijven, daarna betaling doen op rekening nummer 414-3146851-13 van de VIK-afdeling Antwerpen, met de vermelding ‘Vondelmolen’.Referte: BBAWN10410.

De VIK fietst!zondag 30 mei 2010

De VIK-afdeling Antwerpen, de gemeente Wommelgem ende familiale fietsclub ‘vzw De Wommeltjes’, slaan op zondag30 mei 2010 de handen in elkaar en organiseren een fietstochtvoor het hele gezin. Hebt u een fiets? Bent u een beetje spor-tief? Kom dan met het hele gezin en verken Wommelgem enomstreken. Geniet van het vele groen en de rustige wegen inde buurt.

U kunt kiezen uit 3 verschillende routes met afstanden van(bij benadering) 20, 40 of 60 km. U kunt starten tussen 9 en 14uur.

NIEUW: Fietstocht 20 km wordt een fietszoektocht met tal-rijke prijzen voor de winnaars.Prijsuitreiking om 17.30 uur in het VIK-huis.

Voor het inschrijvingsgeld krijgt u een sportverzekering vanvertrek tot aankomst, een versnapering voor onderweg eneen fietskaart met de aangegeven route. Bij aankomst biedtde gemeente Wommelgem een gratis drankje aan en deplaatselijke sponsor zorgt voor een dessert.

Vorig jaar noteerden we 248 deelnemers!

• PRAKTISCHPlaats: vertrek en aankomst aan het VIK-huis,Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: zondag 30 mei 2010. Inschrijven ter plaatste tussen9 en 14 uur.Kostprijs: 2 euro per persoon, kinderen jonger dan 16 jaargratis (ter plaatse te betalen).Referte: SAAWN10510.

Lierzondag 30 mei 2010

Lier, sympathieke en schilderachtige stad aan de Nete, is eenbezoek waard. Lier heeft vandaag heel wat te bieden, maarhet kan ook prat gaan op een rijke geschiedenis met als

21 I-mag maart 2010

ACTIVITEITEN

Toneel: ‘60? Ja, en dan!’zaterdag 27 maart 2010

De VIK-afdeling Kempen gaat traditiegetrouw naar detoneelvoorstelling bij het ‘theater Zeemanshuis’ inAntwerpen. Zij brengen ‘60? Ja, en dan?’ een hedendaagsekomedie! Alex Van Haecke schreef het stuk en speelt dehoofdrol.

Hubert is net gepensioneerd als leraar Nederlands, omdat hijmoest. Hij evolueerde namelijk niet genoeg mee met nieuwetendenzen in het onderwijs. Bovendien slaat hij tilt bij zakenals gsm, gps, betaalkaarten, bank- en parkeerautomaten,computers, … Daar komt nog eens bij dat Hubert zijn veron-gelukte vrouw heel erg mist. Dat hij binnenkort 60 wordt, ligthem trouwens ook zwaar op de lever. Tot zijn vriend Toine hemvoorstelt via het internet een vrouw voor hem te zoeken …

Wil je er bij zijn, reageer dan snel, want er zijn slechts 25plaatsen.

• PRAKTISCHPlaats: Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen.Datum: zaterdag 27 maart 2010 om 20 uur.Kostprijs: 15 euro per persoon. Eerst inschrijven, dan beta-len op rek. nr. 403-9504811-48 van Guy Roymans in Turnhout.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: CAKPN10310.

Financial engineeringdonderdag 15 april 2010

Vermogensbescherming in tijden van economische crisis

Wie durft nog te stellen dat hij of zij immuun is voor de gevol-gen van de economische crisis? Als werknemer ondergaat ude herstructureringen bij ondernemingen, vaak in een inter-nationale context. Zelfstandigen en ondernemers makenharde tijden mee en sommigen zullen de bitse concurrentie-strijd niet zonder kleerscheuren doorkomen. Ongeacht uw

situatie of statuutbent u begaan met depotentiële persoonlij-ke gevolgen. Waar nogniet zo lang geleden‘the sky the limit’bleek inzake vergoe-ding, blijken nu debouwstenen van uwnabije toekomst plot-seling zo broos te zijn.

Meer dan ooit is een doordachte vermogensopbouw op zijnplaats. U gooit uw kapitale middelen best niet achteloosoverboord. Wat u al eigenhandig hebt opgebouwd, wilt u vrij-waren van alle mogelijke financiële en fiscale gevaren. Benutu voldoende de mogelijkheden tot optimalisatie die de over-heid u aanreikt? Bent u zich bewust van de omvang van hetwettelijk pensioen? Volstaan de inspanningen voor hetspreekwoordelijk appeltje voor de dorst? Beschermt u vol-doende uw volledige vermogen? Is uw vermogenssituatie bij-gevolg transparant?

orgelpunt het huwelijk van Filips de Schone en Johanna deWaanzinnige, ouders van keizer Karel, op 20 oktober 1496.Een bloeiende lakenmarkt, de veehandel en de verering vanSint-Gummarus bezorgden Lier in de 13de en 14de eeuwvoorspoedige tijden. In 1212 kreeg het stadsrechten en datwordt over twee jaar uitbundig gevierd.

Rond het midden van de 13de eeuw kwam een eerste entegen het einde van de 14de eeuw een tweede stadsomwal-ling met binnen- en buitenpoorten tot stand. De vesten en degevangenentoren zijn daar nog getuigen van. In 1367 werdbegonnen met de bouw van een nieuwe lakenhalle, in 1369met die van het belfort - een van de weinige zelfstandige bel-forten in het hertogdom Brabant - en in 1378 met de Sint-Gummaruskerk. Daaraan werd bijna 250 jaar gewerkt, maarhet originele concept bleef altijd behouden, zodat de kerk nueen fraai en gaaf voorbeeld is van Brabantse gotiek.

Natuurlijk maken we ook een wandeling door het bekendebegijnhof, een van de 13 die de Unesco als werelderfgoederkende. Het Liers begijnhof werd gesticht in 1258. Het teldeooit zowat 300 begijnen en vandaag is het een bijzonder aan-trekkelijke leefomgeving die nog altijd een eigen sfeer uit-straalt.

• PROGRAMMA14.00 uur: Samenkomst aan het stadhuis en binnenbezoek

aan het fraaie stadhuis.14.45 uur: Wandeling via gevangenenpoort (kort bezoek),

begijnhof en Zimmertoren naar Sint-Gummarus.15.30 uur: Rondleiding in Sint-Gummarus.16.00 uur: Einde.

• PRAKTISCHPlaats: Stadhuis, Grote Markt, Lier.Datum: zondag 30 mei 2010: samenkomen om 13.45 uur,begin om 14 uur.Kostprijs: 3 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 4 euro.Bedrag vooraf te betalen op rek. nr. 414-3146851-13 van deVIK-afdeling Antwerpen met de vermelding ‘bezoek stadLier’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: CAAWN10510.

KEMPEN24-mrt-10 Bezoek waterzuiveringsinstallatie Aquafin,

Hoogstraten, 14 uur27-mrt-10 Toneel: '60? Ja, en dan?, Theater Zeemanshuis,

Antwerpen, 20 uur22-apr-10 Bezoek veiling Mechelen, 14 uur6-mei-10 Lezing: 'Financial Engineering', Turnhout,

19.30 uur24-mei-10 Familiewandeling, 10 uur16-jun-10 Bezoek renovatie en nieuwbouw

St.Elisabethziekenhuis, Turnhout, 14 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

22I-mag maart 2010

Met deze presentatie willen we u wakker schudden. Pratenover geld, pensioen, successie, belastingen, schenkingen,vennootschappen, structuren, verzekeringen, onroerendinkomen is geen overbodige luxe.

Capitam is een jonge, vernieuwende en toonaangevendeonderneming op het vlak van financiële omkadering, planningen begeleiding.

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Confederatie van de Bouw, Parklaan 44, Turnhout.Datum: donderdag 15 april 2010 om 19.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOKPN10410.

Mechelse Veilingendonderdag 22 april 2010

De Mechelse Veilingen is de grootsteveiling van Europa en jaarlijks wordener 260.000 ton groenten verhandeld.De absolute topper is de tomaat, waarvan er per jaar 120.000ton verkocht wordt. De Mechelse Veilingen organiseren encontroleren het volledige doorloopproces. Van de aanleveringdoor de tuinders tot de levering aan de kopers. Kwaliteit,voedselveiligheid en efficiëntie staan daarbij altijd centraal.Certificatie voor ISO 90001:2000, IFS, BRC, Gids voor groot-handel, Q&S op veilingniveau en Globalgap en Gids voorteler op telerniveau zijn daarbij belangrijke elementen.

De kwaliteitscontroleurs van de veiling zien er streng op toedat de voorschriften op de bedrijven worden nageleefd. Eenonafhankelijk laboratorium voert ook heel wat analyses uit.Producenten die na die analyses groen licht krijgen, mogenaan de veiling leveren.

De veiling beschikt over de modernste verpakkingsafdelingvan Europa die de tuinders van herbruikbare kisten en ver-pakkingsmaterialen voorziet. De trots van de afdeling is devolautomatische kistenwasserij. Per uur kunnen hier 20.000kisten automatisch gewassen en gestapeld worden. Om je dagelijkse portie verse groenten aan te bieden rijdenop topdagen 1.000 vrachtwagens af en aan en verdelen 200gemotiveerde personeelsleden zowat 4.000 ton groenten –ongeveer 10 miljoen stuks – via de laadbruggen van deMechelse Veilingen.

Meer info op: www.mechelseveilingen.be.

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats:Veiling Mechelen, Mechelsesteenweg 120, Sint-Katelijne-Waver.Datum: donderdag 22 april 2010 om 14 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBKPN10410.

LEUVEN-HAGELAND8-apr-10 Wijnproeverij BUV wijnen

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

LIMBURG8-mrt-10 Workshop 'How to think like Leonardo Da Vinci',

Diepenbeek, 19.30 uur2-apr-10 Reis naar Peru (tot 18 april 2010)3-apr-10 Paintball6-apr-10 Bezoek Navo-basis, Geilenkirche (D), 8.15 uur19-apr-10 Lezing: Solliciteren met voorsprong, Diepenbeek3-mei-10 Workshop: assertief communiceren29-mei-10 2° VIK-quiz, Kuringen30-mei-10 Zomeropera, Bilzen, 20.15 uur27-jun-10 20° editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07 uur22-aug-10 Virga Jesse Ommegang, Hasselt15-sep-10 3-daagse uitstap naar Nederland en Duitsland

(tot en met 17 september)21-okt-10 VIK-Space, Hangar 58, Bokrijk, 19 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

How to think like Leonardo da Vinci maandag 8 maart 2010

Met de workshop ‘How to think like Leonardo da Vinci’ of‘Leren van Leonardo’ willen we terug naar de bron van hetcreatieve genie van da Vinci, die na 500 jaar nog steeds hetbewijs levert dat het menselijk brein het potentieel draagtvan sprankelende innovaties in zowel kunst als wetenschap.

Het programma brengt zeven principes van da Vinci in depraktijk, met onmiddellijk toepasbare tips voor zaken, gezinen persoonlijke ontwikkeling.

Volgens de zeven principes gaan de deelnemers ieder princi-pe zelf installeren, toepassen en verankeren. • Arte Scienza: rechter- en linkerbrein, voelen en denken,

mapping your mind & life.• Curiosita: de zes hamvragen, luisteren tot de laatste

druppel, doorvragen om deuren te openen.• Dimostrazione: leren uit fouten en feiten,

de Tefcas-succesformule, focussen op feedback.• Connessione: leren kijken in een breder kader,

werken met kruisbestuiving, pragmatisch holisme.• Corporalita: brain & bodytechnieken, stressreductie,

energieboosters zonder omwegen.• Sensazione: herontdekking van alle zintuigen,

verband met de 3 leerstijlen, het zesde zintuig.• Sfumato: de kracht van ‘What if’, leren lossen,

de flexibiliteit van ‘May-be’.

• PRAKTISCHPlaats: Katholieke Hogeschool Limburg, UniversitaireCampus, lokaal B104, gebouw B, DiepenbeekDatum: maandag 8 maart 2010 om 19.30 uur.

