ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA … Ömer Faruk Tekin...Öz Son yıllarda yapılan...

Öz

Son yıllarda yapılan araştırmalar, insanların kitle turizminden ziyade tabiatla, çevreyle, değişik

kültür ve yaşayışlarla bütünleşmeyi sağlayacak turizm konseptlerine yöneldiklerini göstermektedir.

Alternatif turizm türlerinden yayla turizmi bu bakımdan öne çıkan turizm konseptlerinin başında

gelmektedir. Günümüzde insanlar, artık dinlenmek, tatil yapmak, şehrin ve çalışma hayatının stres ve

yorgunluğundan kurtulmak için yaylaları tercih etmeye başlamışlardır. Hatta ikinci bir konut almak

veya bir devre mülk edinmek için yaylaların giderek daha uygun bulunmaya ve gözde tatil mekânları

olarak kabul edilmeye başlandığı görülmektedir.

Türkiye, doğal yapının bozulmadığı, yöresel kültürlerin önemli oranda yaşanmaya devam ettiği,

sakin ve huzurlu bir hayatın sürdürüldüğü yaylalara sahip bir ülkedir. Sanayileşmenin olmadığı

bölgeler olması nedeniyle, doğal, kırsal ve kültürel yapının bozulmadığı bu yaylalarda, yöresel lezzetlere

de rastlamak mümkündür. Bu durum, ülkemizde yayla turizminin geliştirilebilmesi için gerekli

potansiyelin bulunduğunu göstermektedir. Ancak yayla turizmini geliştirmeye yönelik sistemli ve

planlı çalışmaların bulunmaması ve bu doğal güzelliklerin tanıtımında yaşanan aksaklıklar bu

potansiyelin ortaya çıkmasını geciktirmektedir.

Konya’ya bağlı Bozkır İlçesi’nin doğal güzellikleri ve tarihi değerleri ile bir eko-turizm bölgesi ve

özellikle yayla turizmi bölgesi olma özelliği mevcuttur. Ayrıca ilçe, klasik turizme uyum sağlama

potansiyeli taşımaktadır. İlçede, doğal güzellikleri bozulmamış, çok sayıda yayla bulunmaktadır. İlçe,

geçmişinin kadim tarihlere dayanmasından dolayı cami, kale, köprü, sarnıç ve han gibi tarihî değerleri

barındırmaktadır. Bu çalışmada, Bozkır İlçesinde, yayla turizminin geliştirilebilmesi ve bunun bir

kalkınma ekonomisine dönüştürülebilmesi için gerekli potansiyele sahip olup olmadığı

değerlendirilecektir.

•

Anahtar Kelimeler

Turizm, Alternatif Turizm, Eko-Turizm, Yayla Turizmi, Bozkır İlçesi, Bozkır Yaylaları

•

* Uzman, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu, [email protected]

ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA TURİZMİ VE

BOZKIR İLÇESİNİN POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ömer Faruk TEKİN *

1094 ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA TURİZMİ VE BOZKIR İLÇESİNİN

POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ULUSLARARASI SEMPOZYUM: GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BOZKIR

GİRİŞ

İnsanlar, son yıllarda deniz-kum-güneş şeklinde ifade edilen klasik turizmden ziyade

doğayla, çevreyle, farklı kültür ve yaşayışlarla bütünleşmeyi sağlayacak alternatif turizm

konseptlerine yönelmektedir. Bu alternatif turizm konseptlerinden yayla turizmi bu bakımdan öne

çıkan turizm türlerinin başında gelmektedir. İnsanlar, günümüzde artık dinlenmek, tatil yapmak,

kent ve iş hayatının stres ve yorgunluğundan kurtulmak için yaylaları tercih etmeye

başlamışlardır. Bunun yanında ikinci bir konut almak veya bir devre mülk edinmek için yaylaların

giderek daha uygun bulunmaya ve gözde tatil mekânları olarak kabul edilmeye başlandığı

görülmektedir.

Türkiye tabii güzelliklerin bozulmadığı, yerel kültürlerin ve kırsal hayatın halen

yaşandığı bir ülkedir. Türkiye’de sessiz, sakin, huzurlu bir hayatın devam ettiği yaylalar

bulunmaktadır. Sanayileşme olmadığı gibi, hizmet sektörünün de henüz bulunmadığı bu kırsal

bölgelerde yöresel lezzetler de yaşatılmaktadır. Konya’nın Bozkır İlçesi tabiî güzellikleri ve tarihî

değerleri ile bir eko-turizm bölgesi olma özelliği taşımaktadır. Ayrıca Bozkır, klasik turizme

uyum sağlama potansiyeline sahiptir. İlçede, doğal güzellikleri bozulmamış pek çok yayla

bulunmaktadır. İlçe, geçmişinin kadim tarihlere dayanmasından dolayı cami, kale, köprü, sarnıç

ve han gibi tarihî değerleri barındırmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle alternatif turizm kavramı

ve türleri hakkında bir kavramsal çerçeve sunulacaktır. Bozkır İlçesinde, eko-turizmin öne çıkan

türü olan yayla turizminin geliştirilebilmesi ve bunun bir kalkınma ekonomisine

dönüştürülebilmesi için gereken düzenlemeler üzerinde durulacak, ilçenin turizm potansiyeli

değerlendirilecektir.

