ÇALIŞMALARDA İŞ SAĞLIĞI VE...
Transcript of ÇALIŞMALARDA İŞ SAĞLIĞI VE...
Dersin Genel Amacı:
2
Kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda ortaya
çıkabilecek muhtemel riskler ve bunlara karşı
alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri.
Dersin İçeriği
Kapalı ve dar alanlarda
◦ Havalandırma
◦ Patlama ve yangın
◦ Aydınlatma
◦ Çalışma sistemi (ön izin,
ölçüm, gözetleme)
◦ Kullanılacak iş ekipmanları
◦ İlgili mevzuat
4
• Dünyada olduğu gibi ülkemizde de her yıl birçok kişi
kapalı alanlarda ölmekte ya da ciddi şekilde
yaralanmaktadır. Bu olaylar kompleks tesislerden basit
depo tanklarına kadar birçok işletmede meydana
gelmektedir. Sadece kapalı alanlarda çalışanların
kendisi değil, aynı zamanda, uygun eğitime ve
ekipmana sahip olmadan bu kişileri kurtarmaya
çalışanlar da ölmektedir.
GİRİŞ
Kapalı Ortam
Tamamen veya kısmen kapatılmış sınırlı bir hacmi
ile sınırlı giriş ve çıkışı olan, içerisinde sınırlı
miktarda hava veya gaz bulunan ve sürekli insan
bulunması için dizayn edilmemiş çalışma yapılan
alanlara “kapalı ortam” denir.
5
Kapalı Ortam
Kapalı ortamlar potansiyel olarak tehlikeli veya zararlı seviyede gaz, toz, buhar veya duman ihtiva eder.
Emniyetli seviyede oksijene sahip değildir. (Zehirli Hava)
Bu ortamlarda patlamayı meydana getirecek oranlar dahilinde oksijen konsantrasyonu mevcuttur.(Patlayıcı Hava)
Kapalı Ortamlar
• Depolama tankları
• Tankerler
• Kazanlar
• Basınçlı kaplar
• Silolar ve diğer
kompartımanlı tanklar
• Derin çukur ve oyuk gibi
üzeri açık boşluklar
• Boru Hatları
• Kanalizasyon tesisleri
7
• Kuyular
• Kanallar ve benzeri yapılar
• Küçük bir ambar vasıtasıyla
girilen gemi bordası
boşlukları
• Kargo tankları
• Petrol tankları
• Atık Tankları
• Faydasız ve terk edilmiş
boşluklar
İzinli Giriş Gerektiren Kapalı Alanlar
Bilinen Veya Tehlikeli Atmosferik Şartları Olan
İç Yapısı İtibarıyla Boğucu
Bilinen Tehlikesi Olan
Şirket Tarafından İzinli Giriş Gerektiren (Kapalı Alan
Olarak Tariflenen) Alanlardır.
Kapalı Ortamda Oluşan Riskler
Kapalı mekan içinde kalma
Oksijen eksikliği
Oksijen fazlalığı
Parlayıcı gaz ve buharlar
Patlayıcı gaz ve tozlar
Zehirli ve zararlı maddeler
Elektrik tehlikesi
Fiziksel tehlikeler
9
Ölüm
Yanıklar
Nefes alamama
Bilinç kaybı
Boğulma
Stres / yorgunluk
Fiziksel yaralanma
Hastalık
10
Kapalı Ortamda Oluşan Risklerin Sonuçları
Kapalı Ortamda “Kontamine –Kirli
Hava” bulunur
Kirli Hava ise ;
◦ 1)Pis Hava
◦ 2)Zehirli Hava
◦ 3)Patlayıcı Hava
◦ 4)Tozlu Hava
Olmak üzere dört grupta incelenir.
11
1)Kirli Veya Pis Hava
% 20’den daha az oksijen bulunan
ortama yani yetersiz oksijen bulunan
kapalı hacimli yere denir.
Bu tip hava karışımı bulunan
yerlerdeki çalışmalarda çalışanda kısa
zaman içinde yorgunluk belirtileri
görülür.
12
% OKSİJEN FİZİKSEL ETKİ
19.5 – 16 Görünür etki yok
16 – 12 Soluk alıp verme hızlanır. Kalp atışı hızlanır. Dikkat, düşünmeve koordinasyon bozukluğu görülür.
12 – 10 Karar vermede güçlük , kas kontrolü zayıflar. Kaslar çabukyorulur. Kesik kesik soluma görülür.
10 – 6 Mide bulantısı ve kusma. Hareket etmede güçlük veya hareketkaybı. Ölümle sonuçlanan bilinçsizlik.
6 dan az Nefes almada güçlük. Çırpınma. Birkaç dakikada ölüm.
OKSİJEN EKSİKLİĞİVEYA FAZLALIĞI
13
OKSİJEN EKSİKLİĞİ
OKSİJEN ZENGİNLEŞMESİOksijen konsantrasyonu hacimsel olarak %23.5 değerinin üzerine çıkarsa bu atmosfer ortamı
oksijen açısından zenginleşmiş olarak değerlendirilir ve kararsız davranma eğilimindedir.