ACTIVITEITEN

23 I-mag maart 2010

Spreker: ir. Bernard Lernout.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOLBG10310.

Noord-Nederland en Duitsland van woensdag 15 tot vrijdag 17 september 2010

Driedaagse uitstap

De VIK-afdeling Limburg organiseert een bezoek aan dedemonstratiesite in Harlingen, waar blauwe stroom wordtgeproduceerd, aan de stad Groningen en aan de scheepswerfMeyer in Papenburg, waar cruiseschepen worden gebouwd.

De eerste dag gaan we naar Harlingen, in de omgeving vanLeeuwarden. In het Friese dorpje heeft het studiebureauWetsus een proefinstallatie gebouwd, waar elektrische

stroom wordt gepro-duceerd op basisvan elektrodialysevan zoet water vanhet Harinxmakanaalmet zout water vande Waddenzee .

Men beweert dat hetmet de techniek vanomgekeerde osmo-se mogelijk is 1kWper m3 zoet water teproduceren! Ligt eennieuwe mogelijk-heid om de CO2-productie ernstig teverminderen in hetverschiet?

De tweede dag staat Groningen op het programma. Met eenstadsgids verkennen we de stad en is er tijd om zelf de mooiehoekjes (en winkels?) te bezoeken.

Papenburg in Duitsland doen we de derde dag aan. We gaandaar naar de scheepswerf Meyer waar cruiseschepen voorreders wereldwijd worden gebouwd.

We hebben hier de gelegenheid om niet enkel de werf, maarook een cruiseschip in opbouw zelf te bezoeken.

• PRAKTISCHPlaats: van woensdag 15 tot vrijdag 17 september 2010.Tijdens de reis betaalt ieder zijn hotelkosten en uitgaven.De algemene uitgaven worden gedeeld door het aantaldeelnemers. We ramen de uitgaven op 300 euro. Maximaal 27 deelnemers.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot 30 april en metbetaling van een voorschot van 100 euro per persoon oprekening 451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg met devermelding ‘reis Nederland en Duitsland’ (noodzakelijk omde concrete reservaties in de hotels te kunnen maken).Het transport is voorzien met minibusjes van 9 personen.Referte: RELBG10910.

MECHELEN2-mrt-10 Spoorwegmuseum, Mechelen, 19.30 uur23-mrt-10 Kennismaking met lijmtoepassingen in een

technische omgeving, Sint-Katelijne-Waver, 19.30 uur

25-apr-10 Bezoek Centraal Station, Antwerpen, 14.30 uur5-jun-10 Huifkartocht, Lier, 10.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Lijmen in een technische omgevingdinsdag 23 maart 2010

Lijmen – adhesive bonding – als innovatieve verbindings-techniek is niet meer weg te denken uit de producten vanonze moderne samenleving. Aan de hand van enkele toepas-singen uit 30 jaar industriële ervaring worden de technischeaspecten belicht: geschiedenis van de holbewoners tot deruimtevaart – wat is lijmen – de ‘oppervlakte’ – soorten lijmenen hun eigenschappen – technische incidenten – veiligheids-aspecten – kwaliteitscontrole – verwerken van lijm in eenindustriële omgeving – moderne trends. Conclusie.

Breng uw nieuwsgierigheid of uw nieuwe toepassing of pro-ject maar mee.

• PRAKTISCHPlaats: Lessius Hogeschool, Campus de Nayer, lokaalG117, Jan De Nayerlaan 5, Sint-Katelijne-Waver.Datum: dinsdag 23 maart 2010 om 19.30 uur.Spreker: Ing. Jan Lambrechts MSc, businessmanager, LCSBelgium bvba, Consultancy in adhesive bonding technology.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK-leden enKVIM-leden. De aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de 5euro terugbetaald. Niet-leden betalen 5 euro en VAM-ledenbetalen 2,5 euro. Alle betalingen bij de inschrijving over-schrijven op rekening nummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOMLN10310.

Vernieuwd station Antwerpen-Centraalzondag 25 april 2010

Op zondag 25 april spreken we af in Antwerpen-Centraal,niveau +1. We bezoeken Antwerpen-Centraal (oud ennieuw), wandelen door de tunnel, springen even binnen in hetseinhuis van Antwerpen-Berchem, rijden met de trein (gra-tis) terug naar Antwerpen-Centraal en beklimmen dan dekoepel. Afsluiten doen we om 18 uur. Voor de wandeling doorde tunnel moet elke deelnemer een fluo vestje dragen (veilig-heid op het spoornet). Stevige schoenen zijn te verkiezen ende dames dragen best een (lange) broek.

• PRAKTISCHPlaats: Centraal-Station, Astridplein, Antwerpen.Datum: zondag 25 april 2010 om 14.30 uur.Kostprijs: 10 euro per persoon. Eerst inschrijven, daarnabetalen op rek. nr. 414-0369551-17 van KVIM.

24I-mag maart 2010

Het Passzondag 28 maart 2010

Op zondag 28 maart 2010 nodigt de afdeling Noord-West-Vlaanderen iedereen uit voor een familie-uitstap naar het

Pass. Het Pass is eenmuseum. Een museumover wetenschappen,technologie en samen-leving. Maar een nieuwsoort museum ... ‘hetandere museum’.

Het Pass is een weiniggebruikelijk museumdat je uitnodigt om op

actieve en ludieke wijze op ontdekking te gaan naar de plaatsdie wetenschappen en techniek innemen in onze samenle-ving. Het bevindt zich in Frameries, nabij Bergen, op de ver-bazingwekkende site van een oude, beschermde steenkool-mijn.

Er is voor elk wat wils: klein en groot, jong en minder jong, ...een volledige dag om je te testen, te lachen, je te verbazen, jete meten, te experimenteren... en om te begrijpen waarom enhoe de wereld draait.

Het Pass, bestaat uit 10 interactieve tentoonstellingen om opeen aangename manier te ontdekken dat wetenschappen entechnologie overal in ons leven aanwezig zijn. Er zijn ook 2nieuwe speeltuinen waar de kinderen hun hartje kunnenophalen.

Volledige tekst en programma in I-mag februari en opwww.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Het Pass, Rue de Mons 3, Frameries (dicht bijBergen).Datum: zondag 28 maart 2010 om 12 uur ter plaatse.Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner;niet-leden betalen 18 euro, kinderen onder de 14 jaar 10euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat daarna betalingdoen vóór 14 maart op rek.nr. 473-9049851-03 van de VIK-afdeling Noord-West-Vlaanderen. Bij inschrijving de leeftijdvan de kinderen vermelden.Referte: CANWV10310.

POVLTdinsdag 18 mei 2010

Voor de complexe problematiek vanenergievoorziening en klimaatwijzi-ging heeft Europa zichzelf ambitieuzedoelstellingen opgelegd: de zoge-naamde 20-20-20-doelstellingen. Hetis nu al duidelijk dat in Vlaanderenbiomassa een heel belangrijke rol zalspelen bij het invullen van de doelstellingen inzake her-nieuwbare energie.

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat of via www.kvim.be.Referte: BBMLN10410.Maximum 40 deelnemers.

Huifkartochtzaterdag 5 juni 2010

Vanaf 10.30 uur krijgen we een rondleiding op hetBrabanderhof, een paardenmelkerij in Lier. Het bezoek wordtafgerond met een uitgebreide broodmaaltijd. Daarna staande huifkarren klaar en rijden wij richting Boechout, waar demolenaar de prachtig gerestaureerde windmolen in werkingzet, zodat het gezelschap een beeld krijgt van de verwerkingvan het graan tot bloem. Het bezoek duurt ongeveer 45 minu-ten. Daarna rijden we langs rustige wegen richting Lier, waarwe de Lierse polder doorkruisen.

Onderweg krijgen we ludieke uitleg over het Ringenhof, deWaterschranshoeve, het Liers begijnhof en het stadscen-trum. We bezoeken de Zimmertoren onder leiding van onzegids, een oud-Zimmertoren-technicus. In café ‘De Refuge’gaan we enkele Lierse bierproevertjes testen met bekwameuitleg van de uitbaatster. Voor wie geen bier lust is er eenLierse koffie met Liers vlaaiken of 2 gewone fris- of warmedranken. Rond 18 uur ronden we de dagtrip af aan hetBrabanderhof.

Volledige tekst in I-mag februari en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Brabanderhof, paardenmelkerij, Maaikenenveld 66,Lier (plan + info zie www.paardenmelk.be).Datum: zaterdag 5 juni 2010 om 10.30 uur.Kostprijs: 35 euro per persoon voor VIK-leden, KVIM-ledenen VAM-leden; niet-leden betalen 40 euro. Betalen bij deinschrijving op rekeningnummer 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen, met vermelding van de referte.Alle inschrijvingen en betalingen vóór 1 mei 2010. Latereinschrijvingen/betalingen worden niet aanvaard. Minimum 10 deelnemers; maximum 30.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en daarna betalenop de hiervoor vermelde rekening.Referte: CAMLN10610.

NOORD-WEST-VLAANDEREN28-mrt-10 Bezoek aan het Pass, Frameries, 12 uur24-apr-10 Bezoek aan Brugge, 14 uur18-mei-10 Bezoek Provinciaal onderzoeks- en

voorlichtingscentrum voor land- en tuinbouw(POVLT), Beitem, 18.30 uur

1-jun-10 Bestuursvergadering + regionale ledenvergadering, Brugge, 20 uur

23-sep-10 Bezoek IRS, Deinze14-okt-10 Bezoek Green Bridge

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

ACTIVITEITEN

25 I-mag maart 2010

Anaerobe vergisting is een technologie voor productie vanwarmte en elektriciteit op basis van afval, mest en energie-gewassen. Momenteel zijn in Vlaanderen een dertigtal ver-gistingsinstallaties operationeel en er zijn er ongeveer even-veel in aanbouw.

Op het Provinciaal onderzoeks- en voorlichtingscentrumvoor de land- en tuinbouw, het POVLT, kunnen we een demovergistingsinstallatie bekijken. Het bezoek aan die installatiebegint met een algemene introductie rond vergisting inVlaamse en Europese context, de procestechnologie en hetwetgevend en regulerend kader. Vervolgens kunt u die kennistoetsen aan de praktijk bij het bezoek aan de demonstratie-installatie.

• PRAKTISCHPlaats: POVLT, Ieperseweg 87, Rumbeke (Beitem).Datum: dinsdag 18 mei 2010 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBNWV10510.

OOST-VLAANDEREN10-mrt-10 Bedrijfsbezoek Ivago, Gent, 14 uur12-apr-10 Bestuursvergadering + voordracht statische

elektriciteit, Gent, 20 uur4-mei-10 Bezoek Gandaham, Destelbergen, 13.45 uur10-mei-10 Lezing 'Groen licht', Gent, 20 uur7-jun-10 Bestuursvergadering + voordracht energie -

deel 2, Gent, 20 uur25-jun-10 Regionale ledenvergadering, 19 uur4-sep-10 Familiedag, Beervelde16-okt-10 Dinerparty

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Ivagowoensdag 10 maart 2010

Ivago - Intergemeentelijke vereniging voor afvalbeheer inGent en omstreken - is actief op vier terreinen: de inzamelingvan huishoudelijk afval van huishoudens, de inzameling vanmet huishoudelijk afval gelijkgesteld afval bij bedrijven(kmo’s, horeca), de openbare reiniging van de stad Gent ende verbranding van huishoudelijk en daarmee gelijkgesteld

afval in een verbrandingsin-stallatie met rookgaswas-sing en energierecuperatie.

In 1996 bouwde Ivago de oudeverbrandingsoven om tot eenhoogtechnologische afval-verbrandingsinstallatie metrookgaswassing die beant-

woordt aan de strenge milieueisen. De capaciteit werd opge-dreven tot 100.000 ton per jaar. Het ging om een investeringvan 32,23 miljoen euro. Als eerste intergemeentelijke vereni-ging in België investeerde Ivago in 1999 in de bouw van een

katalytische deNOxinstallatie (7,5 miljoen euro). Die zorgtervoor dat de uitstoot van stikstofoxides drastisch wordtteruggedrongen. Stikstofoxides zijn mee verantwoordelijkvoor het gat in de ozonlaag, zure regen en smogvorming.Daarnaast breekt zij de eventueel nog aanwezige dioxines af.In 2005 investeerde Ivago 34 miljoen euro in de bouw van eeneenheid om de energie te recupereren.