ALTERTANİF TURİZM KAVRAMI VE TÜRLERİ

Son yıllarda turizm hareketliliği içinde bulunan tüketicilerin, tüketim eğilimlerinde

önemli değişimler yaşanmaktadır. Bu değişimin akademisyenlerce ve sektörün profesyonelleri

tarafından dikkatle takip edilmesi ve incelenmesi gereken önemli bir konu olduğu kabul

edilmektedir. Turistlerin taleplerindeki bu değişim, yatırımcıları da yeni turizm ürünlerine

yöneltmekte, turizmde ürün çeşitliliği sağlamaya götürmektedir (Kılıç ve Kurnaz, 2010: 41).

Kitle turizminden farklı bir konsept ve ürün sunumunu ifade eden alternatif turizm

kavramı, gittikçe gelişen bir turizm hareketliliği, en yüksek kârlılığın göz önünde tutulması,

turistik gelişmenin uzun vadeli programlarla sağlanması, değişime karşı direnç, çevre değerlerine

saygı ve çevreyle bütünleşme anlamına gelmektedir. Bu ana konular etrafında, alternatif turizm

kavramı denilince akla gelen, yerine göre farklılıklar göstermektedir. Bu kavram şu temel

hususlara vurgu yapar (https://mtgoktepe.wordpress.com):




- Yeniye ve özele duyulan ilgiye bağlı araştırma isteği,

- Küçük gruplarla, diğer insanlarla bir arada olma, sosyal deneyim isteği,

- Doğa yürüyüşlerinde, spor etkinliklerinde canlılara ve hayata dair bir deneyim sağlama

isteği,

- Açık havada yaşama isteği.

Gelişmekte olan ülkelerin turizm gelirlerini arttırmak ve sektördeki pazar paylarını

arttırmalarının yolu, arz ettikleri turizm ürünlerini ve hizmetlerini çeşitlendirmelerinden

geçmektedir. Bu ürünlerin çeşitlendirilmesi alternatif turizm imkânlarının araştırılması ve

geliştirilmesiyle olacaktır. Gelişmekte olan ülkeler, ancak bu şekilde sektördeki rakiplerle

yarışabilmektedir. Alternatif turizm türleri şu ana başlıklar altında toplanabilir (Öztürk ve

Yazıcıoğlu, 2002: 184-185; Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2012: 13):

Tablo 1: Alternatif Turizm Türleri

Eko-Turizm

Yayla Turizmi

Kongre Turizmi Kırsal Turizm

Golf Turizmi Macera Turizmi

Spor Turizmi Kültür Turizmi

Termal Turizm Gençlik Turizmi

Botanik Turizmi Yat Turizmi

Kış Turizmi Özel İlgi Turizmi

İnanç Turizmi Sağlık Turizmi

Alternatif turizm kavramı, sıklıkla, “yeşil turizm, soft Turizm, eko-turizm” gibi

kavramlarla aynı manalarda kullanılmaktadır. Kitle turizminden farklı anlayışla tasarlanan

alternatif turizmde, grup halinde tüketimden ziyade bireysel turlar ön planda tutulmaktadır.

Konaklama için büyük tesislerin yerine küçük ve orta boy işletmelerin tercih edilmesi söz

konusudur. Bu yaklaşımdan hareketle, turistlerin konaklama ihtiyaçları, yerel ve kültürel

unsurların temel alındığı bir tarzda döşenmiş küçük birimlerde gerçekleşmektedir. Yolculukta

“charter” yerine tarifeli seferler tercih edilmekte veya kara, hava, deniz ulaşım araçlarının

birbirinin yerine kullanılabileceği bir durum söz konusu olmaktadır. Kitle turizmindeki grup

olmanın getirdiği düşük maliyet anlayışının tersine alternatif turizm hizmetinden faydalananlar

daha fazla ödemeyi kabul eden turistlerdir (https://mtgoktepe.wordpress.com).

Alternatif turizm denilince inanç turizmi, kültür turizmi, tarih turizmi, sağlık turizmi,

yayla turizmi, kayak turizmi, mağara turizmi, akarsu turizmi, dağ turizmi ve av turizmi akla gelen

turizm türlerinden bazılarıdır. Anlaşıldığı üzere bu turizm türlerinin hepsi doğal, coğrafî, tarihî ve




kültürel değerler üzerine tesis edilmiştir. Dolayısıyla tabiatı etkilemek ve değiştirmek yerine

tabiatla uyumlu olmayı amaçlayan ve tabiata zarar vermeden ondan yararlanmayı sağlayan turizm

faaliyetleridir. Tabiattan, onu koruyarak faydalanmak ise turizmin hammaddesinin korunması

manasına gelmektedir. Turizmin ekonomik etkilerinden uzun yıllar yararlanılmak isteniyorsa,

turizm faaliyetleri ile çevresel uyumun sağlanması gerektiği kabul edilmelidir (Yıldız ve Kalağan,

2008: 44).

ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA TURİZMİ

Alternatif turizm türleri içinde eko-turizm son yıllarda öne çıkan turizm faaliyetlerinden

biridir. Eko-turizm faaliyetleri arasında en fazla talep göreni ise “yayla turizmi”dir. Yayla

turizminin, son yıllarda, Türkiye'de en çok gündeme gelen turizm şekli olduğunu söylemek

mümkündür. Yaylalar, tabii güzellikleri yanında yerel, kültürel, sosyal ve etnolojik özellikleri ile

eko-turizme yönelik kullanım ve ekonomik kâr imkânları sunmaktadır. Bu turizm türü, genellikle

Doğu Karadeniz Bölgesi yaylalarında gelişme göstermiştir. Ancak Akdeniz, Ege ve İç Anadolu

Bölgesi’nde de bu turizmin gelişmesine uygun yaylalar mevcuttur. Turizm Bakanlığı tarafından

oluşturulan yayla turizminin geliştirilmesi için yapılan planlamada, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde

26 yöre turizm merkezi olarak belirlenmiş ve bu yörelerden 12'si için İller Bankası’nca "çevre

düzeni planları" yapılmasına karar verilmiştir (www.artvin.edu.tr).

Yayla turizmi, tatillerini alışılmadık şekilde, temiz hava, bol oksijen, kaynak suyu içeren

tabii ortamlarda geçirmek isteyenlerin yaylalara giderek yaptıkları gezileri ifade etmektedir.

Türkiye’nin yaşam kültürü çeşitliliği içinde yayla hayatı çok önemli bir yer tutar. Türkiye’nin

yaylaları, bütün dünyanın giderek daha çok birbirine benzemeye başladığı günümüzde, geçmişten

gelen ve günümüz modern yaşamına göre belli bir çekiciliği olan, gizemli yerlerdir. Yaylalar;

taptaze havası, tertemiz ve buz gibi soğuk suları, yazın en sıcak günlerinde bile ferahlık veren

serinliği, büyüleyici güzellikteki manzaraları ile her geçen gün daha cazip yerlere durumuna

gelmektedir. Doğal güzelliklerin bozulmadığı bir çevrede yaşayan pek çok yabanî hayvan ve

bitki, sadece belgesellerde görülen o sanal âlemden kurtarıp gerçek hayatın bir parçası kılar. Bu

özellikleri ile yaylalar, turizm sektöründe giderek daha fazla önem arz etmektedir

(www.goktepe.net).

Turizm sektörünün önde gelen kuruluşları ve akademisyenlerce, önümüzdeki yıllarda

turizm anlayışında önemli değişmeler yaşanacağı, kitle turizmine yönelik taleplerde azalma

görülürken, tabiatla bütünleşen, çevreye duyarlı, değişik kültür ve yaşam biçimlerini tanımaya

imkân sağlayan alternatif turizm ürünlerine yönelik taleplerin artacağı öngörülmektedir.

Bozulmamış tabii güzellikleri, yaşayan yöresel kültürleri, huzuru ve sakinliğiyle Türkiye’nin

yayları da bu alternatif turizm faaliyetleri için uygun turistik değerleri barındırmaktadır.




Türkiye’nin gelişmekte olan bir ülke olması, doğal ve kırsal yaşam alanlarında, kültürel değerlerin

ve doğa mirasının büyük bölümünün varlığını hâlâ canlı bir şekilde sürdürüyor olması,

Türkiye’nin pek çok yöresinde yayla turizminin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için büyük bir

potansiyelin varlığını göstermektedir. Bununla beraber, eko-turizm anlayışıyla işletilen

mekânların sayısının az olması, buralarda gerçekleştirilen faaliyetlerin imkânsızlıklar sebebiyle

sınırlı ölçülerde kalması, çirkin yapılaşma, hava, su ve toprak kirliliği, bilgi, personel ve tanıtım

yetersizliği gibi bir sürü sorun bulunmaktadır (Yücel, 2004: 1).

BOZKIR İLÇESİNİN ALTERNATİF TURİZM POTANSİYELİ VE YAYLA

TURİZMİ

Konya’ya 116 km uzaklıkta olan Bozkır ilçesi Konya’nın güneyinde yer alır. Konya’ya

bağlı bir ilçe olmasına rağmen Akdeniz Bölgesi içerisindedir. Denizden yüksekliği 1162 m’dir.

