Albania 1 1901
20
1'''' ~ I ~ - - , VIT I PESET AN NEE V bP ME $1 TE KALENDORIT 1901 LE 31 JANVIER 1901 -' 11/;; -.-~-. NUMERi NUMERO 1_~ RJLtiBRntI 11 f( perkoheshme Revue alban,., . , shcip IDel dy he se. Parait dekl rene muaj. I!,.,te £ois_pa r mois melua me 1896 ltondee en 1896 TE MBAHET E TE RRITET KOMB~SIA. TE LEROHET E TE ZBUKUROHET GHUHA SE GHUHA ESHTE SHE NIMI I KOMBE SISl:. TE PERMIRESOH~T GHENDJA E POPU- LLlT, SE, KUR S' [SHT I VCBEK PO?ULLI, KOMBESIA 'MBAHE T <- TERE, E FO~TE E E RE. - JERSHA. KEN:>A TE POPULLIT. GHUHESI. 'ISTORI. S:<ENTSE TE RA. CONSERVATION & DE VELOPPEMErn DE LA PERSONNA LITE NA TIONALE. CULTURE CE LA LANCUE, QUI EST L . EXPRESSION CE CETTE PERSONNA LITE. AM~LIORTAION DES CONDITIONS Eeo NOMIQUES, QUI PER METTE NT A LA PER SONNALITE NA TIONA LE DE SE MAINTENIR ENTltRE, FORTE & LIBRE. LITTE RA TURE. FOLK LORE. LlNCUISTIQU[ HISTOIRE & NOU VELLES. [-- --:- .,. - ~~ L /"5- LETRA, NDIHMA, PAJTIME, DERGOHEN NE KETE DRECTIM REDACTION DE LA REVUE ALBANIA, 23, RUE DALBANIE, 23 BRUXELLES BELGIQUE (.. ."
description
Albania, Faik Konitza
Transcript of Albania 1 1901
1'''' ~ I~ - -,
VIT I PESETAN NEE V
bPME $1 TE KALENDORIT 1901
LE 31 JANVIER 1901
-' 11/;;-.-~-.
NUMERiNUMERO 1_~
RJLtiBRntI 11f( perkoheshme Revue alban,.,
.
,shcip IDel dy he se. Parait deklrene muaj. I!,.,te £ois_pa r moismelua me 1896 ltondee en 1896
TE MBAHET E TE
RRITET KOMB~SIA.
TE LEROHET E TE
ZBUKUROHET GHUHA
SE GHUHA ESHTE SHE
NIMI I KOMBE SISl:.
TE PERMIRESOH~T
GHENDJA E POPU-
LLlT, SE, KUR S' [SHT
I VCBEK PO?ULLI,
KOMBESIA 'MBAHE T <-TERE, E FO~TE E E
RE.
-JERSHA. KEN:>A TE
POPULLIT. GHUHESI.
'ISTORI. S:<ENTSE
TE RA.
CONSERVATION &
DE VELOPPEMErn DE
LA PERSONNA LITE NA
TIONALE. CULTURE
CE LA LANCUE, QUI
EST L . EXPRESSION
CE CETTE PERSONNA
LITE. AM~LIORTAION
DES CONDITIONS Eeo
NOMIQUES, QUI PER
METTE NT A LA PER
SONNALITE NA TIONA
LE DE SE MAINTENIR
ENTltRE, FORTE &
LIBRE.
LITTE RA TURE. FOLK
LORE. LlNCUISTIQU[
HISTOIRE & NOU
VELLES.[----:-.,.-
~~L/"5-
LETRA, NDIHMA, PAJTIME, DERGOHEN NE KETE DRECTIM
REDACTION DE LA REVUE ALBANIA,23, RUE DALBANIE, 23
BRUXELLESBELGIQUE
(..."
EiJU1B1tmIltORGANE DES INTERETS ALBANAIS.
E PERKOHESH'ME SHCIP (TOSKERISHT. E G.EGNISHT), FRENGHISHT
TURCISHT. MPRON TE DRECTAT E KOMBI'f SHCIPETAR.
E
~l'N NUMERO SEPARE. . . . . . . 0 fro75 NENUMERI VECHANT, . . , , , 3 grosh
ABONNEMENTD'UNAN(pollr tOilSpays) 10fro PAJTIMIPER NE VIT . . . , , , J) frenga
--..~U)
~r-.
Pour tous les livres concernant la l~.:lg:ue alhanaise, on peut s'adresser wit a la rtdaction
de I""ALBANIA", soit ala Li!,,'ai,'ie Spirgatis, 2" Marienstra"e; Leipzig, 1 re~'oit c:galement deG
abonnements a notre revue.~;;2~:r:U)
""'~r-.:r:VJ
,:i ;:t ,:i
On trouve 1"Albania'=Albania' ndodhet:
~
A LEIPZIG LIBRAIRIE SPIRGATIS, 23, Marienstrasse.
A LONDRE3L IBRAIRIE TRUBNER & Co. 57, et 59. Ludgate Hill.
J:. PARIS LIBRAIRIE ERNEST LEROUX, 80, rue Bonaparte.A VIENNE LIBRAIRIE WILHELM FRICK, 27, Graben. .
A TRIESTE LI BRAIRIE JULIUS DASE.A VE~[3E LI3RAIRIE MUNSTER.A ATHENES LIBRAIRIE BECK.A PHILIPPOPLE LIBRAIRIE CRAVAREFF FId:RES.Au CAIRE LIBRAIRIE BARBIER.A ALEXANDRIE LIBRAIRIE VITA COEN.
