Agroforestry in Vlaanderen - Agroforestry Vlaanderen · Agroforestry in Vlaanderen 2 en 5 september...
Transcript of Agroforestry in Vlaanderen - Agroforestry Vlaanderen · Agroforestry in Vlaanderen 2 en 5 september...
www.agroforestryvlaanderen.be
Agroforestry in Vlaanderen
2 en 5 september 2014 - Inspiratiedagen
Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige gewassen op eenzelfde perceel
‘Agroforestry is het cultiveren van de bodem met een simultane of sequentiële associatie van bomen en gewassen of dieren voor het bekomen van producten en diensten die nuttig zijn voor de mens’
(Torquebiau, 2000)
Agroforestry: wat is het?
Agroforestry: wat is het?
Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(tijd)
(Tallieu, 2011)
Agroforestry: wat is het?
Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(ruimte)
(Smith, 2010)
Agroforestry: wat is het?
Agroforestry: wat is het?
Agroforestry: wat is het niet?
Korte Omloophout (KOH)
Systemen waarbij gewas- en boomcomponent naast elkaar (maar niet samen) voorkomen
Wat heeft het te bieden?
1+1 > 2: aanwezigheid positieve interacties tussen bomen en gewassen als uitgangspunt
(Verheyen, 2010)
Wat heeft het te bieden?
• Is de totale opbrengst van de bomen en gewassen in een
agroforestrysysteem hoger dan de gecombineerde opbrengst
van de gewassen in reincultuur? Is 1+1 > 2?
• Kwantificeren met ‘Land Equivalent Ratio’ (LER):
• LER kan geïnterpreteerd worden als % land dat minder (LER > 1)
of meer (LER < 1) nodig is bij agroforestrysystemen om
eenzelfde opbrengst te realiseren als bij de samenstellende
reinculturen
Wat heeft het te bieden?
LERrotatie = 1.36
• LER: een simulatie-oefening (Tallieu, 2011):
Houtopbrengst Gewasopbrengst
• Talrijke studies vinden LER’s > 1: agroforestrystemen lijken dus inderdaad productiever dan combinaties van reinculturen
• Naast positieve impact op productie wordt ook het verband gelegd met positieve impact op talrijke andere, belangrijke ecosysteemdiensten: – Habitatdiensten:
• (functionele) biodiversiteit
– Regulerende diensten: • Koolstofvastlegging en –opslag
• Waterkwantiteit en –kwaliteit (uitspoeling van nutriënten)
• Erosiecontrole
• Bestuiving
• Plaagcontrole
– Culturele diensten • Recreatie
Wat heeft het te bieden?
• Huidige en toekomstige uitdagingen in de Vlaamse landbouw
Socio-economische uitdagingen – schokvastheid
Ecologische uitdagingen
• Klimaat
• Milieukwaliteit (bodem, water en lucht)
• Biodiversiteit
• Trade-offs – geen evidentie om diverse uitdagingen in synergie aan te pakken én te rijmen met productiviteit…
Waarom nu dit project?
Bron: Vanderploeg
Projecthypothese: agroforestry kan tegemoet komen aan de maatschappelijke vraag naar efficiënte agro ecologische productiemethodes, de veerkracht
van bedrijven positief beïnvloeden én rendabel zijn
Agroforestry als opportuniteit?
Agroforestry
Hogere totale (biomassa) opbrengst?
Interessante lange termijn investering?
Risicospreiding door
diversificatie, verbreding en differentiatie?
Realisatie van brede range aan
ESD?
… is de adoptie van en ervaring met agroforestry (in Vlaanderen) bijzonder beperkt…
“Agroforestry is the ideal agricultural system, but no one is applying it…”
Maar in de praktijk…
Beperkte toepassing
van agroforestry tot op heden
Landbouwtechnische en bedrijfsorganisatorische
onzekerheden
Juridische en administratieve
knelpunten
Bedrijfseconomische onzekerheden
Doel: doorbraak op relatief korte termijn van haalbare, rendabele en effectieve agroforestrysystemen in
Vlaanderen
• Participatief “co-development” traject met relevante stakeholders doorheen de hele keten (grondgebonden landbouwsector, maar ook andere schakels, van boomkwekerij tot hout- en biomassaverwerkende bedrijven)
• Kennisopbouwend onderzoek en praktijkervaring
• Effectieve kennisontsluiting en –verspreiding
IWT project Agroforestry (2014-2019)
Kennisopbouw
• Opportuniteiten & drempels
• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten
• Bedrijfsopportuniteiten
Participatief traject
• Begeleiding
• Co-development
• Consultatie
Kennisverspreiding
• Studiedagen, excursies, demo
• Pers & media
• Website
• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden
Projectaanpak?
Drie grote luiken binnen dit project
IWT project Agroforestry (2014-2019)
• Hoe staat agroforestry er voor (kennis, ervaring, areaal, diversiteit, beleid, attitude, …)?
• Interacties tussen boom, bodem, gewas en omgeving?
• Gewasopbrengst, bodemkwaliteit, waterhuishouding, ziektes & plagen, nuttige organismen, landschappelijke waarde?
• Teelttechnische impact
• Kosten-baten analyse voor typische bedrijven
• …
Kennisopbouw
• Opportuniteiten & drempels
• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten
• Bedrijfsopportuniteiten
Participatief traject
• Begeleiding
• Co-development
• Consultatie
Kennisverspreiding
• Studiedagen, excursies, demo
• Pers & media
• Website
• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden
Projectaanpak?
Drie grote luiken binnen dit project
IWT project Agroforestry (2014-2019)
• Advies over bv perceelsgeschiktheid, boomsoorten- en gewaskeuze, inrichting, onderhoud, kostprijs
• Ondersteuning subsidieaanvraag
• Praktijktesten, bevraging, focusgroepen
• Controle op resultaten onderzoek
• Kenniscirkel
• …
Kennisopbouw
• Opportuniteiten & drempels
• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten
• Bedrijfsopportuniteiten
Participatief traject
• Begeleiding
• Co-development
• Consultatie
Kennisverspreiding
• Studiedagen, excursies, demo
• Pers & media
• Website
• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden
Projectaanpak?
Drie grote luiken binnen dit project
Focus op systemen relevant voor de Vlaamse landbouw
Finaal: beslissingsondersteunend instrument (geschiktheid op regionaal & bedrijfsniveau)
IWT project Agroforestry (2014-2019)
Erwin
Bert
Victoria
Paul
Dirk
Lieve
Bart
Pieter
Annemie
Tom
Kris
Jan
Sander
Projectgroep
Bert
Pieter
Erwin
Bert
Victoria
Paul
Dirk
Lieve
Bart
Pieter
Annemie
Tom
Kris
Jan
Sander
Consortium
Bert
Pieter
Erwin
Bert
Bert
Victoria
Paul
Dirk
Lieve
Bart
Pieter
Annemie
Tom
Kris
Jan
Sander
We nodigen ook jou uit
Pieter
• Met welke motivatie je naar hier gekomen bent
• Of je met agroforestry plannen zit
• Of je reeds agroforestry percelen hebt en interesse hebt in opvolging, demonstratie, etc.
• Of je actief mee wenst na te denken over mogelijkheden, knelpunten en concrete vragen
• Of je jouw ervaring wenst te delen
• Of je met bepaalde vragen of bedenkingen zit
• …
22
We vernemen graag van jou…