Bozkır’ı doğudan Karaman ili, güneyden Hadim ilçesi ve Antalya ili, kuzeyden Çumra ile Akören

ilçeleri ve batıdan Seydişehir, Ahırlı ve Yalıhüyük ilçeleri çevrelemektedir. Çarşamba çayı

Bozkır’ın ortasından geçerek Çumra ovasına doğru akar. Konya’nın 31 ilçesinden biri olan

Bozkır’ın yüzölçümü 1949 kilometrekaredir (Şafakçı, 2013: 3-4; Taş, 2011: 39).

Fotoğraf 1: Bozkır İlçesi Genel Görünüm

Kaynak: http://bozkirhaberleri.blogspot.com

Bozkır, Çarşamba Çayı’nın geçtiği vadide kurulmuş bir ilçedir. Torosların en yüksek

kısımlarının bu bölgede bulunması sebebiyle ilçenin güney tarafı çok yüksek tepe ve dağlardan

oluşmaktadır. Geniş, yüksek yaylalar ve bağ alanları bu bölgede hâkimdir. İlçenin en önemli




akarsuyu olan Çarşamba Çayı ilçe sınırları içinden doğarak, Çumra ilçesi sınırlarına kadar

ulaşmakta ve Apa Barajı’na dökülmektedir. İlçenin diğer akarsularından Göksu'nun bir kolu

Gökdere, Hadim İlçesi hudutları içinden doğmaktadır. Çağlayan Göleti, Sarıot Gölü, Dipsiz Göl

ilçe sınırları içinde bulunan doğal güzelliklerdendir (MEVKA, 2014: 2).

Bozkır’ın Turizm Değerleri ve Yaylaları

Bozkır ilçesi doğal güzellikleri ve tarihî değerleri ile bir eko-turizm bölgesi özelliği

göstermektedir. Ayrıca deniz-kum-güneş üçlüsü şeklinde ifade edilen klasik turizme uyum

sağlama potansiyelini de taşımaktadır (MEVKA, 2014: 16).

Tablo 2: Bozkır’ın Turizm Değerleri

Tarihî ve Kültürel Değerler

Abdal Damı Tepesi Öreni

(Hamzalar)

I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Baş Ören (Hamzalar) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Çataloluk Yaylası Örenyeri I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

İsaura - Zengibar Kalesi

(Ulupınar)

I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Kışla Tepesi Öreni (Hamzalar) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Örenyeri (Sarıoğlan) III. Derece Arkeolojik Sit

Alanı

Taşlıtepe Örenyeri (Sarıoğlan) III. Derece Arkeolojik Sit

Alanı

Sarıot Yaylası Örenyeri (Dere) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Dibektaşı Örenyeri (Dere) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Tosuntaşı Örenyeri (Dere) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

İkidelikli Mevkii Örenyeri

(Merkez)

I. Derece Arkeolojik/Doğal

Sit Alanı

Kale (Hamzalar) I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Sazlı Höyük (Sazlı) I – III. Derece Arkeolojik Sit

Alanı

Harmanpınar Köyü Eski Camii Cami

Hisarlık Beldesi Asarlık Camii Cami

Karaardıç Köyü Camii Cami

Üçpınar Beldesi Kurşunlu Camii Cami




Üçpınar Beldesi Ulu Camii Cami

Asarlık Camii (Hisarlık) Cami

Kurşunlu Camii (Üçpınar) Cami

Büyük Camii (Bozkır Merkez) Cami

Cami Çeşmesi (Bozkır) Çeşme

Hamzalar Beldesi Çeşmesi Çeşme

Aşağıoluk Çeşmesi Çeşme

Aktaş Köprüsü Köprü

Eski Taş Köprü Köprü

Çarşamba Köprüsü Köprü

Dere Han Han

Hamzalar Beldesi Sarnıcı Sarnıç

Orhaniye Beldesi Sarnıcı Sarnıç

Doğal Güzellikler

Sarot Yaylası Yayla

Sülek Yaylası Yayla

Tufanderesi Yaylası Yayla

Tosun Taşı Yaylası Yayla

Keklik Oluğu Yaylası Yayla

Akçapınar Yaylası Yayla

Babuşçu Yaylası Yayla

Çat Yaylası Yayla

Hisarlık Yaylası Yayla

Arslantaş Yaylası Yayla

Dikilitaş Yaylası Yayla

Perşembe Yaylası Yayla

Söğüt Yaylası Yayla

Çarşamba Çayı Akarsu

Gökdere Akarsu

Tilki Deresi Akarsu

Bolat Deresi Akarsu

Sarıot Gölü Göl

Dipsiz Göl Göl




Kaynak: MEVKA, 2014; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011’den yararlanılarak

hazırlanmıştır.