Het bezoek start met een korte uiteenzetting over degeschiedenis, de doelstellingen en de taken van Ivago.Daarna wordt de werking van de afvalverbrandingsinstallatieuit de doeken gedaan, gevolgd door een geleid bezoek aan deinstallatie, waarbij we de verschillende stappen in rookgas-wassing en energierecuperatie bekijken.

De verbrandingsinstallatie is niet geschikt voor mensen methoogtevrees of die slecht te been zijn. Aangepast schoeiselis aangewezen. Draag makkelijke schoenen zonder hakken.Wij voorzien helmen om aan de veiligheidsnormen te vol-doen.

• PRAKTISCHPlaats: Ivago, Proeftuinstraat 43, Gent.Datum: woensdag 10 maart 2010 om 14 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 10 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBOVL10310.Maximum 25 deelnemers.

WAASLAND4-mrt-10 Bestuursvergadering + voordracht 'EPB 80',

Sint-Niklaas, 20 uur18-mrt-10 Bedrijfsbezoek Publipaul, Sint-Niklaas, 19 uur29-mei-10 Cultureel bezoek Hulst, 14.30 uur6-jun-10 Kajakken, Moervaart, Wachtebeke, 14 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Publipaul: heden en toekomst van leddonderdag 18 maart 2010

De firma Publipaul begon begin de jaren 60 met zijn activitei-ten voor de reclamewereld. De focus ligt daarbij op lichtre-clames, reclamepanelen, wagendecoraties, signalisaties

voor bedrijfsgebouwen, ziekenhui-zen en dienstverleners allerhande.De filosofie van Publipaul is nogsteeds de creatie en realisatie van‘totaalreclame’, waarbij ‘creativi-teit en kwaliteit’ vooropstaan.

Na een technische uiteenzettingover de evolutie in de led-technologie door David Van Havervan de firma Erea nv begeleidt bedrijfsleider PhilippeGeeraert een bedrijfsbezoek en enkele demonstraties.

Volledige tekst en programma in I-mag februari en opwww.vik.be.

26I-mag maart 2010

• PRAKTISCHPlaats: Publipaul, Vijfstraten 207, Sint-Niklaas.Datum: donderdag 18 maart 2010 om 19 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Maximum aantal deelnemers: 25.Referte: BBWLD10310.

Kajaktocht op Moervaart en Zuidledezondag 6 juni 2010

De VIK-afdeling Waasland organiseert een kajaktocht vanmaximum 2 uur over een afstand van 8,5 km. Onze kajaktochtbegint aan het ‘Kano- & kajakcenter’ aan de Kalvebrug inWachtebeke en we varen op de Moervaart langs het polder-gebied tot in Mendonk. Gedurende de tocht varen we dooreen prachtige groene omgeving met op de rechteroever hetnatuurreservaat ‘De Reepkens’. We varen onder deOverledebrug. In Mendonk stappen we even uit aan de aan-

legsteiger om destuwdam over tegaan en daarna zet-ten we de tocht voortvia de Zuidlede totaan de Puyenbrugaan het provinciaaldomein Puyenbroeck.

We stellen tweeper-soonskajaks metdubbele peddels terbeschikking met red-dingsvestjes. Daarbij

stellen we ook een emmer ter beschikking waarin je je reser-vekledij gedurende de kajaktocht kunt meenemen. We leverende kajaks in aan de Puyenbrug en daarna wandelen we doorhet provinciaal domein Puyenbroeck terug naar het ‘Kano- &kajakcenter’ in Wachtebeke.

De deelnemers moeten ouder zijn dan 15 jaar en kunnenzwemmen. Tijdens de kajaktocht draagt iedereen lichtschoeisel met losse kledij en een reddingsvestje. Iedereenvoorziet extra droge reservekledij. Bij zonnig weer moet jehuidbescherming aanbrengen en een pet of hoedje dragen.

• PRAKTISCHPlaats: Plaats: Verhuurpunt kano & kajakcenter, Kalvebrug 1, Wachtebeke.Datum: zondag 6 juni 2010 van 14 tot 17 uur.Kostprijs: 10 euro voor leden, niet-leden betalen 15 euro.Het aantal deelnemers is beperkt tot 24. Vlug inschrijven is dusde boodschap. Inschrijven is mogelijk tot uiterlijk 28 mei 2010.Uw inschrijving is pas geldig, als het verschuldigde bedraggestort is op rekeningnummer 401-2538961-04 van de VIK-afde-ling Waasland met vermelding van het aantal personen.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: SAWLD10610.

ZUID-WEST-VLAANDEREN9-mrt-10 Bezoek Lutosa, Waregem, 18.30 uur20-mrt-10 Dropping, Kemmel Dorp, 18.30 uur26-apr-10 Infosessie geothermie, Sint-Eloois-winkel,

18.30 uur1-mei-10 Zweefvliegen, Frankrijk (reservedatum 29/05/10)1-jun-10 Bezoek Mirom, Roeselare19-jun-10 Stadsbezoek Diksmuide en omstreken met de

fiets 'Het Waterfront', Diksmuide, 14 uur10-jul-10 Barbecue

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Lutosadinsdag 9 maart 2010

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gonebefore…” willen wij, VIKjongeren Zuid-West-Vlaanderen,onze aandacht vestigen op bedrijven in de streek. Deze keeris het bedrijf aan de beurt dat achter de slogan ‘Schatjes vanpatatjes’ zit.

Lutosa is een dynamische familiale groep en een van debelangrijkste Europese fabrikanten van kwaliteitsaardappel-producten. De groep telt 3 productie-eenheden in België: eenin Leuze-en-Hainaut en twee in Sint-Eloois-Vijve, Waregem,alle in het bezit van een ISO 9001-certificaat. Die productie-eenheden verwerken samen 660.000 ton aardappelen per jaaren hebben een totale jaarlijkse productiecapaciteit van340.000 ton afgewerkte producten. Ze stellen samen 640medewerkers tewerk en realiseerden in 2008 een omzetcijfervan 233.258 miljoen euro. 92% van de productie wordt naar 83verschillende landen geëxporteerd. De productie-eenhedenzijn uitgerust met hoogtechnologische machines, waardooreen heel gediversifieerd gamma producten geproduceerdkan worden volgens de striktste normen van kwaliteit enhygiëne.

Tijdens het bedrijfsbe-zoek krijgt u een korteschets van het bedrijfen een film met uitlegover de producten,gevolgd door een rond-leiding van circa eenuur.

Hopelijk mogen we je verwelkomen!!

• PRAKTISCHPlaats: Nv Vanelo, Schoendalestraat 221, St. Eloois-Vijve(Waregem).Datum: dinsdag 9 maart 2010 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot dinsdag2 maart 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn enbij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen: 047224 58 81 (Frederik Delobelle).Referte: BBZWV10303.

ACTIVITEITEN

27 I-mag maart 2010

Droppingzaterdag 20 maart 2010

Naar jaarlijkse traditie bieden we je ook nu weer een drop-ping aan. Deze keer in de streek van Kemmel.

Smout alvast de kuiten in, want ook deze keer staat er je eenfikse wandeling te wachten. Via wegbeschrijvingen, tips enandere zal je de weg moeten zoeken in de duistere nacht naarde eindlocatie. Onderweg is er de gelegenheid om eventjeste bekomen van de helse wandeling en dat bij een hapje eneen warm/koud drankje. Breng enkele vrienden mee en ookdit jaar zal het weer dik in orde zijn! Sfeer en ambiance is ergegarandeerd, nu enkel nog zorgen voor warme kledij, goedestapschoenen en je kan er tegenaan stappen!

Zeker en vast een zaklamp meebrengen!Tot dan…

• PRAKTISCHPlaats: verzamelplaats is Kemmel-dorp.Datum: zaterdag 20 maart 2010 om 18.30 uur (reservedatum:zaterdag 4 april). Bij slecht weer wordt de dropping afgelast.Iedereen wordt dan tijdig verwittigd.Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 6 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen maandag 15 maart met het engagement zeker aanwezig tezijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummerwaarop u zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met alsmededeling ‘Dropping + naam + aantal personen’. Pas naontvangst van de storting is uw inschrijving geldig! Bij inschrijving uw gsm-nummer meedelen voor het gevalde dropping wordt afgelast.Referte: SAZWV10310.

Infosessie geothermie maandag 26 april 2010

Onze aardbol is een onuitputtelijke bron van energie. Meerdan 99% van de massa van de aarde heeft een temperatuurdie de 1.000°C overstijgt. Slechts 0,1 % van de aarde is ‘kou-der’ dan 100°C. De temperatuur in de aardkorst verhoogtnaarmate we dieper de kern naderen. In Vlaanderen is hetpraktisch en economisch meestal niet haalbaar om warmteop een voldoende hoge temperatuur uit de bodem te halen enzo rechtstreeks aan te sluiten op het individueel verwar-mingssysteem van onze woning. De warmtepomp is daarbijeen ideale oplossing. Ze kan warmte op een relatief lagetemperatuur benutten voor toepassingen op een hogere tem-peratuur. Die temperatuur kan worden gebruikt om uw volle-dige woning te verwarmen en voldoende sanitair warm waterte leveren. Zodra de woning voorzien is van een geother-misch concept met bijvoorbeeld vloerverwarming, kan er ookeen actieve of passieve koeling worden toegepast. Op diemanier wordt de vloermassa afgekoeld en krijgt men eenaangenaam frisser gevoel in de warme zomermaanden.Om meer vertrouwd te raken met een dergelijk energiezuinigwarmtepompsysteem nodigt H. Verbeke u uit op een infoses-sie.

• PRAKTISCHPlaats:Diepsonderingen en funderingsadvies H. Verbeke, ’t Lindeke 13, Sint-Eloois-winkel.Datum: maandag 26 april 2010 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woens-dag 21 april met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).Referte: BBZWV10410.

Zweefvliegen zaterdag 1 mei 2010

Heb je altijd al eens willen vliegen als een vogel, vrij zwevenddoor de lucht? Dan moet je zeker langskomen op deze activi-teit van de VIK-jongeren Zuid-West-Vlaanderen in Valen -ciennes (Noord-Frankrijk).

U neemt plaats in een tweezitter zweefvliegtuig bij een erva-ren piloot en wordt daarna met een motorvliegtuig opge-sleept tot minimaal 500 meter. Zodra het zweefvliegtuig los-gekoppeld is, verdwijnen de geluiden van het motorvliegtuig.

U hoort enkel nog dewind, u ervaart hoehet zou zijn om alseen vogel door delucht te kunnen zwe-ven. Proef van eenboeiende en specta-culaire recreatie-sport die ook voorjou toegankelijker isdan je zou denken.

De duur van devlucht is sterkafhankelijk van hoe-veel thermiek er opdat ogenblik is. Bijuiterst slecht weerkan het zijn dat erniet gevlogen wordt.We hopen dus dat de

weergoden ons gunstig gezind zijn, zodat iedereen kangenieten van deze unieke belevenis. Tot dan!

Supporters zijn toegelaten. Gelieve eigen lunchpakket tevoorzien.

• PRAKTISCHPlaats: Avenue Marc Lefrancq, 59121 Prouvy, Frankrijk.Datum: zaterdag 1 mei 2010 (reservedatum: zaterdag 29mei 2010). Om lange wachttijden te vermijden, zal iedereenna inschrijving een startuur ontvangen. De eerste vluchtenstarten om 10 - 10.30 uur.Kostprijs: 50 euro voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 60 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woens-dag 21 april 2010 met het engagement zeker aanwezig te zijn

ACTIVITEITEN

28I-mag maart 2010

en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummerwaarop je zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met alsmededeling ‘Zweefvliegen + aantal personen’.Bij inschrijving vragen wij eveneens uw gsm-nummer meete delen. Zweefvliegen is heel afhankelijk van het weer endus bestaat de kans dat de activiteit moet worden afgelast.Uw gsm-nummer is dus van belang om u daarvan tijdig opde hoogte te kunnen brengen.Referte: SAZWV10510.Maximum 20 personen!

