Eğitim Bilimleri Derslerine Nasıl Çalışalım ?

1-PROGRAM GELİŞTİRME:

Bu dersin kendine ait bir jargonu vardır. Soru çözmeye başlamadan

önce, Program geliştirme alanının terminolojisine hakim olmak

gerekir. Aksi takdirde soruyu anlamakta zorluk çekersiniz.

Program geliştirme dersi felsefi alt yapısı olan teorik bir derstir.

Toplam 12 sorunun sorulduğu bu dersten başarılı olabilmek için

dersin kendine has literatürüne hakim olmak gerekir.

Özellikle soru çözerken öncülde ne anlatılmak istendiği

konusunda adaylar sıkıntılar yaşamaktadır. Bu sorunun önüne

geçebilmek için öğrencilerin bol soru çözerek “program

geliştirmenin” diline hakim olmaya çalışmaları gerekir.

Program geliştirme sorularında öncülü okuduktan sonra

anladıklarımızı kendi cümlelerimizle basitleştirmemiz ve

sonrasında soru çözmemiz yapılan net miktarını arttıracaktır.

Özellikle son yıllarda program geliştirme soruları tablo veya

kavram haritası şeklinde de sorulabilmektedir. Özellikle ünitede

kavramlar arasında bir sistematiğin olduğu konularda kavramlar

arasında ilişki kurmaya yönelik kavram haritaları hazırlamanız

konuyu daha iyi öğrenmenizi sağlamakla birlikte, bu tür sorulara

doğru cevap vermenizi de kolaylaştıracaktır.

Program geliştirmede basit sorulardan başlayarak zor sorulara

doğru ilerlemek önemlidir. Soru bankalarından çalışırken buna

mutlaka dikkat edilmeli veya dersin öğretmeninden soru

bankalarını hangi sırayla çözmeniniz gerektiği konusunda fikir

almanız gerekmektedir.

Üşenme,

Erteleme,

Vazgeçme.

KPSS’YE NASIL ÇALIŞILIR ?

2-ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ:

Bu derse başlamadan önce “Program Geliştirme” dersi iyi kavranmış olmalıdır.

Öğretim yöntem ve teknikleri dersine program geliştirmeden hemen sonra başlanmalıdır. Yani öncelikle

program geliştirme dersi çalışılarak bitirilmeli sonra öğretim yöntem ve teknikleri dersine başlanmalıdır.

Dersin Ağırlığı gittikçe artmaktadır. Bu derste sınıf yönetimi ile birlikte toplam 30 soru çıkmaktadır. Dersin

bir bütünlük içerisinde öğrenilebilmesi için öğretmenin dersin işleyiş sırası takip edilmelidir. Ya (model-

strateji-yöntem-teknik ) sırası takip edilmeli veya tam tersi teknikten başlayarak modellere doğru gidilmelidir.

Dikkat: Bu ders öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarına yönelik olduğu için, sorular daha çok sınıf içi

uygulamalara yönelik çıkmaktadır.

Özellikle 2011 sınavında etkinlik-kazanım ilişkisinden 3-4 soruya yer verildi. Bu nedenle ülkemizde yer

verilen öğretim uygulamaları- modelleri-stratejileri- yöntem ve tekniklerine daha fazla önem vererek tüm

konulara hakim olmak gerekir.

Öğretim yöntem ve tekniklerinden sorulan soru sayısının fazla olması nedeniyle yapılacak çalışmalarda bu

derse Öğrenme Psikolojisiyle birlikte daha fazla zaman ayrılmalıdır.

3-ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME:

Ölçme ve değerlendirme dersi hem sözel hem sayısal beceri isteyen bir derstir. Özellikle mantıksal ilişkiler

kurmada becerikli olan öğrencilerin daha çok net yaptığı bu derste yoruma açık noktalar hemen hemen yok

gibidir.

Bu ders için kritik konular temel kavramlar ve geçerlilik- güvenirliliktir. Bu iki konu anlaşıldıktan

sonra ölçme ve değerlendirmede başarı yüksek olur.

Toplam 18 soru çıkan bu derste son kısımda 3-4 tane sayısal işlem gerektiren çoğunlukla tablolardan

oluşan sorular olur. Bu tabloları iyi okumak ve yorumlamak soruyu çözmek için şarttır. Bu tür tablo

sorularını sık sık çözerek daha fazla net yapılabilir.