Zengibar Kalesi

Antik çağda İsaura Eyaletinin başkenti olan Bozkır İlçesi’nin en kıymetli turizm

varlıklarından birisi tarihî Zengibar Kalesidir Bölgenin tarihi milattan önce 18. yüzyıla

uzanmaktadır. Bir dönem Hitit Krallığı’nın hüküm sürdüğü, takip eden dönemlerde Lidyalıların,

Perslerin, Kimmerlerin, Romalıların ve Bizanslıların egemen olduğu bölge milattan sonra 11.

yüzyıldan itibaren de Türklerin hâkimiyetine geçmiştir (www.bozkır.gov.tr).

Fotoğraf 2: Zengibar Kalesi

Kaynak: www.akisgazetesi.com.tr

Büyük Camii

Çarşamba Çayının hemen kenarında bulunan Büyük Cami yer yer neoklasik özelliklerin

göze çarptığı kareye yakın bir plana sahiptir. Caminin ahşaptan yapılmış mihrabı üzerindeki

kitâbede 1286 (Miladî 1869) yazılı olması sebebiyle caminin bu tarihte yapıldığı kabul

edilmektedir (www.bozkir.gov.tr).

Asarlık Camii

Bozkır'daki Osmanlı devri eserlerinden biri olan cami 1282 (Miladî 1865) yılında

yapılmıştır. Hisarlık (Asarlık) Beldesi’nde bulunan Asarlık Camii ahşap işçiliğinin mükemmelliği

Eğri Göl Göl

Çağlayan Göleti Gölet

Kızılöz Göleti Gölet




ve freskoları (duvar süslemeleri) bakımından ayrı bir önem taşımaktadır. Kısa, tek minaresi sarı

pör taştan yapılmış, tek şerefeli ve sekizgen kaide üzerine inşa edilmiştir. Asarlık Camii

"Korunması Gerekli Kültür Varlığı" olarak tescil edilmiş ve Vakıflar Müdürlüğü tarafından

restore edilmiştir (MEVKA, 2014: 18).

Kurşunlu Camii

Üçpınar Beldesi Hocaköy mahallesinde bulunan Kurşunlu Camiinin başlangıçta düz

toprak damlı ve ahşap bir yapı olarak inşa edildiği, daha sonra duvarlarının kalınlaştırılıp, üzerinin

kubbe ile örtüldüğü belirlenmiştir. Önce çinko ile kaplanan kubbelerin daha sonra kurşunla

kaplatılmasından dolayı ismi de Kurşunlu Camii olarak söylenmeye başlanmıştır. Kurşunlu Camii

içindeki süslemeler de dikkat çekicidir. "Korunması Gerekli Kültür Varlığı" olarak tescil edilen

cami, Vakıflar Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir (MEVKA, 2014: 18).

Çarşamba Çayı

65 km uzunluğundaki Çarşamba Çayı’nın asıl kaynağı Sarıot Yaylası’ndan doğar. Bozkır

ilçe merkezinden geçerek şehri iki parçaya ayırır. Kapalı havza akarsularının en

önemlilerindendir. Çayın asıl kaynağı, Seydişehir taraflarından gelen kol ile birleşir (Özkan,

2010: 22).

Fotoğraf 3: Çarşamba Çayı ve Tarihî Köprüsü

Kaynak: http://dunyarehberi.blogspot.de

Çarşamba Köprüsü

İlçenin ortasından geçmekte olan Çarşamba Çayı üzerinde Merkez Büyük Camii önünde

bulunmaktadır. Üç gözlü köprünün boyu 21 metre, genişliği 3.85 metredir. Sadece yayalar

tarafından kullanılan köprü araç trafiğine kapalıdır. Diğer adı “Muahede Köprüsü” olan Çarşamba




Köprüsü’nün Selçuklular döneminde inşa edildiği sanılmaktadır. Köprüde aslına uygun olarak

bakım ve tamiratlar gerçekleştirilmiş, mevcut korkulukları sonradan yapılmıştır

(www.bozkir.gov.tr).

Sarıot Yaylası

Toros Dağları’nın 2200 metre yüksekliğinde ve Bozkır ilçesine 35 kilometre uzaklıkta

bulunan yayla, adını buralarda bolca açan sarı çiçeklerden almaktadır. Çarşamba Çayı’nın ilk

kaynağı Sarıot Yaylası’ndan doğmaktadır. Yayla yakınlarında Aygır Şelâlesi, Sarıot Gölü ve

Roma dönemine ait olduğu düşünülen ören yerleri bulunmaktadır. Yine yaylaya çok yakın

bulunan iki mağaranın duvarlarında, tahribat görmüş (Yılmaz, 1985) figürler ve kabartmalar

olduğu bilinmektedir. Yayla ayrıca Sülek Yaylası’na ve Dipsiz Göl’e de yakın mesafede

bulunmaktadır.