Oksijen zenginleşmesinin sonucu olarak ateşlenme veya patlama olasılığı ve şiddeti önemli
oranda artar.
2)Zehirli Hava
İnsan hayatını tehlikeye düşüren zararlı ve
zehirli gazlardan oluşan havadır.
Zehirli havada boğucu gazlar
bulunmaktadır.
14
Boğucu Gazlar
Genel olarak iki sınıfta incelenebilir.
Bunlar:
◦ Basit boğucu gazlar :
Karbondioksit, Metan, Etan, Propan,Bütan, Hidrojen,
Azot
◦ Kimyasal boğucu gazlar :
Karbonmonoksit, Hidrojen sülfür, Hidrojen siyanür,
vb. dir.
15
Karbondioksit
Renksiz kokusuz gazdır.Maden ocaklarında, gemilerde,
eski kuyularda, kanalizasyonda, çöplüklerde aşağı
kısımlarda toplanır. MAK değeri 500 ppm dir.
MAK Değer (Eşik Sınır Değer-ESD)
Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasındabulunmasına izin verilen ve orada günde 8 saat çalışacakolanların sağlığını bozmayacak olan en yüksekkonsantrasyonlarına MAK Değer denir.
17
Karbondioksit% 1-3 yoğunluğunda orta sürede tehlikesizdir.
% 3-6 yoğunluğunda baş ağrıları başlar.
% 6-10 yoğunlukta , baş dönmesi, görme bozuklukları,
şuursuzluk başlar.
% 10 dan fazla yoğunlukta narkotik etki görülür.
Boğucu etki CO2 fazlalığından çok, oksijen azlığından olur.
Korunmak için işyeri havasındaki miktar kontrol edilir. Solunum
aygıtları kullanılır. Etkilenme olduğu takdirde, hasta açık havaya
çıkarılır, oksijen verilir, suni solunum yapılır.
Metan
Metan gazı, sulu ortamda biriken bitkisel maddeler ve
bataklıklarda biriken bitkisel ve hayvansal organik
maddelerin kimyasal bozunmaya maruz kalması
sonucunda oluşan ve bataklık gazı da denilen bir gazdır.
Havadan hafif, renksiz, kokusuz ve parlayıcı bir gazdır.
Havaya oranla daha hafif olduğundan dolayı, bulunduğu
kapalı ortamın tavan kısımlarında toplanır.
19
Metan
Metanın esas tehlikesi, yanıcı ve patlayıcı bir gaz
olmasıdır. Tam yanma, % 9 metan içeren hava karışımında
olur. Ancak, patlamayı doğuran ısı kaynağının şiddeti ve
süresi, basınç ve kapalı ortamın şekli de patlamayı
etkilediğinden, metanın % 4-15 arasında tehlikeli olduğu
kabul edilir ve bu oranda metan bulunan havaya
madencilikte grizu adı verilir.
20
Metan
Metan, esas itibariyle zehirli bir gaz değildir. Dokular üzerinde bir
etkisi yoktur. Ancak, fazla miktarda metan bulunan havada oksijen
oranı düşük olacağından, konsantrasyonun %10’u geçmesi
durumunda oksijen yüzdesi %16’nın altına düşeceğinden, havasız
(oksijensiz) kalma sonucu ölüm meydana gelebilir.
Metan, etan, asetilen, hidrojen, azot, argon, neon, karbondioksit
gibi gazlar havadaki oksijen oranını düşürerek asfiksi(oksijensiz
kalma) oluştururlar. Bu gibi oksijensiz kalma vakaları ocak, kuyu,
silo, gemi ambarları gibi kapalı mekânlarda uzun süre kalma
sonucu olabilir. Ancak bu gibi mekânlarda örneğin silolarda azot
dioksit, lağım ve maden ocaklarında kükürtlü hidrojen gibi gazlar
olabileceğinden daha karmaşık bir akciğer zedelenmesi de ortaya
çıkabilir.
LPG
LPG havadan daha yoğundur ve basınç altında sıvı halde
depolanır. Yoğunluk farkı ve hava hareketi ile açık
alanlarda düşük kodlu bölgelerde, evlerde ise alt katlarda
birikebilir. LPG yüksek derecede yanıcı bir maddedir ve
atmosferik koşullara maruz kaldığında hızla patlayıcı hava
hidrokarbon karışımı oluşturur.
22
LPG
LPG sıvısı deri veya göz ile temas ettiğinde soğuk yanıkları
oluşur. Yüksek konsantrasyonda LPG buharını solumak
baygınlığa ve/veya ölüme sebep olabilir. LPG buharının
solunması burun ve boğazda tahrişe, baş ağrısı ve mide
bulantısına, baş dönmesine ve bilincin bulanmasına sebep
olabilir. Solunum yolu ile maruziyet halinde LPG ile temas
eden kişi acilen temiz havaya çıkartılmalı ve en yakın sağlık
kuruluşuna ulaştırılmalıdır.