~%
r-.,~H
.~~-.....U)
%~~H~
tt
Shkurtore ~ SommaireFac[ c: pare. - 'ihciperia me 1801 e me 19°1 : Faik be KONITzA.- Vajtim permi roberi te Shcipe-
tarev[t : F. l::'. - Bregu i Buunes : Nakd3 MOIiITSI- Martesa e Mamitses mortres t' Skand[r-Begllt :
Vorf DUK..\GHINI - N' Kopesht-Kombtar : Jakin SHKODRA - Nevojat e :;hciperise - Perparimi i
KOInbit - Libra te ra.
,.
Vit 5 ltn. 1901 ~ere 6 f;erie.
1iJLtiB1tltI1t, .
~ perkoheshme Revue alba naishcip IDel dy he ~se. Parait deuxrene muaj. U~te
Il
foiS par mC?isrilelua me 1896 l"londee en 1896
TE MBAHE. TETE
RRITET KOMB~SIA.
TE LEROHET E TE
ZBUKUROHET GHUHA
SEGHUHAESHTESHE
NIMI I KOMBESISl:.
I,
TE PiOR:vI:RE 30:~~T
GHEN:>JA E POPU-
LLIl:...SE, KURS'ESHT
I V03~K PO?ULLI,
KOMB~SIA MBAHET E
TERE, E FORTE E E
RE.
-\!ER3!-{A. KEN,A TE
;PO?~LL r. GHJH~SL
.HISH'I.
TE R \
SKENTSE
CONSERVATION &
DEVELOPPEM'ENT DE
LA PERSONNA LITE NA
TIONALE. CULTURE
DE LA LANGUE, QUI
EST L 'EXPRESSION
DE CETTE PERSONNA
LITE. AMELIORTAION
DES CONDITIONS ECO
NOMIQUES, QUI PER
METTENT A LA PER
SONNALITE NA TIONA
LE DE SE MA.1NTENIR
ENTIERE, FORTE &
LlBRE,
--
LiTTlRATURE. FOLK
LORE. LlNGUISTIQUE
HISTOIRE & NOU.
VELLES,
..Ol"LiI..O'
v~:~.=.:~~~..'r-~-'''~1~
~~J. . p!r \.t. ..;-\.\ , .,:,,;,-..
'~".."-'-
('
-,.".
.-~~-~:--
,.,
'" -p
,.;-- ......./. '" ~'-!'
.\:>.;
J
\,-~
I:t>i ,
-.J/ Ii;, ..//
'f"'» /'II, tf
I" ''"'',.
- -- -'
1=tJUiBAmIFiVolum~ ]~l IDzvllim g
Bpuxettes1901
~
~DD.........a~D ~..~~D '
~ -, .~ 1t . 18AmI ~D..........~ Vi tV. 1901 R I!um.l .'~DD~.......Populli i Ghermanies tere eshte sotpel wt 5634-5014 frymash, - nder te tsilat :
2773' 067 meshkuj e 286'3947 femera. Prusia
vetem ka 34 mijune e ghysme. Ne keto 5 vjetet e
fllndit, popul\imi u-shtua 7,78 per cint.
E para udhee hekurt n' Europe u-krilla, pas Inglies, ne Belg, me 1848.
Pas duhanit, chaji. Ne Chine, zunetepine tfingare prej f'€tesh chaji te mpshtjella ne
JHte miseri. Ky zakon u-hap shpejt n' Amerike
te siperme, andej kaperdzeu detin e u-hodh n'Inglie, e u-perhap gher ne Rmie.Tani, po zene (me
teper zo iiat) te pine t, ingare chaji ~e Paris edhe ne
ViCne.
Ne Japan, i mbathin kuajte me kashte,
te pILksur, ne vent te potkoit.
I pari ci kalE pataten ne Shciperieshte iie Frenk i cuajtur Cerfbeer. K y ish zyrtar
Kryeush tetari
topa,h n' mhteri t' Ali Tepelenit, nen emer
Ibrahim Manzur. Ka lene, si u-kthye ne Franbe,
iie liberpenni Shciperin' e ahcreshme.
Ne lop' e mire e Hollandes jep diteper dite
3°gher
4° oke cume,ht.
Ne st-.kentsetar amerikan, Z. Tesla,thote se ka ghetur iie macine me fuci elektrie me
ant tt se tsiles 'Zotohet te ehoje sheiia te ylli 1'lIars
ct tc meret vesh me iierezin' e atjeshme ne eshte se
ka illr.?z.
math i Bureve n'Afnke. te Juges, Dewet-i i pa zeneshm, -- ei u
kundershtohCt ace cln:diteridrt Inglizeve.e nuk u
bie kurre ne dore n ka cene mishetar (kasap) mepare nisjCs Juftes.
Bota e tere rerdorin per dite 35°0000maje pendedr te h£kurta (fl'. plumes, it. penne:
M' i pacmi cytet i dh£ut, eshte cytetiBroek ne Hollande. ICyeytet esht ac i pacme, ,akuajte e kafshet nuke kane leje te dukCn rugeve;
edhe cytlti mbahet i eeruar si iie cele, Ka 27COfryma, edhe ndzjir iie djathe c' i thone Edam.
<F ALBANIA 6
f)hciperia me 1801 e me 1901I ISH vendi yn fie cint vj~t me pare, si eshte sot? Ndryshim imath.
te tsilin do t' a rrefejme ne pake fjale. .
Ahere Shciperia, sundimerisht, ish po thU1 me vete. KaraMahmutisiper, Ali Tepeleni poshte, e sundojin Shciperine.pa kerkuar urdhera nga Stambolli. Ata vete i emerojin ghithenen-urdherit (memuret) e guvernes, te tsilet ishin te ghitheShcipetare.