Fotoğraf 4: Sarıot Yaylası

Kaynak: www.siristat.com

Sarıot Gölü

Bozkır İlçesi’ne bağlı Dereköy yakınlarındaki Sarıot Yaylası’ndadır. Aygır mevkiinden

doğan Çarşamba Çayı’na 4 adet düdenle bağlantısı vardır. Yaz aylarında kurumaktadır. Alanı

yaklaşık 100 hektardır. Gölde, angut, dağ ördeği, balıkçıl kuşları görülmektedir. Derinliği yer yer

bir-iki metre olan gölün alanı ise 1 kilometrekaredir (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011: 37).




Fotoğraf 5: Sarıot Gölü

Kaynak: www.siristat.com

Sülek Yaylası

Bozkır İlçe merkezine 25 km mesafede bulunan Sülek Yaylası, Ahırlılı göçerler ve

Antalyalı yörüklerle birlikte kullanılmaktadır. Yaylanın yakınlarında Dipsiz Göl olarak bilinen

bir krater gölü bulunmaktadır. Yayla etrafında geniş düzlükler ve su kaynakları mevcuttur.

Fotoğraf 6: Sülek Yaylası ve Dipsiz Göl

Kaynak: www.haberexen.com




Dipsiz Göl

Bozkır İlçesi, Sülek Yaylası mevkiinde bulunan, çevresi yaklaşık 500 metre, derinliği 33

metre olan gölün alanı yaklaşık 2 hektardır. Gölün dibinde volkanik bir akıntı vardır. Gölde sazan,

yağ balığı yaşamaktadır. Göl kenarında yaban ördekleri görülmektedir (Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı, 2011: 38).

Tablo 2’de adı geçen tarihî değerlerin ve doğal güzelliklerin hepsinden tek tek bahsetmek

bu çalışmanın kapsamını aşmaktadır. Ancak tabloda ve fotoğraflarda görüldüğü gibi Bozkır’da,

sadece yayla turizmi veya eko-turizmin değil, alternatif turizmin pek çok türünün geliştirilebilme

potansiyeli mevcuttur. Bu veriler ışığında bir değerlendirme yapılacak olursa, turizm

faaliyetlerinin yapılabilmesi ve geliştirilebilmesi için birinci derecede önem arz eden faktör

coğrafî konumdur. Sıcak ve soğuk iklim kuşaklarından çok ılıman iklim kuşaklarının en fazla ilgi

duyulan turistik mekânlar olduğu bilinmektedir. Bu iklim kuşakları bu özelliklerinden ötürü en

eski medeniyetlerin kurulmasına sahne olmuştur. Turizm faaliyetlerinde etkili olan ikinci faktör

fizikî coğrafya koşullarıdır. Deniz, göl, ırmak, gölet, baraj, kaplıca alanları, mağaralar, yaylalar

ve yeryüzündeki çeşitli kabarık ve çukur yüzey şekillerinin bulunduğu alanlar, kanyonlar, vadiler

birer turizm alanıdır. Turizm faaliyetinin oluşmasındaki üçüncü faktör ise tarihî ve kültürel

değerlerin varlığıdır (Güngördü, 2003: 10-13’ten aktaran Özkan, 2010: 64). Bu üç faktöre göre

incelendiği zaman, Bozkır’ın tabii ve beşerî değerler bakımdan zengin bir turistik yapıya ve

potansiyele sahip olduğu görülmektedir. Ama ilçede turizm faaliyetleri henüz gelişme

göstermemiştir. Orta Toroslar’ın eteğinde kurulmuş olan Bozkır İlçesi, tarihi çok eskilere dayanan

bir yerleşim yeridir. Bozkır, tarih sahnesinde yerini aldığı antik dönemlerden günümüze kadar,

bünyesinde değişik toplumları barındırmış, birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır (Özkan, 2010:

64).

Toros Dağları’nın yüksek düzlüklerinde pek çok yayla bulunmaktadır. Tablo 2’de adları

görülen, Bozkır’a bağlı yaylaların çoğu 2000-2200 metre yüksekliktedir. Bu yaylalar yöre

hayatının ve yaylacılığın halen yaşandığı, toprakları verimli, büyük düzlüklerdir. Bu yaylalarda

dereler, göller gibi doğal güzellikler yanında, buraların köklü yerleşim yerleri olduklarına dair

antik ve tarihî kalıntılar bulunmaktadır. Bazı yaylaların yakınlarında çok eski mağaraların olduğu,

mağara duvarlarında oyulmuş kabartma resimler, antik dönemlere ait figürler bulunduğu

belirtilmektedir (Yılmaz, 1990). Bu bilgilerden hareketle söylenebilir ki, Bozkır yaylalarının

turizme açılması durumunda konuklar sadece doğal güzellikleri görmeyecek, bunun yanında yöre

hayatını yaşayarak öğrenecek, tarihî kalıntıları da gezebilecektir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yayınladığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem

Planı’nda turizmin geliştirilmesine yönelik vurgulanan hususlar (2007), Bozkır İlçesi’nde eko-




turizmin özellikle yayla turizminin geliştirilmesi için uyarlandığı zaman, yapılması gerekli şu

noktalar öne çıkmaktadır:

Bozkır mahalle ve yaylalarında yaşayan yerel halkın, turistik ürün, hediyelik eşya yapımı,

servis, kalite ve işletme yönetimi konusunda eğitilmesi gerekmektedir.