KARBONMONOKSİT ( CO )
Renksiz, kokusuz bir gaz olup, bilinen yakıtların yanma
esnasında yetersiz hava nedeniyle beslenememesinden
veya yanmanın tam olarak gerçekleşemediği anlarda
ortaya çıkar. Kapalı alanlarda,bacaların bakımlarının ve
ayarlarının uygun şekilde yapılmamasından, bazen kaza
sonucu veya içten yanmalı motorlar tarafından sıkça
bırakılan bir gazdır.
25
KARBONMONOKSİT ( CO )
Hemoglobine oksijenden 200-300 kat daha fazla ilgilidir.
Hemoglobinle karboksi hemoglobin (HbCO) yapar. Böylece
kanın dokulara oksijen taşıma kapasitesini bloke eder.
Dolayısıyla, oksijen yetersizliği baş gösterir ve kanın
karbonmonoksit ile doygunluğu artınca da ölüm meydana gelir.
“SESSİZ KATİL “ olarak anılır ve zehirlenmesi çok ani olabilir.
PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ
3 saat 200 ppm veya1 saat 600 ppm
Baş ağrısı ve huzursuzluk
1 saat 1000 ppm veya30 dk 500 ppm
Kalp çarpıntısı, baş ağrısı, baş dönmesi,gözlerde ışık parlamaları, kulaklardaçınlama, mide bulantısı
1 saat 1500 ppm Yaşamsal tehlike
4000 ppm Birkaç dakika içinde aniden yığılma, bilinçkaybı ve ölüm.
Karbonmonoksit
27
Hidrojen Sülfür (H2S)
Hidrojen sülfür renksiz, havadan ağır, kendine özgü
çürük yumurta kokusu olan, petrol alanları, kanalizasyon
ve kimyasal endüstri alanlarında sıkça rastlanan bir
gazdır. Genellikle lağım kanallarında ve eritme
tesislerinde bulunur.
Havada %0,0001 konsantrasyonda tipik kokusu ile
tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra
koku alma sinirleri felce uğrar ve koku alınmaz olur.
Zehirlenme belirtileri 200cc/m3 te başlar, 600cc/m3 te
kısa süre içinde ölüm gelir. H2S ile kronik zehirlenme
kabul edilmemektedir.
28
PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ
18 – 25 ppm Gözlerde tahriş, kaşınma
Birkaç saat 75 – 150 ppm Soluk alıp vermede bozulma
1 saat 170 - 300 ppm Belirgin kaşıntılar
½ - 1 saat 400 – 600 ppm Bilinçsizlik, ölüm
1000 ppm Birkaç dakikada ölüm.
Hidrojen Sülfür (H2S)
29
Havadaki miktarı kontrol edilmeli, çevre tedbirleri ile birlikte,kişisel koruyucular kullanılmalı.Tehlikenin fazla olduğu yerlerdeperiyodik muayenelerle sinirsel bozukluklar aranmalı. Zehirlenmehalinde; suni solunum yaptırmalı, %5 CO2 içeren oksijen (Karbojen)verilmeli, gözler iyice yıkanmalıdır.
Kükürt ve bileşiklerinin yakılması, bu keskin ve tahriş edici
gazın ortama verilmesine neden olur. Bu gaza maruz kalınması
sıklıkla yükleme/doldurma ve boşaltma işlemlerinde veya
hatlardaki kopma ile kaçaklar ve gemilerdeki ilaçlamalar
nedeniyle olmaktadır.
Kükürt Dioksit (SO2)
30
PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ
1 – 10 ppm Soluk alma hızı artar, derinliği azalır.
Amonyak (NH3)
Bu kuvvetli tahriş edici gaz bronşlarda spazm ile ani
ölüme yol açar.Tank veya benzeri şekilde depolanan
amonyak açık aleve tutulduğunda patlayabilir.
31
Amonyak (NH3)
32
PPM SEVİYESİ FİZİKSEL ETKİ
30-60 dk 300-500 ppmKısa süreli olarak maksimum maruz kalmasınırıdır. Gözlerde ve solunum sistemindetahriş
400 ppm Boğazda tahriş
30 dk 2500-6000 ppm Yaşamsal tehlike
5000-10000 ppm Ölümcül
3)Patlayıcı Hava
Yanıcı gazları bileşiminde bulunduran ve ısı, kıvılcım veya
sürtünme nedeniyle patlayan havadır.
Bu gazlar, özellikle metan, etan, propan, bütan gibi
hidrokarbonlar ve hidrojen gibi gazlardır.
33
Patlama
Belirli oranlardaki yanıcı gaz, toz veya buharın hava ile
oluşturduğu uygun oranlar dahilindeki (parlama veya
patlama aralığındaki) karışımın, ateşleme enerjisi ile
temas etmesi sonucunda yanma (oksidasyon) olayının
çok kısa sürede meydana gelmesini sağlayan ve çok
yüksek sıcaklık ve basınçta gaz açığa çıkaran fiziko-
kimyasal tepkimelerdir.