Diksmuide en omstreken met de fiets zaterdag 19 juni 2010

Ieder jaar organiseren de jongeren van Zuid-West-Vlaanderen een stadswandeling ergens in West-Vlaanderen.Dit jaar gooien we het over een andere boeg. Waarom nieteens een stad/streek bezoeken met de fiets? Vandaar dat wedit jaar kiezen voor de thematische fietstocht ‘HetWaterfront’ in Diksmuide.

We vertrekken op de Markt van Diksmuide voor een fiets-tocht van 25 km langs het IJzerfront (ongeveer 3 uur fietsen).Vier jaar lang werd tijdens de Eerste Wereldoorlog langs deoevers van de IJzer keihard gevochten voor elke meter.Onder begeleiding van een gids ontdekken we enkele van devoornaamste plaatsen langs dit front, maar er wordt ook af en

toe stilgestaan bij minder bekende, maar daarom niet minderindrukwekkende plaatsjes. Tijdens de fietstocht bezoeken wezowel de Belgische als de Duitse kant van het front.Onderweg komen we dan ook af en toe een Belgische en eenDuitse soldaat tegen die ons vertelt over zijn belevenissenaan het front.

Krijgt u uw fiets niet ter plaatse? Geen nood, u kunt een fietshuren bij:• Fietsen Catrysse, Kaaskerkestraat 56a, Diksmuide,

tel. 051 50 46 70. • ’t Buitenbeentje, Vaarstraat 1, Diksmuide,

tel. 051 50 46 27 – 0495 57 62 47. • Fietsen Versyck (mountainbikes), Kon. Albertstraat 46,

Diksmuide, tel. 051 50 20 16.

• PRAKTISCHPlaats: Dienst Toerisme, Markt, DiksmuideDatum: zaterdag 19 juni 2010 om 13.45 uur. Fietstocht startom 14 uur.Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 6 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag 16 juni met het engagement zeker aanwezig tezijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummerwaarop je zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met alsmededeling ‘Fietstocht + naam + aantal personen’.Referte: SAZWV10610.

netwerk

30I-mag maart 2010

Wat is de functie van PreBes?

Lieven Carron: “Als ledenorganisatie ishet onze hoofdbezigheid leden te informe-ren en hen te ondersteunen. Anderzijdszijn wij een spreekbuis en gesprekspart-ner voor de overheid. Wij zijn vertegen-woordigd als deskundige in de Hoge Raadvoor de Arbeidsveiligheid, maar we heb-ben daar geen stemrecht. Ook in de HogeRaad Brand zetelen wij als specialist. Wijzijn een gewaardeerde deskundige inenkele beslissingsorganen. De overheiderkent ons en wij organiseren samen metde overheid informatiesessies, bijvoor-beeld nadat een nieuwe wet gestemd is.”“Voor onze leden, de preventieadviseurs,proberen wij zoveel mogelijk ondersteu-ning en informatie te bieden. Zij hoeven

“Mensen met dezelfde nodenuit dezelfde sector doen netwerken, dat is de kracht van een goedeberoepsvereniging.”

Welke rol spelen jullie ten overstaan vanoverheid en producenten?

“Onze lobbyende rol bij de overheid werktzoals het hoort. We hebben een goedevoet in huis en worden voldoende erkendals beroepsorganisatie. Wij werken enkeleoverheidscongressen zo goed als hele-maal uit. Daarnaast werken we goedsamen met de leveranciers en producen-ten van veiligheidsmateriaal, Febelsafe.Ook die moeten goed weten welke devoorschriften voor veiligheid en preventiezijn. Wij zijn voor hen een heel goedegesprekspartner: wij vertegenwoordigenimmers hun directe doelpubliek.”

Vergelijk Vlaanderen eens met hetbuitenland.

“In verhouding met het buitenland staanwij aan de absolute top. Dat is niet alleenzo qua aantal adviseurs, ook inhoudelijk.Vlaanderen heeft een behoorlijk strengereglementering en dat is maar goed ook.Het grote verschil met het buitenlandmerk je op internationale congressen,

niet telkens opnieuw het warm water uit tevinden als ze met een specifieke vraagworstelen. Op onze website vinden zij allenodige informatie, kunnen ze toolsdownloaden voor van alles en nog wat enals ze nog meer interactie nodig hebben,kunnen ze op onze forums terecht. Onslaatste nieuwe kindje is de WikiPrebia,een soort Wikipedia door en voor de pre-ventieadviseur.”

“Onze provinciaal uitgebouwde structuurspeelt in op het gevoel van nabijheid.Onze provincies organiseren semilokaleinformatieavonden met bedrijven uitelkaars buurt. Kom eens kijken hoe wijbinnen dit bedrijf omgaan met die proble-matiek. Dat is een doeltreffende werkwij-ze.”

WOMMELGEM. Beroepsvereniging PreBes - voluit de ‘Koninklijke Vereniging

voor Preventie en Bescherming op het Werk vzw’ - verenigt meer dan 4.700

Vlaamse preventieadviseurs. Ing. Lieven Carron MSc is voorzitter van de

Raad van Bestuur. Hij leidt een bloeiende vakvereniging die voluit haar rol

kan spelen voor haar leden en ten aanzien van de overheid.

“Qua preventie en bescherming isVlaanderen internationale top”

Ing. Lieven Carron MScleidt PreBes, Vlaamse

beroepsvereniging voorpreventieadviseurs

Ing. Lieven Carron MSc.

31 I-mag maart 2010

waar sommige landen het nog over kinder-arbeid hebben, die bij ons toch al een tijd-je tot het verleden behoort.”“In Vlaanderen tellen wij 4.700 leden, maaronze Waalse zustervereniging telt amper800 leden. Er is in het zuiden niet alleenminder industrie en dus minder preventie-adviseurs, ze zijn ook minder geneigd zichaan te sluiten bij de beroepsvereniging.Dat sterkt onze overtuiging dat we alsberoepsvereniging goed werk leveren.”

Wat is de belangrijkste prioriteit van deberoepsvereniging?

“We voelen dat er steeds meer vraag isnaar specifieke vorming, uitgewerkt opbedrijfsmaat. Algemene vormingen moe-ten worden afgestemd op de behoeftenvan het individuele bedrijf. Onze mensenmet ervaring - zeg maar de ‘senioren’ vanonze vereniging – geven die opleidingen.Dat zijn vaak pas gepensioneerde ledenvan onze beroepsvereniging, die kunnenbogen op een schat aan ervaring. Als zijvoor het eerst door een bedrijf wandelen,hebben ze vaak al de meeste pijnpuntengezien.”

Juridische bijstand

“We krijgen ook steeds meer vragen naarjuridische bijstand. De preventieadviseuris een min of meer beschermde functiebinnen het bedrijf, maar die gaat niet zover als bijvoorbeeld die van een syndicaalvertegenwoordiger. Hij staat vaak tussen

ries zijn inhoudelijk vaak gelinkt. Die com-binatie is dus niet onlogisch.”

Welke rol speelt uw achtergrond vaningenieur bij PreBes?

“Vanuit mijn ervaring in de bouw had ikbijzonder veel nuttige achtergrondkennisdie ik kon gebruiken voor PreBes. Het waseen belangrijke wending in mijn carrière,maar ik heb er geen spijt van. Ik benterechtgekomen in een veel ruimere werk-omgeving, kon veel netwerken, heb veelnieuwe mensen leren kennen.”“Ik heb zelf veel nut gehaald uit de sector-groepen, de grote sterkte van onzeberoepsvereniging. Er was er zo eentjemet vertegenwoordigers van de zieken-huizen uit Antwerpen, van Sint-JanBrugge, Gent, Sint-Rafaël Leuven, enzo-voort. Mensen met dezelfde noden uitdezelfde sector bij elkaar brengen in pro-jectgroepen, hen ondersteunen via net-werken, dat is de kracht van een goedeberoepsvereniging.”

Meer info:www.prebes.be of 011 28 83 40

Tekst: Dirk VANDER ELSTFoto: PREBES

twee vuren: tussen de directie en de werk-vloer. Dat is niet altijd comfortabel envraagt soms om juridische bijstand. Eenpreventieadviseur is al eens de speelbalvan directie of werkvloer om iets verwe-zenlijkt te krijgen op een slinkse manier,bijvoorbeeld door een keuringsrapport tebestellen of het te proberen beïnvloeden.Zeker in die situaties is juridische bij-stand geen overbodige luxe.”

Zijn de functies van veiligheidscoördina-tor en milieucoördinator vergelijkbaarmet die van preventieadviseur?

“De veiligheidscoördinator in de bouw isin de wetgeving zowat gegroeid vanuit dealgemene veiligheidsgedachte op hetwerk en is ook gevoed door ongevallen opwerven. België heeft elf jaar getreuzeldom de Europese richtlijn van 1989 om tezetten in Belgisch recht, maar vandaaggeldt in Vlaanderen veruit de strengstewetgeving. Naar mijn gevoel zal die welwat versoepelen.”“Ook de milieucoördinatoren zijngegroeid uit het veiligheidsaspect. Defuncties van preventieadviseur en milieu-coördinator worden in de industrie vaakgecombineerd door dezelfde werknemer,zeker in kleinere bedrijven. Beide mate-

Werknemer bij OCMW Antwerpen

Ing. Lieven Carron MSc is in 1970afgestudeerd als technisch ingeni-eur bouwkunde, openbare werken.Hij was twee jaar werfleider bij aan-nemer Van Coillie en ging nadienaan de slag bij het OCMWAntwerpen. Daar bleef hij werflei-der tot 1976 en bouwde hij ondermeer operatiekamers, spoeddien-sten, de kinderpsychiatrie en zomeer. Toen werd hij er de eerste ‘vei-ligheidschef’. Als preventieadviseurvolgt hij voornamelijk de aspectenvan veiligheid, milieu en afvalbeheerop binnen het Antwerps OCMW.Zijn werk als voorzitter van PreBesis vrijwilligerswerk.

DVE

Drie opleidingsniveaus

Lieven Carron moest in 1978 bijkomendestudies aanvatten om preventieadviseurte kunnen worden. Hij volgde aan de UIAde bijzondere licentie arbeidsveiligheiden tien jaar later studeerde hij milieukun-de. Vandaag kun je op drie niveaus stude-ren voor preventieadviseur, van kleine totgrote ondernemingen. De minimale, niet-verplichte vorming is een achtdaagseopleiding voor echt kleine ondernemin-gen. Niveau 2 kan je volgen bij instellin-gen als Syntra of het Veiligheidsinstituutvan de provincie Antwerpen. Voor eenopleiding van niveau 1 is er een tweejari-ge universitaire opleiding. De opleidingenniveau 1 en 2 zijn verplichte opleidingen.

DVE

Lang vrijwilligerswerkgebleven

Zijn eerste oorsprong vindt PreBes na deTweede Wereldoorlog, toen de wet op dearbeidsbescherming is gestemd. “Er moest iets gebeuren aan de arbeidsonge-vallen en toen doken in veel ondernemingen deeerste veiligheidschefs op. In 1976 is het pre-ventiebeleid ingevoerd. Voordien lag de nadrukop het omgaan met de gevolgen van arbeidson-gevallen, maar vanaf ’76 verschoof de nadruknaar het voorkomen van die ongevallen: eenaangepast aankoopbeleid, aangepaste huisves-ting en materiaal, de hele ketting. Onze organi-satie bleef lang vrijwilligerswerk, maar sindseen tijdje staat er een professionele structuur.Sinds 2005 zijn we in Kermt, Hasselt, gehuisvesten stellen we negen personeelsleden tewerk.”

DVE

“Onze mensen met ervaring - de ‘senioren’ van onze vereniging - geven de opleidingen. Dat zijn vaak pas gepensioneerde leden van onze beroepsvereniging, die kunnen bogen op een schataan ervaring. Als zij voor het eerst door een bedrijf wandelen, hebben ze vaak al de meeste pijnpunten gezien.”