Bozkır yöresinin ekolojik ve etnografik özelliklerinin sergileneceği müze evlerin açılması

için çalışma başlatılmalıdır.

Kültür Köyleri Projesi kapsamında Bozkır köy kültürünü korumak, geliştirmek ve

değerlendirmek amacıyla otantik özelliği olan köyler kurulmalıdır.

Bozkır yöresinde pansiyonculuğun geliştirilmesi için maddi ve teknik destekler

sağlanmalıdır. Yöre halkına pansiyonculuk ve doğa turizmine yönelik eğitim

verilmelidir.

Turizm alanlarına girişlerde kabul noktaları oluşturulmalı ve buralarda ziyaretçilere farklı

güzergâhları ve yöresel özellikleri gösteren dinlenme noktalarını, turistik rota ve

güzergâhları gösteren haritalar sunulmalıdır. Yönlendirmeyi ve bilgilendirmeyi

kolaylaştırıcı bilgilendirme ve yön levhaları konulmalı, varsa iyileştirilmeli, içeriği

zenginleştirilmelidir.

Eko-turizm ve yayla turizmi için kullanılacak alanlarda, barınak, çeşme, wc, mesafe ve

yön levhalarının tamamlanması, trekking rotalarının Küresel Yer Belirleme Sistemi

(GPS) ile uydulara tanıtılması gerekmektedir.

Bozkır’ın yöresel kültür ve doğal güzelliklerinin araştırılmasına ve bu verilerin bilimsel

anlamda gösterimine imkân sağlayacak araştırma istasyonları ve doğa- bilim müzeleri

kurulmalıdır.

Bozkır yöresine ait turistik değerleri tanıtan bilgilendirme kitapları ve ayrıntılı bölge

haritaları ve broşürler bastırılmalıdır.

Turizmin geliştirilmesi düşünülen alanlara ulaşımın sağlanacağı yollar düzeltilmeli,

sağlık ve güvenlik sorunları çözülmeli, bu alanlarda ciddi bir altyapı çalışması

yapılmalıdır.

E-tanıtım, e-pazarlama ve e-ticaret gibi yeni gelişmekte olan ve turizmi etkileyen

teknolojilere önem verilmelidir. Hedef kitle belirlenmeli ve bölge odaklı tanıtım ve

pazarlama yapılmalıdır.

Kamu sektörü, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının iyi yönetişim çerçevesinde

uygulayıcı olmaları sağlanmalıdır.




Bozkır ve yöresinin tanıtımı ve turizme kazandırılmasında devlet kurumlarının özel

sektöre ve sivil toplum kuruluşlarına destek vermesi, işbirliği içinde hareket edilmesi

hususunda bütçe, fon, teşvik ve kredilerde farklı yaklaşımlar geliştirilmelidir.

Turist rehberlerine eğitim vermekte olan üniversiteler veya meslek kuruluşları ile işbirliği

sağlanmalıdır.

SONUÇ

Bozkır’ın, doğal güzelliklere, tarihî ve kültürel değerlere dayalı olarak yapılan alternatif

turizm türlerinin pek çoğu için belli bir potansiyele sahip olduğunu söylemek mümkündür. Kırsal

turizm, yayla turizmi, açık hava doğa sporları turizmi, mağara turizmi, eko-turizm, av turizmi,

doğa ve kuş gözlemciliği ve gastronomi turizmi gibi alternatif konseptler için koşullar uygun hale

getirilebilir. Ancak burada belirtmek gerekir ki, yöre halkının turizm hakkında bilinçlendirilmesi

ve turizm bakış açısına sahip olmalarının sağlanması bu konuda verim alınmasını

kolaylaştıracaktır. Devlet kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları tarafından, hangi

turizm türü için çalışma yapılıyor ise halka bu konuda eğitimler verilmeli, turizm dönemi için

hazırlık yapılması sağlanmalıdır. Ancak öncelikle ulaşım, güvenlik, sağlık, altyapı, üstyapı,

konaklama ve beslenme sorunlarının çözülmesi gerekmektedir.