35
Bir Patlamanın Meydana Gelebilmesi
İçin ;
Ateşleme Kaynağı
Patlayıcı Gaz, Buhar veya Toz
Minimum Oksijen Konsantrasyonu
Üçgeninin tamamlanması gereklidir.
Olası Ateşleme Kaynakları
Elektrik Kıvılcımlar
Mekanik Kıvılcımlar
Elektrostatik desarj
Sürtünme Kıvılcımı
Atmosferik Elektriklenme
Sıcak Yüzeyler
Alev ve sıcak gazlar
Yıldırım Düsmesi
Elektromanyetik dalgalar
Ultrasonik Ses Dalgaları 20 Khz
Optik dalgalar
38
Patlamalara Karşı Önlemler
Birincil önlem:Patlayıcı madde unsurunu
devre dışı bırakmak.
İkincil önlem: Ateşleme kaynağını devre
dışı bırakmak.
Üçüncül önlem: Patlamanın etkisini
sınırlamak.
39
Patlayıcı Madde Unsurunu Devre Dışı
Bırakmak
Parlayan malzemelerin parlama özelliği
olmayanlarla değiştirilmesi.
Konsantrasyonu sınırlandırma.
İnertleştirme (alet içindeki oksijeni 10%
altına indirmek)
Gaz alarmı kullanımı.
Havalandırma sistemi kullanımı (Gazı
uzaklaştırmak).
Toz birikimlerini temizlemek.
40
Ateşleme Kaynağını Devre Dışı
Bırakmak
Patlayıcı ortamlarda bölge sınıflandırılmasının
gerçekleştirilmesi .
Cihazların sıcaklık gruplarına göre
sınıflandırılması.
Ateşlemenin önlenmesi.
41
Patlamanın Etkisini Azaltmak İçin Alınan
Tedbirler
Patlamaya dayanıklı yapı
Patlamayı bastırma
◦ Söndürme tesisatı
Patlamanın diğer alanlara
yayılmasının engellenmesi (vana)
Patlama basıncını azaltmak
42
4)Tozlu Hava
• Toz deyimi, hava içerisinde dağılma veya yayılma özelliği gösteren, 0.5-150 mikron büyüklüğündeki katı parçacıkları ifade eder.
• Tozlu havanın etkisi iki türlü olmaktadır. Bunlar, kısmen sağlığa zararlı ve kısmen de patlayıcıdır.
43
Kapalı Alanlarda Güvenli Bir
Şekilde Nasıl Çalışılır?
Zehirli gazlar ve dumanlar veya oksijen
eksikliği nedeniyle, kapalı bir yerdeki havayı
solumak güçleşebilir.
Bu durumda solunum için gerekli havayı
sağlayacak olan doğal hava
havalandırma yeterli değildir.
3.5.201646
Solunum için gerekli havayı sağlayacak olan
doğal havalandırma yeterli değilse,
3.5.201647
• Çalışmanın devamı için yerel havalandırma
tertibatı kullanılmalıdır.
seyyar sabit
Bazı durumlarda ise gazlar parlayıcı
olabilir, bu ise bir yangın ya da patlama
riski oluşturabilir.
3.5.201650
Kapalı Alan Personelin Eğitimi
Kapalı alana giriş yetkisi olan kişiler mutlak suretle kapalı
alan kavramına ve bu alanlarda karşılaşılacak olan riskler
konusunda tam bir bilgiye sahip olmalıdırlar.
Her bir çalışan, kapalı alanda yapacağı işle ilgili tüm
detayları ve prosedürleri iyice öğrenmiş olarak giriş
yapmalıdır.
Eğitim sertifikalandırılmalıdır.
51
İşçilerin, kurtarma operasyonları
dahil tüm tehlikelere karşı
eğitilmelidir.
Gerekli tüm ekipmanla
donatılmış olan işçilerin
ekipmanları ile beraber rahatça
tırmanmaları ve dışarı
çıkabilmeleri için menhole girişle
ilgili ekipman kullanılmalıdır.
3.5.201652
Kendi Kendini Kurtarma
Çalışanlar ise aşağıdaki durumlardan herhangi biri
oluştuğunda alanı terk etmelidirler.
1. Gözlemciden alanı boşaltma talimatı aldığında,
2. Alanda tehlikeli bir durumun oluştuğunu gösteren belirtiveya semptomların farkına vardığında,
3. Yasaklanmış bir durumla karşılaştığında,
4. Boşaltma alarmını duyduğunda.
Çalışanlar, kendi kendini kurtarma durumunda
uygulanacak prosedürleri de öğrenmelidir.
53
Mühürleme ve Etiketleme
Kapalı alan çalışması için hazırlıklar yapılırken, alanda hizmetiçin bulunan elektrikli ve mekanik ekipman izole edilmeli vebağlantıları kesilmelidir.