VIK koos projectmanager van het jaar

ir. Frank Timmermans werd eerste laureaat

netwerk

32

En dat heeft zijn reden. VIK Vorming heeftimmers al een jarenlange traditie in deorganisatie van opleidingen in projectma-nagement. In de jaren 80, toen projectma-nagement in onze contreien nog in de kin-derschoenen stond, konden geïnteres-seerden al bij de VIK hun eerste cursus-sen over planning en projectmanagementvolgen. Sinds 2003 organiseren we ookeen langlopend masterclassprogramma‘Fellow in projectmanagement’, waarvanwe ondertussen al vijf promoties hebben

projectmanagement’. Een groep van erva-ren projectmanagers boog zich over deingezonden dossiers, nodigde de bestedrie kandidaten uit voor een gesprek en

maakte een keuze.

Het ging daarbij niet om de omvang, degrootte of de waarde van het project zelf.De nadruk lag daarentegen vooral op demanier waarop de kandidaten hun pro-jecten beheerden en tot een goed

einde brachten en welke techniekenzij daarvoor gebruikten. De jury

selecteerde in alfabetischevolgorde de dossiers van Geert

De Maesschalck, industrieelingenieur bouwkunde en directeur

bij Alias Europe, sector bouwkundeen vastgoed, Sabine Mertens,industrieel ingenieur elektriciteit,optie elektronica en programma-manager bij Thales Communi -

cations Belgium, sector ‘space and defen-se’ en last but not least FrankTimmermans, burgerlijk werktuigkundigingenieur productietechnieken en -management en projectingenieur specialeprojecten bij Total petrochemicals inAntwerpen, sector chemie. Zij ontvingenalle drie een attentie uit handen van deheer Philip Maertens, voorzitter vanAgoria Industrial Automation, steunendepartner van deze eerste verkiezing.

Er kon er maar één laureaat zijn en de prijsvan ‘projectmanager van het jaar 2009’ inontvangst nemen. De felbegeerde trofeewerd overhandigd door de voorzitter vande Raad van Bestuur van de VlaamseIngenieurskamer, ingenieur Rik baronJaeken en de prijs ging naar… FrankTimmermans. Hij is 29 jaar en rondde zijnstudies van burgerlijk werktuigkundigingenieur af in 2004 aan de K.U.Leuven. In2007 werd hij bij Total PetrochemicalsAntwerpen projectleider op de dienstprocestechnologie en speciale projecten.In een volgende editie hebben we eengesprek met hem.

Tekst: Ing. Karel DE WEVER MSc -voorzitter VIK VormingFoto’s: Carine VANHEUCKELOM

afgerond. Een heel academie-jaar lang worden de deelne-mers intens geconfronteerdmet wat een projectmanagerzoal nodig heeft aan kennisen vaardigheden om zijn taak efficiënt tekunnen uitoefenen. Het was daarom tijd voor een volgendestap in die evolutie: de verkiezing van deeerste projectmanager van het jaar.Initiatiefnemer en ook meteen jury was deprogrammacommissie van de ‘Fellow in

WOMMELGEM. 22 januari 2010. De

VIK nodigt traditiegetrouw zijn

medewerkers uit voor de jaarlijkse

nieuwjaarsreceptie die plaatsvindt

in het Kasteel van Brasschaat.

Dit jaar toch een speciaal

evenement. Voor het

eerst wordt een trofee

uitgereikt aan de

‘ p r oj ec t ma nage r

van het jaar’.

I-mag maart 2010

ir. Frank Timmermans koes-tert zijn trofee als laureaat.

De genomineerden voor projectmanager van het jaar: Ing. Geert De MaesschalckMSc, Ing. Sabine Mertens MSc en ir. Frank Timmermans.

Sinds 2003 organiseert de VIK een langlopendmasterclassprogramma ‘Fellow in projectmanagement’.

netwerk

33 I-mag maart 2010

Het klimaat verandert! Verandert u ook?zaterdag 8 mei 2010 in Kemzeke

Loopt u

ook warm

voor depolen?

(ANT)ARCTIC MATTERS!Van expeditie tot exhibitie: 12 containers – 8 kunstenaars –1 poolreizigerEen adembenemend project over de ecologische gevolgenvan de klimaatverandering!

DE POOLEXPEDITIESVan de ontdekkingsreis met de Belgica in 1897 tot dehedendaagse expedities in het poolijs: Verbeke Foundationpresenteert samen met het Belgica-genootschap een sym-biose tussen kunst en wetenschap.

INTERACTIEVE WANDELINGAcht binnen- en buitenlandse kunstenaars werkten samenaan een originele en ongeziene kijk op de ruige poolge-bieden, waarin de mens slechts moeizaam kan overleven.Vaardige gidsen leiden ons door deze wervelende tentoon-stelling.

DIXIE DANSERCOER EXCLUSIEF VOOR VIK!Poolreiziger en mede-organisator van (Ant)Arctic Matters,Dixie Dansercoer, geeft speciaal voor onze ingenieurs eenboeiende, uitvoerig geïllustreerde lezing. Op maat van onzeingenieurs met voorbeelden en beeldmateriaal van alleontwikkelingen: ontwerp en design, testing, hightech, ...

UNIEKE WERELDBARBECUEWe ronden deze unieke ervaring af met een gezelligewereldbarbecue: gerechten uit verschillende windstrekenstrelen uw tong.

PROGRAMMA13.30 uur:verwelkoming met een drink14.30 uur: interactieve wandeling

door klimaat en kunst17.00 uur:Dixie Dansercoer exclusief

voor de VIK!18.30 uur:Unieke wereldbarbecue(Einde rond 22 uur.)

UITNODIGINGBent u begaan met of engageert u zich voor een beter kli-maat? De VIK nodigt alle ingenieurs met hun partner uitvoor dit unieke event bij Verbeke Foundation in Kemzeke!Meer info op www.vik.be/exclusief en in volgende I-mag!Hou de datum nu al vrij! Mogelijkheid om uit te breiden toteen weekend.Voordeeltarieven voor actieve VIK-bestuursleden en hunpartner.

Maximaal 200 deelnemers! Wees er snel bij!

www.antarcticmatters.org www.verbekefoundation.com www.vik.be/exclusief

netwerk

34I-mag maart 2010 34I-mag maart 2010

Op zondag 28 juni 2010 hebben bijna 1.500deelnemers gevolg gegeven aan deoproep van de VIK om te fietsen of te wan-delen voor het goede doel. De meestenvan de meer dan 1.300 fietsers maakteneen tocht van 65 of 100 km tussenDiepenbeek en Paal-Beringen. Degenendie kozen voor een iets gemakkelijkereroute, werkten de 25 of 50 km af in Midden-Limburg.

Op zondag 28 juni 2009gaven ruim 1.500 deelnemersgevolg aan de oproep van deVIK om te fietsen of te wandelen voor het goede doel.

Een grote groep wandelaars maakte eenkeuze uit 3 wandelingen van 5, 9 of 13 km.De deelnemers aan zowel de fietstochtenals de wandelingen waren laaiend enthou-siast over de uitgestippelde parcours. Decafetaria’s aan de KHLim en op de ver-schillende controleposten draaiden dehele dag op volle toeren en dat dankzijeen zestigtal medewerkers.

en zeker de KHLim voor het ter beschik-king stellen van de infrastructuur op decampus in Diepenbeek.

Hij maakte van de gelegenheid gebruikom de 20ste editie van de fiets- en wan-deldag aan te kondigen. Die vindt plaatsop zondag 27 juni 2010 met als vertrek- enaankomstplaats opnieuw de KHLim inDiepenbeek. Op een tweede controlepostkan ook vertrokken worden voor de grotefietstochten.

De werkgroep had de eer twee cheques temogen uitdelen: 13.103 euro aan vzw DeKleine Prins, 2.500 euro aan ‘Een hart voorLimburg’. De begunstigden dankten deVIK voor het mooie initiatief en gaven toe-lichting over de besteding van de midde-len die hen ter beschikking werdengesteld.

Tijdens de receptie, aangeboden door deprovincie Limburg, werden afsprakengemaakt en contacten gelegd, zodat opzondag 27 juni 2010 een succesvolle 20steeditie - het vierde lustrum - kan wordengeorganiseerd.

Tekst: Ing. Roel SEGERS MScFoto’s: Ing. Jean-Paul MAGDELIJNSMSc

Bij de overhandiging van de opbrengst inhet provinciehuis had onze gastheerWalter Cremers, gedeputeerde van deprovincie Limburg, veel woorden van lofvoor dit initiatief van de VIK-afdelingLimburg: zowel het sportief als het soci-aal-maatschappelijk aspect in de samen-leving aan bod laten komen. Hij feliciteer-de de VIK-werkgroep voor de inzet vanzoveel jaren en had aandacht voor het ini-tiatief dat ruim 19 jaar geleden ontstond.

Roel Segers, coördinator van de werk-groep 2009, dankte in zijn toespraak deleden van de werkgroep voor hun belange-loze inzet gedurende het hele jaar. Zonderde inzet van vele vrijwilligers zou het nietmogelijk zijn om zo’n event te organise-ren. Een speciaal woord van dank had hijvoor de hoofdsponsors: drukkerij Sleurs,Christelijke Mutualiteit Limburg, Kolmontwoonprojecten, Shopping Diepenbeek,DVV Verzekeringen en de provincieLimburg. Tevens dankte hij wielervereni-ging de Tuiltertrappers voor het uitstippe-len en bewegwijzeren van de fietsroutes

HASSELT. Voor het negentiende jaar op rij werd de VIK ontvangen in het

Limburgs provinciehuis. Gedeputeerde Walter Cremers was op 11 februari 2010

onze gastheer. In de foyer overhandigde de VIK de opbrengst van de 19de edi-

tie van de fiets- en wandeldag aan initiatieven in de strijd tegen kanker.

Ruim 15.000 euro voor goede doelVolgende editie fiets- en wandeltocht tegen kanker

op zondag 27 juni 2010

Vlnr: Walter Cremers (gedeputeerde provincie Limburg), Geert Kenis (Een Hart voorLimburg), Roel Segers (VIK) en Micheline Croonen (Kleine Prins).

Gedeputeerde Cremers ontving de VIKin het provinciehuis.

Melkboer Piet doet dagelijks zijn ronde in een klein dorpje waar precies tienhuizen staan, genummerd van 1 tot en met 10.In een zekere week waren de inwoners van twee huizen afwezig. Ieder overighuis kocht driemaal in die week drank. Elke dag was hij leverancier bij preciesvier huizen.De optellingen van de huisnummers waar hij leverde, waren:• op maandag: 18• op dinsdag: 12• op woensdag: 23• op donderdag: 19• op vrijdag: 32• op zaterdag: 25• op zondag werkt hij nooit.

De vraag: Waar waren de eigenaars met vakantie?

Bijvraag:Hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen?

Stuur uw antwoorden naar Roland Mebis, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mailnaar roland.mebis@scarlet.be voor 15 april 2010. Ook nu weer zullen we twee boe-kenbonnen ter waarde van 25 euro schenken aan de winnaars.

Oplossing VIK-puzzelaar 93 Rabbijn Ben Moses

Bij nazicht bleek dat Koen Matthijsen een erg duidelijk en eenrelatief korte oplossing heeft geformuleerd. Ik heb daarom zijnantwoord hierbijgevoegd. Bedankt, Koen: u hebt me heel wat werkbespaard.

Stel:

a = zijde van de bodem (vierkant)h = hoogte van de doosA = oppervlakte van de bodemC = inhoud van de doos

We kunnen heel eenvoudig bepalen dat:

C = ha² (vgl 1)A = a² + 4ah (vgl 2)

Voor een bepaalde inhoud ‘C’ zoeken we de minimale oppervlak-te van de doos. Dat betekent dat de afgeleide functie van ‘A’ nulmoet zijn. Maar omdat ‘h’ geen constante is, maar een functie van‘a’, moeten we h eerst vervangen.