Sot kemi mi krye tsa Anadollake ci nuke kane tjater mendim e tjatre-pune pervech te vobesojne vendin e te shuajne keml:esine t' ene.
Ahere, emeri shcipetar ish i fiohur kudo n'. Evrope si i fie popullit meghur.e, me zakone, me mendime, te veta. Librat e shkronetoreve t' asajkohe jane plot me deftime te tilla.
Sot, p~r kundre, eresia ku na ka lidhur Stambolli e ku na. mban poshtrc,,;;-
sia e karakterit t' one, u dhane sy e fortse kombeve fcifie te na kllasin djallezite tyre e t' i japin te besoje botes s ~k:m1? s hcipetar nuke ka. Ashtu, ne ci fie -cint viet me pare ishim kombi m' i ghall e m' i fucishm' i Ballkanikut, jemisot per sot kombi m' i semur' e m' i dobeti.
.
,
Ahere ghuha shcipe flitej kudo ne Shciper,i : rreth vatres, ne trek, neshtepi te guvernes (hucumet) ; edhe sikur te kishin patur ment te paret t: ane,pJ. fal e veshtin::t kishin bere cindera shkolla ne ghuhe shcip. Tani, prape shu-mits:l e Shcipetareve te ndershem shcip fbsin e Shcipetare mbahen. Po tsaharbute, tsa zuzare, te lindur prej nelH~shshcipetare po prej atesh a Anado-llake a fare te pafiohur, bejne sikur e harman shcipen, kerkojn me pa-hir tena kllasin ghuhen e mundesit edhe i ndihin armikut te na e shuaje ghuhent' one.
Nuk u-ndryshua vetem puna e sundimit e e ghuhes. U-ndryshua ace, dheme teper; puna e begatimit.
. Ne cint vjet me pare, tregeria, bulcia, ishin ne lulezim te bukur. Te ma-
\
)7 ALBANIA F
redhenat ishin te lira, - jo si sot-ce ':f..t-\ldollaku i ndalon shume tr~getare te;yen' e te vijne, duke renduar pagat 'e bakshishet, duke kerkuar passeport-e
. .e tezeerera, duke pyetur ku vete e pse vete e mas ke ndofie mendim te pshehte.
- Bota e punonin dhene ; i varferi kish token e tija e e shtrengote t' i ndzjeregrur' e cuke. Sot fie mij shkake, fie mij ndalime, e shkretuan bulcine ;Sheipetari nuke punon mee dhen e tija ; arat jane kudo te shkreta, e fie erererjashtimi po fryn ei i shtyn perjashte Shciperise, ne vise te huaja, me te miretpuneto"e.
Me I 80 I, Sheiperia kish fi' a pese-dhjete shtepi bejIeresh te vjeter e disaog~ke te' krishtere, ei kishin dashurin' e vendit' jetojin ne Sheiperi, e mbajinkujo si fie vatre rreth e rreth se tsilles mbIidheshin e ngroheshin te varferit edhete tjeret. Tani, cghakesia u-prish e u-shua. Te paka shtepi te vjetera kanembetur. Zuzaresia edhe harbutesia i Jargon bejte e i hee ne Stamboll. U vjenme mire te vtne t' u lepijne kembet Anadollakeve, te bejne poshtresira edhete fitojne tsa ergr.ent, se te rojne ne Shciperi te vobeke po me nder e me hi~.
Ashtu ka cene. Keshtu eshte.
Ne, Sheipetaret e anes. kombetare, nuke kemi tjater mendim perv~eh t' aheeim Sheiperine nga balta. Kerkojme te jetoje kombi yn me ghuhe te tij,me mendim! e me nder te tija.
.
~
Sa Sheipetare ja:1e te ndershem, do te mbajne te ghithe me anen kombe-- tare. Ata ei jane zuzare, shpirtrober. e bij kurvash, Ie te mbajne me anet
..f tj era..
Fa.ik be KONITZA. ,..
~~~
'-i)..",
I
8 ALBANIA F
YAJTIM PERMI ROBERI TE
SHCIPETAREVET.
Sherbetore t' Anadollit,
Klechk' e lodra te Starnbollit,
Zernerohuni fie here,
Mprehni kordhat per te prere,
0 tt hurnbur Shcipetare,
Se ch' cenkCni per te care!l\Irnprehni kordh' e rnprehni palle
Te jll ndritin yj mi balle,
Pe;' te car' e ptr te share,
Per te shar' e per te vrare ! T' i frikesoni zazaret
Ci i ,huan Shcipetaret,
Armicte mbe dh" ju hothne,
Dhe ju shtypne sa ll-lothne. Ene vent tllaj te'roni
Si te doni e si te thoni !
Sa tdothn' e sa u-ng-opne
Ju gdhentne "dhe jll ropne. F. K.
As buk' as breke s' jn lane,
Ju punoni ata hane !
Nllk ju lan' as pake ndere
Ce kini patur per hCre. ~~~As nder, as tllrp, as ghak s' kin;,
Uiini kryet dhe p() rini.
I duro,ni urt armicte ,
Prisni vdekjen a po vdicte rBREGU I BUUNES.
0 Shcipetare bark-zbrazur
Fllstan-chjer' e kembe-zbathur,
: ER brii t' ghytetit t' Shkoders, n' krah,
ku prennon dilli n' veer, ghinnet
Jiceni i Shkoders ci tni rredhe kahe
deeti nnrohet n 'lum nnermjet t' ma-
lit ku asht kshceli i Rozafes e t' Taraboshit tui
u-thirre mannej Bllun e tui u-nneshe m' fii rrenn
t' Drinit ii' aa pes chasa lerg uret.
~-
Ne mos nuk u-shove fare,
Ndiz-n zemra shcip~tare !