Mühürleme prosedürü sadece yetkili-ehliyetli kimselertarafından yapılmalıdır.
Boru ve buhar hatları kör tapa veya flaşlarla çalışmaz halegetirilmeli ve asma kilitlerle kilitlenmelidir.
Alandaki elektrik şalterleri kapalı konuma getirilmeli ve panokapakları kilitlenmelidir.
Aletlerin enerjileri kesilmeli tüm açma–kapama anahtarlarıkontrol edilmelidir.
54
Acil Durum Planları
Yapılan çalışmaların planlandığı gibi gitmediği ve
çalışanların sağlığının ve güvenliğinin tehlikelere maruz
kaldığı zamanlarda, bu tehlikeleri ortadan kaldıracak ya
da bu tehlikelerin zararlarını azaltacak önceden
hazırlanmış bir acil durum planı olmalıdır. Acil
durum planları içerisinde asgari şu başlıklar yer alır:
İletişim
Kurtarma ekipmanları ve hayata döndürme ekipmanları
Destek personeli ve kurtarma personeli
İletişim
İşveren, kapalı alan çalışanı ile dışarıdaki
gözlemci arasında haberleşmeyi sağlayacak
olan iletişim donanımının sağlandığından
emin olmalıdır.
56
Kurtarma Ekipmanları Ve Hayata
Döndürme Ekipmanları
Kurtarma ekipmanı ve hayata döndürme ekipmanı acil
durumlarda kurtarma personellerinin kullanacağı
ekipmanlar olarak nitelendirilir. Hayata döndürme
ekipmanına örnek olarak solunum maskesi, kurtarma
ekipmanlarına ise kurtarma halatları, baret, alev geçirmez
kıyafetler, oksijen tüpleri örnek verilebilir.
Destek Personeli Ve Kurtarma
Personeli
Destek Personeli : Destek personeli kapalı alan
içinde çalışanlarla iletişimi sağlayan herhangi bir acil
durumda gerektiğinde kurtarma personeline haber
veren ve acil durum prosedürünün başlamasını sağlayan
kişidir.
Kurtarma Personeli : Kurtarma personeli acil
durum gerçekleştiğinde acil durum dahilinde olan
kurtarma operasyonunu yürütecek olan personeldir.
Borularda vetanklarda birikençamurlar da ekstrabuhar üreterek dahabüyük risklereneden olabilirler.
3.5.201659
Bu nedenle, baca ya da tankların içine
girmeden önce, bu çamurlar ve birikintiler
temizlenmelidir.
Kapalı Alan Personelin Donanımı
Kapalı alan çalışmasına katılacak olanların kullanacakları
koruyucu donanım oldukça geniş kapsamlıdır. Burada önemli
olan nokta, içerdeki atmosfer için en doğru ve uygun
donanımın seçimidir. Kullanılacak alet ve donanım giriş
öncesinde tam olarak hazırlanmalıdır. Hazırlanan her bir
ekipmanın işlerlikleri giriş öncesi mutlaka kontrol edilmelidir.
60
Kapalı alanda çalışan işçiler, kapalı alanın
dışına çıkılmasına imkan veren bir
mekanizmaya sahip, cankurtaran ipleri
ile asılı kurtarma yelekleri
giymelidirler.
3.5.201661
Kapalı Alan Personelin Donanımı
Elektronik Alarm Cihazları
◦ Yanıcı – Patlayıcı Gaz Dedektörleri
◦ Oksijen ve Toksik Gaz Dedektörleri
Solunum Koruyucular
Koruyucu Elbiseler
Baş, Göz, İşitme ve El Koruyucu
Malzemeler
İletişim Ekipmanları
62
70
Menhole girmeden
önce tripod
yerleştirilmeli ve
temiz hava tüplü
maskeli cihazla
menhole ile girilmeli.
İşlem bitene kadar bir işçi dışarıda gözcü olarak bir işçi bulundurulmalıdır.
Kapalı Alana
Giriş
Uyarı işaretleri herkesin
görebileceği yere
yerleştirilmelidir.
İşaretler tehlikeyi belirtilmeli
ve gerekli önlem alınmalıdır.
DİKKAT
Kapalı alan
Girişi
Kapalı Hacimlerde Ölçüm Cihazı
DÖRTLÜ-GAZ DETEKTÖROksijen ölçerYanıcı ve patlayıcı gaz ölçerKarbon monoksit ölçerHidrojen sülfür ölçer
74
Kapalı Alanda Çalışılması
Kaçınılmaz İse;
Kapalı alanda işin nasıl yapılacağını
ve işle ilgili risk analizi önceden
yapılmalıdır.
75
76
Kapalı Alanda Risk Değerlendirmesi
Yoluyla Risk Analizi
Risk Seviyesini belirle(olabilirliği, şiddeti ve etkilenen insan sayısını düşünerek)
Risk varsa;1.