Uit vgl1 volgt: h = C/a²Ingevuld in vgl2 geeft dat: A = a² + 4C/aDe afgeleide moet nul zijn: 2a - 4C/a² = 0Nu terug C vervangen volgens vgl1: 2a - 4(ha²)/a² = 0Waaruit: a/h = 2

De hoogte van de doos moet dus de helft zijn van de zijde van debodem.

In onze bus zijn er negen goede oplossingen binnengedwarreld, name-lijk van: Bart Goossens, Beerse (33); Erik Janssens Kapellen (12); JanDoornaert, Wondelgem (19); Piet Lambert, Gent (12); Stephan OrbanBelsele (12); Theo Renckens, Hamont (15); Jozef Ooms, Stekene (5) envan de winnaars Lieven Hautekeete, Leopold III Laan 33, 8710 Ooigem(11) en Koen Matthijsen, Bosstraat 25, 9150 Stekene (10). Voor beidenligt al een boekenbon klaar ter waarde van 25 euro.

Proficiat aan alle deelnemers.

Ing. Roland MEBIS MSc

denken & doen

Puzzelaar 95 De melkboer Piet

PUZZELAAR

Rechtzetting

Bij de oplossing van het Le Mans vraagstuk is verkeerde-lijk geschreven: De kans dat Jaguar verliest, is dus 1/6. Ditmoest natuurlijk zijn: De kans dat Jaguar wint, is dus 1/6.Onze excuses daarvoor.

35 I-mag maart 2010

studiegroepen

36I-mag maart 2010

BEDRIJFSBELEIDFiscale veiligheid en financiële planningdinsdag 16 maart 2010

U werkt hard om een inkomen te verwerven en een vermogenop te bouwen waarmee u vandaag, maar ook in de toekomstuw levensstandaard en die van uw gezin wil veiligstellen.Maar precies omdat u zo hard werkt, hebt u heel weinig tijdom uw huidige financiële situatie te analyseren en bij te stu-ren.

Ondertussen evolueert alles. Voorbepaalde zaken gaat u daaromterecht te rade bij uw bankier, ver-mogensbeheerder of notaris. Maarhebben zij wel een overzicht overhet geheel? Geven zij in elke situ-atie een volledig en objectiefadvies?

Deze meeting laat u stilstaan bijactuele onderwerpen als de pensi-oenproblematiek, vermogensbe-lasting, vermogenskadaster, Euro -pese spaarfiscaliteit, fiscale drukop vermogen, bankgeheim, deposi-togarantiesysteem in België,staatsgarantie, successierechten.

Sprekers: Gerben Wauters enNiels De Rocker, financieel advi-seurs, brengen deze zeer actuelematerie voor u op een aangenamemanier.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 16 maart 2010 om 20 uur.Sprekers: Gerben Wauters en Niels De Rocker.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunteen inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED10310.

Brown paper sessiondinsdag 20 april 2010

Uw (administratieve) processen aan de muur: een creatieve brainstorm die veel te weinig wordt gebruikt.

Om processen in uw bedrijf te analyseren of de ideale werk-methode te ontdekken is inzicht in die processen belangrijk.Een ‘brown paper session’ is hier een voor de hand liggendewerkvorm en wordt vooral ingezet, als meerdere individuen

moeten samenwerken om een gemeenschappelijk doel tebereiken. Een ‘brown paper session’ kan worden gebruiktvoor zowel administratieve als productieprocessen.

Tijdens deze avond zullen we ‘brown paper’ faciliteren rondeen algemeen thema en daarna ingaan op de aandachtspun-ten om een ‘brown paper session’ in te zetten.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 20 april 2010 om 20 uur.Spreker: Ivo Bols, Core Business Office.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunteen inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED10410.

ERP-selectie: waar ligt de focus?donderdag 22 april 2010

Veel bedrijven maken een grote fout bij de selectie van hunERP-software. Maar hoe pakt u die selectie dan best aan,want ze is van vitaal belang voor uw organisatie?De keuze en toepassing doet een bedrijf bij voorkeur nietvaak. Ervaring zult u er dus niet zo snel in krijgen.

• Welke functionaliteiten heb ik nodig?• Wie moet ik betrekken bij mijn keuze?• Wat zijn mijn huidige pijnpunten, wat zijn de valkuilen?

Tijdens deze lezing beantwoordtMark Peeters, leading consultantbij Qurius Belgium, de vragen die uzich vooraf moet stellen om niethet zoveelste slachtoffer te wordenvan een mislukte ERP-toepassing.

Heeft u een specifieke vraag die ugraag behandeld wil zien op delezing? Stel ze hier: anthony.deprez@qurius.com

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 22 april 2010 om 20 uur.Spreker: Mark Peeters, Qurius Belgium. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunteen inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteitkosteloos annuleren. Daarna is de volledige deelnameprijsverschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED20410.

Gerben Wauters

Niels De Rocker

Mark Peeters

37 I-mag maart 2010

ACTIVITEITEN

ELEKTRICITEITZonnepanelen Ikaros Solardonderdag 18 maart 2010

Sinds zijn oprichting heeft Ikaros Solar zich gericht op foto-voltaïsche systemen voor bedrijven. Binnen dat domein voor-ziet Ikaros Solar in het volledige ontwerp, engineering,assemblage en projectmanagement van die installaties,zowel in verkoop- als in huurformule. Die totaalaanpak is debasis van succes en groei van het bedrijf.

Op deze avond krijgt u een overzicht van dit boeiende domeinaan de hand van volgende agenda:• Wat zijn fotovoltaïsche systemen?• Komt mijn bedrijf in aanmerking voor zonnepanelen?• Op welke daken is installatie mogelijk?• Welke zijn de elektrische installatievereisten?• Hoe wordt de installatie aan het openbare net gekoppeld?• Subsidieregeling• Terugverdientijd• Voorbeeldcases• Vraag en antwoord

Sprekers zijn Guy Vandendungen, engineering managerIkaros Solar, en Guido Breens, salesmanager (Ikaros Solar)

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 18 maart 2010 om 19.30 uur.Sprekers: Guy Vandendungen en Guido Breens (beidenIkaros Solar).Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen.Annuleren van een inschrijving kan kosteloos tot 48 uurvoor de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOELE10310.

HAVENTECHNOLOGIEIndustriële poorten, the do’s-and-don’tsdonderdag 4 maart 2010

Maar hoe zit het nu met die poorten: moeten ze bijvoorbeeldgekeurd worden? Zo ja, door wie, wanneer en hoe? Welk zijnde verplichtingen voor constructeur, installateur en eige -naar? Aan welke normen en richtlijnen moeten ze voldoen?Welke toepassingen zijn er? Wat zijn de do’s-and-don’ts?

Al die vragen - en meer - zullen worden behandeld en beant-woord door de gastspreker van Crawford.

De avondlezing van de werkgroep Haventechnologie is eenmust voor elke aannemer en installateur, voor elk studiebu-reau, voor elke aankoper en voor elke onderhouds- of preven-tiedienst.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 4 maart 2010 om 20 uur.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunteen inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteitkosteloos annuleren. Daarna is de volledige deelnameprijsverschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOHAV10310.

PIPING EN LASTECHNIEKENSonorcontroldinsdag 27 april 2010

Sonorcontrol is actief in alles wat met lawaaibeheersing temaken heeft. Heel recent is een fullscale akoestisch labo ingebruik genomen met meetfaciliteiten die tot de top in Belgiëbehoren. De bedoeling is om via co-engineering samen metde klanten oplossingen te zoeken voor hun geluidsproble-men..

Werkmethode:• Toestellen of producten van klanten worden in een

akoestische kamer geplaatst.• Geluidsparameters worden opgemeten.• Rapportering en overleg met de klant (co-engineering)• Innovatieve oplossingen aanbieden in de vorm van

rapporten of akoestische producten.

Zo liet een fabrikant vandampkappen in het kader vande Europese declaratiewetge-ving CECED voor huishoud-toestellen het geluidsniveauvan al zijn toestellen opmetenom samen te zoeken naar eenoplossing voor geluidsarmeretypes. Naast eindproducten(machines en toestellen) doetSonorcontrol ook onderzoekop grondstoffen (glas, steen,kunststoffen,…) en halffabri-katen (bouwproducten).

Sonorcontrol helpt bedrijvenbij hun zoektocht naar betere

38I-mag maart 2010

producten en biedt hun ook oplossingen om te voldoen aande wetgeving terzake (machinerichtlijnen, Vlarem, Arab,bouwnormen). Daarvoor doet het bedrijf een beroep ophoogtechnologische meetapparatuur, een gloednieuw laboen de jarenlange ervaring van zijn ingenieurs.

Opgelet: fotograferen is niet toegelaten.

• PRAKTISCHPlaats: Sonorcontrol nv, Diksmuidsesteenweg 17,Hooglede.Datum: dinsdag 27 april 2010 om 20 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkersvan bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Broodjes aangeboden door de firma. Gelieve het verschuldigdebedrag, na uw inschrijving, te betalen op rekening 406-0098502-57van VIK Vorming met referentie ‘bezoekSonorlab 27.04.2010’. U kunt een inschrijving alleen kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang van de activiteit. Anders is de volledige deelnameprijs verschul-digd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBPPL10410.

MEET- EN REGELTECHNIEKENRodaxdonderdag 29 april 2010

Rodax ontwerpt en fabriceert temperatuursensoren voor dechemie, de petrochemie, de energiemarkt en de farmaceuti-sche industrie.

Zij exporteren die producten wereldwijd bij klanten, zoalsShell, Esso/Exxon, BP, Total, BASF, Bayer, KPE, Q8,Electrabel, Nuon, EON, enz.

Naast de traditionele montages specialiseert Rodax zich inhet ontwerp en on-site installeren van fornuisthermokoppelsen reactormultipointmetingen

• PRAKTISCHPlaats: Rodax nv, Santvoortbeekstraat 33, Anwerpen.Datum: donderdag 29 april 2010 om 14 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; 5 euro voor medewerkersvan bedrijfsleden; 15 euro voor niet-leden. Na uw inschrijving schrijft u het verschuldigde bedrag over oprekeningnummer 406-0098502-57 van VIK Vorming met alsomschrijving “Rodax’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBREG10410.

TECHNISCH-COMMERCIEELZelfverzekerd met goede manieren!vrijdag 26 maart 2010

Etiquette en dresscode aan tafel.

Het valt regelmatig op dat klanten aan tafel soms wachtenmet eten. Zij weten niet hoe te beginnen en kijken daarom dekat uit de boom in de hoop dat eentafelgenoot het voortouw neemt.De twijfelaars apen nadien stee-vast hun voorbeeld na. Een diner-causerie over culinaire etiquetteen dresscode is de ideale manierom daar meer over te leren.

De gastdocente is niemand minderdan Yvette Verbeerst. De deskun-digheid van Yvette Verbeerststeunt op twintig jaar passie voorhoffelijkheid, fatsoen en protocol.Zij doceert aan het Vorming sinstituut en begeleidt de kandi-daten van Miss Belgian Beauty. Zij was tevens raadgeefstervoor vele gasten/burgers op het verlovingsfeest van prinsFilip en prinses Mathilde.

Etiquette en protocol klinken sommigen ouderwets in deoren. Maar zij vergeten dat de etiquette alvast ons sociaalverkeer regelt. Beschaafde omgangsvormen beschermen ookde eigen privacy. Het is ook een kwestie van zelfrespect. Deetiquette geeft ontegensprekelijk meer zelfvertrouwen, als jede regels keurig beheerst. Wellevendheid is het fundamentvoor de etiquette.

De Studiegroep Technisch-commercieel organiseert, insamenwerking met de plaatselijk serviceclubs Fifty-oneAarschot, Dijleland en Leuven, dit unieke evenement.Meesterkok Daniël Lassaut zorgt voor de culinaire geneug-ten. Een passend verzorgd driegangenmenu, aperitief, aan-gepaste wijnen en dranken tot en met de koffie worden u aan-geboden tijdens de uiteenzetting. Dat alles in een superluxueus kader.Gemakkelijk te bereiken (www.lassaut.be). Gratis zeer grote pri-véparking.