Ky uje i bhuem vech n' Jirii t' hovit vet bie
\
'"
Emma ei n gryke t' vet perpieet In'deet e Cl kishte Jne vii'fte J11e pertrii t'marredhanunin me dheena tjera maa me t'shpejte e Jnaa paa t' v.htire tui pa~;e n
F 9'ALBANIA
kahe deeti here me vala t' rrebta, here me ujna
't' plata'sikurse ~hCjnat e prrojh me vija t' veta
t' shtyhen me e nguts~ a me e lane n' shtrat t'vet.
Per brii t' ujit, ghithkunn bregut, jane t' hapun
kat'l1nne t' vogla, afennas lleni me tjetrin, me are
t' fryteshll1e, me kopshtiie t' mira, me pell1e e lisa
ghith faresh n' mnnyre ci tui raa shtratit Buunes
shifet fii aso t' dukl1nash t' kannshme ci rrallas
munnet syni me paa kunn, Ana e malit m' fien,:
brii me male t' nelta e me katunne t' veta ci duken
per mjet t' atyne grykave, ku t' veshuna, kl1 t'
zhdeshuna pr£je ghethve e bimve, e fush a e bregut
Drinit ci m' tjetren ane shtrihet pe-r t' ghate me
nnrim t' disaa sukav~, kodrave e edhe maleve ci
shkojne kahe Lezhia, difton fii t' paam ci i gzon
zemren udhtarit ei asht n' kohe me gzue.
M' fiene brii e m' tjetren shifen katunne t' bl1-
kura tui lane fiCni tjetrin me nnrrim fushash e
kodrash. N' e djathte, tui dale preje Shkodret,
nneshe suka e Sh' Levrennit ka done me thane se
heret ee katunni iSh' Levrennit sikur e difton
Kisha e vjeter e e rrenueme ei duket se do t' jeet
kene e Sh' Loretsit p>e fJala vete e difton se
Laurents ee nnrue n' LauvrCnn e kshtu n' LenennPreje atij katunnit ei duki't se pershiite Shkodra
i mmet famulliis Shkoders nncerimi iSh' Loretsit
ci ee nneerue n' Shkoder eh' motit fii herit me
Sh' l\1riin l\!adalen ei nneerohej n' bheel t'Shko-ders.
1 Mas Sh' Levr~nnit shtrihet m' at brii Z:l~si,Oblika, Oboti, Muricani, Sh'. Todri e Frashkafieli(per me Jane m' anet katunnet maa t' Jerga ei
>h~n~per pj€te), Sh' Nerghi (me t' tsillin sotmjerisht hidhCt n' rreth t' Malit Zii) Sutieli, Reehi
e Shenkolli n' breg t' deetit.
Tui u-fiite mannej. m' tjetren brii perpjete,jane : Pullajt, Reehi, Luazi, K.roei, PCntari, Ee-
lajt, Rushkulli, Lamrishi, Daiehi,Grashi, Mushan-
ni, Shirei, Daraghati e Berditsa.
N' Shire, ghinnet fii Kishe e vjeter ci kaa n'vedi shejet e hijeshimit moehem,. e gadi krejt
e rrenueme preje vjetrimit e tash vone edhe prejeujnash. Asht Kisha e Sh' Naprevnes per mii t'
tsillen kishte m' u-lype me shkrue veehem pse
pershiin nollnii t' vjetra n' vi'di, e ktl1 miefton,
veeh me e emnue.
Ghith kta katunne praa ei i bajne kunore
Euunes i apin fii lulzill1 t' kannshem kae saa t'
kishte me pase pak mllkajit godiinash, kishte me .kene venni maa i kannshmi i ksaje ane. Por mje-
nsht per venn t' one kto l1jna nuk kan pase fare
mllkajitit, as godiinash, as pennesh, as t'. chill1nit, e
Eregll i Buunes 'isht e fiehet sot venni maa i ranni
e maa i perbl1zuni i ghith tierve ! Ujnat n' d1Umi-
tse t' vet dalin \'aut, e jo m' nnofii v~nn t'vecheme jo nnofii here mas saa vjetve, por ghith mare e
per ghith vjete tui rrenue are, tui rrzue breghe,
tui rropose shpiia, tui perpii biricite, tui thaa baar,peme, hanlhii e tui shemtue bukuriin e vennit.
Knetat eopertriime preje ujnash e kan prishe
kri'jt venn in kae saa nuk ghinnen buelc me mitf-tue per me punue ato toke t' shuma e t' fry-
teshll1e ei ghinnen n' at ane, pse nuk ghiI1lH~tgaadi katunn ci nuk kaa kneten per brii sikur
kneta i' Pi'ntarit, e Sh' Gnerghit, e Rechit e ePulaj.
Saa mii penne dhee ei kishin me dhane t'madhe dobii vennit rriin nen ujna t' ehartunapaa u-baa kush Illlime me i shterre e me i per-
trii n' toke t' mira.
10 FALBANIA
v(di ujna mitft edbe per anii e avu!1ore) barke
e Yapore) t' mdbaa nuk munn. rribet veeh sepreje do aniive t' vogla e
I'rtje fii avu!1oriet
t' vogel ei preje Buune.t e muer emnin tui u-
tbirre Bajana, e (dbe kta t' sbumen e heres nukmunn(n me bii mr(nne pse gryka ibbt mm'.ls];e
e me gbith at ;lje ei rrjedb nuk k(na uje ! Nnerdymdbet muej t' motmotit nuk munn tbobet,e kaa gryken chile me punue per kater muej,
e ghith veeren i bie.me ngurrue n' gbyse t,
rruges paa mujte me kape n' Obot pse Emma
asht 'mmushe e s' gheen ujene dale! Se pe r me
mrriit deri n' Shkoder nuk ibht pune ei flitet,
kid1te me kene per tash marrii me e mel1lHie,
~ikur me kene uje tjeter ei i ,htohet BUlines
n:aa 1'00' ht }e n' Sbkoder !