4-GELİŞİM-ÖĞRENME VE REHBERLİK

Gelişim, öğrenme ve rehberlik alanında başarı, çok soru çözmekle doğru orantılıdır. Çünkü ne kadar

farklı soru tipi görürseniz, diğer soruları yorumlayabilme yetiniz o kadar gelişecektir.

Eğitim bilimleri derslerini çalışmaya başlamadan önce bir program yapmanızı öneririz. Her bir bölüm için

gerekli zaman dilimini ayarlamalısınız. Ve dersleri kesinlikle sırasıyla çalışmalısınız. Örneğin bir gelişim

psikolojisi bölümü bitirmeden asla “öğretim yöntem ve teknikleri” bölümüne geçilmemelidir. Böyle bir hata

hem zaman kaybı olacaktır hem de dersleri anlama noktasında size zorluklar çıkaracaktır.

ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ ALTIN DERS NOTLARI

MOBİL-PC-TABLET İNDİR www.22kasimyayinlari.com

Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır.

Hangi amaçla olursa olsun, yayınların tamamının veya bir bölümünün ilgililerin yazılı izni olmadan kopya

edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi , elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla basılması, çoğaltılması

ve dağıtılması yasaktır.

No part of this publication may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmittedin any form or

by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, withoutpermission in writing

from the fotokopion and owners

I. ÜNİTE

TEMEL KAVRAMLAR

1. Öğrenme ve Performans: Tekrar ve yaşantı

sonucu davranışlarda meydana gelen nispeten

kalıcı izli bir değişmedir. Mesela; sobadan eli

yanan bir çocuğun bir daha sobayı ellememesi,

100’e kadar sayma vb.

2010 KPSS: Bir bebeğin elini, ayağını ısırarak

seven bir yetişkini görünce ağlamaya başlaması

öğrenmedir.

Öğrenme içsel bir süreçtir ve doğrudan

gözlenemez.

Gözlemlenen bireyin performansı ya da

davranışıdır. Performans öğrenme sonucu

gözlemlenebilecek davranışlardır.

Öğrenmenin üç önemli özelliği vardır.

* Her öğrenmede az veya çok bir davranış

değişikliği mutlaka olur.

* Davranışın öğrenilmiş olduğunu söyleyebilmek

için sürekliliğin/kalıcılığın olması gerekir.

Yani oldukça uzun süre bu davranışın devam

etmesi gerekir.

* Öğrenmede söz konusu olan davranış değişikliği

tekrar ve yaşantı sonucu meydana gelmiş

olması gerekir. Yoksa her davranış değişikliği

öğrenme değildir.

Uyarı: İçdürtü, içgüdü, refleks, büyüme ve

olgunlaşma sonucu meydana gelen davranış

değişiklikleri öğrenme değildir.

Öğrenme ürünü sayılmayan davranış değişiklikleri

1-) İçgüdü: Hayvanlar tarafından bilinçsin

yapılan kalıtsal (doğuştan) ve otomatik

davranışlardır.

Mesela; örümceğin ağ kurması, tırtılın koza

yapması, arının bal yapması gibi.

İçgüdü davranışlarının özellikleri

a) Öğrenilmemiştir yani doğuştandır

(Kalıtılmsaldır).

b) Sadece hayvanlara özgüdür.

c) Otomatiktirler. Yani niçin yapıldığı hayvan

tarafından bilinmez.;

d) Türe özgüdür. Bir türe mensup olanlar aynı

içgüdüsel davranışlarda bulunurlar. Yani o

içgüdü davranışı o türün tüm bireylerinde

görülür. Mesela; miyavlamak içgüdüsü kedi

türünün tüm bireylerinde görülür.

e) Belirli zaman ve şartlar oluştuğunda ortaya

çıkar. Mesela; leyleklerin sonbaharda göç

etmesi, yarasaların geceleri uçması.

2-) Refleks: Belirli uyarıcılara karşı gösterilen ani

ve istemsiz (bilinçsizce) tepkilerdir. Refleksler

kalıtsal (doğuştan), otomatik yani öğrenmeye

dayanmayan tepkilerdir. Refleksler organizmayı

zararlı uyarıcılar karşısında koruma görevi yapar.