4.
2.
3.
Ne
zaman
değerlendir
Tehlikeyi ortadan kaldır.
Tehlikeden uzaklaş
İşyerinde önlem al.
Kişisel Koruyucular kullan
veya
Önlemle birlikte
Risk ortaya çıktıTehlike veinsan bir
arada
Ya da
Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi
Yapmadan Önce
Kapalı hacimde olabilecek olası tehlikeler için ortam ölçümleri önceden yapılmalı.
Ortamda gerekli ve yeterli oksijen olduğundan, yanıcı ,parlayıcı, patlayıcı malzeme/ atık olmadığından, zehirli birmadde olmadığı kesin anlaşılmalı.
İçinde ne olduğu bilinmeden kaynak yapılmamalıdır; Kapalıhacimde bulunması olası malzemenin/ atığın tamamenboşaltılması ( havalandırma , su ile doldurma, inert gazkullanımı) sağlanmalı.
3.5.201677
Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi
Yapmadan Önce
Bir gözlemci eşliğinde çalışılmalıdır; kaynakçı yanlız başına çalışmamalıdır.
24 voltluk seyyar lamba eşliğindekaynak yapılmalıdır.
Kazan, tank, menhol gibi dar ve kapalı yerlerde yapılan elektrik ark kaynağında doğru akım kullanılmalıdır.
Kapalı Hacimlerde Kaynak İşlemi
Yapmadan Önce
•Gözlemci ile kaynakçı arasında haberleşme her
durumda sağlanmalı ve sürdürülmelidir.
•Kapalı hacmin havalandırılması veya hava beslenmesi
gerektiğinde, oksijen kullanılmamalıdır.
•Emniyet şeridi ile alan sınırlandırılmalı , yetkisiz
girişler engellenmelidir.
•Uyarı levhaları ile gerekli uyarılar yapılmalıdır.
3.5.2016 79
Kapalı Alanlarda Kaynak Yaparken Alınacak
Önlemler
Tüm kapı ve pencereleri açarak ve ayrıca, bunların
kapanmalarını önleyecek önlem alınmalıdır.
İçerideki hava, oksijenin yetip yetmeyeceğini anlamak
bakımından düzenli olarak test edilmelidir.
Tüm havalandırma deliklerinin tıkalı olmadığından ve
vanaların sızdırma yapmadığından emin olunmalıdır ve
yeterince havalandırma sağlanmalıdır.
80
Kapalı Alanlarda Kaynak Yaparken
Alınacak Önlemler
• Kaynak kesme, ısıtma işlemleri sırasında ihtiyaç
duyulmayan tüm sistemler durulmalıdır.
• Güç, gaz ya da diğer maddelerin kapalı hacıma girişlerini
hemen kesebilecek düzenek veya düzenekler hazır
bulundurulmalıdır.
• Herhangi bir ekipman hatalı çalışma riskine karşı acil
durum planı hazırlanmalıdır.
81
Kapalı Alanlara Giriş Prosedürü
Herhangi bir çalışanın izin gerektiren kapalı
alana girişinden önce bir prosedür ve önlem
sistemi oluşturulmalı ve izlenmelidir. Kapalı alana
giriş için aşağıdaki prosedür izlenmelidir
84
Giriş İzninin Hazırlanması:
Herhangi birisinin kapalı alana girişinden önce, yönetici
personel tarafından bir Giriş İzni hazırlanmalıdır. İzinFormu, aşağıdaki konuları açıkça tanımlamalıdır:
◦ Kapalı alanın konumu ( yerleşimi )
◦ Alana giriş amacı
◦ Alana giriş tarihi ve onaylanan kalma süresi. İzin, yapılacak görevin
tamamlanmasına olanak vermek üzere o iş için alınmış izin süresi
içinde geçerli olmalıdır; süre aşılmamalıdır.
◦ Girişe yetkili kişi isimleri
◦ Gözlemci (nezaretçi ) isimleri
◦ Gerekli teçhizatın listesi
◦ Girişi onaylayan kişinin imzası
◦ Tehlike türleri ve giriş koşulları
85
Giriş İzninin Hazırlanması:
◦ Başlangıçta ve periyodik yapılan testlerin sonuçları
◦ Giriş öncesi kontrol sonuçları veya riskleri önleyici ve giderici
tedbirler
◦ Kurtarma ve ilk yardım servis timleri
◦ İletişim prosedürü
◦ İlave izinler ( sıcak çalışma ortamı )
Herhangi bir kapalı alana giriş öncesinde, giriş izni, girişi onaylayan kişi
tarafından imzalanmalıdır. Giriş izni, işin tamamlanmasını takiben yetkilisi
tarafından imzalanarak iptal edilmeli (kapatılmalı) ancak, programın
tekrarında işlemleri kolaylaştırmak amacıyla en azından bir yıl süreyle
saklanmalıdır.