Disaa sboenii, masi tjeter mirsii kmh s' vEnno n
me baa, emnuene me pertrii dyy avu!1ore t' vo-gla ei me rrabe Buunen preje gryket deri n'Shkoder, por edhe gbaa s' babtt as s' kaa per t' u.
baa pse ghinnia rriin [jete e vEte wnn uesi ei maa
t' madb(n dobii kishte me e pase per v~bte as nuk
pertriin vete keto miniina as nuk }htyen tjeret
me i baa.
T' rrahunit e Buunes kishte me shpejtue
t' ardhunin e ghaas preje dheeuave t' hueja,
kishte me sbtue t' dalunin e atyue ghaanave
ci lypen t' shkojne preje knnej, kishte me i ebile
rrugen t' lehte saa e saa vetve ei };€eh e vshtira
e rruges i nnale per mos me ardhe me pa~ ven-
net t' ana, e ei me t' ardbun t' tyne kishin m,
u-pertrii mirsiina dheut, pse derdbin pareu paa
dhilne. M' fii fJale, t' paa fiebuna kishin me kene
{Iobiit ei i vine Shkoders e Sheypniis pse mIrSua
e fienes ane pertriin mirsiin e tjeters.
Kuej praa i perket m' u-dzee maa fort n' ket
pune 1 Ghinnve maa t' mentshmeve ei kaa Sbko-
<Ira, t' tsillet, tui kujtue t' mirat ei pertrihen,
e kanme ulle mas me praa tui kerkue me e
mkamm~ ket ane, e tui u-munnue me gbete
Shoeniia ei t' a marrin mi krye t' rrabunin eBuunes me eh' fare do aniish avullonSsb, e jo
veeh deri n' Ohot par deri n' ghytet t' Shkoders,tui ca.a pritat ei Iypen, shpe!1imiil e 'shtratit .t'
Buunes, t'shpikunin e knetave, em' kta pune tui
i dhane krah ato vete me i chile rrugen atyne
Shoeniive n' Stambo!1e e ghith ku t' Iypet tui cite.,hedlit nevojet e vennit e mir,iit ei v;l~e.
Kush munnohet per kta mirsiina e per kta per-
trime nnjek si Jypet dasbtniin fdheut vet e t'
vehtes e difton me kene atdbetaar i dzeEt, ei dheu
i vet ghith bere kaa per t' nneerue per niii gbith
tjere.
Luej praa pak, a Shkoder, se e He kohen,luej
pak per t' gha!1e per vedi e 1110Su-merr mentsh mas
disaa marrinave t' moehme ci s' laan me ehue krye.
Keyr per rreth e shif se ghytete maa t' vogla bajlie
pune maa t' mdhaa e mas ul kryet paa dzaa ku
shef nevojen par ,ikur eh' motit jee hne e pare, e
pare t' jeesh m' ghith eh' Iypet per t' mire t' anne
e t' ghith Sheypniis.
Shka ihht Mali i Zii nnej tyy 1.E praa kee paa
se eh' mujt me baa per nnr.:jtim t' vennit ! T' ma-
rrin vel ht Eurepa prej~ punve t' ona }e Sheyp-
niia nuk kaa ghinn t' ftofte e t' dekun sikur na
fiehe rretbaret e anmiet t' one, par t' gha!1e, t' me-
ehem e t' shpejte m' gluth sbka Iype e mira e dheut
Sheypniis.
Nakdo MONITS!.
mmm
FII
......
ALBANIA
MARTESA E MAMITSES..-\..
MORTREST' 'SKANDER-BEGUT
Pri/e P. Nnriut Kachich
"'-
lCunI' d:~ht Gherghi Ine InartueI\ranlit~"en Inoter t' nn~ruePer T°i'lanin djal te rii
C' ish Sheyptar' e trim daii,Baoi dan,em n' pellas t' v.:t,Thirri miet ne ziialift,
Paranik e shum zotnii,
Si a zakoni ne ffirnretnii,
i:Cnul' lna~ buk~t v ~n tuj pii
B3.ane fja! dy zo«nii
Nanit thoj,hin Z~i,
TjCtri ish L~ukaghini,
Per iii va:z shamata hini.
Kae e bukur kjo vajz ishte,
Saa n' Sheypnii shoeCn s' e kishte.Len i thojshin emnit baje,
Dushmanl ish baba i ;aje.Dukaghini ish tuj thane:
« Tash iii vjCt un e kam ,!zane »Zakariia hii po i thot :
« Ti me mu:! jee t\1j fol kot.-Ti me muu kot s' He shka /Jet,
. Pse e kam dZ;11lun tash trii vjet.
N e eo"h ti fort ne za.'ldail,
Eja t'da!im ne mijdan :
Mijdani tash na difton,Kuej nner nee vajza i (okon.)
Keto fJal porsaa immal'llCne,
T' dy ne kalnm me 'i her u ehuCne ;lCualve t' dy rne 'i her tuj kt,yy,Sho('i,hoin don me pnpi;.
H"shtat n' dol' tedy i ki,.hin,Rani m' tjetrin tuj ,jell i, hin.
Zakariis fati i punoj,
Dukaghinin e varroj ;
E me dzjerr kordhen {ilion,
Dukahhinin m' e pree don.Hiin nnermjet e nuk e Jaan
Skander begu bashk me Vraan.