• PRAKTISCHPlaats: Salons Lassaut. Kortrijksebaan 75, Holsbeek.Datum: vrijdag 26 maart 2010 om 20 uur.Spreker:Yvette Verbeerst.Kostprijs: 40 euro voor VIK-leden en voor medewerkers vanbedrijfsleden; 45 euro voor niet-leden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot uiterlijk 22 maarten na betaling op rekeningnummer 330-0771514-30 van FOCDijleland, met de vermelding ‘Etiquette + naam + aantalpersonen’.Referte: VOTCM10310.

Yvette Verbeerst

39 I-mag maart 2010

ACTIVITEITEN

Afkicken van e-maildinsdag 28 september 2010

Hoeveel e-mails belanden er dagelijks in uw ‘postvakin’?

Tussen al die elektronische berichten zitten hoogstwaar-schijnlijk veel onnodige en slordig geschreven boodschap-pen. Bovendien forwarden en cc’en we er duchtig op los. Wievindt nog de tijd om al die ‘lastpost’ grondig en geconcen-treerd te verwerken? Wie ergert zich nooit aan de stortvloedvan overbodige berichten?

Afkicken van e-mail is een korte en krachtige sessie, waar-mee Gunnar Michielssen u helpt om de e-mailcultuur, waarnodig, bij te sturen. Bij uzelf, maar misschien ook bij uw col-lega’s en uw hele bedrijf. In nauwelijks twee uur leert u ditcommunicatiemiddel tactischer in te zetten, zodat de pro-ductiviteit op het werk sterk stijgt.

Zo ontdekt u onder meer:• hoe u de hoeveelheid verzonden mails in één dag met

20% vermindert; • waarom cc en forward niet altijd goede ideeën zijn en

wanneer u die functies absoluut moet vermijden;• hoe uw collega’s psychologisch gedwongen worden

om alsmaar meer te mailen en sneller te reageren;• hoe elektronische non-berichten als een boemerang

terugkeren;• waarom niemand uw mails leest maar hooguit scant

en hoe u daar best rekening mee houdt;• hoe u uw onderwerpregels meer punch geeft met 5

simpele tips.

Feiten over afkicken van e-mail:• meer dan 7.500 deelnemers sinds begin 2008;• het meest succesvolle bedrijfsseminar in Vlaanderen

en Nederland;• quotering door deelnemers:

inhoud: 88%overal: 88% docent: 92 %

Over de trainerGunnar Michielssen geeft al 10 jaartrainingen over bedrijfscommuni-catie. Hij studeerde rechten eneconomie en adviseert bedrijvenover efficiënte communicatiecul-tuur. Zijn handelsmerk: de inhoudis ernstig, de verpakking fun.Zie ook www.gunnarmichielssen.be

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Berchem.Datum: dinsdag 28 september 2010 om 20 uur, verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur.Spreker: Gunnar Michielssen.

Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen.Annuleren van een inschrijving kan kosteloos tot 48 uurvoor de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM10910.

AGENDA BIJEENKOMSTENStudiegroep Bedrijfsbeleid16-mrt-10 Lezing: De fiscale veiligheid van uw vermogen

en uw financiële planning, VIK-huis, 20 uur20-apr-10 Lezing: Brown paper session, uw (administra-

tieve) processen aan de muur, VIK-huis, 20 uur22-apr-10 Lezing: ERP-selectie, waar ligt de focus?,

VIK-huis, 20 uur18-mei-10 Lezing: Lean manufacturing ICT, ondersteund

door Mumett, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Elektriciteit18-mrt-10 Lezing: Zonnepanelen Ikaros Solar, VIK-huis,

19.30 uur

Studiegroep Haventechnologie4-mrt-10 Lezing: Crawford: industriële poorten, VIK-huis,

20 uur

Studiegroep Onderhoud24-maa-10 Lezing: Dynamische dichtingen, bespaar door

technische voorsprong, Eriks Baudoin,Boombekelaan 3, 2660 Hoboken, 18.30 uur

Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken2-mrt-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur27-apr-10 Bedrijfsbezoek Sonorcontrol nv, Hooglede, 20

uur4-mei-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur1-jun-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur

Studiegroep Regeltechniek2-mrt-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur29-apr-10 Bedrijfsbezoek Rodax nv, Anwerpen, 14 uur4-mei-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur1-jun-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Technisch-commercieel26-mrt-10 Etiquette aan tafel, culinair avonddiner en

dresscode, Holsbeek, 20 uur28-sep-10 Afkicken van e-mail: snel naar een nieuwe

e-mailcultuur, Antwerpen, 20 uur23-nov-10 Lezing: Hoe juist reageren om je doel te

bereiken, Antwerpen, 20 uur

Gunnar Michielssen

WOMMELGEM. ‘Manufacturing Excellence’ is een sleutel-woord geworden. Lean moet daarbij helpen. Maar er is meernodig om de integratie van alle productieprocessen totstand te brengen. Op het symposium‘Van ERP naar… shopfloor’ wordt ugeïnformeerd, krijgt u via cases tehoren hoe andere bedrijven er alvoordeel uit hebben gehaald, wordteen methode van aanpak en een‘best practice’ gegeven.

Industriële communicatie is de laat-ste tien jaar een belangrijk itemgeworden in onze moderne indus-trie. Almaar meer productiebedrij-ven ondervinden de noodzaak omte beschikken over een vollediggeïntegreerd geheel van syste-men. Binnen een bedrijfbestaan er doorgaans twee‘werelden’: die van het kantooren die van de productie, elkmet zijn eigen opdrachten entaken. In de kantooromge-ving vinden we de in- en ver-koop terug, de financiën, dealgemene productieplan-ning, de logistiek en hetsupply chain manage-ment. Op de shopfloorgaat het dan weerhoofdzakelijk om deprocesplanning, de produc-tie zelf en de daarbij horende kwaliteits-zorg en het onderhoud. Tussen beide is er een wereldvan verschil, maar toch is een goede communicatie noodzakelijkom de integratie te bevorderen en zo de bedrijfsefficiëntie teoptimaliseren.

Die integratie begint met de elektronische productiesturingen,zoals plc’s en microcontrollers over een gepaste ‘human machineinterface (hmi) naar een supervisie- en alarmsysteem zoals dehuidige Scada-toepassingen om te eindigen in het regelend‘Enterprise resource planning’-systeem (ERP). Het komt er metandere woorden eigenlijk op neer dat industriële communicatieovergaat van werkvloermanagement over procesmanagementnaar businessmanagement. Maar slechts weinig productenondersteunen die totaal geïntegreerde oplossing, omdat er eenduidelijk gebrek is aan een gestandaardiseerde open communica-tie. In vele gevallen wordt gekozen voor een bepaald platform,omdat dat één van de weinige beschikbare oplossingen is zonderdat men rekening houdt met de aanwezige communicatiemoge-lijkheden.

Manufacturing execution systems

Integratie veronderstelt een uitwisseling van data. Relevantedata moeten door het hele bedrijf transparent zijn en ter beschik-king staan, waar nodig. Langs de businesszijde realiseert een

ERP-systeem dat door de administratieve en financiëlebedrijfsprocessen in één bedrijfsomvattend IT-geheel onder te brengen.

Langs de shopfloorzijde heeft men onderaan de‘process control layer’. Op dat niveau vindt men

Van ERP naar shopfloorVIK Industrial Practice Days op 22 en 29 april 2010

VIK orming VVIK orming V

40I-mag maart 2010

Van donderdag 22 april van 8.30 tot 17 uur

• ISA 95 als communicatienorm tussen uw ERP en de shopfloorDrs. Bianca Scholten, TASK24 lid ISA 95-commissie’

• Kanttekeningen bij de levels van ISA 95 Ing. Hendrik Loobuyck, consultant, Adentra vof

• Standaardsoftware of maatsoftware?ir. Wim De Bruyn, R&D MES Departement Bedrijfsinformatie & ICT, Hogeschool Gent

• Case: Brouwerij Martens: van ‘sensor’ tot ‘boardroom’ Paul Bloemen, ICT-manager brouwerij Martens

• Scheduling in MES-systemenPaul Verstraeten, systeemarchitect MESware nv

• Case: Scheduling in een farmaomgevingIng. Connie Vanhoof, Janssen Pharmaceutica

• Case: Tendensen in logistieke automatisering Gerard Paulussen, managing director Intrion

• Netwerkdrink

Meer informatie of

inschrijven?www.vik.be/vip

donderdag 29 april van 8.30 tot 17 uur

• Opstellen van MES-gebruikerseisen met behulp vanISA 95 en selectie van MES-leverancier(s)dr. ir. Erna Noordkamp, MES-consultant, Task 24

• Werkmethode met betrekking tot de toepassing van een MES-traject Bart Demaegdt, MES/DCS technologymanager, Siemens

• Receptmanagement: hoe recepten en andere master-data beheren in een farmaceutische omgeving? Annouck Aenspeck, Janssen Pharmaceutica

• Case: Productie en magazijn integreren in uw IT-omgeving Jurgen Gouwy, business development manager,De Clercq Solutions

• Case: Smart dashboards voor procesmonitoring en procesoptimalisatie Ing. Filip Bruggeman, consultant, Novotek

• Case: MES toepassing in de tankterminalwereldWim Tindemans, Egemin Automation

• Wat na de afwerking van een MES-project?Ing. Hendrik Loobuyck, consultant, Adentra vof

• Netwerkdrink

de diverse toestellen en machines, meet- en contro-le-units, plc’s, dcs- en Scada-systemen terug. Indie productieomgeving worden digitale bood-schappen tussen de toestellen op een zo betrouw-baar en veilig mogelijke manier verstuurd. Diecommunicatie verloopt volledig los van het data-transport in het geheel van het bedrijf.

Tussen beide lagen bevindt zich het niveau van‘manufacturing operations & control’, dat veelal als de MES-laag (manufacturing execution systems) wordt aangeduid. MES

heeft als doel om de pro-ductie te optimaliseren.Dat kan slechts door deactiviteiten onder te bren-gen in één systeem. Het iseen informatiesysteem voorhet monitoren en aansturenvan productieprocessen.MES verbindt, is een interme-diair, tussen de ERP-laag,waar voornamelijk admini-

stratieve processen worden afgewikkeld en de hardware enmachines op de werkvloer. MES bepaalt de productiescheduling:waar, wanneer en op welke manier moet een bestelling geprodu-ceerd worden? Tijdens de productie draait MES in de achtergronden slaat het allerlei gegevens op die later beschikbaar zijn vooranalyse, kwaliteitscontrole en -onderzoek, … Daarnaast kan MESook worden ingezet voor de automatische controle. Is de tempe-ratuur voldoende constant? Wat met de luchtvochtigheid? Ligt dedruk binnen de ingestelde grenzen? Uiteraard is die omgevingeveneens aangewezen voor doeleinden, zoals tracking & tracing.Om dat alles op een genormaliseerde manier te bewerkstellingenis een standaardnorm noodzakelijk. De ISA 95 is zo’n standaarden is speciaal ontwikkeld om te definiëren waar men mee temaken krijgt bij het ontwerp van een automatische interface tus-sen kantoor- en productieautomatiseringssystemen.

ISA, de International Society of Automation, is opgericht in 1945en is een leidende non-profitorganisatie op het gebied van auto-matisering. Het hoofdkantoor ligt in North Carolina en een twee-de Europese vestiging bevindt zich in Eindhoven. ISA zet de stan-daarden voor automatisering uit voor haar meer dan 30.000 ledenwereldwijd en helpt professionals bij het oplossen van moeilijketechnische problemen. Naast de ontwikkeling van standaardencertificeert ISA-professionals, verstrekt ze opleiding en publi-ceert ze boeken en technische artikels.

Tijdens het symposium zal een lid van de ISA 95-commissie o.a.ingaan op die standaard en zijn nut bij het uitwerken van eenindustrieel automatiseringsproject. Bovendien zullen verschil-lende functies die bijdragen tot het optimaliseren van bedrijfs-processen worden toegelicht vanuit zowel leveranciers- alsgebruikersstandpunt. Diverse cases zullen het geheel verduide-lijken en een minibeurs met leveranciers biedt u de mogelijkheidom directe contacten te leggen.