Refleksler, hem insanlarda hem de hayvanlarda

görülür. Yani belli bir türe özgü değildir.

Mesela; aksırma, göz kırpma, ışık karşısında göz

bebeklerinin büyüyüp küçülmesi, çok sıcak bir

nesneye eli değen birinin hemen elini geri

çekmesi.

3-) Büyüme: Organizmanın beden yapısında

zamana bağlı olarak gerçekleşen nicel

değişikliklerdir. Büyüme yalnız bedensel

gelişimdir. Mesela; boyun uzaması, süt dişlerin

çıkması.

0888 228 22 22 1 www.22kasimyayinlari.com

22kasim

4-) Olgunlaşma: Organizmanın, hem bedensel

hem de zihinsel (bilişsel) değişim süreciyle ortaya

çıkan durumdur. Organizmanın herhangi bir

organının, o organdan beklenen görevi

yapabilecek seviyeye erişmesidir. Mesela; on

aylık bebeğin emeklemesi, 1.5 yaşındaki bir

çocuğun yürümesi.

Olgunlaşma öğrenmenin ön koşulur. Eğer

organizma bir şeyi öğrenebilme olgunluğunda

değilse öğrenme gerçekleşemez. Mesela; çocuğun

bisiklete binebilmesi için belli bir fiziksel

seviyeye (olgunlaşmaya) ulaşmış olması gerekir.

Bu fiziksel seviye ile kastedilen sinir, kas ve zihin

gelişiminin belli bir olgunluğa ulaşmasıdır.

5-) Geçici Davranışlar: Bireyin sürekli olarak

göstermediği belli zamanlarda ve durumlarda

ortaya çıkan (alkol aldığında, rüya gördüğünde,

ağır ilaç veya uyuşturucu kullandığında, ağır ateşli

hastalıklarda) öğrenme ürünü sayılmayan

davranışlardır. Ayrıca hormona! salgılara bağlı

değişikliklerden terleme, kızarma gibi davranışlar

da öğrenme değildir.

Mesela; narkoz halinden uyanırken söylenen

sözler, aşırı alkol alan birinin kaba ve ölçüsüz

konuşması, uyurgezer birinin gece dışarı çıkıp

yürümesi.

2. Öğretme: Okullarda planlı ve programlı olarak

yürütülen ve bir hedefe yönelik olan eğitim

faaliyetlerine denir.

3. Eğitim: Bireyden istenilen davranışları

oluşturma sürecidir.

4. Yaşantı (Deneyim): Bireyin çevresiyle

etkileşimi sonucu bireyde kalan izdir.

2012 KPSS: Doğuştan görme engelli Ahmet,

yetişkinlik döneminde gerçekleştirilen bir

ameliyatla görme yetisini kazanır. Ancak bu yetiyi

kullanma düzeyi, görme problemi olmayan

bireylerle aynı seviyeye ulaşamaz.

5. Uyarıcı (Uyaran): Duyu organlarını harekete

geçiren ve organizmada tepkiye yol açan her türlü

iç (açlık, susuzluk) veya dış etkene (ışık, ses)

uyarıcı denir.

6. Tepki (Davranım): Uyarıcıların organizmayı

etkilemesi sonucu gösterilen her türlü davranışa

tepki denir. Başka tanıma göre uyarıcıların

organizmada meydana getirdiği her türlü

fizyolojik ve psikolojik değişmelerdir.

Tepki başkaları tarafından gözlenebiliyorsa açık

tepkidir. Mesela; gülmek, koşmak. Tepki başkaları

tarafından gözlenemiyorsa kapalı tepkidir.

Mesela; düşünmek, rüya görmek, bir matematik

problemini zihinden çözmek.