Tash 'u-'b'h e:dhe mila kerilii,
U -daan bUl'ratn' dyy partii,
S" i tsilli tu' i da! zot t' vetit. -Britshin graat pre' atii kjah;nitit.
Ah i mjtri ! n' at kerdii
Metne ddek iii einn daii.
Vrana Cdhe do tjer zotnii,
Te dyy laghet tuj pajtue
Paa hiri pan ken varr,,,:;.
Vorf DUK.;GHINI.
~~i@
N, KOPESHT-KOMBT AR.
Per Gig Po.:/ripp, n
UUR t' mramet t' zbelta r(z" t'dillit,
ei zytet nd(r ujerat e t' paa ku;,i t'dCedit, shkojn tuj u-zhdukun nga
pak nga pak, e nghyra e manu, hae(,
t' kohes mraemes ik perpara tCrrines nates, ei me
r12 '< ALBAN IA F
k rah t' Ifht e t' ZtZ uIet m mepeshtjeIl e me mlue
kat ghytetin eX unej n' nat her dal prej shpijtt'
.e vetem, kadale ka(hle, nisem me shkue me ndej
ne Kopesht-kombtar, per me mujt me davarit pakmen,
F 13ALBANIA
kane kamj~ shume te vjejtura, po per,fat, te 'lik keto kane cene te ndaluaranga aremicte ce te mos perndore'1eedhe te xnbrodhesojne. Kio ghan sikursi te kete nhiu pasj~ te madhe edhenga domasdoja t' a fshehe nde dhet cete mas kete, ndone dobi as ay vete as
, te tjerete. E htille ka cene edbe eshtedhelperia e Turcise ce ka mbajtureedhe po mban Shcipetaret e ghore ndeeresire, edhe desheran ce te mas benenkune neres nde botet, po te jene roberse ghithash. Turcite ghasene si bariuce mer bylmetn' e bagetivet, mbushshtepine'me ghithe te mirat, po desr.e-ron ce nde ishte pune vetem te mertee te mos prishte as ne dyshke per ush-cimn' e tyre. Chudi e madhe eshte meShc:petaret ce cuhen edhe me te vertetjane shume te zghuar edhe nukundjejne ghendjen, e tyre, se dita me~itenpo treten si s;iriri,.J'a tem:baronet
. edhe te sliuhet fare. N de thenshim ses' ka ardhur koha ce te tregojme edhene s~ jemi neres nde botet, nuk esht evertete, ISekoha kjan bashke me ghithete urtet, edhe thote : (( Zghahuni, 0oeres me ment, se une shkan £dhenuke kthenem me.» N de thenchim ses' kemi pasje edhe neres te ketille cete na udhehecen nde keto punera, prape
, nuku esht e vertete, se Shciperia kapatur edhe ka neres te zote ce janete gatishim te bejne vetchene therron~
, (kurban) per shpetimin e atdhet:t cederghet kec nde shtrat, edhe aremictepo p~esene me goje hapete te vdese ete mbulonet nde var te erete ce te mos
i deghonete zeri me. Ch' do Shcipetarme pake ment, po te mentone pakeme theile, do te shohe se me te vertetekjo eshte ghendja e sotme e Shciperise.Atehere ch' duhete te bejme ? .Ii eshte udhese, edhe nder per Shcipetaretete rine nde kete ghume edhe te vineBullgari edhe Greku te na ndzjere
I
ate te pake fryme ce na ka mbeture ?A eshte ndh per Shcipetarete te hum- .basin atdhetl1Jq e bukure ce perinderi:epyllet edhe fushat' e saj me ghakn' etyre i kane vaditure ? A e duan vete-bene Shcipetaret kur shohene s~Bullgarete me ghithe koketrasheshin'e tyre po perpicen e- i bejne yareShciperise ? Beson se as ndone Shcipe-tar te tsiJit dejte i jane mbushur meghak Shcipetari nuku desheron kete.Ch' te bejme pra ce te dukemi edhene se jemi neres me ndjena edhe deshe-
-rojme mbrodhesin' e cyteterise edhete perparimit? Dubete te kerkojme~~ ~te drejtat tOl1a, - ((, pa care fosnfia~
mema sise s' i ep.» Nu.~ duhet tepresim neri me tjaterin...>Ch' do brengee ndalim duhet t' a hedhim tej, edhesi trima duhet te lidhemi me lidhjen edashurise, - me fie fjal' e me ne ze,muslluman' e te kreshtire,. duhete paTrike te punojme e te bejme ghid:ekmhsa munt per miresin' e mbradhesin' ekombit tone te vartere. N uku dua te .flas kundre ceverise Turcise, pa asnuku munt te heshch per pabeserinece tregon mi Shcipetarete. Kater cinU~tsa vjet Shcipetarete kane derdhurghakn' e tyre per te mburuare Tur-
14- FALBANIA
tcine, jeta e Turcise me te drejte muntte themi se eshte mbajture nga Shcipe-
ltarete, edhe ne vent Turcia te rrefejemirefiohesi, ajo po i mban Shcipetaret''e varfere nde eresire, rober e fatkecifi
r'e i perdor si bageti ce te mos ngrene- kokene kurre e te bentne Mres. GI'e-
kerit edhe Bullgarete jane me te me-dhefi te aremic ce duan t' i bejne Yare,
.; po atyre u ka dhene liri te' plotte tepushtojne tere Shciperine,te hapin skolime te ghitha anet, edhe me pahir Shci-petaret e ghore shtrengohfn te msojneketo ghuhera te huaja nga te tsilate kurendofie shper~se miresi~ nuku presen.