Bu sorunlar çözüme kavuşturulduktan sonra yörenin turizme açılması ve tanıtılması

aşaması önem arz etmektedir. Bu aşamada, reklam, imaj ve vizyon yönetimi ilkelerinden

yararlanılması yerinde olacaktır. Sosyal medya ağları, yerel ve ulusal medya, hemşehri dernekleri

ve hatta yayla şenlikleri bölgede eko-turizmin ve yayla turizminin geliştirilmesi ve tanıtılması için

önemli araçlar olarak görülmeli ve yöreyi tanıtan her imkândan yararlanılmalıdır. Yörenin

sembolü olabilecek doğal güzelliklerin, tarihî eserlerin maketleri yapılmalı, hediyelik eşya,

oyuncak gibi çeşitleri çoğaltılmalıdır. Hedef kitle belirlenerek bölge tanıtımı yapılmalıdır. Bu

bağlamda, turizm dönemlerinde ulusal gazetelere yöreyi tanıtan reklâmlar verilebilir. Türkiye’de

hatta dünyada yapılan turizm, kültür ve gastronomi konulu fuar, konferans, sempozyum gibi

etkinliklerde yörenin turistik değerlerinin, kültür ve yaşam tarzının yanında yöresel lezzetlerinin

ve mutfağının da tanıtılması ilgi arttıran bir faktör olacaktır.




KAYNAKÇA

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2011), “Konya İl Çevre Durum Raporu”, Konya Çevre ve Şehircilik İl

Müdürlüğü, ÇED Hizmetleri Şubesi, Konya.

Güngördü, Ersin (2003), Türkiye’nin Turizm Coğrafyası, Nobel Yayınları, Ankara.

Kılıç, Burhan ve Kurnaz, Alper (2010), “Alternatif Turizm ve Ürün Çeşitliliği Oluşturmada Ekolojik

Çiftlikler: Pastoral Vadi Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi 2/4, ss.39-56.

Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007), Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı 2007-2013, Yayın No:

3085, Ankara.

MEVKA (2014), Bozkır İlçe Raporu, Mevlana Kalkınma Ajansı.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2012), “TR52-12-TD02/06 Konya Turizminin Çeşitlendirilmesine Yönelik

Eko Turizm Eylem Planı” Projesi, (TR52-12-TD02 Teknik Destek Programı), T.C. Orman ve Su İşleri

Bakanlığı 8. Bölge Müdürlüğü, Konya Şube Müdürlüğü, Konya.

Özkan, Nazmiye (2010), “Bozkır İlçe Merkezi’nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası”, Selçuk Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Öztürk Yüksel ve Yazıcıoğlu, İrfan (2002), “Gelişmekte olan Ülkeler için Alternatif Turizm Faaliyetleri

Üzerine Teorik Bir Çalışma”, Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 2,

ss.183-195.

Şafakcı, Hamit (2013), “Bozkır’da Madencilik (1776-1839)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.

Taş, Mustafa (2011), “Bozkır’da Sosyal ve Dinî Hayat”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Yıldız Zafer ve Kalağan Gökhan (2008), “Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri”, Yerel Siyaset

Dergisi, Kasım, ss.42-44.

Yılmaz, Mustafa (1990), “Bozkır ve Çevresinin Tarihî Coğrafyası”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Yılmaz, Mustafa (1985), “Bozkır ve Çevresindeki Eski Eser Tahribatı ve Alınacak Önlemler”, Ankara

Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 34 S. 1-2, ss.467-472.

Yücel, Sunay Ünlü (2004), Yayla Turizmi, TÜR-SAB Ar-Ge Departmanı, Mayıs,

http://www.tursab.org.tr/dosya/1017/may04yayla_1017_1683015.pdf, 04.05.2016.

https://mtgoktepe.wordpress.com/2009/09/23/alternatif-turizm-kavrami/, 04.05.2016.

https://www.artvin.edu.tr/files/user_files/files/50d0b915354dfcd09317fa0eccc9a36a.pdf, 04.05.2016.

http://www.goktepe.net/turizm-tarihi-ve-turizm-cesitleri.html#more-4025, 04.05.2016

http://www.bozkir.gov.tr/default_B0.aspx?content=209, 04.05.2016

http://www.haberexen.com/dipsiz-gol-dogal-guzelligiyle-ilgi-cekiyor-55039h.htm, 04.05.2016.

http://www.siristat.com/2015/06/toroslarda-yaylalar-senlendi.html, 04.05.2016

http://www.siristat.com/2015/04/sarot-golu-ile-aygrdibi-kaynagnn.html, 04.05.2016.

http://www.akisgazetesi.com.tr/ic-anadolunun-efesi-zengibar-kalesi-turizme-kazandiriliyor-

444065h.htm, 04.05.2016.

http://dunyarehberi.blogspot.de/2013_03_01_archive.html, 04.05.2016.

http://bozkirhaberleri.blogspot.com/2010/07/ilcemizde-5108-ogrenci-karne-sevinci.html, 04.05.2016.

ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA … Ömer Faruk Tekin...Öz Son yıllarda yapılan...

Documents

Transcript of ALTERNATİF BİR TURİZM TÜRÜ OLARAK YAYLA … Ömer Faruk Tekin...Öz Son yıllarda yapılan...