7. Davranış: Organizmanın içten veya dıştan

gelen uyarıcılara karşı gösterdiği açık, kapalı

(gizli), gözlenebilen, gözlenemeyen her türlü

etkinliğine davranış denir. Kısacası organizmanın

her türlü etkinliğine davranış denir. Davranışlar 3

türlü incelenir.

a) Doğuştan getirilen davranışlar: Öğrenme

ürünü olmayan, organizmanın yaşamını ve tür

olarak devamını sürdürmesinde kullandığı

davranışlardır. Bunlar: İçgüdü, içdürtü ve refleks

davranışlarıdır.

b) Geçici davranışlar: Bireyin sürekli olarak

göstermediği, belli zamanlarda ve durumlarda

ortaya çıkan (alkol aldığında, rüya gördüğünde,

ağır ilaç veya uyuşturucu kullandığında, ağır ateşli

hastalıklarda) öğrenme ürünü sayılmayan

0888 228 22 22 2 www.22kasimyayinlari.com

22kasim

davranışlardır. Ayrıca hormonal salgılara bağlı

değişikliklerden terleme, kızarma gibi davranışlar

da öğrenme değildir.

Mesela; narkoz halinden uyanırken söylenen

sözler, aşırı alkol alan birinin kaba ve ölçüsüz

konuşması, uyurgezer birinin gece dışarı çıkıp

yürümesi gibi.

c) Öğrenme ürünü olan davranışlar: Doğuştan

getirilmeyen ve öğrenme sonucu meydana gelmiş

kalıcı izli davranışlardır. Mesela; teneffüs zili

çaldığında teneffüse çıkılması bir öğrenmedir.

Öğrenme ürünü olan davranışların özellikleri

şunlardır:

* Her öğrenmede az veya çok bir davranış

değişikliği mutlaka olur.

* Davranışın öğrenilmiş olduğunu söyleyebilme^

için sürekliliğin/kalıcılığın olması gerekir.

Yani uzun bir süre bu davranışın devam

etmesi gerekir.

* Öğrenmede söz konusu olan davranış değişikliği

tekrar ve yaşantı sonucu meydana gelmiş

olması gerekir (Her davranış değişikliği

öğrenime değildir).

8. Pekiştireç: Davranışın yapılma olasılığını

arttıran uyarıcılara pekiştireç denir.

a) Olumlu Pekiştireçler: Davranışın hemen

ardından verilerek davranışın ortaya | çıkma ve

tekrarlanma olasılığını artıran uyarıcılardır.

Olumlu pekiştireçler organizma için istenilen

uyarıcılardır. Bunlar ödül olarak nitelendirilebilir.

Mesela; takdir edilmek, statü kazanmak, plaket

almak, takdirname almak.

b) Olumsuz Pekiştireçler: Ortadan

kaldırıldığında veya verilmediği zaman davranışın

ortaya çıkma olasılığını artıran uyarıcılardır. Yani

belli bir davranış yapıldıktan sonra, organizmayı

rahatsız edici bir durum (olumsuz uyarıcı) ortadan

kalkarsa o zaman aynı davranışın yapılma olasılığı

artar.

Olumsuz pekiştireçler organizma için istenmeyen

uyarıcılardır. Mesela; çok soğuk olduğu için ders

çalışamayan bir öğrenci, sakat olduğu için

oynayamayan futbolcu, kırmızı kart yediği için

oynayamayan oyuncu örneklerinde altı çizili

ifadeler olumsuz pekiştireçdir (istenmeyen

uyarıcıdır).

c) Birincil (Öğrenilmemiş, koşulsuz)

Pekiştireçler: Öğrenilmemiş olan, her türlü

organizmada doğuştan etkili olan, organizmanın

temel biyolojik ihtiyaçlarını gideren uyarıcılardır.

Mesela; su, yiyecek, içecek, uyku birincil

pekiştireçdir.

Birincil pekiştireçlerle ilgili olarak bir hastalıktan,

stresten kurtulma ya da hoş olmayan durumdan

kaçınma süreci birincil kazanç’tır.

d) İkincil (Öğrenilmiş, koşullu) Pekiştireçler:

Doğuştan getirilmeyen, etkisini sonradan öğrenme

yoluyla kazandığımız pekiştireçlerdir.

Mesela; para, madalya, % diploma, takdir belgesi,

onaylanma isteği birer ikincil pekiştireçdir.

İkincil pekiştireçlerle ilgili olarak bir hastalığa,

strese ya da hoş olmayan olduğu bağlı olarak elde

edilen dışsal avantajlar ikincil kazanç’tır

Mesela; bir bireyin hasta olduğu için ailesinden

gördüğü ilgi, Bir bireyin sakat olduğu için

toplumda veya yasalarda bazı haklar elde etmesi.

0888 228 22 22 3 www.22kasimyayinlari.com

22kasim