rT a dini, 0 memedhetare, sS heshtja)jone edhe ghumi nde te tsilene ghen-demi, dita me ditenna aferon nde var
Ue ftohete. Gher tashi nde kemi hum-bur kohen' e shtrefite, pasketaj kushmunt te na ndalofie mos zghohemicdhe te kerkojme te drcjtat tona ? Padyshim se nde u-perveshchim te bej-me miresi, te kerkojme dituri, n~bro-
J':ih_s; e cyteteri, tere c~veriteE vro-pese do te perpicen per te mbushurite cellUllevet tona, Sot po ryj me nde fiemot te ri edhe nde fie-shekull ri ; Ie te per pice mi, 0velleze" t' a bejme ke~e mot ekete shekull te shenuar shim peristorin' e Shciperise, Ie te pervishemi,c ghithe kush me ghithe zemre tepunof,e tsa me tSpere s: sa gher tashi,t' a dini kthjellete se te perpjekurate s'u kane per te vajtur kot, Shciperia dot'u a fiohe, edhe tere bota do t u lev-dofie. E ketille pune e shent;:ruar;:do
te kujtonete bres pas brezi, edhe sa terone b)ta S' u ka per te haruar, femi-jete tuaj u kane per te lumeruare,lumeruare, sich, lumerojne sotburrin pa shok, Skenderbene,i tsili na ka lene trashegimtare teShciperisc varfere. Me te vertet sS kyeshte fie trashegim i madh,cdh§ nde mos munchim t' aruajme edhe t' a shtojme "do te jeteturp per Shcipetarete, atehere aremic-te do te gezonenc edhe do te mbushenfjalet e tyre ce na cuajne te egere, aste zoterit per miresi c mbrodhesi,po vetem per ligesi. Per para se tembaron, dua r u sjell per para edhe ,
fie mendim. E ditur eshte se miresia,vellazeria, m brodhesia, cyteteria edhelUl11eria pa mundim nuku haritet edhete haritet nuku vejCn. M' i vjejturimundim, pra, eshte ky : 'thcipetarete}mbe ch' do cytet e fshat te ngrihen .
me fie ze edhe te kerkojne nga ceveria\It' u-hapen shkolla. T, a dini se kur te
kerkonet fie ghe me te drejte edhe ngatere cyteti 'ose fshati, ceveria do e mosdo t' u jape. Nde mos u a dhente mete mire, kerkoni-je me te kec..t.edhet' a dini ce pa dyshim do t. u mbushetdesherimi. Shperen se ch' do atdhetari vertetc do te kenuone me kujd~sketo mSndimS edhe do t' i mos harofie.Dashte Zoti ce te harijme cdhe ne fiedite ce tc gezonemi me lirin' c dituri-s:::c te mbrodhesojme edhe ne si ghithekomb~t e cyteteruare ce lulezojne ndemiresit.
I 'J
F 15,ALBANIA
0 velltzer ,Shc'petare,
Jini dit' e nate dyke care,Po kerkoni kohen t pare,
E chuditi kJo si u ka ghare.
l;:'ohe posi v,ttetima ,hkon,
Verttt si me krahe /luturon,
Koh' t shkuar prape s' vjen,
I urti kete po e ndjtn.
Po e shkuara e shkuar cofte,
Vech Shciperia na rofte,
Pas ket\lj ne te shikojme
::';:ohen me mire te chemojme.
Per Shciperin' ghith te punojme,
Dhe ndCr' e saj ne te kerkojme.
A s' do te ghallct Shcipetari
Pa nder t' i aferontt vari ?
Nder' iShcipetarit ron,
Dh" koha ce te trtgontt afron.
Te miren ay s' e haron,V Cch ce nga daI~ze punon.
l\Ibrodhesine ay e chemon,
Dh" urtesine e ndero:1.Sot ce eshte koha e kerkon
Dh" pa patur m~ s' duron.
N£ rn I ~;HCIPiJRIS£.
Nc!e Sl:citer;, me I Ie Ko.'!.'9°
I.
~~~
If PERPARIMI I KOMBIY.
Y Shcipetare muhamedane,fie Gege e fie Toske, picenne Stamboll. Ne mes tetyn~, fjala lidhet keshtu ;
Toska.- A do teite ~l1esojte kendoshe te shkruar shcip, O~bjshclZcr ?
Gcga.- Cha je tui ~'il1' 'than briT oske ?
Toska. - Ja, shih kete libre. Eshteshcip. Ndegho pake...
Giga. - CM, che : ti kerkon mem' bl kaaaur, bre ?
Toska. - Mor ch' jan ato,budalle.Meso ghuhen tende, pa s' te prishshcipia.
Giga. -- Shka jane keta harfc kau-rishte, more? Ike, bre kaaaur, s~besa...
Keshtu mendojne, keshtu ftasin mu-hamedanet e Gegerise, te tsilet janeme te shumet ndalimi i perparimitkombit. Eshte nevoje tc behet fiepropagande kombectare e forte ne-Zegeri, se ndryshe kot.-1
NE ATDHETAR Cl NDODHET
NE STAMBOLL.
~~~
16 ALBANI A F
~ JUibra te ra.i\LI!:-:O.VR! KO:.!BLVR P"R '9°1. l\TOT
I PESTE
Kalendari KOIn biar dolli
dite ne SofJe. ;:Ca ,88 face ne'2.} ekmhton 5 grosh. Shitet ne kete vent: Sojje, Bull-gari, Ie X. Krislo P. Luarasi, Baltlc.vard Dondltko}f,
38.
r:alC,:dari Kombiar esht i zbukuruar me 32fylpa, € mean keto ghtra : « Festat e te tri [evet ;
kalendarn' e bujb,t; kohen e motit ; ngha,jet evitit '9°0 ne Sheiperi dhe jashte ; kl:yft e Shtatt,-et(d. m, tho kreret e Shteteve); pjesen kombiare;
~-' . ~.. J.J"'. . ..
