ALBRECHT DURERALBRECHT DURER

Nol yn y bymthegfed ganrif, mewn pentref bychan ger Nuremberg, roedd teulu’n byw gyda undeg wyth o blant. Undeg wyth! Er mwyn rhoi bwyd ar y bwrdd i’r rhain i gyd roedd y tad sef pen y teulu yn gweithio undeg wyth awr y diwrnod fel gwneuthurwr aur ac hefyd unrhyw waith arall oedd yn fodlon talu yn yr ardal.

Er fod pethau yn edrych yn eithaf llwm arnynt roedd breuddwyd gyda dau o blant hynaf Albrecht a Albert Durer. Roedd y ddau am astudio celf ond roeddent yn gwybod na fyddai eu tad yn medru fforddio anfon yr un ohonynt i Nuremberg i astudio yn yr Acadami.

Ar ol nifer o drafodaethau hir yn eu ystafell wely fe wnaeth y ddau gytuno ar strategaeth. Fe wnaethant daflu darn arian. Byddai’r un fyddai’n colli yn mynd lawr y pwll a gyda’i arian y byddai wedyn yn cefnogi ac yn talu i’w frawd i fynd i’r academi.Yna ar ol i’r brawd cyntaf orffen ei pedair blynedd o astudiaethau y byddent yn newid rol ac y byddai’r llall yn cefnogi y brawd arall yn yr acadami drwy werthu ei gelfyddyd neu wrth iddo yntau hefyd fynd lawr y pwll.

Fe wnaethant daflu’r darn arian ar fore Sul ar ol y capel. Albrecht Durer wnaeth ennill, ac ef a wnaeth fynd i Nuremberg. Albert a aeth i lawr y pwll peryglus, ac am y bedair blynedd nesaf fe wnaeth dalu am gostau ei frawd yn y coleg. Roedd ei waith yn lwyddiant ysgubol. Roedd gwaith olew, pren ac ysgythriadau Albrecht yn llawer gwell na rhai ei athrawon.Erbyn iddo orffen yn y brifysgol yr oedd yn dechrau ennill arian sylweddol am ei waith.

Pan ddychwelodd yr artist ifanc i’w bentref, fe wnaeth deulu Durer gynnal parti i ddathlu dychweliad a llwyddiant Albrecht. Ar ol y dathliadau fe wnaeth Albrecht godi a diolch i’w annwyl frawd am ei waith caled yn ei helpu ef drwy’r amser yn y coleg. A’i eiriau oedd, "And now, Albert, blessed brother of mine, now it is your turn. Now you can go to Nuremberg to pursue your dream, and I will take care of you."

Fe wnaeth pawb droi mewn hapusrwydd at ei frawd a oedd yn eistedd ar ben y bwrdd. Yno yn eistedd yr oedd Albert, gyda dagrau yn llifo lawr ei ruddiau, yn ysgwyd ei ben yn ol a blaen yn ailadrodd y geiriau “Na .. Na ..Na,”

O’r diwedd fe wnaeth Albert godi ar ei draed ac fe sychodd y dagrau. Edrychodd ar bawb o gwmpas y bwrdd ac yna fe ddywedodd yn dawel, "No, brother. I cannot go to Nuremberg. It is too late for me. Look ... look what four years in the mines have done to my hands! The bones in every finger have been smashed at least once, and lately I have been suffering from arthritis so badly in my right hand that I cannot even hold a glass to return your toast, much less make delicate lines on parchment or canvas with a pen or a brush. No, brother ... for me it is too late."

Mae bron 450 mlynedd wedi mynd heibio ers hynny. Erbyn hyn mae cannoedd o ddarnau gwaith Albrecht Durer's i’w gweld mewn cannoedd o amgueddfeydd gorau y byd, ond mae yna un darn yn fwy enwog na hwynt i gyd gyda’i gilydd.

Un diwrnod i ddangos ei ddiolchgarwch at haelioni Albert fe wnaeth Albrecht Durer ddarlunio dwylo toredig ei frawd. Fe alwodd y darlun pwerus yma yn syml iawn “ Y dwylo”. Ond fe wnaeth y byd cyfan agor eu calonnau i’w ddarlun a’i ail enwi ef “ Y dwylo mewn gweddi”.

Y tro nesaf rydych yn gweld copi o’r darlun yma. Y gobaith yw y bydd en eich atgoffa o’r stori ac y byddwch yn sylweddoli fod neb yn y byd yn llwyddo ar ei

ben ei hun, heb help

rhywun!

SOME MORE OF ALBRECHT DURER’S

WORK