Tekst: Ing. Karel DE WEVER MScVoorzitter VIK Vorming

VIK orming VVIK orming V

41 I-mag maart 2010

VIP-DAYS 2010 ERP naar shopfloor

43 I-mag maart 2010

Met de komst van Eurocode 7 is de filosofie achter de uit-werking van een funderingsontwerp sterk veranderd.Vooreerst door een volledige gewijzigde waardering van de

definitie van een veilig ontwerp met betrekking tot destandzekerheid van een fundering. Daarnaast moet de ont-werper meer grenstoestanden beschouwen dan de klassie-ke berekening van het evenwichtsdraagvermogen. Ook metbetrekking tot de beoordeling van de gebruiksgrenstoe-stand worden de grenswaarden anders gedefinieerd.

• PROGRAMMABedoeling is dat de cursisten na elke korte theoretische uiteen-zetting daadwerkelijk oefeningen maken.• les 1: grondkarakteristieken afleiden• les 2: ondiepe funderingen ontwerpen• les 3: diepe funderingen ontwerpen

Docent: dr. ir. Herman Peiffer, Alpha studieburo bvba, Universiteit Gent

• PRAKTISCHdinsdagen 20, 27 april en 4 mei 2010, telkens van 19 tot 22 uur,VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1079 of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

Stoom in mijn bedrijfsomgevingvanaf donderdag 22 april 2010

De cursus vindt plaats in het Spirax-Sarco-stoomtraining-center in Zwijnaarde, waar een volledige installatie in wer-kende toestand te bezichtigen is. Ervaren Spirax-Sarco-

specialisten geven aan dehand van uitgebreide pre-sentaties en demonstra-ties een gedetailleerdbeeld van stoom en zijngebruik in de procestech-niek.

• PROGRAMMADe cursus is volledig modulair opgevat en kan volledig of pergeselecteerde module gevolgd worden.• Module I: inleiding (22.04.10) • Module onderhoud en herstelling (23.04.10)• Module ontwerp en berekening (26.04 - 27.04.10)• Module ketelhuis (28.04.10)

Docent: van Spirax-Sarco.

• PRAKTISCHdonderdag 22, vrijdag 23, maandag 26, dinsdag 27 en woensdag28 april 2010, telkens van 8.30 tot 16 uur, Spirax-Sarco inZwijnaarde. Info: www.vik.be/node/2848 of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

Praktische invulling van EC7 bij het ontwerpvan diepe en ondiepe funderingen

vanaf dinsdag 20 april 2010

VIK orming VVIK orming V

VIK orming VVIK orming V

44I-mag maart 2010

Bedrijfsmanagementvanaf vrijdag 23 april 2010

Probleemoplossende techniekenvanaf dinsdag 20 april 2010

Problemen worden vaak snel en slechts tijdelijk opgelost.Dat is niet doeltreffend. Deze opleiding leert u techniekenaan om problemen daadwerkelijk op te lossen en om struc-tureel voorkomende problemen daadwerkelijk aan te pak-ken.

• PROGRAMMA• Opleiding oorzaakanalyse (zevenstappenmodel) • Doelstellingen & verantwoordelijkheden van de facilitator • Gemeenschappelijkheid • Zelfdrijvend vermogen ‘aanleren’ • Tijdens workshops (zie hieronder) onder begeleiding

inoefenen van facilitatortechnieken op kleine groepen

Workshops: Aan de hand van verschillende cases oefenen wede aangeleerde technieken in. Tijdens de workshops zullen defacilitators onder begeleiding van de Stork AMS-docenten deleiding nemen over de workshops.

Docenten:• Werner Van Acker, businessmanager maintenance-

management, Stork Asset Management Solutions• Koen Bogers, Stork Asset Management Solutions

• PRAKTISCHdinsdag 20, 27 april en 4 mei 2010 van 13.30 uur tot 17.30 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1818 of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

De opleiding bedrijfsmanagement wil de belangrijksteaspecten van het management van een industrieel bedrijfkernachtig en praktisch bijbrengen aan ingenieurs en tech-nisch geschoolden.

• PROGRAMMA• Financieel management en investeringsbeleid • Business-to-business marketing • Contractenbeheer

• Wegwijs in financiële rapportering • Management accounting: kostprijssystemen en budgettering • Strategisch management • Operationeel en logistiek management • Humanresourcesmanagement • Performancemanagement

Docenten:• Lic. Hilde Decan, wetenschappelijk medewerkster Vlekho

Business School• Lic. Norbert D'hiet, voormalig algemeen personeelsdirecteur

Toyota Motor Europe• Lic. Jan De Kimpe, gedelegeerd bestuurder Logisol Pro• Prof. Dirk Van Lindt, hoogleraar, directeur research Vlekho

Business School• ir. Johan Vanhaverbeke, Partner Marketing Training &

Consulting• Mr. Johan Vandendriessche, advocaat bij De Wolf & Partners• Mr. Stefan Deswert, advocaat bij De Wolf & Partners

• PRAKTISCHvrijdagen 23, 30 april; 7, 21, 28 mei; 4, 11, 18, 25 juni 2010, telkens van 14 tot 21 uur, VIK-huis, Wommelgem.Info: www.vik.be/bedrijfsmanagement of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

VIK orming VVIK orming V

45 I-mag maart 2010

Extra resultaat – meer dingen gedaan krijgen.

Tijdens één dag leert de deelnemer hoe ‘extra resultaat’ verkre-gen wordt door de hefbomen uit focusmanagement toe te pas-sen. Focus- of actiemanagement is geen timemanagement nieu-we stijl. Tijd valt niet te managen. Het gaat over aandacht enenergie beheren.

• PROGRAMMA1 Hefbomen om extra resultaat te behalen.2 Opstap naar stressvrije productiviteit.3 Het zandlopermodel.4 Focus en gewoontes.

Docent: Johan D'Haeseleer, Leveraged.

• PRAKTISCHdinsdag 20 april van 9 tot 17 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/1741 of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

Focusmanagementdinsdag 20 april 2010

Chemische procesengineeringvanaf vrijdag 23 april 2010

Een chemisch bedrijf bestaat uit verschillende onderdelen,zoals pompen, compressoren, warmtewisselaars, distilla-tietorens, regelaars, kleppen, enz., die eenstemmig moetensamenwerken om de beoogde resultaten af te leveren.Deze cursus laat toe die onderdelen te dimensioneren en teoptimaliseren: hij bevat alleen de noodzakelijke formulesnaast een aantal nuttige vuistregels, die het peper en zoutvan de ingenieur uitmaken. De cursus is gegroeid vanuit deindustriële realiteit en is geïllustreerd met meerdere voor-beelden.

• PROGRAMMADe docent wil het programma zo goed mogelijk afstemmen op dewensen van de aanwezige cursisten. Daarom omvat het program-ma vijf standaardmodules en tien optionele, waaruit de cursistenbij de aanvang er gezamenlijk vijf mogen kiezen.• Standaardmodules

- Wat en hoe van de procesingenieur - Basis voor procesengineering werk - Analyse van investeringsprojecten - Stroming in leidingen - Ontwerp en werking van compressoren en pompen - Procesmetingen

- Debiet - Druk - Temperatuur - Dichtheid - ...

• Optionele modules- Warmtewisselaars - Regel- en veiligheidskleppen - Koelsystemen - Chemische reactoren - Distillatie: werking en ontwerp - Regeling van distillatietorens - Regelsystemen en computercontrole - Energiebesparingsprojecten - Warmtekrachtkoppeling - Vacuümjets

Docent: dr. ir. Xavier Martens.

• PRAKTISCHvrijdagen 23 en 30 april; 7, 21, 28 mei; 4 en 11 juni 2010, telkens van 13.30 tot 16.30 uur, VIK-huis, Wommelgem. Info: www.vik.be/node/420 of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

VIK orming VVIK orming V

46I-mag maart 2010

CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEFSESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH.

TECHNOLOGIE

Verlijmingstechnieken 10/03/2010 24/03/2010 A 3 390 330

Industriële ventilatie: normen, geluid en onderhoud 16/03/2010 04/05/2010 A 6 680 580

Ventilatie van niet-residentiële gebouwen 16/03/2010 30/03/2010 A 3 390 330

Plannen en lastenboeken slim interpreteren voor de gevorderde bouwprofessional NIEUW 18/03/2010 18/03/2010 D 2 280 240

Domotica installaties mbv. plc’s en microcontrollers 22/03/2010 23/03/2010 D 4 700 600

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks 24/03/2010 31/03/2010 D 4 560 480

Praktische invulling van EC7 bij het ontwerp van ondiepe en diepe funderingen 20/04/2010 04/05/2010 A 3 330 330

Geluid in en onderhoud van ventilatiesystemen 20/04/2010 04/05/2010 A 3 390 330

Industriële koeltechnieken: gevorderden 21/04/2010 19/05/2010 A 5 580 490

Stoom in de bedrijfsomgeving 22/04/2010 28/04/2010 D! 10 1430 NVT

Chemische procesengineering 23/04/2010 11/06/2010 N! 7 910 770

EEx 04/05/2010 04/05/2010 N! 1 220 190

Betonbouw 3 12/05/2010 16/06/2010 N 6 710 600

Atex-richtlijn 25/05/2010 25/05/2010 N! 1 220 190

BEDRIJFSKUNDE

ISO 17025:2005 10/03/2010 17/03/2010 D 4 620 530

VIB (Veiligheidsinformatieblad) - SDS volgens REACH - implementatie CLP-GHS NIEUW 11/03/2010 11/03/2010 D 2 340 290

Tijdstudie en normstelling 12/03/2010 19/03/2010 D 4 650 550

Industrieel watergebruik 15/03/2010 29/03/2010 A 3 420 360

Projectplanning en -management: gevorderden 25/03/2010 01/04/2010 D 4 650 550

Waterzuivering 19/04/2010 24/05/2010 A 6 720 610

Probleemoplossende technieken NIEUW 20/04/2010 04/05/2010 N 3 490 420

Nieuwe procesinstallaties in bedrijf stellen 21/04/2010 05/05/2010 N 3 390 330

Workshop procesveiligheid en veranderingswerken (MOC) 22/04/2010 27/05/2010 D 6 1090 930

Kostenramingen en doorlooptijden van projecten 22/04/2010 06/05/2010 D 4 650 550

Bedrijfsmanagement 23/04/2010 25/06/2010 N + A! 18 1320 1150

Intern auditor voor ISO 17020: 2004 - ISO 17025:2005 28/04/2010 05/05/2010 D 4 620 530

REACH voor downstream users NIEUW 29/04/2010 29/04/2010 D 2 340 290

Business-to-business marketing 30/04/2010 30/04/2010 N + A! 2 340 290

MS Project 20/05/2010 27/05/2010 D 4 680 580

Introductie lean manufacturing en value stream mapping 21/05/2010 28/05/2010 D 4 650 550

Hergebruik van water 31/05/2010 14/06/2010 A 3 420 360

Contractenbeheer 04/06/2010 04/06/2010 N + A! 2 340 290

IPMA-D projectmanagement certificatie: begeleiding en voorbereiding 08/06/2010 15/06/2010 D 2 650 550

Humanresourcesmanagement 11/06/2010 11/06/2010 N + A! 2 340 290

VAARDIGHEDEN

Focusmanagement NIEUW 20/04/2010 20/04/2010 D 2 230 200

Effectief leidinggeven 20/04/2010 27/05/2010 A 8 820 700

Timemanagement 28/04/2010 28/04/2010 D 2 380 320

Persoonlijke organisatie met Outlook NIEUW 25/05/2010 25/05/2010 D 2 230 200

D = dagcursus van 9u tot 17u V = Voormiddagcursus van 9u tot 12uN = namiddagcursus van 14u tot 17uA = avondcursus van 19u tot 22u

! = aangepaste uren kijk op website* = GentNVT = niet van toepassing

tarieven geldig tot 31.07.2010* 1 sessie = 3 uur

Cursusagenda voorjaar 2010