,J. . ."4. ..- ., .' .., '.;: I .::' ,-.". ,
"....
-;..~. ~
~4
"
pjcsen diturake;andej ketcj.»
pjesen Jetrarishte, dhe pjesen
keto
ICalendarin Kombiar, - si thone pa Jevduar vetenteper ,hktoi'ietoret e tij -- c « bashkeshkruan i'ie tok,hkroi'ies te mbaruar ».
.
...
]\!arim lirin l' u japim « ,hkroi'iewe te mbarnar »
i'ie keshille : Pse Kalendar kombiar, e jo Inmhetar?
Sheil', Sheip-e-tar, trek, treg-e-tar; kordhe, kor-dhe-tar, e t, 1., e t. t. Ashtu bie ne ghuhe l' one,
c nuke besoi'i te tbote i'ieri Sheipiar, trc~1iar, kor-dhiar, e 1. t, Pse, pra, jo komb-e-:ar, po komh-i-ar.
:,a p~r te tjera, ICaJendari i Sofjes ! ben sherbime
te mbedha kombesise s' one, e duhet ghithe Shei-
petaret t' a kene n~ nder e t' i ndihin.
\~';1\~nl-I
>. "\:/1' <\: -"'--~
EOITEUR RESPONS.\BLE: TRH.VNK SPJROBEG, 2 J, RUE O''vLB.V:-:IE.
Impnmerie 'ptciaJe de I'ALB..N:'v.
',
ABETARI I PERGHITHESHM
(A l,b ani a e ka per te perdorur me numer 8 e tutje) : v...
".'
.Mbeten, si me pare, letrat :
a b dh e e f g gh h.I
.Jd
k I
th
m n n 0 p r s sh
J u Y' v z dz~~.,.. ..'" ..
I.'':'~y?-''. ."~
'
~~
.
; .{', .. \ ;~:. \ ,.,-.. , c"';'
~~I),,1Y'\.
" ,.
ts (tsapi, tsiroi) ; ch (chupa, chika) ; II (p:llla, V:lli, ylli); C (cu::C,~iri1~,
Ndryshojne letrat :
"curra) ; rr (rreth e rrotull rrotes) ; zh (zhaba esht e zhubravitur).
'-""~_A...
~AAAAAAAAAAAAAAAAAAAW__WWWW_-_W~WWWWW._W
KaIendari i Maleve, 60 face, kusllton 2 frenga t eshte shum i nevojshem.
,,,-('Abetari i ghuhes shcip, 64 face, ,"kushton ofr',5° cindake.
Jetae KaraMahmud pash Shkoders,prej N.B.D., 24face,-ofr',5° cindake
Jeta e Mustaf pashe Shkoders, prej I. D., 20 face, - ofr',50 cindaki.
'Gte ghitha keto shiten ne Bruse!
,111".,!IL,III,III'"I!,,~~!'I"IILIII"III,;~"III"!!"111i.1111"I~IIIII'IIIi"III"lll,llldl,,~1,~~&~~ . . ~m~~MtM~!~~!~tMlt~M~M~:M~M~~~~~~
* J,..I, ~3I ~,. ~\ ****~,** (;;\"!.~\ <:r ~,3I ..,e.. *******,.i1".Jl>. t",i:J\~:,- *
~
* (,:,'" 3\ ~ )J) ,J...J\ Yk\ ******* ~\ d\ ~J...1\<:r ,J...JI Yk\*
- (:)..10Ju.1"~.Jl,..1 -
---
,
~~;\))'..)j6.\.~ ~) \~,.J}'u}, ..I;",.. d) ~.!I J\~I dll,\ o.Ji,.:),~., ~..\! ~~W ,.k, ~J..,. J<L.,., """\..~
\.rJ,I r ft ~.J.J.~ d1.1 , )~21 AI,\-.) wl.l"o <...>.:..0\:'", .;)k. ..w ~;W;., .~l" ..::-J~.Jd:t
)..1 d.;f' 6..;;-j-'Iy>
'.o.>:}; 6..;;-.J}'u)'
J..;..I>r:; ..,J,~ dye:J:- \.ub, t"jL.I 0~ ),l'}\ <...>;<>,1,.b,.J , Jjf \~.J4."\.,;,,, (,:,'"'~ 0;W .Jy'U).
.. !,I .J,:r)" ~.J ~9 .j))I.~!.I r :t~ uO"! dl,\>;.r- <...>Ir (:)~!I ..,J,...::J J,s""" <...>dlj d~W
dol.:J c~, =~\=-I uO" ~}';'" <...>I;"(:))~!\ ..,J,.\.,! ~ol;I ",-,,~I;i , to\l, <...>'o.2.1)~\;) =I~\ (:) \.".
",-,1..1~ d.J)f' \.:". <...>~,.,I .. ~ .. ,..,.),1 .. "'-'.. 0.1.41;,. d)=-I (") J::"&.;..1,)j,I.. = .. ~
<...>~ ,.~ ..}1;i <...>>:}~ 1 ";"'\;i \.S~...i-"!.
~! s\. ~.J,>,J6.:.)" )~,. J:.\! ~.u... dl~.. ~..Ii'u) ~.>L5,;! =\,)..s::... }I.J 6.:.-.5.:;;<>~.J;'u)
: )~.",..aY' ~j~' i~),.."bo &.;..1,)j,I"";r" ),ll,)~ ,.s
Redaction de Z'$Zoania.,
23, Rue d' :nZoa.nif!,
Eru~eZZes (EeZgiqu3).