86
Giriş İzninin Hazırlanması:
Girişle ilgili her türlü problem giriş formuna not
edilmelidir. Kaynak gibi “sıcak iş“ gerektiği durumlarda,
kapalı alan giriş formuna bir not veya ayrı bir sıcak iş izin
formu eklenmelidir.
87
Giriş İzninin Hazırlanması:
Değerlendirme sonrasında kapalı alanda çalışacak olanlarınizleyecekleri çalışma metotlarını açıklayan bir talimatyayımlanmalıdır. Bu talimat, emniyetli çalışma yönteminiolduğu kadar, kapalı alanın temizliği, havalandırılmasıtahliyesi ve tasfiyesi yöntemlerini de içermelidir.
88
3.5.2016 89
KAPALI ALANLARA GİRİŞ İZNİ
İZİN NO:
Proje: Alt Yüklenici:
Yapılacak İşin Tanımı:
İzin Saat..................dan .....................ya kadar geçerlidir Tarih: _____________________
Bu izin sadece yukarıda belirtilen dar alana girişi kapsar. Giriş kapsamında yapılacak tüm işler bir yöntem
bildirgesi ve risk değerlendirmesinde kapsanmalıdır.
Bilinen tehlikeler:
İlgili Kişiler: (Alana girecek olsun veya olmasın) Ekipteki işçi sayısı:
ÖNLEMLER (uygun olanı işaretle) Evet Hayır Yok Evet Hayır Yok
İş sistemleri kontrol edildi Uyarı işaretleri/barıyerler
Oksijen seviyesi % 19 – 21 arasında
Gözlemciler belirlendi
Hidrojen sülfür 30 ppm’den düşük Telsiz sağlandı
Atmosferde oksijen testi yapıldı vesürekli izleniyor
Alev almaz aydınlatma cihazı kullanıldı
Emniyet kemeri/can halatı kullanıldı Gaz akımlar durduruldu/sızdırmazlığı sağlandı
Ses uyarı sistemi var Sıvı akımlar durduruldu/sızdırmazlığı sağlandı
Tehlikeli kalıntılar atıldı Cebri havalandırma sağlandı.
3.5.2016 90
Havalandırma sağlandı Solunum cihazı kullanıldı
Giriş/çıkış uygun Koruyucu elbise giyildi.
Zehirli ve alev alabilen madde yok Acil durum prosedürleri ve
kurtarma ekipmanı
yerinde.
Güvenlik ekipmanı kontrol edildi
ve çalışıyor
İlk yardım hazır durumda.
İşin yapım yöntemi kontrol edildi. Sonuç:
En yakın telefonun yeri: Acil Durum telefon
numarası:
İlgili Kısım Şefi: (İmza) ______________________________________Tarih:_______________________________
Kısım 2: Yukarıdaki önlemlerin alındığını, acil durum prosedüründen bilgimin olduğunu, işin başından sonuna kadar
yanından ayrılmayacağımı yapılan işi sürekli izleyeceğimi kabul ve beyan ederim.
İmza: Alt yüklenici İş güvenliği Sorumlusu___________________________________________________ Tarih:
____________
İşgüvenliği Şefi: (İmza) ______________________________________Tarih:_______________________________
Kısım 3: Bu iznin 1.Kısmında detayları verilen iş tamamlanmış/durdurulmuş ve kontrolüm altındaki tüm adamlar çıkarılmış
ve bundan böyle dar alanda çalışmanın emniyetli olmadığı konusunda uyarılmıştır.
Sahanın güvenli hale getirildiğini, donanımın depoya iade edildiğini ve her tür uyumsuzluğun bildirilmiş olduğunu teyid
ederim.
Dar alanda meydana gelmiş olan her değişikliği not ettim.
____________________________________________________________________________________
İmza: Alt yüklenici İş güvenliği Sorumlusu : _____________________________________ Tarih: ____________________
Kısım 4.
Bu izin iptal edilmiştir. Bildirilmiş olan tüm değişiklikleri not ettim ve gerekli takip işlemlerini yaptım.
İşgüvenliği Şefi: (İmza) ______________________________________Tarih:_______________________________
Gözlemcinin Görevleri
Tüm kapalı alan çalışanları, kapalı alan dışında bulunan birgözlemci tarafından izlenmelidirler. Gözlemci, kapalı alanoperasyonunun süresi boyunca bulunduğu yerdenkesinlikle ayrılmaksızın çalışanları izlemelidir.
Gözlemci özellikle aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:
Kapalı Alan Çalışanlarının Sayısı : Kapalı alanda çalışanlarınsayımını ve iş süresince kontrolünü yapmak gözlemcininsorumluluğundadır.
Tehlikenin Fark edilmesi : Gözlemci, kapalı alanla bağlantılı hertürlü riskin bilincinde ve bu riskleri fark edebilecek yetenekteolmalıdır.
91
Gözlemcinin Görevleri
İletişim : Gözlemci, çalışma süresi boyunca içerdeki çalışanla olan
haberleşmenin sürekliliğini sağlamak ve etkili bir şekilde yürütmek
zorundadır. Buna ek olarak, aşağıdaki koşullar oluştuğunda
içerdekilerin dışarı çıkmaları talimatını vermelidir.
◦ Giriş için koşullar oluşmadığında veya bozulduğunda,
◦ Çalışanlarda herhangi bir davranış bozukluğu gördüğünde,
◦ Alanda kontrol altına alınamayan bir risk oluştuğunda,
◦ Dışarıdaki koşullarda, içeride çalışanları tehlikeye sokacak türden
bir değişiklik tespit ettiğinde,
• Alanın Emniyet Altına Alınması: Gözlemci, yetkisiz kişilerin
kapalı alan çevresine girmesini engellemekle yükümlüdür. Eğer
girmişlerse, terk etmeleri için onları uyarmakla görevlidir.
92
Yasal Gerekler
İşçi Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü
Kapalı alanlarda yapılacak çalışmalarda temiz hava verilecektir. (mad:513)
Kapalı alanlarda ve oksijenin eksik olduğu yerlerde filtreli maske kullanılmayacaktır. (mad:533)
Kapalı alanlarda ısı ve kaynak işleri yapılmadan önce iyice havalandırılacak ve oksijen verilmeyecektir. (mad:520)
93
Yasal Gerekler
İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik (Mad: 6)
Kapalı işyerlerinde çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyacakları yeterli temiz hava bulunması sağlanacaktır.
Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanacaktır.
Havalandırma sisteminin çalışmaması, çalışanların sağlığı yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren uyarı sistemi bulunacaktır.
3.5.201694
İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine
İlişkin Yönetmelik (Mad: 6)
Suni havalandırma sistemlerinde hava akımı, çalışanları rahatsız etmeyecek şekilde olacaktır.
Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek artık ve pislikler derhal dışarı atılacaktır.
Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak
Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler
Kuyu veya diğer yer altı tesislerinde yapılacakbakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici,boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli birşekilde birikebileceği göz önünde bulundurularakgerekli ve yeterli güvenlik önlemleri alınacaktır. Bugibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılacak,bunlara uygun kişisel korunma donanımıverilecek ve tecrübeli bir veya birden fazlagözlemci görevlendirilecektir.
Patlayıcı Ortamlarla İlgili OlarakMevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler
Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydanagelebileceği tank veya depolar içindeyapılacak bakım ve onarım işlerinde, işçileremaskeler, solunum cihazları ile emniyetkemerleri gibi uygun kişisel korunmadonanımı verilecek ve iş süresince tank veyadepo ağzında bir gözlemcibulundurulacaktır.
Patlayıcı Ortamlarla İlgili OlarakMevzuatta Yer alan Çeşitli
Önlemler
Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veyatanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularınınvanaları güvenli bir şekilde kapatılacak veya buborular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veyakapaklarla kapatılacaktır.
Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısıveya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyicehavalandırılacak ve kaynak işlerinin yapıldığı sürecehiçbir şekilde oksijen verilmeyecektir.
Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak
Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler
Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerdeçalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyalipleri gibi uygun koruyucu donanım verilecektir.Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerinetemiz hava sağlanacaktır.
Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksekolduğu için temiz hava beslemeli maskelerkullanılmalıdır. Bu maskelere temiz hava sağlanmaişlemi dalgıçlarda olduğu gibi tüple veya temizhava pompasından(hava geçiş ayarı bulunan)sağlanmalıdır.
Patlayıcı Ortamlarla İlgili Olarak
Mevzuatta Yer alan Çeşitli Önlemler
Pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara, kapalı
devre solunum maskeleri kullanılmıyorsa, işçiler, ancak
iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra
sokulurlar. Buraların havası, işçinin çalıştığı süre boyunca
denetim altında bulundurulur.
Parlayıcı ve tehlikeli sıvıların depolanmasıyla ilgili olarak
oluşabilecek gaz, buhar ve dumanların bulunduğu
çukurlara inmek zorunluluğunda olan işçilere uygun kişisel
korunma donanımları verilecek, merdivenlerden birer
birer inilecek ve merdivenler üzerinde bir kişiden fazla
kimse bulunmayacaktır.
Sonuç Olarak Yapılması
Gerekenler
Kapalı mekanlarda kirli hava, tehlikeli gaz ve buhar
bulunabileceğinden önceden ölçüm yapılmalıdır.
Bu gibi yerlere ancak ve ancak çok iyi eğitilmiş, gerekli ve uygun
koruyucuyu takıp, giyen kişiler tarafından girilmelidir.
Ancak, daha önce risk tespiti ve değerlendirilmesi yapılmalıdır.
Bir kapalı hacim veya mekana girebilmek için “yazılı” İŞ İZNİalınması gerekir.
Böyle bir yere girmeyi İş Güvenliği Uzmanı ile birlikte
planlanması yapılmalıdır.
3.5.2016101